intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo nghiên cứu khoa học " Nhìn lại mối quan hệ trung - ấn"

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST
Báo xấu
79
lượt xem 10
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Từ ngày 13-15/1/2008, Thủ t-ớng ấn Độ Mamohan Sighn đã có chuyến thăm chính thức Trung Quốc. Chuyến thăm này một lần nữa khẳng định chiều h-ớng cải thiện mối quan hệ đang trên đà phát triển giữa hai quốc gia đông dân nhất thế giới này. Hiện nay, Trung Quốc và ấn Độ là hai n-ớc lớn, hai c-ờng quốc ở khu vực châu á và trên cả thế giới. Với quy mô và tiềm năng phát triển to lớn của mình, mối quan hệ giữa hai c-ờng quốc này phát triển ra sao, sẽ có ảnh h-ởng...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " Nhìn lại mối quan hệ trung - ấn"

  1. nguyÔn ngäc hïng NguyÔn ngäc hïng Häc viÖn cao häc khãa VI- Häc viÖn quan hÖ quèc tÕ Ên §é lµ n−íc ®Çu tiªn ngoµi hÖ thèng õ ngµy 13-15/1/2008, Thñ T t−íng Ên §é Mamohan Sighn c¸c n−íc XHCN cã quan hÖ ngo¹i giao ®· cã chuyÕn th¨m chÝnh thøc víi Trung Quèc. H¬n nöa thÕ kû qua, hai quèc gia khæng lå ë Ch©u ¸, ®ång t¸c gi¶ Trung Quèc. ChuyÕn th¨m nµy mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh chiÒu h−íng c¶i thiÖn cña 5 nguyªn t¾c cïng tån t¹i hoµ b×nh mèi quan hÖ ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn næi tiÕng ®· tr¶i qua mét mèi quan hÖ gi÷a hai quèc gia ®«ng d©n nhÊt thÕ giíi kh«ng mÊy b»ng ph¼ng. Sau khi n−íc nµy. HiÖn nay, Trung Quèc vµ Ên §é lµ CHND Trung Hoa ra ®êi, Trung Quèc ®· coi Ên §é lµ träng ®iÓm ngo¹i giao l¸ng hai n−íc lín, hai c−êng quèc ë khu vùc ch©u ¸ vµ trªn c¶ thÕ giíi. Víi quy m« vµ giÒng cña m×nh. Thêi kú nµy, hai n−íc tiÒm n¨ng ph¸t triÓn to lín cña m×nh, ®· cïng phèi hîp trong môc tiªu chèng mèi quan hÖ gi÷a hai c−êng quèc nµy ®Õ quèc, chèng chiÕn tranh, ®oµn kÕt c¸c n−íc ¸ - Phi, b¶o vÖ hoµ b×nh thÕ giíi. ph¸t triÓn ra sao, sÏ cã ¶nh h−ëng to lín Th¸ng 6-1950, khi Mü thao tóng Héi ®Õn an ninh khu vùc vµ t¸c ®éng ®Õn sù t¸i ph©n bæ quyÒn lùc trªn toµn cÇu. ®ång B¶o an LHQ, th«ng qua NghÞ quyÕt chiÕn tranh TriÒu Tiªn, Ên §é ®· tuyªn Nh÷ng n¨m qua, quan hÖ gi÷a hai n−íc ®· cã nhiÒu b−íc tiÕn ®¸ng kÓ, song bè ñng hé Trung Quèc, ®ång thêi chñ nh÷ng th¸ch thøc, nh÷ng bÊt ®ång vÉn tr−¬ng kh«i phôc ®Þa vÞ hîp ph¸p cña cßn tån t¹i, c¶n trë mèi quan hÖ gi÷a hai Trung Quèc t¹i tæ chøc nµy. V× vËy Trung Quèc rÊt coi träng vai trß cña Ên n−íc ®i xa h¬n. Bµi viÕt nµy mong muèn lµm râ ®−îc thùc tr¹ng quan hÖ Trung - §é. Tr−íc khi ®−a qu©n sang TriÒu Tiªn, Ên trong nh÷ng n¨m qua vµ triÓn väng thùc hiÖn “kh¸ng Mü viÖn TriÒu”, Thñ ph¸t triÓn cña quan hÖ hai n−íc trong t−íng Chu ¢n Lai ®· th«ng qua §¹i sø Ên §é t¹i B¾c Kinh, nhê Ên §é th«ng thêi gian tíi. b¸o cho Mü: nghiªm kh¾c c¶nh b¸o Mü H¬n nöa thÕ kû quan hÖ th¨ng trÇm kh«ng ®−îc x©m l−îc TriÒu Tiªn, nÕu Trung Quèc - Ên §é chÝnh thøc thiÕt kh«ng,Trung Quèc còng buéc ph¶i tham lËp quan hÖ ngo¹i giao tõ ngµy 1-4-1950. chiÕn. Khi LHQ th«ng qua NghÞ quyÕt Nghiªn cøu Trung Quèc sè 8(87) - 2008 56
  2. Nh×n l¹i mèi quan hÖ Trung - Ên cho r»ng Trung Quèc x©m l−îc th× ngay quan hÖ quèc tÕ thêi chiÕn tranh l¹nh lËp tøc Ên §é lªn tiÕng ph¶n ®èi. VÒ sau, lóc ®ã, quan hÖ hai n−íc kh«ng ®¹t ®−îc Ên §é ®· cã vai trß thóc ®Èy Héi nghÞ tiÕn triÓn nµo. Gi¬nev¬ ®×nh chiÕn ë §«ng D−¬ng, Liªn Tõ ngµy 19 ®Õn 23-12-1988, Thñ X« vµ Trung Quèc ®· tÝch cùc ®Ò nghÞ Ên t−íng R.Gan®i b¾t ®Çu chuyÕn th¨m §é lµ ®ång Chñ tÞch cña Uû ban gi¸m Trung Quèc sau 34 n¨m kÓ tõ chuyÕn s¸t ®×nh chiÕn.(1) th¨m cña Thñ t−íng Nªru. Thñ t−íng Tõ ngµy 25 ®Õn 29-6-1954, lÇn ®Çu Ragip Gan®i ®· héi ®µm víi Thñ t−íng tiªn Thñ t−íng Chu ¢n Lai th¨m Ên §é. Lý B»ng vµ gÆp gì §Æng TiÓu B×nh. Hai Thñ t−íng Chu ¢n Lai ®· héi ®µm víi bªn nhÊt trÝ cho r»ng 5 nguyªn t¾c cïng Thñ t−íng Nªru, hai bªn ®Òu mong tån t¹i hoµ b×nh cÇn ®−îc coi lµ c¬ së muèn thóc ®Èy hoµ b×nh, an ninh ë ch©u trong quan hÖ quèc tÕ vµ x©y dùng mét ¸ vµ thÕ giíi, ph¸t triÓn kinh tÕ mçi trËt tù chÝnh trÞ - kinh tÕ quèc tÕ míi. n−íc. Më réng 5 nguyªn t¾c cïng tån t¹i Trªn c¬ së ®ã kh«i phôc, c¶i thiÖn vµ hoµ b×nh tíi khu vùc §«ng Nam ¸, x©y ph¸t triÓn quan hÖ l¸ng giÒng Trung - Ên. Hai bªn cßn quyÕt ®Þnh thµnh lËp dùng n¬i ®©y thµnh khu vùc trung lËp, kh«ng cã chiÕn tranh, kh«ng cã sù can nhãm c«ng t¸c liªn hîp vÒ biªn giíi ®Ó thiÖp vµ c¨n cø qu©n sù cña n−íc ngoµi. tõng b−íc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò do lÞch sö ®Ó l¹i. Trªn c¬ së chØ ®¹o cña 5 nguyªn t¾c cïng tån t¹i hoµ b×nh, quan hÖ hai n−íc ®· TiÕp sau chuyÕn th¨m cña Thñ t−íng ph¸t triÓn hÕt søc tèt ®Ñp. Tõ ngµy 19 Ragip Gan®i, ®Ó n©ng tÇm quan hÖ lªn ®Õn 30-10-1954, Thñ t−íng Nªru cïng b−íc cao h¬n, n¨m 1993 Thñ t−íng La con g¸i In®ira Gan®i ®· ®i th¨m chÝnh Oa Xarit ®· sang th¨m B¾c Kinh vµ n¨m thøc Trung Quèc. Trong chuyÕn th¨m 1996, Chñ tÞch Giang Tr¹ch D©n còng ®ã, hai n−íc cïng tá th¸i ®é lªn ¸n Tæ ®· tíi th¨m §ªli. Hai bªn ®· ký HiÖp chøc HiÖp −íc §«ng Nam ¸ do Mü dùng ®Þnh thóc ®Èy gi¶i quyÕt vÊn ®Ò biªn giíi lªn, ñng hé HiÖp ®Þnh Gi¬nev¬ vÒ §«ng vµ HiÖp ®Þnh hoµ b×nh an ninh, t¹o ®éng D−¬ng. lùc míi cho mèi quan hÖ tin cËy lÉn nhau gi÷a hai n−íc. Tuy nhiªn, thêi kú tèt ®Ñp cña hai n−íc kÐo dµi kh«ng l©u. Sau khi sù biÕn Tuy nhiªn, d−íi thêi Thñ t−íng T©y T¹ng næ ra (th¸ng 3-1959), tiÕp ®ã Vajpayee, quan hÖ hai n−íc l¹i gÆp ph¶i lµ tranh chÊp biªn giíi gi÷a hai n−íc khã kh¨n míi. Ngµy 3-5-1998, Bé tr−ëng dÉn ®Õn xung ®ét qu©n sù ®Ém m¸u, Quèc phßng Ên §é tuyªn bè, mèi ®e do¹ quan hÖ hai n−íc c¨ng th¼ng vµ b−íc tiÒm tµng cña Trung Quèc cßn nguy vµo thêi kú b¨ng gi¸ kÐo dµi. Ph¶i mÊt hiÓm h¬n c¶ Pakistan vµ sau ®ã ngµy 11- 15 n¨m, kÓ tõ n¨m 1961, ®¹i sø hai bªn 5-1998, Ên §é tiÕn hµnh thö vò khÝ h¹t bÞ rót vÒ n−íc, quan hÖ gi÷a hai bªn chØ nh©n víi lý do Trung Quèc vµ Pakistan ë cÊp ®¹i biÖn, ®Õn n¨m 1976 míi kh«i cã vò khÝ h¹t nh©n ®e do¹ an ninh cña phôc ®−îc quan hÖ ®¹i sø. Tuy nhiªn, do m×nh cho nªn buéc Ên §é ph¶i cã vò khÝ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña bèi c¶nh ®Ó tù vÖ(2). ViÖc nµy ®· khiÕn Trung Nghiªn cøu Trung Quèc sè 8(87) - 2008 57
  3. nguyÔn ngäc hïng Quèc ph¶n ®èi rÊt gay g¾t vµ tiÕn hµnh ChuyÕn th¨m cña Chñ tÞch Hå CÈm §µo ®Õn Ên §é th¸ng 11-2006 lµ mét sù kiÖn c¸c chiÕn dÞch ngo¹i giao c« lËp Niu §ªli. Ph¶n øng m¹nh mÏ nµy ®· buéc Ên §é quan träng trong mèi quan hÖ Trung Quèc - Ên §é. Hai chÝnh phñ ®· ra tuyªn ph¶i c«ng khai rót l¹i lËp luËn vÒ mèi ®e däa Trung Quèc. Th¸ng 10 n¨m 1998, bè chung nªu bËt chiÕn l−îc 10 ®iÓm phÝa Ên §é ®· tuyªn bè r»ng Ên §é nh»m n©ng cao mèi quan hÖ vµ ®· ký c¸c kh«ng nh×n nhËn Trung Quèc nh− kÎ hiÖp ®Þnh ®Ó t¨ng c−êng sù hîp t¸c trong thï, vµ kh«ng mong muèn cuéc ch¹y ®ua th−¬ng m¹i, ®Çu t−, n¨ng l−îng, v¨n hãa vò trang víi B¾c Kinh. Sau mét sè gi¸o dôc. ChuyÕn th¨m cña Thñ t−íng Ên §é Mamohan Sighn tíi Trung Quèc chuyÕn th¨m cÊp cao, Nhãm lµm viÖc ®Çu th¸ng 1-2008 ®· t¸i kh¼ng ®Þnh chung (JWG) ®· b¾t ®Çu l¹i c¸c cuéc häp th−êng xuyªn vµo th¸ng 4-1999. Vµo chiÒu h−íng c¶i thiÖn mèi quan hÖ song th¸ng 11-2001, B¾c Kinh vµ Niu §ªli ®· ph−¬ng Trung -Ên, cïng nç lùc ®Ó ®i tíi gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp. lÇn ®Çu tiªn trao ®æi nh÷ng b¶n ®å vÒ vïng gi÷a cña khu vùc biªn giíi ®ang Sù t−¬ng ®ång v hîp t¸c tranh chÊp, bao trïm c¸c ®−êng ranh Nh×n l¹i lÞch sö ph¸t triÓn cña mçi giíi gi÷a bang Himachal vµ bang Uttar n−íc còng nh− côc diÖn thÕ giíi hiÖn víi T©y T¹ng(3). nay, cã thÓ thÊy Trung Quèc vµ Ên §é lµ Sau chuyÕn th¨m Trung Quèc vµo hai n−íc cã nhiÒu ®iÓm kh¸ t−¬ng ®ång. th¸ng 6-2003 cña Thñ t−íng Ên §é Atal §iÓm t−¬ng ®ång ®Çu tiªn, dÔ nhËn thÊy Bihari Vajpayee, quan hÖ hai n−íc míi nhÊt chÝnh lµ quy m« d©n sè: Trung thùc sù cã nh÷ng c¶i thiÖn vÒ thùc chÊt. Quèc víi 1,3 tØ ng−êi vµ Ên §é víi 1,1 tØ B¾c Kinh vµ Niu §ªli ®· tiÕn tíi sù nhÊt ng−êi lµ hai n−íc ®«ng d©n nhÊt thÕ giíi trÝ vÒ mét lo¹t c¸c vÊn ®Ò song ph−¬ng, hiÖn nay. §iÓm chung kh¸c, lµ ®µ ph¸t khu vùc vµ toµn cÇu. Hai n−íc cam kÕt triÓn v−ît bËc cña hai n−íc trong nh÷ng kh«ng coi nhau lµ mèi ®e däa an ninh vµ thËp niªn gÇn ®©y, khiÕn c¶ hai ®i ®«i kh¼ng ®Þnh l¹i mét lÇn n÷a quyÕt t©m trong nh÷ng lo l¾ng cña c¸c n−íc kh¸c gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp th«ng qua biÖn tr−íc viÔn c¶nh bÞ lÊn ¸p trong cuéc ch¹y ph¸p hßa b×nh. Hai n¨m sau, trong ®ua kinh tÕ toµn cÇu. Theo thèng kª cña chuyÕn th¨m Ên §é cña Thñ t−íng ¤n Ng©n hµng ThÕ giíi, trong suèt thËp Gia B¶o vµo th¸ng 4-2005, hai chÝnh phñ niªn 1995-2004, khi møc t¨ng tr−ëng ®· ®−a ra b¶n tuyªn bè chung m« t¶ mèi GDP b×nh qu©n hµng n¨m cña thÕ giíi quan hÖ cña hä lµ "mèi quan hÖ ®èi t¸c lµ 3% vµ ngay c¶ Mü, víi tØ lÖ cao nhÊt chiÕn l−îc vµ hîp t¸c v× hßa b×nh vµ trong c¸c n−íc ph¸t triÓn ph−¬ng T©y, thÞnh v−îng". Hai n−íc ®· ®¹t ®−îc tiÕn còng chØ ®¹t 3,3%, kh«ng nãi ®Õn NhËt bé ®¸ng kÓ vÒ biªn giíi vµ sù hîp t¸c (1,2%) vµ §øc (1,5%), th× Trung Quèc th−¬ng m¹i. Hai n−íc ®· ®ång ý vÒ c¸c t¨ng nhanh gÊp ba lÇn (9,1%) vµ Ên §é giíi h¹n chÝnh trÞ vµ c¸c nguyªn t¾c chØ gÊp hai lÇn (6,1%)(4). Song, h¬n c¶ c¸c ®¹o cho tranh chÊp biªn giíi ®Ó t¹o ®iÒu thµnh qu¶ hiÖn nay, ®iÒu lµm thÕ giíi kiÖn dÔ dµng cho mét gi¶i ph¸p sím. Nghiªn cøu Trung Quèc sè 8(87) - 2008 58
  4. Nh×n l¹i mèi quan hÖ Trung - Ên ®Æc biÖt e dÌ lµ tiÒm n¨ng to lín cho chÝnh quyÒn còng g©y nhiÒu khã kh¨n phÐp hai n−íc nµy tiÕp tôc trªn ®µ Êy ®Ó ph¶i gi¶i quyÕt. tiÕn tíi môc tiªu kh«ng cÇn che dÊu lµ Trung Quèc vµ Ên §é lµ hai n−íc lín, thèng lÜnh trªn nhiÒu mÆt, kh«ng nh÷ng cã bÒ dµy lÞch sö hµng ngµn n¨m, lµ hai kinh tÕ mµ c¶ chÝnh trÞ, qu©n sù, g©y c¸i n«i cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i. Hai ¶nh h−ëng lªn c¸c n−íc vµ khu vùc thÝ dô th−êng ®−îc nªu lªn cho mèi giao bang cña hä tõ nh÷ng thÕ kû xa x−a lµ kh¸c… Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ vai sù lan truyÒn cña ®¹o PhËt tõ Ên §é trß ngµy cµng quan träng cña Trung Quèc vµ Ên §é ®· b¾t ®Çu lµm thay ®æi sang Trung Hoa vµ con ®−êng t¬ lôa. §©y còng lµ nh÷ng ®iÓm hay ®−îc nh¾c côc diÖn thÕ giíi vµ t−¬ng quan lùc l−îng ®Õn trong c¸c tuyªn bè cæ vò cho sù hîp gi÷a c¸c n−íc. Víi tÇm vãc ngang nhau t¸c gi÷a hai n−íc. Trong chuyÕn th¨m vÒ bÒ thÕ vµ tiÒm n¨ng kinh tÕ, c¶ hai chÝnh thøc Ên §é th¸ng 11-2006, cao ®Òu cã tham väng trë thµnh siªu c−êng ®iÓm cña "N¨m h÷u nghÞ Trung - Ên hay ®óng h¬n, theo hä, giµnh l¹i vÞ trÝ 2006", chñ tÞch Hå CÈm §µo tuyªn bè: tr−íc ®©y mµ lÞch sö cËn ®¹i ®· "lÊy" "NÕu Ên §é vµ Trung Quèc cïng lµm mÊt cña hä. viÖc víi nhau, thÕ kû XXI sÏ thùc sù lµ ChÝnh v× nh÷ng ®iÓm chung kÓ trªn thÕ kû cña ch©u ¸". Ngµy 6-7-2006, mµ hai n−íc còng ph¶i ®èi mÆt víi Trung Quèc vµ Ên §é ®· long träng tæ nh÷ng th¸ch thøc t−¬ng tù. §ã lµ: nhu chøc buæi lÔ t¸i lËp giao th«ng hµng ho¸ cÇu rÊt lín vÒ nguyªn liÖu vµ n¨ng l−îng qua ®Ìo Nathu La trªn d·y Himalaya, ë ®Ó ®¸p øng sù t¨ng tr−ëng cña nÒn kinh biªn giíi gi÷a T©y T¹ng vµ Sikkim cña tÕ, vÊn ®Ò m«i tr−êng vµ nguy c¬ khñng Ên §é. §¹i sø Trung Quèc t¹i Ên §é ho¶ng x· héi vµ chÝnh trÞ do sù ph©n ho¸ T«n Ngäc Tû nãi: "Chóng t«i hi väng viÖc ngµy cµng t¨ng gi÷a c¸c tÇng líp x· héi më l¹i con §−êng T¬ lôa sÏ c¶i thiÖn h¬n vµ c¸c ®Þa ph−¬ng. HiÖn nay, Trung n÷a quan hÖ gi÷a hai n−íc"(5). Quèc chiÕm kho¶ng 12% n¨ng l−îng Nh÷ng n¨m qua, trªn c¬ së nh÷ng tiªu thô trªn thÕ giíi sau Mü. Ên §é, víi mèi quan hÖ t−¬ng ®ång vµ v× lîi Ých kho¶ng 5%, ®øng hµng thø s¸u. Sù bïng chung, quan hÖ hai n−íc ®· ®−îc c¶i næ cña nÒn kinh tÕ còng dÉn tíi vÊn n¹n thiÖn ®¸ng kÓ. Trªn lÜnh vùc quan hÖ « nhiÔm m«i tr−êng. §· cã mét sè tËp kinh tÕ, th−¬ng m¹i vµ ®Çu t−, gi÷a hai ®oµn quèc tÕ quyÕt ®Þnh chän n−íc kh¸c n−íc cã nhiÒu c¬ së ®Ó hîp t¸c vµ ®· cã ®Ó ®Çu t− thay v× Trung Quèc, lý do nh÷ng b−íc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ trong chÝnh lµ cÇn mét m«i tr−êng s¹ch cho nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Cho ®Õn thËp niªn nh©n viªn vµ s¶n phÈm cña m×nh. 1990, quan hÖ th−¬ng m¹i gi÷a hai n−íc Nh÷ng vÊn ®Ò x· héi vµ chÝnh trÞ còng ë møc rÊt khiªm tèn, chØ kho¶ng 250 triÖu USD mét n¨m. Sau khi Ên §é còng cã thÓ lµ mét trë lùc quan träng: sù ph©n ho¸ giµu nghÌo vµ gi÷a c¸c ®Þa ph−¬ng b¾t ®Çu më cöa vµ ®Èy m¹nh c¸c quan ®e däa trËt tù x· héi; n¹n tham nhòng hÖ víi bªn ngoµi, trao ®æi hµng ho¸ víi vµ nh÷ng m©u thuÉn trong bé m¸y Trung Quèc b¾t ®Çu t¨ng nh−ng còng Nghiªn cøu Trung Quèc sè 8(87) - 2008 59
  5. nguyÔn ngäc hïng ch−a t−¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña mçi sÏ n©ng quan hÖ quèc phßng gi÷a hai bªn. ChØ tõ n¨m 2000 trë ®i th−¬ng m¹i n−íc lªn tÇm cao míi, lµ dÊu hiÖu cho Trung- Ên míi ph¸t triÓn m¹nh, tõ 3 tØ thÊy hai bªn ®ang s½n sµng trë thµnh USD n¨m 2000 lªn ®Õn 20 tØ n¨m 2006, ®èi t¸c cña nhau trong mét thÕ giíi ®−îc nhanh h¬n dù tÝnh cña c¶ hai n−íc. toµn cÇu ho¸, víi c¸c mèi ®e däa b¾t Nh©n chuyÕn th¨m Ên §é th¸ng 4-2005 nguån tõ nh÷ng lùc l−îng phi quèc gia cña Thñ t−íng ¤n Gia B¶o, hai n−íc ®Æt nh− khñng bè, ly khai. Dù kiÕn cuéc tËp trËn t¹i Ên §é trong n¨m 2008 sÏ cã qui môc tiªu ®−a th−¬ng m¹i song ph−¬ng lªn 20 tØ USD n¨m 2008 vµ 30 tØ n¨m m« lín h¬n vµ gãp phÇn ®−a hai nÒn quèc gia nµy xÝch l¹i gÇn nhau h¬n(7). 2010. Tuy nhiªn, chØ trong thêi gian tõ th¸ng 1 ®Õn 11-2007 kim ng¹ch th−¬ng §Çu n¨m 2007, Ên §é vµ Trung Quèc m¹i song ph−¬ng ®· vät lªn tíi 34,2 tû còng thiÕt lËp mét ®−êng d©y nãng gi÷a USD. Hai nÒn kinh tÕ Ên §é - Trung Ngo¹i tr−ëng hai n−íc. Tæng l·nh sù míi cña Ên §é ®· ®−îc thµnh lËp t¹i Qu¶ng Quèc, ®Æc biÖt bæ sung nhau ë nh÷ng mÆt: Trung Quèc m¹nh vÒ s¶n xuÊt Ch©u, thñ phñ cña tØnh Qu¶ng §«ng, hµng ho¸ vµ h¹ tÇng c¬ së, trong khi Ên Trung Quèc. B¾c Kinh còng thiÕt lËp §é kÐm vÒ h¹ tÇng c¬ së nh−ng l¹i m¹nh l·nh sù qu¸n t¹i C«ncata, thñ phñ bang T©y Bengan, Ên §é. Hai bªn còng t¨ng vÒ dÞch vô vµ c«ng nghÖ th«ng tin. Trung Quèc m¹nh vÒ phÇn cøng (m¸y mãc, linh thªm c¸c chuyÕn bay míi tõ miÒn §«ng kiÖn), Ên §é m¹nh vÒ phÇn mÒm. Trung Ên §é tíi miÒn Nam Trung Quèc, ®−a Quèc m¹nh h¬n trªn thÞ tr−êng s¶n tæng sè chuyÕn bay trùc tiÕp gi÷a hai phÈm, cßn Ên §é m¹nh h¬n trªn thÞ n−íc lªn tíi 22 chuyÕn/tuÇn. tr−êng tµi chÝnh. §· cã ng−êi vÝ r»ng Th¸ch thøc cßn ë phÝa tr−íc “c«ng x−ëng cña thÕ giíi" liªn kÕt víi Tuy quan hÖ Trung - Ên nh÷ng n¨m "v¨n phßng cña thÕ giíi" sÏ lµ mét khèi võa to võa nÆng, rÊt ®¸ng ng¹i ®èi víi qua cã nhiÒu tiÕn triÓn, nh−ng vÉn cßn c¸c n−íc kh¸c(6). nh÷ng trë ng¹i lín cho sù ph¸t triÓn trong t−¬ng lai. Tr−íc hÕt, cã thÓ nãi Trªn c¬ së c¸c mèi quan hÖ chÝnh trÞ th¸ch thøc lín nhÊt, dÔ nhËn thÊy nhÊt trë nªn nång Êm, c¸c chuyÕn th¨m gi÷a lµ viÖc hai n−íc vÉn cßn bÊt ®ång c¸c nhµ l·nh ®¹o cÊp cao hai n−íc diÔn nghiªm träng liªn quan vÊn ®Ò tranh ra th−êng xuyªn h¬n, mèi quan hÖ an chÊp biªn giíi. BÊt chÊp bÇu kh«ng khÝ ninh, qu©n sù gi÷a hai n−íc nhê vËy «n hßa gi÷a hai n−íc, vÉn cßn mèi nghi còng ®· cã b−íc tiÕn rÊt ®¸ng ghi nhËn, ngê vµ sù kh«ng tin t−ëng kÐo dµi gi÷a ®iÓn h×nh lµ sù kiÖn lÇn ®Çu tiªn trong B¾c Kinh vµ Niu §ªli liªn quan ®Õn cuéc lÞch sö gi÷a qu©n ®éi hai n−íc tõng x¶y chiÕn tranh biªn giíi n¨m 1962. Trung ra giao chiÕn nµy, binh lÝnh Ên §é vµ Quèc vµ Ên §é cã ®−êng biªn giíi kÐo Trung Quèc cïng phèi hîp trong mét dµi tíi 4056 km, ®−îc ph©n c¸ch bëi d·y cuéc tËp trËn chung cã tªn “Tay trong nói Himalaya hiÓm trë vµ vïng cao tay 2007” vµo cuèi th¸ng 12-2007 ë C«n nguyªn T©y T¹ng(8). Ba khu vùc ngµy Minh. Cuéc tËp trËn nµy ®−îc ®¸nh gi¸ Nghiªn cøu Trung Quèc sè 8(87) - 2008 60
  6. Nh×n l¹i mèi quan hÖ Trung - Ên nay vÉn lµ ®iÓm nãng cña sù xung ®ét ký mét HiÖp ®Þnh vÒ duy tr× hßa b×nh vµ gi÷a Ên §é vµ Trung Quèc lµ Aksai Chin sù yªn tÜnh däc ®−êng ranh giíi kiÓm ë ®iÓm giao cña biªn giíi ba n−íc so¸t thùc tÕ (LAC) t¹i khu vùc biªn giíi Ên Trung - Ên vµ thùc thi c¸c c¬ chÕ nh»m Pakistan, §é vµ Trung Quèc; Arunachal Pradesh ë s¸t biªn giíi tr¸nh kh¶ n¨ng leo thang vÒ c¸c vô vi §«ng B¾c cña Ên §é vµ Kashmir ë T©y ph¹m biªn giíi. Tuy nhiªn, vÉn kh«ng cã B¾c Ên §é. LÞch sö cña vÊn ®Ò nµy kh¸ dÊu hiÖu kh¶ quan gi÷a hai n−íc vÒ viÖc phøc t¹p, còng nh− ®Þa h×nh hiÓm trë sím ®¹t ®−îc mét gi¶i ph¸p cho bÊt ®ång biªn giíi Trung - Ên mÆc dï hai n−íc cña khu vùc nµy vËy. T¹i héi nghÞ ba bªn ë Shimla gi÷a Ên §é (håi ®ã do Anh vÉn tiÕp tôc c¸c cuéc th−¬ng luîng vµ thèng trÞ), Trung Quèc vµ T©y T¹ng n¨m bÊt chÊp mèi quan hÖ kinh tÕ, ngo¹i 1914, mét hiÖp ®Þnh ®· ®−îc ký kÕt gi÷a giao, chÝnh trÞ vµ thËm chÝ c¶ qu©n sù ngµy cµng gia t¨ng gi÷a hai quèc gia. ®¹i diÖn cña Dalai Lama vµ Henry McMahon nh»m x¸c ®Þnh biªn giíi gi÷a Bªn c¹nh tranh chÊp biªn giíi, quan T©y T¹ng vµ Ên §é, do vËy ®· cho ra ®êi hÖ Trung - Ên cßn gÆp ph¶i mét lo¹t ®−êng biªn giíi lÊy tªn lµ McMahon(9). nh÷ng vÊn ®Ò nh¹y c¶m kh¸c, nh− mèi §©y lµ mét hiÖp ®Þnh song ph−¬ng; phÝa quan hÖ gi÷a Datlai Latma, l·nh tô tinh thÇn cña ng−êi T©y T¹ng víi Ên §é. Trung Quèc kh«ng ph¶n ®èi viÖc ký kÕt hiÖp ®Þnh gi÷a Niu §ªli vµ Lhasa v× lóc Trong lÞch sö, nh÷ng n¨m 1950, khi ®ã B¾c Kinh kh«ng quan t©m tíi tuyÕn Trung Quèc ®−a qu©n vµo T©y T¹ng, Datlai Latma ®· ch¹y sang Ên §é vµ biªn giíi nµy; Trung Quèc chØ lo ng¹i vÒ ®−îc phÝa Ên §é gióp ®ì, tõ ®ã, vÊn ®Ò giíi tuyÕn cña hä víi phÝa §«ng T©y T¹ng. Sau khi Ên §é giµnh ®−îc ®éc lËp T©y T¹ng trë thµnh mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y bÊt ®ång gi÷a Trung vµ Trung Quèc kiÓm so¸t ®−îc T©y Quèc vµ Ên §é, mét vÊn ®Ò rÊt nh¹y T¹ng, phÝa Trung Quèc ®· cè g¾ng thuyÕt phôc Ên §é r»ng n−íc Anh lµ c¶m trong quan hÖ hai n−íc. Quan hÖ song ph−¬ng gi÷a Ên §é vµ mét n−íc ®Õ quèc, do vËy tÊt c¶ c¸c hiÖp ®Þnh hoÆc hiÖp −íc ®· ®−îc ký kÕt víi Trung Quèc tÊt nhiªn kh«ng thÓ t¸ch rêi Anh ®Òu lµ nh÷ng "hiÖp −íc theo chñ khái t×nh h×nh chung cña thÕ giíi vµ nghÜa ®Õ quèc". V× thÕ mét n−íc Trung nh÷ng quan hÖ cña mçi bªn víi nh÷ng Quèc míi kh«ng thÓ chÊp nhËn ®−êng n−íc kh¸c. Sù c¹nh tranh gi÷a hä kh«ng McMahon, vèn lµ ranh giíi cña chñ chØ thÓ hiÖn trong mèi bang giao trùc nghÜa ®Õ quèc. Thñ t−íng Nehru nhÊt trÝ tiÕp mµ cßn tiÒm tµng hay râ nÐt trong cho r»ng n−íc Anh lµ chñ nghÜa ®Õ quèc c¸c quan hÖ kh¸c, song ph−¬ng hoÆc ®a song «ng vÉn ñng hé ranh giíi ph−¬ng. Trung Quèc hiÖn ®ang rÊt chó ý McMahon. Trong nh÷ng n¨m sau ®ã, hai ph©n tÝch vµ nghiªn cøu nh÷ng ®éng th¸i cña mèi quan hÖ Mü - Ên liªn quan n−íc ®· trao ®æi hµng tr¨m th−, b¶n ghi nhí kh¼ng ®Þnh lËp tr−êng cña m×nh. ®Õn vÊn ®Ò hîp t¸c h¹t nh©n d©n sù. Mèi N¨m 1993, trong thêi gian Thñ t−íng V. quan hÖ ngµy cµng th¾t chÆt gi÷a Niu Narasimha Rao cÇm quyÒn, hai n−íc ®· §ªli vµ Washington cho thÊy râ vai trß Nghiªn cøu Trung Quèc sè 8(87) - 2008 61
  7. nguyÔn ngäc hïng ngµy cµng t¨ng cña Ên §é trong bµn c¬ n−íc Ên §é, Myanmar, ViÖt Nam, Lµo, chiÕn l−îc cña Mü. §iÓn h×nh lµ viÖc Mü Campuchia vµ Th¸i Lan th«ng qua t¹i l«i kÐo Ên §é tham gia vµo liªn minh 4 Viªnch¨n th¸ng 11-2000. §èi víi Ên §é, n−íc Mü - NhËt – óc – Ên mµ môc tiªu lîi Ých cña MGC lµ t¹o cÇu nèi gi÷a vïng §«ng B¾c cña Ên §é cßn kÐm ph¸t triÓn kh«ng ngoµi nh»m kiÒm chÕ Trung Quèc(10). Ng−îc l¹i, phÝa Ên §é còng hÕt víi c¸c n−íc ven s«ng Mª k«ng. Nh−ng søc dÌ chõng víi Trung Quèc v× mèi quan träng nhÊt lµ c¸c n−íc nµy lµ cöa ngâ cho Ên §é ®Õn víi c¶ vïng Th¸i quan hÖ th©n thiÕt cña n−íc nµy ®èi víi Pakistan, mét quèc gia thï ®Þch víi Ên B×nh D−¬ng. Do ®ã kh«ng ng¹c nhiªn §é. Trong khi mèi quan hÖ gi÷a Ên §é khi vµi th¸ng tr−íc khi b¶n Tuyªn bè vµ Pakistan lu«n trong t×nh tr¹ng nghi Viench¨n ®−îc ký kÕt, Trung Quèc còng kþ lÉn nhau, hai n−íc l¹i ®ang tranh ký víi Lµo, Th¸i Lan vµ Myanmar mét chÊp vïng ®Êt Kasmir th× Trung Quèc "Tháa hiÖp vËn t¶i trªn s«ng Lan l¹i cã lËp tr−êng ñng hé Pakistan trong Th−¬ng - Mªk«ng". §Æc biÖt, mèi quan vÊn ®Ò nµy, ®ång thêi thùc hiÖn chÝnh hÖ víi Myanmar còng thÓ hiÖn rÊt râ sù s¸ch “tay ®Êm tay xoa” trong mèi quan c¹nh tranh ¶nh h−ëng gi÷a hai n−íc hÖ víi Ên §é vµ Pakistan. Trªn mét mÆt Trung - Ên. Trung Quèc x©y mét con trËn kh¸c, sù c¹nh tranh gi÷a hai n−íc ®−êng nèi Yangon víi miÒn nam V©n còng ®−îc thÓ hiÖn râ nÐt trong mèi Nam, më ra tuyÕn ®−êng bé trùc tiÕp tõ quan hÖ víi khu vùc §«ng Nam ¸. HiÖn miÒn Nam Trung Quèc ®Õn VÞnh Bengal. c¶ Trung Quèc vµ Ên §é ®ang ra søc VÒ mÆt chiÕn l−îc, Myanmar ®· níi réng t¨ng c−êng ¶nh h−ëng cña m×nh ë khu vïng ¶nh h−ëng cña Trung Quèc. Cïng môc ®Ých nh− vËy, Ên §é còng xÝch l¹i vùc nµy. Trung Quèc thùc hiÖn chiÕn gÇn Myanmar. N¨m 1992, Ên §é quyÕt l−îc biÓn ®¶o, ý ®å tiÕn xuèng phÝa Nam, kiÓm so¸t biÓn §«ng. Trong khi Ên §é ®Þnh ¸p dông ®−êng lèi "giao l−u x©y còng ®ang thùc hiÖn chÝnh s¸ch h−íng dùng" cña ASEAN ®èi víi chÝnh quyÒn §«ng, víi träng t©m lµ thóc ®Èy quan hÖ qu©n sù ë Yangon, kh«ng chèng l¹i viÖc víi c¸c n−íc ASEAN. Do ®ã, cã thÓ thÊy Myanmar xin trë l¹i phong trµo Kh«ng sù va ch¹m gi÷a hai bªn lµ ®iÒu khã cã liªn kÕt, ký víi Myanmar n¨m 2002 dù thÓ tr¸nh khái. N¨m 2002, Trung Quèc ¸n x©y mét con ®−êng xuyªn qua Myanmar, nèi liÒn Ên §é b»ng ®−êng bé vµ ASEAN ký kÕt hiÖp ®Þnh hîp t¸c kinh tÕ khung, b−íc ®Çu x©y dùng khu vùc tù ®Õn Th¸i Lan, vµ qua ®ã ®Õn c¶ vïng do th−¬ng m¹i (FTA) cho n¨m 2010, th× biÓn §«ng. Ngoµi con ®−êng dµi 1400 km Ên §é còng ký víi ASEAN cuèi n¨m nµy, Ên §é, Myanmar vµ Th¸i Lan cßn 2003 mét hiÖp −íc khung ®Ó x©y dùng cã nhiÒu dù ¸n kh¸c, nh− x©y c¶ng n−íc mét FTA cho n¨m 2011. Hai n−íc còng s©u ë Dawei ë Myanmar ®Ó phôc vô c¶ thóc ®Èy nhiÒu dù ¸n hîp t¸c tiÓu vïng ba n−íc. Cã thÓ nãi, Myanmar lµ mét thÝ kh¸c víi c¸c n−íc ASEAN, cã thÓ kÓ ®Õn dô cô thÓ cña chiÕn l−îc c©n b»ng: Trung Quèc x©y c¶ng ë Thiwala th× Ên §é x©y c¸c dù ¸n nh− DiÔn ®µn hîp t¸c s«ng H»ng – s«ng Mªk«ng (MGC) ®−îc s¸u c¶ng ë Dawei; Trung Quèc x©y ®−êng ®Ó Nghiªn cøu Trung Quèc sè 8(87) - 2008 62
  8. Nh×n l¹i mèi quan hÖ Trung - Ên tiÕn ra Ên §é D−¬ng th× Ên §é còng x©y thñ ®−îc c¸c dù ¸n hîp t¸c do Trung Quèc vµ Ên §é mang l¹i ®èi víi tõng ®−êng ®Ó tiÕn ra biÓn §«ng ë Th¸i B×nh n−íc thµnh viªn, sÏ lµ mét lùa chän mµ D−¬ng. Nh− vËy, cã thÓ nãi trong lóc khèi n−íc nµy cÇn ph¶i xem xÐt. t¨ng c−êng hîp t¸c song ph−¬ng vµ triÓn khai chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña m×nh, hai n−íc Trung - Ên ch¾c ch¾n khã tr¸nh chó thÝch: khái nh÷ng va ch¹m vµ hai n−íc ®ang (1) 50 n¨m quan hÖ Trung - Ên c¹nh tranh quyÕt liÖt ®Ó giµnh lîi thÕ (2) Mèi quan hÖ Trung - Ên trong thÕ kû tr−íc ®èi thñ. XXI, TLTKCN 25-11-2007 (3) Mèi quan hÖ Trung - Ên trong thÕ kû KÕt luËn XXI– TLTKCN 25-11-2007 Nh×n l¹i sù ph¸t triÓn cña Trung (4) Tµi liÖu cña Ng©n hµng thÕ giíi WB Quèc - Ên §é vµ mèi quan hÖ gi÷a hai (5) T©n hoa x·, ngµy 7-7-2006 c−êng quèc nµy trong thêi gian qua, cã (6) Quan hÖ hîp t¸c vµ c¹nh tranh Trung- thÓ thÊy ®©y lµ hai quèc gia cã vai trß Ên trong thÕ giíi ®a cùc - T¹p chÝ Thêi ®¹i ngµy cµng quan träng trong côc diÖn thÕ (7) Quan hÖ Trung - Ên n¨m 2007, giíi hiÖn nay. Thùc tÕ cho thÊy, ®Ó quan TLTK§B 24-12-2007 hÖ hai n−íc tiÕp tôc cã nh÷ng b−íc ph¸t (8) CIA, The World Factbook. triÓn míi, vÊn ®Ò mÊu chèt nhÊt hiÖn (9) Quan hÖ hîp t¸c vµ c¹nh tranh Trung - nay lµ hai n−íc cÇn ®¹t ®−îc tiÕn bé Ên trong thÕ giíi ®a cùc - T¹p chÝ Thêi ®¹i trong viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp biªn giíi vµ gi¶i to¶ ®−îc nh÷ng nghi kþ vÒ ý Tµi liÖu tham kh¶o ®å chiÕn l−îc cña nhau, ®ång thêi tr¸nh viÖc bÞ l«i kÐo vµo c¸c liªn minh víi môc (1) Quan hÖ quèc tÕ nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû tiªu kiÒm chÕ ®èi ph−¬ng. Cã thÓ dù XII, Nxb Lý luËn chÝnh trÞ, 2005 ®o¸n, trong nh÷ng n¨m tíi, quan hÖ hai (2) An ninh §«ng B¾c ¸, TTXVN, Tµi liÖu n−íc sÏ tiÕp tôc ®i theo chiÒu h−íng võa tham kh¶o sè th¸ng 7-2005. (3) Tµi liÖu tham kh¶o TTXVN, th¸ng 12- hîp t¸c võa c¹nh tranh, tõng b−íc x©y 2007, th¸ng 1-2008. dùng lßng tin, c¶i thiÖn mèi quan hÖ (4) T©m ®iÓm ch©u ¸, b¸o Nh©n d©n ngµy song ph−¬ng, t¨ng c−êng hîp t¸c trªn 25-12-2007. tr−êng quèc tÕ. Tuy nhiªn, do ®Òu lµ hai (5) Quan hÖ hîp t¸c vµ c¹nh tranh Trung- c−êng quèc cã thùc lùc nªn nh÷ng m©u Ên trong thÕ giíi ®a cùc - T¹p chÝ Thêi ®¹i, thuÉn chiÕn l−îc, sù c¹nh tranh ¶nh (6) Batabyal,Anindya, "Balancing China h−ëng gi÷a hai bªn lµ kh«ng thÓ tr¸nh in Asia: A Realist Assessment of India's Look khái. Vµ khã cã thÓ nghi ngê khi cho East Strategy", China Report, 2006. r»ng, §«ng Nam ¸ sÏ lµ ®Þa bµn mµ hai (7) Guihong, Zhang, "Sino-Indian Security Relations: Bilateral Issues, External Factors and n−íc nµy triÓn khai chÝnh s¸ch tranh Regional Implications", South Asian Survey, giµnh ¶nh h−ëng cña m×nh. Trong bèi 2005. c¶nh ®ã, lùa chän mét chÝnh s¸ch c©n (8) Hong, Zhao, "India and China: Rivals b»ng nh− thÕ nµo ®Ó ph¸t huy vai trß or Partners in Southeast Asia? " Contemporary chñ ®éng cña ASEAN, ®ång thêi tranh Asia, vol. 29,No1,2007 South East Nghiªn cøu Trung Quèc sè 8(87) - 2008 63
  9. 64
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

TL.01: Bộ Tiểu Luận Triết Học
207 tài liệu
1468 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2