Báo cáo nghiên cứu khoa học " Tình hình kinh tế trung quốc năm 2008 với dự báo năm 2009 "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Thêm vào BST

Báo xấu

102
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Năm 2008 cũng là năm có nhiều sự kiện lớn đối với Trung Quốc: kỷ niệm 30 năm cải cách mở cửa, tổ chức Thế Vận hội Olympic, bạo loạn nổ ra ở Tây Tạng, là năm Trung Quốc chịu nhiều thiên tai lớn mà theo đánh giá là n-ớc chịu tổn thất do thiên tai lớn thứ ba trên thế giới sau Nhật Bản và Mỹ1 và cũng là năm đánh dấu tăng tr-ởng kinh tế Trung Quốc từ thời kỳ phồn vinh chuyển sang thời kỳ suy giảm. ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " Tình hình kinh tế trung quốc năm 2008 với dự báo năm 2009 "

ths. ®ç ngäc toµn - ths. hµ thÞ hång v©n Ncv. NguyÔn ThÞ Thu HiÒn ViÖn Nghiªn cøu Trung Quèc ¨m 2008 lµ n¨m cã nhiÒu Quèc ®· xuèng tíi møc thÊp nhÊt trong N biÕn cè lín, cuéc khñng vßng 5 n¨m qua. Tuy nhiªn, nÕu nh− ho¶ng tµi chÝnh b¾t nguån d−íi t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tõ n−íc Mü ®· lan réng ra kh¾p thÕ giíi. kinh tÕ toµn cÇu, c¸c nÒn kinh tÕ lín Cuéc khñng ho¶ng nµy ®· nh− bãng ®en trªn thÕ giíi nh− Mü, khèi 15 n−íc sö ¶m ®¹m bao trïm kh¾p toµn cÇu, vµ nÒn dông ®ång tiÒn chung ch©u ¢u vµ NhËt kinh tÕ Trung Quèc còng kh«ng thÓ B¶n ®Òu r¬i vµo suy tho¸i th× nÒn kinh kh«ng bÞ kÐo vµo vßng xo¸y cña nã. tÕ Trung Quèc míi chØ b¾t ®Çu suy gi¶m. So víi thÕ giíi, kinh tÕ Trung Quèc n¨m N¨m 2008 còng lµ n¨m cã nhiÒu sù 2008 vÒ tæng thÓ vÉn duy tr× ph¸t triÓn kiÖn lín ®èi víi Trung Quèc: kû niÖm 30 b×nh æn, tèc ®é t¨ng tr−ëng t−¬ng ®èi n¨m c¶i c¸ch më cöa, tæ chøc ThÕ VËn nhanh. héi Olympic, b¹o lo¹n næ ra ë T©y T¹ng, lµ n¨m Trung Quèc chÞu nhiÒu thiªn tai 1. Kinh tÕ trong n−íc lín mµ theo ®¸nh gi¸ lµ n−íc chÞu tæn Sè liÖu C«ng b¸o thèng kª ph¸t triÓn thÊt do thiªn tai lín thø ba trªn thÕ giíi kinh tÕ quèc d©n vµ x· héi n¨m 2008 sau NhËt B¶n vµ Mü1 vµ còng lµ n¨m n−íc CHND Trung Hoa2 cho thÊy, theo ®¸nh dÊu t¨ng tr−ëng kinh tÕ Trung h¹ch to¸n s¬ bé, GDP c¶ n¨m ®¹t 30.067 Quèc tõ thêi kú phån vinh chuyÓn sang tû NDT, t¨ng 9,0% so víi n¨m tr−íc. §©y thêi kú suy gi¶m. lµ møc thÊp nhÊt so víi møc hai con sè I. T×NH H×NH KINH TÕ TRUNG suèt trong vßng 5 n¨m qua, sau khi t¨ng QUèC N¡M 2008 tr−ëng nhiÒu n¨m liªn tôc vµ ®¹t møc ®Ønh ®iÓm 13,0% n¨m 2007 th× n¨m Cã thÓ nãi n¨m 2008, nÒn kinh tÕ 2008 lµ n¨m nÒn kinh tÕ quèc d©n Trung Trung Quèc gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ Quèc ®· b¾t ®Çu b−íc vµo giai ®o¹n suy th¸ch thøc ch−a tõng cã tõ tr−íc ®Õn gi¶m t¨ng tr−ëng. Trong 6 th¸ng ®Çu nay. §µ t¨ng tr−ëng kinh tÕ cña Trung Nghiªn cøu Trung Quèc sè 4 (92) - 2009 15
§ç Ngäc Toµn - Hµ thÞ Hång V¨n - NguyÔn ThÞ Thu HiÒn n¨m 2008, tèc ®é t¨ng tr−ëng vÉn ®¹t triÖu tÊn, t¨ng 3,05 triÖu tÊn; s¶n l−îng kho¶ng 10,4%, nh−ng cµng vÒ giai ®o¹n lóa chiªm lµ 31,58 triÖu tÊn, t¨ng 60.000 sau l¹i cµng gi¶m, 9% vµo quý III vµ chØ tÊn; s¶n l−îng c©y l−¬ng thùc vô thu lµ cßn 6,8% ë quý IV3. 376,51 triÖu tÊn, t¨ng 23,79 triÖu tÊn. TÝnh theo ngµnh nghÒ, gi¸ trÞ gia NhiÒu lo¹i n«ng s¶n kh¸c nh− b«ng, t¨ng cña nhãm ngµnh nghÒ thø I (khu ®−êng, dÇu ¨n, thÞt lîn,… ®Òu t¨ng s¶n vùc I) lµ 3.400 tû NDT, t¨ng tr−ëng 5,5%; l−îng cßn thÞt bß, thÞt dª l¹i gi¶m. C¶ cña khu vùc II lµ 14.618,3 tû NDT, t¨ng n¨m diÖn tÝch trång c©y l−¬ng thùc lµ tr−ëng 9,3%; cña khu vùc III lµ 12.048,7 106,7 triÖu ha, t¨ng so víi n¨m 2007 lµ tû NDT, t¨ng 9,5%. Tû träng gi¸ trÞ gia 1,06 triÖu ha. t¨ng cña khu vùc I trong GDP lµ 11,3%, Trong n¨m qua, t¨ng tr−ëng s¶n xuÊt t¨ng 0,2 ®iÓm % so víi n¨m tr−íc; tû c«ng nghiÖp suy gi¶m, lîi nhuËn cña c¸c träng cña khu vùc II lµ 48,6%, t¨ng 0,1 doanh nghiÖp gi¶m sót. Toµn bé gi¸ trÞ ®iÓm %; tû träng cña khu vùc III lµ gia t¨ng c«ng nghiÖp c¶ n¨m 2008 lµ 40,1%, gi¶m 0,3 ®iÓm % so víi n¨m 2007. 12.911,2 tû NDT, t¨ng 9,5% so víi n¨m TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2008, dù tr÷ ngo¹i tr−íc, ®©y còng lµ møc t¨ng tr−ëng thÊp tÖ cña Trung Quèc ®¹t 1.946 tû USD, nhÊt trong vßng 5 n¨m qua, so víi møc t¨ng h¬n 417,8 tû USD so víi n¨m 2007, 11,5% ; 11,6%; 12,9%; vµ 14,9% lÇn l−ît tiÕp tôc ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ dù tr÷ cña c¸c n¨m tõ 2004 - 2007. Tõ th¸ng 1- 11, lîi nhuËn cña doanh nghiÖp c«ng ngo¹i tÖ. Trong sè 1.946 tû USD dù tr÷ nghiÖp cã quy m« trong c¶ n−íc ®¹t ngo¹i tÖ, th× cã kho¶ng 1.000 tû USD ®· 2.406,6 tû NDT, t¨ng tr−ëng 4,9% so víi ®−îc dïng ®Ó mua c¸c kho¶n nî cña cïng kú n¨m tr−íc (con sè nµy cña n¨m chÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan chÝnh phñ cña 2007 lµ 36,7%). Mü vµ c¸c n−íc ph¸t triÓn ph−¬ng T©y4. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy lµ Trong bèi c¶nh kinh tÕ toµn cÇu, ®Æc biÖt do trong n−íc chÞu nhiÒu thiªn tai lín, lµ kinh tÕ Mü suy tho¸i nh− hiÖn nay th× (®Æc biÖt lµ trËn ®éng ®Êt ë Tø Xuyªn Trung Quèc víi viÖc gi÷ c¸c kho¶n nî ngµy 12-5-2008); do nhiÒu doanh nghiÖp nµy ®· vµ ®ang gãp phÇn quan träng cho ph¶i nghØ lµm trong thêi gian diÔn ra viÖc æn ®Þnh thÞ tr−êng tµi chÝnh tiÒn tÖ Olympic vµ xuÊt khÈu gi¶m do ¶nh cña Mü vµ c¸c n−íc ph−¬ng T©y kh¸c. h−ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh S¶n xuÊt n«ng nghiÖp tiÕp tôc ph¸t toµn cÇu. T¸c ®éng bÊt lîi cña cuéc triÓn æn ®Þnh, s¶n l−îng l−¬ng thùc ®· khñng ho¶ng b¾t nguån tõ lÜnh vùc xuÊt liªn tôc t¨ng trong 5 n¨m liÒn, tæng s¶n khÈu cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi. C¸c thÞ l−îng l−¬ng thùc c¶ n¨m ®¹t tíi 528,5 tr−êng n−íc ngoµi ®ét ngét thu hÑp tõ triÖu tÊn, t¨ng so víi n¨m tr−íc lµ 26,9 gi÷a n¨m 2007 ®· khiÕn hµng chôc triÖu tÊn, t¨ng tr−ëng 5,4%. Trong ®ã, ngh×n c«ng ty liªn doanh cã vèn ®Çu t− s¶n l−îng c©y l−¬ng thùc vô hÌ lµ 120,41 n−íc ngoµi hoÆc 100% vèn n−íc ngoµi Nghiªn cøu Trung Quèc sè 4 (92) - 2009 16
n»m däc c¸c vïng duyªn h¶i ph¶i ®ãng phanh”. Trong 6 th¸ng ®Çu n¨m, c¶ thÕ cöa. TiÕp ®Õn lµ do t¸c ®éng cña t×nh giíi x«n xao tr−íc hiÖn t−îng vËt gi¸ leo tr¹ng t¨ng gi¸ nh©n c«ng, tiÒn vèn khã thang, tõ gi¸ n¨ng l−îng ®Õn gi¸ n«ng kh¨n, ¸p lùc t¨ng gi¸ thµnh vµ nhu cÇu phÈm ®Òu t¨ng ë nhÞp ®é chãng mÆt. Tõ gi¶m khiÕn hµng ngh×n c¸c nhµ m¸y nhá th¸ng 5-2007 ®Õn kho¶ng th¸ng 3-2008, trong ngµnh dÖt vµ ®å ch¬i,… kh«ng cã gi¸ dÇu th« ®· t¨ng gÊp 3 lÇn, lªn ®Õn lîi nhuËn, chØ s¶n xuÊt cÇm chõng, thËm 147 USD/thïng, gi¸ l−¬ng thùc cã lóc chÝ lµ ph¸ s¶n. t¨ng h¬n 100%. Gi¸ c¶ mét sè nguyªn Trong n¨m 2008, gi¸ trÞ gia t¨ng liÖu nh− s¾t, thÐp, hay ®ång, ch×… còng ngµnh x©y dùng ®¹t 1,707,1 tû NDT, t¨ng lªn ë møc rÊt cao. Hµng lo¹t c¸c t¨ng tr−ëng 7,1% so víi cïng kú n¨m ho¹t ®éng ®Çu c¬ tÝch tr÷ cµng lµm cho tr−íc. Tuy nhiªn, møc t¨ng tr−ëng nµy t×nh h×nh thªm c¨ng th¼ng. còng lµ møc t¨ng tr−ëng thÊp nhÊt trong Theo Côc Thèng kª Nhµ n−íc Trung vßng 5 n¨m qua. Quèc, chØ sè gi¸ tiªu dïng (CPI) 6 th¸ng §Çu t− tµi s¶n cè ®Þnh trong n¨m ®Çu n¨m 2008 cña Trung Quèc ®· t¨ng 2008 ®¹t 17.229,1 tû NDT, t¨ng 25,5% so 7,9%, trong ®ã gi¸ l−¬ng thùc t¨ng ®Õn víi cïng kú n¨m tr−íc. NÕu so s¸nh víi 20,4%. Riªng th¸ng 2 – 2008, møc l¹m 2 n¨m tr−íc th× ®Çu t− tµi s¶n cè ®Þnh ph¸t kû lôc lªn tíi 8,7%. Møc l¹m ph¸t toµn x· héi n¨m 2008 trªn danh nghÜa lµ trong th¸ng 6/2008 lµ 7,1%5. tiÕp tôc t¨ng tr−ëng, nh−ng do chØ sè gi¸ Tr¸i víi nöa ®Çu n¨m, nöa cuèi n¨m c¶ c¸c s¶n phÈm ®Çu t− t¨ng nªn tèc ®é 2008 toµn c¶nh kinh tÕ ®ét ngét thay ®æi, t¨ng tr−ëng ®Çu t− thùc tÕ l¹i gi¶m nguyªn do lµ cuéc khñng ho¶ng cho vay xuèng râ rÖt. tÝn dông nhµ ®Êt d−íi chuÈn (subprime Trong n¨m qua, tæng kim ng¹ch b¸n mortgage crisis) ë Mü ®· lan réng, dÉn lÎ hµng tiªu dïng toµn x· héi ®¹t ®Õn sù sôp ®æ cña hµng lo¹t ®Þnh chÕ tµi 10.848,8 tû NDT, t¨ng 21,6%, t¨ng 4,8 chÝnh lín nh−: Bear Stearns, Lehmon ®iÓm % so víi cïng kú n¨m tr−íc. Brother, Fannie Mae, Merrill Lynch, H·ng b¶o hiÓm AIG… 3 trong 5 ng©n Mét ®Æc ®iÓm næi bËt trong nÒn kinh hµng ®Çu t− lín cña Mü liªn tiÕp tuyªn tÕ Trung Quèc còng nh− nhiÒu n−íc bè ph¸ s¶n6, 25 ng©n hµng th−¬ng m¹i kh¸c trªn thÕ giíi lµ trong n¨m qua, gi¸ cña Mü còng cïng chung sè phËn. Cuéc c¶ hµng hãa biÕn ®æi kh«n l−êng, nöa khñng ho¶ng tµi chÝnh ®· lan réng tõ n¨m ®Çu liªn tôc xuÊt hiÖn nh÷ng c¬n Mü sang ch©u ¢u vµ tiÕp theo lµ NhËt sèt gi¸ c¶ cña hÇu hÕt c¸c lo¹i hµng hãa, B¶n. Kinh tÕ thÕ giíi suy gi¶m nhanh tõ nguyªn liÖu x©y dùng nh− s¾t, thÐp, chãng, kÐo theo thÞ tr−êng cæ phiÕu toµn xi m¨ng… ®Õn dÇu löa, vµng… cho ®Õn cÇu sôt gi¶m m¹nh. TuÇn lÔ tõ 15 ®Õn c¶ l−¬ng thùc, thùc phÈm; nöa n¨m sau 21-9-2008, hÇu hÕt c¸c chØ sè chøng th× ®ét ngét gi¶m sót, “tôt dèc kh«ng Nghiªn cøu Trung Quèc sè 4 (92) - 2009 17
§ç Ngäc Toµn - Hµ thÞ Hång V¨n - NguyÔn ThÞ Thu HiÒn thÓ thao. ThËm chÝ, «ng Chen Jian, Tæng kho¸n ë c¸c sµn giao dÞch lín trªn thÕ Th− ký HiÖp héi nghiªn cøu kinh tÕ giíi ®Òu tuét dèc m¹nh. TÝnh tõ ®Çu Olympic B¾c Kinh, cßn dù ®o¸n Olympic th¸ng 9 -2008 ®Õn ®Çu n¨m 2009, trÞ gi¸ 2008 sÏ tiÕp tôc lµm lîi cho ngµnh du chØ sè Nikkei cña NhËt mÊt gi¸ ®Õn 1/3; lÞch n−íc nµy trong kho¶ng mét thËp kû chØ sè Hang seng cña Hång K«ng mÊt n÷a.8 Kh«ng chØ cã vËy, Olympic cßn lµ gi¸ 1/4; chØ sè trªn thÞ tr−êng chøng c¬ héi ®Ó Trung Quèc qu¶ng b¸ h×nh kho¸n Th−îng H¶i còng gi¶m gÇn 70% ¶nh cña m×nh víi thÕ giíi; mét Trung kÓ tõ ®Çu n¨m 2008. Gi¸ c¶ cña hÇu hÕt Quèc cëi më, hoµ b×nh, minh b¹ch ë mäi c¸c lo¹i hµng hãa theo ®ã còng liªn tôc lÜnh vùc vµ ®ang lín m¹nh v−ît bËc sÏ gi¶m sót, gi¸ dÇu th« kú h¹n trªn thÞ thóc ®Èy lßng tin cña c¸c nhµ ®Çu t− vµo tr−êng thÕ giíi ®· r¬i xuèng kho¶ng 34 Trung Quèc. USD/thïng, møc thÊp nhÊt trong vßng 4 Tuy nhiªn ng−êi ta còng lo ng¹i r»ng, n¨m r−ìi qua. kinh tÕ Trung Quèc liÖu cã suy gi¶m sau NÕu nh− trong n¨m 2007, sù bïng næ Olympic nh− th−êng thÊy, gièng nh− cña thÞ tr−êng chøng kho¸n ®−îc c¸c ng−êi d©n Athens mÊt vµi chôc n¨m ®Ó nhµ kinh tÕ coi nh− “qu¶ bom tÊn” trong tr¶ cho c¸c kho¶n chi tiªu kho¶ng 9 tû nÒn kinh tÕ Trung Quèc, th× sang n¨m euro cho Olympic?9. Bëi ®Ó chuÈn bÞ cho 2008, ®Æc biÖt lµ nöa cuèi n¨m, thÞ Olympic 2008, B¾c Kinh còng ®· chi rÊt tr−êng chøng kho¸n cña Trung Quèc m¹nh tay cho viÖc x©y dùng c¸c c«ng còng nh− hÇu hÕt c¸c thÞ tr−êng chøng tr×nh phôc vô cho sù kiÖn träng ®¹i nµy. kho¸n trªn thÕ giíi ®Òu hÕt søc ¶m ®¹m. Sù t¨ng tr−ëng qu¸ m¹nh vÒ ®Çu t− Mét sù kiÖn lín n÷a lµ trong n¨m qua trong giai ®o¹n tiÒn Olympic, cïng víi Trung Quèc ®· tæ chøc ThÕ vËn héi ®ã lµ sù bïng næ vÒ søc mua vµ doanh sè, Olympic hÕt søc thµnh c«ng. §©y lµ ThÕ sÏ thóc ®Èy GDP t¨ng tr−ëng, nh−ng vËn héi hoµnh tr¸ng, ®Æc s¾c, ngo¹n môc trong giai ®o¹n hËu Olympic, søc mua nhÊt vµ còng tèn kÐm nhÊt trong lÞch sö. vµ doanh sè sôt gi¶m m¹nh ®i kÌm víi Theo sè liÖu míi nhÊt võa ®−îc nã lµ nh÷ng chi phÝ tèn kÐm nh»m duy Shanghai Daily dÉn lêi mét quan chøc tr× b¶o d−ìng c¸c c«ng tr×nh nhµn rçi cao cÊp cña thµnh phè B¾c Kinh cho biÕt, cña Olympic liÖu cã lµm GDP suy gi¶m? tæng møc ®Çu t− cho ThÕ vËn héi VÒ vÊn ®Ò nµy, Chñ tÞch ViÖn Nghiªn Olympic 2008 tÝnh tõ n¨m 2001 ®Õn nay cøu kinh tÕ Samsung (SERI), «ng Seung ®· lªn tíi 295 tû NDT (t−¬ng ®−¬ng Ho Park, cho r»ng mét giai ®o¹n t¹m 43,13 tû USD)7. l¾ng cña kinh tÕ trong ng¾n h¹n ngay NhiÒu chuyªn gia dù ®o¸n r»ng viÖc sau kú Olympic cã thÓ x¶y ra nh−ng tÊt tæ chøc ThÕ vËn héi cã thÓ ®em ®Õn c¶ c¸c quèc gia ®Òu håi phôc ngay sau ®ã. nh÷ng c¬ héi ph¸t triÓn “vµng” cho mét H¬n n÷a ®èi víi Trung Quèc, kinh tÕ B¾c sè lÜnh vùc kinh tÕ cña Trung Quèc, nh− Kinh chØ chiÕm tû träng nhá 4-5% trong du lÞch, tµi chÝnh, v¨n ho¸, triÓn l·m vµ nÒn kinh tÕ Trung Quèc, v× thÕ, thËm chÝ Nghiªn cøu Trung Quèc sè 4 (92) - 2009 18
nÕu B¾c Kinh t¨ng tr−ëng chËm l¹i th× kinh tÕ Trung Quèc. N¨m 2007, xuÊt sù t¨ng tr−ëng cña Trung Quèc nãi khÈu ®ãng gãp tíi 19,7% vµ ®Çu t− gãp chung, còng kh«ng thÓ chËm l¹i. tíi 40,9% vµo sù t¨ng tr−ëng GDP10. ThÕ N¨m 2008, mÆc dï cã sù kiÖn nh−ng b−íc vµo n¨m 2008, møc t¨ng Olympic thu hót kh¸ch du lÞch, nh−ng tr−ëng xuÊt nhËp khÈu cña Trung Quèc còng do ¶nh h−ëng cña kinh tÕ toµn cÇu cã dÊu hiÖu suy gi¶m, trong 9 th¸ng ®Çu suy tho¸i, nªn c¶ n¨m sè kh¸ch nhËp n¨m, cã 8 th¸ng møc xuÊt khÈu thÊp c¶nh du lÞch Trung Quèc ®¹t 130,03 d−íi møc cïng kú n¨m tr−íc, tèc ®é t¨ng triÖu l−ît ng−êi, gi¶m 1,4% so víi cïng tr−ëng xuÊt khÈu gi¶m 4,8 ®iÓm %. §Æc kú n¨m tr−íc. Trong ®ã, kh¸ch n−íc biÖt lµ nöa cuèi n¨m 2008, cuéc khñng ngoµi gi¶m m¹nh nhÊt: 6,8%, ®¹t 24,33 ho¶ng tµi chÝnh toµn cÇu ®· t¸c ®éng triÖu l−ît ng−êi; tõ Hång K«ng, §µi ngµy cµng gay g¾t ®Õn lÜnh vùc ngo¹i Loan, Ma Cao ®¹t 105,7 triÖu l−ît ng−êi, th−¬ng, t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu hµng hãa gi¶m nhÑ 0,1%. Nguån thu ngo¹i tÖ tõ cña Trung Quèc ra thÕ giíi gi¶m liªn tôc, kh¸ch du lÞch quèc tÕ lµ 40,8 tû USD, tõ møc 21,5% trong th¸ng 9 gi¶m xuèng gi¶m 2,6%. Tr¸i víi xu h−íng gi¶m sót cßn 2,2% trong th¸ng 1111. C¶ n¨m tæng vÒ sè l−ît ng−êi vµ nguån thu tõ kh¸ch kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu hµng hãa cña n−íc ngoµi, du lÞch cña ng−êi d©n trong Trung Quèc ®¹t 2.561,6 tû USD, t¨ng n−íc vµ nguån thu tõ du lÞch trong n−íc l¹i t¨ng. C¶ n¨m, sè ng−êi trong n−íc tr−ëng 17,8%, gi¶m 5,2 ®iÓm % so víi xuÊt c¶nh ®¹t 45,84 triÖu l−ît ng−êi, n¨m tr−íc. Trong ®ã, kim ng¹ch xuÊt t¨ng 11,9% so víi cïng kú n¨m tr−íc. Sè khÈu ®¹t 1.428,5 tû USD, t¨ng tr−ëng ng−êi ®i du lÞch trong n−íc lµ 1,71 tû 17,2%, gi¶m 8,5 ®iÓm % so víi n¨m 2007; l−ît ng−êi, t¨ng tr−ëng 6,3%; thu nhËp kim ng¹ch nhËp khÈu ®¹t 1.133,1 tû tõ du lÞch trong n−íc ®¹t 874,9 tû NDT, USD, t¨ng tr−ëng 18,5%, gi¶m 2,3 ®iÓm t¨ng tr−ëng 12,6%. %. XuÊt siªu lµ 295,5 tû USD, t¨ng h¬n so cïng kú n¨m tr−íc lµ 32,8 tû USD12, 2. Kinh tÕ ®èi ngo¹i gi¶m 51,9 tû USD so víi n¨m 2007. §©y ®−îc coi lµ lÜnh vùc chÞu nhiÒu C¶ n¨m, xuÊt khÈu cña Trung Quèc t¸c ®éng nhÊt cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh toµn cÇu. Mét n−íc ®−îc vÝ nh− sang c¸c thÞ tr−êng chñ yÕu hÇu hÕt lµ “c«ng x−ëng cña thÕ giíi” víi m« h×nh kinh gi¶m sót: xuÊt khÈu sang Mü ®¹t 252,3 tÕ phô thuéc nhiÒu vµo xuÊt khÈu vµ ®Çu tû USD t¨ng tr−ëng 8,4%, gi¶m 6,0 ®iÓm t− n−íc ngoµi th× sù sôt gi¶m kinh tÕ vµ % so víi cïng kú n¨m 2007; xuÊt khÈu tiªu dïng cña Mü, EU - nh÷ng thÞ tr−êng sang EU ®¹t 292,9 tû USD, t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu lín nhÊt cña Trung Quèc sÏ 19,5%, gi¶m 9,7 ®iÓm %; xuÊt khÈu sang ¶nh h−ëng kh«ng nhá ®Õn m« h×nh t¨ng Hång C«ng ®¹t 190,7 tû USD, t¨ng tr−ëng cña n−íc nµy. tr−ëng 3,4%, gi¶m ®Õn 15,4 ®iÓm % so L©u nay, xuÊt khÈu lu«n lµ mét bé víi cïng kú n¨m 2007. (Xem b¶ng 1) phËn quan träng thóc ®Èy t¨ng tr−ëng Nghiªn cøu Trung Quèc sè 4 (92) - 2009 19
§ç Ngäc Toµn - Hµ thÞ Hång V¨n - NguyÔn ThÞ Thu HiÒn B¶ng 1: T×nh h×nh suy gi¶m t¨ng tr−ëng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Trung Quèc sang c¸c thÞ tr−êng chñ yÕu n¨m 2008 Quèc gia vµ Møc t¨ng tr−ëng n¨m Møc t¨ng tr−ëng n¨m Møc ®é suy gi¶m t¨ng 2007 (%) 2008 (%) tr−ëng (®iÓm %) khu vùc EU 29,2 19,5 9,7 Mü 14,4 8,4 6,0 Hång K«ng 18,8 3,4 15,4 NhËt B¶n 11,4 13,8 - 2,4 ASEAN 32,1 20,7 11,4 H n Quèc 26,1 31,0 - 4,9 Nga 79,9 15,9 64,0 64,7 31,2 33,5 Ên §é § i Loan 13,1 10,3 2,8 Nguån: - Sè liÖu t¨ng tr−ëng cña n¨m 2007, 2008 dÉn theo sè liÖu cña Côc Thèng kª Nhµ n−íc Trung Quèc - Sè liÖu suy gi¶m t¨ng tr−ëng do t¸c gi¶ tÝnh B¶ng 1 cho thÊy chØ trõ xuÊt khÈu Trung Quèc ph¶i ®ãng cöa vµ Ýt nhÊt 2,7 triÖu ng−êi mÊt viÖc lµm.13 sang NhËt B¶n vµ Hµn Quèc lµ t¨ng cßn l¹i xuÊt khÈu cña Trung Quèc sang hÇu Xung quanh møc ®é t¸c ®éng cña cuéc hÕt c¸c thÞ tr−êng chñ yÕu ®Òu suy gi¶m khñng ho¶ng tµi chÝnh toµn cÇu ®Õn so víi 2007. kinh tÕ Trung Quèc, nhiÒu ý kiÕn cho Sù xuèng dèc vÒ tèc ®é t¨ng tr−ëng r»ng nÒn kinh tÕ Trung Quèc mÆc dï xuÊt khÈu ®· lµm gi¶m sót nghiªm ph¶i chÞu ¶nh h−ëng nh−ng kh«ng s©u. träng tû lÖ l·i suÊt xuÊt khÈu rßng trong Lý do lµ, thø nhÊt vÒ c¬ cÊu kinh tÕ, thu nhËp mËu dÞch, thu hÑp lîi nhuËn kh¸c víi nhiÒu n−íc ph¸t triÓn trªn thÕ cña c¸c doanh nghiÖp ngo¹i th−¬ng vµ giíi, Trung Quèc cã n«ng nghiÖp chiÕm ¶nh h−ëng xÊu tíi m«i tr−êng mËu dÞch ®Õn 11,3% GDP, c«ng nghiÖp lµ 48,6% cña n−íc nµy. vµ dÞch vô chØ chiÕm 40,1% GDP; so s¸nh víi c¸c con sè nµy cña Mü lµ 1,2%; Cuèi th¸ng 10-2008, theo thÈm ®Þnh 19,8% vµ 79% (c¸c n−íc ph¸t triÓn còng cña HiÖp héi c¸c doanh nghiÖp cã vèn cã c¬ cÊu kinh tÕ t−¬ng tù, tøc lµ n«ng ®Çu t− n−íc ngoµi §«ng Qu¶n, nhu cÇu nghiÖp chiÕm tû träng rÊt nhá, cßn dÞch nhËp khÈu trªn thÕ giíi sÏ gi¶m kho¶ng vô chiÕm ®Õn 70-80% GDP). Trong khi 30%. HËu qu¶ lµ sÏ cã tõ 9.000 ®Õn ®ã, khñng ho¶ng tµi chÝnh hÇu nh− Ýt 45.000 nhµ m¸y trong vïng Qu¶ng Ch©u, ¶nh h−ëng ®Õn khu vùc n«ng nghiÖp, §«ng Qu¶n, Th©m QuyÕn, ë phÝa Nam Nghiªn cøu Trung Quèc sè 4 (92) - 2009 20
tr−ëng kh¸ nhanh. §iÒu nµy chøng tá chÞu t¸c ®éng nhiÒu nhÊt chÝnh lµ khu nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi vÉn rÊt tin t−ëng vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, ®Æc biÖt lµ vµo viÔn c¶nh ph¸t triÓn s¸ng sña cña khu vùc dÞch vô (nh− ng©n hµng, chøng nÒn kinh tÕ Trung Quèc. C¶ n¨m t¨ng kho¸n…). V× vËy do ®Æc thï vÒ c¬ cÊu míi thªm 27.514 doanh nghiÖp ®Çu t− kinh tÕ, nÒn kinh tÕ Trung Quèc chÞu trùc tiÕp n−íc ngoµi thuéc lÜnh vùc phi ¶nh h−ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi tµi chÝnh, gi¶m so cïng kú n¨m tr−íc chÝnh Ýt h¬n c¸c n−íc ph¸t triÓn vµ Mü. 27,3%. Kim ng¹ch ®Çu t− trùc tiÕp n−íc Thø hai, theo c¸c chuyªn gia Trung ngoµi sö dông thùc tÕ lµ 92,4 tû USD, Quèc, hiÖn l−îng hµng xuÊt khÈu sang t¨ng tr−ëng 23,6%, t¨ng 10,0 ®iÓm % so Mü chiÕm 20% tæng møc xuÊt khÈu c¶ víi cïng kú n¨m tr−íc. n¨m cña Trung Quèc, nÕu tû lÖ t¨ng Kim ng¹ch ®Çu t− trùc tiÕp n−íc tr−ëng kinh tÕ Mü gi¶m 1 ®iÓm %, th× tû ngoµi trong c¶ n¨m (trõ lÜnh vùc tµi lÖ t¨ng xuÊt khÈu cña Trung Quèc còng chÝnh) ®¹t 40,7 tû USD, t¨ng tr−ëng chØ gi¶m kh«ng ®Õn 1 ®iÓm %.14 Thø ba, 63,6% so víi cïng kú n¨m tr−íc. c¬ cÊu mËu dÞch cña Trung Quèc thuéc VÒ lÜnh vùc hîp t¸c ®èi ngo¹i: Thùc d¹ng xuÊt nhËp khÈu hµng lo¹t, lµ “c«ng hiÖn chiÕn l−îc “®i ra ngoµi” nªn trong x−ëng” cña thÕ giíi Trung Quèc cã ®Õn nh÷ng n¨m qua, Trung Quèc ®· ®Èy 60% mËu dÞch xuÊt nhËp khÈu lµ hµng m¹nh quan hÖ hîp t¸c gi÷a c¸c doanh gia c«ng chÕ biÕn, do vËy mÆc dï nhËp nghiÖp ®Çu t− ra n−íc ngoµi cña m×nh víi quèc tÕ, bao gåm hai néi dung chñ nhiÒu, xuÊt nhiÒu nh−ng gi¸ trÞ thùc tÕ yÕu lµ hîp t¸c kho¸n x©y dùng c¸c c«ng mµ Trung Quèc ®−îc h−ëng chñ yÕu chØ tr×nh vµ hîp t¸c cung øng dÞch vô lao lµ tiÒn c«ng lao ®éng Ýt ái, cßn b¶n quyÒn, ®éng, vµ còng ®· ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh gi¸ trÞ gia t¨ng cao… l¹i thuéc vÒ t− b¶n tùu ®¸ng ghi nhËn. N¨m 2008, doanh n−íc ngoµi. Nh− vËy, ¶nh h−ëng cña sù thu tõ c«ng tr×nh bao thÇu n−íc ngoµi lµ suy gi¶m cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®èi 56,6 tû USD, t¨ng tr−ëng 39,4% so víi víi kinh tÕ trong n−íc kh«ng qu¸ cïng kú n¨m tr−íc. Ho¹t ®éng hîp t¸c nghiªm träng. Cã lÏ, ®iÒu khiÕn ng−êi ta dÞch vô lao ®éng víi n−íc ngoµi còng ®¹t lo l¾ng chÝnh lµ vÊn ®Ò sè lao ®éng bÞ møc t¨ng tr−ëng râ rÖt. C¶ n¨m, doanh thÊt nghiÖp hµng lo¹t ë c¸c doanh thu tõ hîp t¸c lao ®éng víi n−íc ngoµi lµ nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu cã g©y 8,1 tû USD, t¨ng tr−ëng 19,1%. nªn nh÷ng bÊt æn x· héi? II. C¸C GI¶I PH¸P LINH HO¹T Vµ VÒ ®Çu t− trùc tiÕp cña n−íc ngoµi: QUY M¤ CñA NHµ N¦íC TRUNG N¨m 2008, trong bèi c¶nh hÖ thèng tµi QUèC chÝnh - tiÒn tÖ toµn cÇu ®ang chao ®¶o, N¨m 2008 lµ mét n¨m cã nhiÒu biÕn nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®ang trªn ®µ suy ®éng vµ nhiÒu nh©n tè bÊt lîi ®èi víi nÒn tho¸i, ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi vµo kinh tÕ Trung Quèc. C¨n cø vµo t×nh Trung Quèc cã th¸ng gi¶m sót nh−ng h×nh thùc tÕ, ChÝnh phñ Trung Quèc ®· tæng thÓ c¶ n¨m vÉn ®¹t møc t¨ng Nghiªn cøu Trung Quèc sè 4 (92) - 2009 21
§ç Ngäc Toµn - Hµ thÞ Hång V¨n - NguyÔn ThÞ Thu HiÒn kÞp thêi cã nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ GDP lªn tíi 14.000 tû USD, còng chØ chi m« kh¸c nhau vµo tõng thêi ®iÓm. Tõ kho¶ng 1.000 tû USD t−¬ng ®−¬ng 7% môc tiªu “phßng ngõa qu¸ nãng, phßng GDP; ®Çu th¸ng 11-2008, §øc - quèc gia ngõa l¹m ph¸t” vµo ®Çu n¨m, Trung m¹nh nhÊt ch©u ¢u còng míi chØ ®−a ra Quèc chuyÓn sang “duy tr× t¨ng tr−ëng kÕ ho¹ch chi 23 tû USD (t−¬ng ®−¬ng 2% GDP) ®Ó chÊn h−ng nÒn kinh tÕ15. kinh tÕ vµ khèng chÕ l¹m ph¸t” vµo gi÷a n¨m vµ “më réng nhu cÇu trong n−íc, Sè tiÒn 4.000 tû NDT cô thÓ sÏ ph©n thóc ®Èy t¨ng tr−ëng” vµo cuèi n¨m. bæ nh− sau: ®Çu t− cho c¸c c«ng tr×nh an Cïng víi nã lµ 10 nhãm gi¶i ph¸p ®−îc c− mang tÝnh an sinh kho¶ng 280 tû ®Ò ra t¹i Héi nghÞ Th−êng vô Quèc vô NDT; c¸c c«ng tr×nh d©n sinh vµ c¬ së h¹ viÖn Trung Quèc ®Çu th¸ng 11-2008 tÇng ë n«ng th«n kho¶ng 370 tû NDT; nh»m më réng h¬n n÷a nhu cÇu trong cho x©y dùng ®−êng s¾t, ®−êng bé, s©n n−íc, thóc ®Èy kinh tÕ t¨ng tr−ëng bay, m¹ng l−íi ®iÖn ë thµnh thÞ vµ n«ng nhanh, æn ®Þnh. Theo ®ã, ChÝnh phñ th«n kho¶ng 1800 tû NDT; cho c¸c dù ¸n Trung Quèc sö dông chÝnh s¸ch tµi vÒ y tÕ, v¨n hãa vµ gi¸o dôc kho¶ng 40 chÝnh tÝch cùc vµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ níi tû NDT; cho c¸c dù ¸n vÒ b¶o vÖ m«i láng thÝch hîp. tr−êng kho¶ng 350 tû NDT; cho viÖc ®iÒu chØnh kÕt cÊu nh»m n©ng cao n¨ng lùc §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng tr× trÖ cña tù chñ s¸ng t¹o kho¶ng 160 tû NDT; cho nÒn kinh tÕ, nh»m duy tr× tèc ®é t¨ng viÖc x©y dùng l¹i vïng bÞ thiªn tai tr−ëng kinh tÕ kho¶ng 8% trong n¨m kho¶ng 100 tû NDT. H¬n n÷a, viÖc hoµn 2009-2010 (møc mµ c¸c nhµ ph©n tÝch thuÕ sÏ ®−îc thùc hiÖn ®èi víi mét lo¹t coi lµ tiªu chuÈn cã thÓ t¹o ®ñ viÖc lµm, s¶n phÈm xuÊt khÈu. ®¶m b¶o æn ®Þnh x· héi), ChÝnh phñ Trung Quèc ®· ®−a ra c¸c biÖn ph¸p Nh»m nhanh chãng thùc hiÖn tiÕn ®é chÊn chØnh kinh tÕ hÕt søc quy m« vµ kh¾c phôc hËu qu¶ thiªn tai còng nh− linh ho¹t. HiÖn ChÝnh phñ Trung Quèc h¹n chÕ ¶nh h−ëng cña cuéc khñng ®ang cã kÕ ho¹ch kÝch cÇu trÞ gi¸ kho¶ng ho¶ng tµi chÝnh toµn cÇu ®èi víi nÒn kinh tÕ, ngay trong quý 4-2008, ChÝnh 4.000 tû NDT (586 tû USD) víi hy väng phñ Trung Quèc ®· −u tiªn s¾p xÕp vèn kÕ ho¹ch nµy sÏ thóc ®Èy kinh tÕ t¨ng ®Çu t− cña trung −¬ng lµ 100 tû NDT. tr−ëng, thóc ®Èy nhu cÇu trong n−íc Kho¶n cÊp bæ sung nµy nh»m gi¶i quyÕt thay thÕ cho viÖc xuÊt khÈu sang c¸c vÊn ®Ò d©n sinh, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, n−íc nh− Mü, EU gi¶m ®i trong bèi c¶nh b¶o vÖ m«i tr−êng, ®ång thêi cÊp tr−íc khñng ho¶ng. mét sè kinh phÝ cho viÖc kh«i phôc, x©y §©y lµ mét kÕ ho¹ch lín nhÊt tõ tr−íc dùng l¹i vïng bÞ thiªn tai. ®Õn nay, bëi ®èi víi mét quèc gia nh− §èi víi kÕ ho¹ch 586 tû USD nµy, Trung Quèc, GDP chØ kho¶ng 3.500 tû trung −¬ng sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm chi USD, th× kÕ ho¹ch chi 586 tû USD 173,3 tû USD, cßn chÝnh quyÒn ®Þa (kho¶ng 15 - 16% GDP) lµ mét kÕ ho¹ch ph−¬ng vµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i chi rÊt lín, nÕu so s¸nh víi nh÷ng c−êng 412,7 tû USD. quèc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nh− Mü, víi Nghiªn cøu Trung Quèc sè 4 (92) - 2009 22
Thùc tÕ cho thÊy, ®©y kh«ng ph¶i lµ lÇn ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña lÇn ®Çu tiªn ChÝnh phñ Trung Quèc sö Trung Quèc, h¬n n÷a, viÖc h¹ thÊp l·i dông chÝnh s¸ch tµi chÝnh tÝch cùc, mµ suÊt 1,08% lµ møc cao nhÊt trong 11 n¨m qua. chÝnh s¸ch nµy còng ®· ®−îc sö dông n¨m 1998 ®Ó kh¾c phôc ¶nh h−ëng cña ViÖc h¹ l·i suÊt víi møc lín nh− vËy cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh ch©u ¸. Thêi lµ biÓu hiÖn cô thÓ cña Trung Quèc ®iÓm ®ã, ChÝnh phñ Trung Quèc ®· ph¸t trong viÖc phèi hîp chÝnh s¸ch tµi chÝnh hµnh thªm 100 tû NDT quèc tr¸i dµi h¹n, tÝch cùc vµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ níi láng ®Çu t− chñ yÕu vµo c¬ së h¹ tÇng. Cßn thÝch hîp, ®ång thêi còng lµ sù tÝnh to¸n hiÖn nay, do ¶nh h−ëng cña cuéc khñng tr−íc nh»m ®èi phã víi nguy c¬ thiÓu ho¶ng tµi chÝnh lÇn nµy nghiªm träng ph¸t. §©y lµ biÖn ph¸p ®ång bé cña h¬n, tiÒm lùc kinh tÕ Trung Quèc còng chÝnh s¸ch tµi chÝnh nh»m ®èi phã víi lín m¹nh h¬n gÊp béi, nªn quy m« ®Çu c¬n b·o t¸p tµi chÝnh do cuéc khñng t− còng lín h¬n rÊt nhiÒu, lªn ®Õn 4000 ho¶ng g©y ra. tû NDT. Ngoµi ra, cßn mét ®iÓm n÷a cÇn Ngoµi viÖc h¹ l·i suÊt c¬ b¶n tiÒn göi nhÊn m¹nh lµ, nÕu nh− chÝnh s¸ch n¨m vµ tiÒn vay, Ng©n hµng Trung −¬ng 1998 còng ®· h−íng tíi d©n sinh, nh−ng Trung Quèc cßn h¹ thÊp tû lÖ dù tr÷ b¾t víi quy m« khiªm tèn th× kÕ ho¹ch kÝch buéc b»ng ®ång NDT cña c¸c c¬ quan tµi cÇu lÇn nµy chó träng h¬n n÷a ®Õn d©n chÝnh tiÒn tÖ còng nh− l·i suÊt t¸i cÊp sinh víi quy m« lín h¬n rÊt nhiÒu, theo vèn cña Ng©n hµng Trung −¬ng. ViÖc ®ã chi tµi chÝnh nhµ n−íc lÊy dÞch vô nµy sÏ lµm t¨ng thªm nguån vèn cã thÓ c«ng céng lµm xuÊt ph¸t ®iÓm, ®iÒu nµy cho vay cña c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i, sÏ cã lîi cho c¶i thiÖn côc diÖn mÊt c©n gãp phÇn lµm dÞu vÊn ®Ò vay vèn khã b»ng trong thu nhËp quèc d©n Trung cña doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh Quèc hiÖn nay16. nghiÖp võa vµ nhá, h¹ thÊp gi¸ thµnh Víi viÖc tõng b−íc thùc hiÖn nh÷ng vay tiÒn vµ ®Çu t− cña doanh nghiÖp. biÖn ph¸p trªn, n¨ng lùc tiªu dïng trong ViÖc nµy sÏ mang l¹i lîi Ých thiÕt thùc n−íc cña Trung Quèc cã kh¶ n¨ng sÏ cho c¸c doanh nghiÖp chÕ t¹o ®ang ph¶i ®−îc n©ng cao râ rÖt, thóc ®Èy kinh tÕ ®èi mÆt víi xuÊt khÈu gi¶m sót vµ nhu n−íc nµy t¨ng tr−ëng. cÇu trong n−íc kh«ng ®ñ. §ång thêi, trong bèi c¶nh hiÖn nay, nã còng sÏ kÝch VÒ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, thùc hiÖn chÝnh thÝch dßng vèn cña doanh nghiÖp t×m s¸ch tiÒn tÖ níi láng thÝch hîp, trong kiÕm h−íng ®Çu t− míi. Ngoµi ra, viÖc thêi gian 3 th¸ng, tõ th¸ng 10 ®Õn th¸ng h¹ l·i suÊt víi møc lín còng cã lîi cho 12 - 2008, Ng©n hµng Trung −¬ng Trung viÖc h¹ thÊp gi¸ thµnh mua nhµ ë cña Quèc ®· h¹ l·i suÊt ®Õn 5 lÇn. Trong ®ã, ng−êi d©n. ngµy 8-10-2008, Trung Quèc ®· lÇn ®Çu tiªn chÝnh thøc cïng tham gia gi¶m l·i TiÕp theo, ngµy 2-12-2008, tr−íc suÊt chung trªn thÞ tr−êng thÕ giíi. MËt quyÕt ®Þnh h¹ thÊp tû gi¸ hèi ®o¸i ®ång ®é 5 lÇn h¹ l·i suÊt trong vßng 3 th¸ng NDT cña Ng©n hµng Nhµ n−íc, trong nh− vËy lµ ®iÒu rÊt hiÕm thÊy trong c¸c mÊy ngµy ®Çu th¸ng 12-2008, tû gi¸ hèi Nghiªn cøu Trung Quèc sè 4 (92) - 2009 23
§ç Ngäc Toµn - Hµ thÞ Hång V¨n - NguyÔn ThÞ Thu HiÒn ®o¸i gi÷a ®ång NDT vµ USD ®· liªn tôc Trung Quèc, mµ cßn trë thµnh chÊt xóc gi¶m sau khi duy tr× ë møc 6,83 NDT ®æi t¸c cho ngµnh c«ng nghiÖp xuÊt khÈu 1USD trong gÇn hai th¸ng, xuèng cßn cña c¸c n−íc kh¸c vµ gióp thÕ giíi sím tho¸t khái suy tho¸i17. 6,85 NDT ®æi 1USD trong ngµy 2-12- 2008 vµ gi¶m xuèng cßn 6,88 NDT ®æi Tuy nhiªn, ng−êi ta quan t©m lµ liÖu 1USD trong ngµy 3-12-2008, chØ sè giao kÕ ho¹ch quy m« nµy cã thÓ ®¶m b¶o ®Çu dÞch ngo¹i hèi trong mÊy ngµy nµy còng t− sÏ ®−îc thùc hiÖn t¹i nh÷ng khu vùc gi¶m gÇn 200 ®iÓm. §©y lµ møc gi¶m kû vµ nh÷ng ngµnh ®ang rÊt cÇn vèn, vµ lôc kÓ tõ khi Trung Quèc thùc hiÖn c¶i viÖc b¬m vèn nµy cã t¹o ra hiÖu qu¶ lín c¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i vµo th¸ng 7-2005. nhÊt hay kh«ng? Bëi thùc hiÖn mét kÕ ViÖc h¹ thÊp l·i suÊt vµ gi¶m gi¸ ho¹ch lín nh− vËy còng kh«ng ph¶i dÔ ®ång NDT cã thÓ lµm gi¶m gi¸ thµnh dµng. ViÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng sÏ t¹o cña c¸c doanh nghiÖp víi møc lín, thªm c¬ héi viÖc lµm, nh−ng ®ång thêi sÏ nh−ng do t¸c ®éng cña cuéc khñng lµm nhµ n−íc ph¶i mÊt nhiÒu thËp kû ho¶ng tµi chÝnh, vÊn ®Ò bøc xóc cÇn gi¶i míi thu håi ®−îc vèn ®Çu t− ban ®Çu. quyÕt cña c¸c doanh nghiÖp lµ nhu cÇu H¬n n÷a, do thùc hiÖn chiÕn l−îc t−¬ng chø kh«ng ph¶i gi¸ thµnh. XuÊt khÈu tù n¨m 1998 ®Ó ®èi phã víi cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh ch©u ¸, vµ kÕ ho¹ch cña Trung Quèc sang thÞ tr−êng ¢u, Mü gi¶m sót lµ do møc cÇu cña hai khu vùc kh«i phôc kinh tÕ cña 11 tØnh miÒn T©y nµy gi¶m xuèng chø kh«ng ph¶i hµng Trung Quèc trÞ gi¸ 95,6 tû USD b¾t ®Çu Trung Quèc “qu¸ ®¾t”. Tãm l¹i, cÇn ph¶i tõ nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû tr−íc nªn ¸p dông ®ång bé, tæng hîp c¸c biÖn ph¸p c¬ së h¹ tÇng cña Trung Quèc còng kh¸ tµi chÝnh, tiÒn tÖ, ®ång thêi ph¶i phèi tèt, v× thÕ hiÖu øng cña kÕ ho¹ch lÇn nµy hîp víi viÖc hoµn thiÖn hÖ thèng b¶o ®èi víi nÒn kinh tÕ lµ kh«ng lín. §iÒu ®¶m x· héi, më réng tiªu dïng cña ®«ng cÇn thiÕt h¬n chÝnh lµ ph¶i kÝch thÝch ®¶o nh©n d©n míi cã thÓ gi¶i quyÕt c¨n tiªu dïng cña c¸c hé gia ®×nh, tøc lµ b¶n vÊn ®Ò kÝch cÇu trong n−íc, gi¶i t¨ng c−êng søc mua. Muèn vËy, ph¶i quyÕt c¸c khã kh¨n cho doanh nghiÖp. n©ng cao thu nhËp cho sè ®«ng nh÷ng ng−êi cã thu nhËp thÊp, vµ ®Èy nhanh * Mét sè ý kiÕn xung quanh kÕ ho¹ch viÖc x©y dùng hÖ thèng an sinh x· héi ®Ó kÝch cÇu trÞ gi¸ 4.000 tû NDT ng−êi d©n kh«ng cÇn tiÕt kiÖm tiÒn cho Xung quanh kÕ ho¹ch kÝch cÇu lÇn b¶o hiÓm x· héi, y tÕ, lóc ®ã hä sÏ cã nµy còng cã nhiÒu ý kiÕn tr¸i ng−îc nhiÒu tiÒn h¬n ®Ó chi dïng. nhau. ViÖc Trung Quèc nhanh chãng Mét vÊn ®Ò n÷a còng khiÕn ng−êi ta ®−a ra chÝnh s¸ch tµi chÝnh tÝch cùc víi lo ng¹i chÝnh lµ hiÖn t−îng tham nhòng, quy m« lín nh− vËy thÓ hiÖn Trung hèi lé trong x· héi Trung Quèc. B¸o chÝ Quèc víi t− c¸ch lµ mét n−íc lín cã tr¸ch §¹i lôc ®· ®−a nhiÒu c©u chuyÖn vÒ nhiÖm chung vai g¸nh v¸c nÒn kinh tÕ hµng tr¨m c¸n bé tõ c¸c bé vµ tØnh tíi gâ thÕ giíi. Theo Tæng gi¸m ®èc Ng©n hµng cöa ñy ban C¶i c¸ch vµ ph¸t triÓn quèc thÕ giíi Justin Lin, nç lùc nµy kh«ng chØ gia (NDRC) ®Ó cã ®−îc mét kho¶n tiÒn ®ãng gãp lín cho t¨ng tr−ëng kinh tÕ cña Nghiªn cøu Trung Quèc sè 4 (92) - 2009 24
®Çu t−. Nh− vËy, ®Ó gãi kÝch cÇu 4.000 tû trong suèt thêi gian dµi võa qua vµ viÖc NDT ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ nh− mong muèn, thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®Çu t− khæng lå lÇn Nhµ n−íc Trung Quèc cÇn ph¶i lËp ra nµy chÝnh lµ ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng nót mét c¬ quan ®Æc biÖt ®Ó gi¸m s¸t viÖc chi th¾t ®ã. tiªu gãi kÝch cÇu nµy, nh»m chèng l¹i Mét vÊn ®Ò n÷a lµ ®· tõ l©u c¸c nhµ t×nh tr¹ng tham nhòng ë c¸c ®Þa ph−¬ng. ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cña Trung Quèc * Nh÷ng khÝa c¹nh tÝch cùc cña cuéc ®· chØ ra r»ng, ®Ó ph¸t triÓn hµi hßa, khñng ho¶ng tµi chÝnh toµn cÇu ®èi víi bÒn v÷ng th× cÇn thiÕt ph¶i thóc ®Èy nhu nÒn kinh tÕ Trung Quèc cÇu trong n−íc thay v× dùa vµo ®Çu t− vµ Bªn c¹nh nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc th× xuÊt khÈu ®Ó thóc ®Èy kinh tÕ t¨ng cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh toµn cÇu tr−ëng. Tuy nhiªn trong bèi c¶nh hiÖn còng Ýt nhiÒu mang ®Õn nh÷ng t¸c ®éng nay, chÝnh cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ tÝch cùc ®èi víi nÒn kinh tÕ Trung Quèc. toµn cÇu lÇn nµy ®· nh− mét có hÝch Tr−íc hÕt, nã gióp Trung Quèc h¹ nhiÖt quan träng thóc ®Èy Trung Quèc ®Èy tèc ®é t¨ng tr−ëng qu¸ nãng cña nÒn nhanh tiÕn tr×nh chuyÓn ®æi nµy, ®Èy kinh tÕ trong suèt thêi gian qua. Thø nhanh tiÕn tr×nh c¶i c¸ch nÒn kinh tÕ, hai, gi¸ dÇu má gi¶m sót lµ nçi lo l¾ng n©ng cÊp nh÷ng nhµ m¸y cÇn nhiÒu lao cña c¸c n−íc OPEC, Nga… nh−ng l¹i trë ®éng, c«ng nghÖ l¹c hËu s¶n xuÊt ra thµnh lîi thÕ ®èi víi Trung Quèc. Do nh÷ng s¶n phÈm cã gi¸ trÞ gia t¨ng thÊp kh«ng ®ñ nguån nhiªn liÖu nªn Trung nh− ngµnh dÖt thµnh nh÷ng nhµ m¸y Quèc ph¶i nhËp khÈu dÇu má víi khèi c«ng nghÖ cao lµm ra c¸c s¶n phÈm cã l−îng rÊt lín, kho¶ng 200-300 triÖu tÊn gi¸ trÞ gia t¨ng song ®ßi hái kü n¨ng cao mçi n¨m, v× vËy gi¸ dÇu gi¶m sÏ gióp nh− ®iÖn tö, c¸c s¶n phÈm c«ng nghÖ cao. Trung Quèc duy tr× nÒn s¶n xuÊt ®å sé §ång thêi h−íng c¸c nhµ m¸y xuÊt khÈu cña m×nh. Thø ba, Trung Quèc s½n sµng bÞ ph¸ s¶n ë c¸c vïng duyªn h¶i chuyÓn bá ra 15% GDP ®Ó phôc håi nÒn kinh tÕ, sang phôc vô cho thÞ tr−êng néi ®Þa. nh−ng kh«ng dµnh ®Ó hç trî thÞ tr−êng III. Dù B¸O XU H¦íNG T¡NG chøng kho¸n vµ c¸c ng©n hµng nh− Mü TR¦ëNG KINH TÕ TRUNG QUèC N¡M vµ c¸c n−íc ph−¬ng T©y, kh«ng ®Çu t− 2009 cho nh÷ng dù ¸n s¶n xuÊt quy m« lín, mµ nh»m vµo x©y dùng nhµ ë, c¬ së h¹ N¨m 2009, kinh tÕ Trung Quèc sÏ tÇng, gi¶m thuÕ vµ l·i suÊt vay tÝn dông, ®øng tr−íc nh÷ng ¸p lùc ngµy cµng lín ®iÒu chñ yÕu nhÊt chÝnh lµ h−íng vµo cña m«i tr−êng trong vµ ngoµi n−íc, nh− kÝch thÝch nhu cÇu trong n−íc tr−íc bèi Thñ t−íng ¤n Gia B¶o t¹i phiªn khai c¶nh nguån cÇu tiªu dïng gi¶m m¹nh m¹c kú häp thø hai Quèc héi Trung trªn thÕ giíi. Quèc kho¸ XI, ngµy 5-3 ®· nãi, 2009 lµ n¨m khã kh¨n nhÊt mµ Trung Quèc ®èi C¬ së h¹ tÇng ®−êng s¾t, n«ng th«n mÆt trong thÕ kû nµy do cuéc khñng vÉn ®−îc coi lµ nh÷ng nót th¾t cæ chai ho¶ng kinh tÕ toµn cÇu18. k×m h·m kinh tÕ Trung Quèc ph¸t triÓn Nghiªn cøu Trung Quèc sè 4 (92) - 2009 25
§ç Ngäc Toµn - Hµ thÞ Hång V¨n - NguyÔn ThÞ Thu HiÒn M«i tr−êng bªn ngoµi tiÕp tôc xÊu ®i, t¨ng tr−ëng tiªu dïng cña toµn x· héi sÏ ¸p lùc ®èi víi t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu vµo kho¶ng 17,5%. t−¬ng ®èi lín. Cuéc khñng ho¶ng ë Mü - Tèc ®é xuÊt khÈu sÏ tiÕp tôc gi¶m do vÉn ®ang tiÕp tôc ph¸t triÓn s©u réng, cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh toµn cÇu ch−a thÊy dÊu hiÖu chÊm døt, nã vÉn mang l¹i. Dù b¸o n¨m 2009, tèc ®é t¨ng cßn tiÕp diÔn vµ cã thÓ cßn g©y ¶nh tr−ëng xuÊt khÈu lµ 16%; nhËp khÈu lµ h−ëng nghiªm träng h¬n trong n¨m 19%; xuÊt siªu mËu dÞch kho¶ng 256,7 2009. tû USD, t¨ng 1,9%. Trong n−íc, ph¶i mÊt mét thêi gian Tr−íc bèi c¶nh ®ã, Héi nghÞ c«ng t¸c th× gãi kÝch cÇu 4.000 tû NDT míi cã thÓ kinh tÕ trung −¬ng Trung Quèc diÔn ra ph¸t huy t¸c dông. Tõ nay ®Õn lóc ®ã, xu tõ ngµy 8 ®Õn 10-12-2008 ®· x¸c ®Þnh: thÕ cña 3 ®éng lùc t¨ng tr−ëng c¬ b¶n B¶o ®¶m duy tr× kinh tÕ ph¸t triÓn æn cña Trung Quèc nh− sau: ®Þnh víi tèc ®é t¨ng tr−ëng t−¬ng ®èi - T¨ng tr−ëng ®Çu t− ®ang ®øng tr−íc nhanh lµ nhiÖm vô quan träng hµng ®Çu ¸p lùc lín, do nhu cÇu bªn ngoµi tõng trong c«ng t¸c kinh tÕ n¨m 2009; tiÕp b−íc thu nhá sÏ kÐo theo nhu cÇu ®Çu t− tôc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tµi chÝnh tÝch liªn quan bÞ thu nhá; ngµnh bÊt ®éng cùc vµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ níi láng thÝch s¶n ®øng tr−íc t×nh tr¹ng gi¸ nhµ ®Êt hîp. gi¶m m¹nh, nªn t¨ng tr−ëng ®Çu t− nhµ * Dù b¸o vÒ møc ®é t¨ng tr−ëng ®Êt trong n¨m 2009 sÏ gi¶m m¹nh; lîi kinh tÕ Ých cña c¸c doanh nghiÖp bÞ thu hÑp, nhu cÇu thÞ tr−êng gi¶m, kh¶ n¨ng ®Çu t− vµ Trªn c¬ së ba ®éng lùc c¬ b¶n thóc lßng tin ®Çu t− kh«ng ®ñ, nªn nhu cÇu ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ cña Trung Quèc ®Çu t− thùc tÕ sÏ gi¶m ®i. trong n¨m 2009 ®Òu cã chiÒu h−íng suy gi¶m, nªn tèc ®é t¨ng tr−ëng GDP trong - T¨ng tr−ëng nhu cÇu tiªu dïng sÏ n¨m 2009 còng sÏ suy gi¶m, d−íi møc tõng b−íc gi¶m. Nguyªn nh©n chñ yÕu 9% cña n¨m 2008. lµ thu nhËp gi¶m kÐo theo møc tiªu dïng gi¶m; t¨ng tr−ëng kinh tÕ tiÕp tôc Dù ®o¸n vÒ tèc ®é t¨ng tr−ëng cña suy gi¶m, n¨m 2009, vÊn ®Ò viÖc lµm Trung Quèc n¨m 2009, ADB ®−a ra chØ ®−îc coi lµ th¸ch thøc lín nhÊt cña sè 8,2% so víi møc 9% cña n¨m 2008. Trung Quèc, hµng triÖu ng−êi lµm trong Tr−íc ®ã, WB cßn bi quan h¬n víi ®¸nh c¸c doanh nghiÖp, nhµ m¸y s¶n xuÊt gi¸ t¨ng tr−ëng GDP n¨m 2009 cña hµng xuÊt khÈu ph¸ s¶n bÞ mÊt viÖc lµm, Trung Quèc chØ ®¹t 7,5%19. thªm vµo ®ã lµ kho¶ng 6,1 triÖu sinh * Dù b¸o xu h−íng t¨ng tr−ëng viªn tèt nghiÖp ®¹i häc trong n¨m 2009 gi¸ c¶ hµng hãa bæ sung vµo ®éi qu©n thÊt nghiÖp,… t×nh h×nh nµy lµm cho thu nhËp cña c− d©n N¨m 2009, gi¸ c¶ sÏ tiÕp tôc gi¶m, ¸p kh«ng mÊy l¹c quan. Dù b¸o n¨m 2009, lùc l¹m ph¸t sÏ gi¶m râ rÖt; nh−ng gi¸ Nghiªn cøu Trung Quèc sè 4 (92) - 2009 26
thùc phÈm sÏ tiÕp tôc t¨ng, ®©y sÏ lµ 6 DÉn theo Tµi liÖu Tham kh¶o ®Æc biÖt, nh©n tè quan träng lµm t¨ng gi¸ c¶. TTXVN, 17-12-2008, tr.6 N¨m 2009, kinh tÕ Trung Quèc còng 7 M¹ng vnexpess 22:52' 07/08/2008 nh− kinh tÕ toµn cÇu xuÊt hiÖn sù sôt (GMT+7). gi¶m mang tÝnh chu kú, nhu cÇu vÒ n¨ng 8 Olympic 2008 - “C¬ héi vµng” cho kinh tÕ l−îng vµ nguyªn vËt liÖu x©y dùng nh− Quèc?, www.lantabrand.com Trung thÐp, xi m¨ng… sÏ gi¶m râ rÖt, kÐo theo /cat1news4678.html - 43k, 17-6-2008. sù gi¶m gi¸ cña c¸c mÆt hµng nµy. 9 (Theo nhËt b¸o Kathimerini cña Hy L¹p) Tãm l¹i, kinh tÕ Trung Quèc n¨m Kinh tÕ Trung Quèc liÖu cã suy gi¶m sau Olympic? vietnamnet.vn/kinhte/2008/08/ 2009 sÏ ®øng tr−íc côc diÖn t−¬ng ®èi 797506/ khã kh¨n cña t×nh h×nh trong vµ ngoµi 10 Xung quanh m« h×nh x· héi - kinh tÕ n−íc, nh−ng hy väng víi sù quyÕt t©m hiÖn nay cña Trung Quèc, Tin kinh tÕ cao cña giíi l·nh ®¹o Trung Quèc, cïng TTXVN, 27-12-2008, tr.4. víi c¸c biÖn ph¸p ®ång bé vÒ tµi chÝnh 11 Trung Quèc nç lùc øng phã víi khñng vµ tiÒn tÖ sÏ ®em l¹i sù ph¸t triÓn æn ho¶ng tµi chÝnh, Tin kinh tÕ TTXVN, ®Þnh, lµnh m¹nh cho nÒn kinh tÕ Trung 26/12/2008, tr.5. Quèc, vµ ®ã còng chÝnh lµ cèng hiÕn lín 12 C«ng b¸o thèng kª ph¸t triÓn kinh tÕ nhÊt cña Trung Quèc ®èi víi thÕ giíi. quèc d©n vµ x· héi n¨m 2008 n−íc CHND Trung Hoa, Côc Thèng kª nhµ n−íc n−íc CHND Trung Hoa, ngµy 26-2-2009 13 DÉn theo Tin Kinh tÕ TTXVN, 12-11- 2008, tr.6 14 Tû lÖ suy tho¸i kinh tÕ Mü ®¹t tíi 50%, CHó THÝCH: Trung Quèc sÏ kh«ng chÞu ¶nh h−ëng s©u, 1 WWW. china.gate.com.cn, ngµy 15-12- http: //www.022net.com/2008/1-14/ 2008 45644124221814.html ngµy 14-1-2008. 2 Côc Thèng kª nhµ n−íc n−íc CHND 15 V× sao Trung Quèc ®−a ra kÕ ho¹ch Trung Hoa, ngµy 26-2-2009 thóc ®Èy kinh tÕ gÇn 590 tû USD, Tin kinh tÕ TTXVN, 12-11-2008, tr.5. 3 Phßng Tæng hîp Côc Thèng kª Nhµ 16 DÉn theo Tµi liÖu Tham kh¶o ®Æc biÖt, n−íc Trung Quèc: N¨m 2008 Kinh tÕ quèc TTXVN, 20-12-2008, tr.6-7. d©n tæng thÓ duy tr× ph¸t triÓn b×nh æn, t−¬ng ®èi nhanh, 22-1-2009. 17 DÉn theo Tµi liÖu Tham kh¶o ®Æc biÖt, TTXVN, 6-1-2009, tr.19. 4 L−u §øc Tiªu - “Trung Quèc cßn ch−a cã n¨ng lùc cøu thÕ giíi”, Th−¬ng b¸o Quèc tÕ 18 Kinh tÕ Trung Quèc ®èi mÆt víi n¨m (cña Bé Th−¬ng m¹i Trung Quèc), ngµy 16- khã kh¨n nhÊt, B¸o Lao §éng sè 49 ngµy 10-2008. DÉn theo TLTK§B, 5-11-2008, tr.7. 06/03/2009 CËp nhËt: 8:33 PM, 05/03/2009 trªn m¹ng laodong.com.vn. 5 Kinh tÕ Trung Quèc trong nöa ®Çu n¨m 10,4%, Asset.vn, 2008 t¨ng tr−ëng 19 Tµi liÖu Tham kh¶o ®Æc biÖt, TTXVN, (22/07/2008). 2-1-2009, tr.7. Nghiªn cøu Trung Quèc sè 4 (92) - 2009 27