intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Phép lặp trong truyện ngắn thời kỳ đầu của Lỗ Tấn."

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST
Báo xấu
133
lượt xem 13
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh tác giả. 4. Phan Thị Nga, Phép lặp trong truyện ngắn thời kỳ đầu của Lỗ Tấn...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Phép lặp trong truyện ngắn thời kỳ đầu của Lỗ Tấn."

  1. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 4B-2007 §¹i häc Vinh PhÐp LÆp trong truyÖn ng¾n thêi kú ®Çu cña Lç TÊn Phan ThÞ Nga (a) Tãm t¾t. Trong bµi viÕt nµy, chóng t«i chØ ra r»ng trong c¸c truyÖn ng¾n thêi k× ®Çu, Lç TÊn ®· sö dông kh¸ thµnh c«ng phÐp lÆp ®Ó m« t¶ ngo¹i h×nh, t©m tr¹ng, hµnh ®éng vµ ng«n ng÷ nh©n vËt. Thñ ph¸p kÓ ®i kÓ l¹i nhiÒu lÇn mét sù kiÖn, mét néi dung xuÊt ph¸t tõ nh÷ng c¸i nh×n kh¸c nhau, ®èi víi ng−êi ®äc b×nh th−êng nã lµm lé ra b¶n chÊt ph−¬ng ph¸p cña nhµ v¨n nh−ng trong chiÒu s©u l¹i lµ c¬ së cho phong c¸ch ®−îc thiÕt lËp. HiÖu qu¶ cña thñ ph¸p lÆp trong truyÖn ng¾n Lç TÊn lµ võa biÓu ®¹t t− t−ëng, ý ®å nghÖ thuËt võa lµ ph−¬ng thøc liªn kÕt v¨n b¶n, lµ yÕu tè tæ chøc kÕt cÊu t¸c phÈm. L Lç TÊn rÊt d©n téc mµ l¹i rÊt hiÖn ®¹i”, Æp lµ mét thñ ph¸p nghÖ thuËt ®−îc sö dông phæ biÕn trong v¨n “Cã mét thi ph¸p Lç TÊn vµ ®ã còng lµ häc nghÖ thuËt nhÊt lµ ë thÓ lo¹i th¬ mét thi ph¸p cña v¨n häc Trung Quèc nh»m môc ®Ých më réng nghÜa, g©y Ên thÕ kû XX. Nã ®Ëm ®µ mµu s¾c Trung t−îng m¹nh hoÆc gîi ra nh÷ng c¶m xóc Quèc nh−ng còng rÊt hiÖn ®¹i, t−¬ng trong lßng ng−êi ®äc, ng−êi nghe. Trong th«ng víi trµo l−u hiÖn ®¹i cña thÕ giíi” v¨n häc Trung Quèc cæ trung ®¹i, thñ [6, 16-17]. Mét trong nh÷ng biÓu hiÖn ph¸p nµy ®· thµnh th«ng dông. Víi cña “mµu s¾c Trung Quèc nh−ng còng Kinh Thi, trïng ch−¬ng ®iÖp có lµ mét rÊt hiÖn ®¹i” ë truyÖn ng¾n Lç TÊn lµ trong nh÷ng thñ ph¸p ®−îc vËn dông nghÖ thuËt lÆp. Vèn chØ sö dông chñ ®Ó t¶ thùc “trïng ch−¬ng cã lóc ®Ó thÓ yÕu trong s¸ng t¸c th¬ nh−ng Lç TÊn ®· hiÖn tr×nh ®é tiÕn triÓn cña sù vËt còng m¹nh d¹n sö dông thñ ph¸p lÆp trong nh− tr×nh tù tiÕn triÓn cña nã… Còng truyÖn ng¾n - thÓ lo¹i tù sù vµ ®· ph¸t cã chç lÆp l¹i ®Ó mµ lÆp l¹i, kh«ng hÒ huy ®−îc thÕ m¹nh cña nã nh»m biÓu biÓu thÞ møc ®é hay tr×nh tù nµo c¶. VÝ ®¹t t− t−ëng, ý ®å nghÖ thuËt, gãp phÇn nh− bµi Tang trung trong Dung phong" [4, 54]. Th¬ §−êng luËt ®êi §−êng, thÓ quan träng trong viÖc x©y dùng kÕt cÊu th¬ chÞu sù gß bã vÒ dung l−îng c©u ch÷ t¸c phÈm. vµ c¸c quy ®Þnh kh¾t khe kh¸c nh−ng Kh¶o s¸t 25 truyÖn trong hai tËp còng dïng thñ ph¸p lÆp ®Ó ¸m ¶nh ®éc Gµo thÐt vµ Bµng hoµng, chóng t«i thÊy gi¶, h−íng ®éc gi¶ ®Õn víi ý ngoµi lêi, cã 19 truyÖn sö dông thñ ph¸p lÆp, lµm cho c©u th¬ ®a nghÜa, cã tÝnh chÊt gåm: NhËt ký ng−êi ®iªn, Khæng Êt Kû, n−íc ®«i thµnh ra nhËp nh»ng theo Thuèc, Ngµy mai, Sãng giã, Cè h−¬ng, nghÜa tÝch cùc cña tõ nµy. AQ chÝnh truyÖn, TÕt §oan Ngä, Luång Sang thêi hiÖn ®¹i, v¨n häc Trung ¸nh s¸ng, ThÞ chóng, Ng−êi c« ®éc, Cao Quèc cã sù ®æi míi vÒ mäi ph−¬ng diÖn. phu tö, Tr−êng minh ®¨ng, MiÕng xµ Mét trong nh÷ng ng−êi tiªn phong thùc phßng, Mét gia ®×nh h¹nh phóc, LÔ cÇu hiÖn ®æi míi v¨n häc lµ Lç TÊn. §¸nh gi¸ vÒ thi ph¸p Lç TÊn, gi¸o s− L−¬ng phóc, Anh em, TiÕc th−¬ng nh÷ng ngµy Duy Thø kh¼ng ®Þnh: “VÒ mÆt thi ph¸p, ®· mÊt, C©u chuyÖn c¸i ®Çu tãc. NhËn bµi ngµy 23/1/2007. Söa ch÷a xong ngµy 12/12/2007. 25
  2. PhÐp LÆp trong truyÖn ng¾n … cña Lç TÊn, tr. 25-32 Phan ThÞ Nga Trong khi “v¨n xu«i d−êng nh− cè viÖc biÓu ®¹t néi dung t− t−ëng, mÆt g¾ng tr¸nh sù trïng ®iÖp ®−îc chõng kh¸c gi÷ mét vai trß quan träng trong nµo hay chõng Êy” th× sè l−îng lín kÕt cÊu cèt truyÖn. truyÖn Lç TÊn cã sö dông nghÖ thuËt LÆp trong miªu t¶ ngo¹i h×nh nh©n lÆp d−êng nh− lµ mét sù ®i ng−îc l¹i vËt ®−îc sö dông ë NhËt ký ng−êi ®iªn, quy luËt th«ng th−êng, chøng tá c¸ tÝnh Ngµy mai, Cè h−¬ng, Ng−êi c« ®éc, TiÕc vµ b¶n lÜnh cña nhµ v¨n trong viÖc häc th−¬ng nh÷ng ngµy ®· mÊt, LÔ cÇu tËp, kÕ thõa vµ c¸ch t©n truyÒn thèng. phóc. Khi miªu t¶ ngo¹i h×nh, t¸c gi¶ TruyÖn ng¾n cña Lç TÊn h−íng ®Õn ®Æc biÖt chó träng ®Õn ®«i m¾t, ¸nh viÖc ph¶n ¸nh x· héi Trung Hoa nh÷ng m¾t. ë NhËt ký ng−êi ®iªn, t¸c gi¶ miªu n¨m ®Çu thÕ kû XX qua viÖc miªu t¶ t¶ ¸nh m¾t cña «ng TriÖu “thÕ mµ «ng khuyÕt, nh−îc ®iÓm cña tÇng líp trÝ TriÖu l¹i nh×n m×nh b»ng mét con m¾t thøc vµ n«ng d©n ®Ó ch¹y ch÷a c¨n qu¸i gë, h×nh nh− sî m×nh mµ còng bÖnh vÒ tinh thÇn cho quèc d©n, c¶i t¹o h×nh nh− muèn h¹i m×nh”, vµ ¸nh m¾t x· héi. Do ®ã, môc ®Ých, ®èi t−îng ph¶n cña lò trÎ “… t¹i sao b©y giê còng trîn ¸nh cña truyÖn ng¾n Lç TÊn chi phèi m¾t k× dÞ nh− thÕ, h×nh nh− sî m×nh m¹nh mÏ ®Õn c¸ch tæ chøc lêi v¨n trong mµ còng h×nh nh− muèn h¹i m×nh”. s¸ng t¸c cña «ng. MÆt kh¸c, tµi n¨ng Trong TiÕc th−¬ng nh÷ng ngµy ®· mÊt, trong nghÖ thuËt viÕt truyÖn ®· gióp Lç sù ng©y th¬ cña ®«i m¾t Tö Qu©n ®−îc TÊn lùa chän cho m×nh nh÷ng thñ ph¸p nh¾c ®i nh¾c l¹i ®Õn ba lÇn “®«i m¾t tß thÝch hîp, hiÖu qu¶ ®Ó x©y dùng nh÷ng mß s¸ng lªn mét c¸ch hÕt søc ng©y th¬” nh©n vËt ®iÓn h×nh trong hoµn c¶nh [3, 392]; “®«i m¾t nµng ng©y th¬ nh− ®iÓn h×nh. Dùa vµo v¨n b¶n truyÖn m¾t con trΔ [3, 395]; “cßn nhí cã mét ng¾n Lç TÊn, cã thÓ thÊy thµnh phÇn ®ªm t«i chît thÊy ®«i m¾t Tö Qu©n miªu t¶ vµ thuyÕt minh trong lêi v¨n bçng ¸nh lªn c¸i niÒm në ng©y th¬ thña truyÖn ng¾n Lç TÊn chÝnh lµ ®Æc ®iÓm nä ®· mÊt tõ l©u” [3, 409]. ë LÔ cÇu lêi v¨n trong t¸c phÈm tù sù, cã chøc phóc, cÆp m¾t cña T−êng L©m ®−îc n¨ng t¸i hiÖn vµ ph©n tÝch c¸c sù vËt, miªu t¶ chÝn lÇn, mçi lÇn mét s¾c th¸i hiÖn t−îng tÜnh t¹i nh− phong c¶nh, kh¸c nhau “häa ch¨ng chØ ®«i trßng con ch©n dung, t©m tr¹ng, m«i tr−êng, m¾t l©u l©u ®−a ®i ®−a l¹i míi chøng tá ngo¹i h×nh, ®å vËt hoÆc c¸c hiÖn t−îng r»ng thÝm cßn lµ mét con ng−êi ®ang lÆp ®i lÆp l¹i ®Òu ®Æn nh− ¨n uèng, sinh sèng mµ th«i” [3, 241], “®«i m¾t lê ®ê ho¹t, lµm viÖc, phong tôc tËp qu¸n. cña thÝm bçng s¸ng h¼n lªn” [3, 241], TruyÖn ng¾n Lç TÊn khai th¸c sù trïng “m¾t thÝm nh×n t«i chßng chäc” [3, 242], ®iÖp c¸c hiÖn t−îng, c¸c thuéc tÝnh, ®Æc “vµ con m¾t còng kh«ng ®−îc lanh lîi ®iÓm cïng lo¹i hoÆc gÇn gòi cña ®èi nh− tr−íc” [3, 255], “thÝm T−êng L©m t−îng miªu t¶. Nh÷ng tr−êng hîp ®−îc ng−íc ®«i con m¾t lê ®ê…” [3, 255], nhµ v¨n sö dông thñ ph¸p lÆp khi miªu “m¾t cø ®¨m ®¨m nh×n th¼ng” [3, 258], t¶ t¸i hiÖn lµ ngo¹i h×nh, t©m tr¹ng, “hai m¾t thÝm th©m quÇng” [3, 262], hµnh ®éng, ng«n ng÷ nh©n vËt. Ngoµi “con m¾t còng lanh lîi h¼n lªn” [3, 263], ®èi t−îng con ng−êi, nhµ v¨n cßn quan “con m¾t thÝm s©u ho¾m xuèng” [3, t©m ®Õn viÖc miªu t¶ c¶nh vËt. Lç TÊn 264]. Nh− vËy, thñ ph¸p kÓ ®i kÓ l¹i sö dông thñ ph¸p lÆp kh¸ ®a d¹ng, mét nhiÒu lÇn mét chi tiÕt xuÊt ph¸t tõ mÆt t¹o nªn nh÷ng hiÖu qu¶ cao trong nh÷ng ®iÓm nh×n kh¸c nhau bao gåm 26
  3. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 4B-2007 §¹i häc Vinh c¸i nh×n cña nh©n vËt, c¸i nh×n cña t¸c ®Ých cña Lç TÊn lµ ph¸t hiÖn, miªu t¶ gi¶ vµ c¸i nh×n cña c¸c nh©n vËt kh¸c. bÖnh tr¹ng tinh thÇn cña quèc d©n Sù ghÐp nèi nh÷ng c¸i nh×n khiÕn cho Trung Hoa, cè g¾ng t×m hiÓu nguyªn mçi c¸i nh×n trong sè nh÷ng c¸i nh×n nh©n c¨n bÖnh tinh thÇn cña nh©n vËt, nµy ®−îc nhÊn m¹nh theo nh÷ng c¸ch v× vËy, «ng hÕt søc quan t©m m« t¶ t©m kh¸c nhau trong c¸c phÇn kh¸c nhau tr¹ng nh©n vËt. T©m tr¹ng Quyªn Sinh cña v¨n b¶n. Lèi kÕt cÊu v¨n b¶n nh− sau mét thêi gian chung sèng víi Tö vËy lµ tiÕn gÇn ®Õn ®iÖn ¶nh hiÖn ®¹i. Qu©n ®−îc miªu t¶ lÆp l¹i ba lÇn: “t«i LÆp ®−îc Lç TÊn dïng vµo viÖc bçng nghÜ nµng cã thÓ chÕt ®i cho r¶nh” miªu t¶ c¶nh vËt ë c¸c truyÖn Ngµy [3, 410], “t«i bçng l¹i mong cho nµng chÕt ®i” [3, 413], “t«i l¹i nghÜ ®Õn viÖc mai, Sãng giã, Luång ¸nh s¸ng, Anh em, TiÕc th−¬ng nh÷ng ngµy ®· mÊt. nµng nªn chÕt ®i…” [3, 417]. T×nh thÕ cña chÞ T− ThiÒn (Ngµy mai) ®−îc lÆp ®i Trong Anh em, sù chê ®îi b¸c sÜ T©y lÆp l¹i: chÞ nghÜ thÇm trong bông “X¨m ®Õn kh¸m bÖnh cho «ng Phñ TÜnh ®−îc còng ®· xin råi, cÇu nguyÖn còng ®· cÇu t¸c gi¶ miªu t¶ b»ng c¸c tiÕng cßi « t« nguyÖn råi, thuèc còng ®· cho uèng råi, qua c¸ch ph©n biÖt cña B¸i Qu©n “cã c¸i vÉn kh«ng cã hiÖu qu¶, th× lµm thÕ nh− cßi c¶nh s¸t, cã c¸i nghe nh− ®¸nh nµo?” [3, 59]; “ChÞ nghÜ trong bông: trèng, cã c¸i nghe nh− ®¸nh r¾m, cã c¸i “lµm thÕ nµo b©y giê? ChØ cßn c¸ch lµ nghe nh− chã sña, cã c¸i nghe nh− vÞt ®Õn nhê cô Hµ xem m¹ch cho n÷a th«i” kªu, cã c¸i nghe nh− bß rèng, cã c¸i [3, 60]; “ChÞ T− cÇm ®¬n thuèc trong nghe nh− gµ mÑ côc t¸c, cã c¸i nghe tay, võa ®i võa nghÜ” [3, 61]; “ChÞ nghÜ nh− tiÕng nÊc nghÑn ngµo” [3, 430]. bông: M×nh chiªm bao ch¨ng?” [3, 64]; C¶nh vËt trong TiÕc th−¬ng nh÷ng ngµy “ChÞ võa khãc võa nghÜ” [3, 66]. LÆp ®· mÊt lµ c¨n phßng ë héi qu¸n S ®−îm ®−îc dïng dµy ®Æc víi sè l−îng 20 lÇn buån ®au ®−îc miªu t¶ lÆp ®i lÆp l¹i hai khi t¸c gi¶ miªu t¶ t©m tr¹ng nh©n vËt lÇn vµo thêi ®iÓm sau khi Tö Qu©n tõ AQ (AQ chÝnh truyÖn), biÓu hiÖn b»ng gi· Quyªn Sinh “gian phßng ®æ n¸t, hÎo c©u “AQ nghÜ bông” hoÆc “y nghÜ bông”. l¸nh, nh− bÞ bá quªn trong c¸i héi qu¸n Ngay sau mét sù viÖc nµo ®ã t¸c ®éng nµy sao mµ buån b· trèng tr¶i thÕ!… ®Õn AQ, ¶o t−ëng tinh thÇn l¹i ®−îc béc vÉn c¸i cöa sæ h− háng Êy. VÉn c©y hße lé: “Y nghÜ bông: Con tí ngµy sau l¹i gÇn chÕt kh« vµ c©y tö ®»ng giµ cçi kh«ng lµm nªn, to b»ng n¨m b»ng m−êi ngoµi cöa sæ. Råi chiÕc bµn vu«ng ®Æt lò Êy µ?” [3, 117]. “Y nghÜ bông: Gäi thÕ tr−íc cöa sæ, bøc t−êng n¸t, tÊm ph¶n lµ sai! lµ ®¸ng c−êi!” [3, 117].“AQ nghÜ kª s¸t t−êng còng vÉn y nguyªn nh− bông: ThÕ lµ sai, lµ ®¸ng c−êi!” [3, 118]. tr−íc” [3, 390] vµ “vÉn c¸i gian phßng KiÓu lêi v¨n nh− thÕ nµy cßn xuÊt hiÖn ®æ n¸t Êy, c¸i tÊm ph¶n Êy, gèc hße gÇn ë c¸c trang 120, 124, 130, 133, 137, 139, chÕt kh« Êy, c©y tö ®»ng Êy…” [3, 420]. 141, 143, 167, 167, 175, 176, 178, 179, LÆp trong miªu t¶, ph©n tÝch t©m 181. tr¹ng nh©n vËt ®−îc Lç TÊn ®Æc biÖt §øng hµng ®Çu vÒ lÆp ë truyÖn chó träng ë Ngµy mai, MÈu chuyÖn nhá, ng¾n Lç TÊn lµ lÆp lêi ph¸t ng«n cña ChuyÖn c¸i ®Çu tãc, Cè h−¬ng, AQ nh©n vËt hoÆc lêi ®èi tho¹i, hoÆc ®¬n chÝnh truyÖnTÕt ®oan ngä, LÔ cÇu phóc, tho¹i ®−îc ph¸t ra tõ miÖng c¸c nh©n Mét gia ®×nh h¹nh phóc, Cao phu tö, vËt tham gia vµo c©u chuyÖn, cã khi lµ TiÕc th−¬ng nh÷ng ngµy ®· mÊt. Môc 27
  4. PhÐp LÆp trong truyÖn ng¾n … cña Lç TÊn, tr. 25-32 Phan ThÞ Nga nh©n vËt chÝnh hoÆc nh©n vËt phô Cã truyÖn, lêi nãi cña nh©n vËt nµy nh−ng tËp trung phÇn lín ë d¹ng ®¬n ®−îc c¸c nh©n vËt kh¸c trong truyÖn tho¹i cña nh©n vËt chÝnh, thÓ hiÖn nh¾c l¹i nhiÒu lÇn víi nh÷ng môc ®Ých trong 12 truyÖn, gåm: NhËt ký ng−êi kh¸c nhau. Trong MiÕng xµ phßng, «ng T− nh¾c l¹i lêi hai thanh niªn ®Õn 2 lÇn ®iªn, Khæng Êt Kû, Thuèc, Sãng giã, TÕt “t¾m röa, kú cä cho nã thËt s¹ch sÏ”. Bµ §oan Ngä, LÔ cÇu phóc, Mét gia ®×nh T− nh¾c l¹i 2 lÇn c©u nãi Êy ®Ó ®ay h¹nh phóc, MiÕng xµ phßng, Tr−êng nghiÕn «ng T−. ¤ng Thèng nh¾c 2 lÇn minh ®¨ng, Ng−êi c« ®éc, Anh em, TiÕc víi th¸i ®é cît nh¶. Vµ cuèi cïng lµ con th−¬ng nh÷ng ngµy ®· mÊt. LÆp ®¬n tho¹i cña nh©n vËt chÝnh Tó, con g¸i «ng T−, víi ngô ý häc mÑ bªu riÕu bè. nh− lêi ng−êi ®iªn (NhËt ký ng−êi ®iªn, ChiÕm sè l−îng Ýt nhÊt lµ lÆp lêi ®èi Tr−êng minh ®¨ng), T−êng L©m (LÔ tho¹i cña c¸c nh©n vËt. Ch¼ng h¹n, cÇu phóc)… Ng−êi ®iªn ®· hai lÇn cuéc ®èi tho¹i gi÷a nh©n vËt “t«i” víi khuyªn b¶o, kªu gäi mäi ng−êi: “C¸c Ngôy Liªn Thï: T«i: “… §Êy nh− c¸i ng−êi cã thÓ thay ®æi ®−îc. H·y thùc n¨m nä, lóc anh khãc d÷ qu¸, hä ®Õn t©m mµ thay ®æi ®i! Nªn biÕt r»ng sau v©y lÊy anh, hÕt søc khuyªn gi¶i anh. nµy kh«ng ai dung thø cho kÎ ¨n thÞt NhiÖt t×nh l¾m ®Êy chø!”; Ngôy Liªn ng−êi sèng trªn thÕ gian nµy n÷a ®©u” Thï: “Lóc thÇy t«i mÊt, hä ®Þnh c−íp [3, 29], vµ “C¸c ng−êi thay ®æi ngay ®i, nhµ cña t«i, Ðp t«i ký tªn vµo v¨n tù, t«i thµnh t©m mµ thay ®æi ®i. C¸c ng−êi khãc to; hä còng ®Õn v©y lÊy t«i vµ còng nªn biÕt r»ng t−¬ng lai ng−êi ta kh«ng khuyªn gi¶i nhiÖt t×nh nh− thÕ!” [3, dung thø nh÷ng kÎ ¨n thÞt ng−êi 366]. ®©u!…” [3, 30]. Ph¸t ng«n cña T−êng ë trªn, chóng ta ®Ò cËp ®Õn biÓu L©m vÒ c¶nh ngé cña m×nh mét c¸ch chi hiÖn cña lÆp trong tõng thiªn truyÖn Lç tiÕt ®−îc lÆp l¹i 2 lÇn, lÇn 1 kÓ cho «ng TÊn. Hai l¨m thiªn trong Gµo thÐt, bµ ®Þa chñ T− [3, 255], lÇn 2 kÓ cho mäi Bµng hoµng mçi thiªn mét d¸ng vÎ, ng−êi ë th«n Lç TrÊn [3, 258]. C©u më kh«ng truyÖn nµo gièng truyÖn nµo ®Çu “T«i thËt ngu ®Çn qu¸” còng ®−îc nh−ng l¹i thèng nhÊt ë mét chñ ®Ò t− lÆp 2 lÇn. Cô ChÝn C©n (Sãng giã) 7 lÇn t−ëng chung “cã thÓ coi Gµo thÐt, Bµng nãi ®i nãi l¹i c©u “ThËt lµ cµng ngµy hoµng nh− t¸c phÈm lín víi hai tËp cµng tÖ”. th−îng vµ h¹ g¾n bã chÆt chÏ, h÷u c¬ LÆp lêi ®¬n tho¹i cña nh©n vËt cã víi nhau” [6, 63]. Víi t− c¸ch mét t¸c quan hÖ víi nh©n vËt chÝnh, h−íng vÒ phÈm lín, cã thÓ t×m thÊy thñ ph¸p lÆp nh©n vËt chÝnh nh− lêi l·o chñ qu¸n nãi trong truyÖn ng¾n Lç TÊn ë mét vµi vÒ Khæng Êt Kû (Khæng Êt Kû) “…cßn nî ph−¬ng diÖn kh¸c. 19 ®ång chinh kia ®Êy” 3 lÇn: 1 lÇn lóc Tr−íc hÕt, h×nh thøc kÕt cÊu håi cè ngåi tÝnh tiÒn, 1 lÇn vµo cuèi n¨m ©m ®−îc sö dông kh¸ nhiÒu ë c¸c truyÖn: lÞch, lÇn cuèi vµo TÕt §oan Ngä. HoÆc Cè h−¬ng, LÔ cÇu phóc, TiÕc th−¬ng lêi C¶ Khang (Thuèc) c¶ quyÕt vÒ hiÖu nh÷ng ngµy ®· mÊt, Trong qu¸n r−îu, lùc cña thø thuèc m¸u ng−êi dïng ch÷a H¸t tuång ngµy r−íc thÇn. C©u chuyÖn bÖnh lao cho th»ng Thuyªn qua 5 lÇn trong c¸c thiªn truyÖn trªn th−êng ®−îc kh¼ng ®Þnh víi «ng bµ Thuyªn vµ th»ng kÓ bëi “t«i”, nh©n vËt ng−êi kÓ chuyÖn; Thuyªn “Cam ®oan thÕ nµo còng khái”. cèt truyÖn b¾t ®Çu ë th× hiÖn t¹i, sau ®ã 28
  5. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 4B-2007 §¹i häc Vinh ng−îc trë vÒ víi qu¸ khø, víi nh÷ng håi viÖc béc lé néi dung t− t−ëng t¸c phÈm, øc cña nh©n vËt “t«i” råi th−êng kÕt dÔ dµng nhËn thÊy, môc ®Ých t¸c gi¶ thóc ë viÖc quay trë vÒ víi hiÖn t¹i. nh»m ®¹t tíi lµ nhÊn m¹nh, kh¾c s©u, TruyÖn ng¾n Lç TÊn cßn cã mÆt cña t« ®Ëm tÝnh c¸ch, diÖn m¹o nh©n vËt (c¸ mét sè h×nh t−îng nh©n vËt trë ®i trë thÓ hãa nh©n vËt) hoÆc biÓu ®¹t t− l¹i. Ch¼ng h¹n, h×nh t−îng nh©n vËt t−ëng, chñ ®Ò cña thiªn truyÖn. “t«i”, h×nh t−îng “ng−êi ®iªn”. Nh©n vËt Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ t¸c gi¶ “t«i” cã mÆt trong 9 truyÖn ng¾n. “T«i” dµnh ra 2/9 ch−¬ng trong AQ chÝnh lu«n tr¨n trë, nghÜ suy vÒ nh÷ng sè truyÖn cã nhan ®Ò lÆp nh− Ch−¬ng 2: phËn, kiÕp ng−êi bÊt h¹nh, lu«n day L−îc thuËt nh÷ng chuyÖn ®¾c th¾ng cña døt, d»n vÆt tr−íc nh÷ng sù viÖc cã liªn AQ, Ch−¬ng 3: L−îc thuËt thªm nh÷ng quan ®Õn b¶n th©n mét c¸ch ch©n chuyÖn ®¾c th¾ng cña AQ, vµ b»ng sè thµnh. D−êng nh− sù dµy vß, tr¨n trë ë l−îng 20 lÇn “AQ nghÜ bông:…” ®Ó miªu “t«i” v« cïng lín. “T«i nghÜ bông” lµ c©u t¶ c¨n bÖnh th¾ng lîi tinh thÇn trong th−êng gÆp trong c¸c truyÖn ng¾n kÓ t©m t−ëng cña nh©n vËt nµy. ý nghÜ Êy trªn. “T«i cÇn”, “t«i muèn”, “t«i mong ®−îc phèi hîp víi th¸i ®é “®¾c ý”, “®¾c −íc” lµ ý nguyÖn th−êng trùc cña nh©n th¾ng”, “h¶ lßng h¶ d¹” th−êng trùc cña vËt “t«i” trong suèt c¶ tËp truyÖn. H×nh y trong bÊt kú t×nh huèng nµo víi 9 lÇn t−îng nh©n vËt “t«i” gièng nh− mét sîi miªu t¶ ë c¸c trang 117, 120, 121, 123, chØ ®á, xuyªn suèt t¸c phÈm, g¾n c¸c 125, 128, 130, 131 nh»m lµm râ sù béc chuyÖn riªng lÎ víi nhau thµnh mét lé bÒ ngoµi cña phÐp th¾ng lîi tinh thÇn khèi thèng nhÊt. Còng vËy, h×nh t−îng ë AQ. V× vËy, tÝnh c¸ch cña nh©n vËt ng−êi ®iªn, nh©n vËt t− t−ëng cña Lç béc lé ®Çy ®ñ, cã søc thuyÕt phôc, ®¹t TÊn ®· xuÊt hiÖn 2 lÇn trong NhËt ký chiÒu s©u hiÕm cã. Ngoµi viÖc miªu t¶ ng−êi ®iªn vµ Tr−êng minh ®¨ng. Cã c¨n bÖnh nµy, Lç TÊn cßn nh»m phª thÓ xem t− t−áng ng−êi ®iªn ë Tr−êng ph¸n nã ®Ó ch÷a trÞ, gi¸c ngé cho n«ng minh ®¨ng lµ sù tiÕp nèi tinh thÇn ®¶ d©n Trung Hoa nãi riªng vµ quèc d©n ph¸ chÕ ®é phong kiÕn tõ NhËt ký ng−êi Trung Hoa nãi chung. ë LÔ cÇu phóc, ®iªn. NÕu ng−êi ®iªn trong NhËt ký lÆp trong miªu t¶ ngo¹i h×nh, hµnh ng−êi ®iªn míi chØ ph¸t hiÖn ra b¶n ®éng, ng«n ng÷ nh©n vËt T−êng L©m chÊt chÕ ®é phong kiÕn, bãc trÇn thùc ®¹t ®Õn sù nhÊt qu¸n cao, biÓu hiÖn chÊt cña lÔ gi¸o phong kiÕn th× ng−êi th©n phËn mét phô n÷ n«ng th«n bÊt ®iªn trong Tr−êng minh ®¨ng ®· b»ng h¹nh. Ngo¹i h×nh cña T−êng L©m ®−îc lêi nãi ®ßi thæi t¾t c©y ®Ìn s¸ng m·i miªu t¶ vµo hai qu·ng thêi gian: lóc 26, t−îng tr−ng cho lÔ gi¸o phong kiÕn giµ 27 tuæi vµ hai n¨m sau lµ cña mét ng−êi cçi, ®ßi thñ tiªu ng«i ®Òn thê c©y ®Ìn, ®µn bµ nghÌo khæ, buån ®au. C©u tøc lµ thñ tiªu toµn bé chÕ ®é phong chuyÖn vÒ c¸i chÕt cña bÐ Mao ®−îc kiÕn. Nh− vËy, tõ gãc ®é t− t−ëng mµ T−êng L©m kÓ ®i kÓ l¹i nh− mét ®iÖp nãi, râ rµng cã sù trïng lÆp nh−ng ph¸t khóc, kh«ng sai mét tõ nµo víi c©u më triÓn ë møc cao h¬n. ®Çu “t«i thËt ngu ®Çn” cô thÓ hãa nçi LÆp lµ mét thñ ph¸p nghÖ thuËt rÊt ®au lín lao nhÊt ®êi, dai d¼ng kh«ng thÝch dông trong truyÖn ng¾n Lç TÊn. thÓ nµo ngu«i cña T−êng L©m, còng lµ VËy, vai trß, chøc n¨ng cña thñ ph¸p lêi b©ng khu©ng, tù tr¸ch cña bµ mÑ nµy lµ g×? Tr−íc hÕt, vÒ vai trß trong tr−íc c¸i chÕt ®au ®ín cña con. Ba lÇn 29
  6. PhÐp LÆp trong truyÖn ng¾n … cña Lç TÊn, tr. 25-32 Phan ThÞ Nga ph¶n øng cña T−êng L©m tr−íc sù ng¨n LÇn 2: ThÝm T− l¹i véi vµng nãi: cÊm cña bµ ®Þa chñ T− l¹i gãp phÇn thÓ “ThÝm L©m! ThÝm cø ®Ó ®Êy. T«i ®i lÊy hiÖn nçi ®au ®ín cña thÝm tr−íc −íc cho” [3, 257]. muèn gi¶n dÞ ®−îc lµm ng−êi n« lÖ LÇn 3: ThÝm T− hèt ho¶ng nãi to: nh−ng còng kh«ng ®−îc. Lêi kªu gäi cña “ThÝm ®Ó ®Êy th«i, thÝm L©m!” [3, 260]. “Ng−êi ®iªn” (NhËt ký ng−êi ®iªn) “C¸c Th¸i ®é ho¶ng hèt lÇn thø 3 vµ c©u ng−êi cã thÓ thay ®æi ®−îc. H·y thùc nãi cña bµ T− cã vai trß chÆt ®øt niÒm t©m mµ thay ®æi ®i” víi 2 lÇn lÆp l¹i vµ hi väng ®−îc xãa s¹ch téi lçi, ®−îc ®èi c©u nãi cña Ng−êi ®iªn (Tr−êng minh xö nh− mét ng−êi b×nh th−êng cña ®¨ng) “Ph¶i thæi t¾t c©y ®Ìn Êy ®i”, lÆp T−êng L©m ®Ó råi dÉn c©u chuyÖn ®Õn 5 lÇn, “t«i ph¶i tù thæi lÊy”, lÆp 2 lÇn, chÆng ®êi cuèi cïng víi kÕt thóc bi “t«i cho mét måi löa”, lÆp 3 lÇn lµ biÓu th¶m cña nh©n vËt, còng lµ ®iÖp khóc hiÖn tinh thÇn ®¶ ph¸ chÕ ®é phong gãp phÇn hoµn tÊt cèt truyÖn, vµ c©u kiÕn, lÔ gi¸o phong kiÕn, ®ßi thñ tiªu vµ chuyÖn vÒ cuéc ®êi T−êng L©m v× thÕ lËt ®æ toµn bé nÒn t¶ng cña chÕ ®é mµ ®−îc kÓ mét c¸ch trän vÑn. Nh− vËy, phong kiÕn. víi viÖc liªn kÕt v¨n b¶n, phÐp lÆp trong Cã lóc, yÕu tè lÆp ®−îc sö dông ®Ó truyÖn ng¾n Lç TÊn cã vai trß v« cïng kÕt thóc sù kiÖn nµy, ®ång thêi më ra quan träng. Sù liªn kÕt c¸c h×nh ¶nh, mét sù kiÖn kh¸c trong t¸c phÈm. m« tÝp… ch¼ng nh÷ng chØ ®−îc sö dông trong truyÖn ng¾n mµ cßn cã c¶ ë t¹p Ch¼ng h¹n, lêi kÓ cña T−êng L©m vÒ c¸i v¨n Lç TÊn. §éc gi¶ cã thÓ b¾t gÆp chÕt cña bÐ Mao më ra mét chÆng míi trong t¹p v¨n nh÷ng m« tÝp “c¸i ®u«i trong cuéc ®êi thÝm: ®i ë cho ®Þa chñ T− sam”, “thÞ chóng”, “¨n thÞt ng−êi”, “b¹t lÇn hai vµ lµ mét trong nhiÒu sù kiÖn tai”, “tiÕt liÖt”… nh÷ng m« tÝp nµy cïng cña cuéc ®êi T−êng L©m. ChÆng ®êi víi c¸c m« tÝp cïng lo¹i trong truyÖn nµy, v× ®iÖp khóc cña c©u chuyÖn mµ ng¾n t¹o thµnh mét sù h« øng rÊt cã ý T−êng L©m ®· nhËn ®−îc ban ®Çu lµ sù nghÜa trong viÖc thÓ hiÖn dông ý nghÖ th−¬ng h¹i, sau ®ã lµ sù ghÎ l¹nh, c¸ch thuËt cña Lç TÊn. bøc cña «ng bµ T− vµ ng−êi d©n Lç LÆp trong truyÖn ng¾n Lç TÊn cßn TrÊn. §iÖp khóc “õ, t«i thËt lµ ngu ®Çn” cã kh¶ n¨ng t¹o ra kÕt cÊu më, h−íng nh− lµ cÇu nèi ®Ó khÐp l¹i nh÷ng bÊt ng−êi ®äc ®Õn c©u chuyÖn kh¸c, tiÕp h¹nh cña chÆng ®êi nµy, më ra nçi bÊt diÔn c©u chuyÖn ®· ®−îc kÓ víi v« sè ý h¹nh cña chÆng ®êi kh¸c bëi sù ®e däa t−ëng ®−îc h×nh thµnh tõ chi tiÕt lÆp vÒ mét thÕ giíi bªn kia ®Çy khñng trong truyÖn. §ã lµ tr−êng hîp ®· x¶y khiÕp. ra ë Thuèc, Tr−êng minh ®¨ng, Cè Cã lóc, yÕu tè lÆp thùc sù tham gia h−¬ng. Víi vai trß nµy, yÕu tè lÆp vµo viÖc thóc ®Èy cèt truyÖn, gãp phÇn th−êng n»m ë vÞ trÝ ®o¹n kÕt cña khÐp l¹i cèt truyÖn vµ lµ mét m¾t xÝch truyÖn. ViÖc lÆp l¹i c¶nh t−îng thÇn kh«ng thÓ thiÕu trong sù tiÕn triÓn cña tiªn ë ®o¹n kÕt Cè h−¬ng: “Mét c¸nh cèt truyÖn. VÝ nh− sù ng¨n cÊm T−êng ®ång c¸t, mµu xanh biÕc, c¹nh bê biÓn; L©m tham gia vµo viÖc cóng ®¬m cña bµ trªn vßm trêi xanh ®Ëm treo lë löng T− ®−îc miªu t¶ 3 lÇn: mét vÇng tr¨ng trßn vµng th¾m” [3, LÇn 1: “ThÝm L©m! ThÝm cø ®Ó ®Êy 107] trong suy nghÜ cña nh©n vËt “t«i” cho t«i!”- ThÝm T− véi vµng nãi [3, 257]. ch¼ng nh÷ng göi g¾m niÒm hi väng vÒ 30
  7. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVI, sè 4B-2007 §¹i häc Vinh mét t−¬ng lai t−¬i s¸ng mµ cßn cã kh¶ th−êng mang c¸i h×nh thï truyÖn ng¾n. n¨ng më ra mét c©u chuyÖn kh¸c vÒ Song cã lÏ cã nh÷ng truyÖn cña Lç TÊn cuéc ®êi míi cña con ng−êi ë cè h−¬ng, theo chç thiÓn nghÜ cña t«i, vÒ danh vµ vÒ t×nh b¹n trong s¸ng, th©n thiÕt, b×nh h×nh th× gäi lµ truyÖn ng¾n, nh−ng b¶n ®¼ng cña thÕ hÖ ch¸u con nh− Ho»ng vµ chÊt ®óng lµ c¸i cèt cña truyÖn dµi. ë Thñy Sinh ë t−¬ng lai. Còng vËy, c©u ®©y t«i muèn nãi ®Õn mét sè truyÖn hái cña bµ mÑ H¹ Du (Thuèc): “ThÕ lµ ng¾n rÊt c« ®óc cña Lç TÊn cã thÓ gîi thÕ nµo nhØ?” [3, 57] tr−íc khi rêi nghÜa ®Õn kh«ng khÝ truyÖn dµi, nã tiÒm tµng mét sinh lùc ®ßi hái sù ph¸t triÓn, nã ®Þa võa béc lé sù b¨n kho¨n cña bµ mÑ gîi ®Õn bót ph¸p truyÖn dµi vµ kÝch v× ch−a hiÓu ®−îc con m×nh, còng lµ thÝch kü thuËt truyÖn dµi” [DÉn theo 7, ch−a hiÓu ®−îc c¸ch m¹ng, ®ång thêi, d−êng nh− còng bµy tá mét chót hi 109]. väng, tin t−ëng dï rÊt m¬ hå vÒ ý nghÜa Sù kh¶o s¸t vµ ph©n tÝch trªn cho thÊy tÝnh lÆp l¹i trong tù sù cã thÓ xÈy c¸i chÕt cña H¹ Du. C©u hái cña bµ mÑ ra do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau: “kh«ng ph¶i lµ mét c©u hái löng l¬ mµ lµ mét th¾c m¾c, mét day døt, kh«ng mét sù kiÖn cã thÓ ®−îc m« t¶ vµi lÇn, tr¶ lêi kh«ng yªn” [7, 105] vµ c©u hái h¬n n÷a cßn ®−îc nh×n trªn nhiÒu ph−¬ng diÖn kh¸c nhau; mét nh©n vËt kÕt thóc truyÖn Thuèc Êy buéc ng−êi cã thÓ trë ®i trë l¹i víi cïng mét biÕn cè; ®äc tr¨n trë ®Ó t×m lêi gi¶i ®¸p cho sè mét hoÆc mét sè nh©n vËt cã thÓ ®−a ra phËn cña nh©n vËt. Ph−¬ng ¸n gi¶i ®¸p nh÷ng kiÕn gi¶i tr¸i ng−îc nhau khiÕn ë ng−êi ®äc sÏ lµm nªn mét c©u chuyÖn chóng ta ph©n v©n, ph¶i ch¨ng biÕn cè kh¸c nèi tiÕp c©u chuyÖn trong Thuèc. nµo ®Êy ®· xÈy ra vµ nÕu qu¶ lµ vËy th× T−¬ng tù Thuèc, Tr−êng minh ®¨ng nã diÔn ra nh− thÕ nµo. Dï lµ nguyªn còng lµ mét truyÖn ng¾n cã kÕt thóc më nh©n nµo th× Lç TÊn còng ®· cÊp cho sù nhê yÕu tè lÆp l¹i. Nh÷ng c©u h¸t cña lÆp l¹i mét vai trß hÕt søc quan träng: bän trÎ ë cuèi truyÖn do chóng tù nghÜ t¹o nªn sù t−¬ng ®ång vÒ c¸c ®¬n vÞ ra cã c¸c c©u ng−êi ®iªn ®· nãi: ng«n ng÷ bao hµm mét sù t−¬ng ®−¬ng “…Thæi t¾t ®i th«i vÒ ý nghÜa; søc m¹nh cña c¬ cÊu lÆp l¹i, §Ó t«i thæi t¾t… cña kiÕn tróc song song chÝnh lµ ë chç …Ta ch©m löa ®èt…” [3, 330] t¹o ra mét sù lÆp l¹i song song trong t− Nh×n bÒ ngoµi, nh÷ng c©u h¸t nµy t−ëng. Tãm l¹i, trong truyÖn ng¾n Lç cã vÎ l¹c lâng, nh−ng thùc chÊt mang TÊn, lÆp lµ mét trong nh÷ng tÝn hiÖu mét dông ý nghÖ thuËt lín. Ng−êi ®äc nghÖ thuËt trë ®i trë l¹i cã søc ¸m ¶nh cã thÓ h×nh dung ra c¸i c¶nh lò trÎ kia víi ®éc gi¶, ph¸t huy hiÖu qu¶ cao chÝnh lµ lùc l−îng trong t−¬ng lai sÏ trong viÖc biÓu ®¹t néi dung t− t−ëng thay ng−êi ®iªn lµm c¸i viÖc mµ ng−êi còng nh− cã vai trß quan träng trong tæ ®iªn ch−a thÓ lµm ®−îc ngµy h«m nay. chøc kÕt cÊu truyÖn. LÆp trong truyÖn C©u chuyÖn vÒ lò trÎ th¾p lªn ngän löa ng¾n Lç TÊn cã thÓ ®−îc xem lµ mét ®Æc c¸ch m¹ng lËt ®æ chÕ ®é phong kiÕn sÏ ®iÓm cña thi ph¸p truyÖn ng¾n Lç TÊn, lµ c©u chuyÖn tiÕp theo. t¹o nªn “©m vang Lç TÊn”, “©m vang Nhê lèi kÕt cÊu më nµy mµ truyÖn cña nh÷ng dÊu hái, b¾t ng−êi ®äc ph¶i ng¾n Lç TÊn ®· ®−îc NguyÔn Tu©n tù tr¶ lêi, lµ nh÷ng c©u, nh÷ng ®o¹n lÆp nhËn xÐt lµ cã kÝch th−íc cña mét ®i lÆp l¹i nh− xo¸y s©u vµo l−¬ng tri con truyÖn dµi “…Nh÷ng truyÖn nµy 31
  8. PhÐp LÆp trong truyÖn ng¾n … cña Lç TÊn, tr. 25-32 Phan ThÞ Nga ng−êi…”[7,136] ®Ó truyÖn ng¾n cña Lç rÊt hiÖn ®¹i, xøng ®¸ng víi danh hiÖu TÊn ®Ëm ®µ mµu s¾c d©n téc mµ còng “ngän cê cña v¨n häc míi Trung Quèc”. T i liÖu tham kh¶o [1] NguyÔn Th¸i Hßa, Nh÷ng vÊn ®Ò thi ph¸p cña truyÖn, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi, 2000. [2] Ph−¬ng Lùu, Lý luËn v¨n häc, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi, 2003. [3] Lç TÊn, TruyÖn ng¾n (Tr−¬ng ChÝnh dÞch), NXB V¨n hãa, Hµ Néi, 2004. [4] TËp thÓ t¸c gi¶ Së nghiªn cøu v¨n häc thuéc viÖn Khoa häc x· héi Trung Quèc, LÞch sö v¨n häc Trung Quèc, tËp 1, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi, 1997. [5] Bïi ViÖt Th¾ng, TruyÖn ng¾n - nh÷ng vÊn ®Ò lý thuyÕt vµ thùc tiÔn thÓ lo¹i, NXB §¹i häc Quèc gia Hµ Néi, Hµ Néi, 2000. [6] L−¬ng Duy Thø, Lç TÊn - Ph©n tÝch t¸c phÈm, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi, 2004. [7] L−¬ng Duy Thø, MÊy vÊn ®Ò thi ph¸p Lç TÊn vµ viÖc gi¶ng d¹y Lç TÊn trong tr−êng phæ th«ng, NXB §¹i häc s− ph¹m, Hµ Néi, 2004. [8] TrÇn §×nh Sö (Chñ biªn), Tù sù häc, NXB §¹i häc s− ph¹m, Hµ Néi, 2004. SUMMARY Tautology in early period short stories by Lo Tan This paper showed that in short stories in early period, Lo Tan utilized tautology quite effectively to describe appearance, state of mind and language of personalities. For ordinary readers, the reiteration of an event, content derived from different views revealed the writer’s method nature; however, in a deep view it is a basis of an established style. The reiteration effect in short stories written by Lo Tan is both an expression of thought and artistic intention, and the method to unite texts and the factor to determine structure of work. (a) Khoa Ng÷ v¨n, Tr−êng §¹i häc Vinh. 32
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.26: Bộ 320 Luận Văn Thạc Sĩ Y Học
320 tài liệu
1247 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2