Báo cáo nghiên cứu khoa học " Vai trò chính quyền địa phương trong phát triển kinh tế : khu chuyên doanh gốm sứ ( Trung Quốc ) và Bát Tràng ( Việt Nam )("

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

105
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết nghiên cứu những hoạt động của chính quyền địa ph-ơng trong việc thúc đẩy các doanh nghiệp, hộ sản xuất phát triển ở hai khu chuyên doanh gốm sứ Phong Khê (Trung Quốc) và Bát Tràng (Việt Nam). Miêu tả sự biến đổi vai trò của chính quyền địa ph-ơng ở hai n-ớc trong phát triển kinh tế từ khi Trung Quốc cải cách mở cửa và Việt Nam đổi mới đến nay. Đồng thời bài viết cũng chỉ ra những khác biệt về vai trò của chính quyền địa ph-ơng ở hai n-ớc và nguyên nhân đằng...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " Vai trò chính quyền địa phương trong phát triển kinh tế : khu chuyên doanh gốm sứ ( Trung Quốc ) và Bát Tràng ( Việt Nam )("

33 Vai trß chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng trong ph¸t triÓn kinh tÕ:… Hoµng ThÕ Anh* Néi dung chñ yÕu: Bµi viÕt nghiªn cøu nh÷ng ho¹t ®éng cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng trong viÖc thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp, hé s¶n xuÊt ph¸t triÓn ë hai khu chuyªn doanh gèm sø Phong Khª (Trung Quèc) vµ B¸t Trµng (ViÖt Nam). Miªu t¶ sù biÕn ®æi vai trß cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng ë hai n−íc trong ph¸t triÓn kinh tÕ tõ khi Trung Quèc c¶i c¸ch më cöa vµ ViÖt Nam ®æi míi ®Õn nay. §ång thêi bµi viÕt còng chØ ra nh÷ng kh¸c biÖt vÒ vai trß cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng ë hai n−íc vµ nguyªn nh©n ®»ng sau cña nh÷ng kh¸c biÖt nµy. Tõ kho¸: Trung Quèc, ViÖt Nam, chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng, khu chuyªn doanh I. Më ®Çu trong gÇn ba thËp kû qua, mét sè häc gi¶ ph−¬ng T©y vµ Trung Quèc, nh−: Jean C. Trung Quèc vµ ViÖt Nam lµ hai n−íc Oi(1993, 1995, 1998, 1999), Andrew G. chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch sang Walder (1993, 1996, 1998), Lin Nan nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng t−¬ng ®èi thµnh (1996), D−¬ng Thuþ Long (1998), D−¬ng c«ng. Tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ víi Thuþ Long, D−¬ng K× TÜnh (2000), Bµnh nhÞp ®é hiÕm cã: tõ n¨m 1978 ®Õn n¨m Ngäc Sinh (2002), D−¬ng ThiÖn Hoa, T« 1998, tèc ®é t¨ng tr−ëng b×nh qu©n hµng Giang (2002) …®Òu nhÊn m¹nh vai trß n¨m cña Trung Quèc lµ 9,8%; trong giai cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng(chØ chÝnh ®o¹n tõ n¨m 1991 ®Õn n¨m 1997, tèc ®é quyÒn huyÖn, thÞ trÊn, h−¬ng, th«n) t¨ng tr−ëng b×nh qu©n hµng n¨m cña trong ph¸t triÓn kinh tÕ, cã thÓ coi lµ ViÖt Nam lµ 7,7%(1). Tõ n¨m 2000 ®Õn mét trong nh÷ng nh©n tè thóc ®Èy kinh 2004, tû lÖ t¨ng tr−ëng GDP cña Trung tÕ Trung Quèc ph¸t triÓn. Tiªu biÓu lµ Quèc ®¹t møc 8,4%. Trong khi ®ã, ViÖt nhµ nghiªn cøu x· héi häc ng−êi Mü, Nam cã tû lÖ t¨ng tr−ëng b×nh qu©n Jean C. Oi, nghiªn cøu vµ lý gi¶i thiÕt hµng n¨m lµ 7,1% (http://www. chÕ kinh tÕ n«ng th«n Trung Quèc cÊt mekongcapital.com/html/mr_gdp_vn.ht c¸nh vµo nh÷ng n¨m 1980, bµ nhÊn m). Nguyªn nh©n nµo khiÕn kinh tÕ m¹nh vai trß cña chÝnh quyÒn ®Þa Trung Quèc vµ ViÖt Nam ph¸t triÓn nh− ph−¬ng lµ nh©n tè chÝnh thóc ®Èy kinh vËy, ®iÒu nµy ®· thu hót sù chó ý cña tÕ Trung Quèc ph¸t triÓn. Bµ cho r»ng, c¸c nhµ nghiªn cøu trong vµ ngoµi n−íc. * TS. ViÖn Nghiªn cøu Trung Quèc. §èi víi sù ph¸t triÓn cña Trung Quèc
nghiªn cøu trung quèc sè 5(63) - 2005 34 d©n”, v¨n phßng cña tæ chøc nµy th−êng viÖc thùc hiÖn phi tËp thÓ ho¸ ®Æt trong Côc qu¶n lý c«ng th−¬ng cña (Decollectivization) ë n«ng th«n vµ c¶i chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng, nh÷ng c¸n bé c¸ch thÓ chÕ tµi chÝnh (Fiscal Reform) ®iÒu hµnh c¸c tæ chøc nµy th−êng lµ do “ph©n nåi ¨n c¬m” (eat from separate quan chøc chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng kiªm kitchens) lµ ®éng lùc kÝch thÝch chÝnh nhiÖm hoÆc do chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng quyÒn ®Þa ph−¬ng nhiÖt t×nh thóc ®Èy tr¶ tiÒn l−¬ng. VÒ ph−¬ng diÖn trî gióp kinh tÕ ®Þa ph−¬ng ph¸t triÓn. ChÝnh c¸c doanh nghiÖp kinh doanh, chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng lµ ng−êi së h÷u nh÷ng quyÒn ®Þa ph−¬ng gióp ®ì c¸c doanh doanh nghiÖp (xÝ nghiÖp) h−¬ng trÊn, nghiÖp t− nh©n vÒ kü thuËt, t×m hiÓu thÞ quan chøc chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng cã tr−êng…, chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng d−êng quyÒn bæ miÔn nhiÖm gi¸m ®èc doanh nh− cïng tån t¹i víi mét sè doanh nghiÖp, cã quyÒn quyÕt ®Þnh vÒ ®Çu t− nghiÖp t− nh©n lín ë ®Þa ph−¬ng (Jean C. cho doanh nghiÖp, h−ëng mét phÇn lîi Oi, 1998, tr. 35 - 36; 1999, tr. 11; 1999, tr. nhuËn thuÇn cña doanh nghiÖp vµ cã 128 - 134). So víi nh÷ng n¨m 1980 vai tr¸ch nhiÖm g¸nh v¸c nh÷ng rñi ro cña trß cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng ®· cã doanh nghiÖp… Bµ kh¸i qu¸t chÝnh nh÷ng thay ®æi, nh−ng Jean C. Oi vÉn quyÒn ®Þa ph−¬ng Trung Quèc trong thêi kh«ng thay ®æi quan ®iÓm ban ®Çu cña kú nµy nh− mét “nhµ kinh doanh”, mµ m×nh, bµ cho r»ng chÝnh quyÒn ®Þa quan chøc chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng ®ãng ph−¬ng vÉn trùc tiÕp can thiÖp vµ h−ëng vai trß nh− “héi ®ång qu¶n trÞ” cña doanh thu nhËp tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp nghiÖp (Jean C. Oi, 1999, tr. 12 - 13). cã së h÷u tËp thÓ lµm ¨n tèt vµ thóc ®Èy B−íc vµo nh÷ng n¨m 1990, khi kinh c¸c doanh nghiÖp t− nh©n ph¸t triÓn víi tÕ t− nh©n ë Trung Quèc b¾t ®Çu ph¸t môc ®Ých trót bít cho hä g¸nh nÆng cña triÓn, chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng chuyÓn tõ nh÷ng doanh nghiÖp së h÷u tËp thÓ phôc vô, −u ®·i c¸c doanh nghiÖp së h÷u lµm ¨n thua lç, ®ång thêi më réng nguån tËp thÓ (nh− cho vay vèn, cung øng thuÕ thu tõ c¸c doanh nghiÖp t− nh©n. nguyªn vËt liÖu…) sang thóc ®Èy c¸c Hµnh vi kinh doanh nµy cña chÝnh doanh nghiÖp t− nh©n ph¸t triÓn, nh−: quyÒn ®Þa ph−¬ng Trung Quèc vÒ c¬ b¶n cho thuª hoÆc b¸n c¸c doanh nghiÖp cã vÉn kh«ng thay ®æi (Kh©u H¶i Hïng, Tõ së h÷u tËp thÓ cho c¸c doanh nghiÖp t− KiÕn Ng−u, 2004, tr. 25). nh©n. VÒ ph−¬ng diÖn hµnh chÝnh, chÝnh Cßn ë ViÖt Nam, nghiªn cøu cña mét quyÒn ®Þa ph−¬ng cÊp giÊy phÐp kinh sè häc gi¶ ®Ò cËp ®Õn vai trß cña chÝnh doanh cho c¸c doanh nghiÖp t− nh©n, quyÒn ®Þa ph−¬ng, nh−: NguyÔn V¨n cho phÐp c¸c doanh nghiÖp t− nh©n tæ S¸u, Hå V¨n Th«ng vµ nh÷ng ng−êi chøc, thµnh lËp nh÷ng hiÖp héi doanh kh¸c (2001) chØ ra r»ng, trong giai ®o¹n nghiÖp t− nh©n (Individual 1960 - 1985, ho¹t ®éng cña chÝnh quyÒn Entrepreneurs Association). §©y lµ tæ cÊp x· ë ViÖt Nam cã tÝnh chÊt nghiªng chøc ®¹i diÖn cho lîi Ých cña doanh vÒ hµnh chÝnh ®¬n thuÇn. Giai ®o¹n nµy nghiÖp t− nh©n. Nh−ng thùc ra vËn ho¹t ®éng cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng hµnh theo kiÓu “nöa chÝnh thøc nöa
35 Vai trß chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng trong ph¸t triÓn kinh tÕ:… g¾n víi c¬ chÕ tËp trung bao cÊp, can kinh tÕ ë ®Þa ph−¬ng? Vai trß chÝnh thiÖp trùc tiÕp vµo c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ quyÒn ®Þa ph−¬ng ë Trung Quèc vµ ViÖt mµ chñ yÕu lµ kinh tÕ hîp t¸c x· (®èi víi Nam cã g× kh¸c biÖt? Nguyªn nh©n ®»ng n«ng th«n lµ hîp t¸c x· n«ng nghiÖp, ®èi sau cña sù kh¸c biÖt nµy lµ g×? Bµi viÕt víi thµnh thÞ lµ hîp t¸c x· thñ c«ng). nµy th«ng qua t− liÖu b¸o chÝ, niªn gi¸m Trong giai ®o¹n tõ 1986 - 2001, do t¸c thèng kª nh÷ng n¨m gÇn ®©y vµ t− liÖu ®éng cña chÝnh s¸ch kho¸n trong n«ng pháng vÊn s©u n¨m 2003, 2004, 2005 ë nghiÖp vµ kinh tÕ thÞ tr−êng, nh×n chung hai khu chuyªn doanh gèm sø: Phong tÝnh chÊt hµnh chÝnh vµ hµnh chÝnh Khª, TriÒu Ch©u, Qu¶ng §«ng Trung kinh tÕ ®ang ®−îc ®Þnh h×nh ®óng víi Quèc vµ B¸t Trµng, Gia L©m, Hµ Néi quü ®¹o cña nã, nh−ng vÉn cßn nhiÒu nh»m tr¶ lêi nh÷ng c©u hái trªn. V× sao lóng tóng v−íng m¾c. Nãi chung trong t¸c gi¶ chän chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng c¶ 3 giai ®o¹n trªn, tÝnh chÊt tù qu¶n Phong Khª vµ B¸t Trµng lµm ®èi t−îng cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng cßn mê nghiªn cøu. V× Phong Khª vµ B¸t Trµng nh¹t. Trong ho¹t ®éng cña chÝnh quyÒn ®Òu lµ nh÷ng khu chuyªn doanh s¶n ®Þa ph−¬ng ë ViÖt Nam tÝnh h×nh thøc, xuÊt gèm sø l©u ®êi ë Trung Quèc vµ hµnh chÝnh ®¬n thuÇn vµ thô ®éng vÉn ViÖt Nam. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cßn lµ c¨n bÖnh trÇm kha ch−a thÓ gi¶i hai khu chuyªn doanh nµy ®Òu lµ nh÷ng quyÕt ngay trong mét sím mét chiÒu. khu kinh tÕ ph¸t triÓn t−¬ng ®èi nhanh Nguyªn nh©n cña nã chÝnh lµ do x¸c ë n«ng th«n Trung Quèc vµ ViÖt Nam, ®Þnh ch−a râ vÒ tÝnh chÊt cña chÝnh chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng ®Òu lµ cÊp quyÒn ®Þa ph−¬ng: hµnh chÝnh hay tù chÝnh quyÒn c¬ së thÊp nhÊt trong hÖ qu¶n, hoÆc kÕt hîp hµi hoµ gi÷a hµnh thèng hµnh chÝnh ë hai n−íc. chÝnh vµ tù qu¶n (tr. 176 - 177). HoÆc Ii. Vai trß chÝnh quyÒn ®Þa Hoµng ChÝ B¶o (2004) cho r»ng do vai ph−¬ng ë Phong Khª: cung cÊp trß h¹n chÕ cña Héi ®ång nh©n d©n, Uû hµng ho¸ c«ng céng cã thu phÝ ban nh©n d©n x· cã xu h−íng thiªn vÒ viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý hµnh Phong Khª lµ mét trong nh÷ng thÞ chÝnh nhµ n−íc nhiÒu h¬n. ViÖc tæ chøc trÊn chuyªn s¶n xuÊt gèm sø l©u ®êi vµ thùc hiÖn nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ - næi tiÕng ë thµnh phè TriÒu Ch©u, tØnh x· héi cña Uû ban nh©n d©n cßn lóng Qu¶ng §«ng, Trung Quèc, ngµy 19 tóng, tr× trÖ (tr. 341). th¸ng 12 n¨m 1995, thÞ trÊn nµy ®−îc thµnh phè TriÒu Ch©u n©ng cÊp thµnh Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y kinh tÕ t− khu. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, Phong nh©n ph¸t triÓn, nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ë Khª lµ mét trong nh÷ng khu kinh tÕ t− Trung Quèc tõng b−íc ®−îc h×nh thµnh, nh©n ph¸t triÓn nhanh nhÊt ë TriÒu vai trß chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng ë Trung Ch©u. N¨m 2001, toµn khu cã kho¶ng Quèc so víi tr−íc ®©y thay ®æi nh− thÕ h¬n 3000 doanh nghiÖp, trong ®ã h¬n nµo? Cßn ë ViÖt Nam chÝnh quyÒn ®Þa 90% lµ doanh nghiÖp t− nh©n (T«n ph−¬ng ®ãng vai trß g× trong ph¸t triÓn
nghiªn cøu trung quèc sè 5(63) - 2005 36 Quang Huy, ngµy 1 th¸ng 1 n¨m 2001, thuÕ vµ c¸c kho¶n phÝ kh¸c cña doanh tr. 5). Phong Khª còng lµ mét trong nghiÖp. ChÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng vµ doanh nh÷ng khu kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh nghiÖp t− nh©n trong khu cïng dùa vµo nhau ®Ó sinh tån vµ cïng ph¸t triÓn. nhÊt ë TriÒu Ch©u. N¨m 2001, GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi lµ 16.457 NDT, cao 1. Chñ ®éng cung cÊp h ng ho¸ c«ng h¬n so víi GDP b×nh qu©n ®Çu ng−êi lµ céng 13.149 NDT cña thµnh phè TriÒu Ch©u C¸c doanh nghiÖp t− nh©n ®Òu t− lîi (Uû ban biªn so¹n niªn gi¸m thµnh phè vµ mong muèn ng−êi kh¸c cung cÊp TriÒu Ch©u, 2002, tr. 317). N¨m 2001, hµng ho¸ c«ng céng cho m×nh, cßn m×nh GDP toµn khu lµ 1,744 tû NDT, t¨ng th× mong muèn ®−îc h−ëng miÔn phÝ 176,8% so víi n¨m 1995; tæng kim ng¹ch nh÷ng hµng ho¸ c«ng céng hoÆc “®i nhê xuÊt khÈu toµn khu 143,6 triÖu USD, xe”. V× vËy, kh«ng ai muèn ®øng ra cung t¨ng 233,2% so víi n¨m 1995; tæng møc cÊp hµng ho¸ c«ng céng cho ng−êi kh¸c, thu thuÕ toµn khu lµ 126,18 triÖu NDT, cho nªn hµng ho¸ c«ng céng chØ cã thÓ do t¨ng 202% so víi n¨m 1995….(Uû ban chÝnh quyÒn hoÆc c¸c tæ chøc x· héi cung Qu¶n lý khu Phong Khª, 2001, tr. 29). cÊp. N¨m 2003, tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng ë Phong Khª, chÝnh quyÒn ®Þa nghiÖp toµn khu lµ 6,079 tû NDT, t¨ng ph−¬ng ngoµi viÖc ®−a ra nh÷ng biÖn 17,47% so víi n¨m 2002; tæng kim ng¹ch ph¸p, chÝnh s¸ch thóc ®Èy kinh tÕ t− xuÊt khÈu toµn khu lµ 272,060 triÖu nh©n ph¸t triÓn ra, cßn thóc ®Èy vµ USD, t¨ng 25,83% so víi n¨m 2002; tæng h−íng dÉn doanh nghiÖp t− nh©n tham møc thu thuÕ c«ng th−¬ng toµn khu lµ gia Héi chî giao dÞch Qu¶ng Ch©u, x©y 203,020 triÖu NDT, t¨ng 24,17% so víi n¨m 2002… (H×nh ¸nh ThuÇn, Tr−¬ng dùng thÞ tr−êng chuyªn doanh, khu c«ng nghiÖp, tæ chøc c¸c ho¹t ®éng ®µo t¹o, Thu Toµn, ngµy 29 th¸ng 1 n¨m 2004). VËy nh©n tè nµo khiÕn cho kinh tÕ tuyÓn dông nh©n tµi, gióp doanh nghiÖp Phong Khª ph¸t triÓn nhanh nh− vËy? t− nh©n c¶i t¹o kü thuËt, ®−a doanh Tõ nh÷ng t− liÖu thu ®−îc, cã thÓ thÊy nghiÖp ra n−íc ngoµi giíi thiÖu, qu¶ng b¸ r»ng chÝnh quyÒn khu Phong Khª s¶n phÈm, h−íng dÉn c¸c doanh nghiÖp ®· tÝch cùc thóc ®Èy kinh tÕ ®Þa ph−¬ng ph−¬ng thøc lµm ¨n…. Nh÷ng ho¹t ®éng ph¸t triÓn. Nh−ng kh¸c víi Jean C. Oi trªn cña chÝnh quyÒn Phong Khª ®· gióp trªn ®©y ®· miªu t¶, ngoµi nh÷ng nhiÖm nhiÒu doanh nghiÖp ph¸t triÓn. vô hµnh chÝnh ra, chÝnh quyÒn Phong Thóc ®Èy, h−íng dÉn doanh Khª kh«ng trùc tiÕp can thiÖp vµo ho¹t nghiÖp t− nh©n tham gia Héi chî ®éng cña doanh nghiÖp, mµ ®øng ë bªn giao dÞch Qu¶ng Ch©u ngoµi doanh nghiÖp, chñ ®éng cung cÊp Sau khi trë thµnh khu (19 - 12 - 1995), hµng ho¸ c«ng céng (public goods)(2) cho chÝnh quyÒn Phong Khª ®· ý thøc ®−îc ®¹i ®a sè c¸c doanh nghiÖp t− nh©n, gióp r»ng ph¶i thóc ®Èy s¶n phÈm gèm sø doanh nghiÖp t− nh©n ph¸t triÓn. ChÝnh cña Phong Khª chiÕm lÜnh thÞ tr−êng quyÒn ®Þa ph−¬ng h−ëng lîi tõ nguån
37 Vai trß chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng trong ph¸t triÓn kinh tÕ:… khu: VÜ NghiÖp, Tø Th«ng, ThuËn T−êng, quèc tÕ, qu¶ng b¸ danh tiÕng gèm sø Tïng Ph¸t ……(Uû ban qu¶n lý khu Phong Khª. B¾t ®Çu tõ Héi chî mïa Thu Phong Khª, 2001, tr. 30). Lóc ®Çu chÝnh n¨m 1996(3), chÝnh quyÒn Phong Khª quyÒn ®Þa ph−¬ng ®éng viªn doanh ®· nç lùc x©y dùng mét khu gian hµng ë nghiÖp t− nh©n tham gia Héi chî giao Héi chî, sau ®ã vËn ®éng vµ h−íng dÉn dÞch, nh−ng sau ®ã c¸c doanh nghiÖp t− c¸c doanh nghiÖp t− nh©n ë Phong Khª nh©n chñ ®éng yªu cÇu chÝnh quyÒn tæ mang hµng ®Õn ®©y tr−ng bµy triÓn l·m, chøc cho doanh nghiÖp ®i tham gia Héi giao dÞch. Trong lÇn giao dÞch nµy cã chî. Sè tham gia Héi chî tõ lóc ®Çu cã kho¶ng 40 doanh nghiÖp ®em hµng v¹n kho¶ng mÊy chôc doanh nghiÖp ®· ph¸t lo¹i s¶n phÈm ®Õn tr−ng bµy, ®· thu hót triÓn lªn h¬n 300 doanh nghiÖp (H×nh ®−îc sù chó ý cña kh¸ch n−íc ngoµi. C¸c ¸nh ThuÇn, Ng« Duy Anh, ngµy 15 doanh nghiÖp ®· thu ®−îc nh÷ng ®¬n th¸ng 9 n¨m 2003, tr. 1). ®Æt hµng víi tæng gi¸ trÞ h¬n 50 triÖu §Çu t− x©y dùng thÞ tr−êng USD. ViÖc x©y dùng khu gian hµng ë chuyªn doanh: Thµnh phè gèm sø Héi chî ®· thóc ®Èy doanh nghiÖp t− Phong Khª nh©n tham gia vµo c¹nh tranh quèc tÕ. B¾t ®Çu b−íc vµo thÕ kû míi, chÝnh Nh©n viªn mét c«ng ty ë Phong Khª quyÒn Phong Khª ®Çu t− x©y dùng ®· nhËn xÐt: “Thµnh phè gèm sø Phong Khª” víi diÖn “Tõ n¨m 1996, d−íi sù dÉn d¾t, gióp tÝch 30.000 m2, gåm 1 trung t©m triÓn ®ì cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng, chóng l·m 6 tÇng víi diÖn tÝch 2380 m2, xung t«i ®· tham gia Héi chî giao dÞch Qu¶ng quanh cã 13 khu tr−ng bµy s¶n phÈm, Ch©u. Tr−íc ®ã chóng t«i chñ yÕu lµ lµm tæng céng cã 205 gian hµng, tæng diÖn hµng phôc vô trong n−íc, nh−ng theo ®µ tÝch quÇn thÓ kiÕn tróc thÞ tr−êng ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, chóng t«i ý chuyªn doanh b¸n bu«n gèm sø nµy lµ thøc ®−îc r»ng, chØ cã tham gia vµo c¹nh 23000 m2 (Lôc Phµm, Mai Tö, 2001, tr. tranh quèc tÕ, th× doanh nghiÖp míi cã 40). ViÖc x©y dùng Thµnh phè gèm sø lµ thÓ ph¸t triÓn ®−îc……” (Theo phãng mét trong nh÷ng néi dung trong chiÕn viªn NhËt b¸o TriÒu Ch©u, ngµy 22 l−îc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ du lÞch th¸ng 9 n¨m 2003). cña thµnh phè TriÒu Ch©u vµ khu Phong Tham gia Héi chî giao dÞch Qu¶ng Khª. Bëi v× gèm sø Phong Khª ®· cã lÞch Ch©u ®· trë thµnh nhËn thøc chung cña sö l©u ®êi, nh−ng ®Õn gi÷a nh÷ng n¨m c¸c doanh nghiÖp t− nh©n ë Phong Khª. 90 cña thÕ kû XX ®¹i ®a sè c¸c doanh Mçi kú héi chî c¸c doanh nghiÖp t− nh©n nghiÖp s¶n xuÊt vµ kinh doanh gèm sø Phong Khª ký kÕt hîp ®ång s¶n xuÊt ®Òu lµ nh÷ng doanh nghiÖp võa vµ nhá gèm sø lªn ®Õn trªn 100 triÖu USD. hoÆc c¸c hé s¶n xuÊt, tû lÖ c¸c doanh Nh÷ng doanh nghiÖp t− nh©n ph¸t triÓn nghiÖp cã quy m« võa s¶n xuÊt, võa tiªu ®−îc nhê tham gia Héi chî nªn hä thô s¶n phÈm vµ xuÊt khÈu kh«ng nhiÒu. ®· kh«ng bá qua bÊt kú mét c¬ héi tham Do vËy c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá khã gia Héi chî nµo. Nh− nh÷ng doanh cã thÓ tham gia Héi chî giao dÞch Qu¶ng nghiÖp t− nh©n cã quy m« nhÊt trong
nghiªn cøu trung quèc sè 5(63) - 2005 38 Ch©u. Lµm thÕ nµo ®−a Héi chî giao c¬ së s¶n xuÊt chËt chéi, giao th«ng dÞch vÒ ®Õn tËn quª h−¬ng m×nh lµ mong kh«ng thuËn tiÖn, nªn nhiÒu kh¸ch hµng −íc chung cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng kh«ng d¸m ®Æt hµng, ¶nh h−ëng ®Õn sù vµ doanh nghiÖp, “chÝnh quyÒn dän sµn, ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Tr−íc t×nh doanh nghiÖp ca móa” lµ ý t−ëng ban tr¹ng “nhµ nhµ ®èt löa, kh¾p n¬i to¶ ®Çu cña viÖc x©y dùng thµnh phè gèm sø khãi”, chÝnh quyÒn Phong Khª ®· chñ (Lôc Phµm, Mai Tö, 2001, tr. 40). Thµnh ®éng ®Ò ra hµng lo¹t biÖn ph¸p −u ®·i vÒ phè gèm sø Phong Khª ®−îc x©y dùng vµ ®Êt, ®iÖn, n−íc nh»m khuyÕn khÝch c¸c ®i vµo ho¹t ®éng ®· lµm thay ®æi côc doanh nghiÖp mua ®Êt, chuyÓn ®Þa ®iÓm diÖn “cã thµnh phè mµ kh«ng cã thÞ s¶n xuÊt vµo c¸c khu c«ng nghiÖp, t¹o tr−êng” ë Phong Khª. Thµnh phè gèm sø ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp cã kh«ng ®· kh«ng chØ thu hót nhiÒu doanh gian ph¸t triÓn. Mét Uû viªn Th−êng vô nghiÖp t− nh©n ®Þa ph−¬ng ®Õn tr−ng khu uû Phong Khª cho biÕt: bµy s¶n phÈm, mµ cßn thu hót nh÷ng “§èi víi c¸c khu c«ng nghiÖp mµ nãi, c«ng ty bu«n b¸n ë Th−îng H¶i, PhËt b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp muèn ph¸t S¬n, ThuËn §øc…. ®Õn ®©y thuª cöa triÓn vµ më réng quy m«, th× cÇn ph¶i cã hµng kinh doanh gèm sø. Nh− cöa hµng kh«ng gian, chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng b¸n bu«n gèm sø Hång Kú ®Õn ®©y khai th«ng qua viÖc thiÕt kÕ nh÷ng khu c«ng tr−¬ng ch−a ®Çy 4 th¸ng ®· ký kÕt nghiÖp, ®éng viªn c¸c doanh nghiÖp t− lµm ¨n víi h¬n chôc kh¸ch hµng, tæng trÞ nh©n chuyÓn vµo c¸c khu c«ng nghiÖp. gi¸ hîp ®ång h¬n 40.000 NDT. C¸c §· cung cÊp cho doanh nghiÖp dÞch vô doanh nghiÖp xuÊt khÈu cì lín ë Phong ®iÖn n−íc ®ång bé, t¹o c¬ së h¹ tÇng tèt Khª nh− Tr−êng Thµnh, Tø Th«ng, cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn. VÒ ThuËn T−êng còng lÇn l−ît ®Õn ®©y thuª ph−¬ng diÖn ®iÖn n−íc vµ x©y dùng nhµ cöa hµng. §Õn ®Çu n¨m 2001 c¸c gian x−ëng, chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng còng cã hµng ë ®©y ®· ®−îc c¸c doanh nghiÖp thuª nh÷ng −u ®·i nhÊt ®Þnh ®èi víi doanh hÕt (Lôc Phµm, Mai Tö, 2001, tr. 40). nghiÖp, tØnh còng cã mét sè chÝnh s¸ch KhuyÕn khÝch, h−íng dÉn doanh −u ®·i... Kho¶ng 5 n¨m l¹i ®©y c¸c nghiÖp t− nh©n chuyÓn vµo c¸c khu doanh nghiÖp t− nh©n ë Phong Khª ph¸t c«ng nghiÖp triÓn nhanh nh− vËy, chÝnh lµ do c¸ch ®©y kho¶ng 10 n¨m chÝnh quyÒn ®Þa Cho ®Õn n¨m 2003, mÆc dï ë Phong ph−¬ng ®· lµm rÊt nhiÒu c«ng t¸c chuÈn Khª cã kho¶ng h¬n 4000 doanh nghiÖp bÞ. Nh− cã nh÷ng quy ho¹ch cô thÓ vÒ c¸c s¶n xuÊt gèm sø, nh−ng do chÞu ¶nh khu c«ng nghiÖp, tr−íc tiªn tu söa ®−êng h−ëng cña nh÷ng yÕu tè truyÒn thèng, s¸, l¾p ®Æt hÖ thèng ®−êng ®iÖn, ®−êng nªn ®¹i ®a sè c¸c doanh nghiÖp ®Òu cã n−íc v.v…, nh− vËy míi phôc vô ®−îc ®Æc ®iÓm “yÕu, nhá vµ ph©n t¸n”. Kh«ng c¸c doanh nghiÖp nh− b©y giê.” (Ghi Ýt c¸c doanh nghiÖp t− nh©n ®· x©y dùng chÐp pháng vÊn «ng X, Uû viªn Th−êng nhµ x−ëng lÉn trong c¸c khu d©n c−, khi vô khu uû Phong Khª). kh¸ch hµng ®Õn t×m hiÓu ®Ó ®Æt hµng, do
39 Vai trß chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng trong ph¸t triÓn kinh tÕ:… §Õn th¸ng 10 n¨m 2001, ë Phong Khª trong n−íc (C¶nh §øc TrÊn, §−êng ®· cã h¬n 20 khu c«ng nghiÖp cÊp khu S¬n……) vµ c¸c tr−êng ®¹i häc tuyÓn vµ cÊp th«n, trong ®ã cã h¬n 1000 doanh nh©n tµi (chØnh lý tõ ghi chÐp pháng vÊn nghiÖp ®Æt c¬ së s¶n xuÊt trong c¸c khu «ng X, Uû viªn Th−êng vô khu uû Phong c«ng nghiÖp nµy. Cã nh÷ng doanh Khª). N¨m 1999, chÝnh quyÒn Phong nghiÖp sau khi vµo khu c«ng nghiÖp Khª lÇn l−ît tæ chøc 3 ®ît tuyÓn dông ®· më réng quy m« s¶n xuÊt. Nh− C«ng lín. Trong ®ã tæ chøc 2 ®ît cho 30 doanh ty h÷u h¹n gèm sø ThuËn T−êng, ngµy nghiÖp ®Õn Häc viÖn gèm sø C¶nh §øc 17 th¸ng 12 n¨m 2003 khi t¸c gi¶ ®Õn TrÊn, Giang T©y tuyÓn dông nh©n tµi pháng vÊn Tæng gi¸m ®èc C«ng ty, n¬i chuyªn nghiÖp, ®· cã rÊt nhiÒu thî gèm chØ cã kho¶ng 400 c«ng nh©n, nh−ng sau sø ®Õn lµm viÖc t¹i mét sè doanh nghiÖp khi chuyÓn vµo khu c«ng nghiÖp Nh− ý ë Phong Khª, nh− Tr−êng Thµnh, Tø ®· x©y dùng nhµ x−ëng míi víi diÖn tÝch Th«ng….Ngoµi ra c¸c doanh nghiÖp cßn ®Êt h¬n 30 mÉu vµ theo tµi liÖu thu ®−îc ký hîp ®ång tuyÓn dông víi h¬n 140 t¹i Héi chî giao dÞch Qu¶ng Ch©u th¸ng sinh viªn cña Häc viÖn gèm sø C¶nh §øc 4 n¨m 2004, th× c«ng ty ®· cã kho¶ng TrÊn tèt nghiÖp vµo n¨m 2000 (Uû ban h¬n 1000 c«ng nh©n. §iÒu nµy cho thÊy, biªn so¹n niªn gi¸m thµnh phè TriÒu khi doanh nghiÖp vµo khu c«ng nghiÖp Ch©u, 2000, tr. 274). N¨m 2000, mét sè ®· më réng quy m« s¶n xuÊt. doanh nghiÖp t− nh©n TriÒu Ch©u l¹i tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng tuyÓn dông Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng thu hót, nh©n tµi do chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng tæ tuyÓn dông vµ ®µo t¹o nh©n tµi chøc vµ ®· ký ®−îc h¬n 500 hîp ®ång Nh©n tµi lµ vÊn ®Ò mÊu chèt ®Ó ph¸t tuyÓn dông ë C¶nh §øc TrÊn, Giang T©y triÓn kinh tÕ, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y (Uû ban biªn so¹n niªn gi¸m thµnh phè chÝnh quyÒn Phong Khª ®· khuyÕn TriÒu Ch©u, 2000, tr. 286). Trung h¹ khÝch sö dông tèt nh©n tµi trong khu, tuÇn th¸ng 3 n¨m 2003, ®Ých th©n BÝ ®−a ra nh÷ng biÖn ph¸p träng dông, −u th− khu uû Phong Khª Tr−¬ng Nh− V¨n ®·i nh©n tµi. §èi víi c¸c chuyªn gia, thî dÉn 25 doanh nghiÖp Phong Khª ®Õn gèm sø cã kü thuËt giái ®· tõng cã ®ãng Häc viÖn gèm sø C¶nh §øc TrÊn, Giang gãp víi ngµnh gèm sø cña Phong Khª T©y tæ chøc “Héi nghÞ tuyÓn dông nh©n ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch −u ®·i vÒ phóc tµi cho c¸c doanh nghiÖp gèm sø ë Phong lîi, nh− trî cÊp mçi th¸ng 500 NDT, cã Khª”, th«ng qua h×nh thøc nh− héi th¶o, ng−êi cßn ®−îc trî cÊp 800 NDT. §èi víi to¹ ®µm, tham quan, ®· tuyÓn dông nh÷ng ng−êi cã c«ng hiÕn xuÊt s¾c, ®−îc h¬n 100 c¸n bé qu¶n lý trung cao phong danh hiÖu “®¹i s− gèm sø”, cÊp, h¬n 350 nh©n viªn chuyªn nghiÖp th−ëng 1 v¹n NDT. VÒ ph−¬ng diÖn c¸c lo¹i (Kh©u TrÊn L−, 2004, tr. 9). tuyÓn dông nh©n tµi, hµng n¨m chÝnh ChÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng Phong Khª quyÒn khu tæ chøc c¸c ho¹t ®éng tuyÓn rÊt chó träng ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ t− dông, nh− tæ chøc cho c¸c doanh nghiÖp ®Õn c¸c n¬i s¶n xuÊt gèm sø næi tiÕng nh©n, ®· mêi nh÷ng chuyªn gia, gi¸o s−
nghiªn cøu trung quèc sè 5(63) - 2005 40 quyÒn lùa chän mét sè dù ¸n träng ®iÓm, cña Häc viÖn gèm sø C¶nh §øc TrÊn ®Õn sau ®ã göi lªn c¸c bé, ban ngµnh h÷u gi¶ng bµi ®Ó n©ng cao tr×nh ®é kü thuËt quan ®Ó xin tµi trî. Cã nh÷ng doanh vµ n¨ng lùc tæng hîp cho gi¸m ®èc, nghiÖp t− nh©n ®· xin ®−îc mÊy chôc ng−êi qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp t− v¹n NDT. Do vËy, c¸c doanh nghiÖp t− nh©n. VÝ dô, tõ ngµy 13 ®Õn ngµy 16 nh©n còng rÊt tÝch cùc xin nh÷ng dù ¸n th¸ng 8 n¨m 2003, tæ chøc líp båi d−ìng nµy. Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ C«ng ty cho h¬n 80 gi¸m ®èc vµ ng−êi qu¶n lý h÷u h¹n gèm sø X cho biÕt: cña c¸c doanh nghiÖp t− nh©n. Néi dung “T«i rÊt tin t−ëng vµo sù ph¸t triÓn cña líp båi d−ìng nµy bao gåm: båi cña c«ng ty, nhÊt lµ cã sù gióp ®ì nhiÖt d−ìng kü thuËt pha men mÇu, kü thuËt trang trÝ; kü thuËt ®èt lß cì nhá vµ kü t×nh cña l·nh ®¹o c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng, h¬n n÷a s¶n phÈm kü thuËt thuËt tiÕt kiÖm n¨ng l−îng; ph−¬ng thøc, cao cña c«ng ty chóng t«i ®· ®−îc trong kinh nghiÖm qu¶n lý vµ marketing. Líp vµ ngoµi n−íc thõa nhËn. Chóng t«i båi d−ìng nµy tuy tæ chøc trong thêi còng ®· th«ng qua chÝnh quyÒn ®Þa gian ng¾n, nh−ng cã kÕt qu¶ rÊt tèt, ph−¬ng xin Côc kü thuËt tØnh Qu¶ng n©ng cao ®−îc tr×nh ®é kü thuËt, qu¶n lý §«ng vµ ChÝnh phñ Trung −¬ng mét dù kinh doanh cña c¸c gi¸m ®èc vµ ng−êi ¸n c¶i t¹o kü thuËt, nÕu dù ¸n nµy ®−îc qu¶n lý doanh nghiÖp, cã t¸c dông tÝch phª duyÖt c«ng ty cña chóng t«i cã thÓ cùc ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh ®−îc 10 triÖu NDT cña tØnh Qu¶ng §«ng nghiÖp t− nh©n ë Phong Khª (Côc mËu vµ 6 triÖu NDT cña Trung −¬ng, céng dÞch kinh tÕ khu Phong Khª, TriÒu Ch©u, thªm chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng cÊp cho HiÖp héi c«ng nghiÖp gèm sø Phong Khª, c«ng ty t«i ®Êt víi gi¸ rÎ, nh− vËy c«ng ty TriÒu Ch©u, ngµy 15 th¸ng 8 n¨m 2003, cña chóng t«i sÏ ph¸t triÓn rÊt m¹nh.” (Ghi chÐp pháng vÊn Chñ tÞch Héi ®ång tr. 1). qu¶n trÞ C«ng ty h÷u h¹n gèm sø X). Gióp c¸c doanh nghiÖp t− nh©n Ngoµi ra, chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng cßn c¶i t¹o vµ n©ng cao kü thuËt ®Çu t− kinh phÝ cho c¸c doanh nghiÖp c¶i Ngoµi viÖc khuyÕn khÝch c¸c doanh t¹o kü thuËt. Theo thèng kª, tõ n¨m nghiÖp t− nh©n cã ®iÒu kiÖn x©y dùng c¬ 1998 ®Õn n¨m 2003, toµn khu ®· ®Çu t− quan nghiªn cøu khoa häc kü thuËt, nh− 480 triÖu NDT cho viÖc c¶i t¹o kü thuËt, phßng nghiªn cøu kü thuËt, phßng s¸ng tæ chøc thùc hiÖn 33 dù ¸n c¶i t¹o vµ chÕ t¹i chÝnh c¸c doanh nghiÖp ra, chÝnh s¸ng t¹o kü thuËt c¸c lo¹i. Trong ®ã cã 5 quyÒn Phong Khª cßn tæ chøc h−íng dÉn dù ¸n ®−îc liÖt vµo dù ¸n s¸ng t¹o kü c¸c doanh nghiÖp c¶i t¹o kü thuËt, s¸ng thuËt träng ®iÓm cÊp quèc gia vµ cÊp t¹o s¶n phÈm. §Æc biÖt lµ mÊy n¨m gÇn tØnh, 7 dù ¸n ®−îc liÖt vµo kÕ ho¹ch “cÊp ®©y, chÝnh quyÒn Phong Khª gióp ®ì c¸c b¸ch” cña thµnh phè. (Ng« Duy Anh, doanh nghiÖp t− nh©n xin c¸c dù ¸n H×nh ¸nh ThuÇn, Tr−¬ng Thu Toµn, khoa häc kü thuËt, nh− mçi n¨m chÝnh ngµy 13 th¸ng 9 n¨m 2003, tr. 1).
41 Vai trß chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng trong ph¸t triÓn kinh tÕ:… Tæ chøc cho c¸c doanh nghiÖp t− Doanh nghiÖp ®i cïng quan chøc nh©n khai th¸c thÞ tr−êng n−íc chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng ra n−íc ngoµi, ngoµi giíi thiÖu vµ b¸n s¶n phÈm gèm sø cña Phong Khª, ®· lµm cho thÕ giíi biÕt ®Õn Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, chÝnh gèm sø Phong Khª. MÊy n¨m gÇn ®©y, quyÒn ®Þa ph−¬ng Phong Khª ®· tÝch cùc c¸c doanh nghiÖp t− nh©n cña Phong tæ chøc cho c¸c doanh nghiÖp t− nh©n ra Khª ®· thiÕt lËp quan hÖ hîp t¸c mËu n−íc ngoµi tham quan, kh¶o s¸t thÞ dÞch víi 160 n−íc vµ khu vùc trªn thÕ tr−êng, tham gia c¸c héi chî quèc tÕ. giíi. (H×nh ¸nh ThuÇn, ngµy 13 th¸ng Nh− c«ng nh©n cña mét doanh nghiÖp t− 10 n¨m 2003, tr. 3). nh©n nãi víi phãng viªn NhËt b¸o TriÒu H−íng dÉn doanh nghiÖp t− nh©n Ch©u: “Mçi n¨m doanh nghiÖp chóng t«i ph−¬ng thøc lµm ¨n Ýt nhÊt tham gia 4 héi chî triÓn l·m, giíi §èi mÆt víi nh÷ng c¹nh tranh khèc thiÖu s¶n phÈm quèc tÕ cì lín do chÝnh liÖt trªn thÞ tr−êng, l·nh ®¹o chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng tæ chøc, nh−: Ngoµi 2 quyÒn Phong Khª cßn h−íng dÉn doanh lÇn tham gia Héi chî giao dÞch Qu¶ng nghiÖp t− nh©n lµm thÕ nµo ®Ó chiÕm Ch©u ra, chóng t«i cßn tham gia Héi chî lÜnh thÞ tr−êng thÕ giíi. BÝ th− Khu uû triÓn l·m, giíi thiÖu s¶n phÈm hµng tiªu khu Phong Khª, Tr−¬ng Nh− V¨n ph©n dïng vµ quµ tÆng Hång K«ng, Héi chî tÝch cho c¸c doanh nghiÖp thÊy r»ng: triÓn l·m ë §øc v.v…, cßn nh÷ng héi chî cì nhá kÓ kh«ng hÕt.”(H×nh ¸nh ThuÇn, “HiÖn nay, trªn thÞ tr−êng gèm sø thÕ ngµy 13 th¸ng 10 n¨m 2003, tr. 3). giíi, thÞ phÇn gèm sø tiªu dïng cao cÊp rÊt Ýt, chØ chiÕm kho¶ng 15 - 20%. S¶n Mçi n¨m xu©n thu nhÞ kú, chÝnh xuÊt nh÷ng s¶n phÈm gèm sø cao cÊp quyÒn ®Þa ph−¬ng ®Òu tæ chøc c¸c ®oµn nµy chñ yÕu tËp trung ë mét sè n−íc ph¸t doanh nghiÖp t− nh©n ®i kh¶o s¸t thÞ triÓn ch©u ¢u, NhËt B¶n, ®Òu lµ nh÷ng tr−êng ch©u ¢u, Mü, Trung §«ng, NhËt s¶n phÈm cã tªn tuæi. Kü thuËt s¶n xuÊt B¶n. Ra n−íc ngoµi, c¸c doanh nghiÖp gèm sø tiªu dïng cña Trung Quèc vÉn ®Òu yªu cÇu huû bá nh÷ng ho¹t ®éng ®i cßn thua xa kü thuËt cña nh÷ng n−íc ch¬i du lÞch, hä ®Õn c¸c n¬i s¶n xuÊt vµ nµy, v× vËy gèm sø cña Trung Quèc nãi kinh doanh gèm sø lín, ®Õn c¸c hiÖu chung vµ cña Phong Khª nãi riªng kh«ng s¸ch, tranh thñ thu thËp c¸c th«ng tin thÓ c¹nh tranh víi nh÷ng hµng ho¸ nµy. vÒ thÞ tr−êng, ra vÒ trong gãi hµnh lý NÕu cè g¾ng c¹nh tranh th× chØ hóc ®Çu cña hä chøa ®Çy s¸ch vµ c¸c mÉu hµng. vµo ®¸ th«i! V× vËy, c¸c doanh nghiÖp Mçi lÇn chñ doanh nghiÖp ra n−íc ngoµi cña chóng ta nªn tËp trung vµo s¶n xuÊt vÒ, c¸c doanh nghiÖp ®Òu cã nh÷ng c¶i vµ chiÕm lÜnh thÞ tr−êng nh÷ng s¶n c¸ch, ®æi míi, nh− ®æi míi vÒ mÉu phÈm cã hµm l−îng kü thuËt võa, chÐn m· s¶n phÈm, kü thuËt lµm gèm sø hoÆc 80% chiÕc b¸nh ga t«, ®õng ®©m ®Çu t− duy kinh doanh míi.
nghiªn cøu trung quèc sè 5(63) - 2005 42 tµi chÝnh cña ®Þa ph−¬ng cµng nhiÒu, vµo ¨n 15 - 20% khóc x−¬ng cøng…” thu nhËp cña quan chøc ®Þa ph−¬ng (TrÇn Nh−, T¹ Chiªu HiÒn, L− DiÖu còng t¨ng lªn. §©y lµ mèi quan hÖ dùa L−¬ng, 2004, tr. 17). vµo nhau ®Ó sèng. ” (Ghi chÐp pháng vÊn 2. ChÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng cïng sinh «ng X, Uû viªn Th−êng vô khu uû Phong tån víi c¸c doanh nghiÖp t− nh©n Khª). Trªn ®©y ®· tr×nh bµy nh÷ng ho¹t Theo cuéc c¶i c¸ch thÓ chÕ ë Trung ®éng thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn cña Quèc, chÝnh phñ Trung −¬ng trao cho chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng ë Phong Khª, chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng c¸c cÊp quyÒn TriÒu Ch©u, Qu¶ng §«ng, Trung Quèc. tù chñ trong qu¶n lý kinh tÕ, g¾n liÒn víi VËy nguyªn nh©n nµo t¹o ra ®éng lùc lîi Ých cña ®Þa ph−¬ng(4). Do vËy, vai trß kÝch thÝch chÝnh quyÒn Phong Khª tÝch cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng ngµy cµng cùc thóc ®Èy doanh nghiÖp ph¸t triÓn? râ nÐt. Næi bËt nhÊt lµ chiÕn l−îc c¶i §ã chñ yÕu lµ do Trung Quèc c¶i c¸ch hÖ c¸ch phãng quyÒn nh−îng lîi vµ viÖc thèng thuÕ. Theo ®ã, chÝnh quyÒn ®Þa thùc hiÖn thÓ chÕ tµi chÝnh ph©n nåi ¨n ph−¬ng cã thÓ gi÷ l¹i mét phÇn thuÕ cña c¬m, ®· lµm cho chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng doanh nghiÖp nép (Andrew Walder, 1996, g¸nh v¸c tr¸ch nhiÖm nÆng nÒ thóc ®Èy tr. 88; D−¬ng ThiÖn Hoa, T« Hång, 2002, kinh tÕ ®Þa ph−¬ng ph¸t triÓn. ChÝnh tr. 17). ThuÕ do Nhµ n−íc thèng nhÊt quyÒn ®Þa ph−¬ng ®−îc n¾m quyÒn thu, mét phÇn lµ thu nhËp tµi chÝnh cña quyÕt s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ vµ cã thÓ ®Þa ph−¬ng, thuÕ thu ®−îc nhiÒu th× thu chi phèi nguån lùc ®Ó thóc ®Èy kinh tÕ nhËp cña ®Þa ph−¬ng cµng nhiÒu; mét ®Þa ph−¬ng ph¸t triÓn (Tr−¬ng Ngäc, phÇn nép cho tØnh, mét phÇn nép cho 2004, tr 14 - 15). Ngoµi nguån thuÕ mµ ChÝnh phñ Trung −¬ng. Nªn khuyÕn chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng ®−îc h−ëng tõ khÝch doanh nghiÖp t− nh©n ph¸t triÓn doanh nghiÖp t− nh©n ra, chÝnh quyÒn còng chÝnh lµ thóc ®Èy kinh tÕ ®Þa ®Þa ph−¬ng cßn ®Æt ra nh÷ng kho¶n thu ph−¬ng ph¸t triÓn vµ kinh tÕ ph¸t triÓn ngoµi thuÕ. ë rÊt nhiÒu n¬i, thu phÝ còng g¾n liÒn víi lîi Ých cña chÝnh quyÒn ®· trë thµnh mét nguån thu tµi chÝnh ®Þa ph−¬ng. Nh− ë Phong Khª, theo mét chñ yÕu cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng. Uû viªn Th−êng vô Khu uû, “Phôc vô ChÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng cÊp cµng thÊp doanh nghiÖp lµ tr¸ch nhiÖm cña chÝnh th× tû lÖ thu phÝ trong thu nhËp tµi quyÒn ®Þa ph−¬ng c¸c cÊp, kinh tÕ ®Þa chÝnh cµng cao (Cao Båi Dòng, 2004, tr. ph−¬ng ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh ph¶i dùa 108 - 111). ë Phong Khª, chÝnh quyÒn vµo doanh nghiÖp, doanh nghiÖp lµ chñ ®Þa ph−¬ng tÝch cùc x©y dùng khu c«ng thÓ, nªn chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng ph¶i nghiÖp, thµnh phè gèm sø, tÝch cùc ®−a t×m mäi c¸ch gióp ®ì doanh nghiÖp. doanh nghiÖp ra n−íc ngoµi tham quan, Doanh nghiÖp ph¸t triÓn, kinh tÕ ®Þa kh¶o s¸t lµ mét vÝ dô ®iÓn h×nh. ChÝnh ph−¬ng còng ph¸t triÓn. Doanh nghiÖp quyÒn ®Þa ph−¬ng tr−ng thu ®Êt n«ng ph¸t triÓn nép thuÕ cµng nhiÒu, thu nhËp nghiÖp cña ®Þa ph−¬ng víi gi¸ rÎ, x©y
43 Vai trß chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng trong ph¸t triÓn kinh tÕ:… Thùc ra chÝnh quyÒn kiÕm tiÒn cña dùng c¬ së h¹ tÇng, c¸c khu c«ng nghiÖp, doanh nghiÖp.” (Ghi chÐp pháng vÊn thµnh phè gèm sø råi b¸n hoÆc cho c¸c gi¸m ®èc x−ëng gèm sø H). doanh nghiÖp t− nh©n thuª. ChÝnh v× vËy, chÝnh quyÒn Phong Khª cã rÊt Cßn n÷a nhiÒu kho¶n thu nhËp, trªn thùc tÕ, thu nhËp c¸ nh©n, trî cÊp thªm vµ tiÒn ®å chó thÝch: chÝnh trÞ ®Òu g¾n liÒn víi thu nhËp tµi 1) Chi tiÕt vÒ c¸c chØ sè ph¸t triÓn kinh tÕ chÝnh cña ®Þa ph−¬ng. V× ph¸t triÓn kinh trong thêi kú c¶i c¸ch 1991 – 2002 cña Trung tÕ ®Þa ph−¬ng vµ lîi Ých cña chÝnh m×nh, Quèc vµ ViÖt Nam, xem Ph¹m §øc ChÝnh, quan chøc chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng nghÜ 2004, tr. 72. c¸ch phôc vô doanh nghiÖp, nh−ng còng (2) TrÇn KiÖn D©n, Kh©u H¶i Hïng (1994) thu ®−îc lîi Ých tõ b¶n th©n doanh cho r»ng, hµng ho¸ c«ng céng kh«ng ph¶i do nghiÖp. Gi¸m ®èc mét x−ëng gèm sø ë c¸ nh©n t¹o ra. §Æc tÝnh cña hµng ho¸ c«ng céng lµ c¸c thµnh viªn trong quÇn thÓ c− d©n Phong Khª ®· nãi: ®Òu ®−îc h−ëng hµng ho¸ nµy. Hµng ho¸ “Phôc vô doanh nghiÖp còng chÝnh lµ c«ng céng lµ nh÷ng dÞch vô x· héi, bao gåm phôc vô lîi Ých cña chÝnh quyÒn ®Þa ph¸p luËt duy tr× trËt tù x· héi, b¶o vÖ tµi ph−¬ng. VÝ dô nh− x©y dùng thµnh phè s¶n c¸ nh©n, gi¸o dôc, y tÕ vµ c¸c c«ng tr×nh gèm sø, khu c«ng nghiÖp, chÝnh quyÒn giao th«ng, thuû lîi …(tr. 64). ®Þa ph−¬ng thu håi ®Êt cña n«ng d©n (3) Héi chî giao dÞch Qu¶ng Ch©u mét x©y dùng thµnh phè gèm sø, khu c«ng n¨m tæ chøc 2 lÇn, héi chî mïa xu©n th−êng nghiÖp, sau ®ã cho doanh nghiÖp thuª. tæ chøc vµo th¸ng 4 hµng n¨m; Héi chî mïa Mçi mÉu ®Êt gi¸ thu håi lµ mÊy v¹n thu th−êng vµo th¸ng 10 hµng n¨m. C¸c doanh nghiÖp ®em hµng ®Õn trung bµy, giíi NDT, nh−ng cho doanh nghiÖp thuª mÊy thiÖu s¶n phÈm, t¹i héi chî kh«ng cã ho¹t chôc v¹n, ®¾t gÊp bao nhiªu lÇn, ë khu ®éng b¸n hµng, kh¸ch hµng tõ c¸c n−íc ®Õn c«ng nghiÖp mét mÉu h¬n 30 v¹n còng cã, ®©y xem mÉu hµng vµ ký hîp ®ång ®Æt hµng anh xem chÝnh quyÒn kiÕm bao nhiªu víi nhµ s¶n xuÊt. tiÒn… ChÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng tæ chøc (4) Tõ sau khi §Æng TiÓu B×nh l·nh ®¹o cho doanh nghiÖp tham gia Héi chî giao Trung Quèc, ®Æc tr−ng c¬ b¶n cña c¶i c¸ch dÞch Qu¶ng Ch©u hoÆc ®−a doanh më cöa ë Trung Quèc lµ sö dông ph−¬ng nghiÖp ra n−íc ngoµi kh¶o s¸t, doanh thøc khuyÕn khÝch vËt chÊt kÝch thÝch quan nghiÖp ®Òu ph¶i nép tiÒn. VÝ dô nh− ë chøc ®Þa ph−¬ng tÝch cùc. §ã lµ cho phÐp quan chøc ®Þa ph−¬ng thu ®−îc lîi Ých trong Héi chî giao dÞch Qu¶ng Ch©u, doanh sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Þa ph−¬ng. V× vËy, nghiÖp thuª mét cöa hµng nhá còng ph¶i c¶i c¸ch chÕ ®é tµi chÝnh lµ ®iÒu tÊt nhiªn. chi 2 v¹n, to th× ®¾t h¬n. ChÝnh quyÒn Do Trung Quèc c¶i c¸ch theo kiÓu “do ®¸ qua ®øng ra tæ chøc, quan chøc ®Õn th× míi s«ng”, vai trß cña chÝnh phñ Trung −¬ng dÇn c¶m thÊy long träng. ChÝnh quyÒn ë ®©y dÇn rót khái qu¶n lý kinh tÕ, mµ chøc n¨ng chñ yÕu dùa vµo thuÕ hoÆc c¸c kho¶n thu nµy giao cho chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng, do vËy nµy th× míi cã tiÒn, kh«ng th× lµm sao chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng cã quyÒn tù chñ rÊt nu«i ®−îc ®éi ngò c¸n bé nhiÒu nh− vËy. lín (TrÞnh VÜnh Niªn, 1994, tr. 75).