Báo cáo nghiên cứu nông nghiệp " Đánh giá hiện trạng kinh tế xã hội và công nghệ nuôi ngao và nuôi tôm tại khu vực ven biển Bắc Trung Bộ "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST

Báo xấu

89
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Khí hậu là trạng thái trung bình của thời tiết tại khu vực nào đó theo chuỗi số liệu dài khoảng 30 năm và là kết quả của sự tương tác giữa các quá trình vật lý, hoá học và sinh học dưới tác động của năng lượng mặt trời. Sự tương tác này là một quá trình phức tạp, vì vậy, chế độ khí hậu không cố định mà luôn có tính biến động. Nhiều biểu hiện của biến đổi khí hậu và trái đất; tan băng và mực nước biển dâng cao do băng tan, ngập úng các...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu nông nghiệp " Đánh giá hiện trạng kinh tế xã hội và công nghệ nuôi ngao và nuôi tôm tại khu vực ven biển Bắc Trung Bộ "

Báo cáo ánh giá hi n tr ng kinh t -xã h i và công ngh nuôi ngao và nuôi tôm t i khu v c ven bi n B c Trung B Nhu Van Can Martin S Kumar Vi n nghiên c u và phát tri n nam Australia PO Box 120, Henley Beach, South Australia 5022 Phân vi n Nghiên c u Nuôi tr ng Th y s n B c Trung B Th xã C a Lò, T nh Ngh An
M CL C TÓM T T 1. GI I THI U ....................................................................................................................... 2 2. M C ÍCH NGHIÊN C U ............................................................................................... 3 3. M C TIÊU ......................................................................................................................... 3 4. GI I H N NGHIÊN C U ................................................................................................. 3 5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U ....................................................................................... 5 5.1. Thi t k thu m u ................................................................................................................ 5 5.2. Thu s li u.......................................................................................................................... 5 5.3 .X lý s li u ....................................................................................................................... 6 6. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ................................................................... 6 6.1. L i ích c a nông h ........................................................................................................... 6 6. 2. Thông tin v nông h ........................................................................................................ 8 6.3. Nuôi tr ng th y s n.......................................................................................................... 10 6.4. S tiêu dùng s n ph m theo nông h (kg/h /năm) .......................................................... 21 6.5. Phương th c bán s n ph m .............................................................................................. 21 6.6. Quay vòng v n (VN DONG/ha) ...................................................................................... 22 6.7. Nh ng khó khăn và tr ng i trong nuôi tr ng th y s n ................................................... 22 7. K T LU N VÀ KI N NGH ........................................................................................ 23 7.1. K t lu n ............................................................................................................................ 23 7.2. Ki n ngh .......................................................................................................................... 24 8. TÀI LI U THAM KH O .................................................................................................. 24 9. L I C M ƠN ..................................................................................................................... 24 Ph l c 1 ................................................................................................................................. 25 Ph l c 2 ................................................................................................................................. 31 1
Tóm t t Nuôi tr ng ng v t thân m n hai m nh v như ngao ang là ho t ng h a h n thu nhi u l i nhu n m c dù t l s n xu t th p. Tuy nhiên, ngh nuôi ngao ang g p khó khăn ó là ngu n con gi ng ch y u ph thu c vào t nhiên. Cùng th i gian mà b nh d ch bùng phát i v i ngh nuôi tôm mà nguyên nhân c a s ô nhi m môi trư ng nư c, gây suy gi m hoàn toàn s n lư ng nuôi tr ng. Ngao ang ư c ghi nh n như là máy làm s ch nư c ( ng v t ăn l c), vì th ch t lư ng nư c s ư c c i thi n n u ngao có th ư c ưa vào nuôi chung v i h th ng nuôi tôm. Do ó, nuôi k t h p ngao v i tôm s gi m r i ro thông qua vi c qu n lý môi trư ng ao nuôi t t hơn và có ti m năng nâng s n lư ng ngao và tôm. Các ngân hàng th n trong trong cung c p v n vay cho nuôi ngao do s b t n v s n lư ng và công ngh nuôi chưa n nh. Ngh nuôi tôm ang tr i quan tình tr ng tư ng t b i s r i ro cao do s bùng phát b nh d ch. Hi n t i ngh nuôi ngao ang b gi i h n vùng bãi tri u. phù h p cho ngh nuôi ngao phát tri n, k thu t nuôi ngao trong ao tôm ph i ư c phát tri n như là gi i pháp cho vi c h n ch vùng bãi tri u nuôi ngao. Nông dân ã ph i bán ngao giá th p vì thương lái vì th h p tác xã c n ph i óng vai trò chính trong v n th trư ng cho con ngao. Các h th ng nuôi tôm và nuôi ngao g n như là xương s ng c a c ng ng cư dân ven bi n. Nuôi ngao ang t o ra nhi u l i ích hơn nuôi tôm vì chi phí u tư và r i ro th p hơn. M r ng thành công ngh nuôi ngao s ch c ch n c i thi n thu nh p và m c s ng cho ngư i dân vùng ven bi n B c Trung b . 1. Gi i thi u Nuôi tr ng th y s n ang phát tri n nhanh Vi t Nam trong vòng hai th p k qua, và hi n nay, Vi t Nam ang là m t trong 10 nư c xu t kh u th y s n hàng u trên th gi i, ư c tính s n ph m t nuôi tr ng chi m kho ng hơn 40% t ng s . Trong năm 2005, Vi t Nam ã thu ư c hơn 1 tri u MT s n ph m th y sinh v t (MOFI master plan, 2006). Tuy nhiên, do b nh t t bùng phát mà nguyên nhân là s ô nhi m môi trư ng ngu n nư c, c bi t là ngh nuôi tôm, ang làm cho s suy gi m s n lư ng nuôi tr ng th y s n. Trong n i dung này, m t nh hư ng a d ng s n ph m nuôi tr ng thành hàng hóa c n ư c xem xét m t cách h p lý. S m r ng và a d ng hóa các i tư ng, h th ng nuôi có th kh ng nh m nh m trong s n xu t và giá tr v th trư ng ( c bi t s c i thi n môi trư ng nư c thông qua nhuy n th ư c xem như là m t máy l c nư c sinh h c). K ho ch c a Chính ph Vi t Nam i v i s phát tri n này là t o ra m t s n ph m cho th trư ng v i 50.000 t n nhuy n th hàng năm (MOFI master plan, 2006) vào năm 2010. Nuôi nhuy n th ang h a h n có giá tr kinh t cao, c bi t là nuôi ngao m c dù t l s n lư ng hi n v n còn th p. Tuy nhiên, ngh nuôi ngao ang g p khó khăn chính là ngu n con gi ng ph thu c vào t nhiên, s n xu t gi ng cũng như h th ng nuôi k t h p ang ư c u tư r t th p. Ngư dân ang ph i t n d ng toàn b vùng tri u cho nuôi ngao; c bi t ngư i dân 2
s ng vùng ven bi n B c Trung B d a vào s khai thác cá truy n th ng và các ho t ng c ng ng cho sinh k c a h , b i vì thi u t nông nghi p canh tác. Trong th i gian g n ây, ngu n l i t nhiên ang suy gi m do s khai thác quá m c, s phá h y r ng ng p m n, s m r ng xây d ng ao nuôi các vùng nuôi tôm. Ngh An và Nam nh, vi c nuôi ngao vùng nư c nông ven b ang là ngu n thu nh p cho các h ngư dân nghèo và ít t canh tác. V i vi c qu n lý h p lý các ngu n l i th y sinh t nhiên, s d ng ngu n VTM hai m nh v cho nuôi tr ng như là con ngao là cơ h i c i thi n sinh k cho cư dân ven bi n. Báo cáo này trình bày s ánh giá kinh t - xã h i và công ngh nuôi tôm và nuôi ngao d c theo b bi n B c Trung B c a Vi t Nam. Thông tin ã ư c ưa ra trong báo cáo này có th h tr tìm ra nh ng thi u sót v công ngh và nh ng t n t i v kinh t xã h i trong phát tri n b n v ng ngh nuôi tôm và nuôi ngao bao g m vi c th c hi n nghiên c u, phát tri n h p lý và các chính sách phù h p. 2. M c ích nghiên c u M c ích chính c a nghiên c u này là nh m hi u bi t các tác ng v công ngh và kinh t xã h i, cũng như nh hư ng c a các ho t ng nuôi tr ng th y s n trong h th ng nuôi tôm và nuôi ngao c p nông h t i các t nh B c Trung B . 3. Các m c tiêu • ánh giá m c phù h p v công ngh c a các h th ng nuôi ngao và nuôi tôm và nh ng vương m c mà ngư i dân ang g p. • ánh giá tr ng thái kinh t xã h i c a các nông h v i s t p trung vào các h th ng nuôi tr ng khác nhau. • Ch ra các cơ h i và thách th c cũng như ưa ra các khuy n cáo v phát tri n m t h th ng nuôi tr ng th y s n b n v ng. 4. Ph m vi nghiên c u Trong nh ng năm g n ây, ngh nuôi ngao và nuôi tôm ang ư c tri n khai t i m t vài t nh ven bi n. Tuy nhiên, ph m vi nghiên c u chương trình này ch gi i h n trong sáu t nh B c Trung B Vi t Nam, nơi mà c ho t ng nuôi ngao và nuôi tôm ang ư c tri n khai. 3
Vietnam Vùng d án Travel rout during 20- 25 August 2005 forg m 6 t development and Bao the project nh stakeholder/ beneficiary analysis Thanh Hoa Nghe An H a Tinh Q uang Binh Q uang Tri Hue 4
5. Phương pháp nghiên c u 5.1 Thi t k m u Ch n i m:: Các i m c a d án ã ư c l a ch n d a vào thông tin ban u mà các t nh này ang có các vùng bãi tri u và ngao gi ng spat ang ư c thu gom t t nhiên. nh ng vùng ư c l a ch n, ngao ư c nuôi trong hơn 5 năm qua và ngh nuôi tôm ang i di n v im tv n b nh d ch ang mang l i thu nh p th p do thi t h i v s n ph m thu ho ch. i u quan tr ng, các ngư dân trong vùng d án l a ch n ang s n sàng và có th s d ng ngu n con gi ng ư c s n xu t nhân t o như m t ph n c a n i dung d án này b ng vi c s dung các trang thi t b c a Phân vi n Nghiên c u Nuôi tr ng Th y s n B c Trung B óng t i Ngh An. Ngao spat sau ó ư c ph bi n d dàng cho h th ng nuôi k t h p cho 6 t nh khác nhau. S mong mu n th nghi m này d a theo muc tiêu ã ư c ưa ra trong d án này. Thu m u: Chương trình i u tra ã ti n hành trong 6 t nh ven bi n khác nhau (Ngh An, Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Qu ng Bình, Qu ng Tr và Th a Thiên Hu ), nơi mà ang có các ho t ng nuôi ngao và nuôi tôm. T ng s có 60 h nông dân ư c ph ng v n m t cách ng u nhiên cho nghiên c u này. 5.2 Thu s li u M t b câu h i chu n hóa v i nh ng câu h i kín và câu h i m ư c dùng thu s li u qua ph ng v n h nông dân. Thu th p thông tin chính t p trung vào 4 v n chính: l i ích c a ngư i dân và các ho t ng kinh t , th c hành nuôi và các v n n y sinh, các thách th c và các góp ý t ngư i dân. Thu th p s li u theo các thông tin sau: • Thông tin v h nuôi: tu i, gi i tính, tình tr ng hôn nhân, trình h c v n, ngh nghi p chính, s năm kinh nghi m trong nuôi tr ng th y s n, tham gia t p hu n v nuôi tr ng th y s n ho c các v n liên quan. • Thông tin liên quan trong nuôi tr ng th y s n: H th ng nuôi tôm: u, kích thư c (di n tích, sâu), ô nhi m nư c, ngu n nư c S ao nuôi, s ao ban cung c p. Tôm gi ng: m t th , ngu n gi ng, giá con gi ng, th i gian th và thu ho ch. Th c ăn và cách th c cho ăn: lo i th c ăn, ngu n th c ăn. Qu n lý ao nuôi: chu n b ao nuôi, cách s lý b ng vôi, thay nư c, s xu t hi n b nh. 5
H th ng nuôi ngao: Vùng nuôi ban u, vi n tích vùng nuôi, ô nhi m môi trư ng nư c, ngu n nư c cung th , th i gian th và thu ho ch, s n lư ng thu ho ch. c p, c gi ng th , m t • Th trư ng và v n tiêu th s n ph m: tiêu th gia ình, nh hư ng th trư ng ngao và tôm, s thu h i v n. • S khó khăn và thách th c mà ngư i dân ang g p ph i (công ngh , th trư ng, thi u t, h n ch v ngu n lao ng, chính sách) và các g i ý cho s phát tri n nuôi tr ng th y s n (k thu t, th trư ng, h tr t Chính quy n). 5.3 X lý s li u S li u ã ư c phân lo i và x lý d a vào các lo i hình canh tác (ngao và tôm) trong m i t nh. V i vi c dùng chương trình ph n m n th ng kê SPSS, s mô t bi n ng giá tr dư i s cân nh c ã ư c th nh n. Các th ng kê mô t như giá tr trung bình, t n su t và t l ph n trăm ang ư c s d ng mô t hi n tr ng ngh nuôi. 6. K t qu nghiên c u và th o lu n 6.1 Mô t v th c tr ng nông h 6.1.1 Tu i c a ngư i ư c ph ng v n H at ng nuôi ngao và nuôi tôm ang ư c m nh n b i nhóm ngư i có tu i dao ng tu i trung bình c a ngư i tham gia nuôi tôm là 45,2 tu i ( t 21 n 70 tu i) trong l n. tu i trung bình c a nh ng ngư i nuôi ngao là 42,6 tu i (t 28 n 60 tu i). khi B ng 1. Dao ng v tu i c a ngư i dân tham gia vào nuôi tr ng th y s n trong 6 t nh ã i u tra Nhóm i tư ng Trung bình Sai s chu n trung Giá tr nh nh t Giá tr l n nh t bình Nuôi tôm 45.2 1.3 21.00 70.00 Nuôi ngao 42.6 1.3 28.00 60.00 6.1.2 Gi i tính Trong c ho t ng nuôi ngao và nuôi tôm, có t i 95% ngư i ư c i u tra là Nam, ch có 3% ngư i nuôi tôm và 1% ngư i nuôi ngao ư c ph ng v n là N . 6
B ng 1. Cơ c u gi i tính trong ho t ng nuôi ngao và nuôi tôm Nuôi tôm Nuôi ngao T ng s Sh 54 23 77 Nam % trong t ng s 94.7% 95.8% 95.1% Sh 3 1 4 N % trong t ng s 5.3% 4.2% 4.9% Sh 57 24 81 T ng % trong t ng s 100.0% 100.0% 100.0% 6.1.3 Trình h cv n Trong 6 t nh nghiên c u, h u h t các nông h bi t ch (96,6%) và kho ng 78,8% trong s h hoàn thành trình c p 2 và c p 3. áng chú ý, m t vài nông dân ã tham gia h c i h c, nhưng ch nuôi ngao. B ng 2. Trình h c v n c a ngư i ư c ph ng v n trong vùng nghiên c u Nuôi tôm Nuôi ngao T ng s S lư ng 2 1 3 Mù ch % trong t ng s 3,6% 4,3% 3,8% S lư ng 5 1 6 H c ti u h c % t ng s 8,9% 4,3% 7,6% S lư ng 24 8 32 H cc p2 % trong t ng s 42,9% 34,8% 40,5% S lư ng 20 10 30 H cc p3 % t ng s 35,7% 43,5% 38,0% S lư ng 5 2 7 Trư ng d y ngh % trong t ng s 8,9% 8,7% 8,9% S lư ng 1 1 ih c % trong t ng s 4,3% 1,3% S lư ng 56 23 79 T ng % t ng s 100,0% 100,0% 100,0% 7
6.1.4 Kinh nghi m trong nuôi tr ng th y s n (năm) T t c các h nông dân ư c l a ch n ã tr c ti p tham gia vào các ho t ng nuôi tr ng th y s n cũng như là ho t ng nuôi ngao và nuôi tôm. K t qu t b ng ã ch ra r ng trung bình, kinh nghi m nuôi ngao (7,3 năm) nhi u hơn nuôi tôm (5,6 năm). Tuy nhiên, m t vài nông dân ã có thâm niên nuôi tôm t r t lâu (cao nh t là 16 năm) so v i nuôi ngao (cao nh t là 12 năm). B ng 4. Thâm niên nuôi tôm c a ngư i dân trong vùng nghiên c u Thành ph n Trung bình Sai s trung bình Th p nh t Cao nh t Nuôi tôm 5,6 0,55 1,00 16,0 Nuôi ngao 7,3 0,59 2,00 12,0 6.1.5 Tham d các khóa t p hu n nuôi th y s n Cán b i u tra ã h i ngư i dân có nh n ư c chương trình ào t o nào v nuôi tr ng th y s n không. S li u b ng 5 cho th y ph n l n các h nuôi tôm ã ư c t p hu n (89%), trong khi 78% cũng ã ư c t p hu n v nuôi ngao. S h còn l i ư c ph ng v n chưa ư c tham giai khóa t p hu n nào ho c không nh n ư c câu tr l i. B ng 3. Nông dân ã ư c tham gia vào t p hu n nuôi tr ng th y s n trong vùng nghiên c u Nuôi tôm Nuôi ngao T ng s S lư ng 50 18 68 Có tham gia % trong t ng s 89,3% 78,3% 86,1% S lư ng 6 5 11 Không tham gia % trong t ng s 10,7% 21,7% 13,9% S lư ng 56 23 79 T ng % trong t ng s 100,0% 100,0% 100,0% 6. 2 Thông tin v ch h 6.2.1 Quy mô c a h gia ình Không có s khác nhau v quy mô các gia ình nuôi tr ng th y s n, ho c t l gi a Nam gi i và N gi i gi a các h nuôi ngao và nuôi tôm (bình quân 5,3 ngư i trong m t h , và t l gi i tính như nhau). Khác v i gia ình truy n th ng, nh ng năm g n ây, các h nuôi th y s n trong vùng nghiên c u bao g m ch có b m và hai ho c ba tr con. Ngư i àn ông trong gia ình và các thành viên tr hơn m nh n toàn b các ho t ng nuôi tr ng th y s n. 8
B ng 6. Thông tin v gia ình tham gia nuôi tr ng th y s n Quy mô gia ình Nam N Trung bình 5,3 2,64 2,75 Nuôi tôm Giá tr sai s trung bình 0,21 0,11 0,18 Th p n h t 2,0 1,0 1,0 Cao nh t 10,0 5,0 6,0 Trung bình 5,33 2,75 2,62 Nuôi ngao Giá tr sai s trung bình 0,22 0,16 0,28 Th p n h t 3,0 1,0 1,0 Cao nh t 7,0 4,0 6,0 B ng 7. S lư ng thành viên nông h m nh n ho t ng nuôi ngao và tôm Giá tr trung Sai s trung bình T h p nh t Cao nh t bình tiêu chu n 2,7 0,25 1,00 6,00 Nuôi tôm 2,00 0,00 2,00 2,00 Nuôi ngao 2,58 0,21 1,00 6,00 T ng s B ng 8. Ngu n thu nh p chính c a gia ình Nuôi tôm Nuôi ngao T ng S lư ng 15 15 S n xu t g o % trong t ng s 26.8% 18.8% S lư ng 2 2 Chăn nuôi ng v t % trong nhóm 3.6% 2.5% S lư ng 33 23 56 Nuôi th y s n % trong nhóm 58.9% 95.8% 70.0% S lư ng 2 2 Ngh th công % t ng s 3.6% 2.5% S lư ng 4 1 5 S n xu t m u i % t ng s 7.1% 4.2% 6.3% S lư ng 56 24 80 T ng % t ng s 100.0% 100.0% 100.0% 9
6.2.2 Ngu n lao ng Thông thư ng, s thành viên trong gia ình tham gia vào các ho t ng nuôi tôm (2,7 lao ng) l n hơn s lao ng tham gia vào ho t ng nuôi ngao (2,0 lao ng). Nuôi tôm ch c ch n thu hút nhi u thành viên trong gia ình tham gia b i vì nó òi h i nhi u lao ng tham gia, c bi t là th i gian cho ăn và thay nư c. 6.2.3 Ngu n thu nh p chính Trong s 45 h nuôi tôm ư c i u tra, h u h t h xác nh n r ng nuôi tr ng th y s n óng vai trò quy t nh trong thu nh p c a gia ình, ư c tính g n 60% và ti p theo là tr ng lúa. Th m chí óng góp c a ngh nuôi ngao còn có ý nghĩa hơn khi có hơn 96% thu nh p c a gia ình có ngu n g c t ngh này. 6.3 Nuôi tr ng th y s n 6.3.1 H th ng nuôi tr ng th y s n H u h t các ngư dân ư c ph ng v n ang s d ng h th ng nuôi theo ki u qu ng canh ho c bán thâm canh i v i nuôi tôm theo th t là 37,5% và 30,4%, và nuôi ngao t i 93,3% theo ki u bán thâm canh. B ng ch ng này ch ra r ng ngư i dân u tư nhi u ti n và lao ng cho ho t ng nuôi ngao hơn nuôi tôm, ho t ng ang ph i i m t v i nhi u v n ch t lư ng nư c và b nh t t xu t hi n. M t lý do khác cho vi c ưu tiên nuôi ngao này ó là so sánh r i ro ít hơn c a ngh nuôi ngao. B ng 9. Lo i hình nuôi th y s n trong vùng nghiên c u Nuôi tôm Nuôi ngao T ng Nuôi k t h p♣ S lư ng 9 9 % trong nhóm 16.1% 12.7% Nuôi qu ng canh S lư ng 21 1 22 % trong nhóm 37.5% 6.7% 31.0% S lư ng 17 14 31 Bán thâm canh % t ng s 30.4% 93.3% 43.7% S lư ng 9 9 Thanh canh % t ng s 16.1% 12.7% S lư ng 56 15 71 T ng s % trong nhóm 100.0% 100.0% 100.0% ♣ Nuôi k t h p tôm v i cá 10
6.3.2 Ngu n g c ao Ngu n g c t ư c s d ng trong nuôi tr ng th y s n có th ư c chuy n i t t canh tác nông nghi p ho c t không s d ng s n xu t ( t tr ng, các vùng bãi tri u vv...) S li u B ng 10 ch ra r ng 93% t ng s di n tích nuôi ngao ã ư c chuy n i t t không s n xu t, trong khi ch có 66,1% vùng t này ư c chuy n i sang nuôi tôm. i u áng chú ý r ng nuôi ngao ang có hi u qu b ng vi c s d ng t hoang hóa cho cư dân trong vùng nghiên c u này. B ng 10. t ư c dùng trong nuôi tr ng th y s n Shrimp Clam Total S lư ng 19 0 19 t nông nghi p % trong t ng 33.9 0 27.1 S lư ng 37 14 51 t không s n xu t % trong t ng 66.1 100 72.9 S lư ng 56 14 70 T ng % trong t ng 100 100 100 6.3.3 S lư ng ao nuôi Có hơn ½ h nông dân i u tra ch s h u m t ao nuôi (60% h nuôi tôm và 56,5% h nuôi ngao). M t t l ph n trăm th p hơn h nông dân ang s d ng 2 ao (kho ng 30% cho các h nuôi ngao và nuôi tôm). S h n ch v s lư ng ao nuôi có th ư c gi i thích là do có s u tư và năng l c qu n lý. h n ch v B ng 11. S lư ng ao nuôi ư c dùng trên m t ch h S lư ng ao Ao nuôi tôm Vây nuôi ngao T ng s ho c vây nuôi S lư ng 33 13 46 1.00 % trong t ng 60.0% 56.5% 59.0% S lư ng 17 7 24 2.00 % trong t ng 30.9% 30.4% 30.8% S lư ng 4 4 3.00 % trong t ng 7.3% 5.1% S lư ng 3 3 4.00 % trong t ng 13.0% 3.8% S lư ng 1 1 5.00 % trong t ng 1.8% 1.3% 11
6.3.4 Di n tích m t nư c Có s khác nhau có ý nghĩa v di n tích m t nư c gi a nuôi tôm và nuôi ngao. Di n tích ao nuôi tôm trung bình là 0,78 ha, trong khi kích thư c vây nuôi ngao là 3,81 ha. Nuôi ngao ch là vi c khoanh vây vùng bãi tri u b ng lư i và c c tre. i u này cho th y có s khác nhau v phương pháp nuôi và giá tr u tư. B ng 12. Di n tích ao nuôi (ha) ư c s d ng nuôi ngao và nuôi tôm Com. Trung bình Sai s trung bình Th p nh t Cao nh t 0.78 0.22 0.13 2.00 Tôm 3.81 0.84 0.40 5.00 Ngao 1.96 0.32 0.13 15.00 T ng 6.3.5 sâu c a nư c i v i ngh nuôi ang di n ra trong vùng bãi tri u, sâu c a h th ng nuôi ngao ph thu c hoàn toàn vào ch th y tri u, i u ki n a hình và d c c a bãi tri u. sâu trung bình c a ao nuôi tôm là 1,08m, cao nh t là 2m, ây là sâu phù h p cho nuôi tôm. B ng 13. sâu c a ao nuôi (m) Com. Trung bình Sai s trung bình Th p nh t Cao nh t 1.08 0.033 0.60 2.00 Tôm 1.11 0.033 0.90 1.50 Ngao 1.09 0.029 0.60 2.00 T ng 6.3.6 Ki u n n áy ao nuôi Có kho ng 95% ngao nuôi ư c ti n hành trong n n áy cát và cá bùn (bãi tri u), không tìm th y ngao nuôi vùng áy là bùn. Tương t , vi c nuôi tôm thư ng ti n hành vùng có n n áy là cát bùn (64%), ti p theo là vùng áy cát (21%). 6.3.7 Ngu n nư c T i 85,2% ao nuôi tôm ư c cung c p nư c bi n d a vào ch th y tri u, và ch có 47,8% vùng nuôi ngao ư c cung c p nư c bi n v i vi c duy trì ngu n nư c t các c a sông. 12
nh 1. Ao nuôi tôm nh 2. Ao ch a nư c th i t nuôi tôm 13
B ng 14. c i m c a n n áy ao nuôi Tôm Ngao T ng S lư ng 12 10 22 Cát % t ng s 21.1% 41.7% 27.2% S lư ng 37 13 50 Cát bùn % t ng s 64.9% 54.2% 61.7% S lư ng 6 1 7 Bùn cát % t ng s 10.5% 4.2% 8.6% S lư ng 2 2 Bùn % t ng s 3.5% 2.5% S lư ng 57 24 81 T ng % t ng s 100.0% 100.0% 100.0% . B ng 15. Ngu n nư c ư c cung c p cho h th ng nuôi tôm S lư ng % Nư c ng m 3,7 2 Nư c bi n 85,2 46 C hai ngu n trên 11,1 6 6.3.8 Kích c con gi ng H u h t 79% tôm nuôi th kích thư c con gi ng PL15, tuy nhiên, c tôm th ph thu c ch y u vào ngu n con gi ng cung c p cũng như hi u bi t v k thu t c a nhà s n xu t. S li u i u tra cho th y kích thư c con gi ng khi th giao ng t c PL12 n PL23. Khác v i nuôi tôm, cõ ngao gi ng khi th ph thu c vào m c ích s n xu t. i v i s n xu t ngao gi ng, ngao thông thư ng ư c th giai o n u trùng, kích thư c r t nh (kho ng t 10.00 t i 20.000 con/kg). Trong khi h th ng nuôi thương ph m, kích thư c ngao thư ng t 200 con n 300 cong/kg. 6.3.9 M t nuôi th th gi ng trong 6 t nh i u tra dao ng t 10 t i 50 PL/m2 Mt i v i tôm và t 20 t i 1750 ngao gi ng/m2 cho nuôi thương ph m và ương con gi ng. 14
nuôi th (Con/m2) B ng 16. M t Com. Trung bình Sai s trung bình Nh nh t L n nh t 16.5 1.73 10.00 50.00 Tôm 4050.9 1337.43 20.00 17500.00 Ngao 6.3.10 Th i gian nuôi th Th i gian nuôi tôm ư c ti n hành t tháng 1 n tháng 5 hàng năm, v i 55,6% t ng s vùng nuôi ư c th gi ng vào tháng 3. Th i gian b t u th gi ng ngao thư ng mu n hơn 1 tháng, tháng 3, có 50% vùng nuôi ngao ư c ti n hành vào tháng 5. 60.0% 55.6% Shrimp culture 50.0% Clam culture 50.0% 40.0% Percentage 30.0% 25.0% 24.1% 16.7% 20.0% 8.3% 8.3% 8.3% 10.0% 3.7% 0.0% Feb Mar Apr May Jun Jul Month Bi u 1. Th i gian nuôi th ngao và tôm 6. 3.11 Ngu n gi ng Trong vùng nghiên c u ch có 12,5% ngao gi ng c spat có th ư c thu gom t t nhiên, ngu n cân b ng ư c cung c p qua trung gian. i v i tôm post cũng thông qua trung gian (23,1%), tr i gi ng tư nhân (61,5%) ho c tr i gi ng c a t nh (15,4%). 15
Fromcác i m T Thu t nursing gi ng ương Collected t nhiên places, 14,29% from wide, Purchased, Mua 87,5% 14.29% 12,5% 12.50% 87.50% From state T tr i g i n g hatchery, 0.00%nh 0% c at From others, gu n Tn 9.52% 9,25% khác From T trung gian middleman, 76,19% 76.19% Bi u 2. Ngu n cung c p ngao gi ng TState hatchery, r i gi ng c a Trung gian Middleman, t nh 15,38% 1 5.38% 23,08% 2 3.08% Private Tr i tư nhân hatchery, 61,54% 6 1.54% Bi u 3. Ngu n cung c p tôm gi ng 16
6.3.12 Chu n b ao nuôi Vi c chu n b ao, vây nuôi tôm và ngao ư c ti n hành b i ngư i dân theo các bư c sau ây: Chu n b ao nuôi tôm: Tháo c n ao và n o vét bùn dư i áy ao Phơi áy ao trong 10 ngày (th i gian ph thu c hoàn toàn vào i u ki n th i ti t) S lý b ng vôi v i t l 5-15 kg/m2 (d a vào giá tr pH c a áy ao) Bơm nư c vào ao, bao g m c th c ăn t nhiên (dùng phân bón, th t cá, nư c m m, cám g o) Th gi ng PL 12-23 Chu n b vùng nuôi ngao: Di chuy n các v t li u to, cúng trên b m t bãi San ph ng b m t bãi, vây bãi và kh trùng b ng vôi Xây d ng chòi canh trông coi Th con gi ng 6.3.13 Cách s d ng vôi bón K t qu i u tra cho th y r ng 100% h nuôi tôm s d ng vôi x lý ao, trong khi ó ch có 13% h nuôi ngao dùng ch t này x lý bãi. S khác nhau v s ng d ng s d ng vôi có th ư c gi i thích là do giá tr pH c a n n áy và nư c trong ao nuôi. S d ng vôi cho c nuôi ngao và nuôi tôm v i lư ng t 12-50 kg/m2 (xem b ng 17). B ng 17. S lư ng vôi ư c dùng x lý ao (kg/ha) Trung bình Sai s trung bình Nh nh t L n nh t 1.49,0 164,4 300 5.00 Nuôi tôm 1.333,3 333,3 100 2.000 Nuôi ngao 6.3.14 Vi c thay nư c Trong vùng nghiên c u, có 84,5% h th ng nuôi tôm ư c thay nư c; vi c duy trì ao nuôi không thay nư c ch chi m kho ng 15,4%. Có s ch ng chéo và xung t gi a s n xu t nông nghi p và nuôi tr ng th y s n trong vi c qu n lý h th ng c p nư c và ngư dân ang g p khó khăn trong vi c ti p c n ngu n nư c cho ho t ng th y s n. 17
No Không thay nư c 15.4%15,4% Yes Có thay 84.6% nư c 84,5% Bi u 4. Th c tr ng thay nư c trong ao nuôi tôm 6.3.15 T n xu t thay nư c th y tri u và kh năng ch a nư c c a h th ng ao ch a mà t n xu t thay D a vào ch nư c có th là 1, 2, 3, 4 và th m chí 5 l n trong m t tháng. S li u kh o sát cho th y có kho ng ½ s ao ư c thay nư c 1 l n trong tháng. 50.0 45.2 45.0 40.0 35.7 35.0 Percentage 30.0 25.0 20.0 11.9 15.0 10.0 4.8 2.4 5.0 0.0 1 2 3 4 5 Time per month Th i gian theo tháng Bi u 5. T n su t thay nư c trong h th ng ao nuôi tôm 18
nh 3. Nuôi ngao bãi tri u nh 4. Ngao/nghêu nuôi (Nghêu B n Tre- Meretrix lyrata ) 19