intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo nghiên cứu khoa học " Quan hệ chiến lược Trung Quốc – Châu Phi nhìn từ khía cạnh kinh tế "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST
Báo xấu
99
lượt xem 17
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quan điểm v mục tiêu quan hệ kinh tế của hai bên Trung Quốc: Đặc tr-ng của mối quan hệ đối tác chiến l-ợc mới phổ biến trên thế giới hiện nay là sự bình đẳng và tin t-ởng lẫn nhau, các bên đều có lợi. Nội dung chính của quan hệ đối tác chiến l-ợc này là kinh tế. Ngay từ những năm 90 của thế kỷ tr-ớc, thế hệ lãnh đạo thứ ba của Trung Quốc đã cho rằng “châu Phi đã v-ợt qua thời kỳ hỗn loạn chính trị và phần lớn các n-ớc đã có vai trò...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " Quan hệ chiến lược Trung Quốc – Châu Phi nhìn từ khía cạnh kinh tế "

  1. Quan hÖ chiÕn l−îc Trung Quèc – Ch©u Phi… TrÇn thä quang NCS Häc viÖnChÝnh trÞ quèc gia Hå ChÝ Minh cña ch©u Phi; phån vinh cña thÕ giíi 1. Quan ®iÓm v môc tiªu quan hÖ kh«ng t¸ch rêi sù ph¸t triÓn cña ch©u kinh tÕ cña hai bªn Phi; sù ph¸t triÓn cña ch©u Phi lµ tèt cho Trung Quèc: §Æc tr−ng cña mèi tÊt c¶ c¸c bªn vµ kh«ng thÓ thiÕu sù gióp quan hÖ ®èi t¸c chiÕn l−îc míi phæ biÕn ®ì cña céng ®ång quèc tÕ. trªn thÕ giíi hiÖn nay lµ sù b×nh ®¼ng vµ T¹p chÝ “ThÕ giíi tri thøc” cña Trung tin t−ëng lÉn nhau, c¸c bªn ®Òu cã lîi. Quèc sè 11 n¨m 1998 vÝ ch©u Phi lµ Néi dung chÝnh cña quan hÖ ®èi t¸c chiÕn “vïng ®Êt trinh n÷” cuèi cïng trªn thÕ l−îc nµy lµ kinh tÕ. Ngay tõ nh÷ng n¨m giíi ch−a ®−îc khai ph¸. Vµo lóc c¸c thÕ 90 cña thÕ kû tr−íc, thÕ hÖ l·nh ®¹o thø lùc ph−¬ng T©y ®ang t×m c¸ch rót lui ba cña Trung Quèc ®· cho r»ng “ch©u khái lôc ®Þa ch©u Phi, Trung Quèc Phi ®· v−ît qua thêi kú hçn lo¹n chÝnh ®· kh«ng ngÇn ng¹i nh¶y vµo thay thÕ. trÞ vµ phÇn lín c¸c n−íc ®· cã vai trß Kh¸c víi ph−¬ng T©y, Trung Quèc kh«ng ngµy cµng quan träng trªn thÕ giíi”. Chñ dïng vò lùc ®¸nh chiÕm c¸c l·nh thæ lµm tÞch Giang Tr¹ch D©n trong chuyÕn ®i thuéc ®Þa mµ b»ng con ®−êng mÒm m¹i th¨m ch©u Phi (1996) nhËn xÐt: T×nh h¬n, ®ã lµ sö dông søc m¹nh kinh tÕ, vµ h×nh thÕ giíi thay ®æi sau chiÕn tranh môc ®Ých sau cïng kh«ng mÊy kh¸c biÖt- l¹nh mang l¹i, nh÷ng xung ®ét lín cho nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn. ch©u Phi nay kh«ng cßn n÷a; t×nh h×nh B¾t ®Çu tõ n¨m 2000, Trung Quèc chÝnh trÞ cña nhiÒu n−íc ch©u Phi ®ang ®· lËp DiÔn ®µn hîp t¸c Trung- Phi (The h−íng tíi æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn; hßa b×nh toµn cÇu kh«ng thÓ t¸ch rêi sù æn ®Þnh Forum On China- Africa Cooperation- Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 29
  2. TrÇn thä quang FOCAC), diÔn ra 3 n¨m 1 lÇn, ®Ó Ên ®Þnh cao ®é cña Trung Quèc ®èi víi “lôc ®Þa ®−êng lèi hîp t¸c trong giai ®o¹n hîp t¸c ®en”. §−êng lèi ®èi ngo¹i kinh tÕ víi míi víi ch©u Phi. N¨m 2006, kû niÖm 50 ch©u Phi cña Trung Quèc ®−îc x¸c ®Þnh n¨m khëi ®Çu quan hÖ ngo¹i giao vµ 6 râ: dÇu má- kho¶ng s¶n- x©y dùng c«ng n¨m ngµy thµnh lËp FOCAC, Trung tr×nh- xuÊt khÈu hµng ho¸. HiÖn nay, 4 Quèc ®· c«ng bè s¸ch tr¾ng “ChÝnh s¸ch môc tiªu kinh tÕ ®ã ®−îc tiÕn hµnh cïng cña Trung Quèc ®èi víi ch©u Phi”, thÓ nhau, t¸c hîp víi nhau mang l¹i nh÷ng hiÖn sù coi träng cao ®é cña Trung Quèc nguån lîi kinh tÕ v« cïng lín. §Ó hç trî ®èi víi ch©u lôc. Lµ ch©u lôc tËp trung cho chiÕn l−îc ch©u Phi, ChÝnh phñ nhiÒu n−íc ®ang ph¸t triÓn, Trung Quèc Trung Quèc ®· x¸c ®Þnh râ vµ chØ ®¹o c¸c nhËn thøc râ ch©u Phi ngµy cµng cã vÞ trÝ ng©n hµng nhµ n−íc s½n sµng nguån vèn quan träng trªn vò ®µi quèc tÕ. Ch©u Phi ë møc ®é −u tiªn cao nhÊt, hç trî m¹nh lµ mét m¾t xÝch quan träng trong “vµnh mÏ c¸c doanh nghiÖp ®Çu t− ë ch©u Phi ®ai sinh tr−ëng” (ch©u Phi- Trung §«ng- vÒ thuÕ, nguån vèn, nguån nh©n c«ng, c¬ Nam ¸- ASEAN- Mü latinh) cña thÕ giíi chÕ b¶o hé. ®a cùc hiÖn nay, ®· vµ sÏ thÓ hiÖn vai trß Trung Quèc muèn th«ng qua quan hÖ ®Æc biÖt quan träng ®Ó ®iÒu hßa mèi quan víi ch©u Phi ®Ó n©ng cao vÞ thÕ ®Þa chÝnh hÖ víi c¸c n−íc lín trong t−¬ng lai. H¬n trÞ cña m×nh, nh»m thùc hiÖn môc tiªu n÷a, ch©u Phi lµ mét trong ba träng ®iÓm chiÕn l−îc lµ h×nh thµnh trËt tù thÕ giíi ®a cña chiÕn l−îc quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ cùc, ®a trung t©m, trong ®ã Trung Quèc cña Trung Quèc hiÖn nay (ch©u Phi- trë thµnh mét cùc, mét trung t©m then §«ng ¸- Mü Latinh). Ch©u Phi víi chèt. Bëi cïng víi sù gia t¨ng cña c¸c qu¸ kho¶ng 820 triÖu ng−êi, cã nhiÒu tµi tr×nh toµn cÇu ho¸, tiÒm lùc cña ch©u Phi nguyªn quý hiÕm, thÞ tr−êng tiªu thô vµ ¶nh h−ëng cña nh©n tè ch©u Phi ®Õn sù réng lín vµ nguån cung cÊp nhiªn liÖu ph¸t triÓn cña thÕ giíi t¨ng m¹nh. quan träng, lµ mét m¶ng kh«ng thÓ thiÕu TÊt c¶ c¸c kÕ ho¹ch ®−îc thùc hiÖn cho trong chiÕn l−îc ph¸t triÓn hßa b×nh cña thÊy, Trung Quèc ®· x©y dùng mét c¸ch Trung Quèc. ChÝnh s¸ch “ngo¹i giao kinh nhÊt qu¸n vµ kiªn ®Þnh c¸c quan hÖ ®èi tÕ” víi ch©u Phi ®−îc ®Þnh h×nh râ rÖt t¸c víi c¸c n−íc ch©u Phi trong khu«n vµo nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XXI vµ ®−îc khæ chiÕn l−îc míi, nhÊn m¹nh vµ “khai hoµn thiÖn, bæ sung, ®iÒu chØnh, ph¸t th¸c” ®iÓm chung trong lÞch sö cña m×nh triÓn nhanh chãng. Vai trß ®Æc biÖt cña víi c¸c n−íc ch©u Phi lµ ®Òu tõng bÞ c¸c ch©u Phi víi Trung Quèc trong giai ®o¹n n−íc ®Õ quèc thùc d©n ph−¬ng T©y x©m míi ®−îc minh chøng râ rµng qua viÖc tõ chiÕm, nhÊn m¹nh t− c¸ch n−íc ®ang khi n¾m quyÒn ®Õn nay, Chñ tÞch Hå ph¸t triÓn cña c¶ hai bªn. Tõ ®ã, Trung CÈm §µo ®· cã 4 lÇn c«ng du tíi ch©u Phi Quèc ®−a ra ®Ò nghÞ víi ch©u Phi cïng (c¸c n¨m: 2004, 2006, 2007, 2009) th¨m nhau ph¸t triÓn vµ cñng cè vai trß cña tæng céng 18 n−íc, thÓ hiÖn sù coi träng Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 30
  3. Quan hÖ chiÕn l−îc Trung Quèc – Ch©u Phi… m×nh trªn vò ®µi quèc tÕ, thÓ hiÖn lîi Ých n©ng cao tÝnh tÝch cùc cña c¸c chñ thÓ vµ b¶o vÖ lîi Ých cña c¸c n−íc ®ang ph¸t kinh tÕ vµ cã ®−îc thµnh tùu kinh tÕ ®èi triÓn trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸. ngo¹i to lín. M« h×nh c¶i c¸ch kinh tÕ cña Trung Quèc ®Æc tr−ng bëi vai trß Ch©u Phi: Quan ®iÓm cña ch©u Phi quan träng cña Nhµ n−íc trong nÒn kinh vÒ sù hiÖn diÖn ngµy cµng lín cña Trung tÕ, sù ph¸t triÓn v−ît tréi cña c«ng Quèc lµ rÊt tÝch cùc. L·nh ®¹o c¸c n−íc nghiÖp, sù gi¶m m¹nh nghÌo ®ãi, sù chó ch©u Phi hÇu hÕt hoan nghªnh vµ t¹o ý ®Õn ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ khoa häc. ®iÒu kiÖn rÊt lín khi më réng quan hÖ víi C¸c ®Æc ®iÓm nµy cho phÐp m« t¶ Trung Trung Quèc. Trung Quèc ®−îc xem nh− Quèc nh− mét ®iÓn h×nh cña hiÖn ®¹i ho¸ mét ®èi t¸c ®¸p øng ®−îc c¸c nhu cÇu tèt thµnh c«ng trong thêi ®iÓm hiÖn nay mµ h¬n ph−¬ng T©y vµ cung cÊp c¸c s¶n ch©u Phi hay thùc thÓ kinh tÕ ®ang lªn phÈm hµng hãa tiªu dïng phï hîp víi tói nµo ®Òu cã thÓ häc tËp. tiÒn cña ng−êi d©n ch©u Phi. 2. HiÖn tr¹ng c¬ b¶n Trªn c¸c diÔn ®µn ®a ph−¬ng, ch©u Phi bÞ ph−¬ng T©y chØ trÝch vÒ sù yÕu Tõ cuèi nh÷ng n¨m 90, Trung Quèc kÐm ë nhiÒu lÜnh vùc th−êng t×m thÊy ®· ®−a ra ch−¬ng tr×nh hîp t¸c trªn 8 mét ®ång minh cã søc m¹nh lµ Trung lÜnh vùc víi ch©u Phi gåm: s¶n xuÊt s¶n Quèc víi vÞ thÕ lµ Uû viªn Th−êng trùc phÈm c¬ ®iÖn vµ hµng tiªu dïng hµng Héi ®ång B¶o an Liªn hîp quèc. Víi ngµy; n«ng nghiÖp vµ gia c«ng s¬ cÊp hµng ph−¬ng T©y, ®Ó cã sù hç trî, c¸c ®iÒu n«ng nghiÖp; khai th¸c vµ gia c«ng n«ng kiÖn ®i kÌm lµ ph¶i c¶i c¸ch thÓ chÕ, nghiÖp; ®¸nh c¸ vµ gia c«ng nghÒ c¸, s¶n nh©n quyÒn, chèng tham nhòng- vèn lµ xuÊt thuèc ch÷a bÖnh; khai th¸c má; lËp nh÷ng viÖc c¸c chÝnh phñ ë ch©u Phi rÊt c¸c trung t©m ph©n phèi vµ bu«n b¸n s¶n phÈm; khai th¸c vµ sö dông n¨ng l−îng. khã thùc hiÖn. Thªm n÷a, nh÷ng thËp kû gÇn ®©y, c¸c cuéc xung ®ét chÝnh trÞ vµ Th−¬ng m¹i: §Õn nay Trung Quèc qu©n sù triÒn miªn t¹i nhiÒu n−íc ch©u ®· cã quan hÖ th−¬ng m¹i víi hÇu hÕt c¸c Phi khiÕn c¸c nhµ ®Çu t− ph−¬ng T©y n−íc ch©u Phi, kÓ c¶ nh÷ng n−íc kh«ng ®· dÇn dÇn bá r¬i ch©u lôc nµy. thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao. Kim ng¹ch MÆt kh¸c, c¸c n−íc ch©u Phi ngµy th−¬ng m¹i hai bªn t¨ng nhanh: tõ 10 cµng bÞ hÊp dÉn bëi m« h×nh ph¸t triÓn triÖu USD n¨m 1992, lªn tíi 106,8 tû cña Trung Quèc. NhiÒu n−íc ch©u Phi USD n¨m 2008. Tèc ®é t¨ng tr−ëng kim cho r»ng, hä cã thÓ häc tËp ®−îc rÊt ng¹ch th−¬ng m¹i song ph−¬ng lu«n ®¹t nhiÒu tõ con ®−êng cña Trung Quèc ®ang h¬n 30%/n¨m kÓ tõ n¨m 2000. Trung ®i. TiÕn tr×nh c¶i c¸ch thÞ tr−êng suèt Quèc hiÖn nay ®· trë thµnh ®èi t¸c h¬n 30 n¨m qua, Trung Quèc ®· thùc sù th−¬ng m¹i thø hai cña ch©u Phi, sau Mü. ®¹t ®−îc sù æn ®Þnh nÒn kinh tÕ vÜ m«, Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 31
  4. TrÇn thä quang Trung Quèc b¸n cho ch©u Phi nh÷ng trùc tiÕp (tÝnh c¶ tµi s¶n cè ®Þnh), ®Õn thiÕt bÞ c«ng nghiÖp, hµng ®iÖn tö d©n cuèi n¨m 2008, l−îng vèn cña Trung dông, vËt liÖu x©y dùng vµ nhËp khÈu tõ Quèc ®Çu t− vµo ch©u Phi ®· ®¹t 19,6 tû ch©u Phi nguyªn liÖu chiÕn l−îc. Trung USD. HiÖn cã kho¶ng 900 dù ¸n t¹i 49 Quèc mua dÇu má cña Angola, Sudan, n−íc ch©u Phi ®−îc Trung Quèc trî gióp. Céng hoµ Congo, Nigeria, Ghine XÝch 6 th¸ng ®Çu n¨m 2009, dï biÕn ®éng cña ®¹o; quÆng s¾t cña Nam Phi vµ Moritani; khñng ho¶ng kinh tÕ toµn cÇu, Trung ®ång vµ c«ban cña Zambia, Céng hoµ Quèc vÉn ®Çu t− trùc tiÕp 552 triÖu USD Congo; platin cña Nam Phi. §ång thêi, vµo ch©u Phi, t¨ng 81% so víi cïng kú Trung Quèc mua b«ng nguyªn liÖu ë 7 2008. n−íc T©y- Trung Phi; l©m s¶n ë Gabon, HiÖn nay cã trªn 800 xÝ nghiÖp quèc Cameroon, Sierra Leone; thuû s¶n ë doanh Trung Quèc ®ang ho¹t ®éng ë Namibia. C¸c ®èi t¸c th−¬ng m¹i lín ch©u Phi, ®Æc biÖt lµ trong c¸c lÜnh vùc nhÊt cña Trung Quèc ë ch©u Phi xÐt vÒ nguyªn liÖu, chÕ biÕn n«ng phÈm, s¶n gi¸ trÞ l−u chuyÓn hµng ho¸ lµ: Nam Phi, xuÊt b«ng v¶i. Ngoµi ra, Trung Quèc Angola, Sudan, Ai CËp, Nigeria. còng ®· ®i vµo c¸c khu vùc kh¸c nh− viÔn Dï c¸c s¶n phÈm g¾n dßng ch÷ Made th«ng vµ x©y dùng. in China ®· xuÊt hiÖn t¹i mäi ngãc ng¸ch Ngay tõ n¨m 2000, ®· cã h¬n 6000 km cña "lôc ®Þa ®en", song c¸c nhµ s¶n xuÊt ®−êng «t«, 3000 km ®−êng s¾t, 8 nhµ Trung Quèc nhËn thÊy thÞ tr−êng ch©u m¸y ®iÖn cì lín vµ võa ®−îc c¸c nhµ thÇu Phi cßn qu¸ nhiÒu tiÒm n¨ng. Trung Trung Quèc x©y dùng. Quèc kh«ng dõng l¹i ë viÖc b¸n hµng hãa Trung Quèc gióp Angola x©y dùng c¸c gi¸ rÎ cho ng−êi tiªu dïng ë ch©u Phi mµ bÖnh viÖn, tr−êng häc, s©n vËn ®éng, hÖ cßn h−íng tíi c¸c s¶n phÈm cã gi¸ trÞ cao. thèng cung cÊp n−íc, kh«i phôc tuyÕn §Ó khuyÕn khÝch th−¬ng m¹i hai ®−êng s¾t Bengele ch¹y tõ §¹i T©y chiÒu, Trung Quèc ®· lo¹i bá thuÕ quan D−¬ng ®Õn biªn giíi Zambia vµ Céng hoµ ®èi víi 440 c¸c mÆt hµng kh¸c nhau cã d©n chñ Congo (dµi 1.300 km). xuÊt xø t¹i ch©u Phi. Trung Quèc cßn N¨m 2007, Trung Quèc ®· ®¹t tho¶ cam kÕt vËn ®éng LHQ chó ý nhiÒu h¬n thuËn hîp t¸c víi Ai CËp vÒ viÖc thµnh tíi sù ph¸t triÓn kinh tÕ t¹i ch©u Phi vµ lËp khu c«ng nghiÖp Trung Quèc trªn thóc ®Èy sù hîp t¸c Nam-Nam. l·nh thæ Ai CËp, ®Èy m¹nh hîp t¸c vÒ ViÖn trî- ®Çu t−: TÝnh ®Õn n¨m 2008, n¨ng l−îng, c«ng nghiÖp dÖt may, vËt ®Çu t− trùc tiÕp cña Trung Quèc t¹i ch©u liÖu x©y dùng. Phi lµ 7,8 tû USD (gÊp 8 lÇn n¨m 2001), N¨m 2008, Trung Quèc triÓn khai x©y dÉn ®Çu c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn, b»ng dùng ®Æc khu kinh tÕ ®Çu tiªn t¹i 9% tæng ®Çu t− t¹i n−íc ngoµi cña Trung Zambia víi sè vèn 800 triÖu USD. Quèc. Theo nh÷ng sè liÖu kh¸c vÒ ®Çu t− Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 32
  5. Quan hÖ chiÕn l−îc Trung Quèc – Ch©u Phi… Trung Quèc CREC dù ®Þnh x©y dùng Trung Quèc ®· kÝ mét hîp ®ång trÞ gi¸ hoÆc kh«i phôc c¸c tuyÕn ®−êng s¾t (dµi 3 tû USD víi Gabon ®Ó ph¸t triÓn má s¾t, 3.200 km) nèi thñ ®« Céng hoµ d©n chñ hÖ thèng ®−êng s¾t vµ x©y dùng mét Congo víi §¹i T©y D−¬ng vµ c¸c trung c¶ng n−íc s©u cho c¸c tµu chë thïng t©m kinh tÕ lín nhÊt cña vïng §«ng (containers) vµ c¸c tµu lín chë nguyªn Nam, nèi vïng §«ng Nam víi phÝa B¾c. nhiªn liÖu cã thÓ cËp bÕn. Ngoµi ra cßn dù kiÕn x©y dùng 3.400 km Trung Quèc còng triÓn khai x©y dùng ®−êng «t« ë thñ ®« Kinsaxa vµ c¸c vïng ®−êng «t« cao tèc ë Algeria trÞ gi¸ 6,3 tû l©n cËn. Mçi dù ¸n cã 0,5% kinh phÝ dµnh USD vµ ®−êng s¾t ë Nigieria trÞ gi¸ 8,3 cho chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ ®µo t¹o c¸n tû USD. N¨m 2010, Trung Quèc sÏ x©y bé, 1% ph¸t triÓn lÜnh vùc x· héi ph¸t dùng mét trô së hiÖn ®¹i víi diÖn tÝch sinh, 3% b¶o vÖ m«i tr−êng. 50.000 m2 cho c¸c c¬ quan ®iÒu hµnh cña C«ng ty th«ng tÊn quèc doanh "Trung Liªn minh ch©u Phi (AU). H−ng Th«ng tÊn" (ZTE) ®· ®Çu t− sang §Æc biÖt, Trung Quèc ®ang thùc hiÖn 12 n−íc ch©u Phi ®Ó triÓn khai c¸c kªnh ý t−ëng lín ch−a tõng thÊy ë Céng hoµ truyÒn thanh FM. N¨m 2006, c«ng ty d©n chñ Congo sau khi phª duyÖt ®Ò ¸n nµy ®· kh¸nh thµnh ®µi ph¸t thanh quèc ®Çu t− 12 tû USD. Trung Quèc kú väng tÕ t¹i Kenya. nã sÏ thµnh mÉu h×nh cho sù hîp t¸c N¨m 2007, Nigeria ®−îc Trung Quèc Trung- Phi trong t−¬ng lai. Hai bªn dù gióp ®ì b¾n lªn kh«ng gian mét vÖ tinh kiÕn, Trung Quèc sÏ ®Çu t− 3 tû USD vµo th«ng tin t¹i tØnh Tø Xuyªn. khai th¸c kho¸ng s¶n, lîi nhuËn tõ ho¹t Quü Ph¸t triÓn ch©u Phi cña Trung ®éng nµy, tøc lµ tõ viÖc cung cÊp c¸c Quèc thµnh lËp n¨m 2007, víi sè vèn 5 tû nguyªn liÖu quÆng (®ång, c«ban, vµng, USD còng ®ang ho¹t ®éng m¹nh mÏ niken) cho Trung Quèc sÏ ®−îc dïng ®Ó nh¼m hç trî c¸c doanh nghiÖp cña Trung hoµn l¹i nh÷ng chi phÝ mµ Trung Quèc Quèc ®Çu t− vµo ch©u Phi. Ch−¬ng tr×nh ®· bá ra. §Ò ¸n còng dù ®Þnh cung cÊp 9 viÖn trî cè vÊn, chuyªn gia còng ®−îc tû USD ®Ó thùc hiÖn dù ¸n lín vÒ c¬ së thóc ®Èy. ¦íc tÝnh hiÖn cã tíi h¬n h¹ tÇng. Dù ¸n nµy bao gåm 5 h−íng −u 100.000 chuyªn gia Trung Quèc ho¹t tiªn: cung cÊp n−íc, ®iÖn, gi¸o dôc, y tÕ, ®éng trong hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc t¹i ch©u giao th«ng vËn t¶i. C¸c c«ng ty cña Phi. Trung Quèc ph¶i x©y dùng c¸c nhµ m¸y T¹i FOCAC 4 võa diÔn ra c¸c ngµy 8 ®iÖn vµ m¹ng l−íi c¸c ®−êng d©y cao thÕ, vµ 9- 11-2009 t¹i Sharm El Sheik (Ai 49% m¹ng l−íi ph©n phèi n−íc sinh ho¹t, CËp) víi sù tham gia cña 49 n−íc ch©u 31 bÖnh viÖn víi 150 gi−êng/bÖnh viÖn, Phi, Trung Quèc ®· ký tho¶ thuËn cho 145 trung t©m y tÕ víi 50 gi−êng ch©u Phi vay 10 tû USD trong vßng 3 bÖnh/trung t©m, 4 tr−êng ®¹i häc lín, toµ nhµ quèc héi. C«ng ty ®−êng s¾t lín nhÊt n¨m víi l·i suÊt thÊp, gÊp ®«i sè vèn hç Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 33
  6. TrÇn thä quang trî n¨m 2006. Ngoµi tho¶ thuËn vÒ tµi thïng/ngµy trong ®ã h¬n 9 triÖu thïng sÏ chÝnh, Trung Quèc hîp t¸c chèng biÕn ph¶i nhËp khÈu (t−¬ng ®−¬ng 75%). Dù ®æi khÝ hËu t¹i ch©u Phi víi 100 dù ¸n b¸o, n¨m 2030, Trung Quèc ph¶i nhËp n¨ng l−îng s¹ch vµ c¸c dù ¸n y tÕ, gi¸o khÈu tíi 85%, trë thµnh quèc gia thu dôc, chuyÓn giao c«ng nghÖ, n«ng nghiÖp mua dÇu má lín nhÊt thÕ giíi. vµ giao l−u v¨n ho¸. Trung Quèc còng Ba xÝ nghiÖp dÇu má lín nhÊt cña cam kÕt h¹ thÊp tíi 95% thuÕ nhËp khÈu Trung Quèc b¾t ®Çu mua dÇu ch©u Phi ®èi víi c¸c quèc gia kÐm ph¸t triÓn nhÊt tõ n¨m 1993. C¸c nguån cung cÊp dÇu cña ch©u Phi nh»m thóc ®Èy th−¬ng m¹i má lín nhÊt cña Trung Quèc t¹i ch©u Phi lµ: Angola, Sudan Nigeria, Guinea XÝch hai chiÒu, ký c¸c tháa thuËn kinh tÕ trÞ ®¹o, Sao Tome & Principe, Congo gi¸ 1,9 tû USD, gi÷a 12 c«ng ty Trung Brazaville vµ Gabon. Quèc vµ c¸c chÝnh phñ, doanh nghiÖp cña ch©u Phi. Trung Quèc hiÖn nay mua 35% tæng sè dÇu xuÊt khÈu cña Angola vµ 65% DÇu má- kho¸ng s¶n: tæng sè dÇu xuÊt khÈu cña Sudan. L−îng Nh÷ng con sè cô thÓ cho thÊy, "c«ng dÇu Trung Quèc mua tõ Sudan t−¬ng x−ëng cña thÕ giíi"- Trung Quèc trong ®−¬ng 7% tæng l−îng dÇu Trung Quèc nh÷ng n¨m qua lu«n ®øng ®Çu trong viÖc cÇn dïng. N¨m 2006 c«ng ty CNOOC mua dÇu löa, khÝ ®èt, quÆng s¾t, ®ång tuyªn bè lµ ®· mua 45% toµn bé c¸c má trªn thÕ giíi. dÇu t¹i Nigeria víi gi¸ 2,27 tû USD. VÒ dÇu má, Trung Quèc còng cã tr÷ Trung Quèc ®· ®Çu t− h¬n 8 tû USD l−îng lín, t−¬ng ®−¬ng 2% dù tr÷ cña thÕ trong viÖc th¨m dß dÇu vµ thiÕt lËp mét giíi. Song, sù cÊt c¸nh m¹nh mÏ cña nÒn ®−êng èng dÉn dÇu dµi 1.500 km tõ c¸c kinh tÕ khiÕn nhu cÇu n¨ng l−îng cña má dÇu miÒn Nam Sudan ®Õn BiÓn §á ®Ó Trung Quèc bïng næ. Tõ n¨m 2003, ®æ dÇu vµo c¸c thuyÒn chë dÇu t¹i c¶ng Trung Quèc lµ nhµ nhËp khÈu dÇu má Sudan. lín thø hai thÕ giíi, sau Mü. Trung Quèc NÒn kinh tÕ Trung Quèc ®ang cã nhu chiÕm 2/5 l−îng tiªu thô dÇu löa gia t¨ng cÇu rÊt lín vÒ kho¸ng s¶n nh− ®ång, kÏm. trong 2 n¨m qua trªn toµn thÕ giíi vµ Nguyªn liÖu phãng s¹, than ®¸ còng lµ chÝnh sù gia t¨ng nµy lµ nguyªn nh©n −u tiªn cña ngo¹i giao n¨ng l−îng Trung chÝnh dÉn ®Õn viÖc gi¸ dÇu t¨ng cao. Quèc ë ch©u Phi. HiÖn Nam Phi ®ang HiÖn nay, mét phÇn ba nhu cÇu n¨ng chiÕm ®Õn 25% GDP cña toµn khu vùc l−îng cña Trung Quèc lµ ph¶i nhËp khÈu Nam Sahara ®ång thêi còng lµ ®èi t¸c vµ trong t−¬ng lai rÊt gÇn, tû lÖ nµy sÏ th−¬ng m¹i ch©u Phi hµng ®Çu cña lªn tíi 50%. Theo c¸c tÝnh to¸n cña Trung Quèc, chiÕm 20% tæng kim ng¹ch chuyªn gia Mü, ®Õn n¨m 2025, møc tiªu th−¬ng m¹i gi÷a ch©u Phi vµ Trung thô cña Trung Quèc sÏ lµ 12,8 triÖu Quèc. Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 34
  7. Quan hÖ chiÕn l−îc Trung Quèc – Ch©u Phi… business.”), nh−ng trªn thùc tÕ Trung Quan hÖ kinh tÕ víi Trung Quèc ®· gióp GDP cña c¸c n−íc ch©u Phi t¨ng Quèc ®· sö dông quan hÖ kinh tÕ cña rÊt nhanh. Riªng khu vùc phÝa Nam m×nh ®Ó t¸c ®éng chÝnh s¸ch ®èi néi vµ Sahara, tû lÖ t¨ng GDP hµng n¨m giai ®èi ngo¹i cña nhiÒu n−íc ch©u Phi. Quan ®o¹n 1993-2000 chØ lµ 2,2%. Tõ sù hîp hÖ cña Trung Quèc víi c¸c n−íc ch©u Phi t¸c víi Trung Quèc ®· gióp cho GDP cña ®· gióp Trung Quèc rÊt lín trªn mÆt c¸c n−íc nµy t¨ng trung b×nh lµ 4,4%/n¨m trËn ngo¹i giao trªn thÕ giíi v× c¸c n−íc (2001-2004) vµ 5,2% (2005-2008). L¹m ch©u Phi th−êng bá phiÕu nh− lµ mét ph¸t gi¶m tõ 50%/n¨m trong suèt thËp kû khèi trong c¸c c¬ quan quèc tÕ. C¸c n−íc 90, xuèng d−íi 20%, th©m hôt th−¬ng m¹i ch©u Phi ®· gióp Trung Quèc th¾ng cuéc tõ gÇn 50% xuèng cßn 4,8%. Thu nhËp ®¨ng cai ThÕ VËn Héi n¨m 2008 vµ Héi b×nh qu©n ®Çu ng−êi ®−îc c¶i thiÖn chî ThÕ giíi (World Expo) 2010. Do ®ã, nhanh chãng. kh«ng thÓ nãi r»ng chÝnh trÞ hoµn toµn kh«ng liªn quan ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu 3. §Æc tr−ng mèi quan hÖ kinh tÕ t− cña Trung Quèc. MÆt kh¸c, mét trong Trung- Phi nh÷ng ®iÒu kiÖn Trung Quèc ®Æt ra cho Trung Quèc vµ ch©u Phi th−êng nhÊn c¸c n−íc ch©u Phi ®Ó cã ®−îc ®Çu t− lµ m¹nh quan hÖ kinh tÕ, nh−ng thùc chÊt c¸c n−íc nµy ph¶i chÊp nhËn chÝnh s¸ch nh÷ng quan hÖ nµy cã liªn quan mËt mét n−íc Trung Quèc. HiÖn nay chØ cã 5 thiÕt ®Õn c¸c môc tiªu chÝnh trÞ vµ chiÕn n−íc cßn quan hÖ ngo¹i giao víi §µi Loan: l−îc quèc tÕ cña hai bªn, nhÊt lµ cña phÝa Gambia, Burkina Faso, Sao Tome, Trung Quèc. Trung Quèc kh¼ng ®Þnh Swaziland, vµ Malawi. kh«ng ®Æt bÊt cø ®iÒu kiÖn chÝnh trÞ nµo VÒ h×nh thøc lµ quan hÖ kinh tÕ toµn cho sù hîp t¸c kinh tÕ víi ch©u Phi, vµ lý diÖn, nh−ng b¶n chÊt vµ trô cét lµ ngo¹i gi¶i r»ng ®iÒu ®ã chøng tá Trung Quèc giao n¨ng l−îng. Tr−íc ®µ t¨ng tr−ëng nghiªm chØnh tu©n thñ nguyªn t¾c cao trong suèt 30 n¨m qua, Trung Quèc kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña rÊt cÇn nguyªn vËt liÖu ®Ó tiÕp tôc duy c¸c quèc gia cã chñ quyÒn. KhÈu hiÖu tr× sù ph¸t triÓn. VÊn ®Ò cña ngo¹i giao “khoa tr−¬ng” nµy ®· vµ ®ang gióp Trung Quèc trong nhiÒu n¨m tr−íc vµ Trung Quèc lÊp ®Çy “nh÷ng chç trèng” hiÖn nay lµ lµm thÕ nµo ®Ó ®−îc c¸c quèc ®Þa chÝnh trÞ ®· h×nh thµnh sau khi Liªn gia cã nhiÒu tµi nguyªn chÊp nhËn nh− X« (sau lµ Nga) rót khái ch©u Phi vµ sù mét ®èi t¸c kinh tÕ chÝnh yÕu, tin cËy. suy gi¶m vai trß cña Mü, ch©u ¢u. Tuy Trung Quèc ®· ¸p dông chÝnh s¸ch vung ®Ò cao quan ®iÓm “Kinh doanh lµ kinh tiÒn ®Ó tranh thñ sù ñng hé cña c¸c quèc doanh. Chóng t«i cè g¾ng t¸ch rêi chÝnh gia cã nhiÒu tµi nguyªn kho¸ng s¶n. §èi trÞ víi kinh doanh.” (“Business is víi c¸c quèc gia bÞ tõ chèi, qua trung gian business. We try to separate politics from Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 35
  8. TrÇn thä quang lµ c¸c c«ng ty quèc doanh, B¾c Kinh ¸p chñ yÕu cña Trung Quèc lµ nhiªn liÖu, dông chÝnh s¸ch ®Çu t− trùc tiÕp, trong nguyªn liÖu vµ tiªu thô hµng ho¸. Hµng ®ã 60% liªn quan tíi l·nh vùc khai th¸c ho¸ Trung Quèc, tõ hµng dÖt vµ may mÆc dÇu th«. ®Õn s¾t thÐp, ®· trµn ngËp hÇu hÕt c¸c n−íc ch©u Phi. ViÖc nµy kh«ng nh÷ng DÇu má lµ môc tiªu sè 1 cña Trung ®· ®e do¹ sù tån t¹i cña c«ng nghiÖp c¸c Quèc vµ cïng lµ thÕ m¹nh lín nhÊt cña n−íc ch©u Phi, mµ ®· g©y mÊt c©n ®èi ch©u Phi. Nh÷ng khÝa c¹nh th−¬ng m¹i mËu dÞch trÇm träng gi÷a c¸c n−íc nµy trong viÖc ph¸t triÓn quan hÖ gi÷a mét vµ Trung Quèc. NhËp siªu cña Nam Phi n−íc Trung Hoa ®ang trçi dËy vµ mét ®èi víi Trung Quèc ®· t¨ng tõ 24 triÖu ch©u Phi ®Çy rÉy tµi nguyªn vµ khan USD n¨m 1992 ®Õn h¬n 3 tû USD n¨m hiÕm hµng hãa lµ mét chñ ®Ò lín cña 2009. Lý do chÝnh cho sù mÊt c©n ®èi nµy quan hÖ quèc tÕ hiÖn nay. Tuy nhiªn, c¸c lµ v× Trung Quèc bao cÊp c¸c mÆt hµng ho¹t ®éng ngo¹i giao s«i ®éng cña Trung xuÊt khÈu cña Trung Quèc sang c¸c n−íc Quèc ®èi víi ch©u Phi kh«ng ®¬n thuÇn ch©u Phi vµ “khÐo lÐo” ®Æt ra nh÷ng c¶n chØ v× lý do th−¬ng m¹i mµ chñ yÕu xuÊt trë cho c¸c mÆt hµng chÕ biÕn cña ch©u ph¸t tõ nhu cÇu më réng c¸c nguån cung Phi sang Trung Quèc. C¸c n−íc ch©u Phi cÊp n¨ng l−îng, nguyªn liÖu vµ ®Æc biÖt cÇn ph¶i häc nh÷ng kinh nghiÖm biÕt nãi lµ b¶o ®¶m an ninh vÒ dÇu má. BÊt chÊp “kh«ng” víi Trung Quèc nh− Trung Quèc khã kh¨n tõ cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ- ®· nãi “kh«ng” víi c¸c n−íc lín kh¸c. tµi chÝnh toµn cÇu ®ang diÔn ra, Trung Thªm vµo ®ã lµ c¸c n−íc ch©u Phi cÇn Quèc- mét trong nh÷ng ®iÓm nãng suy tËn dông c¸c tæ chøc quèc tÕ, nh− kinh gi¶m kinh tÕ- sau gãi kÝch cÇu trÞ gi¸ 585 nghiÖm cña c¸c n−íc Mü Latinh, ®Ó b¾t tû USD, ®· sím tho¸t khái khñng ho¶ng, Trung Quèc ph¶i ®èi xö víi c¸c n−íc vÉn t¨ng tr−ëng ë møc 8% n¨m 2009. ch©u Phi mét c¸ch c«ng b»ng vµ minh Nguån ®¶m b¶o n¨ng l−îng tõ ch©u Phi b¹ch h¬n. lµ trô cét ®Ó gi¶i quyÕt khñng ho¶ng ®ã. Mét ®iÒu hÕt søc ®¸ng chó ý lµ, Trung H×nh thøc lµ mèi quan hÖ ®èi t¸c b×nh Quèc trong chiÕn l−îc hîp t¸c víi ch©u ®¼ng nh−ng thùc chÊt cã sù kh«ng t−¬ng Phi nh÷ng n¨m qua gÇn nh− “bá qua” vai thÝch, mÊt c©n ®èi. Trung Quèc hiÖn nay trß l·nh ®¹o cña Liªn minh ch©u Phi- AU ®Õn víi ch©u Phi trªn t− c¸ch lµ mét (Africa Union). NÕu nh×n trªn b×nh diÖn c−êng quèc kinh tÕ ®øng thø ba thÕ giíi, chung, víi h¬n 11,6 triÖu km2 diÖn tÝch, dù ®o¸n sÏ chiÕm ng«i vÞ thø hai thÕ giíi d©n sè gÇn 820 triÖu ng−êi, trõ Maroc lµ vµo n¨m nay hoÆc n¨m 2010, cßn ch©u n−íc duy nhÊt kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn Phi lµ mét khu vùc chËm ph¸t triÓn nhÊt cña AU (rót khái tæ chøc Thèng nhÊt thÕ giíi, sù chñ ®éng cao ®é vµ lîi Ých ch©u Phi- tiÒn th©n cña AU n¨m 1984) nghiªng h¼n vÒ Trung Quèc. Môc ®Ých Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 36
  9. Quan hÖ chiÕn l−îc Trung Quèc – Ch©u Phi… 800.000 ng−êi. HiÖn nay −íc tÝnh cã h¬n vµ 3 n−íc ng−ng liªn kÕt víi AU (Guinea, 1,5 triÖu ng−êi Trung Quèc t¹i ch©u Phi. Madagascar vµ Eritrea), so víi Trung Tham väng cña chiÕn l−îc lµ sÏ ®−a tíi Quèc (diÖn tÝch 9,2 triÖu km2, d©n sè h¬n 300 triÖu ng−êi Trung Quèc sang ch©u 1,3 tû d©n), cã thÓ coi lµ ®èi t¸c phï hîp. Phi lµm ¨n, sinh sèng. Sù kiÖn nµy lµm Tuy nhiªn, dï hîp t¸c vµ quan hÖ ngo¹i ng−êi ta nhí l¹i sù hiÖn diÖn cña ng−êi giao cÊp nhµ n−íc víi 49/54 n−íc ch©u Hoa t¹i §«ng Nam ¸ cuèi thÕ kû XIX, lóc Phi, nh−ng tuyÖt ®¹i ®a sè c¸c tho¶ ®Çu lµ hiÖn diÖn trong c¸c lÜnh vùc mµ thuËn, hîp t¸c diÔn ra song ph−¬ng gi÷a ng−êi ®Þa ph−¬ng cßn yÕu kÐm- th−¬ng Trung Quèc víi tõng quèc gia cô thÓ, m¹i, ®Ó sau ®ã chiÕm lÜnh toµn bé c¸c thÞ kh«ng hÒ th«ng qua vai trß trung gian tr−êng vµ lµm chñ nÒn kinh tÕ ®Þa cña AU, thËm chÝ kh«ng cã quan hÖ víi ph−¬ng. Nh−ng lÇn nµy sù hiÖn diÖn cña “nhãm” 2 n−íc trë lªn. Trung Quèc muèn ng−êi Hoa kh«ng t×nh cê nh− håi thÕ kû ®Õn tõng n−íc víi nh÷ng môc tiªu kinh XIX, chÝnh quyÒn Trung Quèc chñ ®éng tÕ râ rµng, tr−íc khi ®−îc thùc hiÖn ®Òu sù hiÖn diÖn nµy trong mét chiÕn l−îc ®· ®−îc c¸c chuyªn gia trªn nhiÒu lÜnh tr−êng kú. vùc nghiªn cøu, thÈm ®Þnh ®Çy ®ñ vµ 4. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi Trung ®−îc thùc hiÖn trùc tiÕp ®éi ngò ®«ng ®¶o Quèc c¸c nhµ ngo¹i giao ho¹t ®éng hÕt søc n¨ng ®éng, kh«n ngoan. Vai trß vµ vÞ trÝ cña ch©u Phi hiÖn nay Phôc vô chiÕn l−îc di c−. §èi víi c¸c ®· cho thÊy tÇm nh×n cña c¸c nhµ ho¹ch quèc gia ch©u Phi, Trung Quèc ®ang ®¶m ®Þnh chÝnh s¸ch Trung Quèc. Ngoµi lîi nhiÖm vai trß “®µn anh” viÖn trî vµ gióp Ých to lín vÒ kinh tÕ, mèi quan hÖ chiÕn ®ì. DÊu trong “l¸ bµi” kinh tÕ, chÝnh s¸ch l−îc víi ch©u Phi lµ sù cñng cè quan ch©u Phi cña Trung Quèc ®Æt träng t©m träng ®èi víi vÞ thÕ cña Trung Quèc trªn vµo chiÕn l−îc "th¶o xuÊt khø" (ra n−íc tr−êng quèc tÕ. Ch©u Phi ®· trë thµnh ngoµi lËp c¬ së) nh»m khuyÕn khÝch c¸c mét trong nh÷ng trô cét quan träng trªn xÝ nghiÖp Trung Quèc, nhÊt lµ khuyÕn b−íc ®−êng ®−a Trung Quèc trë thµnh khÝch ng−êi Trung Quèc t×nh nguyÖn ra mét trong nh÷ng siªu c−êng quèc hiÖn n−íc ngoµi lµm viÖc, mét mÆt ®Ó chøng tá nay. Tuy nhiªn, dï quan hÖ Trung-Phi sù n¨ng ®éng cña nh©n c«ng Trung Quèc, ®· ®em l¹i nhiÒu thµnh qu¶ tÝch cùc mÆt kh¸c còng ®Ó gi¶i táa hiÖn t−îng nh−ng còng ®· t¹o ra nhiÒu vÊn ®Ò, ®−îc thõa lao ®éng ®ang ngµy cµng lín. Tõ khi n¶y sinh tõ chÝnh quan ®iÓm trong quan chiÕn l−îc nµy ®−îc ¸p dông, sè ng−êi hÖ víi ch©u Phi cña Trung Quèc. MÆc Trung Quèc ®Õn ch©u Phi t¨ng lªn ®ét dÇu cã nh÷ng lîi Ých lín, ®Çu t− cña ngét. Trong thËp niªn 1990, sè ng−êi Trung Quèc sÏ mang ®Õn nhiÒu hËu qu¶ Trung Quèc hiÖn diÖn t¹i ch©u Phi tiªu cùc l©u dµi nÕu kh«ng gi¶i quyÕt kÞp kho¶ng 50.000 ng−êi, n¨m 2007 lµ gÇn thêi. Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 37
  10. TrÇn thä quang D− luËn vÒ “chñ nghÜa thùc d©n míi” hµng ho¸ gi¸ rÎ vµo ch©u Phi vµ ®iÒu ®ã ®−îc Trung Quèc ¸p dông t¹i ch©u Phi ®· bãp nghÑt nÒn c«ng nghiÖp b¶n ®Þa, ®ang lµ th¸ch thøc lín. B¸o giíi ph−¬ng tr−íc hÕt lµ ngµnh dÖt may. Sù lo l¾ng T©y ®· tuyªn truyÒn chiÕn l−îc më réng cña ch©u Phi gia t¨ng cßn do sù trao ®æi sù can dù vµ ¶nh h−ëng cña Trung Quèc kh«ng ngang gi¸ c¸c tµi nguyªn thiªn ë ch©u Phi lµ khëi ®Çu “chñ nghÜa thùc nhiªn kh«ng t¸i t¹o ®−îc cña m×nh víi d©n míi”. ChiÕn l−îc nµy nh»m môc tiªu c¸c thµnh phÈm hoÆc b¸n thµnh phÈm chñ yÕu lµ tiÕp cËn, tiÕn tíi n¾m quyÒn cña Trung Quèc. Hä còng kh«ng hµi lßng kiÓm so¸t tµi nguyªn cña ch©u Phi. víi hÖ thèng tr¶ c«ng lao ®éng kh«ng ThËm chÝ, b¸o chÝ n−íc ngoµi ®· ph©n c«ng b»ng cho ng−êi lao ®éng ch©u Phi tÝch “®Æc tr−ng” cña “chñ nghÜa thùc d©n lµm viÖc trong c¸c xÝ nghiÖp cña Trung míi” nµy, trong ®ã c¸c ®iÓm ®¸ng l−u ý lµ: Quèc. Nh÷ng lo l¾ng lµ cã c¬ së, hä cho kh«ng ®Õn víi ch©u Phi b»ng binh lÝnh r»ng tÊt c¶ c¸c kho¶n vay tÝn dông, ®Çu qu©n ®éi, còng kh«ng ®Õn b»ng c¸c khoa t− vµo ch©u Phi lµ nh»m lµm giµu cho häc gia, kü thuËt gia mµ ®Õn ch©u Phi giíi quan chøc, chø kh«ng nh»m phôc vô b»ng lùc l−îng ®«ng ®¶o nhÊt lµ n«ng nhu cÇu cña c¸c tÇng líp c− d©n nghÌo d©n; phæ biÕn viÖc mua dµi h¹n vµ mua khæ vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cèt lâi trong nhu ®øt c¸c vïng ®Êt, lËp lµng x·, trang tr¹i, cÇu ph¸t triÓn. ViÖc ®Çu t− trµn lan, khu c«ng nghiÖp, khu khai th¸c kho¸ng nh÷ng nguyªn t¾c quan hÖ hÕt søc réng s¶n; kh«ng chó träng sö dông nguån lao r·i cña Trung Quèc ®· tiÕp tay cho tham ®éng t¹i chç; ®æi kho¸ng s¶n lÊy h¹ tÇng nhòng. ViÖc cung cÊp c¸c kho¶n vay míi chÊt l−îng thÊp. Mét nhµ gi¸o ng−êi cho c¸c n−íc ®ang m¾c nî ë ch©u Phi sÏ Mozambique nhÊn m¹nh: “Hä nãi Trung ph¸ hñy c¸c nç lùc ®ang ®−îc thùc hiÖn Quèc lµ c−êng quèc nh− Mü, nh−ng nh»m ®−a c¸c quèc gia nµy tho¸t ra khái c−êng quèc kiÓu g× mµ l¹i göi hµng ngh×n nî nÇn. ng−êi tíi n−íc nghÌo chóng t«i ®Ó b¸n VÝ nh−, dù ¸n Trung Quèc- Céng hoµ b¸nh trªn ®−êng phè, ®Ó chiÕm lÊy d©n chñ Congo trÞ gi¸ 12 tû USD ®· trë nh÷ng c«ng viÖc cña nh÷ng ng−êi ®· qu¸ thµnh bÊt ngê víi IMF, Ng©n hµng Ph¸t nghÌo khæ?". triÓn ch©u ¢u, Ng©n hµng T¸i thiÕt ch©u Thùc tÕ tÝnh hiÖu qu¶ ®Çu t− kh«ng Phi. C¸c thiÕt chÕ tµi chÝnh nµy kh«ng cao, tiÕp tay cho tham nhòng, th¶m ho¹ tin r»ng, sù hîp t¸c nh− thÕ lµ phï hîp m«i tr−êng. Qóa tr×nh hîp t¸c víi Trung víi mét trong nh÷ng yªu cÇu chÝnh ®èi Quèc ®· mang l¹i cho ch©u Phi nhiÒu c¬ víi c¸c n−íc cã thu nhËp thÊp, cã liªn héi lín, ®ång thêi còng g©y ra mèi ®e do¹ quan thiÕu tÝch cùc ®Õn s¸ng kiÕn quèc tÕ nghiªm träng cho ch©u Phi. Mèi ®e do¹ vÒ gi¶m g¸nh nÆng nî. §Õn nay, nî n−íc thÓ hiÖn ë viÖc Trung Quèc ®−a nhiÒu ngoµi cña Céng hoµ d©n chñ Congo Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 38
  11. Quan hÖ chiÕn l−îc Trung Quèc – Ch©u Phi… ®· lªn ®Õn trªn 8 tû USD, trong khi ng©n thay ®æi bÊt ngê. ViÖc xuÊt khÈu dÇu ®Èy s¸ch n−íc nµy chØ cã 1,3 tû USD. T¹i gi¸ hèi ®o¸i lªn cao, ®· lµm c¸c hµng Mozambique, n¬i Trung Quèc lµ ®èi t¸c xuÊt khÈu cña c¸c nÒn c«ng nghiÖp cÇn khai th¸c quÆng ®ång sè 1, thu lîi hµng nhiÒu c«ng nh©n cña c¸c n−íc Ch©u Phi tû USD, dï gi¸ ®ång thÕ giíi t¨ng 10 lÇn mÊt thÕ c¹nh tranh. MÆt kh¸c, cßn g©y kÓ tõ 2001, d©n sè t¹i Mozambique vÉn ra th¶m ho¹ vÒ m«i tr−êng ngµy cµng cã h¬n 70% sèng d−íi søc nghÌo khæ. nghiªm träng. §Çu t− cña Trung Quèc Ýt ®Ó l¹i di s¶n Vijay Mahajan, t¸c gi¶ cña b¸o c¸o vÒ chuyÓn giao kü n¨ng. C¸c dù ¸n ®Çu t− Africa Rising, cho biÕt ë ch©u Phi, cã lín cña Trung Quèc th−êng ®−a tíi c¸c kho¶ng 50 ®Õn 150 triÖu ng−êi cã kh¶ chuyªn gia tõ bªn ngoµi, lao ®éng ®Þa n¨ng tµi chÝnh t−¬ng ®−¬ng víi tÇng líp ph−¬ng ®−îc sö dông chñ yÕu ë møc kü trung l−u ë ph−¬ng T©y. Ngoµi ra, cã n¨ng thÊp. NÕu Trung Quèc rêi bá c¸c kho¶ng 350 ®Õn 500 triÖu ng−êi ch©u Phi liªn doanh ®−îc thµnh lËp ë ch©u Phi, cã n»m trong tÇng líp d− dËt. rÊt Ýt nh©n c«ng ®Þa ph−¬ng ®−îc ®µo t¹o, Mét b¸o c¸o cña IMF cho thÊy, trong ®iÒu nµy lµm n¶y sinh nh÷ng lo l¾ng. sè 67 quan chøc ch©u Phi ®−îc hái ë s¸u Theo sè liÖu cña Trung Quèc, ®Õn n¨m n−íc, tõ quan chøc qu©n sù cÊp cao tíi 2008 Trung Quèc cho ch©u Phi h¬n 20 cùu tæng thèng, 63 ng−êi thÓ hiÖn c¸ch ngµn häc bæng chÝnh phñ, göi h¬n 17 nh×n tÝch cùc vÒ Trung Quèc. Ng−îc l¹i, ngµn nh©n viªn y tÕ sang ch©u Phi ®Ó 98 ng−êi d©n ®−îc hái - phÇn lín lµ ng−êi ch÷a bÖnh cho gÇn 200 triÖu l−ît bÖnh b¸n hµng, gi¸o viªn, chñ cöa hiÖu nhá... - nh©n. §Õn cuèi n¨m 2006 gióp ch©u Phi th× cã 73 ng−êi ®¸nh gi¸ tiªu cùc vÒ ®¹i ®µo t¹o 10 ngµn chuyªn viªn. Nh−ng trªn lôc, thËm chÝ mét sè ng−êi cßn kh¸ cùc thùc tÕ th× c¸c chÝnh phñ ch©u Phi chØ ®oan. Tõ vÝ dô nhá nµy cho thÊy, nh÷ng thÝch lÊy tiÒn cña Trung Quèc cµng nh©n vËt cã quyÒn lùc kh¾p Angola, nhanh cµng tèt thay v× häc hái nh÷ng Mozambique, Nam Phi, Namibia, Cape hiÓu biÕt cña Trung Quèc ®Ó cã thÓ ph¸t Verde vµ Zambia râ rµng hoan nghªnh triÓn l©u dµi. sù hiÖn diÖn cña Trung Quèc, trong khi C¹nh tranh cña c¸c ®èi thñ kinh tÕ ng−êi d©n ngµy cµng bÊt m·n. Ch©u Phi chÝnh lµ ®iÓm nãng trong ViÖc t¨ng nhu cÇu rÊt nhanh vµ lín c¹nh tranh §«ng- T©y hiÖn nay, chñ yÕu cña Trung Quèc vÒ nguyªn liÖu vµ nhiªn gi÷a Trung Quèc vµ c¸c n−íc lín. Sù liÖu ®· lµm cho c¸c n−íc ch©u Phi bít c¹nh tranh ®ã kh«ng ®¬n thuÇn ®Ó nh»m chó träng vµo viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c nÒn kiÓm so¸t ®èi víi c¸c nguån tµi nguyªn, kinh tÕ cña hä. V× thÕ, c¸c n−íc nµy sÏ giµnh lÊy thÞ phÇn ¸p ®¶o, mµ nh»m sö gÆp rÊt nhiÒu rñi ro khi gi¸ nguyªn liÖu dông ch©u Phi nh− mét “con bµi”, mét vµ nhiªn liÖu trªn thÞ tr−êng thÕ giíi nh©n tè ®Þa chÝnh trÞ trªn bµn cê quèc tÕ. Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 39
  12. TrÇn thä quang 1.Sù c¹nh tranh cña Mü- EU: C¸c nhÊt. L−îng tµi nguyªn ch©u Phi nhËp quèc gia tõng lµ c−êng quèc thùc d©n cò vµo Trung Quèc chØ b»ng kho¶ng 1/3 ë ch©u Phi sÏ kh«ng dÔ dµng chÊp nhËn l−îng nhËp vµo cña c¸c n−íc ¢u- Mü. sù xuÊt hiÖn trªn “s©n sau” cña m×nh Tæng sè tiÒn ®Çu t− trùc tiÕp (FDI) tõ mét ®èi thñ c¹nh tranh míi, ®Æc biÖt khi Trung Quèc vµo c¸c n−íc ch©u Phi kh«ng ®ã l¹i lµ Trung Quèc. ®¸ng kÓ so víi tæng sè tiÒn ®Çu t− trªn 350 tØ USD cña c¸c quèc gia ph−¬ng T©y. Bªn c¹nh nh÷ng th¾ng lîi b−íc ®Çu vÒ chÝnh trÞ vµ kinh tÕ, Trung Quèc vÉn cßn Ph−¬ng T©y, nhÊt lµ Mü cßn muèn vÊp ph¶i nh÷ng khã kh¨n c¬ b¶n trong th«ng qua sù t¸c ®éng, ¶nh h−ëng quyÕt chÝnh s¸ch ch©u Phi hiÖn nay, nhÊt lµ sù ®Þnh ®Õn tiÕn tr×nh ph¸t triÓn kinh tª- c¹nh tranh cña Mü. Sù c¹nh tranh ®ã x· héi vµ chÝnh trÞ cña ch©u Phi ®Ó cã thÓ cµng lín h¬n khi B. Obama- Tæng thèng gi¶m c¸c mèi ®e do¹ vÒ nh©n ®¹o, d©n sè, gèc Phi ®Ò ra −u tiªn hµng ®Çu trong sinh th¸i, chñ nghÜa khñng bè,… chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i toµn diÖn cña m×nh 2. Sù c¹nh tranh cña NhËt B¶n: lµ duy tr× vµ ph¸t triÓn vÞ trÝ sè 1 cña Mü Trong nhÊt thêi, Trung Quèc cã thÓ lµ t¹i ch©u Phi, coi ®ã lµ mét trô cét trong mét ®èi thñ kinh tÕ cña NhËt t¹i ch©u chiÕn l−îc ngo¹i giao tæng thÓ nh»m lÊy Phi, nh−ng vÒ l©u vÒ dµi chÝnh hµng hãa l¹i vÞ trÝ vµ ¶nh h−ëng trªn toµn cÇu cña Trung Quèc biÕn thµnh trung gian ®Ó Mü. ng−êi ch©u Phi t×m mua hµng hãa cña NhËn thøc ®−îc tÇm quan träng cña NhËt B¶n v× bÒn ch¾c, ®Ñp h¬n. NhËt ch©u Phi trong t−¬ng lai, Anh tiÕp tôc B¶n tr−íc cuéc khñng ho¶ng toµn cÇu vÒ th«ng qua khèi “ThÞnh v−îng chung” ®Ó kinh tÕ ®ang diÔn ra vµ nh÷ng biÕn ®éng th©m nhËp vµo ch©u Phi. Ph¸p dïng cña hÖ chÝnh trÞ trªn thÕ giíi, thêi gian “quan hÖ phô thuéc” th«ng qua tæ chøc gÇn ®©y ®· cã nh÷ng ®iÒu chØnh trong Francophonie nh»m cñng cè kh«ng gian chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i nh»m duy tr× trËt tù tiÕng Ph¸p tr−íc sù x©m lÊn cña tiÕng thÕ giíi ®a cùc, mµ trong ®ã NhËt B¶n Trung. ChÝnh s¸ch vµ thùc tÕ më réng ®−îc coi lµ mét cùc. ChiÕn l−îc míi cña m¹nh mÏ ¶nh h−ëng cña Trung Quèc ë NhËt ®èi víi ch©u Phi cã liªn hÖ chÆt chÏ ch©u Phi lµm cho EU quan ng¹i, v× EU víi sù gia t¨ng nhanh chãng mèi quan hÖ víi Ên §é trong thêi gian gÇn ®©y. NhËt coi ch©u Phi lµ ®èi t¸c thùc thÓ thay thÕ cho c¸c n−íc cung cÊp n¨ng l−îng truyÒn B¶n ®ang ®Ò xuÊt ý t−ëng thµnh lËp trôc kinh tÕ “tam cÊp” NhËt- Ên- Phi, víi tµi thèng (Nga, Trung CËn §«ng). nguyªn thiªn nhiªn ch©u Phi, nh©n lùc V× thÕ, dï sù hiÖn diÖn cña Trung chÊt l−îng cao cña Ên §é vµ khoa häc kü Quèc trªn lôc ®Þa ch©u Phi t¨ng lªn, thuËt cña NhËt B¶n. NÕu trë thµnh hiÖn nh−ng nÕu so víi sù hiÖn diÖn cña c¸c thùc, ®ã sÏ kh«ng ®¬n thuÇn lµ mét n−íc ph−¬ng T©y th× vÉn ch−a lµ lín Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 40
  13. Quan hÖ chiÕn l−îc Trung Quèc – Ch©u Phi… th¸ch thøc ®èi víi Trung Quèc t¹i ch©u ®ã, kh«n khÐo tr¸nh copy h×nh mÉu cña Phi, mµ cßn lµ b−íc ph¸t triÓn míi vÒ m« Trung Quèc. Hä ch−a bao giê xuÊt khÈu h×nh liªn kÕt quèc tÕ th¸ch thøc c¸c c¬ lao ®éng, còng kh«ng t×m c¸ch lµm xãi chÕ hîp t¸c kh¸c. mßn nÒn c«ng nghiÖp ®Þa ph−¬ng. Hä t¨ng c−êng c¸c kh¶ n¨ng vµ nguån lùc 3. VÊn ®Ò §µi Loan: Ch©u Phi lµ trªn thùc ®Þa, tiÕn hµnh chuyÓn giao khu vùc mµ Trung Quèc ph¶i c¹nh tranh c«ng nghÖ. Nh÷ng hîp ®ång lín nhÊt mµ trùc tiÕp víi §µi Loan. §µi Loan víi −u hai ng−êi khæng lå ch©u ¸ dµnh cho ch©u thÕ vÒ khoa häc kü thuËt, tr×nh ®é qu¶n Phi cho thÊy b¶n chÊt kh¸c biÖt vÒ chiÕn lý, nh©n tè kinh tÕ ®¬n thuÇn Ýt g¾n kÕt l−îc cña hä. Cam kÕt cña Trung Quèc víi yÕu tè chÝnh trÞ, lµ lîi thÕ kh«ng nhá ®−îc thùc hiÖn b»ng sù th«i thóc Nhµ trong cuéc ganh ®ua víi §¹i lôc t¹i ch©u n−íc trong khi Ên §é tËp trung vµo khèi Phi. MÆt kh¸c, cã thÓ thÊy mét sè quèc t− nh©n. C¸c n−íc ch©u Phi thõa nhËn gia ch©u Phi cã g¾n bã lîi Ých mËt thiÕt tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ v÷ng ch¾c vµ víi ph−¬ng T©y, nhÊt lµ víi Mü, nguyªn t¾c “mét n−íc Trung Quèc” mµ Trung bµy tá mong muèn häc tËp m« h×nh ph¸t Quèc ®ßi hái khi quan hÖ víi m×nh ®−îc triÓn cña Ên §é, gióp hä chuyÓn tõ t×nh thùc hiÖn hÕt søc g−îng g¹o trong thùc tÕ. tr¹ng ®ãi nghÌo sang sù ph¸t triÓn cao §ã còng lµ yÕu tè cã thÓ dÉn tíi bïng h¬n. Hä quan t©m ®Æc biÖt tíi viÖc thiÕt lËp quan hÖ ®èi t¸c trong c¸c lÜnh vùc ph¸t nhanh chãng vÒ nhËn thøc trong nh− n«ng nghiÖp, y tÕ vµ d−îc phÈm víi chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña c¸c n−íc ch©u New Delhi. Trong bèi c¶nh chØ cã h¬n Phi, khi hä ®· nh×n thÊy mÆt tr¸i sù hiÖn mét triÖu ng−êi d©n ®−îc tiÕp cËn víi diÖn cña Trung Quèc. Internet, c¸c n−íc ch©u Phi muèn tËn 4. Sù c¹nh tranh cña Ên §é: Nh− dông thÕ m¹nh cña Ên §é trong lÜnh vùc mét phÇn trong chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i c«ng nghÖ th«ng tin, kinh nghiÖm trong hiÖn nay, Ên §é x©y dùng quan hÖ víi lÜnh vùc nµy cã thÓ gióp “lôc ®Þa ®en” c¸c n−íc ch©u Phi trong khu«n khæ ph¸t triÓn tiÒm n¨ng cña m×nh. V× thÕ, quyÒn lîi chung. Vµi n¨m trë l¹i ®©y, Ên Ên §é kh«ng cã lý do g× ®Ó ®i theo ch©n §é ®· ®Ó m¾t tíi nguån dÇu má vµ c¸c vµ lo l¾ng vÒ sù v−ît tréi nµo ®ã cña B¾c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn to lín cña Kinh ë ch©u Phi. Ch©u Phi ngµy cµng ch©u Phi. C¸c c«ng ty khai th¸c dÇu khÝ thÊy râ ®©u lµ lîi Ých dµi h¹n. B»ng c¸ch chñ chèt cña Ên §é ®· ®Çu t− vµo Sudan, t«n träng mong muèn cña ch©u Phi, lµ Bê BiÓn Ngµ, Lybia, Ai CËp, Nigeria. x©y dùng t−¬ng lai cña chÝnh m×nh vµ cã Trong khi ng−êi ta nãi nhiÒu ®Õn sù “tÊn ®−îc sù b×nh ®¼ng hoµn toµn, Ên §é sÏ c«ng” cña Trung Quèc sang ch©u Phi kh¼ng ®Þnh ®−îc sù kh¸c biÖt víi c¸c ®èi trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y th× Ên §é còng t¸c kh¸c, cô thÓ lµ Trung Quèc. l¼ng lÆng t¨ng c−êng vÞ thÕ cña m×nh ë Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 41
  14. TrÇn thä quang Tµi liÖu tham kh¶o 研治政与济经界世院学科会社海上 17. 时 ， 对应交外的国中与点热际国：院究 “ ” 1. Foreign Affairs, s 11-12/2003 (ti ng ，社版出事 2008. 。 Anh) 大 京 北， 国 中 和 治 政 际 国 通 学 阎 18. :“ ” 社版出学 。 2. Foreign Affairs, s 1-2/2008 (ti ng Anh) , 2005. 志杂交外国中 、 期 第年 ， 3. , 2007 11 2009 19. Judith Goldstein- Robertn O.Koehane: 。期 第年 11 翻 （社 版 出 学 大 京 北 策 政 外 对 和 念 观 “ ”, 期 ， ， 第年 ，志杂论评交外 4. 2009 456 . ）书译 2005. 。期 第 年 ，志杂系关际国代现 5. 2008 04 ， 系关非中与化体一洲非 ：波建罗 20. “ ” ，期 和 第 年 ，志杂洲非亚西 6. 2007 07 12 ，社版出献文学科会社 2006. 期 和 第年 2008 07 11 略战展发与革改济经非中 ：谷若李 21. “ ，期 第 年 ，志杂治政和济经际国 7. 2006 11 ，社版出融金国中 ， 会讨研级高 ” 2005. 期 第年 2008 09 22.http://news.xinhuanet.com/world/2009-0 ，期 第 年 ，志杂 横纵非亚 2008 03 2008 8. 2/18/content_10839688.htm 期 第年 06 23.http://www.china.com.cn/chinese/zhuanti/ ，报时球环 ， 9. 10-2-2009 10-11-2009. zf/462219.htm 划规策政部交外国和共民人华中 10. 24.http://www.focac.org/chn/jlydh/xzhd/t584 出识知界世 ， 版年 交外国中 ：司 “ 2009 ” 406.htm ，社版 2009. 史交外代当国中 ：编主 显益谢 25. http://www.focac.org/chn/zxxx/t630802.htm 11. “ （ 。 ，社版出年青国中， ） 1949-2009 ” 2009 26.http://www.focac.org/chn/dsjbzjhy/ 外 济 经 国 中 ： 编主 光 曙 刘， 文 幼 张 12. “ 27.http://news.xinhuanet.com/world/2009-10/ ， 社 版 出 学 科 济 经 ， 丛论 交 2009” 2009. 22/content_12296458.htm 府 政 非 洲 非 ： 编主 莉 蓓 沈， 武 鸿 刘 13. “ 28.http://www.gov.cn/jrzg/2009-11/01/conten ，社版出识知界世 ， 系关非中与织 组 ” 2009. t_1453927.htm 年 放开革改 ：编主 岗振马 14. “ 30 29.http://cn.reuters.com/article/CNAnalysesN 与变演的系关外对和境环际国国中 ：望展 文论会讨研势形际国年 2008 ews/idCNCHINA-1060420091110 ，社版出识知界世 ， 集 ” 2009. 30.http://www.chinanews.com.cn/gj/gj-gjxqd 势形际国 所究研题问际国国中 15. :“ b/news/2009/08-06/1806587.shtml ：书皮蓝交外国中和 识知界世 2008-2009”, 31.http://www.lunwenxiazai.com/jingjixue/fa 社版出 , 2009. zhanzhanlue/0604_160.html 国 中 的 来 以 放 开 革 改 ：编主 荣启郑 16. “ 32.http://www.gov.cn/ldhd/2006-10/23/conte （交 外 ， 社 版 出 识 知 界 世， ） 1978——2008 ” nt_420880.htm 2008. Nghiªn cøu Trung Quèc sè 12(100) - 2009 42
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.09: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Quản Trị Kinh Doanh
81 tài liệu
1642 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2