I. PH N M ĐU
1. Lý do ch n đ tài
Giáo d c phát tri n th m mĩ là m t trong năm m t giáo d c nh m phát
tri n toàn di n cho tr m m non, góp ph n hình thành nh ng y u t đu tiên ế
c a nhân cách, chu n b cho tr vào h c l p m t. Trong ch ng trình giáo ươ
d c m m non, giáo d c phát tri n th m m cho tr đc ti n hành thông qua ượ ế
nhi u ho t đng mà t o hình đc coi là ho t đng ngh thu t có u th . ượ ư ế
B i t o hình là ho t đng đc tr m m non r t a thích, đng th i t o ra ượ ư
đi u ki n thu n l i nh t cho s phát tri n c a c m giác, tri giác th m m ,
góp ph n nâng cao trí t ng t ng mang tính ngh thu t, c s hình thành th ưở ượ ơ
hi u th m m sau này cho tr . ế
Tr em luôn tò mò, ham mu n h c h i, tìm hi u th gi i xung quanh. ế
Trong khi đc tham gia vào các ho t đng t o hình tr th c s đc lĩnh h iượ ượ
và phát tri n kh năng ho t đng trí tu nh : óc quan sát, trí nh , t duy, ư ư
t ng t ng. Nh ho t đng t o hình mà v n hi u bi t c a tr v th gi iưở ượ ế ế
xung quanh đc tăng lên, ngày càng tr nên t t h n v l ng và ch t.ượ ơ ượ
Chính vì v y, tr ng m m non “v gi v trí quan tr ng trong ho t ườ
đng t o hình. D y v cho tr giúp kh i g i và phát huy khi u th m m v n ơ ế
có c a tr . Nh ng nét v ngh ch ngo c, h n nhiên, h t s c bình d nh ng r t ế ư
c n thi t trong quá trình hình thành kh năng c m th cái đp và kh năng t ế ư
duy sáng t o c a tr . T nh ng nét v , b c tranh đó chính là c m xúc, tình
c m, là m c mà tr đã th hi n trên trang gi y. Vì v y n u giáo viên bi t ơ ướ ế ế
cách t ch c m t cách khoa h c h p lý thì hi u qu s đc nâng lên. ượ
Th c t hi n nay, k năng v và tính sáng t o trong các bài v c a tr ế
m m non 5 tu i ch a cao do: giáo viên còn th c hi n r p khuôn theo n i dung ư
h ng d n th c hi n ch ng trình, ch a bi t cách khai thác tìm tòi nh ng n iướ ươ ư ế
dung phù h p v i kh năng th c t c a tr . Cô th ng xuyên s d ng các ế ườ
s n ph m m u và làm m u. Đi u đó đã làm tê li t nh ng c m xúc ý t ng ưở
sáng t o c a tr . Các nguyên v t li u đa vào s d ng còn nghèo nàn và đa ư
s các giáo viên th ng không t tin khi d y môn h c này. ườ
Vì v y, đ nâng cao ch t l ng các tranh v c a tr trong môn ho t ượ
đng t o hình, phát huy nuôi d ng kh năng sáng t o, ham mu n t o ra cái ưỡ
đp c a tr r t c n có nh ng nghiên c u đ xu t các bi n pháp kh thi, h u
hi u thúc đy kh năng sáng t o khi v trong ho t đng t o hình cho tr
m m non 5 tu i. Là m t cán b qu n lý công tác chuyên môn, tôi luôn trăn tr
tìm bi n pháp đ thúc đy ch t l ng d y v ho t đng t o hình m m non ượ
5 tu i t i tr ng M m non Hoa H ng - đn v tôi đang công tác. Giúp các giáo ườ ơ
viên nh n th c t t vai trò quan tr ng c a vi c phát huy kh năng sáng t o khi
th hi n các b c tranh c a tr , tìm ra nh ng ph ng pháp gi ng d y h p d n ươ
góp ph n đem l i cho cô và tr gi h c v đy sáng t o và có k t qu cao, tôi ế
m nh d n ch n đ tài “ M t s bi n pháp giúp tr 5 tu i phát tri n kh năng
sáng t o khi v trong ho t đng t o hình” t đó áp d ng kh thi trên đa bàn
huy n Krông Ana.
2. M c tiêu, nhi m v c a đ tài:
M c tiêu: Nâng cao ch t l ng ho t đng d y v cho tr m m non 5 ượ
tu i.
Nhi m v : Đánh giá th c tr ng ho t đng d y v cho tr m m non 5
tu i, đ ra gi i pháp nh m:
- Giúp tr có kh năng v t t h n, phát huy đc trí t ng t ng sáng ơ ượ ưở ượ
t o cũng nh năng l c th hi n ý t ng qua tranh v . T đó kích thích s ư ưở
h ng thú c a tr v i ho t đng t o hình.
- Giúp giáo viên m m non d y h c có h ng thú và đam mê sáng t o, qua
đó truy n c m h ng và nuôi d ng óc sáng t o cho tr qua ho t đng t o ưỡ
hình.
3. Đi t ng nghiên c u: ượ
Bi n pháp nh m thúc đy ch t l ng ho t đng d y v cho tr m m ượ
non 5 tu i.
4. Gi i h n c a đ tài.
Tr m m non 5 tu i t i tr ng M m non Hoa H ng, xã Băng Adrênh, ườ
huy n Krông Ana, t nh Đăk Lăk trong năm h c 2016 - 2017
5. Ph ng pháp nghiên c u.ươ
Đ th c hi n nghiên c u đ tài này, tôi đã s d ng m t s ph ng pháp ươ
nh :ư
Ph ng pháp nghiên c u lý lu n: Thông qua vi c nghiên c u tài li u đươ
nâng cao ki n th c và hi u bi t sâu h n v các v n đ liên quan đn đ tàiế ế ơ ế
nghiên c u. T đó có đc c s lý lu n đ th c hi n đ tài. ượ ơ
Ph ng pháp đi u tra, kh o sát th c t : Ti n hành ph ng v n đi v iươ ế ế
t ng giáo viên và h c sinh sau đó d a vào phi u đi u tra đ ch m đi m, t ng ế
h p thông tin đ thu th p s li u v ki n th c cũng nh ý th c c a giáo viên ế ư
và h c sinh đi v i công tác d y v cho tr .
Ph ng pháp t ng h p, đánh giá: Thông qua phi u đi u tra, kh o sátươ ế
th c t , t ng h p và đánh giá v th c tr ng d y v cho tr 5 tu i ế
II. PH N N I DUNG
1. C s lý lu nơ
2
Ho t đng t o hình (HĐTH) còn g i là ho t đng t o ra cái đp trong
cu c s ng và trong ngh thu t b ng ngôn ng , ph ng ti n t o hình. Đó là s ươ
k t h p hài hòa gi a đng nét - màu s c - hình kh i và b c c trong không ế ườ
gian. HĐTH luôn g n li n v i đi s ng hi n th c nh m th a mãn nhu c u v
cái đp trên hai lĩnh v c: m t là, t o ra các tác ph m ngh thu t t o hình thõa
mãn nhu c u nh n th c th m mĩ và nâng cao ch t l ng đi s ng văn hóa ượ
c a con ng i; Hai là, đa cái đp vào cu c s ng (m thu t ng d ng: đ ườ ư
h a, trang trí th công mĩ ngh và ki n trúc) ế
HĐTH là ho t đng đòi h i con ng i lòng ham mu n, ni m say mê ườ
ngh thu t....không có nh ng cái đó ch c h n không có sáng t o ngh thu t.
Sáng t o ngh thu t chính là ng ng t i đa c a tính tích c c ho t đng ưỡ
ngh thu t nói chung, c a HĐTH nói riêng, hay nói cách khác ho t đng
ngh thu t (trong đó có ngh thu t t o hình) là ho t đng th hi n cao nh t
tính tích c c và sáng t o c a ng i ngh sĩ ườ ”. (trang 54, tài li u BDTX)
Qua tìm hi u khái quát v HĐTH, ta th y r ng HĐTH và các chuyên
ngành c a nó đu có trong môi tr ng HĐTH c a tr m u giáo nh ng hình ườ ư
th c c a ho t đng này t n t i d i d ng các trò ch i c a tr nh m th a ư ơ
mãn nhu c u đc làm ng i l nượ ườ cũng nh các nhu c u khác trong s phátư
tri n c a tr .
Đi v i tr m m non HĐTH là ph ng ti n đ tr th hi n n t ng ươ ượ
hi u bi t, ý mu n c a mình v th gi i xung quanh. K t qu HĐTH ph ế ế ế
thu c nhi u vào ki n th c, kinh nghi m mà tr tích lũy trong các ho t đng ế
khác nhau. Vi c tham gia vào các ho t đng s t o ngu n c m h ng làm n y
sinh nh ng ý t ng sáng t o c a tr . ưở
Tr 5 tu i là giai đo n l a tu i tràn ng p xúc c m, phát tri n trí tò mò,
trí t ng t ng bay b ng, kh năng liên t ng m nh. Vì v y đây là giai đo nư ượ ưở
t i u, là “m nh đt” màu m đ gieo hành vi sáng t o. M i tr em đu ti m ư
n năng l c sáng t o, nh ng s sáng t o c a tr em không gi ng s sáng t o ư
c a ng i l n, m t đa tr sáng t o là khi chúng b t đu tái t o, b t ch c ườ ướ
mô ph ng m t đi u gì đó mà th ng không có tính ch đích. S sáng t o c a ườ
tr em ph thu c nhi u vào xúc c m, vào tình hu ng và th ng kém b n ườ
v ng.
Trong các đc đi m phát tri n c a tr 5 tu i đã hình thành ki u t duy ư
m i tr c quan s đ - giúp tr hi u đc thu c tính b n ch t c a s v t ơ ượ
hi n t ng. Đây là b c ngo t trong s phát tri n t duy c a tr chuy n t ượ ướ ư
tính hình t ng sang tính tr u t ng, tu i này do s phát tri n v th l c,ượ ượ
c b p và s khéo c a v n đng, tr đã có kh năng sáng t o nên đã t oơ
đc các đng nét v khá ph c t p. Cùng v i s tăng lên c a các kinhượ ườ
nghi m nh n th c, năng l c th m mĩ, các n t ng, xúc c m, tình c m và ượ
phát tri n kh năng v n đng tinh khéo, tr 5 tu i có th s d ng các đng ườ
nét li n m ch, uy n chuy n, m m m i, đ miêu t tính tr n v n c a đi
3
t ng trong c u trúc và b c c h p lý. Đng th i, tr linh ho t trong vi c t oượ
ra các b c chuy n màu, ph i màu đ t o nên hi u qu th m m khác nhauướ
và th hi n suy nghĩ, tình c m c a mình (VD: màu xanh non c a lá m , màu
xanh đm c a b i cây)..
D y v trong ho t đng t o hình là môi tr ng thu n l i đ giáo d c ườ
tính sáng t o cho tr , vì khi tham gia ho t đng v , tr ph i nghĩ ra nh ng gì
c n t o hình, tr ph i t hình thành đng nét v m t cách t do và đc l p ườ
đ t o ra s n ph m đp và phong phú. Đây là c h i đ tr b c l kh năng ơ
sáng t o, tuy nhiên cũng có tr ng h p, ý t ng t o hình c a tr thì có và tr ườ ưở
r t tích c c t o ra s n ph m nh ng quá trình th c hi n l i không mang l i ư
k t qu , s n ph m không hoàn ch nh. Trong hoàn c nh này thì giá tr sáng t oế
không n m s n ph m mà chính là s hăng say, h ng thú trong quá trình v
c a tr và v i tr thì đó cũng chính là s sáng t o.
Và ch ng trình d y v cho tr h ng t i s phát tri n c a t duy sángươ ướ ư
t o, là khuy n khích cho tr có cách nhìn m i, nhìn khác đ t o ra cái m i, cái ế
khác. V y làm th nào đ đánh giá tr th c hi n các bài t p d y v v a t o ế
ra cái m i v a t o ra cái đp?..theo Võ Hoài Linh (T p chí khoa h c
ĐHSPTPHCM): D y v cho tr m m non trong HĐTH nh m m c đích đúng
đn hi n nay là giúp tr phát tri n t duy sáng t o’. ư
Tóm l i, h u h t tr m m non đu yêu thích ho t đng v . T o đi u ế
ki n đ tr đc th ng xuyên ti p xúc v i môi tr ng xung quanh và v i ượ ườ ế ườ
các tác ph m ngh thu t, đa d ng hóa nguyên v t li u t o hình, không l m
d ng s n ph m m u và làm m u, phát huy tính tích c c, ch đng và đc l p
cho tr đc tham gia v v i s sáng t o c a mình theo ch đ đây là nh ng ượ
v n đ đang đc v n d ng vào th c ti n trong ho t đng t o hình tr ng ượ ườ
m m non.
2. Th c tr ng v n đ nghiên c u
2.1. Phân tích, đánh giá các v n đ v th c tr ng
Kh o sát ý thích, m c đ tr tham gia các ho t đng t o hình qua vi c
l y phi u thăm dò c a giáo viên. ế
TT Các d ng HĐTH
M c đ
Th ng xuyênườ Ít khi Không bao gi
SL T l % SL T l % SL T l %
1V97 97% 3 3% 0 0%
2N n44 44% 56 56% 0 0%
4
3C t– xé - dán62 62% 38 38% 0 0%
4G p.34 34% 61 61% 5 5%
5Đan– t t…ế5 5% 70 70% 25 25%
Qua b ng kh o sát, chúng ta th y có 97% ý ki n cho r ng t i góc t o ế
hình, ho t đng v là ho t đng tr th ng xuyên tham gia th c hi n t o ra ườ
s n ph m. Các cô cho r ng, tr th ng xuyên vào góc t o hình đ v là do ườ
tr thích, tr d th hi n ý t ng và k năng t o hình cũng thành th o h n ưở ơ
các HĐTH khác.
Vào đu năm h c 2016 2017, tôi đã ti n hành kh o sát ch t l ng trên ế ượ
tr l p Lá 1, đ n m b t đc kh năng v c a tr đ t đó có bi n pháp ượ
phù h p.
Đi d gi d y v cho tr t i các nhóm l p. Tr c ti p d chuyên đ ti t ế ế
d y v cho tr , quan sát ho t đng h c, ho t đng góc, gi đón tr tr v i
nh ng b c chu n b : tranh v đ tr tô màu, gi y A4, bút chì, sáp màu…và ướ
cho th y đc kh năng ho t đng t o hình c a tr qua “ B ng ki m tra năng ượ
l c”
TT H VÀ TÊN TR
Tr có k
năng v các
nét c b nơ
Tr kiên trì
v đn khi ế
hoàn thành
s n ph m
Tr v có
b c c
tranh tô
màu hài hòa
h p lý
Tr v có ý
t ng sángưở
t o
ĐtCh aư
đtĐtCh aư
đtĐtCh aư
đt
Đ
t
Ch aư
đt
1 Hà Th Hoa + + + +
2 Nguy n Ti n ế Dũng + + + +
3 H Mok Mai - - + -
4 Cao Minh Hùng + + + -
5Nguy n T.
Hà Linh - + + -
6Nguy n Đ
Nh. Minh + + + -
7 Thân Ngô TràMy + - + -
8 Nguy n Ti n ế B o+ + - - -
9 Vũ Ti n ếThành + + - -
10 Mai Ti n ếVũ+ + + +
11 Ph m ThànhĐc+ - + -
12 Đ AnKhang + + + -
5