Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br />
<br />
12 BÖÔÙC ÑAÀU TÌM HIEÅU CHÆ SOÁ NGUY CÔ TÖÛ VONG<br />
ÔÛ TREÛ BEÄNH NAÈM KHOA HOÀI SÖÙC<br />
Baïch Vaên Cam*, Nguyeãn Minh Tieán **<br />
<br />
TOÙM TAÉT<br />
Muïc tieâu: aùp duïng chæ PRISM trong tieân ñoaùn nguy cô töû vong ôû treû beänh naèm khoa hoài söùc beänh vieän<br />
Nhi ñoàng I<br />
Thieát keá nghieân cöùu: moâ taû caét ngang<br />
Ñoái töôïng: taát caû beänh nhi nhaäp khoa hoài söùc beänh vieän Nhi Ñoàng I, thoûa tieâu chuaån nhaäp.<br />
Nôi thöïc hieän: khoa hoài söùc beänh vieän Nhi ñoàng I<br />
Can thieäp: khoâng<br />
Keát quaû: töø thaùng 5/2001 – 5/2002, coù 392 beänh nhaân ñöôïc nhaän vaøo loâ nghieân cöùu, trong ñoù 56,6%<br />
nam, 43,4% nöõ, tuoåi trung bình 46 thaùng, chæ soá PRISM trung bình 9,05 vaø tæ leä töû vong chung 15,5%. Chæ soá<br />
PRISM cao ôû nhoùm tuoåi döôùi 5 tuoåi. Caùc beänh coù chæ soá PRISM cao nhö vieâm naõo, nhieãm truøng huyeát, beänh<br />
haäu phaãu trong khi caùc beänh coù chæ soá PRISM thaáp nhö ngoä ñoäc, soác soát xuaát huyeát do ñaõ ñieàu trò tröôùc ñoù.<br />
Noùi chung tæ leä töû vong thöïc teá cao hôn lyù thuyeát ñaëc bieät coù yù nghóa ôû nhoùm coù chæ soá PRISM döôùi 20.<br />
Keát luaän: Chæ soá PRISM coù theå coù giaù trò tieân ñoaùn toát trong ñaùnh giaù nguy cô töû vong ôû treû beänh naèm<br />
khoa hoài söùc trong hoaøn caûnh Vieät Nam.. Coù theå thöïc hieän chæ soá PRISM ôû beänh vieän coù ñieàu kieän xeùt nghieäm<br />
phaân tích khí maùu, chöùc naêng ñoâng maùu. Caân nhieàu nghieân cöùu hôn ñaëc bieät laø nghieân cöùu ña trung taâm ñeå<br />
xaùc ñònh giaù trò cuûa chæ soá PRISM<br />
PRELIMINARY INVESTIGATION OF PRISM SCORE AT THE PEDIATRIC INTENSIVE<br />
CARE UNIT IN PEDIATRIC HOSPITAL NO.1<br />
Bach Van Cam, Nguyen Minh Tien * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 7 * Supplement of No 1: 71 - 77<br />
<br />
Objective: The prediction of mortality by application of Pediatric Risk of Mortality score (PRISM score)<br />
at the PICU under Vietnamese circumstances.<br />
Design: prospective, crosssective, descriptive study.<br />
Setting: fifteen – beds PICU, Children’s Hospital No1.<br />
Patients: Consecutive admission to ICU fulfilling inclusion criteria (n= 392).<br />
Intervention: none.<br />
Measurements and Main Results: From May 2001 to May 2002, there were 392 patients fulfilling<br />
inclusion criteria, including male 56.6%, female 43.4%, average age of 46 months, mean PRISM score of<br />
9.05 and overall mortality rate of 15.5%. PRISM score was higher in patients below 5 years old. The<br />
diagnostic categories with high PRISM score consisted of encephalitis, sepsis, post-operative diseases whilst<br />
others with low PRISM score including poisonings, Dengue hemorragic fever/Dengue shock syndrome due<br />
to receiving previous resuscitation. In general, expected mortalities were lower than observed ones,<br />
especially significant difference at group with PRISM score less than 20. ROC analysis showed area under<br />
curve of 84.3%<br />
Conclusion: PRISM score may have good predictive value in assessing the probability of mortality in<br />
relation to children admitted to a PICU under Vietnamese circumstances. PRISM score can be applicated in<br />
*Baùc só tröôûng khoái Hoài söùc caáp cöùu, beänh vieän Nhi Ñoàng I<br />
**Baùc só ñieàu trò khoa Hoài söùc, beänh vieän Nhi Ñoàng I<br />
<br />
Chuyeân ñeà Nhi<br />
<br />
71<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
any hospital where Blood gas analysis and coagulation test available. Further study, esp. multi-center study<br />
should be performed to determine exact value of PRISM score.<br />
<br />
ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br />
<br />
Muïc tieâu nghieân cöùu<br />
<br />
Ñaëc ñieåm cuûa khoa Hoài söùc treû em laø tieáp nhaän<br />
nhöõng tröôøng hôïp beänh naëng ñuû moïi chuyeân khoa,<br />
ñuû moïi löùa tuoåi töø 1 thaùng cho ñeán 15 tuoåi. Do ñoù,<br />
tieân löôïng beänh laø moät vaán ñeà ñaët ra ñoái vôùi caùc baùc<br />
só hoài söùc. Coù nhieàu chæ soá tieân löôïng beänh nhö chæ<br />
soá Glasgow, chæ soá croup, chæ soá GMSPS…nhöng chæ<br />
khuù truù cho moät beänh rieâng bieät. Trong nhieàu thaäp<br />
nieân qua, ngöôøi ta coá gaéng tìm kieám chæ soá laâm saøng<br />
coù theå tieân löôïng bao quaùt taát caû caùc beänh.<br />
<br />
Muïc tieâu toång quaùt<br />
<br />
Vaøo thaäp nieân 70, döïa qui taéc soá 3: toån thöông<br />
suy 1 cô quan: 30%, 2 cô quan: 60%, 3 cô quan:<br />
90%, ≥ 4 cô quan: # 100% ôû ngöôøi lôùn. Ôû treû em,<br />
con soá töông öùng laø 1%, 10%, 50% vaø 75%. Tuy<br />
nhieân, vieäc tieân löôïng beänh vaãn coøn mang tính chuû<br />
quan, thieáu chính xaùc, mang tính chaát ñònh tính.<br />
Naêm 1981 chæ soá APACHE (Acute Physiology<br />
And Chronic Health Evaluation) ra ñôøi bôûi William<br />
A. Knaus maø ngaøy nay ñöôïc caûi tieán thaønh APACHE<br />
II, III duøng ñeå ñaùnh giaù tieân löôïng nguy cô töû vong ôû<br />
ngöôøi lôùn<br />
<br />
Khaûo saùt chæ soá PRISM ôû taát caû beänh nhaân naèm<br />
khoa Hoài söùc BV Nhi ñoàng I töø 01/05/2001 –<br />
01/05/2002<br />
Muïc tieâu cuï theå<br />
<br />
Khaûo saùt chæ soá PRISM theo tuoåi, giôùi<br />
Khaûo saùt chæ soá PRISM theo nhoùm beänh trong<br />
ñoù coù beänh haäu phaãu<br />
Ñaùnh giaù ñoä chính xaùc chæ soá PRISM: so saùnh<br />
nguy cô töû vong lyù thuyeát vaø thöïc teá theo nhoùm tuoåi,<br />
giôùi, nhoùm beänh ôû treû beänh naèm khoa hoài söùc BV<br />
NÑ I töø 01/05/2001 – 01/05/2001<br />
<br />
PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU:<br />
Phöông phaùp<br />
Phöông phaùp nghieân cöùu moâ taû caét ngang<br />
Ñoái töôïng<br />
Taát caû beänh nhaân > 1 thaùng, nhaäp khoa hoài söùc<br />
trong thôøi gian: 01/05/2001 – 01/05/2002<br />
<br />
Thaäp nieân 80, chæ soá PSI (Physiologic Stability<br />
Index-chæ soá oån ñònh sinh lyù) bao goàm 34 bieán soá vaø<br />
75 giôùi haïn baát thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå tieân löôïng<br />
nguy cô töû vong ôû treû em. Sau ñoù chæ soá PSI ñaõ ñöôïc<br />
ñôn giaûn hoùa trôû thaønh chæ soá PRISM (Pediatric Risk<br />
of Motality-chæ soá nguy cô töû vong treû em) - chæ coøn<br />
laïi 14 bieán soá vaø 23 giôùi haïn baát thöôøng bôûi taùc giaû<br />
Murray M. Pollack vaøo naêm 1988(1).<br />
<br />
* Tieâu chuaån loaïi tröø<br />
<br />
Nhieàu nghieân cöùu treân theá giôùi, ñaëc bieät laø caùc<br />
nöôùc Aâu Myõ cho thaáy chæ soá PRISM tieân ñoaùn töû<br />
vong khaù chính xaùc, cho bieát hieäu naêng hoaït ñoäng<br />
cuûa moät khoa hoài söùc vaø laø thöôùc ño chuaån so saùnh<br />
giöõa caùc khoa hoài söùc.<br />
<br />
- Trong voøng 24 giôø nhaäp khoa, thu thaäp caùc döõ<br />
lieäu: goàm 6 thoâng soá laâm saøng: tri giaùc theo thang<br />
ñieåm Glasgow, ño HATT, TTr, nhòp tim, nhòp thôû,<br />
ñoàng töû (kích thöôùc, ñeàu ?), 8 thoâng soá caän laâm saøng<br />
xeùt nghieäm: Ion ñoà (K+, Ca++), ñöôøng huyeát<br />
(dextrostix), bilirubin, ñoâng maùu toaøn boä (TQ, TCK),<br />
khí maùu (PaO2/FiO2, PaCO2, HCO3). Choïn trò soá xaáu<br />
nhaát trong voøng 24 giôø nhaäp khoa. Trò soá xaáu nhaát<br />
caøng xa giôùi haïn sinh lyù bình thöôøng, ñieåm soá<br />
PRISM caøng cao.<br />
<br />
Taïi Vieät Nam chöa coù coâng trình naøo nghieân<br />
cöùu chæ soá PRISM, do ñoù chuùng toâi tieán haønh ñeà taøi<br />
naøy, nhaèm böôùc ñaàu tìm hieåu, khaûo saùt chæ soá<br />
PRISM ôû treû em, ñaùnh giaù khaû naêng tieân ñoaùn nguy<br />
cô töû vong cuûa chæ soá PRISM.<br />
<br />
72<br />
<br />
Thôøi gian naèm khoa < 24 giôø<br />
Khoâng coù ñaày ñuû döõ lieäu<br />
Thu thaäp döõ lieäu<br />
- Nhaän beänh töø caùc khoa chuyeån ñeán: caáp cöùu,<br />
ngoaïi khoa, haäu phaãu,... ghi nhaän tuoåi, giôùi, ngaøy<br />
nhaäp khoa, ngaøy xuaát khoa.<br />
<br />
Chuyeân ñeà Nhi<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
Chæ soá PRISM thaáp nhaát = 0, cao nhaát = 76<br />
(xem baûng chæ soá PRISM)<br />
<br />
Thoâng soá<br />
5.PaO2/FiO2<br />
<br />
Nguy cô töû vong treû em ñöôïc tính theo coâng<br />
thöùc:<br />
<br />
6.PaCO2<br />
<br />
Probability(PICU dead) = exp(R) /(1+exp(R))<br />
Trong ñoù:<br />
R = 0,207.PRISM – 0,005.age(months) – 0,433.OS – 4,782.<br />
<br />
7.Ñieåm Glasgow<br />
8.Phaûn xaï ñoàng töû<br />
<br />
Phaân tích soá lieäu<br />
<br />
9.TQ hoaëc TCK<br />
10.Bilirubin toaøn phaàn<br />
(mg%)<br />
11.K+ (mmol/L)<br />
<br />
- Döõ lieäu ñöôïc ñieàn vaøo phieáu thu thaäp, ñöôïc<br />
nhaäp vaøo maùy vi tính vaø ñöôïc xöû lyù baèng phaàn meàm<br />
thoáng keâ SPSS for Window 10.05<br />
<br />
12.Ca++ ion hoùa (mmol/L)<br />
<br />
OS (operative status) = 0 (neáu khoâng coù tình traïng phaãu thuaät)<br />
= 1 (neáu coù tình traïng phaãu thuaät)<br />
<br />
- Phaân tích keát quaû: chæ soá PRISM theo nhoùm<br />
tuoåi (< 12 thaùng, 12 thaùng – 5 tuoåi, > 5 tuoåi), theo<br />
beänh (nhieãm truøng huyeát, soát xuaát huyeát,..., beänh<br />
haäu phaãu),döôùi daïng caùc soá X, SD…kieåm ñònh möùc<br />
ñoä chính xaùc tieân ñoaùn töû vong cuûa chæ soá PRISM<br />
baèng pheùp kieåm χ2 vôùi ngöôõng yù nghóa P < 0,05;<br />
thieát laäp ñöôøng cong ROC veà ñoä nhaïy caûm, ñaëc hieäu.<br />
<br />
KEÁT QUAÛ<br />
Trong 12 thaùng töø 01/5/2001-01/05/2002, coù<br />
392 tröôøng hôïp nhaän vaøo loâ nghieân cöùu, trong ñoù<br />
56,6% nam, 43,4% nöõ, tuoåi trung bình 46 thaùng,<br />
phaàn lôùn treû < 5 tuoåi: 67,1%. Chæ soá PRISM trung<br />
bình 9,05 ± 7,96 (0 - 40). Tæ leä töû vong chung 15,5%.<br />
Phuï luïc: Baûng chæ soá PRISM<br />
Thoâng soá<br />
1.HA taâm thu (mmHg)<br />
<br />
2.HA taâm tröông<br />
(mmHg)<br />
3.Nhòp tim (laàn/phuùt)<br />
<br />
4.Nhòp thôû (laàn/phuùt)<br />
<br />
Chuyeân ñeà Nhi<br />
<br />
Giôùi haïn<br />
≤ 1 tuoåi:<br />
> 1 tuoåi:<br />
130 - 160<br />
150 - 200<br />
55 - 65<br />
65 - 75<br />
> 160<br />
> 200<br />
40 - 54<br />
50 - 64<br />
< 40<br />
< 50<br />
Moïi tuoåi: > 110<br />
≤ 1 tuoåi:<br />
> 160<br />
< 90<br />
≤ 1 tuoåi:<br />
61 - 90<br />
> 90<br />
Ngöng thôû<br />
<br />
> 1 tuoåi:<br />
> 150<br />
< 80<br />
> 1 tuoåi:<br />
51 - 90<br />
> 90<br />
Ngöng thôû<br />
<br />
Ñieåm<br />
2<br />
2<br />
6<br />
6<br />
7<br />
6<br />
<br />
4<br />
4<br />
1<br />
5<br />
5<br />
<br />
Giôùi haïn<br />
Moïi tuoåi:<br />
200 - 300<br />
< 200<br />
51 - 65<br />
> 65<br />
3.5<br />
<br />
Ñieåm<br />
2<br />
3<br />
<br />
3,0 – 3,5<br />
6,5 – 7,5<br />
< 3,0<br />
> 7,5<br />
0,8 – 1,0<br />
1,5 – 1,87<br />
< 0,8<br />
> 1,87<br />
40 - 60<br />
250 - 400<br />
< 40<br />
> 400<br />
< 16<br />
> 32<br />
<br />
1<br />
1<br />
5<br />
5<br />
2<br />
2<br />
6<br />
6<br />
4<br />
4<br />
8<br />
8<br />
3<br />
3<br />
<br />
13.Glucose (mg%)<br />
<br />
14.Bicarbonate (mmol/L)<br />
<br />
1<br />
5<br />
6<br />
4<br />
10<br />
2<br />
6<br />
<br />
Toång soá ñieåm<br />
<br />
Phaân boá chæ soá PRISM theo tuoåi<br />
<br />
12<br />
<br />
10.71<br />
<br />
9.38<br />
<br />
10<br />
<br />
7.38<br />
<br />
8<br />
6<br />
4<br />
2<br />
0<br />
<br />
≤12 th 12th – 5t ≥ 5t<br />
Chæ soá PRISM cao treû nhoû < 5 tuoåi<br />
Phaân boá chæ soá PRISM theo giôùi:<br />
PRISM<br />
Nguy cô töû vong döï<br />
baùo (%)<br />
Töû vong thöïc teá (%)<br />
<br />
Nam<br />
9,42 ± 8,11<br />
11,2 ± 18,8<br />
<br />
Nöõ<br />
8,59 ± 7,76<br />
9,8 ± 16,1<br />
<br />
P<br />
NS<br />
NS<br />
<br />
16,5<br />
<br />
14,4<br />
<br />
NS<br />
<br />
73<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br />
Phaân boá chæ soá PRISM theo beänh<br />
thöôøng gaëp ôû khoa hoài söùc beänh vieän<br />
Nhi ñoàng I<br />
Loaïi beänh<br />
<br />
Soá<br />
ca<br />
<br />
Nhieãm khuaån huyeát 74<br />
Vieâm phoåi<br />
<br />
71<br />
<br />
Soát xuaát huyeát<br />
Ngoä ñoäc caáp<br />
<br />
48<br />
32<br />
<br />
Vieâm naõo<br />
<br />
18<br />
<br />
Beänh haäu phaãu<br />
<br />
20<br />
<br />
Ong ñoát<br />
<br />
19<br />
<br />
Ngaït nöôùc<br />
<br />
6<br />
<br />
Vieâm tieåu pheá<br />
quaûn<br />
Suyeãn<br />
HC Stevens<br />
Johnson<br />
<br />
34<br />
9<br />
8<br />
<br />
PRISM<br />
trung<br />
bình<br />
11,6 ±<br />
7,6<br />
9,46 ±<br />
6,0<br />
6,1 ± 6,7<br />
4,25 ±<br />
6.5<br />
16,1 ±<br />
7,2<br />
13,9 ±<br />
10,0<br />
9,42 ±<br />
9,9<br />
13,5 ±<br />
10,5<br />
6,01 ±<br />
4,0<br />
7,5 ± 2,7<br />
3,3 ± 3,6<br />
<br />
18,21 ± 20,5<br />
<br />
32,4<br />
<br />
9,1 ± 10,01<br />
<br />
19,7<br />
<br />
5,67 ± 14,5<br />
3,5 ± 7,0<br />
<br />
6,3<br />
9,4<br />
<br />
23,05 ± 19,3<br />
<br />
33,3<br />
<br />
19,1 ± 25,0<br />
<br />
10,0<br />
<br />
12,9 ± 21,8<br />
<br />
10,5<br />
<br />
83,3 ± 40,8<br />
<br />
16,6<br />
<br />
4,0 ± 5,01<br />
<br />
0<br />
<br />
9,5 ± 21,5<br />
1,25 ± 1,04<br />
<br />
0<br />
0<br />
<br />
Phaân boá ca beänh theo chæ soá PRISM<br />
<br />
Ñöôøng cong phaân boá nguy cô töû vong theo chæ<br />
soá PRISM coù ba phaàn: phaàn ñaàu vaø phaán cuoái naèm<br />
ngang töông öùng vôùi chæ soá PRISM thaáp (≤ 10) hoaëc<br />
cao (≥ 30) coù yù nghóa khi chæ soá PRISM taêng trong<br />
caùc khoaûng naøy, nguy cô töû vong khoâng taêng. Phaàn<br />
giöõa doác cao cho bieát chæ soá PRISM caøng cao, nguy<br />
cô töû vong caøng cao.<br />
Tæ leä töû vong thöïc teá theo chæ soá<br />
PRISM<br />
120.00%<br />
100%<br />
<br />
100.00%<br />
80.00%<br />
<br />
54.30%<br />
<br />
60.00%<br />
40.00%<br />
20.00%<br />
<br />
23.91%<br />
5.40%<br />
<br />
0.00%<br />
<br />
0-10<br />
<br />
11-20<br />
<br />
21-30<br />
<br />
31-40<br />
<br />
Chæ soá PRISM caøng cao tæ leä töû vong caøng cao<br />
So saùnh nguy cô töû vong döï baùo so vôùi<br />
töû vong thöïc teá theo phaân nhoùm chæ soá<br />
PRISM<br />
<br />
259<br />
(66,07%)<br />
<br />
250<br />
200<br />
<br />
Phaân boá nguy cô töû vong döï baùo theo<br />
chæ soá PRISM<br />
<br />
Töû vong<br />
Töû vong<br />
döï baùo (%) thöïc teá (%)<br />
<br />
Caùc beänh coù chæ soá PRISM cao: vieâm naõo, nhieãm<br />
truøng huyeát, beänh haäu phaãu: ñaây laø nhöõng tröôøng<br />
hôïp hoân meâ, suy hoâ haáp, tuaàn hoaøn caàn giuùp thôû, hoài<br />
söùc soác. Caùc beänh coù chæ soá PRISM thaáp: Soát xuaát<br />
huyeát do ñöôïc buø dòch vaø duøng thuoác vaän maïch tröôùc<br />
ñoù, ngoä ñoäc phaàn lôùn nheï, töï khoûi sau khi röûa daï daøy,<br />
than hoaït, hoaëc laø beänh naëng nhöng giai ñoaïn ñaàu<br />
bieåu hieän nheï nhö ngoä ñoäc paraquat; HC stevens<br />
Johnson beänh coù dieãn tieán caáp tính, naëng daàn.<br />
<br />
300<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
92<br />
(23,47%)<br />
<br />
150<br />
100<br />
<br />
35 (8,93%)<br />
6 (1,53%)<br />
<br />
50<br />
0<br />
<br />
0-10<br />
<br />
11-20<br />
<br />
21-30<br />
<br />
31-40<br />
<br />
2/3 soá ca coù chæ soá PRISM thaáp ≤ 10<br />
<br />
74<br />
<br />
Chuyeân ñeà Nhi<br />
<br />
Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 7 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2003<br />
<br />
Nghieân cöùu Y hoïc<br />
<br />
1.2<br />
1<br />
0.8<br />
<br />
0.543<br />
<br />
0.6<br />
0.4<br />
0.2<br />
<br />
1.2<br />
1<br />
0.8<br />
0.6<br />
0.4<br />
0.2<br />
0<br />
<br />
0.5<br />
<br />
0.2391<br />
<br />
Töû vong lyù thuyeát<br />
<br />
0.054<br />
0.14<br />
<br />
0<br />
<br />
Tæ leä töû vong thöïc teá theo phaân nhoùm<br />
nguy cô töû vong bôûi chæ soá PRISM<br />
<br />
1<br />
0.9<br />
<br />
Töû vong thöïc teá<br />
<br />
0.02<br />
<br />
0 --> 10 ñieåm<br />
<br />
11--> 20 ñieåm<br />
<br />
21--> 30 ñieåm<br />
<br />
31--> 40 ñieåm<br />
<br />
1<br />
0.4210.471<br />
0.4<br />
0.278<br />
0.058<br />
<br />
1<br />
<br />
0.6670.667<br />
0.667<br />
<br />
0.7: ñoä chính xaùc chaáp nhaän<br />
<br />
Ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng khoa hoài söùc döïa<br />
vaøo so saùnh giöõa töû vong lyù thuyeát vaø töû vong thöïc teá<br />
trong khoaûng nguy cô töû vong 30-60%. Keát quaû taïi<br />
khoa hoài söùc beänh vieän Nhi ñoàng I nhö sau:<br />
<br />
Chuyeân ñeà Nhi<br />
<br />
75<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
