Báo cáo nghiên cứu khoa học: "VẤN ĐỀ QUẢN LÝ CHẤT THẢI THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN MÔI TRƯỜNG BỀN VỮNG"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

71
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'báo cáo nghiên cứu khoa học: "vấn đề quản lý chất thải theo hướng phát triển môi trường bền vững"', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "VẤN ĐỀ QUẢN LÝ CHẤT THẢI THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN MÔI TRƯỜNG BỀN VỮNG"

VẤN ĐỀ QUẢN LÝ CHẤT THẢI THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN MÔI TRƯỜNG BỀN VỮNG WASTE MANAGEMENT IN THE DIRECTION OF A STABLE ENVIRONMENTAL DEVELOPMENT LÊ THẾ GIỚI Đại học Đà Nẵng TÓM T ẮT Trên cơ sở phân tích quá trình trao đổi vật chất, năng lượng và thông tin trong quan hệ giữa môi trường tự nhiên và xã hội, bài viết chỉ ra những nhân tố ảnh hưởng đến việc quản lý chất thải và nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng chất thải trong xã hội tiêu thụ ngày nay. Kết quả phân tích này là điều kiện để thiết đặt khuôn khổ cho sự phân tích và ứng xử thích hợp trong các hoạt động của con người và xã hội vì sự phát triển bền vững của môi trường tự nhiên. ABSTRACT Based on an analysis of the process of exchanging material, energy and information between the natural and social environments, the article presents the factors affecting the management of waste materials and the causes of waste increase in the present-day society. The result from this analysis is a condition for establishing the standards for analysis and appropriate behaviors in human and social activities for the sake of a stable development of the natural environment. 1. §Æt vÊn ®Ò Trong mèi quan hÖ gi÷a con ngêi víi tù nhiªn, quan hÖ sinh th¸i - con ngêi lµ mèi quan hÖ c¬ b¶n, l©u dµi vµ phøc t¹p. V× tõ khi con ngêi xuÊt hiÖn, biÕt khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn phôc vô cho nhu cÇu sinh tån vµ ph¸t triÓn cña m×nh th× cïng víi nã cã chÊt th¶i ra m«i trêng. X· héi ph¸t triÓn cao h¬n víi c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ tiªu thô, khèi lîng chÊt th¶i ®a ra m«i trêng cµng nhiÒu, sù biÕn ®æi thµnh phÇn vËt chÊt trong m«i trêng diÔn ra cµng m¹nh mÏ, th× ph¬ng thøc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò chÊt th¶i cña céng ®ång x· héi còng ngµy cµng ®a d¹ng h¬n. §Æc biÖt, qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ ®ang ®Æt ra nh÷ng th¸ch thøc gay g¾t ®èi víi c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn víi hµng lo¹t c¸c h¹n chÕ bªn trong nh d©n sè t¨ng nhanh, tr×nh ®é lao ®éng thÊp kÐm, kü thuËt s¶n xuÊt l¹c hËu vµ nh÷ng bÊt lîi vÒ vÞ thÕ trªn thÞ trêng quèc tÕ ®ang ®Èy c¸c níc nµy ®Õn chç khai th¸c kiÖt quÖ c¸c nguån tµi nguyªn. Trong qu¸ tr×nh ®ã ®ang Èn chøa mét th¶m ho¹ m«i trêng vµ sinh th¸i - mét sù ph¸t triÓn kh«ng bÒn v÷ng. V× vËy, yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi mçi quèc gia lµ ph¶i quan t©m ®Õn viÖc duy tr× sù sinh tån l©u dµi cña m×nh b»ng con ®êng ph¸t triÓn mét c¸ch bÒn v÷ng. §ã lµ “sù ph¸t triÓn nh»m ®¸p øng nhu cÇu hiÖn t¹i mµ kh«ng lµm tæn h¹i ®Õn kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu cña c¸c thÕ hÖ t¬ng lai”, mét sù ph¸t triÓn cã tÝnh ®Õn tæng thÓ c¸c yÕu tè kinh tÕ, m«i trêng vµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan.1 2. Mèi quan hÖ gi÷a m«i trêng tù nhiªn vµ x· héi Trong c¸c ho¹t ®éng cña con ngêi t¸c ®éng ®Õn hÖ sinh th¸i cã hai xu híng c¬ b¶n: thø nhÊt lµ lµm tæn h¹i tíi hÖ sinh th¸i, thø hai lµ t¸c ®éng tÝch cùc nh»m nu«i dìng vµ ph¸t triÓn tÝnh ®a d¹ng cña hÖ sinh th¸i. B¶n chÊt cña c¸c xu híng nµy phô thuéc vµo hiÖu qu¶ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò chÊt th¶i. V× thÕ, cÇn n¾m v÷ng nh÷ng nguyªn t¾c sinh th¸i ®Ó cã thÓ t¹o ra
khu«n khæ cho sù ph©n tÝch vµ øng xö thÝch hîp trong c¸c ho¹t ®éng v× sù sinh tån vµ ph¸t triÓn cña con ngêi. M«i trêng lµ mét hÖ thèng bao gåm c¸c yÕu tè tù nhiªn vµ nh©n t¹o cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, trong ®ã con ngêi b»ng lao ®éng ®· khai th¸c c¸c nguån tµi nguyªn phôc vô cho lîi Ých cña m×nh. XÐt vÒ b¶n chÊt, hÖ thèng m«i trêng cã 4 ®Æc trng c¬ b¶n: 1) cã cÊu tróc phøc t¹p, gåm hai hÖ thèng tù nhiªn vµ nh©n t¹o; 2) lµ mét hÖ thèng vËn ®éng trong tr¹ng th¸i c©n b»ng ®éng, mµ nç lùc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò m«i trêng thùc chÊt lµ lËp l¹i tr¹ng th¸i c©n b»ng vèn cã cña nã; 3) lµ mét hÖ thèng më, trong ®ã lu«n diÔn ra qu¸ tr×nh trao ®æi vËt chÊt, n¨ng lîng vµ th«ng tin; 4) cã kh¶ n¨ng tù tæ chøc, tù ®iÒu chØnh ®Ó ph¸t triÓn phï hîp víi nh÷ng thay ®æi. Con ngêi lµ mét phÇn tö trong cÊu tróc cña hÖ thèng m«i trêng víi tÝnh x· héi ho¸ cao, trong ®ã mäi ho¹t ®éng ®Òu diÔn ra trong m«i trêng sinh th¸i. Mèi quan hÖ sinh th¸i - con ngêi ®îc xem xÐt trªn hai hÖ thèng c¬ b¶n lµ hÖ thèng x· héi víi nh÷ng g× liªn quan tíi con ngêi bao gåm d©n sè, h×nh th¸i s¶n xuÊt,…, vµ hÖ thèng sinh th¸i gåm nh÷ng yÕu tè tù nhiªn nh khi hËu, ®Êt ®ai, sinh vËt... lµ c¬ së cho mèi quan hÖ sinh th¸i - con ngêi. Hai hÖ thèng nµy liªn hÖ víi nhau dùa trªn sù trao ®æi vËt chÊt, n¨ng lîng vµ th«ng tin. ThÕ giíi cña con ngêi vµ thÕ giíi cña tù nhiªn lu«n tuú thuéc lÉn nhau, chóng cã kh¶ n¨ng tù trÞ, m©u thuÉn nhng l¹i thèng nhÊt. V× lîi Ých cña mèi quan hÖ nµy, cÇn ®¶m b¶o hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña x· héi phô thuéc vµo sù cung cÊp cña hÖ sinh th¸i, duy tr× møc ®é co gi·n nhÊt ®Þnh gi÷a hai hÖ thèng cã sù t¸c ®éng t¬ng hç, t¹o ra sù thÝch nghi cña con ngêi ®èi víi nh÷ng sù biÕn ®æi cña hÖ sinh th¸i trong quan hÖ ®éc lËp t¬ng ®èi gi÷a hai hÖ thèng, x©y dùng mèi quan hÖ cã tÝnh toµn diÖn t¹o tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng dùa trªn nÒn t¶ng sinh th¸i vµ x· héi l©u dµi. Mèi quan hÖ gi÷a m«i trêng tù nhiªn vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - tiªu dïng cña x· héi vÒ c¬ b¶n, ®îc xem xÐt dùa trªn nguyªn lý c©n b»ng ®éng lùc häc: "VËt chÊt, n¨ng lîng kh«ng tù nhiªn sinh ra vµ còng kh«ng tù nhiªn mÊt ®i mµ ®îc chuyÓn ho¸ tõ d¹ng nµy sang d¹ng kh¸c". C¸c ®Çu vµo cña khu vùc s¶n xuÊt lÊy tõ m«i trêng tù nhiªn lµ c¸c vËt t ë d¹ng nhiªn liÖu, kho¸ng s¶n, gç, chÊt láng vµ chÊt khÝ. S¶n xuÊt vµ tiªu thô t¹o nªn chÊt th¶i, gåm tÊt c¶ c¸c lo¹i cÆn b· cã thÓ th¶i vµo kh«ng khÝ hoÆc níc, hay ®îc huû bá trªn ®Êt ®ai. N¨ng lîng th¶i ra díi d¹ng nhiÖt, tiÕng ån vµ phãng x¹ còng lµ nh÷ng chÊt th¶i chñ yÕu cña s¶n xuÊt. Ngêi tiªu dïng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ lîng chÊt th¶i khæng lå th¶i vµo m«i trêng, ®Æc biÖt lµ cèng r·nh vµ khÝ th¶i « t«. TÊt c¶ c¸c vËt chÊt kÕt tinh trong hµng ho¸ tiªu dïng cuèi cïng tÊt yÕu ph¶i kÕt thµnh c¸c thø ®Ó l¹i, ngay c¶ khi chóng cã thÓ ®îc t¸i tuÇn hoµn. §iÒu nµy gi¶i thÝch t¹i sao ngµy cµng cã mét lîng lín chÊt th¶i r¾n, c¸c ho¸ chÊt ®éc h¹i vµ dÇu ®· sö dông cßn tån t¹i. Theo ®Þnh luËt thø nhÊt cña nhiÖt ®éng häc, dßng vËt chÊt vµ n¨ng lîng khai th¸c tõ m«i trêng tù nhiªn vµ chÊt th¶i ®îc sö dông trë l¹i vµo m«i trêng ph¶i b»ng nhau: M = Rdp + Rdc. NÕu nhu cÇu tiªu dïng t¨ng lªn (do t¨ng d©n sè, ®Þnh møc tiªu dïng), ë mçi chu kú sÏ mÊt ®i mét tû lÖ chÊt ®îc t¸i tuÇn hoµn. §iÒu nµy cho thÊy, nÕu muèn gi¶m khèi lîng chÊt th¶i vµo m«i trêng tù nhiªn, th× ph¶i gi¶m sè lîng nguyªn vËt liÖu ®a vµo hÖ thèng. Rdp + Rdc = M = G + Rp - Rrp - Rrc Sè lîng nguyªn vËt liÖu (M) b»ng c¸i s¶n xuÊt ra (G) céng víi chÊt th¶i s¶n xuÊt (Rp) trõ ®i tæng lîng ®îc t¸i tuÇn hoµn cña ngêi s¶n xuÊt (Rrp) vµ cña ngêi tiªu dïng (Rrc). Cã ba c¸ch chñ yÕu ®Ó gi¶m M, vµ do ®ã gi¶m chÊt th¶i vµo m«i trêng tù nhiªn: a) Gi¶m G: gi¶m chÊt th¶i b»ng c¸ch gi¶m sè lîng hµng ho¸ vµ dÞch vô s¶n xuÊt ra. Cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau. Mét sè ngêi cho r»ng, ®©y lµ c©u tr¶ lêi tèt nhÊt vµ l©u dµi cho sù suy tho¸i m«i trêng, v× gi¶m ®Çu ra sÏ gi¶m t¬ng øng sè lîng chÊt th¶i. Mét sè ngêi kh¸c l¹i t×m c¸ch ®¹t môc tiªu nµy th«ng qua chñ tr¬ng "kh«ng t¨ng d©n sè". D©n sè t¨ng chËm hoÆc kh«ng t¨ng cã thÓ lµm cho viÖc kiÓm so¸t t¸c ®éng m«i trêng dÔ dµng h¬n, nhng ®iÒu nµy cã thÓ kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc v× hai lý do: mét lµ, d©n sè kh«ng thay ®æi cã thÓ gia
t¨ng vÒ kinh tÕ vµ do ®ã t¨ng nhu cÇu vÒ nguyªn vËt liÖu; hai lµ, t¸c ®éng m«i trêng cã thÓ lµ l©u dµi vµ luü tÝch, nªn ngay c¶ khi d©n sè kh«ng t¨ng, m«i trêng vÉn cã thÓ bÞ suy tho¸i dÇn. Cã mét ®iÒu lu«n ®óng ë ®©y lµ t¨ng d©n sè sÏ lµm trÇm träng thªm t×nh tr¹ng « nhiÔm m«i trêng. b) Gi¶m Rp: gi¶m lîng chÊt th¶i sinh ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt víi sè lîng thµnh phÈm cho tríc b»ng hai c¸ch: 1) gi¶m cêng ®é chÊt th¶i s¶n xuÊt nhê ¸p dông c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ míi nh»m t¹o ra lîng chÊt th¶i Ýt h¬n trªn mét ®¬n vÞ thµnh phÈm; 2) thay ®æi thµnh phÇn bªn trong cña s¶n phÈm (G) theo híng tõ tû lÖ chÊt th¶i cao ®Õn tû lÖ chÊt th¶i thÊp trong khi vÉn gi÷ nguyªn tæng sè. Sù chuyÓn dÞch tõ kinh tÕ chÕ t¹o sang kinh tÕ dÞch vô lµ bíc ®i theo híng nµy. c) T¨ng (Rrp + Rrc): t¨ng t¸i tuÇn hoµn, ®a c¸c chÊt th¶i s¶n xuÊt vµ tiªu dïng trë l¹i quy tr×nh s¶n xuÊt. Nhê cã t¸i tuÇn hoµn mµ cã thÓ thay thÕ mét phÇn dßng khëi nguyªn cña c¸c nguyªn vËt liÖu cha khai th¸c (M) vµ do ®ã, gi¶m bít lîng chÊt th¶i, ®ång thêi vÉn duy tr× ®îc lîng hµng ho¸ vµ dÞch vô (G). Trong nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, t¸i tuÇn hoµn t¹o ra c¬ héi lín ®Ó gi¶m dßng th¶i, nhng v× quy tr×nh s¶n xuÊt lµm thay ®æi cÊu tróc vËt lý cña nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo nªn g©y khã kh¨n cho viÖc t¸i sö dông chóng. MÆt kh¸c, nguån vËt chÊt ®· chuyÓn ho¸ thµnh n¨ng lîng th× kh«ng thÓ phôc håi vµ ngay quy tr×nh t¸i tuÇn hoµn còng cã thÓ t¹o nªn chÊt th¶i. M« h×nh bÞ ph¸ vì khi cã sù thay ®æi kh«ng c©n xøng trong c¸c nh©n tè ®Çu vµo vµ ®Çu ra. Trêng hîp c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng ë ®ång b»ng s«ng Hång, lµng nghÒ s¾t vôn §a Héi, §µo X¸ (B¾c Ninh), t¸i chÕ nhùa ë Nh Quúnh (H¶i D¬ng) lµ nguyªn nh©n g©y « nhiÔm m«i trêng. 3. Nh÷ng trë ng¹i chñ yÕu trong qu¶n lý chÊt th¶i HiÖn nay sù ph¸t sinh vµ lo¹i bá chÊt th¶i ®« thÞ ®ang trë thµnh vÊn ®Ò nan gi¶i ë nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi. Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ ®« thÞ ho¸ lµ mét tÊt yÕu cña mäi nÒn kinh tÕ híng tíi mét tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cao h¬n, cïng víi qu¸ tr×nh nµy lµ sù gia t¨ng kh«ng ngõng cña chÊt th¶i ®« thÞ. Thùc tÕ nµy còng ®· vµ ®ang x¶y ra ë c¸c ®« thÞ lín cña ViÖt Nam nh Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh. V× thÕ, cÇn nghiªn cøu nh÷ng khÝa c¹nh kinh tÕ liªn quan tíi qu¸ tr×nh ph¸t sinh, thu gom, vËn chuyÓn, t¸i chÕ vµ lo¹i bá chÊt th¶i. Khèi lîng chÊt th¶i cã thÓ gia t¨ng do c¸c nguyªn nh©n: - Sù h¹n chÕ vÒ v¨n ho¸ vµ nhËn thøc x· héi, khi ngêi d©n thiÕu ý thøc b¶o vÖ m«i trêng sèng sÏ lµm gia t¨ng chÊt th¶i vµ chi phÝ cña x· héi cho viÖc thu gom r¸c th¶i. MÆc dï vÊn ®Ò qu¶n lý chÊt th¶i ®· ®îc x· héi quan t©m, nhng viÖc ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh hîp lý, nghÜa lµ viÖc t×m ra c¸c ph¬ng ph¸p rÎ nhÊt ®Ó qu¶n lý chÊt th¶i trong céng ®ång, còng nh ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh cã tÝnh c«ng b»ng vÉn lµ mét th¸ch thøc ®èi víi c¸c quèc gia. - Møc thu nhËp t¨ng sÏ t¸c ®éng tíi hai khÝa c¹nh: 1) Nhu cÇu cao h¬n ®ßi hái tiªu dïng t¨ng lªn lµm gia t¨ng chÊt th¶i; 2) Sù thay ®æi thµnh phÇn chÊt th¶i (thu nhËp thÊp th× tiªu dïng ë tr×nh ®é thÊp lµm t¨ng chÊt th¶i h÷u c¬, thu nhËp cao, tr×nh ®é tiªu dïng x· héi cao lµm t¨ng chÊt th¶i v« c¬). Th¸ch thøc ®èi víi x· héi ph¸t triÓn lµ sù gia t¨ng nhanh chãng cña lîng chÊt th¶i v« c¬ ®ßi hái rÊt nhiÒu chi phÝ ®Ó xö lý. - C«ng nghÖ s¶n xuÊt l¹c hËu sÏ tiªu tèn nhiÒu n¨ng lîng vµ vËt liªu, lµm ph¸t sinh nhiÒu chÊt th¶i; c«ng nghÖ xö lý chÊt th¶i h¹n chÕ (®èt, xö lý vi sinh, Ðp r¸c th¶i, ch«n lÊp chÊt th¶i) th× møc ®é xö lý vµ chÊt lîng t¸i chÕ chÊt th¶i cµng thÊp. - ChÝnh s¸ch cña chÝnh phñ vµ kh¶ n¨ng kiÓm so¸t cña chÝnh phñ th«ng qua ph¸p luËt, c¸c quy ®Þnh vÒ qu¶n lý chÊt th¶i, quy chÕ vÒ bao b×, c¸c c«ng cô kinh tÕ kh«ng chÆt chÏ th× lîng chÊt th¶i ra m«i trêng cµng nhiÒu, hËu qu¶ cµng nghiªm träng. HiÖn nay ë níc ta hÖ thèng luËt ph¸p liªn quan ®Õn m«i trêng vµ chÊt th¶i cha ®Çy ®ñ, cha cã c¸c qui ®Þnh chÆt chÏ vÒ tiªu chuÈn chÊt th¶i vµ c¸c ®Þnh chÕ liªn quan ®Õn khÝa c¹nh kinh tÕ cña vÊn ®Ò qu¶n lý chÊt th¶i, do ®ã, nh÷ng hµnh vi g©y « nhiÔm m«i trêng cha ®îc ng¨n chÆn ®óng møc vµ xö ph¹t thÝch ®¸ng.
- C¬ chÕ thÞ trêng cha hoµn chØnh lµm cho søc m¹nh thÞ trêng ®Ó ®iÒu tiÕt, qu¶n lý chÊt th¶i gÆp nhiÒu trë ng¹i, ®iÒu nµy ®ång nghÜa víi hÖ qu¶ khã tr¸nh khái lµ sù gia t¨ng chÊt th¶i. - Kh¶ n¨ng t¸i sö dông vµ t¸i chÕ chÊt th¶i víi mét tû lÖ thÊp sÏ lµm gia t¨ng lîng ph¸t th¶i ra m«i trêng. ë NhËt B¶n, c«ng nghÖ tiªn tiÕn trong t¸i sö dông vµ t¸i chÕ lµ biÓu tîng míi cña s¶n xuÊt, rÊt ®îc khuyÕn khÝch tõ nh÷ng thËp kû cuèi cña thÕ kû XX. - Sù h¹n chÕ th«ng tin vÒ sù ph¸t sinh vµ lo¹i bá chÊt th¶i. HÇu hÕt c¸c níc ®Òu thiÕu mét c¬ së d÷ liÖu toµn quèc, toµn diÖn vµ cËp nhËt. Cã rÊt Ýt quèc gia h×nh thµnh c¸c c¬ quan chÞu tr¸ch nhiÖm chung vÒ hÖ thèng tæ chøc ®Ó gi¶i quyÕt tõ kh©u quy ho¹ch ®Õn qu¶n lý chÊt th¶i, ®ång thêi còng thiÕu hiÓu biÕt vÒ mÆt ph©n tÝch chi phÝ - lîi Ých kinh tÕ cña c¸c gi¶i ph¸p. Ngay c¶ khi cã thu thËp vµ ph©n tÝch d÷ liÖu, sù qu¶n lý chÊt th¶i h÷u hiÖu vÉn bÞ trë ng¹i do khã kh¨n vÒ thÞ trêng. NhiÒu chÝnh phñ ®· thÊt b¹i trong viÖc ®Þnh gi¸ dÞch vô thu gom vµ xö lý chÊt th¶i r¾n. ViÖc ®Þnh gi¸ qu¸ thÊp c¸c dÞch vô vÒ chÊt th¶i r¾n, kh«ng ph¶n ¸nh hÕt toµn bé chi phÝ x· héi cña viÖc thu gom vµ xö lý chÊt th¶i dÉn ®Õn khèi lîng chÊt th¶i r¾n tÝch luü qu¸ lín, trong khi l¹i sö dông qu¸ Ýt c¸c biÖn ph¸p t¸i chÕ hoÆc gi¶m th¶i t¹i nguån. Thµnh phè Hå ChÝ Minh hiện thải ra hơn 7.000 tấn rác mỗi ngày. Chỉ 77% trong sè ®ã được thu gom, còn lại đổ xuống cống thoát nước và kênh rạch. Hệ thống thu gom và công nghệ xử lý còn thủ công, các bãi rác đều quá tải. Dự báo, chất thải rắn sẽ tăng đến 13.000 tấn/ngày vào năm 2010. X· héi tiªu thô - vøt bá xuÊt ph¸t tõ nh÷ng kÝch thÝch lÖch l¹c cña thÞ trêng lµm ¶nh hëng ®Õn hµnh vi cña c¶ ngêi tiªu dïng lÉn ngêi s¶n xuÊt. Mét sè nhµ ph©n tÝch cho r»ng c¸c quyÕt ®Þnh vÒ viÖc thiÕt kÕ s¶n phÈm vµ lo¹i bá chÊt th¶i dùa qu¸ nhiÒu vµo viÖc t¨ng cêng sö dông tµi nguyªn. ChÊt th¶i ®îc t¹o ra qu¸ nhiÒu, vµ h¬n n÷a vÉn cha t×m thÊy ®îc tæ hîp tèi u c¸c s¶n phÈm cã chi phÝ t¸c ®éng thuÇn vµo m«i trêng thÊp nhÊt. §iÒu nµy lµm phøc t¹p thªm c¸c vÊn ®Ò gi¶m th¶i t¹i nguån, t¸i chÕ, xö lý, ch«n lÊp... 4. Qu¶n lý chÊt th¶i theo quan ®iÓm ph¸t triÓn m«i trêng bÒn v÷ng Trong thÕ giíi chóng ta ®ang sèng, mét bíc tiÕn trong sù phån vinh cña con ngêi lµ mét mét bíc tiÕn trong sù tµn ph¸ nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn.Nh÷ng th¶m ho¹ vÒ m«i trêng ®ang lµ th¸ch thøc cña tù nhiªn ®èi víi sù ph¸t triÓn cña x· héi. V× thÕ, mét hÖ thèng ph¸t triÓn bÒn v÷ng ph¶i duy tr× mét nÒn t¶ng nguån lùc æn ®Þnh, tr¸nh khai th¸c qu¸ møc c¸c nguån lùc t¸i sinh cña m«i trêng tù nhiªn, vµ viÖc khai th¸c c¸c nguån lùc kh«ng t¸i t¹o ®îc kh«ng ®îc vît qu¸ møc ®é ®Çu t cho viÖc thay thÕ chóng mét c¸ch ®Çy ®ñ. §iÒu nµy bao gåm viÖc duy tr× sù ®a d¹ng sinh häc, sù æn ®Þnh khÝ quyÓn vµ c¸c ho¹t ®éng sinh th¸i kh¸c mµ thêng kh«ng ®îc coi nh c¸c nguån lùc kinh tÕ. ë ViÖt Nam, vÊn ®Ò qu¶n lý chÊt th¶i míi ®îc ®Ò cËp, nhng nh÷ng biÓu hiÖn thùc tiÔn xÐt vÒ b¶n chÊt kinh tÕ ®· cã mét truyÒn thèng l©u ®êi. "Bµ ®ång n¸t" lµ ngêi thu gom nh÷ng chÊt th¶i cã kh¶ n¨ng t¸i chÕ hoÆc t¸i sö dông, hay sù tån t¹i l©u ®êi cña c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng t¸i chÕ chÊt th¶i, ë Hµ Néi lµng Cæ NhuÕ cã hÖ thèng ngêi thu gom vµ chî b¸n ph©n, lµng TriÒu Khóc cã truyÒn thèng thu gom vµ mua b¸n l«ng gµ l«ng vÞt, phè s¾t vôn trªn ®êng La Thµnh,... §Ó qu¶n lý chÊt th¶i mét c¸ch hiÖu qu¶ theo híng ph¸t triÓn m«i trêng bÒn v÷ng, cã thÓ thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu sau: 1) Trªn c¬ së kh¶o s¸t, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng qu¶n lý m«i trêng, tiÕn hµnh lËp vµ thùc thi c¸c dù ¸n c¶i thiÖn m«i trêng, bao gåm qui ho¹ch qu¶n lý chÊt th¶i r¾n, níc th¶i, khÝ th¶i vµ c¸c chÊt th¶i ®éc h¹i cho c¸c thµnh phè lín, tËp trung nhiÒu d©n c vµ khu c«ng nghiÖp, nh»m h¹n chÕ tiÕn tíi kiÓm so¸t hoµn toµn vÊn ®Ò « nhiÔm m«i trêng. 2) TiÕn hµnh ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån
Nhµ níc cÇn quy ®Þnh c¸c ph¬ng thøc ph©n lo¹i nguån cã tæ chøc. Cã thÓ ph©n lo¹i chÊt th¶i t¹i nguån theo chÊt th¶i v« c¬ vµ chÊt th¶i h÷u c¬, thêng chÊt th¶i v« c¬ sö dông cho môc ®Ých t¸i chÕ hoÆc t¸i sö dông, cßn chÊt th¶i h÷u c¬ dïng ®Ó lµm ph©n trén. Ph©n lo¹i r¸c th¶i t¹i nguån cho phÐp gi¶m ®îc lîng chÊt th¶i chë ®Õn b·i th¶i vµ b·i ch«n lÊp, ®¶m b¶o søc khoÎ cu¶ ngêi thu gom r¸c th¶i. CÇn ph©n tÝch lîi Ých-chi phÝ ®Ó tr¸nh chi phÝ cho thu gom vµ thiÕt bÞ cã thÓ vît qu¸ lîi Ých mµ nã ®em l¹i. §Ó ch¬ng tr×nh ph©n lo¹i r¸c t¹i nguån ®¹t hiÖu qu¶, cÇn chó träng ph¸t triÓn thÞ trêng cho c¸c vËt liÖu ph©n lo¹i nguån, víi sù céng t¸c tÝch cùc cña chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng vµ sù tham gia cña céng ®ång, cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c chñ hé th«ng qua gi¸o dôc, tuyªn truyÒn, khen thëng vµ sö dông phÝ r¸c th¶i. Hiªn nay ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, tû lÖ chÊt th¶i h÷u c¬ chiÕm tû lÖ cao trong thµnh phÇn r¸c th¶i, nªn thêng ®îc sö dông ®Ó chÕ biÕn ph©n bãn hçn hîp phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. HiÖn nay, viÖc sö dông chÊt th¶i h÷u c¬ cã xu híng gi¶m do chÊt th¶i h÷u c¬ ®ang gi¶m chÊt lîng bëi sù « nhiÔm trong chÊt th¶i. 3) H¹n chÕ ph¸t sinh chÊt th¶i t¹i nguån Gi¶m thiÓu chÊt th¶i t¹i nguån cã mét ý nghÜa kinh tÕ rÊt lín ®èi víi qu¶n lý chÊt th¶i. §Ó gi¶m chÊt th¶i t¹i nguån cÇn ph¶i: - ThiÕt kÕ l¹i s¶n phÈm hay thay ®æi c¸ch thøc s¶n xuÊt vµ tiªu dïng sÏ cã t¸c dông h¹n chÕ chÊt th¶i t¹i nguån, v× chÊt th¶i sÏ ®îc gi¶m ngay tõ yÕu tè ®Çu vµo, trong cÊu thµnh s¶n phÈm. - Gi¶m tÝnh ®éc h¹i, dung tÝch hoÆc khèi lîng nguyªn liÖu trong mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. - KÐo dµi tuæi thä cña s¶n phÈm, thay thÕ b»ng c¸c s¶n phÈm sö dông nhiÒu lÇn. VÝ dô bao b×, tói ®ùng hµng ho¸ thay thÕ dÇn nh÷ng thø tríc ®©y chØ dïng mét lÇn, trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ®Òu gãp phÇn gi¶m chÊt th¶i ra m«i trêng. 4) X©y dùng vµ ¸p dông c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch qu¶n lý chÊt th¶i - C¸c c«ng cô ph¸p lý: Nhµ níc cÇn sím ban hµnh c¸c v¨n b¶n luËt ph¸p vÒ qu¶n lý chÊt th¶i (hoµn thiÖn luËt m«i trêng, ban hµnh c¸c quy ®Þnh vµ hÖ thèng tiªu chuÈn vÒ chÊt th¶i) vµ kiÓm so¸t viÖc thùc hiÖn th«ng qua c¸c c¬ quan qu¶n lý vµ sù trî gióp cña c¸c tæ chøc x· héi. - C¸c c«ng cô kinh tÕ dùa trªn nguyªn lý thÞ trêng nh»m thay ®æi lîi Ých vµ chi phÝ cña c¸c ®èi t¸c cã liªn quan tíi chÊt th¶i, do tÝnh linh ho¹t, mÒm dÎo vµ rÊt hiÖu qu¶ cña lo¹i c«ng cô nµy. - C¸c c«ng cô cã tÝnh tr¸ch nhiÖm x· héi nh»m tuyªn truyÒn gi¸o dôc, thay ®æi nhËn thøc vµ ý thøc cña ngêi d©n vÒ vÊn ®Ò chÊt th¶i. Mét chÝnh s¸ch kiÓm so¸t hay thùc thi trong qu¶n lý chÊt th¶i chØ cã thÓ thùc hiÖn tèt khi cã sù ®ång t×nh, ñng hé cña ngêi d©n. VÝ dô, sö dông Green Book vµ Black Book, lµ nh÷ng quyÓn s¸ch ghi l¹i c¸c doanh nghiÖp cã ý thøc b¶o vÖ m«i trêng hay g©y « nhiÔm m«i trêng. - C¸c c«ng cô cã tÝnh ®¹o ®øc nh»m híng c¸c doanh nghiÖp tù nguyÖn tham gia vµo gi¶i quyÕt vÊn ®Ò chÊt th¶i sÏ mang l¹i nh÷ng lîi Ých kh«ng chØ cho x· héi mµ cßn cho chÝnh b¶n th©n hä. VÝ dô, ISO 14000 lµ bé tiªu chuÈn tù nguyÖn, nh÷ng sù tho¶ thuËn cã tÝnh tù nguyÖn gi÷a chÝnh phñ víi c¸c doanh nghiÖp, LCA ph©n tÝch chu tr×nh s¶n phÈm. Trong hÖ thèng kÐp ë §øc, ngµnh th¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp bao b× ®· thµnh lËp "c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n hÖ thèng kÐp” cã ®ñ n¨ng lùc thèng kª vµ t¸i sinh bao b× ®Ó gi¶i phãng cho ngµnh th¬ng m¹i tr¸ch nhiÖm tiÕp nhËn l¹i bao b× ®ãng gãi. 5) Ban hµnh quy chÕ vÒ bao b× vµ qui ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp nh»m ®¶m b¶o yªu cÇu b¶o vÖ m«i trêng vµ h¹n chÕ tèi ®a chÊt th¶i. Theo kinh nghiÖm cña c¸c quèc gia trªn thÕ giíi, bao b× ®ãng gãi ph¶i ®îc s¶n xuÊt tõ c¸c nguyªn liÖu phï hîp víi m«i trêng vµ viÖc tËn dông l¹i c¸c vËt liÖu cña chóng sÏ h¹n chÕ tèi ®a g©y « nhiÔm. H¹n chÕ chÊt th¶i bao b× b»ng c¸ch gi¶m thiÓu tèi ®a vÒ thÓ tÝch vµ träng lîng. Bao b× ®ãng gãi ph¶i s¶n xuÊt sao cho cã thÓ t¸i sö dông ®îc vµ phï hîp víi vËt ®îc bao gãi theo quy ®Þnh. C«ng cô quan träng nhÊt ®Ó thùc hiÖn quy chÕ bao b× lµ tr¸ch nhiÖm tiÕp nhËn vµ t¸i sö dông.
Thùc tÕ c¸c ngµnh kinh doanh ®Òu thõa nhËn tr¸ch nhiÖm t¸c ®éng tíi m«i trêng do bao b× mµ hä t¹o ra trªn thÞ trêng, do vËy buéc c¸c nhµ s¶n xuÊt ph¶i cã tr¸ch nhiÖm víi c¸c s¶n phÈm vµ bao b× cña hä tõ khi s¶n xuÊt ra cho ®Õn khi kÕt thóc qu¸ tr×nh sö dông. Muèn vËy c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã chiÕn lîc kinh tÕ chÊt th¶i. XuÊt ph¸t ®iÓm quan träng nhÊt cña chiÕn lîc phßng tr¸nh vµ gi¶m thiÓu chÊt th¶i lµ c¸c quy tr×nh kinh tÕ vËt t vµ chÝnh s¸ch s¶n phÈm. ViÖc tr¸nh vµ gi¶m thiÓu chÊt th¶i cã t¸c dông hai mÆt vÒ sinh th¸i vµ kinh tÕ. V× gi¶m bít ®îc khèi lîng ph¶i cung øng còng nh chi phÝ xö lý sÏ b¶o vÖ ®îc nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ tr¸nh g©y « nhiÔm m«i trêng. §Ó thùc hiÖn chiÕn lîc phßng tr¸nh vµ gi¶m thiÓu chÊt th¶i ph¶i cã luËt kinh tÕ chÊt th¶i ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, trong luËt ph¶i cã quy ®Þnh vÒ tr¸nh t¹o ra chÊt th¶i. C¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu chÊt th¶i ph¶i ®îc triÓn khai t¹i c¸c bé phËn: cung øng vËt t; s¶n xuÊt s¶n phÈm; hµnh chÝnh; ph©n phèi vµ tiÕp thÞ; sö dông s¶n phÈm; xö lý s¶n phÈm sau sö dông. Nh÷ng biÖn ph¸p ®îc khuyÕn c¸o gåm: - §¶m b¶o sù thÝch øng tiªu chuÈn s¶n phÈm víi tiªu chuÈn cung øng vµ quy tr×nh s¶n xuÊt. - ThiÕt kÕ s¶n phÈm, bao b× theo híng gi¶m bít khèi lîng chÊt th¶i trong sö dông vµ xö lý. - Thay thÕ thµnh phÇn vËt liÖu cña s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng g©y « nhiÔm m«i trêng nghiªm träng b»ng c¸c lo¹i vËt liÖu Ýt g©y « nhiÔm trong qu¸ tr×nh sö dông hay xö lý. - ChiÕn lîc chuyÓn ho¸ vµ t¸i sinh b»ng c«ng nghÖ xö lý cuèi ®êng èng, víi c¸c kü thuËt phï hîp lµ: nh÷ng chÊt th¶i cã ®Æc tÝnh phøc t¹p th× nªn chuyÓn ho¸ phï hîp víi yªu cÇu xö lý ®Æc biÖt hoÆc thµnh c¸c thµnh phÇn t¸i chÕ ®îc; nh÷ng chÊt th¶i cã khèi lîng hay träng lîng lín cÇn gi¶m khèi lîng hay träng lîng, hoÆc chuÈn bÞ ®Ó chóng cã kh¶ n¨ng t¸i sinh. C¸c qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ kÌm theo nã lµ sù g©y « nhiÔm m«i trêng míi do tÝnh ®Æc thï cña quy tr×nh. V× thÕ, nã chØ cã ý nghÜa khi gi¶m ®îc « nhiÔm m«i trêng. Quan ®iÓm nµy thêng gÆp ph¶i trë ng¹i v× cã sù bï trõ vÒ « nhiÔm mµ kh«ng thÓ so s¸nh ®îc. C¸c biÖn ph¸p kü thuËt chuyÓn ho¸ lµ c¸c qu¸ tr×nh vËt lý, ho¸ häc vµ nhiÖt häc, u tiªn hµng ®Çu lµ t¸i sinh trong néi bé nh»m tr¸nh ®îc c¸c biÖn ph¸p xö lý chÊt th¶i, v× ®©y lµ ®êng vËn chuyÓn ng¾n nhÊt. Nh÷ng khÝa c¹nh vÒ kinh tÕ trong xö lý chÊt th¶i cÇn ®îc quan t©m lµ hÖ thèng dÞch vô xö lý chÊt th¶i ë c¸c doanh nghiÖp, bao gåm hÖ thèng thïng chøa ®Õn ph©n lo¹i, xö lý s¬ bé, c©n träng lîng, kÓ c¶ viÖc thu nhËp, xö lý d÷ liÖu vµ cung cÊp t liÖu lµm c¬ së tÝnh to¸n, ph©n bæ kinh phÝ, ®µo t¹o, t vÊn vµ tèi u ho¸ viÖc xö lý chÊt th¶i. Do yªu cÇu ngµy cµng cao vÒ xö lý chÊt th¶i, víi ý nghÜa kinh tÕ vµ sinh th¸i cña vÊn ®Ò cÇn cã sù chuyªn m«n ho¸ trong lÜnh vùc xö lý chÊt th¶i, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá do kh¶ n¨ng tµi chÝnh vµ n¨ng lùc chuyªn m«n kh«ng cao nªn thêng ¸p dông ph¬ng ¸n xö lý chÊt th¶i tõ bªn ngoµi, nhÊt lµ ®èi víi c¸c chÊt th¶i ®Æc biÖt. 6) T¸i sö dông chÊt th¶i Mçi mét chu tr×nh vËt liÖu vµ n¨ng lîng ®îc thiÕt lËp ®Òu mang trong nã hai hÖ qu¶ mong muèn vÒ sinh th¸i, ®ã lµ: tiÕt kiÖm nguyªn liÖu vµ n¨ng lîng; vµ tr¸nh cho m«i trêng khái tiÕp nhËn l¹i chÊt th¶i. Nh vËy, bªn c¹nh xem xÐt nh÷ng vÊn ®Ò vÒ lîi Ých sinh th¸i cßn cã vÊn ®Ò kh¸c kh«ng kÐm phÇn quan träng lµ lîi Ých kinh tÕ cña tõng doanh nghiÖp trong viÖc thùc hiÖn t¸i sö dông. ChÝnh nh÷ng yªu cÇu cña m«i trêng ®· lµm n¶y sinh hµng lo¹t nh÷ng chi phÝ kh¸c, nªn lîi Ých sinh th¸i chØ cã thÓ ®¹t ®îc cïng víi lîi Ých kinh tÕ. Nh÷ng yªu cÇu vµ ®Æc tÝnh c¬ b¶n cña chÊt th¶i t¸i sö dông bao gåm: 1) C¸c nguyªn liÖu hoÆc s¶n phÈm ®îc t¸i sö dông ë d¹ng ban ®Çu cña chóng mµ kh«ng cÇn thay ®æi ®¸ng kÓ vÒ ®Æc tÝnh vËt lý vµ ho¸ häc; 2) chÊt th¶i ®îc xö lý, chuyÓn ho¸ ®Ó t¸i t¹o c¸c ®Æc tÝnh cña vËt liÖu gÇn ®óng víi nguyªn thÓ, qua ®ã cã thÓ ®a vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, nã cã thÓ ®¹t ®îc chøc n¨ng ban ®Çu cña s¶n phÈm (thuû tinh, kim lo¹i, giÊy cò); 3) chÊt th¶i ®îc xö lý th«ng qua qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ vµ ®Æc tÝnh cña phÕ liÖu ®îc thay ®æi vµ cho mét s¶n phÈm
víi chøc n¨ng kh¸c tríc (s¶n phÈm mïn tõ chÊt th¶i sinh häc, s¶n xuÊt vËt liÖu gi¶m thanh tõ giÊy lo¹i). Sö dông l¹i n¨ng lîng cã hai h×nh thøc c¬ b¶n: sö dông l¹i n¨ng lîng mét c¸ch trùc tiÕp lµ ®èt ch¸y vµ tËn dông sù ph¸t nhiÖt ®Ó sëi Êm hay ®Ó s¶n xuÊt ®iÖn (sö dông chÊt th¶i ®Ó ®èt), vµ sö dông l¹i n¨ng lîng mét c¸ch gi¸n tiÕp lµ khÝ ho¸ chÊt th¶i (lªn men, tËn dông khÝ bèc lªn tõ c¸c b·i ch«n lÊp r¸c th«ng qua thiÕt bÞ khÝ sinh häc), mµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt lµ ph¶i cã chÊt th¶i sinh häc vµ lo¹i vi khuÈn ®Ó t¹o nªn qu¸ tr×nh ph©n huû. ë NhËt B¶n, c«ng nghÖ t¸i sö dông vµ t¸i chÕ lµ biÓu tîng míi cña s¶n xuÊt rÊt ®îc khuyÕn khÝch vµo nh÷ng thËp niªn cuèi thÕ kû XX. 7) ¸p dông réng r·i m« h×nh sinh th¸i nh©n v¨n n«ng th«n VAC M« h×nh sinh th¸i VAC cho phÐp gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng mèi quan hÖ gi÷a hÖ thèng x· héi vµ hÖ sinh th¸i th«ng qua ho¹t ®éng kinh tÕ cã tÝnh chÊt "tù cung tù cÊp" ë n«ng th«n. Trung t©m h¹t nh©n cña mäi mèi quan hÖ lµ hé gia ®×nh n«ng th«n n¬i tiÕp nhËn mäi yÕu tè cña hÖ thèng tù nhiªn vµ nh©n t¹o, nhng ®ång thêi còng lµ n¬i th¶i ra m«i trêng c¸c vËt chÊt sau khi sö dông. Hai dßng trao ®æi vËt chÊt quan träng nhÊt trong m« h×nh VAC lµ: 1) Nh©n tè ®Çu vµo: thÞt, c¸, gia cÇm, rau, hoa qu¶, ngò cèc, nh÷ng vËt chÊt nµy lµ sù kÕt hîp gi÷a tù nhiªn vµ nh©n t¹o trªn c¬ së cña mèi quan hÖ sinh th¸i - con ngêi; 2) Nh©n tè ®Çu ra: chÊt th¶i thùc phÈm, chÊt th¶i tõ ngêi, ®éng vËt vµ níc th¶i, lµ nh÷ng vËt chÊt ®· qua sö dông cña hé gia ®×nh ®îc th¶i ra m«i trêng, chóng còng gãp phÇn vµo sù nu«i dìng hÖ sinh th¸i. M« h×nh sÏ ph¸t triÓn bÒn v÷ng khi cã sù c©n ®èi gi÷a møc ®é cung cÊp cña hÖ sinh th¸i vµ møc ®é hÊp thô cña nã phï hîp víi nhau. 8) Qu¶n lý cã tÝnh bÒn v÷ng viÖc thu gom chÊt th¶i Nghiªn cøu tæ chøc h×nh thøc thu gom ë c¸c thïng r¸c trªn c¸c ®êng phè ®¶m b¶o vÖ sinh, v¨n minh vµ hiÖu qu¶. §èi víi nh÷ng ngêi thu nhÆt r¸c tù do cã kü n¨ng vµ møc thu nhËp thÊp, ¸p lùc thÊt nghiÖp sÏ t¹o ra g¸nh nÆng cho x· héi, do vËy cÇn cã sù nghiªn cøu kü lìng trªn nhiÒu khÝa c¹nh cã tÝnh x· héi khi tæ chøc c¸c h×nh ý thøc thu gom r¸c th¶i tËp trung. X©y dùng c¸c ®iÓm ch«n lÊp chÊt th¶i nguy hiÓm riªng biÖt ®Ó h¹n chÕ tèi ®a t¸c ®éng trùc tiÕp cña chóng ®èi víi ngêi thu gom r¸c, vµ h¹n chÕ chi phÝ thiÖt h¹i cho viÖc kh¸m vµ ®iÒu trÞ bÖnh. Ch«n lÊp chÊt th¶i nguy hiÓm riªng biÖt cßn cã t¸c dông t¨ng c¬ héi kiÓm so¸t ®èi víi sù rß rØ chÊt th¶i nguy hiÓm (®Æc biÖt lµ níc th¶i nguy hiÓm ra ®Êt, nguån níc ngÇm, níc s«ng suèi) vµ h¹n chÕ tèi ®a thiÖt h¹i cho m«i trêng vµ søc khoÎ céng ®ång, gãp phÇn gi¶m chi phÝ x· héi. B¶o vÖ m«i trêng lµ mét vÊn ®Ò x· héi lín ®ßi hái kh«ng nh÷ng ph¶i thiÕt lËp nh÷ng khu«n khæ ph¸p lý lµm c¬ së cho viÖc hoµn thiÖn c¸c thÓ chÕ vµ qui ®Þnh cña ChÝnh phñ vÒ qu¶n lý chÊt th¶i, mµ cßn yªu cÇu cã sù tham gia réng r·i cña céng ®ång vµ c¸c tæ chøc x· héi trong nç lùc t¹o ra mét m«i trêng ph¸t triÓn thÞnh vîng vµ bÒn v÷ng. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1 ] Barry C. Tield, Environmental Economics: an introduction, 1994. Kinh tế chất thải đô thị ở Việt Nam, Nhà Xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 1999. [2 ] Qui hoạch tổng thể quản lý chất thải rắn thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2020, BQL [3 ] Dự án cải thiện môi trường Tp. HCM, 2005. [4 ] World Commission on Environment and Development, Our Common Future, Oxford University Press, Oxford, New York, 1987.