BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN<br />
VIỆN MÔI TRƢỜNG NÔNG NGHIỆP<br />
-----------------------------------------<br />
<br />
BÁO CÁO TỔNG KẾT<br />
KẾT QUẢ THỰC HIỆN ĐỀ TÀI THUỘC DỰ ÁN KHOA HỌC<br />
CÔNG NGHỆ NÔNG NGHIỆP VỐN VAY ADB<br />
<br />
Tên đề tài: NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG CHẾ PHẨM VI SINH ĐỂ CHẾ<br />
BIẾN PHẾ THẢI CHĂN NUÔI LÀM PHÂN BÓN HỮU CƠ SINH HỌC<br />
TẠI CÁC NÔNG HỘ Ở QUỲ HỢP TỈNH NGHỆ AN<br />
<br />
Cơ quan chủ quản: Bộ NN& PTNT<br />
Cơ quan chủ trì : Viện Môi trƣờng Nông nghiệp<br />
Chủ nhiệm đề tài: ThS.Vũ Thúy Nga<br />
Thời gian thực hiện đề tài: 2009-2011<br />
<br />
Hà nội, 12/2011<br />
<br />
THÔNG TIN CHUNG ĐỀ TÀI<br />
Tên đề tài: Nghiên cứu ứng dụng chế phẩm vi sinh để chế biến phế thải chăn<br />
nuôi làm phân bón hữu cơ sinh học tại các nông hộ ở Quỳ Hợp tỉnh Nghệ An<br />
Thuộc chƣơng trình: "Chương trình nghiên cứu nông nghiệp hướng tới khách<br />
hàng" thuộc Dự án Khoa học công nghệ Nông nghiệp vốn vay ADB<br />
Thời gian thực hiện:<br />
<br />
2009 - 2011<br />
<br />
Cơ quan chủ quản:<br />
<br />
Bộ Nông nghiệp và PTNT<br />
<br />
Cơ quan chủ trì:<br />
VN<br />
<br />
Viện Môi trường Nông nghiệp- Viện Khoa học Nông nghiệp<br />
<br />
Chủ nhiệm đề tài: ThS. Vũ Thúy Nga<br />
Danh sách tổ chức, cá nhân tham gia thực hiện đề tài<br />
TT<br />
<br />
Họ và tên<br />
<br />
Đơn vị công tác<br />
<br />
Ghi chú<br />
Thư Ký đề tài<br />
<br />
1<br />
<br />
ThS. Lương Hữu Thành<br />
<br />
Viện Môi trường Nông nghiệp<br />
<br />
2<br />
<br />
CN. Lê Thị Thanh Thủy<br />
<br />
-nt-<br />
<br />
3<br />
<br />
ThS. Đào Văn Thông<br />
<br />
-nt-<br />
<br />
4<br />
<br />
ThS. Cao Hương Giang<br />
<br />
-nt-<br />
<br />
5<br />
<br />
CN. Tống Hải Vân<br />
<br />
-nt-<br />
<br />
6<br />
<br />
ThS. Hứa Thị Sơn<br />
<br />
-nt-<br />
<br />
7<br />
<br />
CN. Hà Thị Thúy<br />
<br />
-nt-<br />
<br />
8<br />
<br />
CN. Cao Thị Thanh Tâm<br />
<br />
Viện Thổ nhưỡng Nông hóa<br />
<br />
9<br />
<br />
ThS. Nguyễn Thu Hà<br />
<br />
Viện Thổ nhưỡng Nông hóa<br />
<br />
10<br />
<br />
ThS. Bùi Duy Hùng<br />
<br />
Sở Nông nghiệp & PTNT Nghệ An<br />
<br />
11<br />
<br />
KS. Nguyễn Hữu Minh<br />
<br />
Sở Nông nghiệp & PTNT Nghệ An<br />
<br />
12<br />
<br />
Sầm Thị Thủy<br />
<br />
13<br />
<br />
Lò Văn Sáo<br />
<br />
14<br />
<br />
Nguyễn Xuân Tâm<br />
<br />
Cán bộ phòng nông nghiệp xã Tam Hợp<br />
<br />
15<br />
<br />
Nguyễn Thị Nhung<br />
<br />
Chi hội phụ nữ xã Châu Lý<br />
<br />
Chi hội phụ nữ xã Bắc Sơn<br />
Phụ trách khuyến nông xã Bắc Sơn<br />
<br />
1<br />
<br />
Chủ trì nhánh<br />
<br />
Chủ trì nhánh<br />
<br />
MỤC LỤC<br />
I. ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................................. 4<br />
II. MỤC TIÊU ĐỀ TÀI ................................................................................................. 8<br />
1. Mục tiêu tổng quát ................................................................................................... 8<br />
2. Mục tiêu cụ thể ........................................................................................................ 8<br />
III. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƢỚC ..... 9<br />
1. Tình hình nghiên cứu trong nước ............................................................................ 9<br />
2. Tình hình nghiên cứu ngoài nước.......................................................................... 14<br />
IV. NỘI DUNG, VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................... 19<br />
1. Nội dung nghiên cứu ............................................................................................. 19<br />
2. Vật liệu nghiên cứu ............................................................................................... 19<br />
3. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................... 20<br />
3.1. Phương pháp điều tra, đánh giá hiện trạng sản xuất nông nghiệp, nhu cầu<br />
sử dụng và tiềm năng phát triển phân bón hữu cơ sinh học từ các nguồn phế<br />
thải hữu cơ tại Quỳ Hợp, Nghệ An ........................................................................ 20<br />
3.2. Phương pháp lấy mẫu phế thải, phân tích hàm lượng hữu cơ, N, P, K…<br />
trong phế thải rắn theo TCVN 6496 : 1999. .......................................................... 20<br />
3.3. Phân tích các chỉ tiêu vi sinh vật hiếu khí tổng số, một số vi sinh vật gây<br />
bệnh đối với người, động vật trong phế thải chăn nuôi TCVN 4829:2001,<br />
TCVN 6187-2:1996; TCVN 6848:2007 ................................................................ 20<br />
3.4. Phương pháp đánh giá khả năng chuyển hoá hợp chất cacbon của vi sinh<br />
vật theo TCVN 6168:2002..................................................................................... 20<br />
3.5. Phương pháp xác định mật độ vi sinh vật (theo phương pháp Koch) ............ 20<br />
3.6. Phương pháp xác định hoạt tính sinh học của các chủng vi sinh vật ............. 21<br />
3.6.1. Xác định hoạt tính phân giải xenluloza.................................................... 21<br />
3.6.2. Xác định khả năng phân giải protein. ...................................................... 22<br />
3.6.3. Xác định khả năng phân giải photphat hữu cơ........................................ 24<br />
3.6.4. Xác định khả năng đối kháng vi khuẩn gây bệnh .................................... 25<br />
3.6.5. Xác định hoạt tính phân giải tinh bột. ...................................................... 25<br />
3.7. Phương pháp xác định mức đô ̣ an toàn sinh ho ̣c của các chủng vi sinh vật ... 25<br />
3.8. Phương pháp theo dõi sự biến động nhiệt độ của đống ủ ............................... 26<br />
3.9. Phương pháp xử lý phế thải chăn nuôi ........................................................... 26<br />
3.10. Đánh giá nhanh độ chín và độ an toàn của phân ủ ....................................... 28<br />
3.11. Phương pháp xử lý số liệu ............................................................................ 28<br />
3.12. Phương pháp thí nghiệm trên cây trồng: các thí nghiệm đánh giá trên cây<br />
được bố trí theo phương pháp khối hoàn toàn ngẫu nhiên (RBCD) ...................... 28<br />
V. KẾT QUẢ THỰC HIỆN ĐỀ TÀI ......................................................................... 34<br />
1. Kết quả nghiên cứu khoa học ................................................................................ 34<br />
1.1. Đánh giá hiện trạng sản xuất nông nghiệp, nhu cầu sử dụng và tiềm năng<br />
phát triển phân bón hữu cơ sinh học từ các nguồn phế thải hữu cơ tại Quỳ Hợp,<br />
Nghệ An ................................................................................................................. 34<br />
1.1.1. Hiện trạng sản xuất nông nghiệp ở Quỳ Hợp, Nghệ An .......................... 34<br />
1.1.1.1. Tình hình sản xuất nông nghiệp ........................................................ 34<br />
1.1.1.2. Chăn nuôi .......................................................................................... 36<br />
2<br />
<br />
1.1.2. Nhu cầu sử dụng phân bón và tiềm năng phát triển phân bón hữu cơ<br />
sinh học. ............................................................................................................. 37<br />
1.1.2.1. Nhu cầu sử dụng phân bón ................................................................ 37<br />
1.1.2.2. Tiềm năng phát triển phân bón hữu cơ sinh học tại Quỳ Hợp, Nghệ<br />
An ................................................................................................................... 38<br />
1.1.3. Nguồn phế thải hữu cơ trong chăn nuôi gia súc, gia cầm và tình hình<br />
xử lý, sử dụng phế thải hữu cơ tại huyện Quỳ Hợp, Nghệ An. ......................... 39<br />
1.2. Nghiên cứu lựa chọn chủng vi sinh vật và đánh giá sự phù hợp của chế<br />
phẩm vi sinh trong xử lý phế thải chăn nuôi tại Quỳ Hợp, Nghệ An. ................... 41<br />
1.2.1. Nghiên cứu lựa chọn và đánh giá hoạt tính sinh học các chủng vi sinh<br />
vật có khả năng chuyển hóa chất hữu cơ phù hợp với các nguồn phế thải hữu<br />
cơ của địa phương. ............................................................................................. 41<br />
1.2.1.1. Lựa chọn và đánh giá hoạt tính sinh học của các chủng VSV có<br />
khả năng chuyển hóa chất hữu cơ .................................................................. 41<br />
1.2.1.2. Nghiên cứu điều kiện sinh trưởng phát triển của các chủng lựa<br />
chọn. ............................................................................................................... 44<br />
1.2.1.3. Mức độ an toàn sinh học của các chủng VSV lựa chọn .................... 47<br />
1.2.2. Nghiên cứu đánh giá sự phù hợp của chế phẩm vi sinh vật trong xử lý<br />
phế thải chăn nuôi và các nguồn hữu cơ địa phương. ........................................ 50<br />
1.3. Nghiên cứu qui trình sản xuất phân hữu cơ sinh học bằng chế phẩm vi<br />
sinh. ........................................................................................................................ 51<br />
1.3.1. Nghiên cứu thử nghiệm xử lý chế biến phế thải chăn nuôi làm phân<br />
bón hữu cơ sinh học ........................................................................................... 51<br />
1.3.1.1. Tạo chế phẩm vi sinh vật................................................................... 51<br />
1.3.1.2. Nghiên cứu thử nghiệm xử lý chế biến phế thải chăn nuôi trong<br />
điều kiện thí nghiệm. ...................................................................................... 57<br />
1.3.1.3. Nghiên cứu thử nghiệm xử lý chế biến phế thải chăn nuôi tại các<br />
nông hộ địa phương ........................................................................................ 62<br />
1.3.2. Đánh giá ảnh hưởng của phân bón hữu cơ sinh học chế biến từ nguồn<br />
phế thải chăn nuôi đối với cây trồng chính của địa phương .............................. 65<br />
1.3.3. Qui trình sản xuất phân bón hữu cơ sinh học bằng chế phẩm vi sinh<br />
trong xử lý chế biến phế thải chăn nuôi. ............................................................ 70<br />
1.4. Xây dựng mô hình sản xuất và sử dụng phân bón hữu cơ sinh học. .............. 70<br />
1.4.1. Tổ chức các lớp tập huấn cho cán bộ khuyến nông, hộ nông dân tham<br />
gia xây dựng mô hình về kỹ thuật sử dụng chế phẩm vi sinh để sản xuất và<br />
sử dụng phân bón hữu cơ sinh học từ phế thải chăn nuôi. ................................. 70<br />
1.4.2. Xây dựng mô hình xử lý và sản xuất phân bón hữu cơ sinh học từ phế<br />
thải chăn nuôi bằng chế phẩm vi sinh quy mô nông hộ tại các xã có chăn<br />
nuôi gia súc, gia cầm phù hợp với nguồn phế thải nông nghiệp của nông hộ. .. 71<br />
1.4.3. Xây dựng mô hình sử dụng phân bón hữu cơ chế biến từ nguồn phế<br />
thải chăn nuôi và phế phụ phẩm nông nghiệp đối với một số đối tượng cây<br />
trồng ................................................................................................................... 71<br />
2 . Tổng hợp các sản phẩm đề tài .............................................................................. 75<br />
2.1. Các sản phẩm khoa học: ................................................................................. 75<br />
2.2. Kết quả đào tạo/tập huấn cho cán bộ hoặc nông dân..................................... 76<br />
3<br />
<br />
3. Đánh giá tác động của kết quả nghiên cứu ............................................................ 76<br />
3.1. Hiệu quả môi trường ....................................................................................... 76<br />
3.2. Hiệu quả kinh tế - xã hội................................................................................. 76<br />
4. Tổ chức thực hiện và sử dụng kinh phí ................................................................. 77<br />
4.1. Tổ chức thực hiện ........................................................................................... 77<br />
4.2. Sử dụng kinh phí ............................................................................................. 77<br />
VI. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ .................................................................................. 79<br />
1. Kết luận ................................................................................................................. 79<br />
2. Đề nghị .................................................................................................................. 80<br />
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................... 81<br />
PHỤ LỤC ..................................................................................................................... 84<br />
<br />
4<br />
<br />