Báo cáo tổng kết đề tài KH&CN cấp Bộ: Khảo sát đánh giá thực trạng về chuyển giao công nghệ và đề xuất các giải pháp thúc đẩy chuyển giao công nghệ trong ngành hóa chất và dầu khí phù hợp với điều kiện Việt Nam

Chia sẻ: Lê Thị Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:106

Thêm vào BST

Báo xấu

140
lượt xem 29
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Để bước đầu có cái nhìn tổng thể về tình hình phát triển và CGCN sản xuất của CNHC và CNDK nước ta, đề tài cấp Bộ “Khảo sát, đánh giá thực trạng về chuyển giao công nghệ và đề xuất các giải pháp thúc đẩy trong chuyển giao công nghệ trong ngành công nghiệp hóa chất và dầu khí phù hợp với điều kiện Việt Nam” được đặt ra với mục tiêu nghiên cứu và đưa ra một số thông tin liên quan đến vấn đề CGCN sản xuất thuộc các ngành công nghiệp đã nêu, đồng thời có các đề xuất liên quan nhằm thúc đẩy và phát triển CGCN.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo tổng kết đề tài KH&CN cấp Bộ: Khảo sát đánh giá thực trạng về chuyển giao công nghệ và đề xuất các giải pháp thúc đẩy chuyển giao công nghệ trong ngành hóa chất và dầu khí phù hợp với điều kiện Việt Nam

Bé c«ng th−¬ng trung t©m th«ng tin khkt hãa chÊt b¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi kh&cn cÊp bé kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p thóc ®Èy chuyÓn giao c«ng nghÖ trong ngµnh ho¸ chÊt vµ dÇu khÝ phï hîp víi ®iÒu kiÖn viÖt nam chñ nhiÖm ®Ò tµi: ts. trÇn kim tiÕn 7073 04/01/2009 Hµ néi - 2008
Tæng c«ng ty hãa chÊt viÖt nam Trung t©m Th«ng tin KHKT Hãa chÊt _____________________________________________________ B¸o c¸o ®Ò tµi cÊp Bé n¨m 2008 Kh¶o s¸t, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p thóc ®Èy trong chuyÓn giao c«ng nghÖ trong ngµnh c«ng nghiÖp hãa chÊt vµ dÇu khÝ phï hîp víi ®iÒu kiÖn viÖt nam C¬ quan chñ qu¶n: Bé C«ng Th−¬ng C¬ quan thùc hiÖn: Trung t©m th«ng tin KHKT Hãa chÊt Chñ nhiÖm §Ò tµi: TS. TrÇn Kim TiÕn Hµ Néi - 2008 1
Danh s¸ch nh÷ng ng−êi thùc hiÖn chÝnh Chñ nhiÖm §Ò tµi: TS. TrÇn Kim TiÕn Chøc vô: Gi¸m ®èc Trung t©m Th«ng tin KHKT Hãa chÊt Nh÷ng ng−êi cïng tham gia thùc hiÖn: STT Hä vµ tªn Häc vÞ C¬ quan c«ng t¸c 1 NguyÔn Ngäc S¬n KS Trung t©m Th«ng tin KHKT HC 2 §Æng Hoµng Anh KS - nt- 3 Vò Quang Trinh TS C«ng ty TPC Vina 4 Chö V¨n Nguyªn TS Ban Kü thuËt, TCty Ho¸ chÊt ViÖt Nam 5 Hoµng V¨n Thø KS C«ng ty CMS Thêi gian thùc hiÖn §Ò tµi: 12 th¸ng (tõ 1/2008 ®Õn 12/2008) 2
Môc lôc Trang I. Më ®Çu 5 II. Tæng Quan 7 II.1. C¬ së ph¸p lý vµ vµ giíi h¹n §Ò tµi 7 II.2. C¸c v¨n b¶n ph¸p quy cña ViÖt Nam vÒ vÊn ®Ò cGCN 7 II.3. T×nh h×nh ph¸t triÓn cña CNHC vµ CNDK t¹i ViÖt Nam 8 II.3.1. T×nh h×nh ph¸t triÓn cña CNHC t¹i ViÖt Nam 8 II.3.1.1. Vµi nÐt vÒ lÞch sö 8 II.3.1.2. HiÖn tr¹ng ph¸t triÓn CNHC 18 II.3.1.3. §Þnh h−íng vµ triÓn väng ph¸t triÓn CNHC 32 II.3.2. T×nh h×nh ph¸t triÓn cña C«ng nghiÖp DÇu khÝ t¹i ViÖt Nam 37 II.3.2.1. Vµi nÐt vÒ lÞch sö 37 II.3.2.2. HiÖn tr¹ng vµ triÓn väng ph¸t triÓn CNDK ViÖt Nam 41 II.3.2.3. §Þnh h−íng ph¸t triÓn CNDK ViÖt Nam 43 III. Nghiªn cøu hiÖn tr¹ng chuyÓn giao c«ng nghÖ trong 44 cNHC vµ CNdK viÖt nam III.1. Ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn c¸c nguån c¬ së d÷ liÖu 44 III.2. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghÖ s¶n xuÊt trong cNHC 45 viÖt nam III.2.1. T×nh h×nh ph¸t triÓn c«ng nghÖ s¶n xuÊt trong CNHC 45 III.2.2. §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng c«ng nghÖ mét sè ngµnh s¶n xuÊt chÝnh 56 trong CNHC III.2.2.1. Nhãm c«ng nghÖ s¶n xuÊt ph©n bãn 57 III.2.2.2. Nhãm c«ng nghÖ s¶n xuÊt thuèc BVTV 58 III.2.2.3. Nhãm c«ng nghÖ s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm cao su 59 III.2.2.4. Nhãm c«ng nghÖ s¶n xuÊt hãa chÊt c¬ b¶n 59 III.2.2.5. Nhãm c«ng nghÖ s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm ®iÖn hãa 61 III.2.2.6. Nhãm c«ng nghÖ s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm giÆt röa 62 III.2.2.7. Nhãm c«ng nghÖ s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm hãa dÇu 62 3
III.2.2.8. Nhãm c«ng nghÖ khai th¸c quÆng nguyªn liÖu 62 III.2.2.9. Nhãm c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¬n, vµ vËt liÖu hµn 63 III.2.3. Yªu cÇu c«ng nghÖ trong CNHC 64 III.3. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghÖ s¶n xuÊt trong CNDK 65 III.3.1. Ph¸t triÓn c«ng nghÖ th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ 65 III.3.2. Ph¸t triÓn c«ng nghÖ läc- hãa dÇu 66 III.3.3. §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn c«ng nghÖ mét sè ngµnh s¶n xuÊt 68 chÝnh trong CNDK III.3.3.1. C«ng nghÖ th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ 68 III.3.3.2. C«ng nghÖ chÕ biÕn dÇu khÝ 69 III.4. ®Æc ®iÓm chuyÓn giao c«ng nghÖ trong cNHC vµ 69 CNDK ë n−íc ta III.4.1. Trong CNHC 69 III.4.2. Trong CNDK 73 IV. vÊn ®Ò hç trî vµ thóc ®Èy c«ng t¸c chuyÓn giao c«ng nghÖ trong cNHC vµ CNdK phï hîp víi ®iÒu kiÖn 75 viÖt nam IV.1. §èi víi CNHC 75 IV.2. §èi víi CNDK 76 IV.3. Vai trß cña Nhµ n−íc trong ®Èy m¹nh CGCN 76 V. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 76 Tµi liÖu tham kh¶o 78 Phô Lôc 79 4
I. Më ®Çu Lµ mét n−íc ®ang ph¸t triÓn, nhÊt lµph¶i tr¶i qua mét thêi gian dµi chiÕn tranh, nªn tr×nh ®é c«ng nghÖ cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, trong ®ã cã C«ng nghiÖp Hãa chÊt (CNHC) vµ C«ng nghiÖp DÇu khÝ (CNDK) ë n−íc ta nh×n chung ®Òu t−¬ng ®èi thÊp. CNHC n−íc ta ra ®êi ®· trªn 50 n¨m, tõ mét nÒn c«ng nghÖ s¶n xuÊt ban ®Çu hÕt søc th« s¬, l¹c hËu. Sau hßa b×nh lËp l¹i, miÒn B¾c ph¸t triÓn theo ®Þnh h−íng lèi x· héi chñ nghÜa (XHCN) víi sù gióp ®ì cña c¸c n−íc XHCN anh em nªn CNHC cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn c¶ vÒ quy m« s¶n xuÊt vµ tr×nh ®é c«ng nghÖ. Tuy nhiªn trong thêi gian chiÕn tranh ph¸ ho¹i cña Mü, nhiÒu c¬ së c«ng nghiÖp, trong ®ã cã c¸c c¬ së s¶n xuÊt thuéc CNHC l¹i bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ. CNDK ViÖt Nam lµ ngµnh ®−îc ®Æt nÒn mãng và ph¸t triÓn t−¬ng ®èi muén h¬n. tõ khi §oµn §Þa chÊt 36 thuéc Tæng côc §Þa chÊt ®−îc thµnh lËp (n¨m 1961) ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô t×m kiÕm, th¨m dß dÇu khÝ t¹i ViÖt Nam. Song ngµnh nµy còng bÞ ®×nh trªn trong thêi gian chiÕn tranh. ChØ sau khi gi¶i phãng miÒn Nam vµ thèng nhÊt ®Êt n−íc, CNHC vµ CNDK ViÖt Nam míi cã c¬ héi ph¸t triÓn m¹nh. Tuy nhiªn sù tr× trÖ trong t− duy bao cÊp vµ trong c¸ch thùc hiÖn ph¸t triÓn s¶n xuÊt kÐm hiÖu qu¶ vµo nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 80 cña ThÕ kû tr−íc, c¸c ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp n−íc ta, trong ®ã cã CNHC vµ CNDK, ®· tr¶i qua mét thêi kú khã kh¨n víi nhiÒu th¸ch thøc lín. ChØ tõ n¨m 1986 trë ®i, khi c¶ n−íc thùc hiÖn ®−êng lèi ®æi míi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ tr−êng theo ®Þnh h−íng XHCN, CNHC ®· cã b−íc ph¸t triÓn míi vÒ quy m« vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt, tõng b−íc ®i vµo héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ ®· thu ®−îc nhiÒu thµnh tùu quan träng. §èi víi CNDK, sù thay ®æi m¹nh mÏ nhÊt lµ sau khi cã sù ®æi míi vÒ tæ chøc vµ qu¶n lý, thµnh lËp Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam (PetroVietnam) vµo n¨m 1990. §Õn nay, CNHC vµ CNDK n−íc ta ®· nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp lín, chiÕm vÞ trÝ quan träng cña nÒn kinh tÕ c¶ n−íc. Trong ®ã CNHC s¶n xuÊt vµ cung cÊp ph©n bãn vµ nhiÒu s¶n phÈm kh¸c, gãp phÇn phôc vô s¶n xuÊt, ®¶m b¶o an ninh l−¬ng thùc vµ phôc vô ®êi sèng nh©n d©n; CNDK th¨m dß, khai th¸c 5
c¸c s¶n phÈm dÇu khÝ, ®ång thêi tham gia triÓn khai c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt dÞch vô liªn quan (cung øng ph©n bãn, s¶n xuÊt n¨ng l−îng) vµ cã kim ng¹nh xuÊt khÈu lín nhÊt trong sè c¸c ngµnh kinh tÕ n−íc ta. Tuy nhiªn trõ mét sèc«ng tr×nh míi ®· hoÆc ®ang ®−îc ®Çu t− hiÖn ®¹i, th× trong nhiÒu lÜnh vùc s¶n xuÊt cña hai ngµnh c«ng nghiÖp kÓ trªn, h¹ tÇng c¬ së vÒ c«ng nghÖ hiÖn vÉn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ vÊn ®Ò ®Çu t− n©ng cÊp ®æi míi c«ng nghÖ/ thiÕt bÞ trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt nµy vÉn ®ang lµ vÊn ®Ò rÊt cÊp thiÕt. Theo TTXVN ngµy 27/5/2008, kÕt qu¶ kh¶o s¸t t¹i 1.200 doanh nghiÖp ViÖt Nam cña Tæ chøc hîp t¸c kü thuËt Céng hoµ liªn bang §øc (GTZ) cho thÊy chØ cã kho¶ng 0,1% doanh thu hµng n¨m cña doanh nghiÖp ®−îc dµnh cho ®æi míi c«ng nghÖ, thiÕt bÞ. ViÖc nhËp khÈu c«ng nghÖ hµng n¨m cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng chØ d−íi 10% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu c¶ n−íc vµ chØ b»ng 1/4 tû lÖ nhËp khÈu c«ng nghÖ cña c¸c n−íc ph¸t triÓn. Nguyªn nh©n lµ do nhËn thøc vÒ héi nhËp cña doanh nghiÖp ch−a ®Çy ®ñ, tr×nh ®é cña ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý vµ ng−êi lao ®éng trong doanh nghiÖp cßn thÊp, thiÕu vèn cho ®æi míi c«ng nghÖ vµ néi dung vÒ ®æi míi c«ng nghÖ cßn ch−a râ rµng. V× h¹n chÕ trong ®æi míi c«ng nghÖ/thiÕt bÞ cña doanh nghiÖp ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thiÕt bÞ/c«ng nghÖ l¹c hËu. HËu qu¶ lµ s¶n phÈm kÐm ®a d¹ng, tiªu tèn nguyªn liÖu, g©y « nhiÔm m«i tr−êng vµ ¶nh h−ëng ®Õn søc kháe céng ®ång. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n h¹n chÕ qu¸ tr×nh ®æi míi vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ lµ cã nh÷ng bÊt cËp vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ ( CGCN). §Ó b−íc ®Çu cã c¸i nh×n tæng thÓ vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn vµ CGCN s¶n xuÊt cña CNHC vµ CNDK n−íc ta, §Ò tµi cÊp Bé “Kh¶o s¸t, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p thóc ®Èy trong chuyÓn giao c«ng nghÖ trong ngµnh c«ng nghiÖp hãa chÊt vµ dÇu khÝ phï hîp víi ®iÒu kiÖn ViÖt Nam” ®−îc ®Æt ra víi môc tiªu nghiªn cøu vµ ®−a ra mét sè th«ng tin liªn quan ®Õn vÊn ®Ò CGCN s¶n xuÊt thuéc c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ®· nªu, ®ång thêi cã c¸c ®Ò xuÊt liªn quan nh»m thóc ®Èy vµ ph¸t triÓn CGCN. §Ò tµi ®−îc thùc hiÖn theo c¸c ph−¬ng ph¸p sau: - Thu thËp c¬ së d÷ liÖu (CSDL) vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp thuéc CNHC vµ CNDK ë n−íc ta. - Thu thËp CSDL vÒ t×nh h×nh h×nh ¸p dông c«ng nghÖ vµ CGCN trong s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp thuéc CNHC vµ CNDK ë n−íc ta. - Thu thËp CSDL vÒ c¸c v¨n b¶n ph¸p quy liªn quan ®Õn CGCN. - Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p ®Ó thóc ®Èy c«ng t¸c CGCN. 6
II. Tæng Quan II.1. C¬ së ph¸p lý vµ vµ giíi h¹n §Ò tµi §Ò tµi “Kh¶o s¸t, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ vµ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p thóc ®Èy trong chuyÓn giao c«ng nghÖ trong ngµnh c«ng nghiÖp hãa chÊt vµ dÇu khÝ phï hîp víi ®iÒu kiÖn ViÖt Nam”®−îc triÓn khai thùc hiÖn trªn c¬ së: - QuyÕt ®Þnh sè 1999/Q§-BCT, ngµy 03 th¸ng 12 n¨m 2007 cña Bé tr−ëng Bé C«ng Th−¬ng vÒ viÖc giao kÕ ho¹ch khoa häc vµ c«ng nghÖ n¨m 2008; - Hîp ®ång Nghiªn cøu khoa häc vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ sè 195.08- RD/H§-KHCN ngµy 03 th¸ng 3 n¨m 2008 gi÷a Bé C«ng Th−¬ng (bªn giao) vµ Trung t©m Th«ng tin KHKT Ho¸ chÊt (bªn nhËn). Trong khu«n khæ §Ò tµi nµy, chóng t«i chØ giíi h¹n viÖc tr×nh bµy c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn CGCN s¶n xuÊt mét sè s¶n phÈm chÝnh, chñ lùc thuéc ngµnh CNHC vµ CNDK mµ kh«ng ®Ò cËp ®Õn c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c¸c biÖn ph¸p kinh doanh, më réng thÞ tr−êng, më réng thÞ phÇn hoÆc c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, chÝnh trÞ liªn qua ®Õn 2 ngµnh c«ng nghiÖp ®· nªu. II.2. C¸c v¨n b¶n ph¸p quy cña ViÖt Nam vÒ vÊn ®Ò cGCN Tõ n¨m 1998 trë l¹i ®©y, Nhµ n−íc vµ c¸c bé, ngµnh liªn quan ®· ban hµnh mét sè v¨n b¶n chÝnh thøc liªn quan ®Õn c¸c vÊn ®Ò vÒ CGCN sau ®©y (xem toµn v¨n t¹i phÇn Phô lôc): 1/ NGHÞ §ÞNH Cña CHÝNH PHñ Quy ®Þnh chi tiÕt vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ (Sè: 45/1998/N§-CP) do ChÝnh phñ ban hµnh ngµy 01 th¸ng 7 n¨m 1998 2/ TH«NG T− LiªN TÞCH H−íng dÉn chÕ ®é thu, qu¶n lý vµ sö dông phÝ thÈm ®Þnh, lÖ phÝ ®¨ng ký hîp ®ång chuyÓn giao c«ng nghÖ (Sè: 139/1998/TTLT/BTC-BKHCN) do do Bé Tµi chÝnh, Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr−êng ban hµnh ngµy 23 th¸ng 10 n¨m 1998 3/ TH«NG T− H−íng dÉn thùc hiÖn NghÞ ®Þnh sè 45/1998/N§-CP ngµy 1/7/1998 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ (Sè: 1254/1999/TT-BKHCNMT) do Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr−êng ban hµnh ngµy 12 th¸ng 7 n¨m 1999 4/ QuyÕT §ÞNH Cña Bé TR−ëNG Bé KHCNMT VÒ viÖc ban hµnh quy chÕ thÈm ®Þnh hîp ®ång chuyÓn giao c«ng nghÖ (Sè: 1693/1999/Q§- 7
BKHCNMT) do Bé Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr−êng ban hµnh ngµy 1 th¸ng 10 n¨m 1999 5/ NGHÞ §ÞNH Quy ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc qu¶n lý nhµ n−íc vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ (Sè: 16/2000/N§-CP) do ChÝnh phñ ban hµnh ngµy 10 th¸ng 5 n¨m 2000 6/ LuËT ChuyÓn giao c«ng nghÖ (Sè: 80/2006/QH11) do Quèc héi N−íc Céng hßa X· héi chñ nghÜa ViÖt Nam th«ng qua ngµy 29 th¸ng 11 n¨m 2006 II.3. T×nh h×nh ph¸t triÓn cña CNHC vµ CNDK t¹i ViÖt Nam II.3.1. T×nh h×nh ph¸t triÓn cña CNHC t¹i ViÖt Nam II.3.1.1. Vµi nÐt vÒ lÞch sö Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña CNHC tr−íc n¨m 1960 CNHC n−íc ta ®· ®−îc h×nh thµnh tõ trong cuéc tr−êng kú kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p víi nhiÒu thµnh tÝch trong s¶n xuÊt c¸c lo¹i hãa chÊt, vËt liÖu phôc chiÕn ®Êu vµ s¶n xuÊt. Trong thêi kú nµy, CNHC ho¹t ®éng d−íi d¹ng c¸c c«ng binh x−ëng, c¸c xÝ nghiÖp s¶n xuÊt nhá t¹i c¸c ®Þa ph−¬ng hoÆc t¹i an toµn khu (ATK) ViÖt B¾c vµ phôc vô nhu cÇu kh¸ng chiÕn víi 3 môc tiªu quan träng (quèc phßng, n«ng nghiÖp vµ d©n sinh). S¶n phÈm s¶n xuÊt bao gåm thuèc næ, ngßi næ vµ c¸c hãa chÊt liªn quan (axit sunfuric, than cèc, phèt ph¸t nghiÒn, v.v...) cïng mét sè mÆt hµng tiªu dïng thiÕt yÕu phôc vô bé ®éi vµ nh©n d©n nh− xµ phßng, diªm, thuèc ®¸nh r¨ng, quÆng phèt ph¸t nghiÒn, giÊy, mùc in, v.v... Ngay sau ngµy hßa b×nh lËp l¹i (n¨m 1954), CNHC chØ bao gåm mét sè Ýt ái c¸c c¬ së rÊt l¹c hËu, trong ®ã cã 6 xÝ nghiÖp quèc doanh s¶n xuÊt xi m¨ng vµ phèt ph¸t nghiÒn quy m« nhá, mét sè c¬ së t− nh©n s¶n xuÊt xµ phßng, thuèc ®¸nh r¨ng, s¬n dÇu. Tr−íc nhu cÇu cÊp thiÕt vÒ ph©n bãn cho n«ng nghiÖp, Nhµ n−íc ®· quyÕt ®Þnh lÊy CNHC lµm ®éng lùc ®Ó kh«i phôc vµ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp. Trong thêi kú nµy, Má apatit Lµo Cai ®· ®−îc kh«i phôc s¶n xuÊt vµ ngay tõ n¨m 1955. Trong giai ®o¹n c¶i t¹o vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp (1958 -1960), CNHC tiÕp tôc ®−îc h−íng vµo phôc vô ph¸t triÓn n«ng nghiÖp. N¨m 1959, Nhµ m¸y Supe phèt ph¸t L©m Thao - con chim ®Çu ®µn cña ngµnh ho¸ chÊt thêi kú ®ã- ®· ®−îc khëi c«ng x©y dùng. Th¸ng 4/1962, Nhµ m¸y nµy ®· chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng vµ cã s¶n phÈm supe phèt ph¸t ®¬n xuÊt x−ëng. 8
Ph−¬ng h−íng ph¸t triÓn cña CNHC (bao gåm c¶ s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng) trong thêi kú nµy lµ: - S¶n xuÊt ph©n bãn, thuèc trõ s©u phôc vô n«ng nghiÖp. - Ph¸t triÓn m¹nh vËt liÖu x©y dùng ®¸p øng nhu cÇu x©y dùng. - §Èy m¹nh s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm (¾c qui, h¬i kü nghÖ, g¹ch chÞu löa, v.v...) phôc vô c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c. - S¶n xuÊt mét sè s¶n phÈm tiªu dïng ®¸p øng nhu cÇu d©n sinh. Trong giai ®o¹n nµy, CNHC lµ mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp cã tèc ®é t¨ng tr−ëng cao nhÊt. VÒ ph©n bãn, tõ s¶n l−îng 6 ngh×n tÊn quÆng phèt ph¸t n¨m 1955 th× n¨m 1960 ®· ®¹t 541,4 ngh×n tÊn (trong ®ã apatit lµ 490 ngh×n tÊn vµ phèt ph¸t nghiÒn lµ 49,7 ngh×n tÊn). VÒ xi m¨ng, tõ 8,4 ngh×n tÊn n¨m 1955, s¶n l−îng n¨m 1960 ®· ®¹t 407,9 ngh×n tÊn. §Æc biÖt cuèi thêi kú nµy, CNHC ®· b¾t ®Çu ®−a ra thÞ tr−êng hai mÆt hµng tiªu dïng míi, ®ã lµ s¨m lèp xe ®¹p, ®å dïng b»ng nhùa vµ thuèc trõ s©u. §Æc ®iÓn cña CNHC thêi kú nµy lµ bªn c¹nh vai trß chñ ®¹o cña c¸c c¬ së quèc doanh trung −¬ng ®−îc kh«i phôc hoÆc thµnh lËp míi, th× CNHC t¹i c¸c ®Þa ph−¬ng còng cã mét vai trß rÊt quan träng trong viÖc ®¸p øng yªu cÇu s¶n xuÊt c¸c nhu yÕu phÈm phôc vô nh©n d©n (xµ phßng, thuèc ®¸nh r¨ng, s¬n) vµ tham gia phôc vô n«ng nghiÖp. Hµng chôc tÊn thuèc trõ s©u ®Çu tiªn lµ do c«ng nghiÖp ®Þa ph−¬ng s¶n xuÊt ngay tõ n¨m 1960. Ngoµi s¶n xuÊt, khu vùc nghiªn cøu còng ®−îc h×nh thµnh. Trong ngµnh cã mét c¬ quan nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ lµ ViÖn Ho¸ häc C«ng nghiÖp ®· ®−îc thµnh lËp n¨m 1955. Tõ n¨m 1960, mét sè c¬ së nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt thuéc CNHC ®−îc kh«i phôc ho¹t ®éng hoÆc thµnh lËp míi, ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ 5 n¨m lÇn thø nhÊt ë miÒn B¾c. Thêi kú kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø nhÊt (1961 - 1965) Trong kú kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø nhÊt (1961 - 1965), CNHC ®· cã b−íc ph¸t triÓn m¹nh. Lóc nµy nhiÒu nhµ m¸y míi trong ngµnh ®· b¾t ®Çu ®−îc x©y dùng vµ ®i vµo s¶n xuÊt trªn c¬ së c«ng nghÖ s¶n xuÊt lu«n ®i kÌm víi thiÕt bÞ do c¸c n−íc trong phe XHCN anh em viÖn trî. Trong kú ®· h×nh thµnh 3 khu CNHC tËp trung ë c¸c khu vùc : Hµ Néi, Phó Thä (ViÖt Tr×, L©m Thao) vµ H¶i Phßng vµ 9
®©y chÝnh lµ c¬ së ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt tËp trung c¸c s¶n phÈm cña ngµnh CNHC sau nµy. T¹i c¸c khu c«ng nghiÖp trªn, hµng lo¹t nhµ m¸y lín cña CNHC ®· ®−îc ®Çu t− x©y dùng nh− : Nhµ m¸y Ho¸ chÊt ViÖt Tr× (Phó Thä, n¨m 1961), Ph©n ®¹m Hµ B¾c (B¾c Giang, n¨m 1960), ¾c quy Tam B¹c (H¶i Phßng, n¨m 1960 ), Pin V¨n §iÓn ( Hµ Néi, n¨m 1960), Ph©n l©n nung ch¶y V¨n §iÓn (Hµ Néi, n¨m 1963), Xµ phßng Hµ Néi (Hµ Néi, n¨m 1960), Cao su Sao Vµng (Hµ Néi, n¨m 1960 ), v.v... Nhê cã c¸c nhµ m¸y ph©n bãn míi x©y dùng, kÓ tõ n¨m 1962 lÇn ®Çu tiªn n−íc ta ®· s¶n xuÊt ®−îc ph©n l©n chÕ biÕn vµ ®¹t s¶n l−îng hµng tr¨m ngh×n tÊn vµo n¨m 1964. S¶n l−îng apatit nguyªn khai còng t¨ng nhanh chãng lªn ®Õn møc cao nhÊt vµo n¨m 1964 (®¹t 864 ngh×n tÊn), trong ®ã cã hµng ngh×n tÊn ®−îc nghiÒn lµm ph©n bãn trùc tiÕp. Ngµnh hãa chÊt c¬ b¶n còng b¾t ®Çu h×nh thµnh víi c¸c s¶n phÈm nh− axit sunfuric, xót - clo vµ c¸c s¶n phÈm dÉn xuÊt liªn quan. Tõ ®©y, CNHC còng b¾t ®Çu s¶n xuÊt thuèc trõ s©u 666, chÊt dÎo PVC tõ axªtylen quy m« nhá. Ngµnh s¶n xuÊt nguån ®iÖn hãa (pin ®iÖn, ¾c quy), chÊt giÆt röa vµ mét sè ngµnh hµng kh¸c còng b¾t ®Çu ph¸t triÓn, ®¸p øng c¸c s¶n phÈm cho quèc phßng, c¸c ngµnh kinh tÕ vµ nhu cÇu tiªu dïng cña nh©n d©n. Ngµnh c«ng nghiÖp cao su b¾t ®Çu s¶n xuÊt ®−îc lèp «t« víi s¶n l−îng ban ®Çu lµ 22,5 ngh×n bé (n¨m 1964), 29 ngh×n bé (n¨m 1965), ch−a kÓ mét sè l−îng lín lèp ®¾p, phôc vô kÞp thêi cho chiÕn ®Êu vµ s¶n xuÊt. Trong lÜnh vùc vËt liÖu x©y dùng, s¶n l−îng xi m¨ng còng t¨ng ®¸ng kÓ. KÕt qu¶ vÒ ®Çu t− x©y dùng cña CNHC thêi kú nµy ®èi víi mét ®Êt n−íc võa tho¸t khái nh÷ng n¨m dµi chiÕn tranh lµ rÊt to lín vµ CNHC ®· gãp phÇn lµm cho ph¸t triÓn kinh tÕ chung c¶ n−íc ®¹t ®−îc “®Ønh cao mu«n tr−îng” (th¬ Tè H÷u) vµo n¨m 1961. Nh−ng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt 5 n¨m chØ ®−îc thùc hiÖn kh«ng ®Çy 4 n¨m trong hoµ b×nh. N¨m 1964 miÒn B¾c ph¶i ®−¬ng ®Çu víi cuéc chiÕn tranh ph¸ ho¹i cña kh«ng qu©n Mü. MÆc dï phÇn lín c¸c c¬ së CNHC ë miÒn B¾c n−íc ta ®Òu bÞ ®¸nh ph¸ vµ ph¶i chuyÓn h−íng cho phï hîp víi hoµn c¶nh chiÕn tranh, nh−ng c¸c thµnh qu¶ thu ®−îc vÉn ®¸ng kÓ: CNHC vÉn cã tèc ®é t¨ng tr−ëng cao h¬n c¶ ngµnh §iÖn lùc vµ C¬ khÝ. Trong thêi kú nµy, CNHC chiÕm 9,5% gi¸ trÞ tæng s¶n l−îng toµn ngµnh C«ng nghiÖp. KÕt thóc kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø nhÊt, mÆc dï chÞu nhiÒu tæn thÊt do chiÕn tranh ph¸ ho¹i cña Mü, nh−ng CNHC vµ vËt liÖu x©y dùng vÉn tiÕp tôc ph¸t triÓn víi c¬ cÊu ngµnh cã nhiÒu thay ®æi. LÜnh vùc s¶n xuÊt vµ sè ngµnh hµng t¨ng 10
nhanh. Trong kú, trong CNHC ®· h×nh thµnh mét sè ngµnh hµng chuyªn biÖt nh− “hãa chÊt v« c¬ c¬ b¶n”, “ph©n bãn”, vµ “nguån ®iÖn ho¸”, v.v... Thêi kú 10 n¨m chèng chiÕn tranh ph¸ ho¹i cña kh«ng qu©n Mü (1965 - 1975) Trong thêi kú nµy, miÒn B¾c n−íc ta ph¶i tr¶i qua hai lÇn bÞ bom Mü ®¸nh ph¸ nÆng nÒ. §©y còng lµ thêi kú CNHC cã mét b−íc biÕn chuyÓn míi : Ngµy 19 th¸ng 8 n¨m 1969 Nhµ n−íc ®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp Tæng côc Hãa chÊt trùc thuéc Héi ®ång Bé tr−ëng (nay lµ ChÝnh phñ), ®ång thêi ®©y còng lµ thêi kú mµ c¸c c¬ së CNHC miÒn B¾c ph¶i võa chiÕn ®Êu võa s¶n xuÊt. MÆc dï gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n do hai cuéc chiÕn tranh ph¸ ho¹i g©y ra, nh−ng nh×n chung CNHC vÉn b¶o ®¶m cã tèc ®é t¨ng tr−ëng. Gi¸ trÞ tæng s¶n l−îng n¨m 1975 t¨ng gÊp 1,65 lÇn so víi n¨m 1965. Trong kú, trõ Nhµ m¸y Que hµn ®iÖn ViÖt §øc t¹i Th−êng TÝn (Hµ T©y tr−íc ®©y) ®−îc x©y dùng míi vµo n¨m 1967, Nhµ m¸y S¬n tæng hîp Hµ Néi vµo n¨m 1971 vµ Nhµ m¸y Ph©n ®¹m Hµ B¾c (®¹t c«ng suÊt 100 ngh×n tÊn urª/n¨m) ®−îc kh«i phôc ho¹t ®éng vµo c¸c n¨m 1973-1977, v.v..., CNHC hÇu nh− kh«ng cã thªm c¬ së ®Çu t− míi nµo. Lóc nµy c¸n bé c«ng nh©n viªn (CBCNV) trong ngµnh chñ yÕu tËp trung söa ch÷a, hoÆc di dêi (s¬ t¸n) c¸c c¬ së s¶n xuÊt ®Ó ®¶m b¶o duy tr× s¶n xuÊt phôc vô chiÕn ®Êu vµ ®êi sèng nh©n d©n. S¶n phÈm quan träng nhÊt trong thêi kú nµy lµ c¸c lo¹i ph©n l©n chÕ biÕn. Ngoµi s¶n xuÊt, khu vùc nghiªn cøu thiÕt kÕ phôc vô CNHC còng ®−îc h×nh thµnh, trong ®ã cã ViÖn ThiÕt kÕ Ho¸ chÊt ®−îc thµnh lËp n¨m 1967. §¸nh gi¸ l¹i b−íc ph¸t triÓn cña CNHC trong 20 n¨m x©y dùng vµ ph¸t triÓn (tõ hßa b×nh lËp l¹i ®Õn n¨m 1975), cã thÓ thÊy CNHC ®· cã b−íc ph¸t triÓn rÊt to lín, ®· h×nh thµnh vµ ®Þnh h×nh c¬ cÊu c¸c ngµnh s¶n xuÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. §ã lµ c¸c ngµnh: - C«ng nghiÖp s¶n xuÊt ph©n bãn; - C«ng nghiÖp s¶n xuÊt thuèc trõ dÞch h¹i vµ c¸c ho¸ chÊt phôc vô n«ng nghiÖp; - C«ng nghiÖp má phôc vô ngµnh ho¸ chÊt; - C«ng nghiÖp cao su; - C«ng nghiÖp ho¸ chÊt c¬ b¶n; - C«ng nghiÖp pin - ¾cquy; - C«ng nghiÖp xµ phßng vµ chÊt giÆt röa; v.v... 11
Trong kú, CNHC cßn bao trïm c¶ lÜnh vùc vËt liÖu gåm c¸c ph©n ngµnh nh−: silicat (chñ yÕu lµ s¶n xuÊt xi m¨ng), vËt liÖu chÞu löa, c¸c mÆt hµng gèm sø, thuû tinh, v.v... §Æc ®iÓm cña CNHC thêi kú nµy lµ c¸c c¬ së quèc doanh (thuéc së h÷u Nhµ n−íc) ®ãng vai trß trô cét, b¶o ®¶m gÇn 70% gi¸ trÞ tæng s¶n l−îng toµn ngµnh. ViÖc s¶n xuÊt ph©n l©n chÕ biÕn, c¸c hãa chÊt v« c¬ c¬ b¶n, nhÊt lµ c¸c ho¸ chÊt vµ s¶n phÈm phôc vô quèc phßng, v.v... hoµn toµn do c¸c c¬ së quèc doanh thuéc Tæng côc Hãa chÊt ®¶m nhiÖm theo kÕ ho¹ch vµ ®¸p øng c¸c yªu cÇu cô thÓ. Thêi kú kÕ ho¹ch 5 n¨m 1976 – 1980 §Êt n−íc thèng nhÊt vµ gi¶i phãng miÒn Nam. Trong thêi kú nµy CNHC ®· tiÕp qu¶n hµng lo¹t xÝ nghiÖp thuéc CNHC ë miÒn Nam, trong ®ã chñ yÕu lµ xÝ nghiÖp nhá. CNHC lµ ngµnh cã tû träng ®Çu t− cao nhÊt trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp miÒn Nam khi ®ã vµ tËp trung vµo c¸c s¶n phÈm tiªu dïng nh−: s¶n xuÊt ph©n bãn (phètphorit nghiÒn, ph©n trén), s¶n xuÊt hãa chÊt (axit sunfuric, phÌn nh«m), s¶n xuÊt s¶n phÈm cao su (s¨m lèp xe ®¹p vµ xe m¸y), s¶n xuÊt nguån ®iÖn (pin, ¾c quy), s¶n xuÊt c¸c chÊt giÆt röa vµ mü phÈm (thuèc ®¸nh r¨ng, xµ phßng, bét giÆt vµ mü phÈm), s¶n xuÊt vËt liÖu (s¬n, que hµn, oxy...) vµ gia c«ng hµng nhùa (chÊt dÎo), v.v... Trong ®ã, nhiÒu nhãm ngµnh hµng cã møc ph¸t triÓn víi tr×nh ®é c«ng nghÖ kh¸, t−¬ng ®−¬ng sù ph¸t triÓn cïng kú cña khu vùc (nhÊt lµ nhãm gia c«ng hµng chÊt dÎo), nh−ng lÜnh vùc s¶n xuÊt ph©n bãn l¹i cã c«ng nghÖ l¹c hËu vµ ph¸t triÓn chËm. Trong thêi kú nµy trong CNHC, mét mÆt Nhµ n−íc ta thùc hiÖn c¶i t¹o c«ng th−¬ng nghiÖp miÒn Nam, s¸p nhËp nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt nhá thµnh c¸c c«ng ty së h÷u Nhµ n−íc lín h¬n, mÆt kh¸c thµnh lËp nhiÒu c«ng ty míi thuéc nh÷ng ph©n ngµnh thuéc quyÒn qu¶n lý cña Tæng côc Hãa chÊt.T¹i miÒn B¾c, nhiÒu nhµ m¸y ho¸ chÊt còng ®−îc c¶i t¹o, më réng hoÆc x©y dùng míi. §Æc biÖt, ®Ó thùc hiÖn môc tiªu 1,3 triÖu tÊn ph©n hãa häc theo kÕ ho¹ch 5 n¨m, trong kú Tæng côc Hãa chÊt ®· nhanh chãng x©y dùng nhiÒu c¬ së nghiÒn apatit ®Ó dïng trùc tiÕp lµm ph©n bãn. KÕt qu¶ lµ tõ n¨m 1976 ®Õn 1980, sè xÝ nghiÖp do Tæng côc Hãa chÊt qu¶n lý ®· t¨ng tõ 71 lªn 111. Cuèi giai ®o¹n nµy, Liªn X« còng viÖn trî x©y dùng Nhµ m¸y TuyÓn quÆng apatit t¹i T»ng Loáng (Lµo Cai) ®Ó thu håi tinh quÆng apatit tõ quÆng apatit lo¹i 3. Ngoµi ra, Nhµ m¸y Ph©n l©n Ninh B×nh ®−îc ®Çu t− x©y dùng vµ ®i vµo s¶n xuÊt (n¨m 1977). Tuy nhiªn, do t×nh h×nh thÕ giíi vµ khu vùc phøc t¹p, bªn c¹nh viÖc Mü vµ mét sè n−íc ph−¬ng T©y thi hµnh chÝnh s¸ch cÊm vËn ®èi víi n−íc ta, cßn x¶y ra chiÕn tranh biªn giíi phÝa B¾c. 12
Tõ n¨m 1978, s¶n l−îng toµn ngµnh CNHC gi¶m sót nhanh, nhiÒu c«ng tr×nh ®Çu t− kh«ng thùc hiÖn ®−îc hoÆc ph¶i dë dang, trong ®ã cã Nhµ m¸y TuyÓn Apatit T»ng Loáng. CNHC n»m trong bèi c¶nh chung cña ®Êt n−íc, céng thªm sù gi¶m sót vÒ nguyªn liÖu nhËp khÈu, nªn chóng ta ®· gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. V× vËy, trong n¨m 1980 chØ sè ph¸t triÓn cña CNHC ®· gi¶m, chØ cßn b»ng 94% so víi n¨m 1976. Thêi kú kÕ ho¹ch 5 n¨m 1981 - 1985 CNHC lµ mét trong sè nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp cã tèc ®é t¨ng tr−ëng t−¬ng ®èi cao trong kú kÕ ho¹ch nµy. Gi¸ trÞ tæng s¶n l−îng n¨m 1985 gÊp 1,8 lÇn n¨m 1980. CNHC còng lµ mét trong nh÷ng ngµnh chiÕm tû träng cao nhÊt trong toµn ngµnh c«ng nghiÖp, tíi 10,6% vµo n¨m 1985. Trong kú kÕ ho¹ch nµy, Nhµ m¸y Supe phèt ph¸t L©m Thao tiÕp tôc ®−îc më réng, ®−a c«ng suÊt lªn 300 ngh×n tÊn/n¨m, nªn s¶n l−îng ph©n l©n chÕ biÕn n¨m 1985 ®· t¨ng gÊp 1,5 lÇn so víi n¨m 1980. S¶n l−îng vµ sè mÆt hµng cña nhiÒu s¶n phÈm kh¸c (thuèc trõ s©u, hãa chÊt v« c¬ c¬ b¶n, s¨m lèp xe ®¹p, pin, bét giÆt, v.v...) ®Òu t¨ng m¹nh. Tuy nhiªn, s¶n l−îng c¸c s¶n phÈm phô thuéc vµo nguyªn liÖu nhËp khÈu nh− lèp « t«, v.v...l¹i gi¶m. Thêi kú kÕ ho¹ch 5 n¨m 1986 – 1990 B¾t ®Çu tõ kú kÕ ho¹ch nµy, c¶ n−íc b−íc vµo thùc hiÖn ®æi míi nÒn kinh tÕ theo NghÞ QuyÕt BCH Trung −¬ng khãa VI (n¨m 1986). Nhê cã nh÷ng ®æi míi trong chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ cña Nhµ n−íc vµ do c¸c c¬ së h¹ tÇng s¶n xuÊt (ph©n bãn, s¶n phÈm cao su, hãa chÊt, chÊt giÆt röa, tuyÓn quÆng apatit, v.v…) ®−îc ®Çu t− chiÒu s©u hoÆc ®Çu t− míi, nªn nh×n chung s¶n xuÊt cña CNHC cã tèc ®é t¨ng tr−ëng cao, thùc sù ®· cã b−íc chuyÓn biÕn vÒ chÊt. Trong 3 n¨m ®Çu, tèc ®é t¨ng tr−ëng b×nh qu©n hµng n¨m ®¹t kho¶ng 6%, kÓ c¶ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh thuéc c¸c ngµnh hµng nh− xµ phßng, thuèc ®¸nh r¨ng, s¨m lèp xe ®¹p... còng cã møc ph¸t triÓn kh¸. Song v× cã nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt phô thuéc m¹nh vµo nguyªn liÖu nhËp khÈu nªn CNHC trong kú chÞu t¸c ®éng m¹nh cña c¬ chÕ hai gi¸ vµ c¸c chÝnh s¸ch kh¸c tõ khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr−êng. S¶n l−îng cña mét sè ngµnh hµng trong CNHC ®· bÞ ¶nh h−ëng. Tuy nhiªn khu vùc quèc doanh, chñ yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp thuéc Tæng côc Hãa chÊt, ®· nhanh chãng v−ît qua nhiÒu thö th¸ch vµ vÉn gi÷ ®−îc vai trß chØ ®¹o trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn chung cña CNHC. Thêi kú kÕ ho¹ch 5 n¨m 1991 – 1995 Cã thÓ nãi kÕ ho¹ch 5 n¨m 1991 - 1995 lµ kú kÕ ho¹ch ®Çu tiªn mµ s¶n xuÊt cña CNHC ®−îc thùc hiÖn theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch hãa cã tÝnh ®Þnh h−íng, trong 13
®ã quyÒn tù chñ s¶n xuÊt kinh doanh (SXKD) ®−îc giao cho c¸c doanh nghiÖp, ngo¹i trõ mét sè s¶n phÈm ®Æc biÖt trong ngµnh s¶n xuÊt ph©n bãn lµ ®−îc giao theo chØ tiªu ph¸p lÖnh. B−íc vµo kú kÕ ho¹ch nµy vÒ tæ chøc còng cã mét sè thay ®æi: Bé C«ng nghiÖp nÆng ®−îc thµnh lËp l¹i; Tæng côc Hãa chÊt chÊm døt sù tån t¹i vµ trªn c¬ së c¬ chÕ qu¶n lý míi, Nhµ n−íc ®· thµnh lËp 2 Tæng C«ng ty qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp thuéc Tæng côc Hãa chÊt tr−íc ®©y: 1/ Tæng C«ng ty Ph©n bãn vµ Hãa chÊt C¬ b¶n; 2/ Tæng C«ng ty Hãa chÊt C«ng nghiÖp vµ Hãa chÊt Tiªu dïng. Trong thêi kú nµy, CNHC ®· ®¹t tèc ®é t¨ng tr−ëng rÊt cao, b×nh qu©n hµng n¨m ®¹t møc gÇn 20% (cao h¬n tèc ®é t¨ng tr−ëng b×nh qu©n toµn ngµnh C«ng nghiÖp) trong suèt kú kÕ ho¹ch. Trong nöa ®Çu thËp kû 1990, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh thuéc lÜnh vùc CNHC ph¸t triÓn nhanh. §· xuÊt hiÖn nh÷ng c«ng ty liªn doanh s¶n xuÊt chÊt tÈy röa nh− P&G ViÖt Nam, Unilever Haso, Unilever Viso, hoÆc c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt hãa chÊt, ¾c quy, s¬n, v.v…víi c¸c ®èi t¸c n−íc ngoµi lµ nh÷ng tËp ®oµn xuyªn quèc gia m¹nh trªn thÕ giíi. Trong nh÷ng lÜnh vùc nµy, c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh ë c¸c ®Þa ph−¬ng vµ t− doanh còng ph¸t triÓn kh¸. Trong lÜnh vùc chÊt dÎo, ¾c quy, cao su, hãa chÊt c¬ b¶n, ph©n bãn vµ thuèc b¶o vÖ thùc vËt (BVTV)..., ®Òu cã c¸c ho¹t ®éng ®Çu t− cña n−íc ngoµi. Trªn thÞ tr−êng cña nhiÒu ngµnh hµng thuéc CNHC, ngoµi c¸c doanh nghiÖp nhµ n−íc (DNNN) cßn cã thªm c¸c ®èi t¸c c¹nh tranh míi. Sù ra ®êi cña Tæng C«ng ty Hãa chÊt ViÖt Nam Nhu cÇu kh¸ch quan ®· ®Æt ra vÊn ®Ò h×nh thµnh mét tæng c«ng ty ®ñ m¹nh ®Ó ®¶m b¶o søc c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng, ®ñ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn, ®æi míi c«ng nghÖ vµ nhÊt lµ ®Çu t− vµo nh÷ng c«ng tr×nh träng yÕu cã quy m« lín vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Trªn c¬ së QuyÕt ®Þnh sè 835/TTg cña Thñ t−íng ChÝnh phñ, ngµy 20 th¸ng 12 n¨m 1995, Tæng C«ng ty Hãa chÊt ViÖt Nam (VINACHEM) theo m« h×nh tæng c«ng ty m¹nh ®· ®−îc thµnh lËp trªn c¬ së s¸p nhËp Tæng C«ng ty Ph©n bãn vµ Hãa chÊt c¬ b¶n víi Tæng C«ng ty Hãa chÊt c«ng nghiÖp vµ Hãa chÊt tiªu dïng. Trong thµnh phÇn tæ chøc ®Çu tiªn khi thµnh lËp, VINACHEM bao gæm 44 DNNN thµnh viªn (trong ®ã cã 2 doanh nghiÖp h¹ch to¸n phô thuéc), 6 ®¬n vÞ sù nghiÖp vµ 14 doanh nghiÖp liªn doanh. Sau khi VINACHEM ®−îc thµnh lËp, hÇu hÕt c¸c nhµ m¸y lín thuéc c¸c ngµnh s¶n xuÊt quan träng cña CNHC n−íc ta ®Òu do VINACHEM qu¶n lý vµ 14
®−îc s¾p xÕp l¹i. Sè l−îng c¸c doanh nghiÖp còng ®−îc thu gän: N¨m 1995 CNHC cã 1729 xÝ nghiÖp, sau 5 n¨m (n¨m 2000) sè l−îng xÝ nghiÖp chØ cßn 1947. XuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh thùc tÕ trong n−íc vµ xu h−íng héi nhËp víi kinh tÕ thÕ giíi, trong kú kÕ ho¹ch 5 n¨m ®Çu tiªn sau ngµy thµnh lËp (1996-2000), VINACHEM ®· ®Ò ra c¸c môc tiªu chiÕn l−îc: - Ph¸t triÓn s¶n xuÊt trªn c¬ së tÝch cùc ®æi míi c«ng nghÖ nh»m gi¶m tiªu hao nguyªn vËt liÖu, n¨ng l−îng, n©ng cao chÊt l−îng, h¹ gi¸ thµnh, b¶o ®¶m søc c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng trong n−íc vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. - TËp trung vµo nh÷ng lÜnh vùc cã tÝnh chÊt then chèt víi nÒn kinh tÕ quèc d©n, b¶o ®¶m vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ n−íc, ®ã lµ: 1/ S¶n xuÊt c¸c hãa chÊt vµ s¶n phÈm phôc vô n«ng nghiÖp; 2/ S¶n xuÊt s¶n phÈm cao su; 3/ S¶n xuÊt c¸c hãa chÊt c¬ b¶n. - X©y dùng chiÕn l−îng dµi h¹n ®Õn n¨m 2010 cã tÝnh ®Õn n¨m 2020. Liªn tôc trong nh÷ng n¨m sau ngµy thµnh lËp, trõ mét sè n¨m cã khã kh¨n ®Æc biÖt vÒ thêi tiÕt hoÆc khñng ho¶ng kinh tÕ cña khu vùc, tèc ®é t¨ng tr−ëng hµng n¨m cña VINACHEM ®Òu ®¹t kh¸ (11-16%), thuéc lo¹i cao trong toµn ngµnh c«ng nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, Tæng C«ng ty ®· thùc hiÖn nh÷ng gi¶i ph¸p cã tÝnh chiÕn l−îc quan träng: Mét lµ lÊy thÞ tr−êng trong n−íc lµm môc tiªu phôc vô chñ yÕu, ®ång thêi chó träng ®Èy m¹nh thÞ tr−êng xuÊt khÈu, chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Hai lµ trªn c¬ së n¾m v÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr−êng, ®¸nh gi¸ ®óng chu kú cña s¶n phÈm vµ dù b¸o chÝnh x¸c xu thÕ thÞ tr−êng, tiÕn hµnh ®Çu t− chiÒu s©u, tËp trung vµ døt ®iÓm cho c¸c dù ¸n −u tiªn. Ba lµ lÊy viÖc ®æi míi c«ng nghÖ lµm nÒn t¶ng cho sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Bèn lµ sù chØ ®¹o tËp trung cña Tæng C«ng ty vµ sù phèi hîp, gióp ®ì lÉn nhau gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn t¹o nªn søc m¹nh tæng hîp ®Ó toµn Tæng C«ng ty ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng. VINACHEM ®· x¸c ®Þnh ph¸t triÓn mét sè ngµnh hµng quan träng nhÊt gåm: ph©n bãn, thuèc BVTV, s¶n phÈm cao su vµ hãa chÊt c¬ b¶n. Ngoµi ra, c¸c s¶n phÈm nh− nguån ®iÖn (pin, ¾c quy), khai kho¸ng (chñ yÕu lµ khai th¸c vµ chÕ biÕn quÆng apatit phôc vô s¶n xuÊt ph©n bãn), chÊt giÆt röa, vËt liÖu hµn, v.v... còng ®−îc chó ý ph¸t triÓn. 15
Trong c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt chñ yÕu t¹i c¸c doanh nghiÖp cña Tæng C«ng ty, cã nhiÒu c«ng tr×nh träng ®iÓm ®−îc ®Çu t− n©ng cÊp hoÆc ®Çu t− míi t¹i c¸c ngµnh hµng trong ®iÓm, nh−: - Trong lÜnh vùc s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm phôc vô n«ng nghiÖp (ph©n bãn, thuèc BVTV) Tæng C«ng ty ®·: n©ng cÊp vµ më réng tæng n¨ng lùc s¶n xuÊt supe phèt ph¸t t¹i L©m Thao vµ Long Thµnh tõ 600 ngh×n tÊn lªn 1,2 triÖu tÊn/n¨m (sau n¨m 2000); liªn tôc c¶i tiÕn d©y chuyÒn s¶n xuÊt ph©n l©n nung ch¶y (PLNC) t¹i C«ng ty Ph©n l©n nung ch¶y V¨n §iÓn-VAFCO (n¨m 1988, 1996), C«ng ty Ph©n l©n Ninh B×nh-NIFERCO (n¨m 2002-2003) ®¹t kÕt qu¶ ®−a c«ng suÊt lß cao lªn 100 ngh×n tÊn/ lß/n¨m, vµ ¸p dông nhiÒu c¶i tiÕn kü thuËt (sö dông than antraxit thay than cèc nhËp ngo¹i, tËn dông nguyªn liÖu vôn, d−íi cì), trªn c¬ së ®ã ®−a c«ng suÊt PLNC toµn Tæng C«ng ty lªn 600 ngh×n tÊn/n¨m; c¶i t¹o kü thuËt n©ng c«ng suÊt Nhµ m¸y ph©n ®¹m Hµ B¾c lªn 150 ngh×n (thùc tÕ ®¹t 180 ngh×n) tÊn urª/n¨m trªn c¬ së nguån vèn hç trî trªn 32 triÖu USD cña ChÝnh phñ Trung Quèc (n¨m 2000-2003), v.v… Do ®Çu t− cã träng ®iÓm, kÕt hîp võa s¶n xuÊt võa c¶i t¹o vµ më réng, ®ång thêi nhanh chãng ®−a c¸c c«ng tr×nh vµo khai th¸c ®Ó ph¸t huy hiÖu qu¶ ®Çu t−, nªn trong h¬n 10 n¨m qua s¶n l−îng ph©n bãn do VINACHEM s¶n xuÊt vµ tiªu thô ®· t¨ng m¹nh, tõ 1,08 triÖu tÊn vµo n¨m 1995 lªn trªn 4,0 triÖu tÊn/n¨m (n¨m 2008). §Æc biÖt s¶n l−îng ph©n NPK cã møc t¨ng tr−ëng cao vµ ®Òu ®Æn víi c«ng suÊt hiÖn ®¹t 2,8 triÖu tÊn/n¨m, chÊt l−îng vµ chñng lo¹i ®−îc t¨ng, chi phÝ s¶n xuÊt ®−îc c¶i thiÖn. §Õn nay, riªng vÒ ph©n l©n chÕ biÕn vµ ph©n NPK, VINACHEM hoµn toµn cã thÓ cung cÊp ®ñ cho nhu cÇu trong n−íc vµ mét phÇn xuÊt khÈu. Dù ¸n Nhµ m¸y s¶n xuÊt ph©n phøc hîp DaP ®Çu tiªn cña n−íc ta t¹i §×nh Vò (H¶i Phßng) do Tæng C«ng ty lµm chñ ®Çu t− còng ®ang trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn. Dù kiÕn ®Çu n¨m 2009 Nhµ m¸y sÏ ®i vµo ho¹t ®éng. §ång thêi víi viÖc më réng, n©ng c«ng suÊt c¸c nhµ m¸y ph©n bãn, Tæng C«ng ty ®· chØ ®¹o vµ tæ chøc më réng khai th¸c quÆng apatit vµ hoµn thiÖn c¸c nhµ m¸y tuyÓn quÆng apatit t¹i Lµo Cai, ®¸p øng ®ñ nhu cÇu quÆng apatit cho s¶n xuÊt ph©n bãn. ViÖc ®Çu t− c¶i t¹o c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt thuèc BVTV còng ®−îc Tæng C«ng ty chó ý, chuyÓn tõ chç chñ yÕu s¶n xuÊt thñ c«ng vµ c«ng suÊt thÊp sang c¬ khÝ hãa vµ tù ®éng hãa mét phÇn víi nhiÒu thiÕt bÞ chuyªn dïng hiÖn ®¹i, ®ång thêi ®Çu t− c«ng nghÖ ®Ó s¶n xuÊt mét sè nguyªn liÖu ho¹t chÊt nh− cacbofuran, validamyxin, v.v… - Trong lÜnh vùc s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm cao su, c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt s¨m lèp xe ®¹p, xe m¸y vµ lèp « t« ë c¶ ba c«ng ty cao su thµnh viªn cña Tæng 16
C«ng ty (gåm C«ng ty CP Cao su Sao Vµng- SRC t¹i Hµ Néi, C«ng ty CP Cao su §µ N½ng- DRC t¹i §µ N½ng vµ C«ng ty CP C«ng nghiÖp Cao su miÒn Nam – CASUMINA t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh) ®Òu ®−îc ®Çu t− thªm thiÕt bÞ, ®æi míi c«ng nghÖ, ®æi míi mÉu m· vµ quy c¸ch s¶n phÈm, nªn ®· s¶n xuÊt vµ ®−a ra thÞ tr−êng nhiÒu lo¹i s¶n phÈm míi, chÊt l−îng cao nh− lèp « t« radial b¸n thÐp vµ toµn thÐp, lèp « t« siªu träng, v.v… C¸c s¶n phÈm s¨m lèp kh«ng nh÷ng ®¸p øng yªu cÇu trong n−íc mµ cßn ®−îc xuÊt khÈu. - Trong lÜnh vùc s¶n xuÊt hãa chÊt c¬ b¶n, Tæng C«ng ty ®· ®Çu t− n©ng cÊp 2 c¬ së s¶n xuÊt xót-clo t¹i ViÖt Tr× vµ Biªn Hßa, ®−a c«ng suÊt tæng céng lªn 30 ngh×n tÊn xót/n¨m; ¸p dông c«ng nghÖ míi vµ më réng n©ng c«ng suÊt s¶n xuÊt lªn trªn 400 ngh×n tÊn axit sunfuric/n¨m t¹i 3 c¬ së s¶n xuÊt cña Tæng C«ng ty. C¸c ®¬n vÞ thµnh viªn s¶n xuÊt hãa chÊt cña Tæng C«ng ty ®· ®Çu t− m¹nh vÒ s¶n xuÊt axit phètphoric (c«ng suÊt 30 ngh×n tÊn/n¨m), c¸c muèi gèc phèt ph¸t, vµ ®Æc biÖt lµ s¶n xuÊt phèt pho vµng (8-10 ngh×n tÊn/n¨m), gãp phÇn quan träng vµo viÖc gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng ph¶i nhËp khÈu toµn bé nguyªn liÖu phèt pho vµ t¨ng hiÖu qu¶ sö dông tµi nguyªn quÆng apatit Lµo Cai. - LÜnh vùc ®iÖn hãa còng lµ lÜnh vùc quan träng ®−îc Tæng C«ng ty quan t©m ®Çu t− c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, s¶n l−îng cao. C¸c s¶n phÈm ¾c quy nh·n hiÖu PiNaCo, JP, §ång Nai ®· thay thÕ hµng nhËp khÈu vµ cã nhiÒu l« s¶n phÈm ¾c quy ®· ®−îc xuÊt khÈu sang c¸c n−íc trong khu vùc. Trong c«ng t¸c th−¬ng hiÖu, trong 10 n¨m qua bªn c¹nh viÖc ®Çu t− cã träng ®iÓm h−íng tíi c¸c ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp chñ chèt, viÖc kh¼ng ®Þnh vµ ph¸t triÓn th−¬ng hiÖu còng ®· ®−îc VINACHEM vµ c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn rÊt chó träng. §Õn nay c¸c doanh nghiÖp cña Tæng C«ng ty ®Òu ®· ®¨ng ký th−¬ng hiÖu vµ nh·n hiÖu s¶n phÈm. NhiÒu th−¬ng hiÖu vµ nh·n hiÖu s¶n phÈm cña Tæng C«ng ty ®· trë nªn quen thuéc víi kh¸ch hµng trong vµ ngoµi n−íc. Cã nh÷ng s¶n phÈm nhiÒu n¨m liÒn ®¹t danh hiÖu Hµng ViÖt Nam chÊt l−îng cao nh−: Ph©n bãn “Ba l¸ cä Xanh” cña C«ng ty Supe phèt ph¸t vµ Hãa chÊt L©m Thao (LAFCHEMCO), “§Çu Tr©u” cña Ph©n bãn B×nh §iÒn (BFC), “Con ã” cña Ph©n bãn miÒn Nam (SFC), “ Con Cß Bay” cña Ph©n bãn vµ Hãa chÊt CÇn Th¬ (CFC); S¨m lèp “SRC” cña Cao su Sao Vµng, “DRC” cña Cao su §µ N½ng, “CaSuMiNa” cña C«ng nghiÖp Cao su miÒn Nam; ¾c quy “JP”, “PiNaCo”, “§ång Nai”, Pin “Con ã” cña Pin – ¾c quy miÒn Nam; Pin “ Con Thá” cña Pin Hµ Néi; Xµ phßng, bét giÆt nh·n hiÖu “LiX”, “NeT” cña LiXCo vµ NeTCo, v.v... ViÖc qu¶ng b¸ th−¬ng hiÖu ®−îc thùc hiªn trªn nÒn t¶ng chÊt l−îng s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp thuéc Tæng C«ng ty ngµy cµng cao vµ æn ®Þnh, kÕt 17
hîp víi c¸c biÖn ph¸p ph¸t triÓn thÞ phÇn vµ thÞ tr−êng. C¸c doanh nghiÖp trong Tæng C«ng ty, nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm thuéc c¸c ngµnh hµng chñ lùc, ®· gãp phÇn rÊt lín ®Ó gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ doanh thu cña Tæng C«ng ty ®¹t møc t¨ng tr−ëng cao. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tû träng c¸c ngµnh hµng träng ®iÓm lu«n chiÕm trªn 70 % tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña Tæng C«ng ty, trong ®ã ph©n bãn vµ c¸c lo¹i thuèc BVTV chiÕm 40- 42%; s¶n phÈm cao su 20-22 % vµ s¶n phÈm hãa chÊt c¬ b¶n trªn 10 %. Tõ n¨m 2007, theo quyÕt ®Þnh cña ChÝnh phñ, VINACHEM ®· ho¹t ®éng theo m« h×nh C«ng ty mÑ - C«ng ty con. §©y lµ ®iÒu kiÖn tèt ®Ó Tæng C«ng ty tù tin b−íc vµo héi nhËp kinh tÕ vµ gãp phÇn quan träng ®−a CNHC ViÖt Nam tham gia tiÕn tr×nh C«ng nghiÖp hãa- HiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc. II.3.1.2. HiÖn tr¹ng ph¸t triÓn CNHC 1. Quy m« vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt Trong nhiÒu n¨m qua, tû träng cña CNHC n−íc ta lu«n chiÕm kho¶ng trªn 10% gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp toµn ngµnh C«ng nghiÖp víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt ®· ®−îc ®Þnh h×nh lµ: - Nhãm s¶n phÈm ph©n bãn + Ph©n l©n chÕ biÕn víi tæng n¨ng lùc s¶n xuÊt hiÖn t¹i (n¨m 2008) lµ trªn 1,4 triÖu tÊn/n¨m gåm: * Supe phèt ph¸t ®¬n: HiÖn ®−îc s¶n xuÊt t¹i 2 c¬ së thuéc VINACHEM víi n¨ng lùc s¶n xuÊt tæng céng kho¶ng 1 triÖu tÊn/n¨m: LAFCHEMCO cã n¨ng lùc s¶n xuÊt trªn 750 ngh×n tÊn/n¨m vµ Nhµ m¸y Supe phèt ph¸t Long Thµnh thuéc SFC cã n¨ng lùc s¶n xuÊt trªn 200 ngh×n tÊn/n¨m. Khi cã nhu cÇu tiªu thô cã thÓ t¨ng thªm c«ng suÊt. * Ph©n l©n nung ch¶y (PLNC): HiÖn chñ yÕu ®−îc s¶n xuÊt t¹i 2 c¬ së thuéc VINACHEM, n¨ng lùc s¶n xuÊt cã thÓ ®Õn 600 ngh×n tÊn/n¨m. Song hiÖn t¹i c«ng suÊt thùc hiÖn tæng céng chØ cì 400 ngh×n tÊn/n¨m. VAFCO cã n¨ng lùc s¶n xuÊt lín nhÊt, ®Õn 400 ngh×n tÊn/ n¨m. NIFERCO cã n¨ng lùc s¶n xuÊt kho¶ng 300 ngh×n tÊn/n¨m. Ngoµi ra mét sè xÝ nghiÖp ®Þa ph−¬ng còng s¶n xuÊt PLNC (Nhµ m¸y Ph©n l©n Hµm Rång - Thanh Hãa s¶n xuÊt 20 ngh×n tÊn PLNC/n¨m). HiÖn LAFCHEMCO còng ®ang cã kÕ ho¹ch ®Çu t− x©y dùng mét d©y chuyÓn s¶n xuÊt PLNC vµ dù kiÕn d©y chuyÒn nµy sÏ ®i vµo ho¹t ®éng vµo n¨m 2009-2010. + Ph©n ®¹m: HiÖn tæng n¨ng lùc s¶n xuÊt c¶ n−íc ®¹t 900 ngh×n tÊn urª/n¨m. Trong ®ã C«ng ty Ph©n ®¹m vµ Hãa chÊt Hµ B¾c-HANICHEMCO 18
(thuéc VINACHEM) víi n¨ng lùc s¶n xuÊt 180 ngh×n tÊn urª/n¨m ®i tõ nguyªn liÖu than c¸m. Nhµ m¸y Ph©n ®¹m tõ than Ninh B×nh c«ng suÊt 560 ngh×n tÊn urª/n¨m (do VINACHEM ®Çu t−) sÏ ®i vµo ho¹t ®éng n¨m 2011. + Ph©n hçn hîp: HiÖn c¶ n−íc cã hµng tr¨m c¬ së s¶n xuÊt ph©n hçn hîp NPK, trong ®ã 55% n¨ng lùc s¶n xuÊt thuéc vÒ trªn 20 doanh nghiÖp lín thuéc c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau (DNNN, cæ phÇn vµ cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi) víi n¨ng lùc s¶n xuÊt tæng céng ®Õn 4,0 triÖu tÊn NPK/n¨m, trong ®ã riªng VINACHEM cã thÓ s¶n xuÊt trªn 2,8-3,0 triÖu tÊn/n¨m. Ngoµi ra cßn cã nh÷ng khèi l−îng lín ph©n vi sinh (1,2 triÖu tÊn/n¨m), ph©n bãn l¸, ph©n kho¸ng trén, v.v... ®−îc s¶n xuÊt vµ cung cÊp ra thÞ tr−êng. §Õn nay trªn thÞ tr−êng ViÖt Nam cã trªn 600 lo¹i ph©n bãn ®−îc ®¨ng ký SXKD. Q§ sè 40/2004/Q§-BNN, ngµy 19/8/2004, Bé NN vµ PTNT ®· ®−a ra B¶n danh môc bao gåm 21 lo¹i ph©n bãn kho¸ng ®¬n, 577 lo¹i ph©n ®a yÕu tè (gåm 9 lo¹i ph©n phøc hîp vµ 568 lo¹i ph©n kho¸ng trén), 8 lo¹i ph©n vi sinh, 4 lo¹i ph©n h÷u c¬ vi sinh, 50 lo¹i ph©n h÷u c¬ sinh häc, 61 lo¹i ph©n h÷u c¬ kho¸ng, 387 lo¹i ph©n bãn l¸ vµ ph©n d¹ng láng, 44 lo¹i ph©n cã bæ sung chÊt ®iÒu hoµ sinh tr−ëng vµ 7 lo¹i chÊt hç trî c¶i t¹o ®Êt ®−îc ®¨ng ký s¶n xuÊt kinh doanh. Hµng n¨m danh môc c¸c lo¹i ph©n NPK, h÷u c¬ vi sinh, ph©n bãn l¸ vµ ph©n d¹ng láng, v.v... ®−îc xem xÐt vµ bæ sung. - Nhãm s¶n phÈm thuèc BVTV S¶n xuÊt trong lÜnh vùc thuèc BVTV (víi n¨ng lùc s¶n xuÊt 50-100 ngh×n tÊn/n¨m) hiÖn t¹i chñ yÕu vÉn d−íi h×nh thøc gia c«ng. Cã mét sè c¬ së liªn doanh cña VINACHEM ®· s¶n xuÊt ®−îc mét sè hãa chÊt trõ nÊm bÖnh (nh− cacbofuran, validamyxin vµ mét sè ho¹t chÊt kh¸c) víi c«ng suÊt nhá. §Õn nay c¶ n−íc cã trªn hµng tr¨m c¬ së s¶n xuÊt, gia c«ng thuèc BVTV. Trong sè nµy hÇu hÕt lµ c¬ së nhá ®· ®−îc cæ phÇn hãa, 9 c¬ së cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi. VINACHEM cã 1 c«ng ty thµnh viªn chuyªn s¶n xuÊt thuèc BVTV lµ C«ng ty cæ phÇn Thuèc S¸t trïng ViÖt Nam (VIPESCO). VIPESCO hiÖn chiÕm kho¶ng 10% thÞ phÇn cña s¶n phÈm thuèc BVTV c¶ n−íc. 3 c¬ së liªn doanh cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi cña VIPESCO lµ KOSVIDA (chuyªn s¶n xuÊt c¸c c¸c phô gia ho¹t ®éng bÒ mÆt phôc vô gia c«ng thuèc BVTV vµ c¸c ho¹t chÊt thuèc BVTV nh− cacbofuran , BPMC, excelBasa, glyphosate, perfect , isoprothiolane, difenoconazole, propiconazole, v.v…víi n¨ng lùc s¶n xuÊt 2.000 tÊn ho¹t chÊt / n¨m), vµ VIGUATO chuyªn s¶n xuÊt ho¹t chÊt trõ nÊm validamyxin (n¨ng lùc s¶n xuÊt 3.000 tÊn/n¨m) vµ MOSFLY ViÖt Nam chuyªn s¶n xuÊt h−¬ng (nhang) trõ muçi vµ c¸c chÕ phÈm diÖt c«n trïng gia dông. 19