Báo cáo tổng kết đề tài nghiên cứu khoa học công nghệ: So sánh, tìm giải pháp nâng cao chất lượng ảnh kỹ thuật số với ảnh phim rơnghen dùng để xác định khuyết tật mối hàn tàu biển và mối hàn chịu áp lực

Chia sẻ: Minh Nguyet | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:50

Thêm vào BST

Báo xấu

80
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nhằm đánh giá tính ưu viêt của phương pháp kiểm tra không phá hủy: Ảnh rơnghen kỹ thuật số so với các phương phá khác đang được ứng dụng hiện nay; đồng thời cho thấy tầm quan trọng của thiết bị trong công nghiệp. Tìm ra các giải pháp để có thể cải thiện chất lượng trong quá trình kiểm tra. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo tổng kết đề tài nghiên cứu khoa học công nghệ: So sánh, tìm giải pháp nâng cao chất lượng ảnh kỹ thuật số với ảnh phim rơnghen dùng để xác định khuyết tật mối hàn tàu biển và mối hàn chịu áp lực

Bé c«ng th−¬ng TËp ®oµn c«ng nghiÖp than kho¸ng s¶n viÖt nam viÖn c¬ khÝ n¨ng l−îng vµ má - tkv b¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ So s¸nh, t×m gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l−îng ¶nh kü thuËt sè víi ¶nh phim r¬nghen dïng ®Ó x¸c ®Þnh khuyÕt tËt mèi hµn tµu biÓn vµ mèi hµn chÞu ¸p lùc 6778 12/4/2008 Hµ Néi 2.2008
Bé c«ng th−¬ng TËp ®oµn c«ng nghiÖp than kho¸ng s¶n viÖt nam viÖn c¬ khÝ n¨ng l−îng vµ má - tkv b¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ So s¸nh, t×m gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l−îng ¶nh kü thuËt sè víi ¶nh phim r¬nghen dïng ®Ó x¸c ®Þnh khuyÕt tËt mèi hµn tµu biÓn vµ mèi hµn chÞu ¸p lùc. C¬ quan chñ qu¶n: Bé C«ng Th−¬ng C¬ quan chñ tr×: ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má TKV Chñ nhiÖm ®Ò tµi: KS. NguyÔn Thu HiÒn Chñ nhiÖm ®Ò tµi DuyÖt ViÖn NguyÔn Thu HiÒn Hµ Néi 8.2007 2
Danh s¸ch c¬ quan phèi hîp Stt Tªn c¬ quan Néi dung thùc hiÖn, phèi hîp 1 C«ng ty C¬ khÝ §ãng tµu Than ViÖt Nam Kh¶o s¸t hiÖn tr−êng vµ cung cÊp mÉu thö nghiÖm 2 Phßng thÝ nghiÖm – ViÖn KH vµ Kü thuËt H¹t Cung cÊp ¶nh so s¸nh nh©n Danh s¸ch ng−êi thùc hiÖn Stt Hä vµ tªn Häc vÞ Chøc vô N¬i c«ng t¸c 1 B¹ch §«ng Phong Th¹c sü T.Phßng ViÖn CKNL vµ Má - TKV 2 NguyÔn Thu HiÒn Kü s− P.Phßng- Chñ ViÖn CKNL vµ Má - nhiÖm ®Ò tµi TKV 3 TrÇn V¨n Khanh Kü s− Nghiªn cøu ViÖn CKNL vµ Má - viªn TKV 4 TrÇn ThÞ Mai Kü s− Nghiªn cøu ViÖn CKNL vµ Má - viªn TKV 5 Lª Thanh B×nh Kü s− Nghiªn cøu ViÖn CKNL vµ Má - viªn TKV 6 Vò ChÝ Cao Kü s− Nghiªn cøu ViÖn CKNL vµ Má - viªn TKV 7 NguyÔn V¨n S¸ng Kü s− Nghiªn cøu ViÖn CKNL vµ Má - viªn TKV 3
Môc lôc Lêi më ®Çu ........................................................................................................6 Ch−¬ng I: LÞch sö ph¸t triÓn cña chôp ¶nh khuyÕt tËt vµ vai trß cña ph−¬ng ph¸p trong ngµnh c«ng nghiÖp ...7 I.1. Sù ph¸t triÓn ph−¬ng ph¸p chôp ¶nh khuyÕt tËt.........................................7 I.1.1. Sù ra ®êi cña tia X ..........................................................................................7 I.1.2. øng dông trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp ............................................................7 I.2. TÝnh chÊt bøc x¹ tia X ....................................................................................8 I.3. Ph−¬ng ph¸p kiÓm tra NDT ..........................................................................8 I.3.1. Giíi thiÖu c¸c ph−¬ng ph¸p: ..........................................................................8 I.3.2. Ph−¬ng ph¸p chôp ¶nh sö dông phim r¬nghen th«ng th−êng........................9 I.3.3. Ph−¬ng ph¸p chôp ¶nh r¬nghen kü thuËt sè ..................................................9 I.4. øng dông cña ph−¬ng ph¸p trªn thÕ giíi vµ t¹i ViÖt Nam ......................12 I.4.1. øng dông trªn thÕ giíi:.................................................................................12 I.4.2. øng dông ë ViÖt Nam..................................................................................12 Ch−¬ng II: .......................................................................................................14 Nguyªn lý vµ cÊu t¹o vµ quy tr×nh l¾p ®Æt, sö dông vËn hµnh cña thiÕt bÞ FoXray II hiÖn cã t¹i phßng thÝ nghiÖm..... 14 II.1. CÊu t¹o cña thiÕt bÞ .....................................................................................14 II.2. Nguyªn lý chôp ¶nh kü thuËt sè.................................................................15 II.3. Quy tr×nh l¾p ®Æt.........................................................................................15 II.3.1. Yªu cÇu m«i tr−êng l¾p ®Æt thiÕt bÞ ............................................................15 II.3.2. L¾p ®Æt hÖ thèng ®Ó vËn hµnh:....................................................................15 II.4. VËn hµnh hÖ thèng vµ quy tr×nh thö nghiÖm ...........................................16 II.4.1. BËt hÖ thèng:...............................................................................................16 II.4.2. Quy tr×nh thö nghiÖm..................................................................................16 II.5. PhÇn mÒm foxray II vµ ¸p dông xö lý h×nh ¶nh ......................................17 II.5.1. Lµm viÖc víi h×nh ¶nh ................................................................................17 II.5.2. Lµm viÖc víi c¸c thùc ®¬n ..........................................................................20 II.5.3. C«ng cô ®Ó x¸c ®Þnh kÝch th−íc khuyÕt tËt ................................................22 II.6. qu¶n lý ¶nh...................................................................................................25 II.6.1. T×m ¶nh trong C¬ së D÷ liÖu ......................................................................25 4
Ch−¬ng III: nghiªn cøu c¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn kÕt qu¶ chôp ¶nh r¬nghen kü thuËt sè ..............................................................27 III.1. ¶nh h−ëng cña kho¶ng c¸ch tõ vËt thö ®Õn nguån bøc x¹ ....................27 III.1.1. §Þnh luËt tû lÖ nghÞch víi b×nh ph−¬ng kho¶ng c¸ch................................27 III.1.2. Sù suy gi¶m n¨ng l−îng tia X phô thuéc vµo chiÒu dµy mÉu vËt.............29 III.1.3. §é nhoÌ h×nh häc ......................................................................................29 III.1.4. Kho¶ng c¸ch tõ vËt thö ®Õn mµn nhËn ......................................................30 III.1.5. ¶nh h−ëng bëi ®é nh¹y .............................................................................31 III.1.6. ¶nh h−ëng cña thêi gian liÒu chiÕu: .........................................................34 Ch−¬ng IV: KÕt qu¶ So s¸nh ¶nh kü thuËt sè víi phim r¬nghen th«ng th−êng .......................................................................36 IV.1. c¸c thiÕt bÞ vµ phô kiÖn sö dông :...........................................................36 IV.2. Quy tr×nh thö nghiÖm................................................................................36 IV.3. MÉu thö nghiÖm ®em so s¸nh ...................................................................37 IV.4. KÕt qu¶ so s¸nh ..........................................................................................37 IV.4.1. ¶nh kü thuËt sè ®èi víi nh÷ng mÉu máng tõ 5-8 mm ..............................37 IV.4.2. ¶nh kü thuËt sè ®èi víi nh÷ng mÉu tõ 10-30 mm ...................................39 Ch−¬ng V: mét sè gi¶i ph¸p lµm t¨ng chÊt l−îng ¶nh ..43 Tµi liÖu tham kh¶o...............................................................................................50 5
Lêi më ®Çu Chôp ¶nh r¬nghen lµ mét trong c¸c ph−¬ng ph¸p th«ng dông ®Ó ph¸t hiÖn khuyÕt tËt cña mèi hµn, s¶n phÈm ®óc, chi tiÕt m¸y... C¸c c«ng ®o¹n chôp ¶nh r¬nghen b»ng phim tèn rÊt nhiÒu thêi gian chiÕu chôp, röa phim... còng nh− tiªu tèn c¸c vËt t− tiªu hao trong qu¸ tr×nh sö dông. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c«ng nghÖ chôp ¶nh R¬nghen kü thuËt sè ra ®êi nh»m lo¹i bá c¸c nh−îc ®iÓm ®ã ®ång thêi ph¸t huy thÕ m¹nh cña kü thuËt ®iÖn tö sè vµ c«ng nghÖ phÇn mÒm xö lý ¶nh. Víi hµng lo¹t c¸c tÝnh n¨ng −u viÖt, ¶nh r¬nghen kü thuËt sè ®ang dÇn thay thÕ c¸c hÖ thèng chôp ¶nh dïng phim cæ ®iÓn. HiÖn nay ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má TKV ®· ®−îc trang bÞ hÖ thèng thiÕt bÞ chôp ¶nh r¬nghen kü thuËt sè Forxray II ®Ó øng dông kiÓm tra kh«ng ph¸ huû (NDT) trong c«ng nghiÖp thay thÕ cho c¸c hÖ thèng chôp phim cæ ®iÓn. Ph−¬ng ph¸p nµy míi ®−îc øng dông trªn thÕ giíi trong vßng mét hai n¨m trë l¹i ®©y vµ hiÖn míi chØ b¾t sö dông t¹i ViÖt Nam. So s¸nh ¶nh kü thuËt sè vµ ¶nh phim r¬nghen th«ng th−êng vµ t×m ra gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt l−îng ¶nh kü thuËt sè lµ ®Ò tµi ®· ®−îc ViÖn c¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má TKV ®Ò xuÊt vµ nghiªn cøu øng dông. Mét phÇn trong néi dung cña ®Ò tµi lµ dÞch toµn bé tµi liÖu kü thuËt sang tiÕng ViÖt ®Ó vËn hµnh thµnh th¹o hÖ thèng thiÕt bÞ, sau ®ã nghiªn cøu so s¸nh víi chÊt l−îng ¶nh phim r¬nghen th«ng th−êng ¸p dông cô thÓ trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp. §Ò tµi nh»m ®¸nh gi¸ tÝnh −u viÖt cña ph−¬ng ph¸p kiÓm tra kh«ng ph¸ hñy: ¶nh r¬nghen kü thuËt sè so víi c¸c ph−¬ng ph¸p kh¸c ®ang ®−îc øng dông hiÖn nay; ®ång thêi cho thÊy tÇm quan träng cña thiÕt bÞ trong c«ng nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã Nhãm nghiªn cøu cßn mong muèn t×m ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó cã thÓ c¶i thiÖn chÊt l−îng trong qu¸ tr×nh kiÓm tra. Nhãm thùc hiÖn ®Ò tµi rÊt mong nhËn ®−îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c c¸ nh©n vµ ®¬n vÞ quan t©m. 6
Ch−¬ng I: LÞch sö ph¸t triÓn cña chôp ¶nh khuyÕt tËt vµ vai trß cña ph−¬ng ph¸p trong ngµnh c«ng nghiÖp I.1. Sù ph¸t triÓn ph−¬ng ph¸p chôp ¶nh khuyÕt tËt I.1.1. Sù ra ®êi cña tia X N¨m 1895 R¬nghen ®· ph¸t hiÖn ra bøc x¹ tia X trong lóc ¤ng ®ang nghiªn cøu hiÖn t−îng phãng ®iÖn trong kh«ng khÝ. Trong qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm víi lo¹i tia míi vµ kú l¹ nµy, R¬nghen ®· chôp ¶nh cña nh÷ng vËt kh¸c nhau. Nh÷ng bøc ¶nh nµy ®¸nh dÊu sù ra ®êi cña ph−¬ng ph¸p chôp ¶nh phãng x¹. Mét n¨m sau khi R¬nghen ph¸t hiÖn ra bøc x¹ tia X ®· ¸p dông kiÓm tra cho mèi hµn. I.1.2. øng dông trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp N¨m 1913 Colliedge ®· thiÕt kÕ mét èng ph¸t bøc x¹ tia X. ThiÕt bÞ nµy cã kh¶ n¨ng ph¸t x¹ tia X cã n¨ng l−îng cao h¬n vµ cã kh¶ n¨ng xuyªn s©u h¬n. N¨m 1917 phßng thÝ nghiÖm chôp ¶nh bøc x¹ b»ng tia X ®· ®−îc thiÕt lËp t¹i Royal Arsenal ë Woowich. N¨m 1922, kü thuËt chôp ¶nh r¬nghen trong c«ng nghiÖp ®· ph¸t triÓn víi viÖc chÕ t¹o ®−îc èng ph¸t lªn tíi 200 kV, víi èng ph¸t nµy cã thÓ cho phÐp kiÓm tra mÉu víi chiÒu dµy 20 mm. B−íc ph¸t triÓn quan träng kÕ tiÕp lµ vµo n¨m 1930 khi h¶i qu©n Mü ®ång ý dïng ph−¬ng ph¸p chôp ¶nh r¬nghen ®Ó kiÓm tra c¸c mèi hµn trong b×nh ¸p lùc vµ bøc x¹ tia X ®· t¹o ra mét sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng nh− lµ mét c«ng cô dïng ®Ó kiÓm tra c¸c mèi hµn vµ vËt ®óc vµ nåi h¬i. Mét sè n¨m sau ®ã, b−íc ph¸t triÓn nµy dÉn ®Õn thùc tÕ lµ ph−¬ng ph¸p chôp ¶nh r¬nghen ®−îc thõa nhËn réng r·i ®èi víi c¸c bån chÞu ¸p lùc ®−îc hµn nãng ch¶y, vµ ®Õn nay tia X ®· cã ®−îc sù tiÕn bé v÷ng ch¾c nh− lµ mét ph−¬ng tiÖn ®Ó kiÓm tra mèi hµn vµ vËt ®óc. Gi¸ trÞ cña chôp ¶nh r¬nghen ®−îc nhËn thÊy râ nÐt trong c«ng nghiÖp hµng kh«ng, nh−ng sau ®ã cßn më réng sang lÜnh vùc kh¸c nh− c¸c mèi hµn trong nhµ m¸y ®iÖn, nhµ m¸y tinh chÕ, c¸c kÕt cÊu tµu thuû vµ ph−¬ng tiÖn chiÕn tranh. 7
§iÒu nµy ®· t¹o nªn c¬ së cho sù më réng liªn tôc cña kü thuËt kiÓm tra b»ng chôp ¶nh r¬nghen. I.2. TÝnh chÊt bøc x¹ tia X Mét sè tÝnh chÊt cña bøc x¹ tia X ®−îc tr×nh bµy tãm t¾t d−íi ®©y: + Kh«ng thÓ nh×n thÊy ®−îc + TruyÒn víi vËn tèc b»ng víi vËn tèc ¸nh s¸ng nghÜa lµ 3x108 m/s + Chóng tu©n theo ®Þnh luËt tû lÖ nghÞch víi b×nh ph−¬ng kho¶ng c¸ch mµ theo ®Þnh luËt nµy th× c−êng ®é bøc x¹ tia X t¹i mét ®iÓm bÊt kú nµo ®ã tû lÖ nghÞch víi b×nh ph−¬ng kho¶ng c¸ch tõ nguån ®Õn ®iÓm ®ã vµ khi ®ã: I ∼1/r2 Trong ®ã I lµ c−êng ®é bøc x¹ t¹i ®iÓm c¸ch nguån phãng x¹ mét kho¶ng c¸ch r, + T¸c ®éng lªn líp nhò t−¬ng phim ¶nh lµm ®en phim ¶nh + Trong khi truyÒn qua vËt liÖu chóng bÞ hÊp thô hoÆc bÞ t¸n x¹ + Chóng cã thÓ xuyªn qua nh÷ng vËt liÖu mµ ¸nh s¸ng kh«ng thÓ ®i xuyªn qua ®−îc. §é xuyªn s©u phô thuéc vµo n¨ng l−îng cña bøc x¹, mËt ®é, bÒ dµy cña vËt liÖu. Mét chïm bøc x¹ tia X ®¬n n¨ng tu©n theo ®Þnh luËt hÊp thô theo c«ng thøc: I = I0e(-µx) (1) Trong ®ã: + I0 = C−êng ®é cña tia X hoÆc tia gama + I = C−êng ®é cña tia X truyÒn qua vËt liÖu cã chiÒu dµy lµ x vµ cã hÖ sè hÊp thô lµ µ. + (e = 2.7183) Trong kiÓm tra vËt liÖu b»ng chôp ¶nh bøc x¹ th−êng sö dông bøc x¹ tia X cã b−íc sãng n»m trong kho¶ng 10-4 A0 ®Õn 10 A0, trong ®ã: (1 A0 = 10-10 m.) I.3. ph−¬ng ph¸p kiÓm tra NDT I.3.1. Giíi thiÖu c¸c ph−¬ng ph¸p: Kü thuËt chôp ¶nh r¬nghen lµ mét trong nh÷ng ph−¬ng ph¸p n»m trong nhãm kü thuËt kiÓm tra kh«ng ph¸ huû. Trong nhãm kü thuËt kiÓm tra kh«ng ph¸ huû cã rÊt nhiÒu ph−¬ng ph¸p kh¸c nhau, ®−îc chia ra lµm 2 nhãm dïng x¸c ®Þnh khuyÕt tËt trªn bÒ mÆt vµ x¸c ®Þnh khuyÕt tËt bªn trong chi tiÕt vµ vËt liÖu. 8
B¶ng 1.1: C¸c ph−¬ng ph¸p c¬ b¶n trong kü thuËt NDT Stt Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh khuyÕt khuyÕt tËt bÒ mÆt tËt bªn trong 1 Ph−¬ng ph¸p kiÓm tra b»ng Ph−¬ng ph¸p siªu ©m - m¾t Visual testing (VT) Ultrasonic Testing (UT) 2 Ph−¬ng ph¸p dïng bét tõ - Ph−¬ng ph¸p chôp ¶nh r¬nghen - Magnetic Particle Testing Radiography Testing (RT) (MT) 3 Ph−¬ng ph¸p chÊt láng thÈm thÊu - Liquid Penetrant Testing (PT) 4 Ph−¬ng ph¸p kiÓm tra b»ng dßng ®iÖn xo¸y - Eddy current (ED) −u ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p kiÓm tra kh«ng ph¸ huû (NDT) lµ kh«ng lµm ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng sö dông cña vËt kiÓm sau nµy. Ngoµi ra ph−¬ng ph¸p NDT cã thÓ kiÓm tra 100% vËt kiÓm vµ cã thÓ kiÓm tra ngay khi vËt kiÓm n»m trªn d©y chuyÓn s¶n xuÊt mµ kh«ng ph¶i ng−ng d©y chuyÒn s¶n xuÊt l¹i. Trong c¸c ph−¬ng ph¸p NDT ®· nªu trªn, mçi ph−¬ng ph¸p ®Òu cã −u ®iÓm riªng, kh«ng ph−¬ng ph¸p nµo cã thÓ thay thÕ ®−îc tÊt c¶. Víi thiÕt bÞ chôp ¶nh r¬nghen b»ng kü thuËt sè cña Phßng thÝ nghiÖm ph¶i sö dông ph−¬ng ph¸p chôp ¶nh r¬nghen (RT) nh− ®· nªu trªn. ¦u ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p chôp nµy lµ cã thÓ ®¸nh gi¸ chÊt l−îng cña mèi hµn, vËt ®óc, chi tiÕt m¸y th«ng qua h×nh ¶nh do ®ã ®¸nh gi¸ khuyÕt tËt rÊt trùc quan. Trong mét sè lÜnh vùc c¸c quy ph¹m kü thuËt chØ râ ph¶i ¸p dông ph−¬ng ph¸p chôp ¶nh r¬nghen ®Ó kiÓm tra ®¸nh gi¸ khuyÕt tËt trong s¶n phÈm. Bëi v× khi ¸p dông kiÓm tra theo ph−¬ng ph¸p nµy, cã thÓ dÔ dµng ph¸t hiÖn nh÷ng khuyÕt tËt, tõ ®ã söa ch÷a kh¾c phôc sai sãt. Do ®ã, c«ng tr×nh hoÆc thiÕt bÞ hoµn thµnh sÏ cã c¸c chi tiÕt sai háng thÊp nhÊt. I.3.2. Ph−¬ng ph¸p chôp ¶nh sö dông phim r¬nghen th«ng th−êng 9
+ ThiÕt bÞ, phô kiÖn: + èng ph¸t 300 kV + B¶ng ®iÒu khiÓn + Phim tÊm + MÉu chØ b¸o chÊt l−îng h×nh ¶nh (IQI) : Lµ mét nhãm c¸c sîi d©y kim lo¹i víi c¸c chiÒu dµy kh¸c nhau ®−îc lµm b»ng vËt liÖu gièng vËt kiÓm, sau khi H×nh 1.1: èng ph¸t vµ quan s¸t phim ph¶i nh×n ®−îc d©y nhá nhÊt theo quy b¶ng ®iÒu khiÓn ®Þnh. + Buång tèi ®Ó röa phim + 4 thïng chøa dung dÞch: HiÖn, gi÷ h·m, röa. + Quy tr×nh kiÓm tra: G¸ l¾p phim nhËn ¶nh vµo vËt cÇn kiÓm tra, thiÕt lËp chÕ ®é kiÓm tra nh− ®Çu vµo nguån cÊp, dßng phô thuéc vµ c¸c ®Æc tÝnh cña vËt kiÓm. ThiÕt lËp ®é nh¹y vµ thêi gian ph¬i s¸ng cña tia X, liÒu chiÕu vv.. Sau ®ã tiÕn hµnh chôp ¶nh, sau khi chôp xong sö dông buång tèi ®Ó röa phim lÇn l−ît qua c¸c b−íc sau: + Quy tr×nh röa phim HÖ xö lý ¶nh bao gåm bån chøa dung dÞch hiÖn ¶nh, bån chøa dung dÞch dõng qu¸ tr×nh hiÖn, hai chËu h·m vµ mét chËu röa. - ChuÈn bÞ tr−íc khi xö lý: (10 phót) HiÖn ¶nh (kho¶ng 5-10 phót) + Gi÷ phim:(1 phót) Sau khi hiÖn, phim ®−îc gi÷ trong bån kho¶ng 1 phót, trong bån cã pha dung dÞch 2.5% axit axetic. Axit cã t¸c dông dõng t¸c ®éng cña chÊt hiÖn ®Õn phim. Nã còng ng¨n ®−îc viÖc truyÒn chÊt hiÖn vµo bån h·m vµ lµm háng chÊt h·m. + H·m phim: (kho¶ng 2 phót) Dõng qu¸ tr×nh hiÖn h×nh, gi¶i phãng tÊt c¶ c¸c muèi b¹c kh«ng ®−îc chiÕu khái nhò t−¬ng vµ b»ng c¸ch ®ã gi÷ l¹i b¹c ®· ®−îc chiÕu nh− mét h×nh ¶nh vÜnh viÔn. + Röa phim (20 phót): Nhò t−¬ng cña phim mang theo mét sè ho¸ chÊt cña bån tõ bån h·m sang n−íc röa. NÕu ho¸ chÊt nµy bÞ gi÷ l¹i trªn phim nã sÏ lµm cho phim bÞ biÕn mµu vµ mê dÇn sau mét thêi gian l−u gi÷. §Ó tr¸nh ®iÒu nµy, phim ph¶i ®−îc röa 10
s¹ch nh÷ng ho¸ chÊt. Röa Ýt nhÊt trong 20 phót, nhiÖt ®é cña n−íc kh«ng ®−îc
§o chiÒu dµy mÉu vµ chôp thö ®Ó x¸c ®Þnh kho¶ng c¸ch tõ nguån bøc x¹ tíi mÉu lµ tèi −u vµ tiÕn hµnh chôp. G¸ l¾p VCU vµo vËt kiÓm vµ b¾t ®Çu qu¸ tr×nh kiÓm tra, thiÕt bÞ nµy cho phÐp ph¸t sè xung tõ 1-99 vµ thêi gian tõ 1 gi©y ®Õn 40 gi©y. Trong qu¸ tr×nh chôp nÕu h×nh ¶nh qu¸ s¸ng hoÆc qu¸ ®Ëm cã thÓ ®iÒu chØnh l¹i sè xung ph¸t vµ b¾t ®Çu l¹i. NÕu h×nh ¶nh qu¸ s¸ng, gi¶m sè xung ph¸t. NÕu h×nh ¶nh qu¸ tèi, t¨ng sè xung ph¸t vµ sö dông c¸c c«ng cô ®Ó t¨ng chÊt l−îng ¶nh sau khi ph¬i s¸ng. + §äc kÕt qu¶ kiÓm tra: Sau khi chôp ®−îc mét ¶nh r¬nghen kü thuËt sè cã chÊt l−îng, l−u tr÷ vµo m¸y tÝnh vµ tiÕn hµnh ®¸nh gi¸, kÕt hîp víi phÇn mÒm ®Ó sö dông c¸c c«ng cô bæ trî trong qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸. I.4. øng dông cña ph−¬ng ph¸p trªn thÕ giíi vµ t¹i viÖt nam I.4.1. øng dông trªn thÕ giíi: Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, m¸y chôp ¶nh kü thuËt sè (digital camera) ®· næi lªn víi nh÷ng −u thÕ nh−: Kh«ng cÇn ®Õn phim, ¶nh chôp xong cã thÓ xem ngay, chÊt l−îng ¶nh cao h¬n nhê dïng c¸c phÇn mÒm chØnh söa, viÖc l−u tr÷ gän nhÑ, sao chÐp hoÆc in ra giÊy dÔ dµng, ®Æc biÖt cã thÓ ®−îc truyÒn ®Õn nh÷ng n¬i xa nhanh chãng qua m¹ng Internet. Chôp ¶nh bøc x¹ tia X kü thuËt sè còng gièng nh− chôp ¶nh b»ng m¸y ¶nh sè vµ ®Òu ®−îc ph¸t triÓn theo sù ph¸t triÓn cña kü thuËt ®iÖn tö sè vµ c«ng nghÖ th«ng tin. C¸c thiÕt bÞ chôp ¶nh bøc x¹ kü thuËt sè kh«ng dïng phim ra ®êi thay cho c«ng nghÖ chôp phim víi c¸c thiÕt bÞ phßng tèi vµ hÖ thèng tr¸ng röa phim phøc t¹p. §©y lµ kü thuËt tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i vµ cho kÕt qu¶ chÝnh x¸c h¬n so víi chôp bøc x¹ dïng phim. H¬n n÷a, chôp bøc x¹ kü thuËt sè cßn mang ®Õn cho ng−êi dïng rÊt nhiÒu tiÖn lîi nhê c«ng nghÖ phÇn mÒm ph©n tÝch ¶nh. Chôp ¶nh bøc x¹ tia X kü thuËt sè lµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ tiªn tiÕn ®−îc øng dông réng r·i kh«ng nh÷ng trong c«ng nghiÖp mµ cßn trong c¸c ngµnh kh¸c nh− an ninh, c«ng binh, h¶i quan ... I.4.2. øng dông ë ViÖt Nam ë ViÖt Nam, ph−¬ng ph¸p vµ thiÕt bÞ bøc x¹ (RT) sö dông phim r¬nghen th«ng th−êng th× ®· ®−îc øng dông tõ nhiÒu n¨m trong c«ng nghiÖp, ph−¬ng ph¸p 12
nµy cho phÐp kiÓm tra c¸c khuyÕt tËt bªn trong cña nhiÒu lo¹i vËt liÖu cã cÊu h×nh kh¸c nhau, øng dông réng r·i cho tÊt c¶ c¸c lo¹i s¶n phÈm nh− ®óc, rÌn vµ hµn vv... Nh−ng ®èi víi chôp ¶nh kü thuËt sè thay cho chôp ¶nh phim r¬nghen th«ng th−êng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp th× míi chØ b¾t ®Çu ®−îc sö dông. Theo nh− t×m hiÓu cña nhãm thùc hiÖn ®Ò tµi, n¨m 2006 ë miÒn b¾c 2 ®¬n vÞ ®−îc trang bÞ thiÕt bÞ nµy lµ: - Côc §¨ng kiÓm ViÖt Nam - Phßng thÝ nghiÖm vËt liÖu - ViÖn C¬ khÝ N¨ng l−îng vµ Má TKV Nh−ng ph−¬ng ph¸p trong t−¬ng lai ch¾c ch¾n sÏ thay thÕ mét phÇn kü thuËt phim r¬nghen th«ng th−êng bëi nh÷ng øng dông cô thÓ sau ®©y: øng dông cña ph−¬ng ph¸p kiÓm tra b»ng chôp ¶nh bøc x¹ kü thuËt sè + KiÓm tra khuyÕt tËt mèi hµn: ngËm xØ, ch¸y thñng, vÕt nøt ngÇm... + KiÓm tra khuyÕt tËt c¸c chi tiÕt gia c«ng: VÕt nøt ngÇm, mÊt liªn kÕt + KiÓm tra khuyÕt tËt c¸c s¶n phÈm ®óc: rç khÝ, t¹p chÊt, co ngãt, nøt nguéi + KiÓm tra, nghiªn cøu c¸c lo¹i vËt liÖu míi: Nghiªn cøu c¸c cÊu tróc bªn trong cña vËt liÖu. C¸c øng dông cô thÓ cho c¸c ngµnh: §ãng tµu – hµng h¶i- «t«- tµu ho¶- ®iÖn DÇu khÝ – Ho¸ chÊt Nhµ m¸y ®iÖn, giao th«ng – x©y dùng – vËt liÖu. 13
Ch−¬ng II: Nguyªn lý cÊu t¹o vµ quy tr×nh l¾p ®Æt, sö dông vËn hµnh cña thiÕt bÞ FoXray II hiÖn cã t¹i phßng thÝ nghiÖm II.1. CÊu t¹o cña thiÕt bÞ 1. Nguån ph¸t tia X lo¹i XRS-3 (300 kV) 2. VCU (Video Camera Unit) thiÕt bÞ nhËn ¶nh X quang kü thuËt sè thay cho phim r¬nghen th«ng th−êng, vïng diÖn tÝch nhËn ¶nh 325x 430 mm 3. CDU (Control Display Unit) thiÕt bÞ kiÓm so¸t vµ hiÓn thÞ h×nh ¶nh 4. C¸p nèi VCU víi CDU dµi 50 mÐt dïng ®Ó ®iÒu khiÓn nguån ph¸t tia tõ xa 5. Bé ®iÒu khiÓn ph¸t tia X kh«ng d©y 6. Hép giao diÖn (Interface Box) phèi ghÐp gi÷a m¸y tÝnh vµ VCU, nèi víi CDU. 7. æ nguån cÊp AC cho CDU vµ VCU (g¾n trong bªn c¹nh ng¨n chøa CDU) 8. C¸p vµ phô kiÖn kh¸c: 7.1. C¸p nguån AC 7.2. C¸p s¹c cho VCU 7.3. C¸p nèi Adaptor (nèi VCU víi nguån ph¸t tia) 9./ PhÇn mÒm xö lý ¶nh foXray II (cµi trong m¸y tÝnh) 10. Camera kÕt nèi ngoµi chôp h×nh bªn ngoµi vËt thÓ, Cho phÐp chôp ¶nh bªn ngoµi vËt thÓ, phèi hîp cïng ¶nh X-quang vËt thÓ Hai cÊu kiÖn chÝnh cña hÖ thèng lµ thiÕt bÞ nhËn ¶nh X-quang (VCU) vµ thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn kiÓm so¸t vµ hiÓn thÞ (CDU) ®Òu cã nguån cÊp ( ¾c quy) vµ bé s¹c ¾c quy l¾p s½n bªn trong, ®iÒu nµy ®¶m b¶o cho hÖ thèng ho¹t ®éng víi 3 lo¹i nguån cÊp kh¸c nhau: Ho¹t ®éng ®Õn 3 giê t¹i hiÖn tr−êng víi ¾c quy l¾p s½n bªn trong. HÖ thèng cã thÓ ho¹t ®éng b»ng nguån ®iÖn xoay chiÒu 110/220 V, 50/60 Hz. Dïng nguån ®iÖn mét chiÒu víi bé ®æi ®iÖn DC/AC tõ nguån trªn « t« ®Ó cã thÓ ho¹t ®éng liªn tôc t¹i hiÖn tr−êng. 14
II.2. Nguyªn lý chôp ¶nh kü thuËt sè Bé phËn VCU ®−îc thay thÕ hoµn toµn phim r¬nghen th«ng th−êng, vÒ nguyªn lý, chôp ¶nh Xray còng gièng nh− chôp phim, h×nh ¶nh cña ®èi t−îng kiÓm tra ®−îc thu nhËn qua VCU, bé phËn nµy cã nhiÖm vô chuyÓn tÝn hiÖu h×nh ¶nh thµnh tÝn hiÖu ®iÖn vµ tÝn hiÖu ®−îc ®Õn bé xö lý tÝn hiÖu, tÝn hiÖu sau khi xö lý ®−îc ®Õn thiÕt bÞ hiÓn thÞ CDU (Camera Display Unit). ¶nh kÕt qu¶ ®−îc hiÓn thÞ ngay t¹i chç vµ thêi gian chiÕu chôp rÊt ng¾n do mµn thu ¶nh cã ®é nh¹y rÊt cao. II.3. Quy tr×nh l¾p ®Æt II.3.1. Yªu cÇu m«i tr−êng l¾p ®Æt thiÕt bÞ Nguån ®iÖn yªu cÇu: 100-240V, 50/60 Hz Tèi ®a 2A M«i tr−êng yªu cÇu: VËn hµnh Kh«ng vËn hµnh §é Èm: 20% - 80% kh«ng ng−ng tô 10% - 90% kh«ng ng−ng tô NhiÖt ®é: 5 - 40 °C -20 ®Õn 65 °C II.3.2. L¾p ®Æt hÖ thèng ®Ó vËn hµnh: - §Æt vali ®ùng thiÕt bÞ vµo vÞ trÝ thuËn lîi tíi vËt thÓ cÇn soi – tæng chiÒu dµi c¸p tèi ®a cung cÊp theo m¸y: 50m. CÊu kiÖn c¸c hÖ thèng l¾p ®Æt cïng: + Nguån ph¸t tia X + Adaptor & c¸p + C¸p nguån AC, nÕu muèn cÊp nguån cho hÖ thèng tõ nguån AC ngoµi + NÕu cÊp nguån cho hÖ thèng (CDU vµ VCU) tõ nguån AC, sö dông d©y nèi nguån AC ®Êu ®Çu AC cña hÖ thèng víi nguån 110V/220V bªn ngoµi. - KÕt nèi ®Çu c¸p kÐo dµi víi VCU qua æ c¾m trªn mÆt bªn cña VCU (®¸nh dÊu mµu xanh biÓn) cã ch÷ “To CDU”. - §Êu nèi hép Adaptor nèi nguån ph¸t tia X vµ VCU theo c¸ch sau: a./ C¾m ®Çu d©y cã ®¸nh dÊu mµu xanh l¸ c©y vµo æ c¾m mµu xanh l¸ c©y cã ch÷ “To X-RAY” trªn VCU. b./ C¾m ®Çu cßn l¹i cña c¸p (kh«ng ®¸nh dÊu mµu) vµo æ trªn nguån ph¸t tia X. - §Æt nguån ph¸t tia X vµ VCU kia tíi n¬i cã vËt cÇn kiÓm tra - §Æt VCU ngay sau vËt cÇn kiÓm tra, - §Æt nguån ph¸t tia X trùc diÖn c¸ch mµn thu h×nh cña VCU 50 cm. 15
Víi c¸c vËt thÓ khã xuyªn thÊu, nguån ph¸t tia X cã thÓ ®Æt gÇn VCU h¬n; Víi c¸c vËt thÓ dÔ xuyªn thÊu (dÔ “ch¸y”) còng cã thÓ di chuyÓn nguån ph¸t tia lïi ra xa VCU h¬n kho¶ng c¸ch tiªu chuÈn 50 cm. - §øng sau nguån ph¸t tia X vµ bËt nguån ph¸t, ®¶m b¶o nguån ph¸t ®−îc ®Æt sè xung lµ 99. - Quay trë l¹i CDU vµ c¾m ®Çu ng¾n cña c¸p nèi vµo æ trªn hép giao diÖn ®¸nh dÊu mµu xanh biÓn vµ cã ch÷ “To VCU”. - HÖ thèng cã trang bÞ kho¸ tuú chän trªn hép giao diÖn, bËt kho¸ ®Ó kÕt nèi. Kho¸ cã t¸c dông dõng ngay ho¹t ®éng cña nguån ph¸t tia khi t¾t kho¸. §èi víi c¸c hÖ thèng kh«ng cã tuú chän nµy, mét khi ng¾t c¸p nèi ®iÒu khiÓn CDU- VCU, th× còng dõng nguån ph¸t tia kh«ng ph¸t tia X. - Víi c¸c hÖ thèng mµ hép giao diÖn hç trî 50m hoÆc 100m c¸p kÕt nèi CDU-VCU tuú chän, cã kÌm theo c«ng t¾c nèi c¸p, ph¶i ®¶m b¶o c«ng t¾c ®−îc ®Æt ®óng chiÒu dµi c¸p ®ang dïng. II.4. VËn hµnh hÖ thèng vµ quy tr×nh thö nghiÖm Sau khi l¾p ®Æt hÖ thèng cã thÓ ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng cña hÖ thèng tõ CDU II.4.1. BËt hÖ thèng: ë cöa sæ Desktop, nh¸y ®óp chuét vµo biÓu t−îng foXray II ®Ó khëi ®éng ch−¬ng tr×nh. Cöa sæ truy nhËp xuÊt hiÖn; Chän tªn trong Danh s¸ch Ng−êi sö dông NÕu ®©y lµ lÇn tiªn sö dông hÖ thèng vµ tªn ch−a xuÊt hiÖn trªn danh s¸ch th× vµo hép New User. Tªn sÏ ®−îc thªm vµo Danh s¸ch Ng−êi sö dông. BÊm vµo hép Place ®Ó chän vµ gâ vµo ®Þa ®iÓm thùc hiÖn; BÊm chuét vµo nót OK hoÆc gâ phÝm Enter; Mµn h×nh chÝnh cña ch−¬ng tr×nh foXray II xuÊt hiÖn. II.4.2. Quy tr×nh thö nghiÖm Sau khi truy nhËp hÖ thèng cã thÓ ngay lËp tøc ph¸t tia X ®Ó kiÓm vËt kiÓm. Sö dông ®iÒu khiÓn t¹i gãc tr¸i d−íi cña mµn h×nh ®Ó ®Æt sè xung mong muèn nh− h×nh trªn; Tr−ît con trá lªn hoÆc xuèng, hoÆc bÊm lªn phÝa trªn hoÆc d−íi cña thang xung sÏ ®iÒu chØnh sè xung t¨ng hoÆc gi¶m tõng mét ®¬n vÞ, hoÆc gâ chÝnh x¸c sè xung (tõ 1 - 99 khi dïng nguån Golden Source) vµo hép sè xung. BÊm Alt vµ F1 ®ång thêi ®Ó kÝch ho¹t nguån ph¸t tia X. 16
II.5. PhÇn mÒm foxray II vµ ¸p dông xö lý h×nh ¶nh PhÇn mÒm foXray II ®−îc viÕt cho ba môc ®Ých chÝnh: + §iÒu khiÓn ho¹t ®éng cña HÖ thèng Gi¸m ®Þnh foXray II + HiÓn thÞ vµ t¨ng s¸ng ¶nh tia X + Qu¶n lý C¬ së D÷ liÖu ¶nh, bao gåm ¶nh tia X vµ ¶nh ngoµi vËt thÓ khi dïng tuú chän camera thu ¶nh ngoµi. Sau khi ¶nh cña mÉu kiÓm tra thu ®−îc bëi hÖ thèng foXray II sÏ tù ®éng hiÓn thÞ lªn mµn h×nh cña m¸y tÝnh, s½n sµng cho ph©n tÝch vµ t¨ng s¸ng. Sö dông thanh c«ng cô vµ c¸c thùc ®¬n, phãng to thu nhá h×nh ¶nh vµ ¸p dông rÊt nhiÒu c«ng cô trî gióp t¨ng s¸ng kh¸c ®Ó cã thÓ nªu bËt ®−îc c¸c yÕu tè quan träng cña ¶nh. TÊt c¶ c¸c chøc n¨ng nµy ®Òu cã thÓ ¸p dông ®−îc cho toµn bé h×nh ¶nh hoÆc mét phÇn ¶nh ®−îc chän. II.5.1. Lµm viÖc víi h×nh ¶nh Select All Image - Lùa chän toµn bé h×nh ¶nh BÊm vµo biÓu t−îng nµy nÕu muèn ¸p dông chøc n¨ng t¨ng s¸ng cho toµn bé h×nh ¶nh. PhÝm nãng trªn bµn phÝm: F8 Select Region - Lùa chän vïng C«ng cô nµy cho phÐp chØ ra vïng trong h×nh mµ trong ®ã c¸c thao t¸c t¨ng c−êng sÏ ®−îc ¸p dông sau nµy. §Ó lùa chän vïng: 1./ BÊm vµo c«ng cô lùa chän vïng, h×nh con trá sÏ chuyÓn sang dÊu (+) 2./ Vïng lùa chän sÏ ®−îc ®¸nh dÊu b»ng c¸c dÊu g¹ch g¹ch. HoÆc dïng phÝm nãng: F9 Zoom In - Phãng to NhÊp chuét vµo biÓu t−îng nµy råi nhÊp l¹i vµo bªn trong ¶nh ®Ó phãng to (tíi 400%). PhÝm nãng: Page Up Zoom out - Thu nhá NhÊp vµo biÓu t−îng nµy råi nhÊp l¹i vµo vïng trong ¶nh ®Ó thu nhá (®Õn 30%). PhÝm nãng: Page Down Mçi lÇn zoom theo mÆc ®Þnh lµ 10%. Normal Viewing - Xem h×nh gèc NhÊp chuét vµo c«ng cô nµy ®Ó xem l¹i ¶nh ë kÝch th−íc ban ®Çu (zoom 1:1). PhÝm nãng: Home Measure - §o vËt thÓ 17
C«ng cô nµy cho phÐp ®o kÝch th−íc vËt thÓ trong ¶nh tia X trªn m¸y. Cã thÓ ®o bao nhiªu kÝch th−íc theo bÊt kú h−íng nµo, gãc nµo tuú thÝch. §Ó ®o mét vËt thÓ: 1. Chän c«ng cô Measure: Con trá sÏ chuyÓn thµnh dÊu + 2. NhÊp con trá vµo mét ®Çu cña vËt cÇn ®o råi sang ®Çu kia cña vËt thÓ §−êng kÝch th−íc sÏ xuÊt hiÖn trªn mµn h×nh khi rª con trá vµ sè ®o sÏ xuÊt hiÖn ë gãc trªn bªn tr¸i cöa sæ. Khi th¶ nót chuét, kÕt qu¶ ®o ®−îc sÏ xuÊt hiÖn trªn h×nh ¶nh, c¹nh ®iÓm cuèi cña ®−êng kÝch th−íc. PhÝm nãng: F7 L−u ý: §Ó cã kÕt qu¶ chÝnh x¸c, vËt cÇn ®o ph¶i ®Æt cµng gÇn VCU cµng tèt. NÕu kh«ng, cã thÓ ph¶i ®Þnh cì/ tØ lÖ cho phÐp ®o. Th«ng tin vÒ ®Þnh cì/ tØ lÖ chøc n¨ng ®o. Histogram Equalization - C©n b»ng biÓu ®å NhÊn vµo biÓu t−îng nµy ®Ó øng dông Histogram Equalization cho vïng ¶nh ®−îc chän. §©y lµ mét trong c¸c chøc n¨ng h÷u Ých nhÊt, lµm béc lé c¸c néi dung mµ nÕu kh«ng, b×nh th−êng cã thÓ kh«ng nhËn biÕt ®−îc. PhÝm nãng: F2 X-ray Imaging Mode - Mode ¶nh tia X PNT (Penetration Mode – Mode xuyªn thÊu)/ HR (High Resolution Mode – Mode ®é ph©n gi¶i cao): HÖ thèng foXray II ho¹t ®éng ë mode xuyªn thÊu mÆc ®Þnh, cho phÐp cho ®é xuyªn thÊu vµ ®é s¸ng tèi ®a bÊt kú h×nh ¶nh nµo b¾n ë sè xung x bÊt kú. Trong c¸c t×nh huèng ®Æc biÖt yªu cÇu ®é ph©n gi¶i cao nhÊt, th× mode ®é ph©n gi¶i cao lµ mét mode "boost" – t¨ng c−êng, cho phÐp cho ®é ph©n gi¶i cao h¬n b×nh th−êng, nh−ng ¶nh h−ëng ®Õn ®é s¸ng mét chót. Do vËy, tr−êng hîp nµy ph¶i t¨ng sè xung ph¸t nh»m cã ®−îc ¶nh cã ®é s¸ng t−¬ng tù víi mode xuyªn thÊu tiªu chuÈn. HÖ thèng foXray II lu«n lu«n tù ®éng chuyÓn vÒ mode xuyªn thÊu mÆc ®Þnh, mét khi x¸c nhËn vµo l¹i ch−¬ng tr×nh. Polarity - Ph©n cùc d−¬ng - ©m b¶n NhÊn vµo nót c«ng cô nµy ®Ó ph©n cùc ®¶o d−¬ng - ©m b¶n cña vïng ¶nh ®−îc chän. cã thÓ dïng c«ng cô ®Ó t¨ng hoÆc gi¶m ph©n cùc d−¬ng - ©m b¶n. PhÝm nãng: F4 Colorize - Gi¶ mµu NhÊn vµo nót c«ng cô nµy ®Ó gi¶ mµu (pseudo color) cho vïng ¶nh ®−îc chän. L−u ý: Víi nót c«ng cô gi¶ mµu ta kh«ng bÊm l¹i ®−îc ®Ó quay l¹i ¶nh ®en tr¾ng ban ®Çu, do vËy ph¶i bÊm nót UNDO ®Ó tr¶ l¹i chøc n¨ng gi¶ mµu. PhÝm nãng: F5 18
Khi cã vïng ¶nh ®· mµu ho¸, cã thÓ dïng chøc n¨ng “Hue” - chØnh s¾c - ®Ó lµm cho c¸c chi tiÕt quan träng t¸ch næi râ h¬n b»ng c¸ch ®iÒu chØnh thang mµu Dïng chøc n¨ng “Hue” söa ®æi thang mµu trong vïng ¶nh ®· mµu ho¸: 1/ Tõ Thùc ®¬n “Enhancing”, chän “Hue”, hoÆc Trªn thanh c«ng cô t¨ng s¸ng, bÊm vµo 2./ Trong hép tho¹i võa xuÊt hiÖn, kÐo thanh tr−ît hoÆc gâ vµo hép trÞ sè ®iÒu chØnh thang mµu. Cã thÓ dïng cöa sæ “Preview” ®Ó xem tr−íc hiÖu øng thang mµu ®· chän. Rotate - Xoay h×nh NhÊn vµo nót c«ng cô nµy ®Ó xoay h×nh ¶nh ®i 900. Xoay h×nh cã thÓ rÊt cã Ých mét khi ph¶i b¾n tia X vµo vËt thÓ víi VCU ®Æt bªn c¹nh vËt thÓ (c¸p nèi ë phÝa trªn) sau ®ã xoay ®Ó t×m ra h×nh cã chiÒu th¼ng ®øng. §Ó tr¸nh bÞ nhÇm lÉn, ®¬n gi¶n nhÊp chuét vµo c«ng cô Rotate ®Ó xoay h×nh vËt thÓ ®Õn h−íng cÇn chän. PhÝm nãng: F6 Undo - Bá t¸c vô võa thùc hiÖn NhÊn vµo nót c«ng cô nµy ®Ó bá t¸c vô võa thùc hiÖn. Cã thÓ Undo 5 lÇn liÒn, b»ng c¸ch nhÊp chuét tõng lÇn mét. PhÝm nãng: Alt+Backspace Redo - LÆp l¹i t¸c vô võa bá NhÊn vµo nót c«ng cô nµy ®Ó lÆp l¹i t¸c vô võa bá. Cã thÓ Redo 5 lÇn liÒn b»ng c¸ch nhÊp chuét tõng lÇn mét. PhÝm nãng: Ctrl+Backspace Restore Original Image - Phôc håi h×nh ¶nh ban ®Çu NhÊn vµo nót c«ng cô nµy ®Ó quay trë l¹i h×nh ¶nh ban ®Çu ®−îc l−u tõ lÇn tr−íc vµ xo¸ bá mäi t¸c vô võa thùc hiÖn trªn h×nh. PhÝm nãng: Alt+Delete QuickSave - L−u ¶nh nhanh NhÊn vµo nót c«ng cô nµy ®Ó bæ sung mét h×nh ¶nh míi mét c¸ch nhanh chãng vµo sªri ¶nh hiÖn cã, mµ kh«ng cÇn ph¶i nhËp c¸c th«ng tin cña ¶nh vµo. ¶nh míi sÏ ®−îc l−u víi cïng chi tiÕt nh− ¶nh tr−íc, víi mét sè sªri ®−îc ghi cïng tªn ¶nh. L−u ý: Khi l−u h×nh ¶nh thø nhÊt sau khi ®¨ng nhËp, nhÊt thiÕt ph¶i cung cÊp toµn bé chi tiÕt th«ng tin vÒ ¶nh. §Ó tiÕt kiÖm thêi gian, QuickSave sÏ gîi ý mét tªn ¶nh mÆc ®Þnh, kÌm sè liÖu vÒ thêi gian vµ ngµy th¸ng. PhÝm nãng: Alt+F2 Activate X-ray & Set Exposure - KÝch ho¹t tia X vµ ®Æt xung C«ng cô nµy cho phÐp ®Æt sè xung tia X cÇn ph¸t. §Ó ®Æt xung vµ kÝch ho¹t tia X. 19
II.5.2. Lµm viÖc víi c¸c thùc ®¬n Khi b¶ng c«ng cô Tool Palette cung cÊp c¸c truy nhËp nhanh vµo hÇu hÕt c¸c chøc n¨ng h÷u Ých cña foXray II, ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa ®ã lµ c¸c chøc n¨ng duy nhÊt hiÖn cã. Sö dông c¸c thùc ®¬n cña foXray II, cã thÓ truy nhËp thªm nhiÒu chøc n¨ng t¨ng s¸ng h×nh ¶nh, tÖp tin vµ c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý C¬ së D÷ liÖu. B¶ng d−íi ®©y sÏ miªu t¶ tãm t¾t c¸c thùc ®¬n cña foXrayII vµ nh÷ng g× cho phÐp sö dông. Menus Funtions Thùc ®¬n Chøc n¨ng File - Më, ®ãng, l−u, in vµ göi E-mail c¸c file h×nh ¶nh. L−u ý r»ng c¸c (TÖp tin) h×nh ¶nh ®· l−u qua thùc ®¬n File kh«ng ®−îc bæ sung vµo C¬ së D÷ liÖu. -NhËp vµ xuÊt c¸c h×nh ¶nh. - §¨ng nhËp víi mét tªn ng−êi sö dông kh¸c hoÆc ®Þnh vÞ mµ kh«ng cÇn tho¸t khái foXray II. - Tho¸t khái foXray II. - Truy nhËp mét trong sè nh÷ng h×nh ¶nh cuèi cïng ®−îc më, b»ng c¸ch chän nã trong Recent File List. - T¸c vô Undo (bá thao t¸c võa thùc hiÖn) vµ Redo (lÆp l¹i thao t¸c Edit võa bá), vµ l−u h×nh ¶nh gèc (Biªn tËp) - Copy vµ d¸n c¸c vïng ¶nh - Chän c¸c tham chiÕu ®Ó lµm viÖc víi thanh c«ng cô Select Region - chän vïng (gi÷ tuú chän vïng vµ chän nót tuú chän rª chuét – Enable Dragging options) - Chång vµ céng h×nh ¶nh View (Xem) - Chän toµn bé h×nh ¶nh, mét h×nh ch÷ nhËt hoÆc mét vïng ®Æc biÖt - Chän c¸c tham chiÕu ®Ó lµm viÖc víi thanh c«ng cô Select Region – chän vïng (®¶m b¶o cho tuú chän kÐo rª) - Zoom in/ out ( Phãng to, thu nhá) - HiÓn thÞ hoÆc Èn cöa sæ Zoom 20