Báo cáo nghiên cứu khoa học " NÂNG QUAN HỆ KINH TẾ THƯƠNG MẠI VIỆT NAM - TRUNG QUỐC LÊN TẦM CAO THỜI ĐẠI "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

131
lượt xem 32
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

32 nghiên cứu trung quốc số 2(60) - 2005 Trung Quốc là n-ớc láng giềng “núi liền núi, sông liền sông” với Việt Nam, có nền kinh tế quy mô, tăng tr-ởng mạnh, đang thực thi chiến l-ợc nhất thể hóa kinh tế khu vực mà Việt Nam đ-ợc coi là “cầu nối” giữa các n-ớc ph-ơng Nam với Trung Quốc, là “cầu nối” Đông Nam á với Đông Bắc á. Do vậy, củng cố, phát triển quan hệ hợp tác toàn diện với Trung Quốc, phát huy vai trò “cầu nối” tr-ớc hết trong khuôn khổ khu vực mậu dịch tự...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " NÂNG QUAN HỆ KINH TẾ THƯƠNG MẠI VIỆT NAM - TRUNG QUỐC LÊN TẦM CAO THỜI ĐẠI "

nghiªn cøu trung quèc sè 2(60) - 2005 32 Lª V¨n Sang* I. C¬ héi lín ch−a tõng cã cho rung Quèc lµ n−íc l¸ng giÒng T sù ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ “nói liÒn nói, s«ng liÒn s«ng” th−¬ng m¹i ViÖt Nam –Trung Quèc víi ViÖt Nam, cã nÒn kinh tÕ Tõ thêi TÇn H¸n, miÒn T©y Nam quy m«, t¨ng tr−ëng m¹nh, ®ang thùc Trung Quèc ®· cã con ®−êng giao th«ng thi chiÕn l−îc nhÊt thÓ hãa kinh tÕ khu quèc tÕ qua C«n Minh ®Ó ®i ®Õn c¸c n−íc vùc mµ ViÖt Nam ®−îc coi lµ “cÇu nèi” phÝa Nam ®−îc gäi lµ “Trôc th©n ®éc gi÷a c¸c n−íc ph−¬ng Nam víi Trung ®¹o” – con ®−êng t¬ lôa ngµy x−a. Cßn Quèc, lµ “cÇu nèi” §«ng Nam ¸ víi §«ng ngµy nay, khi hai n−íc ViÖt – Trung b−íc B¾c ¸. Do vËy, cñng cè, ph¸t triÓn quan vµo thÕ kû XXI cïng nç lùc c¶i c¸ch më hÖ hîp t¸c toµn diÖn víi Trung Quèc, cöa nÒn kinh tÕ, chñ ®éng héi nhËp kinh ph¸t huy vai trß “cÇu nèi” tr−íc hÕt tÕ toµn cÇu th× c¬ héi ph¸t triÓn quan hÖ trong khu«n khæ khu vùc mËu dÞch tù do kinh tÕ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Trung ASEAN – Trung Quèc, tÝch cùc khai th¸c Quèc v« cïng réng lín nhê nh÷ng nh©n tè thÞ tr−êng Trung Quèc, ®Æc biÖt lµ thÞ kh¸ch quan vµ chñ quan sau ®©y: tr−êng T©y Nam Trung Quèc, sÏ lµ 1. Xu thÕ liªn kÕt, nhÊt thÓ hãa kinh h−íng chiÕn l−îc kinh tÕ ®èi ngo¹i cùc tÕ khu vùc ph¸t triÓn s©u réng h¬n bao kú quan träng, gãp phÇn tÝch cùc vµo sù giê hÕt nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh, æn B−íc vµo thÕ kû XXI, mÆc dï vÉn cßn ®Þnh l©u dµi cña ViÖt Nam. Trong tiÒm Èn nhiÒu yÕu tè bÊt æn, khã l−êng, nghiªn cøu nµy, chóng t«i muèn nhÊn song hßa b×nh vµ ph¸t triÓn vÉn lµ xu m¹nh ®Õn nh÷ng nh©n tè míi, më ra c¬ thÕ chñ ®¹o trong sù ph¸t triÓn thÕ giíi héi lín cho sù ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ vµ khu vùc; h¬n n÷a ®©y cßn lµ thêi kú th−¬ng m¹i ViÖt Nam víi Trung Quèc, më ®Çu thêi ®¹i tri thøc hãa kinh tÕ vµ lµm thÕ nµo ®Ó n¾m b¾t ®Çy ®ñ c¬ héi toµn cÇu; toµn cÇu hãa, khu vùc hãa kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh mÏ ch−a tõng thÊy. ®ã, ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ th−¬ng m¹i ViÖt Nam –Trung Quèc xøng tÇm * PGS. TS. Trung t©m Kinh tÕ ch©u ¸ - Th¸i thêi ®¹i. B×nh D−¬ng §©y lµ xu thÕ ph¸t triÓn kh¸ch quan ®ang cuèn hót mäi quèc gia vµo quÜ ®¹o
33 N©ng quan hÖ kinh tÕ th−¬ng m¹i… kinh tÕ toµn cÇu, më ra c¬ héi lín cïng lîi h¬n cho sù ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ th−¬ng m¹i ViÖt Nam –Trung Quèc. th¸ch thøc lín ®èi víi c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn, trong ®ã cã ViÖt Nam vµ Sù kiÖn ¶nh h−ëng m¹nh vµ trùc tiÕp Trung Quèc. Lµ c¬ héi lín nÕu quèc gia h¬n ®Õn quan hÖ kinh tÕ th−¬ng m¹i ®ang ph¸t triÓn ®ã cã n¨ng lùc c¶i c¸ch, ViÖt Nam-Trung Quèc gÇn ®©y lµ th¸ng më cöa, tËn dông mäi lîi thÕ cña n−íc ®i 11/2002 HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i hîp t¸c sau, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc kinh tÕ toµn diÖn ASEAN – Trung Quèc hiÖu qu¶, sÏ cã nhiÒu kh¶ n¨ng tiÕn ®· ®−îc ký kÕt, më ®−êng cho viÖc x©y nhanh, ®uæi kÞp c¸c n−íc tiªn tiÕn. Lµ dùng Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN – th¸ch thøc lín nÕu quèc gia ®ang ph¸t Trung Quèc (ACFTA) mµ ViÖt Nam cã vÞ triÓn ®ã kh«ng cã n¨ng lùc c¶i c¸ch, më trÝ vai trß “cöa ngâ” cña ACFTA. Tr−íc cöa, kh«ng tËn dông mäi lîi thÕ cña khi c¶ hai bªn ph¸t huy ®−îc vÞ trÝ vµ n−íc ®i sau trong héi nhËp kinh tÕ quèc vai trß trªn th× víi hai ®iÓm quan träng tÕ vµ khu vùc, sÏ bÞ tôt hËu, thËm chÝ bÞ trong HiÖp ®Þnh khung lµ ch−¬ng tr×nh ®µo th¶i khái quÜ ®¹o ph¸t triÓn cña thÕ thu ho¹ch sím (EHP) vµ ®iÒu kho¶n qui giíi. ®Þnh Trung Quèc dµnh cho c¸c n−íc ASEAN ch−a ph¶i lµ thµnh viªn WTO 2. Sù chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc ®−îc h−ëng ngay lËp tøc vµ ®Çy ®ñ MFN tÕ v khu vùc cña ViÖt Nam v Trung theo c¸c tiªu chuÈn cña WTO(1) còng ®· Quèc t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn quan hÖ kinh tÕ Xu thÕ ph¸t triÓn kh¸ch quan trªn ®· th−¬ng m¹i ViÖt Nam – Trung Quèc. ®−îc chÝnh phñ vµ nh©n d©n hai n−íc N¨m 2001 ®−îc thÕ giíi ®¸nh gi¸ lµ ViÖt Nam – Trung Quèc ®ãn b¾t kÞp thêi, mèc son quan träng cña tiÕn tr×nh liªn th«ng minh vµ s¸ng t¹o. C¶ hai n−íc ®Òu kÕt kinh tÕ §«ng ¸ bëi lÏ HiÖp ®Þnh x©y nç lùc c¶i c¸ch më cöa víi c¸ch ®i thÝch dùng khu vùc kinh tÕ th−¬ng m¹i tù do hîp, tõng b−íc hoµn thiÖn kinh tÕ thÞ ASEAN-Trung Quèc, ®· cã t¸c ®éng thóc tr−êng x· héi chñ nghÜa, phï hîp víi ®Èy NhËt B¶n, Hµn Quèc liªn kÕt kinh th«ng lÖ quèc tÕ nªn ®· t¹o nªn sù ph¸t tÕ víi ASEAN m¹nh h¬n theo thÓ chÕ triÓn ngo¹n môc: dÉn ®Çu thÕ giíi vÒ tèc 10+1. Trung Quèc cßn chñ ®éng thóc ®Èy ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ trong nhiÒu n¨m, kÕ ho¹ch liªn kÕt kinh tÕ §«ng B¾c ¸ ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tùu tuyÖt vêi bao gåm Trung Quèc – NhËt B¶n – Hµn trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ Quèc, më ra triÓn väng cña thÓ chÕ 10+3 vµ khu vùc. Cuèi n¨m 2001, Trung Quèc bao gåm 10 n−íc ASEAN + Trung Quèc trë thµnh thµnh viªn WTO, ®¸nh dÊu sù + NhËt B¶n + Hµn Quèc, ý t−ëng liªn héi nhËp kinh tÕ toµn cÇu cña Trung kÕt kinh tÕ toµn §«ng ¸ nay ®ang ®−îc Quèc, t¹o ra thÕ vµ lùc míi cña Trung thÕ giíi quan t©m. Sù ra ®êi mét thùc Quèc trªn tr−êng quèc tÕ. RÊt cã thÓ cuèi thÓ kinh tÕ §«ng ¸ s¸nh cïng víi EU vµ n¨m 2005 ViÖt Nam còng sÏ gia nhËp WTO, thÓ hiÖn tinh thÇn chñ ®éng héi NAFTA, h×nh thµnh 3 trung t©m kinh tÕ nhËp kinh tÕ toµn cÇu, t¹o c¬ së thuËn lín cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi lµ ®iÒu cã thÓ hy väng trong 20 n¨m ®Çu thÕ kû
nghiªn cøu trung quèc sè 2(60) - 2005 34 tù do ASEAN-Trung Quèc. D−íi gãc XXI, sÏ t¹o ®Þa bµn réng lín h¬n nhiÒu nh×n cña nhµ nghiªn cøu, chóng t«i thÊy cho sù ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ næi lªn tam gi¸c t¨ng tr−ëng kinh tÕ cã th−¬ng m¹i ViÖt Nam- Trung Quèc. vai trß trung t©m giao th−¬ng cña toµn 3. §¹t tíi nhËn thøc chung gi÷a hai khèi mËu dÞch tù do ASEAN-Trung n−íc vÒ sù ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ Quèc. Vµ còng cã thÓ v× lý do ®ã mµ th−¬ng m¹i ViÖt Nam – Trung Quèc thÕ Trung Quèc ®· giao cho Nam Ninh vµ kû XXI C«n Minh vai trß cöa ngâ cña Trung ViÖt Nam - Trung Quèc ®Òu nhËn Quèc trong quan hÖ gi÷a Trung Quèc víi thøc râ xu thÕ lín trªn cña thêi ®¹i, ®ång ASEAN, cßn ViÖt Nam ®· ®−a ra kÕ thêi ®Òu nhËn thÊy lîi thÕ còng nh− kh¶ ho¹ch ph¸t triÓn 3 vïng träng ®iÓm kinh n¨ng to lín cña quan hÖ hai n−íc trong tÕ quèc gia, trong ®ã vïng träng ®iÓm tiÕn tr×nh liªn kÕt kinh tÕ khu vùc, do ®ã kinh tÕ phÝa B¾c mµ trung t©m lµ Hµ c¶ hai bªn ®Òu nç lùc vun ®¾p quan hÖ Néi sÏ cã kh¶ n¨ng trë thµnh ®Çu tµu l¸ng giÒng th©n thiÖn, cïng ph¸t triÓn, kinh tÕ quèc gia vµ toµn khèi ASEAN h−íng tíi t−¬ng lai. Nhê vËy kim ng¹ch trong quan hÖ kinh tÕ th−¬ng m¹i víi bu«n b¸n gi÷a hai n−íc kh«ng ngõng Trung Quèc. t¨ng nhanh qua c¸c n¨m, tõ 3,26 tû USD Hoµn toµn kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ n¨m 2002 lªn 4,2 tû USD n¨m 2003, cã trong chuyÕn th¨m chÝnh thøc Trung thÓ v−ît 5 tû USD n¨m 2004. Hai bªn Quèc cña Thñ t−íng Phan V¨n Kh¶i, hai nhÊt trÝ ®Ò ra môc tiªu n©ng kim ng¹ch bªn ®· ®¹t ®−îc nhËn thøc chung vÒ ý bu«n b¸n hai bªn lªn 10 tû USD vµo t−ëng x©y dùng hai hµnh lang kinh tÕ lµ n¨m 2010. C«n Minh – Lµo Cai – Hµ Néi – H¶i Tõ nhiÒu n¨m nay hai n−íc ®· nhËn Phßng vµ Nam Ninh – L¹ng S¬n – Hµ thÊy tÇm quan träng cña quan hÖ kinh Néi – H¶i Phßng cïng víi vµnh ®ai kinh tÕ th−¬ng m¹i gi÷a c¸c tØnh vïng biªn tÕ vÞnh B¾c Bé. §Çu th¸ng 5-2004 ViÖt giíi ViÖt –Trung, ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p Nam ®· khai tr−¬ng Tæng l·nh sù qu¸n chÝnh s¸ch thóc ®Èy quan hÖ bu«n b¸n t¹i C«n Minh vµ Nam Ninh – cÇu nèi qua biªn giíi. Nhê vËy trong 10 n¨m quan träng ®Ó t¨ng c−êng giao l−u, më qua, trao ®æi t¹i c¸c cöa khÈu 6 tØnh biªn réng hîp t¸c gi÷a tØnh V©n Nam vµ giíi phÝa B¾c ViÖt Nam t¨ng liªn tôc víi Qu¶ng T©y víi c¸c ®Þa ph−¬ng ViÖt tèc ®é 30%/n¨m. HiÖn nay, hai n−íc Nam. ®ang trao ®æi qua biªn giíi kho¶ng 200 Trong chuyÕn th¨m chÝnh thøc ViÖt mÆt hµng, trong ®ã mçi n−íc xuÊt khÈu Nam võa råi cña Thñ t−íng ¤n Gia B¶o, sang n−íc kia kho¶ng 100 mÆt hµng hai bªn kh¼ng ®Þnh l¹i quyÕt t©m hîp kh¸c nhau(2). t¸c chiÕn l−îc trªn, ®ång thêi ®· nhÊt trÝ Sau khi HiÖp ®Þnh khung hîp t¸c víi nhau vÒ c¬ chÕ gi¶i quyÕt c«ng viÖc kinh tÕ toµn diÖn ASEAN-Trung Quèc cña hai bªn nhanh, hiÖu qu¶ víi thêi ký kÕt, hai n−íc cµng nhËn thøc râ h¬n gian qui ®Þnh râ rµng cho tõng cÊp tõ ®Þa vÒ vÞ trÝ, vai trß cÇu nèi C«n Minh-Hµ ph−¬ng ®Õn Trung −¬ng cña hai n−íc. Néi-Nam Ninh trong khu vùc mËu dÞch
35 N©ng quan hÖ kinh tÕ th−¬ng m¹i… N¨m 2004 cßn dån dËp nhiÒu quyÕt lµ sù kh«ng khã tÝnh l¾m cña thÞ tr−êng s¸ch cô thÓ cña c¶ hai bªn nh»m thóc T©y Nam Trung Quèc, thÞ hiÕu ng−êi ®Èy quan hÖ kinh tÕ th−¬ng m¹i vïng tiªu dïng gÇn gòi víi ViÖt Nam, nhu cÇu biªn giíi ViÖt – Trung. Ch¼ng h¹n Trung mua s¾m ®ang t¨ng nhanh. C¸c doanh Quèc ®· cho c¸c cöa khÈu biªn giíi thuéc nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ vµo thÞ tr−êng nµy qua ®−êng biªn mËu rÊt thuËn tiÖn. tØnh V©n Nam vµ Qu¶ng T©y víi ViÖt Nam, ®−îc thanh to¸n c¸c hîp ®ång ViÖt Nam lµ n−íc thµnh viªn ASEAN, ngo¹i th−¬ng b»ng ®ång b¶n tÖ vÉn ®−îc cã vÞ trÝ ®Þa kinh tÕ rÊt ®Æc biÖt: cÇu nèi hoµn thuÕ VAT; Trung Quèc còng cã §«ng Nam ¸ víi §«ng B¾c ¸ nãi chung, nhiÒu biÖn ph¸p chÝnh s¸ch kh¸c ®Þnh ASEAN víi Trung Quèc nãi riªng; lµ h−íng ph¸t triÓn cho hai khu vùc cöa quèc gia cã ®−êng biÓn dµi 2500 km víi khÈu nµy. VÒ phÝa ViÖt Nam chÝnh phñ nhiÒu c¶ng n−íc s©u vµo lo¹i bËc nhÊt ë còng ®· ®−a ra nh÷ng qui chÕ qu¶n lý vµ §«ng Nam ¸, víi nhiÒu thµnh phè ®« thÞ biÖn ph¸p thóc ®Èy th−¬ng m¹i t¹i thÞ c«ng nghiÖp lín nèi tiÕp nhau däc theo tr−êng nµy. Ngoµi viÖc ®Èy m¹nh c«ng bê biÓn. t¸c ®µm ph¸n, ký kÕt c¸c hiÖp ®Þnh vµ ViÖt Nam lµ ®Êt n−íc giµu tiÒm n¨ng tháa thuËn ë nhiÒu cÊp, nhiÒu ngµnh vÒ tµi nguyªn kho¸ng s¶n vµ nguån lùc nh»m t¹o hµnh lang ph¸p lý æn ®Þnh, con ng−êi, hiÖn ®ang nç lùc c¶i c¸ch më th«ng tho¸ng, ChÝnh phñ ViÖt Nam cßn quyÕt ®Þnh thµnh lËp mét lo¹t khu kinh cöa, chñ ®éng héi nhËp toµn cÇu vµ khu tÕ cöa khÈu suèt c¸c tØnh cã biªn giíi víi vùc, ®ang lµ ®iÓm ®Õn cña c¸c nhµ ®Çu Trung Quèc víi chÝnh s¸ch −u ®·i… t− trªn thÕ giíi. Nhu cÇu tiªu dïng cña thÞ tr−êng h¬n 80 triÖu d©n nµy ®ang 4. TiÒm n¨ng kinh tÕ lín cña ViÖt t¨ng lªn hµng ngµy, ®a d¹ng, phong phó, Nam v vïng T©y Nam Trung Quèc khi ®ang mêi gäi c¸c doanh nghiÖp Trung ®−îc kh¬i dËy Quèc. Ph¸t huy lîi thÕ cã chung biªn T©y Nam Trung Quèc lµ khu vùc giµu giíi, c¸c doanh nghiÖp T©y Nam Trung tiÒm n¨ng tµi nguyªn kho¸ng s¶n vµ Quèc cã thÓ vµo thÞ tr−êng nµy qua n¨ng l−îng ®−îc xÕp vµo lo¹i hµng ®Çu ë ®−êng biªn mËu rÊt thuËn tiÖn. So víi Trung Quèc. Khu vùc nµy cßn cã tiÒm hµnh lang kinh tÕ C«n Minh – Rangun, n¨ng lín vÒ n«ng –l©m nghiÖp vµ du C«n Minh – B¨ng Cèc th× hµnh lang lÞch. ThÞ tr−êng T©y Nam Trung Quèc kinh tÕ C«n Minh – Hµ Néi tá ra cã ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn rÊt m¹nh nhê nhiÒu −u thÕ h¬n. chiÕn l−îc khai ph¸ miÒn T©y cña Trung TiÒm n¨ng kinh tÕ cña ViÖt Nam vµ Quèc. §©y lµ thÞ tr−êng réng lín víi 430 Trung Quèc sÏ ®−îc kh¬i dËy vµ t¨ng triÖu d©n, lµ cöa ngâ kÕt nèi c¸c ®« thÞ lªn gÊp béi khi hai bªn ®Òu nç lùc ph¸t miÒn T©y Trung Quèc víi c¸c n−íc triÓn quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ th−¬ng ASEAN däc theo c¸c hµnh lang kinh tÕ m¹i lªn ngang tÇm thêi ®¹i, tËn dông C«n Minh – Hµ Néi, C«n Minh – Rangun tèt c¬ héi lín do thêi ®¹i kinh tÕ toµn vµ C«n Minh- B¨ng Cèc. §iÒu hÊp dÉn cÇu hãa ®−a ®Õn. ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn
nghiªn cøu trung quèc sè 2(60) - 2005 36 II. N¾m b¾t c¬ héi lín, n©ng mËu dÞch tù do ASEAN –Trung Quèc c¶ quan hÖ kinh tÕ th−¬ng m¹i ViÖt vÒ mÆt thÓ chÕ liªn kÕt kinh tÕ lÉn mÆt Nam – Trung Quèc lªn tÇm cao t¨ng tr−ëng kinh tÕ. MÆt kh¸c ph¶i tËp thêi ®¹i trung søc lùc vµ trÝ tuÖ vµo viÖc thùc hiÖn c¸c viÖc lín sau ®©y: Trong nghiªn cøu cña chóng t«i, n©ng quan hÖ kinh tÕ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - 1. T¨ng tèc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng Trung Quèc lªn tÇm cao thêi ®¹i kh«ng vÒ giao th«ng ph¶i lµ khÈu hiÖu chung chung, hoÆc Tiªu ®iÓm lµ x©y dùng ®−êng s¾t tiªu mét c¸ch nãi s¸o rçng. Ng−îc l¹i, nã cã chuÈn C«n Minh - Hµ Néi - H¶i Phßng, néi dung cô thÓ, cã thÓ m« h×nh hãa ®¶m b¶o viÖc chuyªn chë hµng hãa th«ng b»ng ý t−ëng sau ®©y: Trong thêi ®¹i suèt, kh«ng ph¶i chuyÓn tµu tõ C«n toµn cÇu hãa, khu vùc hãa ph¸t triÓn s©u Minh ®Õn c¶ng H¶i Phßng. réng ch−a tõng thÊy, víi sù nhËn thøc Tiªu chuÈn n÷a lµ x©y dùng ®−êng chung gi÷a hai n−íc vÒ sù ph¸t triÓn cao tèc C«n Minh - Hµ Néi - H¶i Phßng, quan hÖ kinh tÕ th−¬ng m¹i ViÖt Nam – tõng b−íc ph¸t triÓn hÖ thèng ®−êng cao Trung Quèc nãi chung, ViÖt Nam víi tèc nèi C«n Minh vµ Hµ Néi ®Õn c¸c tØnh V©n Nam vµ Qu¶ng T©y Trung Quèc nãi miÒn T©y Trung Quèc vµ c¸c n−íc riªng, còng nh− c¸c ®iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ ASEAN. cho sù liªn kÕt kinh tÕ gi÷a ba cùc cña Më réng, t¨ng c«ng suÊt c¸c c¶ng biÓn tiÓu vïng nµy nh− phÇn I ®· ph©n tÝch, H¶i Phßng, ®¶m b¶o tiÕp nhËn hµng hãa chóng ta hoµn toµn cã thÓ v−¬n tíi ý T©y Nam Trung Quèc xuÊt ®i c¸c n−íc t−ëng x©y dùng tam gi¸c t¨ng tr−ëng trªn thÕ giíi, tr−íc hÕt lµ c¸c n−íc kinh tÕ Hµ Néi – V©n Nam – Qu¶ng t©y ASEAN, vµ hµng hãa cña thÕ giíi vµ theo m« h×nh liªn kÕt kinh tÕ mµ céng ASEAN vµo vïng T©y Nam Trung Quèc. ®ång kinh tÕ ch©u ¢u ®· ®¹t ®−îc, biÕn X©y dùng tuyÕn ®−êng s«ng Lan n¬i ®©y thµnh ®Çu tµu, thµnh cÇu nèi Th−¬ng – Mª K«ng, h×nh thµnh hÖ thèng cho sù ph¸t triÓn khu vùc mËu dÞch tù giao th«ng thñy bé gi÷a Trung Quèc – do ASEAN – Trung Quèc. §Ó biÕn ý ViÖt Nam- Mianma. t−ëng trªn thµnh hiÖn thùc, tr−íc hÕt c¶ X©y dùng ®−êng kh«ng C«n Minh-Hµ hai n−íc tõ cÊp ®Þa ph−¬ng ®Õn trung Néi vµ t−¬ng lai C«n Minh- Qu¶ng Ninh, −¬ng ®Òu cÇn cã tÇm nh×n thêi ®¹i, v−ît biÕn C«n Minh vµ Hµ Néi thµnh 2 c¶ng lªn mäi nÕp nghÜ truyÒn thèng, v−ît lªn hµng kh«ng quèc tÕ chÝnh ®−a ASEAN c¸c suy tÝnh côc bé, ®Þa ph−¬ng v× lîi Ých ®Õn gÇn h¬n víi T©y Nam Trung Quèc. ph¸t triÓn chung cña c¶ hai n−íc, ®Æt kÕ TiÒn cña ®−a vµo x©y dùng hÖ thèng ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ ®Þa ph−¬ng ®−êng giao th«ng nµy sÏ cùc kú lín. m×nh phï hîp víi xu thÕ héi nhËp kinh Trong khi nguån lùc hai n−íc cßn h¹n tÕ khu vùc, biÕn tam gi¸c t¨ng tr−ëng hÑp, chóng ta cÇn s¸ng t¹o c¸ch lµm cã kinh tÕ Hµ Néi – C«n Minh – Nam Ninh kh¶ n¨ng thu hót m¹nh FDI, hoÆc c¸ch thµnh trung t©m ph¸t triÓn cña khu vùc lµm cã søc thu hót m¹nh c¸c nguån ®Çu
37 N©ng quan hÖ kinh tÕ th−¬ng m¹i… t− trong n−íc nh− kinh nghiÖm “®æi ®Êt lÊy Trung Quèc. C¬ së ph¸p luËt ®èi víi sù h¹ tÇng” cña ViÖt Nam. ph¸t triÓn cña mét quèc gia ®· khã, huèng hå ®©y l¹i lµ c¬ së ph¸p luËt ®¶m 2. X©y dùng v ph¸t triÓn hÖ thèng ®« b¶o ph¸t triÓn bÒn v÷ng quan hÖ cña hai thÞ c«ng nghiÖp däc c¸c trôc giao th«ng quèc gia. Tr−íc hÕt c¸c phÝa ®Òu cÇn Trong khi xóc tiÕn ph¸t triÓn m¹ng ®øng trªn tÇm nh×n thêi ®¹i, v× lîi Ých l−íi c«ng nghiÖp t¹i c¸c thµnh phè trung chung cña c¶ hai n−íc ®Ó x©y dùng t©m lµ Hµ Néi, C«n Minh, Nam Ninh c¶ khu«n khæ luËt ph¸p theo h−íng héi hai bªn ®Òu cÇn chó ý ph¸t triÓn hÖ nhËp kinh tÕ khu vùc tÝch cùc, thø ®Õn thèng ®« thÞ däc c¸c trôc giao th«ng lµ ph¶i xóc tiÕn c«ng t¸c ®µm ph¸n, ký chÝnh ®−îc kÕt nèi bëi hµnh lang kinh tÕ kÕt c¸c hiÖp ®Þnh vµ tháa thuËn ë c¸c Hµ Néi – C«n Minh, Hµ Néi – Nam cÊp, c¸c ngµnh, nh»m t¹o hµnh lang Ninh. VÒ phÝa ViÖt Nam, ®ã lµ c¸c thµnh ph¸p lý æn ®Þnh, th«ng tho¸ng ®Ó x©y phè ®« thÞ ch¹y dµi tõ Lµo Cai qua Hµ dùng c¬ chÕ chÝnh s¸ch, t¹o ®iÒu kiÖn Néi ®Õn H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh n»m cho quan hÖ kinh tÕ th−¬ng m¹i hai bªn trong vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa B¾c ph¸t triÓn æn ®Þnh, l©u dµi. cña ViÖt Nam. VÒ phÝa Trung Quèc, ®ã Hµnh lang kinh tÕ C«n Minh – Lµo còng lµ c¸c thµnh phè ®« thÞ t−¬ng tù. Cai – Hµ Néi – H¶i Phßng kh«ng thÓ Cã nh− vËy míi n©ng cao ®−îc hiÖu qu¶ ph¸t triÓn t¸ch rêi víi Hµnh lang kinh tÕ nguån vèn ®−a vµo c¬ së h¹ tÇng giao Nam Ninh – L¹ng S¬n – Hµ Néi – H¶i th«ng. Phßng. CÇn x©y dùng c¬ së ph¸p lý ®ång §Ó ph¸t triÓn nhanh hÖ thèng ®« thÞ bé gi÷a hai hµnh lang kinh tÕ nµy, ®Æt c«ng nghiÖp däc hµnh lang kinh tÕ C«n nã trong khu«n khæ tam gi¸c t¨ng Minh – Hµ Néi – H¶i Phßng th× bªn tr−ëng ®Æc biÖt C«n Minh – Hµ Néi – c¹nh nguån lùc cña hai n−íc, FDI vÉn lµ Nam Ninh, nh− mét trung t©m t¨ng nguån vèn quan träng, cÇn cã kÕ ho¹ch tr−ëng ®Çu tÇu víi nh÷ng thÓ chÕ liªn khai th¸c. kÕt kinh tÕ mÉu mùc cña khu mËu dÞch NÕu hai c¬ së h¹ tÇng trªn ®ßi hái tù do ASEAN – Trung Quèc. §Ó lµm tèt nhiÒu vèn míi cã thÓ lµm ®−îc th× sau c«ng viÖc lín lao nµy, thiÕt nghÜ nªn ®©y lµ hai c¬ së h¹ tÇng rÊt quan träng, thµnh lËp “ñy ban hçn hîp” víi sù tham ph¸t huy ngay t¸c dông hîp t¸c kinh tÕ gia cña hai bªn ViÖt Nam – Trung Quèc th−¬ng m¹i hai bªn ®ång thêi cã gi¸ trÞ ®Ó cïng phèi hîp x©y dùng c¬ së h¹ tÇng thóc ®Èy c¸c dù ¸n x©y dùng hai c¬ së h¹ ph¸p luËt, qu¶n lý ®iÒu hµnh, phèi hîp tÇng trªn mµ kh«ng ®ßi hái vèn ®Çu t− ho¹t ®éng gi÷a Hai hµnh lang kinh tÕ lín, ®ã lµ c¬ së h¹ tÇng ph¸p lý vµ c¬ së trong tam gi¸c t¨ng tr−ëng C«n Minh – h¹ tÇng th«ng tin. Hµ Néi – Nam Ninh, tr¸nh t×nh tr¹ng 3. Ho n thiÖn c¬ së h¹ tÇng ph¸p luËt lµm ¨n tïy tiÖn, mçi n¬i mét kiÓu, lµm triÖt tiªu kh¶ n¨ng tËp trung, tèi −u c¸c C¬ së ph¸p luËt lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh nguån lùc vµo môc tiªu ph¸t triÓn. ñy quan hÖ kinh tÕ th−¬ng m¹i ViÖt Nam -
nghiªn cøu trung quèc sè 2(60) - 2005 38 thêi ®¹i nh− ý t−ëng trong nghiªn cøu ban hçn hîp nµy nªn ®Æt d−íi sù chØ ®¹o nµy, hai bªn cßn rÊt nhiÒu viÖc lín kh¸c cña ñy ban Hîp t¸c kinh tÕ th−¬ng m¹i cÇn nç lùc lµm míi cã kÕt qu¶ ch¼ng h¹n ViÖt Nam – Trung Quèc. x©y dùng h¹ tÇng dÞch vô cung cÊp tµi 4. Ph¸t triÓn c¬ së th«ng tin chÝnh, x©y dùng ph¸t triÓn nguån nh©n Trong thêi ®¹i ngµy nay, th«ng tin ®èi lùc, x©y dùng h¹ tÇng vÒ hµnh chÝnh víi c¸c doanh nghiÖp quý nh− vµng, do c«ng ë c¶ hai bªn. Dï rÊt nhiÒu viÖc lín vËy c¶ hai bªn cÇn nç lùc x©y dùng hÖ t−ëng nh− v−ît c¶ n¨ng lùc hiÖn cã cña thèng th«ng tin thÞ tr−êng h÷u hiÖu cho c¸c bªn, song thiÕt nghÜ, mét khi ý t−ëng c¸c doanh nghiÖp. Tæng l·nh sù qu¸n ®· h×nh thµnh, cïng víi nh÷ng ph−¬ng ViÖt Nam t¹i C«n Minh vµ Nam Ninh ¸n kh¶ thi, nh÷ng dù ¸n ph¸t triÓn hÊp cÇn dµnh nhiÒu c«ng søc cho ho¹t ®éng dÉn, t−¬ng lai rùc rì cña tam gi¸c t¨ng th«ng tin kinh tÕ cho c¶ hai phÝa, t¹o tr−ëng kinh tÕ C«n Minh – Hµ Néi – ®iÒu kiÖn cho phÝa ViÖt Nam më nhiÒu Nam Ninh sÏ t¹o nªn søc hót m¹nh c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i C«n Minh, Nam nguån lùc toµn cÇu vµ khu vùc , bæ sung cho nguån lùc cña chÝnh chóng ta. Ninh. PhÝa Trung Quèc, theo chóng t«i suy nghÜ còng cÇn t¨ng c−êng bé phËn III. T¨ng søc c¹nh tranh kinh tÕ chuyªn tr¸ch xóc tiÕn quan hÖ kinh tÕ cña ViÖt Nam th−¬ng m¹i V©n Nam – ViÖt Nam, Qu¶ng T©y – ViÖt Nam trong §¹i sø Muèn ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ qu¸n Trung Quèc t¹i Hµ Néi, hç trî cho th−¬ng m¹i ViÖt Nam – Trung Quèc lªn viÖc thµnh lËp c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn tÇm cao thêi ®¹i theo ý t−ëng trªn, ngoµi xóc tiÕn th−¬ng m¹i T©y Nam Trung vÊn ®Ò ph¶i cã tÇm nh×n thêi ®¹i, v−ît Quèc nãi chung, V©n Nam, Qu¶ng T©y lªn mäi nÕp nghÜ truyÒn thèng, v−ît lªn nãi riªng víi ViÖt Nam t¹i Hµ Néi vµ Tp c¸c tÝnh to¸n côc bé ®Þa ph−¬ng, v× lîi Hå ChÝ Minh. §©y lµ c¸ch lµm Ýt tèn Ých ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¶ hai n−íc, kÐm nhÊt, hiÖu qu¶ cao nhÊt ®èi víi viÖc mét vÊn ®Ò lín kh¸c cÇn ph¶i gi¶i quyÕt thóc ®Èy quan hÖ kinh tÕ th−¬ng m¹i lµ n©ng cao søc c¹nh tranh kinh tÕ cña ViÖt Nam – Trung Quèc. ViÖt Nam nh− thÕ nµo? Héi chî, triÓn l·m, héi th¶o, héi nghÞ, diÔn ®µn doanh nghiÖp hÊp dÉn c¸c NhiÒu nghiªn cøu cho thÊy, søc c¹nh doanh nghiÖp Trung Quèc, ViÖt Nam vµ tranh kinh tÕ cña Trung Quèc hiÖn c¸c n−íc ASEAN kh¸c t¹i Nam Ninh, m¹nh h¬n ViÖt Nam. Trong 3 n¨m gÇn C«n Minh vµ Hµ Néi, ®Æc biÖt t¹i hai cöa ®©y, chØ sè xÕp h¹ng n¨ng lùc c¹nh khÈu Lµo Cai - Hµ KhÈu, B»ng T−êng - tranh t¨ng tr−ëng (GCI) cña ViÖt Nam §ång §¨ng cÇn tæ chøc th−êng xuyªn, vµ Trung Quèc nh− sau(3): chÊt l−îng ngµy cµng n©ng cao sÏ lµ c¸ch th«ng tin trùc tiÕp, ph¸t huy hiÖu qu¶ N¨m 2002 2003 2004 nhanh. Trung Quèc 38 44 46 §Ó ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ th−¬ng ViÖt Nam 65 60 77 m¹i ViÖt Nam –Trung Quèc lªn tÇm cao
39 N©ng quan hÖ kinh tÕ th−¬ng m¹i… XÐt vÒ c¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu hai Quèc vµ hËu qu¶ tiÕp theo sÏ lµ nhiÒu n−íc sÏ cµng thÊy râ h¬n sù chªnh lÖch ngµnh c«ng nghiÖp non trÎ cña ViÖt nµy: Nam khã tiÕn triÓn m¹nh. MËu dÞch cña Trung Quèc Víi c¸ch tiÕp cËn truyÒn thèng, hÖ ®èi víi mét sè n−íc ASEAN qu¶ cã thÓ lµ nh− vËy. Nh−ng trong ®iÒu kiÖn toµn cÇu hãa kinh tÕ ngµy nay, ViÖt N¨m 1996 2002 Nam hoµn toµn cã kh¶ n¨ng ®æi míi, më Trung Quèc xuÊt sang réng cöa nÒn kinh tÕ h¬n n÷a, biÕn ViÖt ViÖt Nam 842(80,8) 2148(72,1) Nam thµnh miÒn ®Êt høa cña c¸c c«ng Philippin 1015(62,9) 2042(81,0) ty xuyªn quèc gia NhËt B¶n, Mü, EU; Th¸i Lan 1255(86,2) 2957(92,4) FDI kü thuËt cao cã kh¶ n¨ng ®æ dån vµo Trung Quèc nhËp tõ ViÖt Nam, cïng c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam s¶n xuÊt nhiÒu hµng c«ng nghiÖp ViÖt Nam 309(4,2) 1116(11,2) xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng Trung Quèc. Philippin 373(44,4) 3219(93,5) §iÒu nµy chØ cã lîi cho sù ph¸t triÓn Th¸i Lan 1890(49,1) 5600(76,1) kinh tÕ cña c¶ hai n−íc ViÖt Nam vµ Chó gi¶i: Sè trong ngoÆc lµ tû träng cña Trung Quèc. hµng c«ng nghiÖp (%), TrÇn V¨n Thä tÝnh tõ thèng kª mËu dÞch cña Liªn Hîp Quèc, Thêi b¸o kinh tÕ Sµi Gßn, 16-12-2004. Tõ thèng kª trªn cã thÓ thÊy, tû träng hµng c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam xuÊt sang Trung Quèc rÊt thÊp, tõ 4,2% n¨m 1996 n©ng lªn 11,2% n¨m 2002. NghÜa lµ ViÖt Nam chñ yÕu xuÊt nguyªn nhiªn Chó thÝch: liÖu sang Trung Quèc. Ng−îc l¹i tû träng (1) V©n Khanh: Nh×n l¹i quan hÖ ViÖt hµng c«ng nghiÖp Trung Quèc xuÊt sang Nam - Trung Quèc thêi gian qua, T¹p chÝ ViÖt Nam rÊt cao, chiÕm 80,8% n¨m Th−¬ng m¹i sè 3,4,5-2004. 1992 ®Õn n¨m 2002 vÉn chiÕm 72,1%. §©y lµ biÓu hiÖn nh− lµ kÕt cÊu quan hÖ (2) V©n Khanh: Nh×n l¹i quan hÖ hîp th−¬ng m¹i Nam – B¾c, nghÜa lµ gi÷a t¸c ViÖt Nam-Trung Quèc thêi gian qua, n−íc ®ang ph¸t triÓn víi n−íc ph¸t T¹p chÝ Th−¬ng m¹i sè 3,4,5 - 2004. triÓn. (3) DÉn tõ Phan §øc Dòng: Mèi quan hÖ Còng v× lÏ ®ã nªn cã ng−êi lo ng¹i ViÖt Nam – Trung Quèc nh×n d−íi gãc ®é r»ng ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ th−¬ng n¨ng lùc c¹nh tranh quèc gia, t¹i héi th¶o m¹i víi Trung Quèc trong ®iÒu kiÖn bÊt ®¹i häc quèc gia TP.HCM ngµy 16-12-2004. lîi nh− vËy, ViÖt Nam rÊt dÔ trë thµnh thÞ tr−êng tiªu thô hµng hãa Trung