Báo cáo nghiên cứu khoa học: "MỘT SỐ NGUYÊN TẮC CHÍNH TRONG VIỆC XÂY DỰNG GIÁO TRÌNH TIẾNG CHO SINH VIÊN NĂM THỨ NHẤT CHUYÊN NGỮ TIẾNG NGA"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

71
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cải tiến và biên soạn các giáo trình luôn được ưu tiên hàng đầu trong việc đổi mới nội dung và phương pháp giảng dạy. Dựa trên thực trạng dạy-học tiếng Nga hiện nay và trên cơ sở lý thuyết của giáo học pháp ngoại ngữ, trong bài báo này chúng tôi đề cập đến một vài nguyên tắc giáo học pháp chính trong việc biên soạn giáo trình thực hành dành cho sinh viên năm thứ nhất khoa tiếng Nga, nhằm mục đích cung cấp cho sinh viên một lượng kiến thức nền vững chắc, giúp họ học......

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "MỘT SỐ NGUYÊN TẮC CHÍNH TRONG VIỆC XÂY DỰNG GIÁO TRÌNH TIẾNG CHO SINH VIÊN NĂM THỨ NHẤT CHUYÊN NGỮ TIẾNG NGA"

MỘT SỐ NGUYÊN TẮC CHÍNH TRONG VIỆC XÂY DỰNG GIÁO TRÌNH TIẾNG CHO SINH VIÊN NĂM THỨ NHẤT CHUYÊN NGỮ TIẾNG NGA SOME PRINCIPLES OF DESIGNING A RUSSIAN COURSE FOR FIRST-YEAR STUDENTS AT RUSSIAN FACULTY, TEACHER’S COLLEGE, DANANG UNIVERSITY NGUYỄN ĐỨC HÙNG - NGUYỄN VĂN HIỆN Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Đà Nẵng TÓM T ẮT Cải tiến v à biên soạn các giáo trình luôn được ưu tiên hàng đầu trong việc đổi mới nội dung và phương pháp giảng dạy. Dựa trên thực trạng dạy-học tiếng Nga hiện nay v à trên cơ sở lý thuyết của giáo học pháp ngoại ngữ, trong bài báo này chúng tôi đề cập đến một vài nguyên tắc giáo học pháp chính trong việc biên soạn giáo trình thực hành dành cho sinh viên năm thứ nhất khoa tiếng Nga, nhằm mục đích cung cấp cho sinh viên một lượng kiến thức nền vững chắc, giúp họ học tốt các phân môn ở giai đoạn sau theo chương trình của Bộ đề ra. ABSTRACT Based on the current learning and teaching of Russian in Vietnam and on the principles of modern methodology, especially those presented in this article, we plan to design a course for the freshmen of the Russian Faculty, Teachers’ College, Danang University. This course is aimed to provide the students with basic knowledge in a short time so that they are able to master the units in the final stages, which have been icluded in the MET’s curriculum. Bªn c¹nh viÖc tÝnh ®Õn c¸c gi¸o tr×nh hiÖn cã vµ ®ang sö dông trong viÖc gi¶ng d¹y tiÕng Nga giai ®o¹n ®Çu, viÖc biªn so¹n mét cuèn gi¸o tr×nh thèng nhÊt c¸c kü n¨ng vµ phï hîp víi yªu cÇu thùc tiÔn ®îc ®Æt ra nhÊt thiÕt ph¶i dùa trªn c¸c nguyªn t¾c d¹y-häc cña gi¸o häc ph¸p ngo¹i ng÷ hiÖn ®¹i. ViÖc x¸c lËp c¸c nguyªn t¾c d¹y-häc tríc khi biªn so¹n gi¸o tr×nh kh«ng chØ lµ cÇn thiÕt, mµ lµ mét yÕu tè b¾t buéc nh»m tèi u ho¸ viÖc so¹n th¶o gi¸o tr×nh ®Ó tõ ®ã ®Ò ra c¸c ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y phï hîp. Trªn c¬ së nµy, gi¸o tr×nh c¸c bé m«n thùc hµnh tiÕng dµnh cho n¨m thø I khoa tiÕng Nga cÇn ph¶i ®¶m b¶o c¸c nguyªn t¾c chÝnh díi ®©y: 1. Nguyªn t¾c vßng trßn ®ång t©m Theo nguyªn t¾c nµy, ng÷ liÖu d¹y-häc ®îc ph©n chia theo c¸c vßng trßn ®ång t©m. Khi ph©n chia c¸c ng÷ liÖu d¹y-häc theo vßng trßn ®ång t©m tríc tiªn cÇn ph¶i ®a ra c¸c ý nghÜa c¬ b¶n cña ph¹m trï ng÷ ph¸p, c¸c ph¬ng thøc biÓu ®¹t, c¸c ý nghÜa ng÷ ph¸p ®iÓn h×nh, ®Ó l¹i c¸c ý nghÜa phô, c¸c trêng hîp chøc n¨ng Ýt ®iÓn h×nh vµ ph¬ng thøc biÓu ®¹t cho c¸c vßng trßn ®ång t©m sau. Trong khu«n khæ mét vßng trßn ®ång t©m ®ßi hái viÖc lùa chän ng÷ liÖu ng«n ng÷ ph¶i t¬ng øng víi c¸c d¹ng kh¸c nhau cña hµnh ®éng lêi nãi. TÝnh chu kú ®Æc biÖt quan träng cho viÖc tæ chøc mét c¸ch khoa häc qu¸ tr×nh d¹y-häc, tuy nhiªn sù nh¾c l¹i d thõa chu kú nµy hoÆc chu kú kia lµm chËm hoÆc gi¶m tÝnh s¸ng t¹o cña giê häc. ViÖc tæ chøc ng÷ liÖu d¹y-häc theo nguyªn t¾c vßng trßn ®ång t©m t¹o ra ®îc: 1) tÝnh chñ ®éng cña ngêi häc nhê vµo kh¶ n¨ng tham gia vµo giao tiÕp ngay tõ giai ®o¹n ®Çu; 2) tÝnh
võa søc cña ng÷ liÖu ®a ra phï hîp víi yªu cÇu cña lý luËn d¹y-häc chung lµ tõ dÔ ®Õn khã, tõ c¸i ®· biÕt ®Õn c¸i míi. Sù ph©n chia giai ®o¹n häc tËp ph¶i ®îc g¾n liÒn víi kh¸i niÖm vßng trßn ®ång t©m. 2. Nguyªn t¾c giao tiÕp Nguyªn t¾c giao tiÕp ®ßi hái gi¸o tr×nh ®îc x©y dùng ph¶i t¹o ra c¸c t×nh huèng giao tiÕp thùc trong giê häc, tæ chøc c¸c hµnh ®éng s¸ng t¹o tÝch cùc, øng dông c¸c d¹ng ho¹t ®éng giao tiÕp tËp thÓ, chó ý ®Õn c¸c t×nh huèng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vµ c¸c d¹ng tiÕt häc s¸ng t¹o, xem xÐt l«i cuèn ngêi häc vµo c¸c hµnh ®éng chung song song víi viÖc sö dông c¸c cÊu tróc ng÷ ph¸p vµ chøc n¨ng cña chóng trong lêi nãi. Trong khi ®ã, còng cÇn ph¶i tr¸nh viÖc ®¬n gi¶n ho¸ nguyªn t¾c giao tiÕp, chØ quan t©m tíi viÖc ®¶m b¶o tÝnh giao tiÕp tù nhiªn trªn líp vµ tho¶ m·n c¸c ®ßi hái giao tiÕp cña ngêi häc, bëi v× qu¸ tr×nh häc ngo¹i ng÷ bao gåm viÖc d¹y hµnh ®éng giao tiÕp ®ång thêi víi viÖc d¹y c¸c ph¬ng tiÖn giao tiÕp. 3. Nguyªn t¾c hÖ thèng vµ kÕ thõa Nguyªn t¾c nµy híng ®Õn viÖc lùa chän chñ ®iÓm, kiÕn thøc vµ s¾p xÕp ng÷ liÖu trong gi¸o tr×nh biªn so¹n ®Ó tèi u ho¸ viÖc ph¸t triÓn kü n¨ng, kü x¶o ng«n ng÷. Trong lý luËn d¹y-häc cã bèn qui t¾c thÓ hiÖn nguyªn t¾c nµy: tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p, tõ dÔ ®Õn khã, tõ c¸i ®· biÕt ®Õn c¸i cha biÕt, tõ c¸i gÇn ®Õn c¸i xa. Nguyªn t¾c hÖ thèng vµ kÕ thõa kh«ng chØ tÝnh ®Õn sù liªn hÖ víi tÊt c¶ c¸c b×nh diÖn ng«n ng÷, mµ cßn tÝnh ®Õn sù h×nh thµnh c¸c kü n¨ng vµ kü x¶o ®îc thÓ hiÖn trong mÆt néi dung vµ h×nh thøc cña lêi nãi. TÝnh hÖ thèng trong gi¶ng d¹y yªu cÇu n¾m v÷ng kiÕn thøc, kü n¨ng vµ kü x¶o trong mét quan hÖ l«-gÝc nhÊt ®Þnh. TÝnh kÕ thõa trong gi¶ng d¹y g¾n liÒn víi sù cÇn thiÕt tæ chøc viÖc häc ng÷ liÖu míi trªn c¬ së c¸c ng÷ liÖu ®· biÕt vµ x¸c ®Þnh ®îc c¸c bíc tiÕp theo cña qu¸ tr×nh d¹y-häc. 4. Nguyªn t¾c kh«ng dÞch Nguyªn t¾c nµy chó träng ®Õn viÖc lo¹i bá sö dông tiÕng mÑ ®Î trong d¹y ngo¹i ng÷, lµ nguyªn t¾c chÝnh trong gi¶ng d¹y theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp. Gi¸o häc ph¸p hiÖn ®¹i coi viÖc øng dông nguyªn t¾c kh«ng dÞch kh«ng cã nghÜa lµ lo¹i trõ h¼n tiÕng mÑ ®Î trong viÖc d¹y häc, bëi v× trong hµng lo¹t c¸c trêng hîp truyÒn ®¹t ý nghÜa tõ tiÕng níc ngoµi b»ng c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c, kh«ng th«ng qua triÕng mÑ ®Î th× kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®¹t ®îc hiÖu qu¶ nh mong muèn hoÆc tèt nhÊt. ChÝnh ®iÒu nµy chØ cho phÐp sö dông dÞch víi t c¸ch lµ ph¬ng tiÖn ng÷ nghÜa ho¸ (víi môc ®Ých tiÕt kiÖm thêi gian hoÆc khi cã Ýt hiÖu qu¶ víi c¸c ph¬ng ph¸p kh«ng dÞch) vµ víi t c¸ch lµ ph¬ng tiÖn kiÓm tra. Khi dÞch lµ môc ®Ých cña gi¶ng d¹y, c¸c ph¬ng ph¸p dÞch ng÷ nghÜa cã thÓ ®îc sö dông réng r·i trong giai ®o¹n n©ng cao. Trong giai ®o¹n ®Çu, viÖc sö dông c¸c h×nh vÏ minh ho¹ trong nh÷ng t×nh huèng thÝch hîp sÏ phÇn nµo h¹n chÕ ®îc viÖc sö dông tiÕng mÑ ®Î trong gi¶ng d¹y, t¹o ®îc m«i trêng tiÕng tù nhiªn vµ h×nh thµnh ë ngêi häc thãi quen t duy b»ng ngo¹i ng÷ ®ang häc. 5. Nguyªn t¾c tèi thiÓu Nguyªn t¾c nµy yªu cÇu lùa chän tèi thiÓu ng÷ liÖu ng«n ng÷ vµ lêi nãi, mét mÆt phï hîp víi môc ®Ých vµ nhiÖm vô d¹y-häc cã tÝnh ®Õn giai ®o¹n vµ nghÒ nghiÖp, mÆt kh¸c ®a ra
hÖ thèng chøc n¨ng t¬ng ®èi khÐp kÝn vµ ph¶n ¸nh cÊu tróc ng«n ng÷ hoµn chØnh t¬ng øng. ViÖc gi¶ng d¹y ngo¹i ng÷ theo tõng kü n¨ng lêi nãi riªng biÖt trong giai ®o¹n ®Çu khã cã ®îc tÝnh hÖ thèng khoa häc vµ ®ång bé, ngoµi viÖc h¹n chÕ ph¸t triÓn c¸c kü n¨ng ng«n ng÷ theo h×nh bËc thang, cßn t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn t©m lý ngêi häc, lµm ngêi häc lo l¾ng vµ lóng tóng, ®«i khi t¹o ra th¸i ®é ch¸n n¶n khi mµ c¸c kü n¨ng hµnh vi giao tiÕp ngo¹i ng÷ ®Òu xa l¹, nhÊt lµ ®èi víi sinh viªn tiÕng Nga. Bëi vËy, tríc khi b¾t tay vµo x©y dùng bÊt cø mét gi¸o tr×nh nµo cÇn ph¶i chó ý ®Õn viÖc x¸c lËp khèi lîng tèi thiÓu vµ träng t©m néi dung kiÕn thøc - tõ vùng cho toµn kho¸ häc, còng nh tõng bµi häc ®Ó ®¶m b¶o viÖc ®a ng÷ liÖu vµo giê häc mét c¸ch khoa häc, tù nhiªn vµ ®¹t ®îc c¸c môc ®Ých ®Ò ra. 6. Nguyªn t¾c khÈu ng÷ ®i tríc Nguyªn t¾c khÈu ng÷ ®i tríc ®ßi hái viÖc d¹y-häc ngo¹i ng÷ ph¶i ®¶m b¶o thùc hiÖn: a) giíi thiÖu vµ cñng cè ng÷ liÖu häc b»ng nãi miÖng (nghe - nãi); b) thùc hµnh lêi nãi trong h×nh thøc nãi miÖng trªn c¬ së c¸c chñ ®iÓm vµ t×nh huèng ®îc lùa chän cho giê häc. Nguyªn t¾c nµy ®Ò cao vai trß giao tiÕp b»ng ngo¹i ng÷ ngay tõ giai ®o¹n ®Çu häc tËp ngo¹i ng÷, bëi viÖc thùc hµnh lêi nãi kh«ng nh÷ng gãp phÇn quan träng mµ cßn ®¶m b¶o ®¹t ®îc môc ®Ých d¹y-häc, h×nh thµnh c¸c thãi quen hµnh vi ng«n ng÷, kü n¨ng vµ kü x¶o giao tiÕp ngo¹i ng÷. Trong viÖc x©y dùng gi¸o tr×nh vµ gi¶ng d¹y tiÕng Nga cho n¨m thø I, c¸c ng÷ liÖu tõ vùng-ng÷ ph¸p ®îc ®a ra tríc hÕt ph¶i tõ c¸c mÉu c©u, c¸c mÉu héi tho¹i, ®o¹n v¨n víi ng÷ c¶nh phï hîp. Ng÷ liÖu ng«n ng÷ ®îc tri nhËn mét c¸ch nhanh chãng khi nã b¾t ®Çu tõ viÖc truyÒn ®¹t nã th«ng qua c¸c tÝn hiÖu ©m thanh. ViÖc chó träng vµ u tiªn tØ lÖ thùc hµnh hµnh ®éng lêi nãi b»ng ng«n ng÷ ®ang ®îc gi¶ng d¹y trong mçi giê häc ë giai ®o¹n ®Çu rÊt quan träng ®Ó h×nh thµnh nªn c¸c kü n¨ng, kü x¶o lêi nãi, khi kh¶ n¨ng tù häc tËp - nghiªn cøu ng«n ng÷ vèn ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c kü n¨ng viÕt - ®äc cña ngêi häc lóc nµy vÉn cha cã ®îc mét nÒn t¶ng v÷ng ch¾c. 7. Nguyªn t¾c tæ chøc ng÷ liÖu theo chñ ®iÓm t×nh huèng C¸c kü n¨ng vµ kü x¶o sÏ ®îc h×nh thµnh nhanh chãng vµ dÔ dµng, nÕu qu¸ tr×nh häc ngo¹i ng÷ ®îc diÔn ra trong ®iÒu kiÖn gÇn gièng tíi møc tèi ®a víi c¸c ®iÒu kiÖn thËt cña giao tiÕp, th«ng qua viÖc lùa chän c¸c chñ ®iÓm vµ t×nh huèng ®Æc trng, cÇn thiÕt víi ®êi sèng hµng ngµy cho mét sè ®èi tîng ngêi häc nµo ®ã ®Ó d¹y. C¸c chñ ®iÓm ®a ra trong gi¸o tr×nh n¨m thø I dµnh cho sinh viªn tiÕng Nga cÇn ph¶i ®îc lùa chän mét c¸ch thËn träng, phï hîp víi khèi lîng kiÕn thøc ng«n ng÷ ®a vµo gi¶ng d¹y vµ tr×nh ®é cña ngêi häc, tr¸nh nh÷ng ®Ò tµi khã ®ßi hái ph¶i t duy hay nªu chÝnh kiÕn, suy nghÜ cña ngêi häc. XuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm nµy cã thÓ tËp trung khai th¸c c¸c chñ ®iÓm giao tiÕp g¾n liÒn víi ®êi sèng sinh ho¹t hµng ngµy nh lµm quen, chóc tông, th¨m hái, kÓ vÒ b¶n th©n, gia ®×nh, b¹n bÌ, vÒ trêng häc, thµnh phè n¬i ngêi häc ®ang häc tËp vµ sinh sèng... 8. Nguyªn t¾c c¬ së có ph¸p Khi b¾t ®Çu gi¶ng d¹y mét ng÷ liÖu ng«n ng÷ nµo ®ã ®Òu ph¶i híng ®Õn viÖc ngêi häc sau ®ã cã thÓ biÕt x©y dùng c©u phï hîp c¸c qui t¾c ng÷ ph¸p cña ng«n ng÷ ®· ®îc häc,
sö dông chóng nh lµ mét ®¬n vÞ lêi nãi tèi thiÓu cã chøc n¨ng giao tiÕp. §Ó thùc hiÖn ®îc nhiÖm vô nµy, trong d¹y-häc tiÕng Nga, viÖc tæ chøc vµ sö dông c¸c ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y truyÒn ®¹t ng÷ liÖu g¾n liÒn víi viÖc d¹y có ph¸p vµ h×nh th¸i, chó ý ®Õn chøc n¨ng cña c¸c d¹ng h×nh th¸i vµ ý nghÜa sö dông cña chóng. ViÖc chän lùa c¸c cÊu tróc ng÷ ph¸p ®Ó ®a vµo gi¶ng d¹y ngoµi viÖc ®¶m b¶o tÝnh kÕ thõa, ®ång t©m vµ hÖ thèng, cßn ®îc x¸c ®Þnh b»ng lùa chän cÊu tróc có ph¸p mang tÝnh võa søc, phï hîp víi kh¶ n¨ng t duy ng«n ng÷ ®îc h×nh thµnh cña ngêi häc, còng nh phï hîp víi lîng tõ vùng ®· häc vµ ®îc ®a ra trong bµi gi¶ng, nh»m ®¸p øng c¸c nhiÖm vô giao tiÕp ®îc ®Æt ra cho mçi bµi tËp vµ bµi häc. D¹y ng÷ liÖu ng«n ng÷ trªn c¬ së có ph¸p ®ßi hái xem xÐt c©u trong vai trß lµ mÉu giao tiÕp chuÈn mùc, mang tÝnh ®iÓn h×nh vµ ®Æc trng cña ng«n ng÷ ®îc häc. §©y lµ mét yÕu tè quan träng ®èi víi viÖc d¹y-häc tiÕng Nga, nhÊt lµ ®èi víi sinh viªn chuyªn ng÷ n¨m thø nhÊt, gãp phÇn t¹o kiÕn thøc nÒn cho viÖc häc tËp, nghiªn cøu tiÕng Nga ë giai ®o¹n n©ng cao. TÀI LIỆU THAM KHẢO Бернштейн С.И., Вопросы обучения произношению (применительно к [ 1] преподаванию русского языка иностранцам) // Вопросы обучения русскому произношению: Сб. статей /Под ред. Н.И. Самуйловой, М., 1978. Методика / Под ред. А.А. Леонтьева, М., 1988. [ 2] Методика преподавания русского языка как иностранного для зарубежных [ 3] филологов-русистов / Под ред. А.Н. Щукина, М., 1990. Методика преподавания русского языка, Хошиминский пед. институт, 1995. [ 4] Рогова Г.В., Рабинович Ф.М., Сахарова Т.Е., Методика обучения иностранным [ 5] языкам в средней школе, М., 1991.