Báo cáo tốt nghiệp: Thị trường vốn Việt Nam

Chia sẻ: Nguyen An | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

958
lượt xem 340
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Như ta đã biết, thị trường vốn là yếu tố cơ bản của nền kinh tế thị trường hiện đại. Nền kinh tế của một quốc gia có phát triển mạnh mẽ hay không , điều đó sẽ được phản ánh thông qua thị trường vốn. Tất cả các biến động trong nền kinh tế đều ít nhiều gây ra các ảnh hưởng đối với thị trường vốn, vì vậy mà thị trường vốn còn được coi là “ một nền kinh tế tượng trưng” cho nền kinh tế thực....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo tốt nghiệp: Thị trường vốn Việt Nam

TRƯỜNG............................... KHOA………………………. BÁO CÁO TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: Thị trường vốn Việt Nam 1
MỤC LỤC Tăng trưởng kinh tế .............................................................. 7 II. Phân loại thị trường vốn ............................................... 11 1. Thị trường vốn đầu tư gián tiếp .................................... 11 3. Căn cứ vào sự luân chuyển của nguồn vốn................... 14 3.1 Thị trường sơ cấp.......................................................... 14 4. Căn cứ vào hàng hoá trên thị trường............................ 15 4.1 Thị trường cổ phiếu. ..................................................... 15 IV. Chính sách tạo vốn và sử dụng trong nền kinh tế ..... 25 CHƯƠNG II ........................................................................ 26 THỰC TRẠNG, ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG VỐN VIỆT NAM ....................... 26 I, Thực trạng........................................................................ 26 1.Tình hình phát triển ........................................................ 26 II. Mục tiêu phát triển thị trường vốn Việt Nam đến 2010 và định hướng đến năm 2020............................................. 28 PHẦN III : KẾT LUẬN .................................................... 30 I. Tổng kết thực tiễn về thị trường vốn ở Việt Nam ........ 30 2
PHẦN I : MỞ ĐẦU Cùng với lao động và đất đai, vốn là một yếu tố đầu vào vô cùng quan trọng mà tất cả các doanh nghiệp phải lựa và sử dụng một cách hợp lý. Ngày nay, với sự phát triển của nền kinh tế thị trường, trị trường vốn ở nước cũng phát triển ngày càng phong phú, đa dạng. Như ta đã biết, thị trường vốn là yếu tố cơ bản của nền kinh tế thị trường hiện đại. Nền kinh tế của một quốc gia có phát triển mạnh mẽ hay không , điều đó sẽ được phản ánh thông qua thị trường vốn. Tất cả các biến động trong nền kinh tế đều ít nhiều gây ra các ảnh hưởng đối với thị trường vốn, vì vậy mà thị trường vốn còn được coi là “ một nền kinh tế tượng trưng” cho nền kinh tế thực. Bên cạnh đó, một quốc gia muốn phát triển về mọi mặt đặc biệt là về kinh tế thì điều vô cùng quan trọng đối với quốc gia đó chính là vốn- điều kiện hàng đầu trong quá trình phát triển của mọi quốc gia, nhất là đối với các quốc gia đang phát triển như nước ta. Đứng trước yêu cầu phát triển đất nước, đưa đất nước thoát khỏi tình trạng đói nghèo để trở thành một quốc gia có nền công nghiệp phát triển, nền kinh tế được chuyển dịch theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá, đời sống nhân dân được nâng cao về mọi mặt, củng cố an ninh quốc phòng, phát triển văn hoá-xã hội…; thì nhu cầu về vốn càng lớn và càng trở nên cấp thiết. Do vậy mỗi doanh nghiệp, mỗi ngành, mỗi lĩnh vực của nền kinh tế đều đặt vấn đề thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước và sử dụng vốn sao cho hiệu quả lên vị trí quan trọng. Hiện nay, thị trường vốn chính là kênh cung cấp vốn phong phú nhất, đa dạng nhất với nhiều hình thức khác nhau, nhiều thời hạn khác nhau cho các chủ thể trong nền kinh tế quốc dân. Từ những lí do kể trên, chúng ta thấy được vai trò quan trọng của thị trường vốn đối với nền kinh tế Việt Nam, cũng như tính cấp thiết của việc nghiên cứu loại thị trường này để đưa các giải pháp nhằm phát triển và hoàn thiện thị trường vốn. Dựa trên những kiến thức đã được học trong bộ môn tài chính tiền tệ, kinh tế học… và xuất phát từ tình hình thực tiến của thị trường vốn ở Việt Nam, chúng ta hãy đi tìm hiểu đề tài “ Thị trường vốn Việt Nam”. Một đề tài nóng bỏng và cấp thiết của một nền kinh tế mở Kết cấu của đề tài bao gồm ba chương: Chương I : Những lý luận chung về thị trường vốn. 3
Chương II : Thực trạng, định hướng và giải pháp phát triển trên thị trường vốn ở Việt Nam 4
PHẦN II: NỘI DUNG CHƯƠNG I NHỮNG LÝ LUẬN CHUNG VỀ THỊ TRƯỜNG VỐN I. Khái niệm và vai trò của thị trường vốn 1.1. Khái niệm. Thị trường vốn là thị trường cung cấp vốn cho các khoản đầu tư dài hạn các doanh nghiệp, của chính phủ và các hộ gia đình. * Thị trường vốn (TTV) là nơi trao đổi các công cụ tài chính trung và dài hạn. một công cụ tài chính có thời hạn thanh toán trên 1 năm được coi là công cụ của TTV. Do thời gian luân chuyển vốn trên thị trường này dài hạn hơn so với thị trường tiền tệ nên các công cụ trên thị trường vốn có độ rủi ro cao hơn và đi theo nó là lợi tức kì vọng cũng cao hơn. 1.2. Vai trò 1- Vai trò tập trung và tích tụ vốn cho đầu tư vốn cho đầu tư. Thị trường vốn có một ý nghĩa vô cùng quan trọng trong sự phát triển kinh tế của mỗi đất nước, đây là một kênh bổ sung vốn rất hiệu quả và nhanh chóng cho các nhà đầu tư và các doanh nghiệp . Thông qua việc phát hành và mua bán các loại chứng khoán , các khoản vốn nhỏ lẻ tồn tại trong dân cư được các tổ chức kinh tế huy động nhằm đáp ứng nhu cầu về vốn cho công cuộc đầu tư và xây dựng của chủ đầu tư. Các doanh nghiệp phát hành cổ phiếu , trái phiếu để huy động vốn cùng chính phủ và các địa phương phát hành trái phiếu của chính phủ và trái phiếu địa phương để bù đắp thiếu hụt ngân sách hoặc đầu tư xây dựng các dự án lớn. Nếu đem so sánh với các phương thức huy động vốn khác thì thị trường vốn có thể huy động một cách đa dạng hơn, rộng rãi hơn với một phương thức linh hoạt hơn , từ đó có thể đáp ứng một cách nhanh chóng những nhu cầu khác nhau của các nhà đầu tư, đảm bảo được tính hiệu quả và thời gian cho nhà đầu tư và những người cần vốn. Ngoài ra , thông qua thị trường vốn thì chính phủ và địa phương có thể huy động vốn cho ngân sách hoặc đầu tư vào các công trình bằng việc phát hành trái phiếu , công trái . Hơn nữa , nếu xét theo quan điểm kinh tế học thì 5
đây là hình thức cụ thể kiềm chế được lạm phát do không phải in thêm tiền vào lưu thông để phục vụ cho chi tiêu của chính phủ . Ở Việt Nam hiện nay thì vai trò này đã bắt đầu phát huy tác dụng nhưng vẫn chưa thoả mãn nhu cầu về vốn hiện nay. Theo các nhà kinh tế thì tổng nhu cầu về vốn đầu tư của Việt Nam hiện nay : 258000 tỉ đồng (năm 2004) , 300.000 tỉ đồng ( năm 2005) và khoảng từ 360.000-370.000 tỉ đồng ( năm 2006) trong khi đó thì đến tháng 8/2006 chúng ta chỉ mới huy động được một lượng rất nhỏ khoảng 8.000 tỉ đồng so với quy mô đầu tư. 2. Thị trường vốn góp phần tạo lập cơ chế đầu tư hợp lý, thúc đẩy quá trình sử dụng vốn một cách hợp lý. Thị trường vốn là kênh huy động vốn theo tín hiệu cơ chế thị trường , là van điều tiết hữu hiệu các khoản vốn từ nơi thừa sang nơi thiếu vốn , từ nơi sử dụng kém hiệu quả sang nơi sử dụng vốn hiệu quả hơn. Theo các chuyên gia, các nhà quản lý của các tổ chức quỹ đầu tư hàng đầu thế giới nhận xét thì việc khả năng huy động vốn đầu tư của nước ngoài là rất tốt và có triển vọng tăng cao hơn trong các năm tiếp theo. Bà Johanna Chua, Giám đốc phân tích kinh tế và thị trường các nước đang phát triển ở châu Á thuộc Ban phụ trách thị trường toàn cầu châu Á của Citigroup nói việc Việt Nam gia nhập WTO vào năm 2006 sẽ khuyến khích thêm vốn đầu tư trực tiếp của nước ngoài vào châu Á nói chung và tăng khả năng mở rộng thị trường của Việt Nam tại thị trường Mỹ và EU nói riêng. Cũng cần nói thêm rằng Citigroup hiện nay là tập đoàn cung cấp dịch vụ tài chính và ngân hàng lớn nhất thế giới. Tại Việt Nam, Citigroup đó 4 năm liền được nhận giải thưởng Ngân hàng có dịch vụ tốt nhất 3. Thu hút vốn đầu tư nước ngoài Hàng năm Việt Nam thu hút vốn một lượng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài rất lớn từ các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế của người nước ngoài thông qua việc đầu tư vào thị trường cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài (FDI) không chỉ mang lại vốn mà cũng có vai trò quan trọng thúc đẩy thị trường tài chính phát triển theo hướng nâng cao hiệu quả hoạt động, mở rộng qui mô và tăng tính minh bạch; nâng cao chất lượng quản trị doanh nghiệp Tuy nhiên, dung vốn này cũng tiềm ẩn những rủi ro hơn so với các kênh huy động vốn nước ngoài khác. Chính vì vậy, thúc đẩy thu hút FII ổn định và tương xứng với tiềm năng, góp phần tạo động lực phát triển thị trường vốn và nền kinh tế Việt Nam đang là vấn đề được các cơ quan hoạch định chính sách, các nhà đầu tư, các doanh nghiệp quan tâm. Theo Bà Nguyễn Thị Liên Hoa, Trưởng Ban phát triển thị trường thuộc Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thì : 6
"Trong hai năm 2004 và 2005, tốc độ cổ phần hoá các doanh nghiệp Nhà nước đó được đẩy mạnh hơn so với những năm trước rất nhiều lần. Tới cuối tháng 3 năm 2006, đó cú 4.673 doanh nghiệp Nhà nước được tái cơ cấu, trong đó có 3.298 doanh nghiệp được cổ phần hoá. .Một khu vực tiềm tàng nữa mà có thể thu hút được nguồn vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài, đó chính là khu vực các doanh nghiệp vừa và nhỏ tư nhân. Hiện nay, có tới 97% của hơn 230.000 doanh nghiệp đăng ký hoạt động tại Việt Nam là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Các doanh nghiệp tư nhân rất năng động và phát triển mạnh mẽ và đó trở thành một bộ phận quan trọng của nền kinh tế. Sự phát triển chung của cả nền kinh tế cùng những cải cách mạnh mẽ về thể chế và khuôn khổ pháp lý trong nỗ lực gia nhập WTO đó được các nhà đầu tư nước ngoài chú ý. 4. Thị trường vốn tác động đến tăng trưởng tới nền kinh tế của đất nước . Theo các lý thuyết về đầu tư như : lý thuyết về đầu tư , lý thuyết gia tốc đầu tư … thì vốn có tác động rất lớn tới sự phát triển kinh tế. Như ta đã biết thì vốn được huy động từ rất nhiều nguồn khác nhau trong đó có thị trường vốn . Theo tính chất bắc cầu trong kinh tế thì thị trường vốn cũng có một tác động rất lớn tới sự phát triển kinh tế của đất nước Ta có thể thông qua hình vẽ dưới đây để có thể hiểu được tầm quan trọng của vốn đầu tư với sự tăng trưởng của nền kinh tế Tăng trưởng kinh tế vốn đầu tư Khi nguồn vốn đầu tư tăng thì khối lượng sản phẩm sản xuất ra tăng , từ đó làm tăng tổng thu nhập quốc dân , làm cho GDP tăng từ đó làm cho nền kinh tế tăng trưởng . Tuy nhiên khi nguồn vốn đầu tư tăng đến một mức nào đó thì kinh tế không thể tăng trưởng thêm đựơc do nền kinh tế cũng phụ thuộc rất nhiều 7
yếu tố khác nhau như : lao động , tài nguyên thiên nhiên, hay chính sách tài khoá của chính phủ . Nước ta xuất phát từ một nước nghèo nàn và lạc hậu thì nguồn vốn lại là một yếu tố vô cùng quan trọng trong sự phát triển kinh tế của đất nước. Không có tiền chúng ta không thể làm được gì, không có tiền chúng ta không thể mọc thêm các nhà máy sản xuất, không thể tận dụng nguồn lao động dồi dào của nước ta , không thể tận dụng những gì mà thiên nhiên đó ban tặng cho chúng ta . Kể từ khi đất nước ta chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung bao cấp sang nền kinh tế thị trường thì nguồn vốn là một điều rất quan trọng. Chính phủ đã cố gắng tạo ra những cơ chế chính sách hợp lý tuỳ thuộc vào từng hoàn cảnh của đất nước ta, để có thể phát huy tối đa mọi khả năng và nguồn lực của đất nước.Và, cũng từ đó thì thị trường vốn cũng dần dần mở cửa khi chúng ta hội nhập kinh tế thế giới. Hiếm thấy lần phát hành trái phiếu Chính phủ đầu tiên nào thu được thành công như của Việt Nam" là nhận định được nhiều nhà đầu tư nước ngoài đưa ra. Bằng chứng là ngay ngày đầu tiên tại Hong Kong (19.10), số lượng các nhà đầu tư đặt mua đó đạt khoảng 1 tỷ USD, gấp 2 lần số lượng trái phiếu Chính phủ Việt Nam định phát hành. Đến ngày 26.10, sau khi Chính phủ quyết định tăng khối lượng phát hành thêm 250 triệu USD, số lượng các nhà đầu tư đặt mua đó tăng lên tới hơn gấp 3 lần từ mức trên 1 tỷ USD lên khoảng 3 tỷ USD. Ngày định giá trái phiếu, 29/10, số lượng các nhà đầu tư đặt mua đó lờn tới con số kỷ lục 4,5 tỷ USD, tức là gấp 6 lần mức Chính phủ Việt Nam phát hành trong đợt này. Đặc biệt, có ngân hàng của Malaysia cũn dựng cả tiền dự trữ để tham gia mua 50 triệu USD. Điều này chứng tỏ, sức hút mạnh mẽ của trái phiếu Việt Nam trên thị trường vốn quốc tế. 5. Thị trường vốn làm đa dạng hoá các cơ hội đầu tư cho các chủ đ ầ u tư . Trước kia khi chưa có thị trường vốn thì các nhà đầu tư thường không có nhiều cơ hội đầu tư, nhất là những nhà đầu tư có quy mô vốn nhỏ , những người có vốn nhàn rỗi . Hiện nay , khi thị trường vốn xuất hiện thỡ đó tạo ra rất , rất nhiều cơ hội đầu tư cho các nhà đầu tư. Chỉ tính riêng trên thị trường chứng khoán hiện nay đó cú trên 40 doanh nghiệp cổ phần được niêm yết trên thị trường chứng khoán tập trung và cũn rất nhiều doanh nghiệp khác trên thị trường OTC. Chính điều này đó làm tăng khả năng cạnh tranh nhau về vốn trên thị trường vốn. Chẳng hạn ,trên thị trường không chính thức, các hoạt động mua bán cổ phiếu diễn ra hết sức sôi động với hơn 100 loại cổ phiếu được giao dịch khá thường xuyên; trong đó có những tên tuổi nổi tiếng như Vinamilk, 8
Giống Cây trồng miền Nam, Dầu Tường An, Dược Hậu Giang, Bảo Minh, Sacombank, ACB, EximbankTuy nhiờn thỡ số lượng nhà đầu tư tham gia trên thị trường chứng khoán chưa nhiều như mong đợi, diễn biến giao dịch trên thị trường có những giai đoạn trầm lắng, nhiều công ty vẫn cũn tình trạng thiếu minh bạch trong cụng bố thụng tin khi đấu giá bán cổ phần lần đầu ra công chúng Cho tới thời điểm hiện nay, đó cú 41 công ty niêm yết tại Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM và 11 công ty đăng ký giao dịch tại Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội. Dữ liệu thị trường vào trung tuần tháng 7/2006 cho thấy mức vốn hoá của Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM ước đạt 44.442 tỷ VND, và của Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội là 15.000 tỷ VND. Tổng mức vốn hoá của toàn bộ thị trường tại thời điểm này ước chiếm tỷ trọng 7,6% GDP (khoảng 3,8 tỷ USD). Trong thời gian sắp tới, sẽ có ít nhất 7 công ty nữa được cấp phép niêm yết và dự kiến thị trường sẽ chiếm tỷ trọng ít nhất 8,5% GDP trong năm nay. 6. Thị trường vốn tạo điều kiện để thực hiện các chính sách kinh tế vi mô. Thị trường vốn có một ý nghĩa rất quan trọng trong sự phát triển kinh tế của các nước có nền kinh tế thị trường. Thị trường vốn mà cốt lõi là thị trường chứng khoán như một trung tâm thu hút mọi nguồn vốn nhàn rỗi của các doanh nghiệp, các tổ chức tài chính, của chính phủ và địa phương tạo thành một nguồn vốn khổng lồ cho nền kinh tế. Thị trường vốn hoạt động dựa theo những tín hiệu của thị trường như lãi suất , hệ số tín nhiệm, độ rủi ro. Thị trường vốn như một cái van điều tiết của nền kinh tế, điều tiết từ nơi sử dụng vốn không hiệu quả sang đến nơi sử dụng vốn có hiệu quả hơn, từ nơi thừa vốn sang nơi thiếu vốn. Do đó thị trường vốn đó gúp phần giúp chính phủ và các tổ chức tài chính điều tiết cho nền kinh tế. Thực tế đó chứng minh điều đó rất rõ, từ khi xuất hiện thị trường vốn thì thị trường tài chính của Việt Nam đó được ổn định rất nhiều, không có những biến động quá lớn trên thị trường tài chính, tạo điều kiện cho sự phát triển kinh tế đất nước. trên thị trường vốn thì bất cứ khoản vốn nào được sử dụng đều phải trả giá do vậy mà người sử dụng vốn phải quan tâm rất nhiều đến khả năng sinh lợi của mỗi đồng vốn bỏ ra. Khi đất nước ta chưa có cải cách kinh tế thì tình hình tài chính của Việt Nam rất rối ren, và mang tính khó lường. Tỉ lệ lạm phát tăng cao, có khi đến hàng trăm phần trăm, người dân không dám cầm tiền mặt trong tay do sợ mất giá đồng tiền , từ đó kinh tế chậm phát triển ,đời sống nhân dân gặp rất nhiều khó khăn. Nhưng cũng hiện nay, do có những chính sách tài chính ổn 9
định cùng với sự xuất hiện của thị trường vốn thì thị trường tài chính của Việt Nam đó ổn định đi rất nhiều , không còn những con số lạm phát cao như trước đây nữa mà thay vào đó là tỉ lệ lạm phát luôn luôn nằm trong phạm vi được kiểm soát . Thông qua thị trường vốn thì chính phủ đó điều tiết và thực hiện những chính sách kinh tế của mình nhằm phục vụ cho nhu cầu chi tiêu của mình và nhằm bình ổn giá cả , bình ổn thị trường tài chính , từ đó phục vụ cho nhu cầu phát triển kinh tế của doanh nghiệp ,của đất nước. 7. Thị trường vốn là công cụ đánh giá, dự báo chu kì kinh doanh của các doanh nghiệp của nền kinh tế. Đứng trên quan điểm của chính phủ và trên quan điểm của các doanh nghiệp thì thị trường vốn thực sự là cầu nối giữa doanh nghiệp , nhà nước và thị trường. Thị trường vốn như cái van điều tiết hữu hiệu các nguồn huy động vốn và sử dụng vốn . Với chính phủ thì phải ban hành những quy định và chính sách kinh tế ngày càng hợp lý hơn, ngày càng đi sâu đi sát vào tình hình trên thị trường vốn hơn. Chẳng hạn như : Nghị định số 134/2005/NĐ-CP ngày 1/1/2005 của Chính phủ về quy chế quản lý vay và trả nợ nước ngoài giúp Chính phủ xây dựng một cơ chế quản lý nợ an toàn, hiệu quả, thống nhất, và mang tính chuyên nghiệp; góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền trên cơ sở đảm bảo sự nhất quán và đồng bộ trong hệ thống văn bản phỏp lý hiện hành, đảm bảo sự không phân biệt giữa các thành phần kinh tế trong việc tiếp cận nguồn vốn của Chính phủ. Đạt được mục tiêu giám sát có hiệu quả hơn các nghĩa vụ dự phũng và rủi ro tiềm ẩn đối với ngân sách Nhà nước và dự trữ ngoại tệ quốc gia. Đồng thời tiến dần tới áp dụng các thông lệ được quốc tế thừa nhận rộng rói, nhằm hỗ trợ quỏ trỡnh hội nhập kinh tế-tài chính khu vực và quốc tế của nước ta.. Việc theo dõi, thu thập, xử lý thụng tin quản lý đảm bảo thường xuyên, kịp thời đối với mọi hoạt động thuộc lĩnh vực quản lý. Quy trình huy động, đàm phán ký kết các Hiệp định vay, thủ tục giải ngân, thanh toán, thu hồi vốn, trả nợ từ nguồn vốn nước ngoài đó được cải tiến theo hướng giảm bớt thủ tục, thời gian và từng bước hài hoà với thông lệ quốc tế. Việc bố trí sử dụng vốn đó được quy định một cỏch rừ ràng, trong đó xác định rừ những loại dự án nào được ngân sách Nhà nước cấp, dự án phải vay lại, đồng thời tăng thêm quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm trong việc vay vốn thương mại nước ngoài của các doanh nghiệp, gắn trách nhiệm sử dụng vốn hiệu quả, tạo ra khả năng trả nợ và góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay và viện trợ nước ngoài Đối với các doanh nghiệp thì thị trường vốn là một căn cứ rất quan trọng trong sự phát triển kinh tế của doanh nghiệp, nhất là với các công ty cổ phần , các công ty trách nhiệm hữu hạn có quy mô vốn hầu hết là vừa và nhỏ. 10
Để tăng quy mô sản xuất thỡ cỏc doanh nghiệp cần phải ỏp dụng nhiều biện phỏp khỏc nhau,và một trong những yếu tố là cần phải tăng quy mô vốn để đáp ứng nhu cầu sản xuất của công ty. Để có thể tăng quy mô vốn cho việc sản xuất của mỡnh thỡ cú thể ỏp dụng nhiều phương thức huy động vốn khác nhau như vay vốn của tổ chức tín dụng, tiền trợ cấp từ ngân sách nhà nước, hay thế chấp tài sản của doanh nghiệp khi vay vốn của ngân hàng… Hiện nay thỡ nguồn vốn ngõn sách không còn nữa khi Việt Nam chính thức gia nhập WTO do đó các doanh nghiệp sẽ phải huy động vốn trên thị trường vốn. Chính thị trường vốn sẽ là nơi huy động vốn một cách tốt nhất , đáp ứng một cách đầy đủ và nhanh chóng về vốn cho các doanh nghiệp. Và cũng chính thị trường vốn là căn cứ , là tín hiệu , là công cụ dự báo chu kỳ kinh doanh cho các doanh nghiệp khi đi quyết định đi vay vốn. 8 . Thực hiện chính sách tài chính, chính sách tiền tệ của nhà nước. chính sách và hệ thống biện pháp của một nhà nước trong lĩnh vực lưu thông tiền tệ, nhằm điều hành khối lượng cung và cầu tiền tệ bằng các biện pháp như phát hành tiền, chống lạm phát, dự trữ pháp định và quản lí dự trữ ngoại tệ, tái chiết khấu các kì phiếu và lãi suất, chính sách lãi suất... để đáp ứng kịp thời nhu cầu giao dịch, ổn định sức mua của đồng tiền, phát triển sản xuất, kinh doanh trong một giai đoạn nhất định. Là một bộ phận quan trọng trong hệ thống chính sách và cơ chế quản lí kinh tế của nhà nước, trên cơ sở vận dụng đúng đắn quy luật của sản xuất hàng hoá và quy luật lưu thông tiền II. Phân loại thị trường vốn 1. Thị trường vốn đầu tư gián tiếp Theo các chuyên gia về lĩnh vực đầu tư và tài chính nước ngoài thỡ thị trường vốn đầu tư gián tiếp của Việt Nam là một thị trường đầy tiềm năng. Cùng với việc tăng trưởng GDP của Việt Nam và có thể duy trỡ ở mức 8%/năm trong năm năm tới, thậm chí cũn cú thể nhanh hơn nếu có chính sách cởi mở, thông thoáng hơn. Thỡ việc các nhà đầu tư nước ngoài chấp nhận trái phiếu quốc tế VN cũng là một tín hiệu tốt cho lĩnh vực đầu tư gián tiếp vào VN. Theo VinaCapital, sau cuộc khủng hoảng tài chớnh khu vực cuối thập niờn 1990, dũng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài vào VN đó tăng trở lại. Tuy nhiên, con số vẫn cũn thấp so với đầu tư trực tiếp nước ngoài, chiếm khoảng 1,2% năm 2002 và tăng lên 3,7% năm 2004. Trong khi đó, tỉ lệ này ở Thái Lan, Malaysia và Trung Quốc là 30-40%. “Các quĩ đầu tư có mặt tại đây đang nắm giữ một lượng vốn khoảng 100 tỉ USD. Chỉ cần họ đồng ý chi 1% 11
trong số này vào VN là chỳng ta đó cú 1 tỉ USD” - ụng Don Lam, tổng giỏm đốc VinaCapital, nói. Và thực tế đó chứng minh điều này khi Việt Nam mở cửa thị trường vốn của mình với những chính sách thông thoáng hơn. Các doanh nghiệp , các tổ chức tài chính nước ngoài đó chính thức nhảy vào thị trường vốn của Việt Nam một cách nhanh chóng với một tốc độ chóng mặt. Ngoài VinaLand, VinaCapital đang nỗ lực giải ngân nốt số tiền cũn lại chừng 50 triệu đô la Mỹ trong tổng số 171 triệu đô la Mỹ của Quỹ Vietnam Opportunities Fund (VOF). Hướng đầu tư chính của VOF tiếp tục là cổ phiếu OTC và địa ốc Không phải chỉ có VinaCapital nhận ra cơ hội đầu tư tài chính ở Việt Nam đang bùng nổ. Dragon Capital, công ty quản lý quỹ có thâm niên nhất ở Việt Nam, vừa nhận quản lý thêm một quỹ mới, Vietnam Dragon Fund, với số vốn 35 triệu Đôla Mỹ. Đây là quỹ thứ ba của Dragon Capital, cùng với hai quỹ khác là VEIL (vốn 190 triệu đô la Mỹ) và Vietnam Growth Fund (90 triệu Đôla Mỹ). Công ty Quản lý quỹ MekongCapital đó đầu tư gần hết số vốn 18,5 triệu Đôla Mỹ của Mekong Enterprise Fund vào các doanh nghiệp cổ phần và tháng 5 này sẽ ra mắt một quỹ mới với số tiền 40 triệu Đôla Mỹ. Indochina cũng không đứng ngoài cuộc đua đầu tư gián tiếp khi họ đang có trong tay hai quỹ, một địa ốc với 42 triệu đô la Mỹ và một quỹ chứng khoán với 50 triệu Đôla Mỹ. Quỹ đầu tư Phan-xi-phăng (PXP) đó “đổ” 93% của số tiền 25,8 triệu Đôla Mỹ vào 23 công ty niêm yết và chưa niêm yết, đồng thời dự kiến phát hành thêm 3,5 triệu cổ phiếu để tăng vốn trong quí 2 năm nay. Tuy nhiên nhiều nhà đầu tư cũng cảnh báo, chính sách mở cửa của Chính phủ Việt Nam đó tạo thuận lợi cho các nhà đầu tư cả trong và ngoài nước, thu hút được nhiều nguồn vốn, tốc độ phát triển nhanh, nhưng vấn đề là cần phải có một khung pháp lý hoàn thiện để có thể kiểm soát được hoạt động của các doanh nghịêp. Vấn đề tiếp theo mà Việt Nam cần lưu ý là xu hướng luân chuyển đồng vốn trên thị trường thế giới quá nhanh, vì vậy, Việt Nam cần phải có qui chế, cơ sở hạ tầng để điều chuyển nguồn vốn hịêu quả, là phải hoàn thiện hệ thống tài chính, ngân hàng, kiểm toán. 2.Thị trường vốn quốc tế. Việc phát hành trái phiếu Chính phủ ra thị trường quốc tế ngoài mục tiêu huy động vốn cũng nhằm tạo ra một hình ảnh của Việt Nam trường thị trường vốn quốc tế. Trong bối cảnh chúng ta đó tiến hành hội nhập về hoạt động thương mại, đầu tư thì hội nhập tài chính không thể đứng ngoài cuộc. 12
TPCP do Việt Nam phát hành trên thị trường quốc tế sẽ là thước đo cho các nhà đầu tư khi quyết định đầu tư vào Việt Nam. Thứ trưởng Tài chính Lê Thị Băng Tâm cho biết: “Việc phát hành trái phiếu lần này có ý nghĩa rất quan trọng vỡ đây là một trong những mục tiêu của Việt Nam tham gia hội nhập vào thị trường tài chính quốc tế, đồng thời việc phát hành trái phiếu quốc tế cũng là một phương thức vay thương mại trong chiến lược huy động vốn của Việt Nam, đảm bảo quyền tự chủ trong việc sử dụng nguồn vốn huy động được không bị lệ thuộc vào điều kiện của các nhà thầu như vay tín dụng xuất khẩu. Đồng thời việc phát hành trái phiếu lần này đó mở đường cho các doanh nghiệp lớn của Việt Nam trực tiếp huy động nguồn vốn trung và dài hạn bằng ngoại tệ nhằm đáp ứng nhu cầu đầu tư phát triển kinh tế”. Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế trên thế giới thì số lượng các nhà đầu tư quốc tế tham gia mua trái phiếu đạt mức kỷ lục trên thị trường vốn trong nhiều năm lại đây (lên tới 255 nhà đầu tư lớn). Các nhà đầu tư tham gia mua trái phiếu của Chính phủ Việt Nam đều là những nhà đầu tư lớn, có uy tín trên thị trường tài chính quốc tế. Điều đặc biệt là số trái phiếu này được phát hành rộng khắp trên thế giới đó là Châu Á nắm 38%, Châu Âu nắm 32% và Mỹ là 30%. Về cơ bản, kinh tế của Việt Nam đó được công nhận là đổi mới: Chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung sang nền kinh tế thị trường định hướng XHCN; Từng bước hình thành thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN; Chuyển một nền kinh tế khép kín, nhập khẩu là chủ yếu sang nền kinh tế mở, chủ động hội nhập, hướng mạnh về xuất khẩu đồng thời thay thế nhập khẩu những sản phẩm mà Việt Nam có lợi thế và có hiệu quả. Thứ hai, các nhà đầu tư tỏ ra lạc quan với việc Việt Nam được coi là nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng cao và ổn định thứ hai châu Á, chỉ sau Trung Quốc. Bên cạnh đó, phải kể đến việc sụt giảm lũng tin của nhà đầu tư đối với trái phiếu cùng loại của Indonesia và Phillipines do tỡnh hỡnh kinh tế chớnh trị cỏc nước này thời gian qua không ổn định lắm. Số tiền thu được sẽ được bơm thêm vào nền kinh tế đang tăng trưởng nhanh với tốc độ trung bỡnh từ 7 - 8% của Việt Nam, cựng với việc đầu tư nước ngoài đang tăng nhanh tại đây. Việt Nam đó rút ra nhiều bài học từ kinh nghiệm của các nước trong khu vực trong suốt 20 năm qua và đang có những chiến lược kinh tế tài chính được đánh giá cao. Chính phủ đó cú kế hoạch 5 năm sắp tới (2006-2010) là thời gian quyết định để thực hiện chiến lược đưa Việt Nam ra khỏi tình trạng nước đang phát triển ở trình độ thấp và tạo nền tảng để đến năm 2020 cơ bản trở thành một nước công nghiệp hiện đại. 13
Các nhà đầu tư hy vọng chiến lược đó sẽ giúp họ hưởng lợi lớn trong tương lai khi bỏ tiền vào Việt Nam để cùng Việt Nam bước vào công cuộc cải cách mới. 3. Căn cứ vào sự luân chuyển của nguồn vốn 3.1 Thị trường sơ cấp. Thị trường sơ cấp đảm bảo nguồn vốn được huy động thông qua phát hành chứng khoán ra công chúng (POs - Public Oferrings hoặc lPOs - Initial Public Oferring). Thị trường sơ cấp thực sự là kênh huy động vốn trung và dài hạn cho nên kinh tế. Thị trường thứ cấp là nơi thu hút các nhà đầu tư mua đi bán lại chứng khoán, từ đó nâng cao tính thanh khoản cho các loại chứng khoán được giao dịch Trong khi đó tại Việt Nam thì tại thị trường sơ cấp chỉ mới huy động một lượng vốn cũng rất nhỏ so với quy mô đầu tư. Năm 2000 và 2001, số huy động vốn qua kênh này bằng 0, năm 2002 là 0,035 nghìn tỷ đồng. Nếu so sánh với dư nợ cho vay trung và dài hạn đa là con số không đáng kể, so với tổng dư nợ cho vay của cả hệ thống ngân hàng thì con số là không có ý nghĩa gì. Hoạt động của thị trường sơ cấp rất mờ nhạt trong hai năm đầu đi vào hoạt động có duy nhất Công ty cổ phần giấy Hải Phòng (HAPACO) phát hành thêm 01 triệu cổ phiếu mới (tương dương với số vốn 35 tỷ đồng) để huy động vốn cho dự án giấy kraf. Ngoài ra , khi nói đến thị trường sơ cấp không thể không nói đến vai trò của các ngân hàng thương mại. Các ngân hàng thương mại đảm nhiệm vai trò trong việc bảo lãnh phát hành chứng khoán cho đơn vị phát hành. Tuy nhiên tại Việt Nam, bảo lãnh phát hành là phương thức phổ biến nhất đối với trái phiếu Chính phủ. Với độ tín nhiệm cao và tiềm lực tài chính mạnh, các ngân hàng thương mại có ưu thế lớn khi tham gia bảo lãnh phát hành. Như vậy, ở thị trường chứng khoán của Việt Nam hiện nay chưa thực sự trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế, nó chỉ mới đáp ứng một phần rất nhỏ trong tổng quy mô vốn đầu tư của cả nước. 3.2 Thị trường thứ cấp Nếu thị trường sơ cấp là nơi kênh huy động vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế thì thị trường thứ cấp là nơi thu hút các nhà đầu tư mua bán lại chứng khoán đó từ đó nâng cao tính thanh khoản cho các loại chứng khoán được giao dịch. Ở thị trường thứ cấp của Việt Nam thỡ Thị trường thứ cấp lại hoạt động trầm lắng, kém sôi động, tính thanh khoản của thị trường không cao là nguyên nhân sâu xa dẫn đến hoạt động yếu kém của thị trường sơ cấp trong 14
thời gian gần đây. Nguyên nhân là do việc công bố thông tin của các doanh nghiệp niêm yết trong một số trường hợp không trung thực, đánh mất lòng tin của công chúng đầu tư đối với thị trường. Có thể nêu vài ví dụ: Công ty đồ hộp Hạ Long CANFOCO, tổng giám đốc bị truy tố đến sáu tháng mà các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán không hề hay biết Công ty bánh kẹo Biên Hoà đến 30/6/2003 vẫn tiếp tục trì hoãn không công bố thông tin về tình hình hoạt động kinh doanh trong năm 2002. Tuy nhiên nếu tính đến việc vay vốn nước ngoài thông qua việc phát hành trái phiếu chính phủ thì trên thị trường thứ cấp chúng ta lại thu được những kết quả rất tích cực , hơn cả sự mong đợi của các nhà đầu tư và của chính phủ. Qua đó chúng ta có thể thấy được tính thanh khoản cũng như việc mua bán các công cụ trên thị trường thứ cấp. Tại thị trường thứ cấp thì việc buôn bán các công cụ tài chính hết sức linh hoạt và biến động một cách liên tục. Đây cũng là thị trường được công chúng đầu tư quan tâm nhất và được theo dõi liên tục nhất. 4. Căn cứ vào hàng hoá trên thị trường. 4.1 Thị trường cổ phiếu. Người ta có thể có hàng trăm cách để đầu tư, muốn chọn được cách tốt nhất thì nhà đầu tư trước hết phải tìm được thông tin cơ bản về các công cụ tài chính mà họ đang xem xét. Trong thị trường chứng khoán thì cổ phiếu là công cụ tài chính thường được sử dụng nhất , thường được buôn bán nhiều nhất do tính đại chúng và lượng thông tin nhiều, được phổ biến rộng rãi. Thứ nhất : Thị trường chứng khoán của Việt Nam mặc dù còn non trẻ nhưng cũng đó gúp phần rất lớn trong sự tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Và được các chuyên gia nước ngoài đánh giá rất cao và được coi là thị trường đầy tiềm năng. Bên cạnh đó thì chính phủ Việt Nam cũng đó và đang rất quan tâm đến thị trường chứng khoán Việt Nam. Chính phủ đó có các nghị quyết và chủ trương liên quan đến chiến lược phát triển của toàn ngành chứng khoán, đẩy mạnh hơn nữa tiến trình cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước đi đôi với phát triển thị trường chứng khoán. Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước được chuyển giao về Bộ Tài chính nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc thúc đẩy thị trường chứng khoán phát triển.. Thứ hai : Trên thị trường không chính thức, các hoạt động mua bán cổ phiếu diễn ra hết sức sôi động với hơn 100 loại cổ phiếu được giao dịch khá thường xuyên; trong đó có những tên tuổi nổi tiếng như Vinamilk, Giống Cây trồng miền Nam, Dầu Tường An, Dược Hậu Giang, Bảo Minh, 15
Sacombank, ACB, Eximbank… Bên cạnh đó, với nỗ lực đẩy mạnh tiến trình cổ phần hoá các doanh nghiệp nhà nước và được khích lệ bởi sự tăng trưởng trở lại của thị trường chứng khoán chính thức, các đợt đấu giá bán cổ phần ra công chúng thật sự “bùng nổ” và thu hút sự quan tâm rất lớn của công chúng đầu tư. Thứ ba : Làn sóng tăng vốn điều lệ của các ngân hàng thương mại cổ phần . Vấn đề tăng cường nội lực tài chính. Sức mạnh từ nội lực sẽ là nguồn gốc để tăng trưởng một cách bền vững chứ không dựa vào nguồn lực từ bên ngoài .Do đó để phát triển thị trường chứng khoán nói chung thì cần phải tăng cường nội lực, củng cố năng lực tài chính một cách vững mạnh. Hiện tại , theo ước tính cả nước ta có khoảng 34 ngân hàng thương mại cổ phần đang hoạt động. Hầu hết là những ngân hàng có tiềm lực tài chính vừa và nhỏ so với quy mô của thế giới, cho nên hầu hết các ngân hàng này đang thực hiện chính sách thắt lưng buộc bụng để tăng vốn điều lệ, nhất là trong hai năm gần đây. Một số đơn vị đó thành công với chiến lược tăng vốn của mình và trở thành những ngân hàng thương mại cổ phần hàng đầu, như: Sacombank hiện có 505 tỷ đồng; ACB với 423,9 tỷ đồng. Kế đến là NHCP Xuất Nhập khẩu với 300 tỷ đồng, ngân hàng quân đội 280 tỉ , ngân hàng VIB 180 tỉ .Các ngân hàng đó thực hiện tăng vốn, mở rộng quy mô hoạt động; chuẩn bị cho thời kỳ hội nhập với các tổ chức thương mại quốc tế và thực hiện cam kết Hiệp định thương mại Việt - Mỹ; theo đó, ngân hàng sẽ phải đối đầu với những cạnh tranh gay gắt Thứ tư : Quá trình nhảy vào của các ngân hàng nước ngoài vào thị trường vốn ở Việt Nam. Ngân hàng Nhà nước đó quyết định mức sở hữu tối đa của các nhà đầu tư nước ngoài tại ngân hàng cổ phần trong nước là 30%, dự thảo Nghị định về tổ chức tín dụng nước ngoài mua cổ phần của ngân hàng trong nước do NHNN soạn thảo đó được trình Chính phủ. Cho dự như vậy, các ngân hàng nước ngoài dường như vẫn sẵn sàng cho một đợt tăng số tiền góp vốn trong các ngân hàng Việt Nam, đặc biệt là các cổ đông chiến lược nước ngoài tới đây sẽ được sở hữu tới 20% cổ phần tại một ngân hàng Việt Nam. Qua đó chúng ta có thể thấy được khả năng huy động vốn từ đầu tư gián tiếp của nước ngoài thông qua thị trường chứng khoán mà cụ thể ở đây là thông qua việc mua cổ phiếu để trở thành cổ đông. Tuy nhiên ở đây chúng ta phải lưu ý là việc huy động từ đầu tư nước ngoài phải hết sức phòng tránh việc thôn tính của các ngân hàng nước ngoài đối với các ngân hàng trong nước. Từ đó có thể làm đảo lộn thị trường tài chính của Việt Nam , tránh một cuộc khủng hoảng tài chính nghiêm trọng. Hơn nữa, hầu hết các ngân hàng của Việt Nam hầu hết còn non trẻ, chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc 16
quản lý và sử dụng vốn một cách có hiệu quả từ các nguồn vốn có thể huy động được. Từ đó mới thấy hết tầm quan trọng của nguồn vốn. 4.2. Thị trường trái phiếu Thị trường trái phiếu của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay chỉ là mới giai đoạn đầu với sự tồn tại sơ khai của trái phiếu chính phủ. Dư nợ của trái phiếu cũng rất thấp, chỉ mới chiếm khoảng 7% GDP so với các thị trường khác trong khu vực như : Trung Quốc 21% , Thái Lan 33% và Malaxia 62% .. Do đó để đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế bình quân 7,5%/năm trong giai đoạn 2000 - 2010, nhu cầu vốn đầu tư của toàn bộ nền kinh tế là rất lớn, khoảng 30 - 35% GDP/năm. Tuy còn non trẻ về tuổi đời, ít đa dạng trong chủ thể phát hành nhưng trong năm 2005 được coi là năm thành công của thị trường trái phiếu của Việt Nam và cũng là năm đánh dấu sự nở rộ của các loại trái phiếu trong nước được đăng kí giao dịch trên thị trường chứng khoán . Phát hành trái phiếu chính quyền địa phương cũng có nhiều khởi sắc. Đến nay, đó có 3 tỉnh, thành phố phát hành trái phiếu chính quyền địa phương với tổng số tiền huy động trên 7.000 tỷ đồng, trong đó Thành phố Hồ Chí Minh đó huy động 2.000 tỷ đồng trái phiếu, nâng tổng số huy động trong 3 năm (2003-2005) lên gần 6.000 tỷ đồng, Hà Nội huy động trên 1.100 tỷ đồng trái phiếu Thủ đô và Đồng Nai huy động khoảng 243 tỷ 4.3. Chứng khoán phái sinh Chứng khoán phái sinh là những công cụ được phát hành trên cơ sở những công cụ đó cú như cổ phiếu, trái phiếu nhằm nhiều mục tiêu khác nhau như phân tán rủi ro, bảo vệ hoặc tạo lọi nhuận.Các chứng khoán phái sinh sẽ là đòn bẩy, làm tăng nhiều lần giá trị các các đối tượng đầu tư như cổ phiếu, trái phiếu, để đảm bảo rằng nếu giá của cổ phiếu, trái phiếu có thay đổi bao nhiêu thì giá của các công cụ phái sinh vẫn sẽ được duy trì ở mức ban đầu. Thị trường các chứng khoán phái sinh là thị trường phát hành và mua đi bán lại các chứng từ tài chính, như quyền mua cổ phiếu, chứng quyền, hợp đồng quyền chọn. Các công cụ phái sinh rất phong phú và đa dạng, nhưng nhìn chung có bốn công cụ chính là Hợp đồng tương lai (futures), Hợp đồng kỳ hạn (forwards), Quyền chọn (options) và Hợp đồng hoán đổi (swaps). Thứ nhât( Hợp đồng tương lai). Hợp đồng tương lai (Futures) là việc thoả thuận giữa các bên về những nghĩa vụ mua bán phải thực hiện theo mức giá đó xác định cho tương lai mà không phụ thuộc vào giá thị trường tại thời điểm đó. Thứ hai: Hợp đồng kỳ hạn (forward) 17
Là một thỏa thuận trong đó một người mua và một người bàn chấp nhận thực hiện một giao dịch hang hóa với một khối lượng xác định tại một thời điểm xác định. Thứ ba: Quyền chọn (Option) trong Option có hai loại là Option mua và Option bán. OPTION mua: là quyền của nhà đầu tư trong đó người mua option sẽ trả cho người bán option một khoản tiền, gọi là giá trị quyền chọn hay phí quyền chọn (option premium) và người mua option sẽ có quyền được mua (nhưng không bắt buộc phải mua) một lượng tài sản nhất định (chứng khoán, ngoại tệ, hàng hoá…) theo một mức giá đó được thoả thuận trước tại thời điểm đó xỏc định trong tương lai. OPTION bán : là quyền của nhà đầu tư trong đó người mua OPTION bán sẽ phải trả cho người bán option bán một khoản tiền, gọi là phí quyền chọn và người mua option bán nay sẽ có qưyền được bán một lượng tài sản nhất định theo một mức giá đó được thoả thuận trước tại thời điểm đó được xác định trong tương lai. Thứ tư : Hợp đồng hoán đổi (Swaps) SWAPS dựa trên sự trao đổi và thực hiện hợp đồng trong lĩnh vực lãi suất và tiền tệ. Nhiều công ty, ngân hàng muốn có swap để ấn định tỷ lệ lãi suất nhằm giảm thiểu sự bất ổn trong kinh doanh. Trên thực tế, việc đầu tư vào các các công cụ phái sinh vẫn chưa được nhiều nhà đầu tư chú ý, bởi nếu các nhà đầu tư mạo hiểm mua thật nhiều cổ phiếu mà không băn khoăn về khả năng thua lỗ thì họ sẽ thu về hàng triệu USD lợi nhuận; trong khi đầu tư vào các công cụ phái sinh, tuy đảm bảo được sẽ không bị thua lỗ nhưng do các bên cung cấp công cụ phái sinh trên thị trường thường giới hạn một lượng cung cấp nhất định đồng thời yêu cầu mức phí khá cao, nên các nhà đầu tư chỉ thu về một phần lợi nhuận nhỏ hơn rất nhiều. Trên đây là những công cụ phái sinh phổ biến trên các thị trường giao dịch chứng khoán trên thế giới. Đây là những công cụ giúp các nhà đầu tư tránh được những nguy cơ do rủi ro khi đầu tư vào thị trường đầy mạo hiểm này. 5. Căn cứ vào phương thức hoạt động 5.1 Thị trường niêm yết tập trung Thị trường niêm yết tập trung hay còn gọi là sở giao dịch được tổ chức tập trung có địa điểm giao dịch cố định. Chứng khoán được mua bán là loại đó được niêm yết tại Sở giao dịch, việc mua bán được thực hiện theo phương thức đấu giá hai chiều giữa đại diện người mua và đại diện người bán.Các môi giới sàn giao dịch cùng nhau trả giá cạnh tranh và sẽ thực hiện giao dịch khi đạt được giá thoả đáng nhất cho khách hàng đầu tư . 18
Thị trường chứng khoán của Việt Nam hiện nay do mới xuất hiện nên chúng ta chỉ có hai thị trường niêm yết tập trung tại thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế thì thị trường niêm yết tập trung cũng đó có sự phát triển để đáp ứng với nhu cầu vốn đầu tư của các doanh nghiệp trên thị trường niêm yết cũng như trên thị trường giao dịch phi tập trung 5.2 thị trường phi tập trung (OTC) Thị trường phi tập trung(OTC) được tổ chức không dựa vào một mặt bằng giao dịch cố định nào mà chỉ dựa vào một hệ thống vận hành theo cơ chế cạnh tranh và thương lượng giữa các công ty chứng khoán với nhau thông qua một sự trợ giúp quyết định nhiều đến hiệu quả hoạt động. Ở các nước phát triển thỡ thị trường giao dịch phi tập trung phát triển một cách mạnh mẽ hơn thị trường giao dịch niêm yết tập trung nhờ hệ thống làm giá linh động hơn. Tại Việt Nam hiện nay thì thị trường OTC đang phát triển tại trung tâm giao dịch tại Hà Nội theo chiến lược phát triển thị trường chứng khoán của chính phủ trong những năm sắp tới. Và sẽ xây dựng một thị trường OTC hiện đại tại Hà Nội.Tính đến nay, sau một năm triển khai hoạt động, trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội đó tổ chức giao dịch cho 12 công ty đăng ký giao dịch với tổng số 494 triệu cổ phiếu (tương đương với 4.940 tỷ đồng theo mệnh giá); tổng giá trị vốn hoá thị trường của 12 công ty là 14.876 tỷ đồng, tương đương với 1,95% GDP năm 2005; doanh số giao dịch đạt trên 1.900 tỷ đồng (trong đó có khoảng 1.200 tỷ đồng cổ phiếu); đó tổ chức đấu giá thành công cho 71 phiên đấu giá cổ phần (trong đó có 31 phiên đấu giỏ do Hà Nội chủ trỡ) với tổng giá trị cổ phiếu đấu giá đạt 3.230 tỷ đồng (tổng giá trị cổ phiếu do Hà Nội chủ trỡ đạt 2.040 tỷ đồng). Nhìn chung, tham gia đăng ký giao dịch tại trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội phần lớn là các doanh nghiệp nhà nước cổ phần hoá thực hiện bán đấu giá cổ phần lần đầu qua trung tâm giao dịch chứng khoán và sau đó gắn kết với đăng ký giao dịch, đặc biệt là một số doanh nghiệp có quy mô vốn rất lớn, như Nhiệt điện Phả Lại (3.070 tỷ đồng); Thuỷ điện sông Hinh-Vĩnh Sơn (1.250 tỷ đồng); Tái bảo hiểm quốc gia (340 tỷ đồng); Điện lực Khánh Hoà (150 tỷ đồng).... 6. Quỹ đầu tư. Thường gọi là “ Quỹ của các Quỹ” hay Hedge Fund. Trong lĩnh vực chứng khoán, “Hedge” là thuật ngữ dùng để chỉ một chiến lược nhằm bù đắp những rủi ro đầu tư. Vì thế “Hedge Fund” (HF) còn được dịch là “Quỹ phòng hộ” hay “Quỹ của các Quỹ”, như giới đầu tư chứng khoán thường gọi. 19
Ở Việt Nam hiện nay đó xuất hiện nhiều loại quỹ đầu tư khác nhau do các ngân hàng và các công ty tài chính quốc tế đưa vào. Tuy số lượng các quỹ đầu tư này còn ít song nó cũng đã có sự phát triển mạnh mẽ trong những năm qua. Cụ thể : 20