intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Tư tưởng nhàn dật của Nguyễn Trãi trong "Quốc âm thi tập" và của Nguyễn Bỉnh Khiêm trong "Bạch Vân quốc ngữ thi tập""

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST
Báo xấu
494
lượt xem 61
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2008 tác giả. Hồ Thị Huế,Tư tưởng nhàn dật của Nguyễn Trãi trong "Quốc âm thi tập" và của Nguyễn Bỉnh Khiêm trong "Bạch Vân quốc ngữ thi tập". Bài viết đi sâu chỉ ra sự khác biệt trong tư tưởng nhàn dật.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Tư tưởng nhàn dật của Nguyễn Trãi trong "Quốc âm thi tập" và của Nguyễn Bỉnh Khiêm trong "Bạch Vân quốc ngữ thi tập""

  1. Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Tư tưởng nhàn dật của Nguyễn Trãi trong Quốc âm thi tập" và của Nguyễn Bỉnh Khiêm trong "Bạch Vân quốc ngữ thi tập"
  2. t− t−ëng nh n dËt cña nguyÔn tr I..., tr. 38-43 hå thÞ huÕ t− t−ëng nhµn dËt cña nguyÔn tr i trong quèc ©m thi tËp vµ cña nguyÔn bØnh khiªm trong b¹ch v©n quèc ng÷ thi tËp hå thÞ huÕ (a) Tãm t¾t. Bµi viÕt ®i s©u chØ ra sù kh¸c biÖt trong t− t−ëng nhµn dËt, thÓ hiÖn qua hai tËp th¬: Quèc ©m thi tËp cña NguyÔn Tr·i vµ B¹ch V©n quèc ng÷ thi tËp cña NguyÔn BØnh Khiªm. Hai nhµ th¬ nµy cã sù kh¸c biÖt râ nÐt trong c¸ch béc lé t− t−ëng nhµn dËt: NguyÔn Tr·i béc lé qua nh÷ng ¸ng th¬ tr÷ t×nh, NguyÔn BØnh Khiªm béc lé qua nh÷ng bµi th¬ giµu mµu s¾c triÕt lÝ. Nh÷ng c¸ch béc lé ®ã nãi lªn tÝnh ®Æc thï trong t− t−ëng nhµn cña mçi t¸c gi¶. th× t− t−ëng nhµn dËt cña NguyÔn BØnh 1. V¨n häc nãi chung, thi ca trung Khiªm nghiªng vÒ thÓ hiÖn nh÷ng vÊn ®¹i nãi riªng lu«n lµ n¬i cÊt gi÷, l−u ®Ò nhËn thøc qua nh÷ng bµi th¬ giµu chuyÓn thÕ giíi t− t−ëng, t©m hån, kh¸t tÝnh triÕt lÝ. Tuy nhiªn, sù kh¸c biÖt Êy väng cña c¸c bËc hiÓn Nho x−a. Th¬ x−a chØ mang tÝnh t−¬ng ®èi v× th¶ng hoÆc cho phÐp nhËn diÖn nhiÒu chiÒu kÝch mét sè bµi cña NguyÔn Tr·i vµ NguyÔn kh¸c nhau trong c¶m nhËn còng nh− BØnh Khiªm diÔn ra sù ng−îc l¹i: tr÷ øng xö cña c¸c t¸c gi¶ vÒ con ng−êi vµ t×nh ®èi víi th¬ NguyÔn BØnh Khiªm vµ thÕ giíi. Tr−êng hîp th¬ N«m NguyÔn triÕt lÝ trong th¬ NguyÔn Tr·i. ë ®©y, Tr·i, NguyÔn BØnh Khiªm còng kh«ng chóng t«i t¹m ph©n ®Þnh nÐt næi tréi n»m ngoµi quy luËt chung Êy. Quèc ©m h¬n cña tõng t¸c gi¶ ®Ó nh×n râ h¬n cho thi tËp cña NguyÔn Tr·i vµ B¹ch V©n viÖc luËn gi¶i vÒ vÊn ®Ò ®−îc bµn tíi. quèc ng÷ thi tËp cña NguyÔn BØnh Khiªm lµ nh÷ng tËp th¬ N«m cã gi¸ trÞ 2. TÝnh chÊt nghÖ sÜ trong th¬ nhµn khai ph¸, më ®−êng cho nÒn th¬ ViÖt. NguyÔn Tr·i biÓu hiÖn ë mét t©m hån Nh÷ng bµi th¬ N«m lµm mª ®¾m lßng giµu rung c¶m tr−íc thiªn nhiªn t¹o vËt, ng−êi bao thÕ hÖ Êy kÕt tô, dung chøa ë t©m thÕ võa phãng kho¸ng qu¶ng ®¹i nh÷ng dÊu hiÖu t− t−ëng cña thêi ®¹i vµ tr−íc tù nhiªn, võa chÊt chøa nhiÒu t©m sè phËn c¸ nh©n mçi t¸c gi¶. Mét trong sù u uÈn, tÊt c¶ cïng ®an xen hßa quyÖn nh÷ng ©m h−ëng väng l¹i tõ th¬ hai «ng trong mét néi t©m phong phó vµ v« cïng lµ t− t−ëng nhµn dËt, lµ quan niÖm xö s©u s¾c. Th¬ N«m NguyÔn Tr·i ®−îc viÕt thÕ trong x· héi ®Çy nh÷ng biÕn ®éng d−íi c¸c ®Ò môc: Ng«n chÝ, M¹n thuËt, th¨ng trÇm. Cïng víi sù béc lé t− t−ëng TrÇn t×nh, ThuËt høng, Tù th¸n, Tù nhµn trong th¬, chóng ta b¾t giíi, Tøc sù, … §ã lµ mét ®Æc tr−ng cña gÆp mét sè s¾c th¸i kh¸c biÖt trong ý thøc tr÷ t×nh truyÒn thèng, tr÷ t×nh ph−¬ng thøc thÓ hiÖn: NguyÔn Tr·i næi b»ng c¸ch thuËt kÓ nçi lßng m×nh, bµy bËt trong phong th¸i mét nghÖ sÜ, tá c¶m xóc, chÝ h−íng, hoµi b·o cña NguyÔn BØnh Khiªm næi bËt trong m×nh. phong th¸i mét triÕt nh©n. Theo ®ã, nÕu Theo TrÇn §×nh Sö: “NÕu th¬ tr÷ nhµn dËt ®èi víi NguyÔn Tr·i chñ yÕu t×nh lµ sù biÓu hiÖn cña thÕ giíi chñ ®−îc thÓ hiÖn thµnh nh÷ng dßng m¹ch quan cña ý thøc con ng−êi (theo quan t©m tr¹ng qua nh÷ng ¸ng th¬ tr÷ t×nh NhËn bµi ngµy 27/10/2008. Söa ch÷a xong 12/12/2008. 38
  3. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIII, sè 1b-2009 tr−êng §¹i häc Vinh niÖm tõ Hªghen, Bªlinxki) th× ph¹m vi Vµ ®ã còng cã thÓ lµ hoµi niÖm vÒ chñ quan trong th¬ trung ®¹i lµ chÝ qu¸ khø lÉy lõng ®¸ng tù hµo vµ nh÷ng h−íng, hoµi b·o, nã h−íng con ng−êi day døt khi nghÜ m×nh ch−a lµm trßn nh×n vµo mét miÒn lÝ t−ëng, khao kh¸t bæn phËn bÒ t«i trung: trong t©m t−. ý thøc chñ quan cña con Qu©n th©n ch−a b¸o lßng canh c¸nh, ng−êi cã kh¶ n¨ng néi c¶m ho¸ toµn bé T×nh phô c¬m trêi ¸o cha. thÕ giíi vµ quan hÖ chñ - kh¸ch quan” (Ng«n chÝ - bµi 7) [5, tr. 119]. Theo nhµ nghiªn cøu NguyÔn H÷u Nh×n vµo nh÷ng ®Ò môc trong th¬ S¬n: “NguyÔn Tr·i lµ nhµ th¬ cña nh÷ng N«m NguyÔn Tr·i, chóng ta thÊy hiÖn phøc ®iÖu tr÷ t×nh, nh÷ng tr¹ng huèng diÖn râ nÐt nh÷ng m¹ch t©m tr¹ng, c¶m xóc ®èi nghÞch. ¤ng cã quan nh÷ng t©m sù vÒ kh¸t väng, vÒ lÝ t−ëng ph−¬ng nh−ng li t©m, bung to¶ ®Õn tËn cao ®Ñp. Nh÷ng dßng m¹ch t©m tr¹ng Êy cïng gam ®é. ¤ng nh− chiÕc l¸ máng, mçi lóc nh− cµng thÊm s©u, lan réng vµ chØ mét tho¶ng giã nhÑ cña ®êi còng run chuyÓn t¶i thµnh nh÷ng h×nh t−îng th¬ rÈy reo lªn, rung lªn tiÕng xµo x¹c cña dåi dµo c¶m xóc. §ã cã thÓ lµ niÒm kh¸t ®iÖu t©m hån vèn nh¹y c¶m, giµu tr¾c khao ®−îc cèng hiÕn ®Õn ®é th«i thóc Èn, giµu c¶m th«ng ©n nghÜa” [4, tr. giôc gi·: 734]. NiÒm cò sinh linh ®eo ¾t nÆng, T− chÊt nghÖ sÜ cña NguyÔn Tr·i thÓ CËt ch−ng hå h¶i ®Æt ch−a an. hiÖn trong c¶ nh÷ng thó vui nhµn t¶n Nh÷ng v× chóa th¸nh ©u ®êi trÞ, vµ niÒm høng thó cao ®é ®−îc th−ëng H¸ kÓ th©n nhµn tiÕc tuæi tµn. thøc, chiªm ng−ìng: th−ëng ngo¹n thiªn (Tù th¸n - bµi 2) nhiªn, ng©m th¬, s¸ng t¸c th¬, ®¸nh Cßn mét lßng ©u viÖc n−íc, ®µn, nghe ®µn, uèng r−îu, uèng trµ… §ªm ®ªm thøc nhÉn nÎo s¬ chung. Trong sù th−ëng thøc c¸c thó vui ®ã cã (ThuËt høng - bµi 23) sù giao hoµ gi÷a con ng−êi víi ngo¹i §ã cã thÓ lµ sù chua xãt, bÊt m·n giíi. Sù “chñ quan ho¸” ngo¹i vËt khiÕn tr−íc thÕ th¸i nh©n t×nh ®en b¹c, lßng cho thÕ giíi nh− cã linh hån, cã t©m ng−êi hiÓm hãc, quanh co: §· biÕt cöa quyÒn nhiÒu hiÓm hãc, tr¹ng. Ch¼ng h¹n, trong thó th−ëng Cho hay ®−êng lîi cùc quanh co. tr¨ng cña «ng chóng ta võa b¾t gÆp mét (Ng«n chÝ - bµi 19) tÇm vãc ®Ünh ®¹c, ®−êng hoµng, võa §ã cã thÓ lµ nçi c« ®¬n, khÐp kÝn cña phiªu diªu phãng tóng. NhiÒu khi, «ng mét tµi n¨ng lín bÞ hê h÷ng, bá quªn: v« h×nh ho¸ nh÷ng c¸i h÷u h×nh, träng ThuyÒn män cßn chÌo ch¨ng khøng ®ç, l−îng ho¸ nh÷ng c¸i kh«ng träng l−îng. Trêi ban tèi, −íc vÒ ®©u. C¸ch th−ëng tr¨ng v× thÕ trong th¬ «ng (Ng«n chÝ - bµi 13) thËt Ên t−îng: Ng−êi tri ©m Ýt, cÇm nªn lÆng, §ªm thanh híp nguyÖt nghiªng chÐn, Lßng hiÕu sinh nhiÒu, c¸ ng¹i c©u. (Ng«n chÝ - bµi 10) (Tù thuËt - bµi 10) H¸i cóc −¬ng lan h−¬ng bÐn ¸o, §ã cã thÓ lµ niÒm hoµi niÖm da diÕt T×m mai ®¹p nguyÖt tuyÕt x©m kh¨n. kh«n ngu«i vÒ quª cò, c¶nh x−a: (ThuËt høng - bµi 15) Non quª ngµy nä chiªm bao thÊy, Trong thó vui uèng r−îu, ng©m th¬ Viªn h¹c ch¨ng hên l¹i nh÷ng th−¬ng. (Tù th¸n - bµi 1) th−ëng l·m c¶nh vËt, NguyÔn Tr·i còng 39
  4. t− t−ëng nh n dËt cña nguyÔn tr I..., tr. 38-43 hå thÞ huÕ §×a in bãng nguyÖt høng thªm dµi. thÓ hiÖn theo mét c¸ch rÊt riªng, ®Çy (Tù th¸n - bµi 14) khÝ vÞ, rÊt nghÖ sÜ: Trong sù thu nhËn, chiÕm lÜnh vÎ Con cê qu¶y, r−îu ®Çy bÇu, ®Ñp thiªn nhiªn, c¶m quan nghÖ sÜ cña §ßi n−íc ®ßi non ch¬i qu¶n dÇu. (TrÇn t×nh - bµi 5) NguyÔn Tr·i to¶ ®i kh¾p mäi n¬i, vµo Say mïi ®¹o chÌ ba chÐn, tõng ngâ ng¸ch kh«ng gian ®Ó chiÕm D· lßng phiÒn, th¬ bèn c©u. lÜnh, ®Ó thu nhËn tÊt c¶ nh÷ng cö ®éng (ThuËt høng - bµi 13) ©m thanh, mµu s¾c, h−¬ng vÞ phong Ng−êi Èn sÜ trong Quèc ¢m thi tËp phó: còng béc lé t− chÊt nghÖ sÜ trong nh÷ng Am rîp chim kªu hoa xÈy ®éng, c¶m quan tinh nh¹y, trong th¸i ®é hÕt Song im h−¬ng tÞn khãi s¬ tµn. m×nh tr©n träng n©ng niu c¸i ®Ñp. Muèn M−a thu t−íi ba ®−êng cóc, chim vÒ lµm tæ quanh m×nh, «ng muèn Giã xu©n ®−a mét luèng lan. ph¸t c©y (M¹n thuËt - bµi 6); NguyÔn (Ng«n chÝ - bµi 16) Tr·i kh«ng nãi ch¨m sãc c©y mµ nãi “bî Råi hãng m¸t thuë ngµy tr−êng, c©y” (Ng«n chÝ - bµi 10). ¤ng lu«n sèng HoÌ lôc ®ïn ®ïn t¸n rîp tr−¬ng. trong c¶m gi¸c sî c¸i ®Ñp mÊt ®i, tr«i Th¹ch lùu hiªn cßn phun thøc ®á, qua tan biÕn nhanh chãng kh«ng nÝu gi÷ Hång liªn tr× ®· tiÔn mïi h−¬ng. ®−îc: nhÆt cµnh tróc r¬i, «ng “tiÕc ch¸u Lao xao chî c¸ lµng ng− phñ, rång” (ThuËt høng - bµi 5), kh«ng bÎ D¾ng dái cÇm ve lÇu tÞch d−¬ng. cµnh mai v× “th−¬ng cµnh ngäc” (ThuËt (B¶o kÝnh c¶nh giíi - bµi 43) høng - bµi 5). Víi tõng thêi kh¾c biÕn Qua sù bÐn nh¹y cña c¶m quan ®æi cña t¹o vËt, «ng tá ra thËt nhÑ nghÖ sÜ, thiªn nhiªn trë nªn ®Çm Êm, nhµng, khÏ khµng ®Ó c¶nh vËt kh«ng bÞ sinh ®éng: ®¸nh thøc, bÞ lay ®éng, bÞ x©m ph¹m: T»m «m lóc nhóc, thuyÒn ®Çu b·i, “ch¨ng bu«ng c¸” (M¹n thuËt - bµi 6), ®Ó Hµu chÊt so le, khãm cuèi lµng. nguyÖt hiÖn d−íi ao, quÐt hiªn nhµ l¹i sî (Ng«n chÝ - bµi 8) ¸nh tr¨ng tan (B¶o kÝnh c¶nh giíi - bµi Tµ d−¬ng bãng ng¶ thuë giang l©u, 33). Ngay c¶ khi say s−a th−ëng tr¨ng, ThÕ giíi ®«ng nªn ngäc mét bÇu. «ng còng sî thêi gian tr«i mÊt: “Say th−ëng nguyÖt, lÖ thu qua” (B¶o kÝnh (Ng«n chÝ - bµi 13) c¶nh giíi - bµi 41). VÒ ë Èn, con ng−êi Sù liªn t−ëng thÕ giíi ®äng l¹i nh− chøc n¨ng phËn vÞ trong NguyÔn Tr·i viªn ngäc ®· lµm næi bËt vÎ ®Ñp cña vò rót lui nh−êng chç cho con ng−êi nghÖ sÜ trô trong sù c¶m nhËn thËt Ên t−îng víi nhiÒu c¶m nhËn tinh tÕ vµ niÒm cña t¸c gi¶. Bøc tranh thiªn nhiªn víi khao kh¸t chiÕm h÷u vÎ ®Ñp thiªn rÊt nhiÒu h×nh ¶nh ®Ñp nh−ng ®−îm nhiªn, ngo¹i vËt. H×nh nh− khi ph¸t huy chót hoang v¾ng, c« ®¬n. hÕt mäi gi¸c quan nghÖ sÜ th× sù kiÓm §èi diÖn víi thiªn nhiªn, hoµ nhËp so¸t thÈm mü quan thuéc ý thøc hÖ Nho víi thiªn nhiªn, ng−êi Èn sÜ ®Çy t©m sù gi¸o ph¶i lïi chç nh−êng ®−êng cho vµ uÈn khóc tr−íc cuéc ®êi nh− t×m thÊy nh÷ng xóc ®éng s©u s¾c. Thi høng còng chç dùa vÒ mÆt tinh thÇn ®Ó cã thÓ quªn tõ thÈm mü quan giµu rung c¶m Êy mµ ®i nh÷ng biÕn ®æi ®au ®ín ngoµi ®êi. trçi dËy, trµo d©ng: Nh− vËy, t− t−ëng nhµn trong th¬ Qua ®ßi c¶nh ch¾p c©u ®ßi c¶nh NguyÔn Tr·i ®−îc th©u chiÕu, khóc x¹ (Tù th¸n - bµi 5) qua mét t©m hån võa phong phó vÒ mÆt TuyÕt ®−îm trµ mai c©u dÔ ®éng, 40
  5. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIII, sè 1b-2009 tr−êng §¹i häc Vinh c¶m xóc, võa bÐn nh¹y vÒ n¨ng lùc c¶m sè mÖnh, an nhiªn tù t¹i, lÊy “nhµn” lµm nhËn vµ v« cïng réng më, kho¸ng ®¹t quan niÖm nh©n sinh th× yªn æn, thanh tr−íc tù nhiªn. T©m hån Êy lu«n lu«n th¶n, cã l¹c thó. Khi triÕt lÝ trùc tiÕp vÒ ch÷ nhµn kh¸t khao ®−îc hoµ nhËp, ®−îc l¾ng còng nh− nh÷ng vÊn ®Ò xoay quanh nã nghe, ®−îc quan s¸t, c¶m nhËn, chiÕm nh−: triÕt lÝ vÒ c«ng danh, triÕt lÝ vÒ lÏ lÜnh tÊt c¶ nh÷ng biÕn th¸i tinh vi cña biÕn dÞch cña thêi cuéc, sù tr¸o trë cña t¹o vËt ®Ó chiÕu øng vµo câi lßng vèn lßng ng−êi, vÒ tù do tù t¹i, bao giê s½n ngù trÞ nhiÒu u uÈn, khuÊt khóc. NguyÔn BØnh Khiªm còng ®Æt m×nh ChÝnh t− chÊt nghÖ sÜ ®· gióp NguyÔn trong t©m thÕ cña mét triÕt nh©n th«ng Tr·i viÕt nªn nh÷ng ¸ng th¬ nhµn ®Ëm suèt, thÊu ®¹t tÊt c¶ mäi lÏ, ®Æt m×nh ®µ s¾c th¸i tr÷ t×nh; trong ®ã ®an xen, lªn trªn sù cuéc ®Ó cã c¸i nh×n ®óng hoµ thÊm rÊt nhiÒu tr¹ng huèng t×nh mùc, s¸ng suèt, cã vÞ trÝ cao h¬n cuéc c¶m kh¸c nhau. ®êi, chñ ®éng tr−íc cuéc ®êi. Trong thêi §ã còng chÝnh lµ biÓu hiÖn riªng lo¹n, NguyÔn BØnh Khiªm ®· x©y dùng lµm nªn sù kh¸c biÖt cña t− t−ëng nhµn mét triÕt lÝ nhµn nh− lµ mét th¸i ®é NguyÔn Tr·i so víi ng−êi c¸ch «ng c¶ kh«n ngoan ®Ó v÷ng vµng sèng mét c¸ch thÕ kû: bËc nhµn Nho NguyÔn BØnh an nhiªn, thanh gi¶n nh−ng còng ®Çy Khiªm. høng thó. Theo «ng, c«ng danh lµ lôy: 3. Kh¸c víi NguyÔn Tr·i, NguyÔn Thu¶ ¸ng c«ng danh nhiÒu ph¶i luþ, BØnh Khiªm l¹i cã c¸ch béc lé t− t−ëng Trong n¬i Èn dËt míi nªn mÇu. nhµn theo mét chiÒu h−íng kh¸c, ë ®ã cã (Bµi 9) sù gÆp gì gi÷a nh÷ng vÇn th¬ ®Ëm mµu NÎo cã c«ng danh th× cã luþ, s¾c triÕt lÝ víi mét t− duy tØnh t¸o, s¾c Cho hay dï cã ch¼ng b»ng ch¨ng. s¶o. (Bµi 18) TÝnh chÊt triÕt lÝ trong B¹ch V©n Trong ®¹o häc Khæng Nho, Khæng Quèc ng÷ thi tËp lµ mét ®Æc tr−ng næi Tö ®· ®Ò cËp quan niÖm vÒ giµu - nghÌo bËt, qu¸n xuyÕn thÓ hiÖn trªn nhiÒu trong sù t−¬ng quan ®èi lËp vµ theo b×nh diÖn néi dung: triÕt lÝ hµnh ®¹o, thuyÕt thiªn mÖnh. ¤ng cho “Tö sinh triÕt lÝ thÕ sù, triÕt lÝ nhµn dËt… T− h÷u mÖnh, phó quý t¹i thiªn” (sèng chÕt t−ëng nhµn dËt ë NguyÔn BØnh Khiªm cã mÖnh, giµu sang t¹i trêi). M¹nh Tö chñ yÕu lµ mét quan niÖm triÕt lÝ nh©n th× xem sù ®èi lËp phó quý - bÇn tiÖn sinh võa cã gèc g¸c ë Nho - PhËt - L·o, nh− lµ t×nh huèng thö th¸ch l−¬ng t©m, võa n¶y sinh tõ sù chiªm nghiÖm ®êi nh− lµ hoµn c¶nh ®Ó béc lé ®¹o ®øc nhµ sèng chÝnh trÞ, x· héi lóc ®−¬ng thêi. Nho: phó quý bÊt n¨ng d©m, bÇn tiÖn Phong vÞ riªng cña th¬ nhµn NguyÔn bÊt n¨ng di, uy vò bÊt n¨ng khuÊt BØnh Khiªm còng lµ ë tÝnh chÊt triÕt lÝ (M¹nh tö) (kh«ng bÞ mª ®¾m v× giµu ®ã. Mçi bµi th¬ cña «ng th−êng g¾n víi sang, kh«ng bÞ lay chuyÓn v× nghÌo hÌn, nh÷ng ý tø vÒ lÏ biÕn dÞch, lÏ t−¬ng kh«ng bÞ khuÊt phôc bëi uy quyÒn b¹o sinh, t−¬ng kh¾c, mét quan niÖm nh©n lùc). Phó quý víi NguyÔn BØnh Khiªm sinh… Tõ sù hiÓu biÕt triÕt lÝ, kÕt hîp chØ nªn xem lµ “chiªm bao”: víi nh÷ng suy t− vµ sù thÓ nghiÖm triÕt Ta d¹i ta t×m n¬i v¾ng vÎ, lÝ ®ã trong ®êi sèng x· héi, «ng ®· t×m ra ... mét ®¸p sè: ng−êi biÕt sèng lµ ng−êi biÕt Nh×n xem phó quý tùa chiªm bao. tu©n theo lÏ tù nhiªn, vui ®¹o trêi, biÕt (Bµi 18) 41
  6. t− t−ëng nh n dËt cña nguyÔn tr I..., tr. 38-43 hå thÞ huÕ TriÕt lÝ nhµn ®èi víi NguyÔn BØnh t©m tr¹ng, biÓu lé c¶m xóc ®Ó h−íng ®Õn Khiªm hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ lÏ sèng sù quan s¸t thËt tØnh t¸o, ®Çy ®ñ mäi cÇu an Ých kØ, mµ lµ tr¹ng th¸i lµm chñ thÕ th¸i nh©n t×nh, ®Ó nghiÖm ra nh÷ng trong phong th¸i mét triÕt nh©n thÊu ®iÒu t−ëng nh− ch©n lÝ. NÕu th¬ nhµn ®¹t thêi thÕ nªn c©n nh¾c mét c¸ch s¸ng NguyÔn Tr·i giµu c¶m xóc t©m tr¹ng th× suèt nh÷ng øng xö suèt cuéc ®êi. th¬ nhµn NguyÔn BØnh Khiªm l¹i giµu Víi NguyÔn BØnh Khiªm, tiÕng ®êi mµu s¾c trÝ tuÖ. khen chª còng lµ vßng c−¬ng to¶: ChÝnh h×nh thøc biÓu ®¹t Êy cïng Khoe trÝ, khoe tµi dÇu nã ngæ, víi giäng th¬ ®iÒm tÜnh ung dung gãp Chª ngu, chª d¹i miÔn ta hiÒn. phÇn ®em l¹i mµu s¾c riªng biÖt cho t− Yªu ®−¬ng tr−íc tai cßn m¶ng, t−ëng nhµn trong th¬ NguyÔn BØnh Kh«n khÐo, nay miÖng chí truyÒn. Khiªm. (Bµi 53) 4. Kh¸c NguyÔn Tr·i, khi ngîi ca Theo «ng, cã tµi còng ®õng nªn cËy tµi: thó vui nhµn t¶n còng nh− khi ph¸t Dï hay phËn, míi yªn dÇu phËn, biÓu nh÷ng quan niÖm, nh÷ng t×nh c¶m DÉu cã tµi h¬n chí cËy tµi. ®èi víi cuéc sèng nhµn, NguyÔn BØnh (Bµi 42) Khiªm kh«ng béc ph¸t trong th¬ nh÷ng TriÕt lÝ nhµn t¶n, yªn phËn cña xóc ®éng m·nh liÖt, nh÷ng phÉn uÊt xÐ NguyÔn BØnh Khiªm cßn ®Ò cËp ®Õn th¸i lßng, nh÷ng yªu ghÐt ch¸y báng, nh÷ng ®é kiªn ®Þnh chê thêi, biÕt gi÷ miÖng, tiÕc nhí day døt nh− NguyÔn Tr·i mµ kh«ng nªn o¸n giËn, ghen tÞ: bao giê «ng còng tho¸t lé mét phong th¸i Gi÷ miÖng cho hay, chí nãi n¨ng, chñ ®éng, tõ tèn, chõng mùc. Phong th¸i Th×n lßng h«m sím h·y kh¨ng kh¨ng. Êy chØ cã ë mét triÕt nh©n th«ng hiÓu Tranh kh«n ¾t cã bÒ r¾p r¶nh, mäi biÕn dÞch cña thêi thÕ, s©u s¾c trong ChÞu d¹i lµm chi h·y thèt th¨ng. viÖc xuyªn v−ît c¸i bÒ ngoµi cña sù vËt, M¶ng tiÕng d÷ lµnh tai qu¶n ®¾p, cña lßng ng−êi ®Ó nhËn diÖn, chiÕm lÜnh ThÊy lêi h¬n thiÖt mÆt b»ng ch¨ng. ch©n lÝ Èn chøa bªn trong tõng sù vËt (Bµi 72) hiÖn t−îng. Nh− vËy, tuy võa trùc tiÕp, NguyÔn BØnh Khiªm lµm nhiÒu th¬ võa gi¸n tiÕp thÓ hiÖn t− t−ëng nhµn Quèc ©m, nh−ng sè bµi hiÖn cßn kh«ng trong th¬, nh−ng th¬ NguyÔn BØnh nhiÒu. Theo Tùa dÉn cña t¸c gi¶ Bïi Khiªm kh«ng chøa ®ùng khÝ vÞ −u uÊt V¨n Nguyªn trong cuèn Th¬ v¨n cña mét nh©n c¸ch cao c¶ bÞ chÌn Ðp nh− NguyÔn BØnh Khiªm, tËp 1, NXB Gi¸o NguyÔn Tr·i, mµ chøa ®ùng nh÷ng suy dôc, Hµ Néi, 1989, th¬ Quèc ©m cña t− giµu mµu s¾c triÕt lÝ. Do ®ã, triÕt lÝ NguyÔn BØnh Khiªm cßn l¹i 177 bµi. nhµn cña NguyÔn BØnh Khiªm kh«ng Trong nh÷ng bµi th¬ Êy, NguyÔn BØnh ph¶i lµ l¸nh ®êi, trèn ®êi, mµ lµ mét Khiªm còng ®· thÓ hiÖn lµ con ng−êi c¸ch sèng l¹c quan, khoÎ kho¾n, ung giµu lÝ trÝ, lÞch l·m, biÕt thÝch nghi mét dung tù t¹i mang tÝnh chÊt minh triÕt. c¸ch hîp lÝ nhÊt ®Ó sèng an nhiªn, v÷ng ChÝnh quan niÖm nhµn dËt ®¹t ®Õn ý vÞ vµng trong thêi lo¹n. NguyÔn BØnh triÕt häc ®ã ®· t¹o nªn mét NguyÔn Khiªm d−êng nh− biÕt giíi h¹n, biÕt k×m BØnh Khiªm kh«ng thÓ lÉn lén víi bÊt k× gi÷ ®Õn møc trung tÝnh mäi sù ph¬i bµy mét t¸c gia trung ®¹i nµo kh¸c. 42
  7. T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIII, sè 1b-2009 tr−êng §¹i häc Vinh t i liÖu tham kh¶o [1] TrÇn Träng Kim, Nho gi¸o, NXB V¨n ho¸ - Th«ng tin, Hµ Néi, 2003. [2] Mai Quèc Liªn (chñ biªn), KiÒu Thu Ho¹ch, Qu¶ng Tu©n, NguyÔn Khuª, NguyÔn Tr·i toµn tËp t©n biªn, NXB V¨n häc, Hµ Néi, 2003. [3] Bïi V¨n Nguyªn (phiªn ©m, chó thÝch vµ giíi thiÖu), Th¬ v¨n NguyÔn BØnh Khiªm - B¹ch V©n Quèc ng÷ thi tËp, TËp 1, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi, 1989. [4] NguyÔn H÷u S¬n (tuyÓn chän vµ giíi thiÖu), NguyÔn Tr·i vÒ t¸c gia vµ t¸c phÈm, NXB Gi¸o dôc, 2001. [5] TrÇn §×nh Sö, MÊy vÊn ®Ò thi ph¸p v¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi, 1999. Summary The leisure thoughts of Nguyen Trai in Quoc am thi tap and Nguyen Binh Khiem in Bach Van quoc ngu thi tap The payper has shown the difference in leisure thoughts expressed in poetry volumes: Quoc am thi tap by Nguyen Trai and Bach Van quoc ngu thi tap by Nguyen Binh Khiem. They had different remarkable ways of showing their leisured and secluded personalities: Nguyen Trai expressed it through his lyrics while Nguyen Binh Khiem expressed it through his living philosophy poems. These ways created the typical characteristics in leisure thoughts of each author. (a) Cao häc 14, chuyªn ng nh V¨n häc ViÖt Nam, Tr−êng §¹i häc Vinh. 43
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.01: Bộ Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh MBA
165 tài liệu
2069 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
4=>1