intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo nghiên cứu khoa học " VIệt Nam - Trung Quốc tăng cường hợp tác, cùng nhau phát triển "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST
Báo xấu
131
lượt xem 37
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Do vị thế địa chính trị, kinh tế, văn hoá của Việt Nam cùng với sự tác động và ảnh h-ởng lẫn nhau về nhiều mặt giữa Việt Nam – Trung Quốc nên quan hệ giữa hai n-ớc có một vị trí và vai trò quan trọng trong chính sách đối ngoại của mỗi n-ớc. Có thể nói, quan hệ Việt Nam – Trung Quốc phát triển tốt đẹp không những đáp ứng lợi ích cơ bản và lâu dài của nhân dân hai n-ớc, mà còn phù hợp với xu thế hoà bình, hợp tác, phát triển của khu...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " VIệt Nam - Trung Quốc tăng cường hợp tác, cùng nhau phát triển "

  1. ViÖt Nam – Trung Quèc… 21 ®ç tiÕn s©m* I. Më ®Çu §¶ng ®· ®−îc duy tr× th−êng xuyªn hµng n¨m víi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. Do vÞ thÕ ®Þa chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n §iÒu ®ã ®· gãp phÇn t¨ng c−êng sù hiÓu ho¸ cña ViÖt Nam cïng víi sù t¸c ®éng biÕt vµ tin cËy lÉn nhau, thóc ®Èy quan vµ ¶nh h−ëng lÉn nhau vÒ nhiÒu mÆt hÖ hai n−íc n−íc ph¸t triÓn toµn diÖn vµ gi÷a ViÖt Nam – Trung Quèc nªn quan nhanh chãng. Nh©n c¸c cuéc gÆp gì nµy, hÖ gi÷a hai n−íc cã mét vÞ trÝ vµ vai trß l·nh ®¹o hai n−íc ®· ký 5 b¶n Th«ng c¸o quan träng trong chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña mçi n−íc. chung (n¨m 1991, 1992, 1994, 1995 vµ 2004) vµ 3 b¶n Tuyªn bè chung (n¨m Cã thÓ nãi, quan hÖ ViÖt Nam – 1999, 2000 vµ 2001). Trªn c¬ së c¸c Trung Quèc ph¸t triÓn tèt ®Ñp kh«ng nguyªn t¾c ®· ®−îc x¸c ®Þnh trong c¸c nh÷ng ®¸p øng lîi Ých c¬ b¶n vµ l©u dµi b¶n Tuyªn bè chung vµ Th«ng c¸o chung cña nh©n d©n hai n−íc, mµ cßn phï hîp cïng víi nhËn thøc chung ®· ®¹t ®−îc víi xu thÕ hoµ b×nh, hîp t¸c, ph¸t triÓn gi÷a l·nh ®¹o hai n−íc, t¹i cuéc gÆp gì cña khu vùc vµ trªn toµn thÕ giíi. cÊp cao th¸ng 2-1999, hai bªn ®· tho¶ Bµi viÕt nµy tr×nh bµy vµ ph©n tÝch thuËn x©y dùng quan hÖ ViÖt Nam - Trung nh÷ng thµnh tùu, nh÷ng vÊn ®Ò ®ang Quèc theo ph−¬ng ch©m 16 ch÷ “l¸ng giÒng ®Æt ra trong quan hÖ ViÖt Nam – Trung Quèc tõ khi b×nh th−êng ho¸ n¨m 1991 h÷u nghÞ, hîp t¸c toµn diÖn, æn ®Þnh l©u ®Õn nay, sau ®ã nªu lªn mét sè kiÕn nghÞ dµi, h−íng tíi t−¬ng lai”. vÒ viÖc t¨ng c−êng hîp t¸c gi÷a hai n−íc Cïng víi c¸c cuéc gÆp gì cÊp cao, nh»m h−íng tíi môc tiªu chung lµ cïng hµng n¨m trung b×nh cã hµng tr¨m cuéc nhau ph¸t triÓn. tiÕp xóc h÷u nghÞ vµ giao l−u hîp t¸c II. Nh÷ng thµnh tùu vµ vÊn ®Ò gi÷a c¸c ban ngµnh, c¸c tæ chøc quÇn ®ang ®Æt ra trong quan hÖ gi÷a chóng vµ c¸c ®Þa ph−¬ng cña hai n−íc. hai n−íc Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tæ chøc ®oµn thanh niªn hai n−íc còng ®· triÓn khai mét sè A. Nh÷ng th nh tùu chñ yÕu 1. VÒ mÆt chÝnh trÞ - ngo¹i giao * TS. ViÖn Nghiªn cøu Trung Quèc. Tõ khi b×nh th−êng ho¸ quan hÖ n¨m cuéc giao l−u h÷u nghÞ víi nh÷ng 1991 ®Õn nay, trªn c¬ së nguyªn t¾c ph−¬ng thøc vµ h×nh thøc phong phó ®a chung ®· ®−îc tho¶ thuËn, c¸c cuéc gÆp d¹ng. §Æc biÖt, c¸c ngµnh ngo¹i giao, gì cÊp cao cña l·nh ®¹o hai n−íc, hai quèc phßng vµ an ninh cña hai n−íc ®·
  2. nghiªn cøu trung quèc sè 1(59) - 2005 22 chÝnh thøc ký kÕt c¸c v¨n b¶n hîp t¸c quan hÖ th−¬ng m¹i, ®Çu t− vµ du lÞch v.v… song ph−¬ng, qua ®ã t¨ng c−êng sù hiÓu biÕt vµ tin cËy lÉn nhau. Riªng trong VÒ th−¬ng m¹i, tõ n¨m 1991 ®Õn n¨m lÜnh vùc ngo¹i giao, hai bªn ®· tho¶ 2003, tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu thuËn tiÕp tôc t¨ng c−êng c¬ chÕ trao ®æi hµng ho¸ hai bªn tõ 32,23 triÖu USD ý kiÕn hµng n¨m gi÷a quan chøc cÊp cao t¨ng lªn ®¹t tíi 4,63 tû USD, t¨ng h¬n Bé Ngo¹i giao nh»m trao ®æi ý kiÕn vÒ 144 lÇn. Trong ®ã ViÖt Nam xuÊt khÈu nh÷ng vÊn ®Ò song ph−¬ng, khu vùc vµ hµng ho¸ sang Trung Quèc tõ 10,83 quèc tÕ mµ hai bªn cïng quan t©m. triÖu USD t¨ng lªn 1,456 tû USD, t¨ng Ngoµi ra, hai bªn cßn t¨ng c−êng hîp h¬n 134 lÇn; cßn Trung Quèc xuÊt khÈu t¸c, phèi hîp víi nhau t¹i c¸c diÔn ®µn sang ViÖt Nam tõ 21,40 triÖu t¨ng lªn ®a ph−¬ng quèc tÕ vµ khu vùc nh− Liªn 3,178 tû USD, t¨ng h¬n 148 lÇn(2). 7 Hîp quèc, ARF, Hîp t¸c §«ng ¸, APEC, th¸ng ®Çu n¨m 2004, kim ng¹ch th−¬ng ASEM v.v...… m¹i hai n−íc ®¹t 3,749 tû USD, t¨ng Cã thÓ nãi, mèi quan hÖ chÝnh trÞ 39,32% so víi cïng kú n¨m tr−íc, ®−a ngo¹i giao gi÷a hai n−íc trong giai ®o¹n Trung Quèc trë thµnh b¹n hµng lín nhÊt cña ViÖt Nam(3). N¨m 2004 theo ®¸nh ®o¹n hiÖn nay lµ thuËn lîi nhÊt tõ tr−íc ®Õn nay, nã kh«ng nh÷ng ®¸p øng vµ thÓ gi¸ s¬ bé cña c¸c ngµnh h÷u quan, kim hiÖn ®Çy ®ñ c¸c nguyªn t¾c ®· ®−îc tho¶ ng¹ch th−¬ng m¹i hai n−íc ®· ®¹t h¬n 6 thuËn gi÷a hai n−íc, hai §¶ng, kh«ng tû USD, v−ît møc mµ l·nh ®¹o hai n−íc ®Ò ra. chÞu bÊt kú sù chi phèi hay søc Ðp nµo tõ bªn ngoµi nh− trong thêi kú chiÕn tranh VÒ ®Çu t−, ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi l¹nh (1), mµ cßn cã t¸c dông thóc ®Èy lµm cña Trung Quèc t¹i ViÖt Nam trong thêi cho quan hÖ hai n−íc ph¸t triÓn nhanh gian 1991 – 2003 ®· t¨ng tõ 1 h¹ng môc chãng trªn c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, v¨n ho¸ n¨m 1991 lªn ®¹t 249 h¹ng môc vµo vµ c¸c lÜnh vùc kh¸c; ®ång thêi còng lµ n¨m 2003; cßn vÒ kim ng¹ch ®Çu t− trùc nh©n tè quan träng nhÊt gãp phÇn gi¶i tiÕp theo hiÖp ®Þnh trong thêi gian t−¬ng quyÕt tho¶ ®¸ng nh÷ng vÊn ®Ò lÞch sö ®Ó øng còng tõ 20 v¹n USD t¨ng lªn ®¹t l¹i, trong ®ã cã vÊn ®Ò biªn giíi l·nh thæ h¬n 500 triÖu USD(4), ®øng thø 15 trong trong quan hÖ hai n−íc. sè 66 quèc gia vµ vïng l·nh thæ ®Çu t− 2. VÒ mÆt kinh tÕ trùc tiÕp vµo ViÖt Nam. B−íc sang n¨m 2004, 8 th¸ng ®Çu n¨m, Trung Quèc ®Çu Tõ khi b×nh th−êng ho¸ quan hÖ n¨m t− vµo ViÖt Nam 43 dù ¸n víi sè vèn 1991, ®−îc sù thóc ®Èy cña quan hÖ ®¨ng ký ®¹t 50,227 triÖu USD, ®øng thø chÝnh trÞ, ngo¹i giao, sù b¶o ®¶m cña 9 trong sè 34 quèc gia vµ vïng l·nh thæ quan hÖ an ninh, sù bæ sung lÉn nhau vÒ ®Çu t− trùc tiÕp vµo ViÖt Nam (5). kinh tÕ cïng víi nh÷ng thuËn lîi vèn cã VÒ du lÞch, cïng víi sù ph¸t triÓn vÒ ®iÒu kiÖn ®Þa lý, v¨n ho¸ v.v…, mèi nhanh chãng vÒ th−¬ng m¹i vµ ®Çu t−, quan hÖ kinh tÕ ViÖt Nam – Trung Quèc quan hÖ du lÞch gi÷a hai n−íc còng ph¸t ®· cã sù ph¸t triÓn nhanh chãng trªn triÓn nhanh chãng, trë thµnh mét trong nhiÒu lÜnh vùc, trong ®ã næi bËt nhÊt lµ
  3. ViÖt Nam – Trung Quèc… 23 nh÷ng ®iÓm t¨ng tr−ëng míi trong quan ®Çu t− vµ du lÞch, mèi quan hÖ hîp t¸c hÖ kinh tÕ ViÖt Nam – Trung Quèc. Theo vÒ mÆt v¨n ho¸, gi¸o dôc, khoa häc kü thèng kª, kh¸ch Trung Quèc sang ViÖt thuËt gi÷a hai n−íc còng kh«ng ngõng ®−îc cñng cè vµ ph¸t triÓn. Nam du lÞch n¨m 1991 míi ®¹t kho¶ng 1 v¹n l−ît ng−êi, ®Õn n¨m 2003 ®· ®¹t - VÒ mÆt v¨n ho¸, tõ sau ngµy b×nh 693.423 kh¸ch, t¨ng gÇn 70 lÇn(6), chiÕm th−êng ho¸ quan hÖ, mèi quan hÖ hîp 1/3 tæng sè kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn t¸c vÒ v¨n ho¸ gi÷a hai n−íc ViÖt Nam - ViÖt Nam. T¸m th¸ng ®Çu n¨m 2004, Trung Quèc ngµy cµng ph¸t triÓn c¶ vÒ kh¸ch du lÞch Trung Quèc ®Õn ViÖt Nam bÒ réng lÉn bÒ s©u. Hai n−íc ®· ký nhiÒu ®øng ®Çu trong tæng sè kh¸ch du lÞch HiÖp ®Þnh, kÕ ho¹ch vµ ch−¬ng tr×nh hîp quèc tÕ, ®¹t 519.800 l−ît ng−êi, t¨ng t¸c vÒ v¨n ho¸, trong ®ã nªu râ c¸c 39% so víi cïng kú n¨m tr−íc, chiÕm nguyªn t¾c b×nh ®¼ng, khuyÕn khÝch 36% tæng sè kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn giao l−u, t¨ng c−êng hîp t¸c trªn c¸c ViÖt Nam(7). Ng−îc l¹i, kh¸ch ViÖt Nam lÜnh vùc v¨n ho¸ nghÖ thuËt, thÓ dôc, sang du lÞch Trung Quèc còng ngµy mét thÓ thao, b¸o chÝ, ph¸t thanh truyÒn t¨ng. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, mçi n¨m ®¹t h×nh, ®iÖn ¶nh, th− viÖn, b¶o tµng; ®ång kho¶ng 2 v¹n l−ît ng−êi. thêi khuyÕn khÝch c¸c ho¹t ®éng hîp t¸c vµ giao l−u trªn c¸c lÜnh vùc biÓu diÔn Ngoµi hîp t¸c giao l−u trªn lÜnh vùc nghÖ thuËt, triÓn l·m, hîp ®ång xuÊt th−¬ng m¹i, ®Çu t− vµ du lÞch, thêi gian b¶n c¸c t¸c phÈm −u tó, cö c¸n bé th¨m qua, ChÝnh phñ Trung Quèc cßn dµnh viÕng trao ®æi lÉn nhau v.v... cho ViÖt Nam mét sè kho¶n viÖn trî Nhê vËy, c¸c ho¹t ®éng giao l−u v¨n kh«ng hoµn l¹i trÞ gi¸ h¬n 200 triÖu ho¸ gi÷a hai n−íc ®· ph¸t triÓn m¹nh NDT vµ c¸c kho¶n vay −u ®·i trÞ gi¸ h¬n mÏ, tõ khi ký HiÖp ®Þnh hîp t¸c v¨n ho¸ 300 triÖu USD ®Ó gióp ViÖt Nam c¶i ®Õn nay, phÝa ViÖt Nam ®· cö hµng tr¨m thiÖn mét sè c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng ®oµn ®¹i biÓu c¸c cÊp thuéc c¸c lÜnh vùc nh− ®−êng s¾t, c¶i t¹o vµ n©ng cao n¨ng b¸o chÝ, mü thuËt, b¶o tµng, ©m nh¹c, lùc s¶n xuÊt cña mét sè c¬ së s¶n xuÊt phim ¶nh, kÞch nãi, truyÒn h×nh, nhiÕp quan träng(8). ¶nh, v¨n ho¸ truyÒn thèng ®Õn Trung Tãm l¹i, thêi gian qua, sù hîp t¸c Quèc kh¶o s¸t, nghiªn cøu, biÓu diÔn, ViÖt - Trung trong lÜnh vùc kinh tÕ- triÓn l·m v.v... Ng−îc l¹i, nhiÒu ®oµn th−¬ng m¹i tuy sè l−îng ch−a nhiÒu, quy v¨n ho¸ thuéc c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau m« ch−a lín nh−ng ®· mang nh÷ng néi cña Trung Quèc còng ®· sang ViÖt Nam dung vµ ph−¬ng thøc hÕt søc míi thÓ biÓu diÔn, nhËn ®−îc sù hoan nghªnh hiÖn ®óng tinh thÇn hîp t¸c b×nh ®¼ng, nhiÖt liÖt cña ®ång nghiÖp vµ ng−êi xem cïng cã lîi vµ b−íc ®Çu tu©n theo c¸c ViÖt Nam. §Æc biÖt, gÇn ®©y, §¶ng, quy luËt cña kinh tÕ thÞ tr−êng. ChÝnh phñ vµ nh©n d©n Trung Quèc cßn 3. VÒ mÆt v¨n ho¸, gi¸o dôc v khoa häc göi tÆng ViÖt Nam kho¶n tiÒn 150 triÖu NDT ®Ó x©y dùng Cung v¨n ho¸ ViÖt – Thêi gian qua, cïng víi sù ph¸t triÓn Trung t¹i thñ ®« Hµ Néi. cña mèi quan hÖ hîp t¸c vÒ th−¬ng m¹i,
  4. nghiªn cøu trung quèc sè 1(59) - 2005 24 - VÒ mÆt gi¸o dôc, ngµnh gi¸o dôc hai gi÷ g×n vµ nh©n réng gièng mét sè c©y n−íc ®· tiÕn hµnh nh÷ng cuéc héi ®µm qu¶ ngon, quý hiÕm cã nguy c¬ tuyÖt vµ ký kÕt c¸c v¨n b¶n tho¶ thuËn vÒ giao chñng; hîp t¸c nghiªn cøu qu¶n lý, sö l−u vµ hîp t¸c gi¸o dôc. Theo ®ã, tæng sè dông hîp lý vµ hiÖu qu¶ nguån tµi l−u häc sinh ViÖt Nam ®−îc h−ëng häc nguyªn thiªn nhiªn, nguån n−íc s«ng bæng l−u häc t¹i Trung Quèc mçi n¨m Mª K«ng, s«ng Hång; hîp t¸c trong lÜnh vùc b¶o vÖ m«i tr−êng v.v... ®Õn 130 ng−êi. PhÝa ViÖt Nam, mçi n¨m häc còng dµnh cho phÝa Trung Quèc 15 Trong lÜnh vùc nghiªn cøu lý luËn, suÊt häc bæng cho l−u häc sinh Trung giíi nghiªn cøu lý luËn hai n−íc ®· tæ Quèc sang ViÖt Nam tiÕn tu vµ nghiªn chøc thµnh c«ng bèn cuéc héi th¶o khoa cøu(9). TÝnh ®Õn nay, cã h¬n 30 tr−êng häc lín: Héi th¶o “Chñ nghÜa x· héi - ®¹i häc cña ViÖt Nam cã quan hÖ giao tÝnh phæ biÕn vµ tÝnh ®Æc thï” (B¾c l−u hîp t¸c víi h¬n 40 tr−êng ®¹i häc vµ Kinh, th¸ng 6 - 2000) vµ Héi th¶o “Chñ häc viÖn cña Trung Quèc. Ngoµi ra, b»ng nghÜa x· héi - kinh nghiÖm cña ViÖt nhiÒu con ®−êng kh¸c nhau, nhiÒu Nam, kinh nghiÖm cña Trung Quèc” (Hµ thanh niªn ViÖt Nam ®· sang Trung Néi, th¸ng 11 - 2000); Héi th¶o "Chñ Quèc du häc tù phÝ vµ do cã thµnh tÝch nghÜa x· héi vµ kinh tÕ thÞ tr−êng - Kinh häc tËp tèt nªn hä ®· nhËn ®−îc c¸c suÊt nghiÖm ViÖt Nam, kinh nghiÖm Trung häc bæng cña phÝa Trung Quèc. Theo Quèc" (B¾c Kinh 10-2003); Héi th¶o "X©y thèng kª, riªng n¨m 2003 ®· cã 3.487 dùng ®¶ng cÇm quyÒn - Kinh nghiÖm ng−êi ViÖt Nam ®−îc nhËn c¸c suÊt häc ViÖt Nam, kinh nghiÖm Trung Quèc" (Hµ bæng dµi h¹n vµ ng¾n h¹n kh¸c nhau, Néi, th¸ng 2-2004). ®øng ®Çu c¸c n−íc §«ng Nam ¸ vµ ®øng Cßn trong lÜnh vùc khoa häc x· héi vµ thø 4 thÕ giíi, sau Hµn Quèc, NhËt B¶n nh©n v¨n, ViÖn Khoa häc X· héi ViÖt vµ Mü trong sè 165 quèc gia vµ vïng Nam ®· ký c¸c HiÖp ®Þnh hîp t¸c víi l·nh thæ cã l−u häc sinh t¹i Trung ViÖn Khoa häc x· héi Trung Quèc vµ Quèc(10). mét sè ViÖn Khoa häc X· héi c¸c tØnh - VÒ mÆt khoa häc, tõ sau n¨m 1991, Qu¶ng §«ng, Qu¶ng T©y, Tø Xuyªn, hîp t¸c gi÷a hai n−íc ViÖt Nam, Trung ThiÓm T©y, Th−îng H¶i v.v... t¹o ®iÒu Quèc trong lÜnh vùc khoa häc kü thuËt kiÖn cho hµng tr¨m nhµ khoa häc cña còng ngµy mét t¨ng c−êng vµ ph¸t triÓn. hai bªn cã ®iÒu kiÖn ®i nghiªn cøu kh¶o Hai n−íc ®· ký c¸c HiÖp ®Þnh vµ NghÞ s¸t hoÆc trao ®æi khoa häc. Ngoµi ra, ®Þnh th− hîp t¸c Khoa häc kü thuËt, ViÖn Khoa häc X· héi ViÖt Nam cßn phèi trong ®ã, sù hîp t¸c vÒ khoa häc kü thuËt n«ng nghiÖp ®−îc hai n−íc rÊt coi hîp víi ViÖn Khoa häc X· héi Qu¶ng träng vµ ®Èy m¹nh, nh− hîp t¸c trong T©y Trung Quèc tiÕn hµnh ®Ò tµi nghiªn chÕ biÕn n«ng s¶n, x©y dùng khu s¶n cøu so s¸nh ®æi míi kinh tÕ ViÖt Nam vµ xuÊt hµng n«ng nghiÖp ¸p dông c«ng c¶i c¸ch kinh tÕ Trung Quèc vµ phèi hîp nghÖ cao (nh− dù ¸n lóa lai vµ rau qu¶ víi ViÖn KHXH Th−îng H¶i tæ chøc chÊt l−îng cao). Ngoµi ra, hai bªn cßn cã thµnh c«ng héi th¶o "Trung Quèc - c¸c dù ¸n hîp t¸c trong viÖc kh«i phôc, ASEAN" vµo th¸ng 10-2004 võa qua.
  5. ViÖt Nam – Trung Quèc… 25 4. ViÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò biªn giíi l nh vÊn ®Ò thø hai trong ba vÊn ®Ò biªn giíi, thæ tån t¹i gi÷a hai n−íc l·nh thæ tån t¹i l©u nay gi÷a hai n−íc; t¹o thuËn lîi cho viÖc qu¶n lý vµ duy tr× Trong quan hÖ gi÷a ViÖt Nam vµ æn ®Þnh l©u dµi trong VÞnh B¾c Bé, gãp Trung Quèc cã 3 vÊn ®Ò liªn quan ®Õn phÇn t¨ng c−êng sù tin cËy gi÷a hai bªn biªn giíi l·nh thæ lµ: biªn giíi trªn ®Êt vµ t¹o ®éng lùc thóc ®Èy, t¨ng c−êng liÒn, trªn VÞnh B¾c Bé vµ vÊn ®Ò x¸c quan hÖ hîp t¸c mäi mÆt gi÷a hai n−íc. ®Þnh chñ quyÒn l·nh thæ, thÒm lôc ®Þa ë Cïng víi viÖc ®µm ph¸n hoµ b×nh gi¶i BiÓn §«ng, trong ®ã cã hai quÇn ®¶o quyÕt vÊn ®Ò biªn giíi trªn ®Êt liÒn vµ Hoµng Sa vµ Tr−êng Sa. §©y lµ nh÷ng vÊn ®Ò ph©n ®Þnh VÞnh B¾c Bé, tõ n¨m vÊn ®Ò hÕt søc nh¹y c¶m trong quan hÖ 1993 hai n−íc ®· ®ång ý thµnh lËp hai n−íc. V× vËy, ngay tõ khi b×nh Nhãm chuyªn viªn vÒ vÊn ®Ò trªn biÓn th−êng ho¸ quan hÖ n¨m 1991, l·nh ®¹o ®Ó ®èi tho¹i vµ bµn b¹c. Trong c¸c b¶n cÊp cao hai n−íc ®· thÓ hiÖn quyÕt t©m Tuyªn bè chung n¨m 1999 vµ 2000 hai gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò biªn giíi, l·nh thæ cßn tån t¹i gi÷a hai n−íc. bªn ®· kh¼ng ®Þnh “TiÕp tôc duy tr× c¬ chÕ ®µm ph¸n hiÖn cã vÒ vÊn ®Ò trªn Trong b¶n Th«ng c¸o chung ký ngµy biÓn, kiªn tr× th«ng qua ®µm ph¸n hoµ 10-11-1991, l·nh ®¹o hai n−íc ®· kh¼ng b×nh ®Ó t×m ra mét gi¶i ph¸p c¬ b¶n, l©u ®Þnh “Hai bªn ®ång ý th«ng qua th−¬ng dµi mµ hai bªn ®Òu cã thÓ chÊp nhËn l−îng gi¶i quyÕt hoµ b×nh c¸c vÊn ®Ò ®−îc. Tr−íc khi vÊn ®Ò ®−îc gi¶i quyÕt, l·nh thæ, biªn giíi… tån t¹i gi÷a hai n−íc”. Theo tinh thÇn ®ã, víi sù nç lùc víi tinh thÇn dÔ tr−íc khã sau, hai bªn cña c¶ hai bªn, ngµy 30-12-1999 ViÖt tÝch cùc bµn b¹c, t×m kiÕm kh¶ n¨ng vµ Nam vµ Trung Quèc ®· ký HiÖp −íc biªn gi¶i ph¸p triÓn khai hîp t¸c trªn biÓn giíi trªn ®Êt liÒn vµ HiÖp −íc nµy ®· cã trong c¸c lÜnh vùc nh−: b¶o vÖ m«i hiÖu lùc tõ ngµy 6-7-2000, qua ®ã gãp tr−êng biÓn, khÝ t−îng thuû v¨n, phßng phÇn quan träng vµo viÖc x©y dùng chèng thiªn tai. §ång thêi hai bªn kh«ng ®−êng biªn giíi ViÖt - Trung thµnh tiÕn hµnh c¸c hµnh ®éng lµm phøc t¹p ®−êng biªn giíi hoµ b×nh, h÷u nghÞ vµ æn thªm hoÆc më réng tranh chÊp, kh«ng sö ®Þnh. dông vò lùc hoÆc ®e do¹ sö dông vò lùc. TiÕp theo ®ã, ngµy 25-12-2000 hai Hai bªn cÇn bµn b¹c kÞp thêi vµ gi¶i n−íc ®· ký HiÖp ®Þnh ph©n ®Þnh VÞnh quyÕt tho¶ ®¸ng nh÷ng hµnh ®éng n¶y B¾c Bé vµ HiÖp ®Þnh hîp t¸c nghÒ c¸. sinh víi th¸i ®é b×nh tÜnh x©y dùng, HiÖn nay Quèc héi hai n−íc ®· phª kh«ng ®Ó bÊt ®ång ¶nh h−ëng ®Õn sù chuÈn HiÖp ®Þnh vµ kÝ kÕt NghÞ ®Þnh th− ph¸t triÓn b×nh th−êng cña quan hÖ hai bæ sung HiÖp ®Þnh hîp t¸c nghÒ c¸. TÊt n−íc”(11). c¶ b¾t ®Çu cã hiÖu lùc kÓ tõ ngµy 30 – 6 Tãm l¹i, viÖc ký HiÖp −íc trªn biªn – 2004. Víi viÖc ký HiÖp ®Þnh ph©n ®Þnh, giíi ®Êt liÒn, HiÖp ®Þnh ph©n ®Þnh VÞnh hai n−íc ®· gi¶i quyÕt døt ®iÓm ®−îc B¾c Bé vµ HiÖp ®Þnh hîp t¸c nghÒ c¸
  6. nghiªn cøu trung quèc sè 1(59) - 2005 26 gi÷a ViÖt Nam vµ Trung Quèc lµ mét thÊp, thêi h¹n ®Çu t− ng¾n, thiÕt bÞ kü trong nh÷ng thµnh tùu quan träng trong thuËt ch−a tiªn tiÕn v.v… quan hÖ hai n−íc tõ khi b×nh th−êng ho¸ Hai lµ, c¬ së h¹ tÇng, trang thiÕt bÞ ë n¨m 1991 ®Õn nay. Nh÷ng HiÖp ®Þnh mét sè cöa khÈu trªn ®−êng biªn giíi ®Êt trªn cã hiÖu lùc vµ ®i vµo cuéc sèng ®· liÒn hai n−íc ch−a ®−îc c¶i thiÖn. Thñ t¹o xung lùc míi më réng hîp t¸c gi÷a tôc xuÊt nhËp c¶nh ng−êi, xuÊt nhËp hai n−íc, lµm cho quan hÖ hai n−íc ph¸t khÈu hµng ho¸ vµ c¸c thñ tôc kh¸c nh− triÓn m¹nh h¬n n÷a trong thÕ kû XXI. kiÓm dÞch, lÖ phÝ v.v… cßn ch−a thËt B. Nh÷ng vÊn ®Ò ®ang ®Æt ra trong th«ng tho¸ng. HÖ thèng giao th«ng, nhÊt quan hÖ ViÖt Nam - Trung Quèc. lµ ®−êng bé, ®−êng s¾t, ®−êng s«ng ë Nh− ®· nªu ë trªn, quan hÖ ViÖt Nam khu vùc biªn giíi ch−a ®−îc c¶i t¹o, - Trung Quèc h¬n 10 n¨m qua ®· ph¸t n©ng cÊp; hÖ thèng ®−êng hµng kh«ng, triÓn nhanh chãng vµ toµn diÖn trªn nhÊt lµ ®−êng bay trùc tiÕp gi÷a c¸c nhiÒu lÜnh vùc. Tuy nhiªn, nh×n nhËn tØnh, thµnh phè lín cña hai n−íc cßn Ýt. mét c¸ch kh¸ch quan vµ khoa häc, quan TÊt c¶ ®Òu ¶nh h−ëng ®Õn nhu cÇu giao hÖ hai n−íc hiÖn nay ®ang ®Æt ra mét sè l−u ngµy cµng t¨ng vÒ ng−êi vµ hµng ho¸ vÊn ®Ò nh− sau: gi÷a hai n−íc. §iÒu ®ã lµm cho −u thÕ Mét lµ, trong lÜnh vùc kinh tÕ. VÒ mÆt gÇn gòi vÒ ®Þa lý gi÷a hai n−íc ch−a th−¬ng m¹i, mÆc dï tæng kim ng¹ch ®−îc ph¸t huy triÖt ®Ó. xuÊt khÈu hai bªn t¨ng tr−ëng nhanh, Ba lµ, vÒ vÊn ®Ò biªn giíi l·nh thæ. nh−ng l¹i mÊt c©n b»ng, ViÖt Nam lu«n Trong thêi gian qua, hai n−íc ®· gi¶i lµ bªn nhËp siªu vµ theo dù ®o¸n møc quyÕt ®−îc hai trong sè ba vÊn ®Ò cßn tån nhËp siªu sÏ tiÕp tôc gia t¨ng trong thêi t¹i vÒ mÆt l·nh thæ gi÷a hai bªn. Tuy gian tíi. TÝnh chung, tõ n¨m 2000 ®Õn nhiªn, ®©y lµ vÊn ®Ò rÊt nh¹y c¶m. NÕu th¸ng 6-2004, ViÖt Nam nhËp siªu 2,8 tû xö lý kh«ng khÐo sÏ lµm gi¶m sù tin cËy USD, b»ng 36,26% tæng kim ng¹ch xuÊt lÉn nhau, ¶nh h−ëng ®Õn sù ph¸t triÓn khÈu vµo thÞ tr−êng Trung Quèc (12). b×nh th−êng cña quan hÖ hai n−íc. Ngoµi ra, t×nh tr¹ng bu«n lËu vµ gian lËn th−¬ng m¹i trong bu«n b¸n tiÓu III. mét sè ý KiÕn vÒ viÖc t¨ng ng¹ch (mËu dÞch biªn giíi) vÉn ch−a c−êng hîp t¸c, cïng nhau ph¸t ®−îc ng¨n chÆn, g©y nhiÒu hËu qu¶ tiªu triÓn cùc c¶ vÒ kinh tÕ lÉn x· héi cho c¸c ®Þa 1. Nh÷ng nh©n tè thuËn lîi trong ph−¬ng biªn giíi. quan hÖ hai n−íc VÒ mÆt ®Çu t−, ®Çu t− trùc tiÕp cña Trong quan hÖ hai n−íc hiÖn nay tuy Trung Quèc t¹i ViÖt Nam tuy t¨ng vÉn cßn mét sè khã kh¨n vµ tån t¹i, nhanh c¶ vÒ sè l−îng h¹ng môc lÉn vèn nhiÒu tiÒm n¨ng ch−a ®−îc khai th¸c ®Çu t−, nh−ng chÊt l−îng ®Çu t− ch−a ph¸t huy, nh−ng nh×n nhËn mét c¸ch cao. VÝ dô, quy m« b×nh qu©n vèn ®Çu t− toµn diÖn vµ l©u dµi, triÓn väng cña mèi
  7. ViÖt Nam – Trung Quèc… 27 quan hÖ ViÖt - Trung trong thêi gian tíi nh÷ng vÊn ®Ò trªn biÓn, chØ cÇn hai n−íc lµ tèt ®Ñp. §ã lµ do nh÷ng nh©n tè thuËn triÖt ®Ó t«n träng nh÷ng hiÖp ®Þnh hay lîi chñ yÕu sau ®©y: tho¶ thuËn ®· ký kÕt “kh«ng ®Ó nh÷ng bÊt ®ång ¶nh h−ëng ®Õn sù ph¸t triÓn Mét lµ, ViÖt Nam vµ Trung Quèc lµ b×nh th−êng cña quan hÖ hai n−íc.” §©y hai n−íc l¸ng giÒng, cã mèi quan hÖ sÏ lµ mét ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o quan träng nhiÒu mÆt vÒ lÞch sö, v¨n ho¸. Nh©n d©n cho sù ph¸t triÓn æn ®Þnh, toµn diÖn vµ hai n−íc cã truyÒn thèng h÷u nghÞ l©u l©u dµi cña quan hÖ ViÖt Nam – Trung ®êi, tr−íc ®©y ®Òu tõng bÞ ¸p bøc bãc lét, Quèc trong thêi gian tíi. sau nµy l¹i cïng ñng hé gióp ®ì lÉn nhau trong c«ng cuéc gi¶i phãng d©n téc 2. Mét sè kiÕn nghÞ vÒ viÖc t¨ng vµ x©y dùng ®Êt n−íc. Nh÷ng ®iÒu kiÖn c−êng hîp t¸c, cïng nhau ph¸t triÓn ®Þa lý, lÞch sö, v¨n hãa ®ã ®· g¾n kÕt mét Nh÷ng ®iÒu tr×nh bµy trªn ®©y cho c¸ch tù nhiªn nh©n d©n hai n−íc; ®ång thÊy, quan hÖ ViÖt Nam – Trung Quèc thêi t¹o nªn mèi quan hÖ biÖn chøng, trong thêi gian qua ®· cã sù ph¸t triÓn n−¬ng tùa lÉn nhau, kh«ng thÓ t¸ch rêi nhanh chãng, ®iÒu ®ã ®Æt nÒn mãng tèt gi÷a cuéc c¸ch m¹ng cña hai n−íc ViÖt ®Ñp cho sù ph¸t triÓn trong thêi gian tõ Nam - Trung Quèc. nay vÒ sau. Giê ®©y, trong bèi c¶nh míi Hai lµ, hai n−íc ViÖt Nam - Trung cña t×nh h×nh quèc tÕ, khu vùc vµ mçi Quèc hiÖn ®ang cã nhiÒu ®iÓm t−¬ng n−íc, quan hÖ ViÖt – Trung cã nhiÒu c¬ ®ång vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ vµ x· héi: ®Òu héi ph¸t triÓn míi, nh−ng còng ®ang lµ n−íc x· héi chñ nghÜa, ®Òu kiªn tr× sù ®øng tr−íc nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc. l·nh ®¹o cña §¶ng, ®Òu ®ang tiÕn hµnh V× vËy, hai n−íc cÇn ph¶i t¨ng c−êng c¶i c¸ch vµ më cöa, thùc hiÖn c«ng hîp t¸c, h−íng tíi môc tiªu chung lµ nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc. C¶i cïng nhau ph¸t triÓn. Víi tinh thÇn ®ã, c¸ch vµ më cöa lµ mét sù nghiÖp míi mÎ, t«i xin nªu mét sè kiÕn nghÞ cô thÓ nh− v× vËy nhiÒu vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn sau: ®·, ®ang vµ sÏ n¶y sinh rÊt cÇn ®−îc c¸c - VÒ mÆt nhËn thøc, cÇn thÊy r»ng nhµ nghiªn cøu lý luËn vµ khoa häc hai t×nh h÷u nghÞ l©u ®êi gi÷a hai d©n téc n−íc t¨ng c−êng hîp t¸c vµ trao ®æi ®Ó ViÖt – Hoa lµ mét vèn quý v« gi¸, gièng cïng tham kh¶o, rót kinh nghiÖm. nh− mét toµ l©u ®µi, mét khi bÞ tæn h¹i Ba lµ, c¶ hai n−íc ®Òu ®Æt träng t©m hoÆc søt mÎ th× viÖc x©y dùng hay x©y vµo ph¸t triÓn kinh tÕ, v× vËy ®Òu cÇn dùng l¹i th−êng rÊt khã kh¨n. Thùc tiÔn m«i tr−êng xung quanh hoµ b×nh, æn cho thÊy, khi quan hÖ hai n−íc ë trong ®Þnh ®Ó cã ®iÒu kiÖn tËp trung mäi t×nh tr¹ng c¨ng th¼ng kh«ng b×nh nguån lùc cho viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô th−êng th× ng−êi bÞ thiÖt h¹i kh«ng ai träng t©m nªu trªn. kh¸c chÝnh lµ nh©n d©n hai n−íc. Ngoµi ra, do ®iÒu kiÖn lÞch sö vµ ®Þa lý mµ sù Bèn lµ, ®èi víi vÊn ®Ò biªn giíi, l·nh nghiÖp c¸ch m¹ng cña hai n−íc cã mèi thæ cßn tån t¹i gi÷a hai n−íc, nhÊt lµ
  8. nghiªn cøu trung quèc sè 1(59) - 2005 28 quan hÖ mËt thiÕt g¾n bã víi nhau mét phÝa §«ng Trung Quèc trong tiÕn tr×nh hîp t¸c §«ng ¸ sau nµy v.v…, tõ ®ã cã c¸ch biÖn chøng gièng nh− “anh víi em, ch©n víi tay, chµy víi cèi, céi vµ cµnh” thÓ "vùc dËy" nÒn kinh tÕ ®ang chuyÓn (lêi B¸c Hå). H¬n n÷a, c«ng cuéc ®æi míi ®æi cña hai n−íc, gãp phÇn thu hÑp héi nhËp vµ c¶i c¸ch më cöa mµ hai n−íc chªnh lÖch vïng ë mçi n−íc còng nh− ®ang tiÕn hµnh lµ mét sù nghiÖp c¸ch gi÷a hai n−íc víi c¸c n−íc kh¸c trong m¹ng hoµn toµn míi mÎ ch−a cã tiÒn lÖ, khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Riªng lÜnh vùc ®ang ®øng tr−íc nhiÒu vÊn ®Ò gièng khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n, viÖc hîp nhau. V× vËy, ®©y lµ lóc h¬n lóc nµo hÕt, t¸c gi÷a hai bªn nªn cã sù tæng kÕt rót hai n−íc cÇn t¨ng c−êng ®oµn kÕt, më ra nh÷ng mÆt ®−îc, ch−a ®−îc, tõ ®ã lùa réng hîp t¸c ®Ó h−íng tíi môc tiªu chän nh÷ng vÊn ®Ò hay chñ ®Ò cïng chung lµ cïng nhau ph¸t triÓn, kh«ng quan t©m ®Ó tiÕn hµnh nghiªn cøu so nh÷ng phï hîp víi lîi Ých cña nh©n d©n s¸nh hoÆc héi th¶o, t×m ra nh÷ng kinh hai n−íc, mµ cßn ®ãng gãp vµo sù nghiÖp nghiÖm mang tÝnh phè biÕn hay quy luËt chung cña phong trµo céng s¶n vµ c«ng mµ hai bªn cã thÓ tham kh¶o, cßn nh÷ng nh©n quèc tÕ. kinh nghiÖm nµo chØ mang tÝnh ®Æc thï hay ®Æc s¾c cña mçi n−íc th× kh«ng nhÊt - VÒ mÆt gi¶i ph¸p, trªn c¬ së c¸c tho¶ thiÕt ph¶i tham kh¶o hoÆc häc tËp v.v… thuËn ®· ®¹t ®−îc thÓ hiÖn trong c¸c Nh− vËy, sù hîp t¸c sÏ thiÕt thùc vµ cã b¶n Tuyªn bè chung vµ Th«ng c¸o chung hiÖu qu¶ h¬n. còng nh− gi÷a c¸c nhµ l·nh ®¹o cÊp cao, c¸c ngµnh h÷u quan hai n−íc cÇn t¨ng IV. KÕt luËn c−êng tiÕp xóc, cïng nhau nghiªn cøu Tõ khi b×nh th−êng ho¸ n¨m 1991 t×m ra c¸c gi¶i ph¸p bao gåm c¶ ng¾n ®Õn nay, trªn c¬ së nh÷ng nguyªn t¾c h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n nh»m lµm ®−îc ghi nhËn trong c¸c b¶n Tuyªn bè cho sù hîp t¸c gi÷a c¸c lÜnh vùc ®i vµo chung vµ Th«ng c¸o chung, mèi quan hÖ chiÒu s©u h¬n, thiÕt thùc h¬n vµ còng gi÷a hai n−íc ®· ph¸t triÓn nhanh chãng hiÖu qu¶ h¬n. Ch¼ng h¹n, trong lÜnh vùc vµ ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tùu quan träng kinh tÕ, c¸c nhµ khoa häc hai n−íc nªn trªn tÊt c¶ nh÷ng lÜnh vùc chÝnh trÞ, phèi hîp nghiªn cøu nh»m hiÖn thùc ho¸ kinh tÕ, v¨n ho¸ v.v...còng nh− trong ý t−ëng x©y dùng "hai hµnh lang, mét viÖc gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng nh÷ng vÊn ®Ò vµnh ®ai kinh tÕ" cïng víi viÖc lµm sao biªn giíi l·nh thæ cßn tån t¹i gi÷a hai cã thÓ kÕt nèi chóng víi hµnh lang §«ng n−íc. - T©y vµ tuyÕn ®−êng xuyªn ¸, hay viÖc B−íc sang thÕ kû míi, mÆc dï t×nh ph¸t huy vÞ trÝ cÇu nèi cña ViÖt Nam vµ h×nh thÕ giíi nhÊt lµ ë khu vùc Ch©u ¸ - c¸c tØnh Qu¶ng T©y, V©n Nam Trung Th¸i B×nh D−¬ng ®ang cã nh÷ng diÔn biÕn Quèc trong khu mËu dÞch tù do ASEAN - phøc t¹p, khã l−êng, nh−ng H÷u nghÞ - Trung Quèc s¾p tíi, còng nh− vÞ trÝ cÇu Hîp t¸c - Ph¸t triÓn vÉn lµ trôc chÝnh cña nèi cña ViÖt Nam vµ c¸c tØnh ven biÓn
  9. ViÖt Nam – Trung Quèc… 29 mèi quan hÖ hai n−íc, trong ®ã: Cïng Th−¬ng m¹i §¹i sø qu¸n Trung Quèc t¹i ViÖt Nam. nhau ph¸t triÓn lµ môc tiªu mµ hai n−íc cïng phÊn ®Êu; H÷u nghÞ lµ nÒn t¶ng; (3). DÉn theo Ph¸t biÓu cña Thø tr−ëng Bé Th−¬ng m¹i TrÇn §øc Minh t¹i Héi th¶o T¨ng c−êng hîp t¸c c¶ song ph−¬ng lÉn ®a T¨ng c−êng quan hÖ kinh tÕ – th−¬ng m¹i ph−¬ng lµ biÖn ph¸p. ViÖt – Trung tæ chøc t¹i Hµ Néi ngµy 23 – 9 Trong xu thÕ chung ®ã, mèi quan hÖ – 2004. hîp t¸c gi÷a c¸c nhµ nghiªn cøu vÒ khoa (4). Sè liÖu n¨m 1991. DÉn theo Vò häc x· héi vµ nh©n v¨n cña hai n−íc cÇn Ph−¬ng: Nh×n l¹i t×nh h×nh ®Çu t− trùc tiÕp ®−îc t¨ng c−êng h¬n n÷a, phÊn ®Êu trë cña Trung Quèc t¹i ViÖt Nam 10 n¨m qua thµnh chç dùa tin cËy cho c¸c nhµ l·nh (11-1991 - 11-2001). T¹p chÝ Nghiªn cøu ®¹o §¶ng vµ Nhµ n−íc cña hai n−íc; Trung Quèc sè 2 – 2002, tr. 32. Sè liÖu n¨m ®ång thêi lµ cÇu nèi quan träng cho mèi 2003 dÉn theo Vô §Çu t− n−íc ngoµi thuéc quan hÖ giao l−u gi÷a nh©n d©n hai Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t− ViÖt Nam. n−íc, lµm cho mèi t×nh h÷u nghÞ gi÷a (5). DÉn theo Ph¸t biÓu cña l·nh ®¹o Bé nh©n d©n hai n−íc ®−îc l−u truyÒn m·i KÕ ho¹ch vµ ®Çu t− t¹i Héi th¶o T¨ng c−êng m·i. quan hÖ kinh tÕ – th−¬ng m¹i ViÖt – Trung tæ chøc t¹i Hµ Néi ngµy 23 – 9 – 2004. (6). Sè liÖu cña Tæng côc Du lÞch ViÖt Chó thÝch: Nam. (1). Th«ng c¸o chung ViÖt Nam – Trung (7). DÉn theo T¹p chÝ Con sè vµ sù kiÖn, Quèc ký ngµy 10-11-1991 ®· x¸c ®Þnh: - Hai sè 9 – 2004, tr. 4. n−íc ViÖt Nam vµ Trung Quèc sÏ ph¸t triÓn (8). DÉn theo Ph¸t biÓu cña l·nh ®¹o Bé quan hÖ h÷u nghÞ vµ l¸ng giÒng th©n thiÖn KÕ ho¹ch vµ ®Çu t−. Tµi liÖu ®· dÉn, tr. 2. trªn c¬ së 5 nguyªn t¾c: t«n träng chñ quyÒn (9). Tháa thuËn vÒ giao l−u gi¸o dôc n¨m vµ toµn vÑn l·nh thæ cña nhau, kh«ng x©m 2001 -2004 gi÷a Bé Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o n−íc ph¹m lÉn nhau, kh«ng can thiÖp vµo c«ng Céng hßa XHCN ViÖt Nam vµ Bé Gi¸o dôc viÖc néi bé cña nhau, b×nh ®¼ng cïng cã lîi n−íc CHND Trung Hoa kÝ t¹i B¾c Kinh ngµy vµ cïng tån t¹i hoµ b×nh. 24-4-2004. - Hai §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam vµ §¶ng (10). Ngo¹i giao Trung Quèc, 2004. NXB Céng s¶n Trung Quèc sÏ kh«i phôc quan hÖ Tri thøc thÕ giíi, B¾c Kinh, 2004, tr. 500. b×nh th−êng trªn c¸c nguyªn t¾c: ®éc lËp tù chñ, hoµn toµn b×nh ®¼ng, t«n träng lÉn (11). Tuyªn bè chung ViÖt Nam- Trung nhau, kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé Quèc, ký t¹i B¾c Kinh ngµy 27-2-1999, B¸o cña nhau. Nh©n d©n, ngµy 28-2-1999. (2). Sè liÖu 1991. DÉn l¹i theo s¸ch ViÖc (12). Xem Hoµi S¬n: Bu«n b¸n víi Trung x©y dùng Khu mËu dÞch tù do Trung Quèc - Quèc: C¸n c©n qu¸ lÖch. B¸o DiÔn ®µn ASEAN vµ vÊn ®Ò më cöa V©n Nam h−íng doanh nghiÖp, sè 79, ngµy 6 - 10 - 2004, tr. 4. sang §«ng Nam ¸. NXB Nh©n d©n V©n Nam, 2003, tr. 230. Sè liÖu dÉn theo Phßng
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.01: Bộ Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh MBA
165 tài liệu
2073 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2