Các bí quyết làm giàu từ chăn nuôi: Phần 2

Chia sẻ: AndromedaShun _AndromedaShun | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:136

Thêm vào BST

Báo xấu

47
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bí quyết làm giàu từ chăn nuôi được biên soạn để giúp người dân có thể lựa chọn một trong những mô hình chăn nuôi phù hợp, đạt hiệu quả cao, phát triển kinh tế gia đình, đưa chăn nuôi trở thành ngành sản xuất hàng hóa. Phần 2 có nội dung trình bày về những gương mặt làm giàu từ chăn nuôi; an toàn sinh học trong chăn nuôi bền vững;... Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Các bí quyết làm giàu từ chăn nuôi: Phần 2

Chöông IV NHÖÕNG GÖÔNG MAËT LAØM GIaøU TÖØ CHAÊN NUOÂI Nhôø choïn nhöõng vaät nuoâi, nuoâi ñeå laøm giaøu, bieát keát hôïp “thöù nhaát canh trì, thöù nhì canh vieân”, bieát taïo döïng cô nghieäp töø baøn tay khoái oùc, bieát boå sung caây nuoâi con giuùp caây phaùt trieån, bieát söû duïng kyõ naêng vaø “bí quyeát” laøm giaøu töø chaên nuoâi, neân nhieàu baø con noâng daân, nhieàu ngöôøi coù khaùt voïng chaên nuoâi khoâng chæ bieát laáy chaên nuoâi ñeå taêng thu nhaäp, maø ñaõ bieát laáy muïc tieâu kinh teá laø ñích cuoái cuøng. Nhieàu göông maët laøm giaøu töø chaên nuoâi ñaõ öùng duïng heä sinh thaùi vöôøn, ao, chuoàng, vöôøn röøng, vöôøn ñoài ñeå phaùt trieån chaên nuoâi. Treân maët nöôùc hoï nuoâi vòt, döôùi ao hoï nuoâi caù. Döôùi taùn röøng hoï nuoâi boø, deâ, gaø, ngan, thoû vaø nhöõng ñoõ ong ñeå laáy maät. ÔÛ nhöõng nôi coù nhu caàu vöôøn hoa caây caûnh, nhieàu hoä noâng daân ñaõ bieát nuoâi lôïn laáy phaân chaêm boùn caây hoa traêm hoàng nghìn tía, khoâng chæ coù saéc maø laïi ngaøo ngaït muøi höông, ngoaøi phaàn thu nhaäp baùn lôïn ñeå laøm giaøu. Caùc vaät nuoâi “ñaëc saûn” nhö ba ba, gaáu ngöïa laáy maät cuõng ñaõ trôû thaønh moät ngheà coù giaù vaø chính vaäy hoï ñaõ laøm giaøu töø nhöõng ngheà naøy. 119
Haøng trieäu noâng daân, moãi ngöôøi coù moät caùch laøm giaøu khaùc nhau. Trong cuoán saùch nhoû naøy toâi chæ daãn ra moät soá göông maët laøm giaøu töø chaên nuoâi ôû nhieàu vuøng sinh thaùi khaép ba mieàn ñaát nöôùc giuùp baïn ñoïc tham khaûo, nghó suy vôùi hoaøn caûnh cuûa mình ñeå bieát ñi tröôùc ñoùn ñaàu laøm giaøu töø chaên nuoâi. NGOÂ THAØNH VINH TÖØ ÑAÁT GOØ ÑOÀI NHÔØ CHAÊN NUOÂI BOØ SÖÕA TRÔÛ NEÂN GIaøU COÙ Ngoâ Thaønh Vinh, kyõ sö chaên nuoâi thuoäc Trung taâm nghieân cöùu boø vaø ñoàng coû Ba Vì giaøu leân nhôø nuoâi boø söõa. Sau ñaây laø lôøi keå veà caùch thöùc laøm aên cuûa anh: 1. Cô caáu ñaøn boø vaø toå chöùc saûn xuaát Hieän nay gia ñình toâi coù 34 con, trong ñoù boø khoaùn 28 con, boø rieâng cuûa gia ñình 6 con. Cô caáu ñaøn boø coù 50% boø caùi sinh saûn, trong ñoù 30% boø vaét söõa thöôøng xuyeân, 50% beâ, boø tô lôõ. Baûng 1: Cô caáu ñaøn boø vaø toå chöùc saûn xuaát Haïng muïc Boø khoaùn Boø rieâng Toång soá Caùi sinh saûn 15 16 Trong ñoù: Caùi vaét söõa 10 1 11 Caùi tô 5 1 7 Caùi tô 4 2 5 Caùi beâ 2 1 4 Boø ñöïc 2 2 2 Toång coäng 28 6 34 120
Vôùi moät ñaøn boø treân 80 con, gia ñình chuùng toâi chæ coù 2 vôï choàng vaø moät con nhoû döôùi 5 tuoåi. Vaäy, laøm theá naøo ñaây ñeå chaên nuoâi toát ñaøn boø vaø coù thu nhaäp cho gia ñình? Vôï choàng toâi ñaõ baøn baïc kyõ, sau nhieàu ñeâm traên trôû, suy nghó toâi quyeát taâm nhaän nuoâi khoaùn moät ñaøn boø. Baûn thaân toâi laø moät kyõ sö chaên nuoâi thuù y, coâng taùc kyõ thuaät, thuù y taïi Trung taâm nghieân cöùu boø vaø ñoàng coû Ba Vì ñaõ giuùp toâi coù ñöôïc moät soá kinh nghieäm veà kyõ thuaät, cuõng nhö coâng taùc quaûn lyù trong chaên nuoâi vaø thuù y. Maët khaùc, do naém ñöôïc cô cheá môùi cuûa Nhaø nöôùc, laïi ñöôïc laõnh ñaïo Trung taâm khuyeán khích vaø ñoäng vieân giuùp ñôõ, toâi ñaõ laøm ñöôïc moät soá vieäc ñeå nuoâi töø 10 - 20 con, nay laø treân 30 con, boø, beâ söõa. Gia ñình toâi ñaõ coù ñaát, laøm moät caên nhaø 2 taàng, mua saém caùc phöông tieän khaùc: xe maùy vaø moät soá tieän nghi khaùc nhö tivi, tuû laïnh, baøn gheá.... ñeàu nhôø vaøo chaên nuoâi boø söõa. Ñeå laøm toát coâng taùc chaêm soùc nuoâi döôõng ñaøn boø vaø troàng caây thöùc aên xanh, gia ñình toâi ñaõ thueâ theâm 3 lao ñoäng laøm thöôøng xuyeân. Ngoaøi ra nhöõng luùc thôøi vuï, thueâ nhieàu lao ñoäng ñeå troàng, chaêm soùc vaø thu caét caây laøm thöùc aên xanh cho boø. Thaønh quaû naøy coù söï hoã trôï lôùn cuûa Trung taâm, nhö cho gia ñình möôïn chuoàng nuoâi boø vaø caáp thöùc aên khoâ vaøo muøa ñoâng. Trung taâm caáp 1500m2 ñaát/1 con beâ, boø. Chuùng toâi ñaõ troàng coû voi, ngoâ caây, laïc, saén vaø mua theâm rôm khoâ, cuõng nhö nhaän moät soá löôïng coû khoâ vaøo muøa ñoâng ñeå 121
ñaøn boø luùc naøo cuõng ñuû thöùc aên. Ñaëc bieät vieäc cho boø aên theâm baõ bia ñaõ taêng theâm söùc saûn xuaát söõa cuûa con gioáng. Nhôø coù hieåu bieát veà khoa hoïc kyõ thuaät, gia ñình toâi ñaõ boá trí moät khaåu phaàn aên hôïp lyù vaø ñuû dinh döôõng cho ñaøn boø, beâ (xem Baûng 2) neân ñaõ cho keát quaû toát caû veà taêng troïng, veà naêng suaát vaø chaát löôïng söõa, veà chaát löôïng con gioáng khi baùn ra thò tröôøng. Baûng 2: Khaåu phaàn aên cho beâ, boø haèng ngaøy Muøa heø Muøa ñoâng Coû Baõ Tinh Ñôn Coû Tinh Baõ Coû Cuû Ñôn xanh bia H.H vò xanh H.H bia khoâ quaû vò Boø vaét söõa 45 6 - 8 3 9,8 30 3 6 - 8 1 4 - 6 9,8 Boø chöûa ñeû 40 3 - 5 1,5 7,5 20 1,5 3 - 4 2 3 7,4 Boø tô caïn 35 3 - 4 1 6,2 20 1 3 3 3 6,2 Boø lôõ 24 2 0,8 4,2 15 0,8 2 2 2 4,2 Beâ 0 - 6 thaùng 8 1 0,5 1,7 5 0,5 1 0,5 1,75 (1 beâ 4 thaùng tuoåi buù söõa: 450 - 500kg söõa) =>0,5 ñôn vò/con ngaøy => Beâ 0 - 6 thaùng = 2,2 ñôn vò/con ngaøy. - Vôùi khaåu phaàn treân, tyû leä thöùc aên tinh trong khaåu phaàn chæ chieám 30 - 35%. Nhö vaäy, chuû yeáu chuùng toâi söû duïng thöùc aên thoâ xanh maø vaãn ñuû dinh döôõng cho beâ, boø. Do ñoù, goùp phaàn giaûm giaù thaønh, giaûm chi phí, taêng theâm thu nhaäp. Tieâu chuaån bình quaân 1 con 1 ngaøy ñeâm: - Beâ 0 - 6 thaùng 2,2 - 2,25 ÑV - 7 - 18 thaùng 4,0 - 4,5 ÑV - Tô, caïn thaùng 6,0 - 6,3 ÑV - Boø söõa 9,5 - 10 ÑV 122
Khaåu phaàn aên cuûa beâ, boø söõa coøn boå sung theâm khoaùng vaø premix neân boø, beâ taêng troïng cao (300 - 500 g/con ngaøy), naêng suaát söõa bình quaân töø 9 - 9,5kg/ngaøy. Ñaëc bieät ñaõ coù nhieàu con cho treân 3.000kg söõa/chu kyø. Rieâng boø soá 029264 nhöõng ngaøy cao nhaát ñaït 21 - 22kg söõa/ngaøy, saûn löôïng söõa löùa ñaït 4.566 kg. Baûng 3: Moät soá tính naêng saûn xuaát cuûa ñaøn boø nuoâi khoaùn Naêm ÑVT 1993 1994 1995 Chæ tieâu Khoaûng caùch löùa ñeû Ngaøy 436 428 410 n Con 12 20 34 Soá ngaøy vaét söõa Ngaøy 317 314 308 P sô sinh Kg 24,8 25 25,4 P 6 thaùng Kg 107 112 118 P 12 thaùng Kg 175 183 182 P ñeû löùa 1 Kg 331 337 342 P tröôûng thaønh Kg 386 393 397 Bình quaân naêng suaát söõa Kg/con ngaøy 8,5 8,7 9,2 Ñeå ñaït ñöôïc keát quaû treân, gia ñình toâi ñaõ boá trí luaân canh trong vieäc troàng vaø saûn xuaát caây thöùc aên moät caùch hôïp lyù. Troàng thaâm canh coû voi (sau moãi laàn thu caét duøng phaân boû vaø nöôùc phaân chuoàng ñeå töôùi, boùn cho coû), troàng xen canh laïc, saén vaø troàng ngoâ theo thôøi vuï. Ngoaøi ra, gia ñình coøn mua theâm coû khoâ, rôm khoâ döï tröõ cho muøa ñoâng. Nhôø vaäy, luùc naøo boø cuõng ñöôïc aên ñuû veà löôïng vaø baûo ñaûm caû veà chaát. Ñoái vôùi nhöõng con boø cao saûn (cho söõa cao) gia ñình toâi ñaõ hoãn hôïp thöùc aên vôùi 45% ngoâ nghieàn, 20% boät saén, 15% 123
thoùc nghieàn vaø 8% boät caù maën loaïi moät, 7% boät ñaäu töông, 2% khoaùng, 2% muoái vaø 1% premix. Ñoái vôùi boø vaét söõa, chuùng toâi ñieàu chænh thöùc aên theo khaû naêng cho söõa cuûa con gioáng. Nhôø vaäy naêng suaát söõa cuûa ñaøn boø khoaùn ñaõ ñaït ñöôïc keát quaû cao. Kyõ thuaät cho aên: cho aên nhieàu laàn trong ngaøy, ñeå baûo ñaûm boø aên heát khaåu phaàn. Thænh thoaûng thay ñoåi moùn aên cho boø. Kyõ thuaät vaét söõa vaø veä sinh cuõng goùp phaàn laøm cho boø cho söõa cao. Vaøo muøa heø thöôøng ñöôïc taém chaûi 2 laàn/ngaøy. Tröôùc khi vaét söõa, boø thöôøng ñöôïc taùc ñoäng baàu vuù, lau röûa saïch seõ, vaét söõa ñuùng giôø, vaét söõa ñeàu tay, taïo ra söï xuoáng söõa ñeàu vaø cuõng laøm taêng theâm saûn löôïng söõa. Nhôø vaäy boø, beâ ôû hoä chuùng toâi luoân beùo, khoeû, loâng da boùng möôït, ít oám ñau, khoeû maïnh vöøa deã baùn gioáng, vöøa baùn ñöôïc ñaét hôn. Trong 3 naêm Trung taâm ñaõ baùn 8 con boø vaét söõa maø gia ñình toâi ñaõ nuoâi khoaùn, con thaáp nhaát 6 trieäu ñoàng, cao nhaát 12,5 trieäu ñoàng. 2. Hieäu quaû kinh teá Nhìn laïi maáy naêm qua, töø khi nhaän nuoâi boø khoaùn ñeán nay, gia ñình toâi ñaõ thu ñöôïc moät soá keát quaû ñaùng keå veà maët kinh teá. Tính ra löông bình quaân ôû hoä chuùng toâi laø 400.000 - 500.000ñ/ thaùng. Caùc keát quaû veà thu noäp saûn phaåm cuõng nhö chi phí haèng naêm ñeàu raát toát (xem Baûng 4, 5, 6). 124
Baûng 4: Keát quaû veà thu noäp saûn phaåm haèng naêm Naêm 1993 1994 1995 Haïng muïc Taêng troïng (kg) 876 1.680 3.723 Baùn beâ boø thòt (con) 5 6 9 Baùn gioáng (con) 3 4 4 Söõa toång thu (kg) 11.800 28.000 41.500 Söõa baùn cho Trung taâm (taán) 10,0 25,0 35,0 (Ngoaøi ra, gia ñình toâi coøn thu ñöôïc haèng naêm moãi con 2 taán phaân chuoàng ñeå boùn cho caây coû laøm thöùc aên cho boø.) Baûng 5: Thu nhaäp haèng naêm (ñoàng) Naêm 1993 1994 1995 Haïng muïc Tieàn taêng troïng 4.380.000 8.400.000 18.615.000 Trích thöôûng baùn gioáng 600.000 800.000 800.000 Tieàn baùn boø rieâng - 4.000.000 6.600.000 Tieàn söõa 20.000.0002 55.000.000 87.500.000 Ñôn giaù söõa (ñ/1kg) .000 2.200 2.500 Toång 24.980.000 68.200.000 113.518.000 Nhö vaäy, tính ra 1 ha ñaát gia ñình toâi ñaõ ñang nuoâi gaàn 7 con boø söõa, toång thu bình quaân/1 ha ñaát laø treân 20 trieäu ñoàng. - Naêm 1993 laø 13,88 trieäu ñoàng/1 ha - Naêm 1994 laø 11,74 trieäu ñoàng/1 ha. Baûng 6: Chi phí haèng naêm (ñoàng) Khoaûn chi 1993 1994 1995 Tieàn mua Ureâ 1.000.000 1.200.000 1.500.000 Tieàn thuoác thuù y 200.000 300.000 400.000 Tieàn löông 3.500.000 6.300.000 9.000.000 Tieàn ñieän 900.000 1.000.000 1.200.000 Tieàn mua thöùc aên 11.000.000 20.000.000 28.500.000 Tieàn mua baõ bia 1.000.000 8.000.000 10.000.000 Tieàn mua coû 800.000 1.300.000 1.500.000 125
Toång chi 18.400.000 38.100.000 52.100.0000 Bình quaân laõi trong moät naêm: 32.965.000ñ - Naêm 1995 laø 28,38 trieäu ñoàng/1ha. - Döï kieán 1996 laø 31 trieäu ñoàng/ha. Neáu chæ troàng laïc, saén möùc thu nhaäp trong 1 ha/naêm chæ ñaït toái ña 6 trieäu ñoàng (15.000kg saén x 400 ñ/1kg = 6 trieäu ñoàng). Nhö vaäy, chaên nuoâi boø söõa laõi hôn nhieàu, thu nhaäp cao hôn nhieàu so vôùi troàng troït. Nhôø nuoâi boø, gia ñình toâi haèng naêm ñaõ laøm laõi ñöôïc 33 trieäu ñoàng, rieâng 6 thaùng ñaàu naêm 1996 ñaõ baùn cho Trung taâm 18 taán söõa töôi vôùi giaù 2.800 ñ/1kg = 50.400.000ñ. Tieàn mua thöùc aên taêng troïng laø 2 trieäu ñoàng, chöa keå ñeán baùn gioáng. Anh keát luaän: Nuoâi boø söõa vôùi vieäc ñaàu tö ñaày ñuû thöùc aên, boá trí troàng caây thöùc aên hôïp lyù, haøng ngaøy boø ñöôïc chaêm soùc toát, thöùc aên nöôùc uoáng ñaày ñuû, saûn phaåm ñöôïc tieâu nhö hoä gia ñình chuùng toâi ñaõ cho hieäu quaû cao. Thu nhaäp haøng naêm toát. Bình quaân moãi thaùng laõi 2.737.000 ñoàng. Ñaõ giaûi quyeát ñöôïc vieäc laøm cho 3 lao ñoäng. Tính treân 1 ha ñaát goø ñoài thì vieäc chaên nuoâi boø söõa ñaõ ñem laïi hieäu quaû cao so vôùi vieäc troàng caây khaùc treân cuøng moät dieän tích. Nhôø nuoâi boø söõa khoâng nhöõng coù thu nhaäp cao, ñôøi soáng khaù leân maø coøn coù söõa ñeå duøng haèng ngaøy, nhaèm taêng söùc khoeû cho baûn thaân vaø ngöôøi trong gia ñình. 126
LAØM THAÀY GIAÙO VAÃN CHAÊN NUOÂI GIOÛI Thaày giaùo Phaïm Quang Vui vöøa laø ngöôøi thaày luoân taän tuïy vôùi coâng vieäc, vöøa laø ngöôøi bieát caùch chaên nuoâi gioûi ôû Hôïp taùc xaõ Haø Laâm, huyeän Ñoâng Anh, Haø Noäi. Naêm 1986, gia ñình thaày ñöôïc giao ñaát ñeå xaây döïng cô ngôi môùi ôû Haø Laâm. Haèng ngaøy, sau giôø ñeán tröôøng, thaày cuøng vôï con thu xeáp moïi vieäc nhaø, phaân coâng giao vieäc cho töøng ngöôøi cuï theå ñeå thöïc hieän, vì theá coâng vieäc nhaø ñaõ khoâng laøm aûnh höôûng ñeán coâng taùc ôû tröôøng. Khi nôi aên choã ôû ñaõ oån ñònh, thaày tìm caùch laøm kinh teá cho gia ñình. Vôùi dieän tích 6 - 7 saøo ruoäng khoaùn, thaày ñaõ suy nghó, tìm toøi hoïc hoûi ñeå söû duïng sao cho ñaït hieäu quaû cao nhaát. Qua moät thôøi gian tìm hieåu, thaày nhaän thaáy, ñaàu tö vaøo chaên nuoâi laø hôïp lyù vôùi hoaøn caûnh cuûa mình. Trong soá ruoäng nhaän khoaùn ngoaøi dieän tích duøng ñeå caáy luùa, coøn laïi 2 - 3 saøo thaày cho troàng rau, khoai. Nhôø ñoù khoâng nhöõng ñaûm baûo ñuû löông thöïc cho caû gia ñình, caùc loaïi thöùc aên daønh cho chaên nuoâi cuõng khaù phong phuù. Beân caïnh vieäc cho lôïn aên no, ñuû, vieäc phoøng tröø dòch beänh cho lôïn, veä sinh khu chuoàng traïi saïch seõ, thoaùng maùt ñöôïc chuù yù. Töø ñoù, lôïn nuoâi beùo khoeû, mau lôùn. Vôùi 2 lôïn naùi, 127
moãi naêm gia ñình thaày coù 4 löùa lôïn con gioáng xuaát baùn. Ngoaøi soá lôïn baùn ñi, moãi löùa thaày ñeàu bôùt töø 2 ñeán 4 con ñeå nuoâi lôïn thòt. Ñöôïc cho aên toát, nôi ôû thoaùng maùt neân lôïn lôùn nhanh. Tính töø löùa tröôùc sang löùa sau, khoái löôïng lôïn thòt ñaït töø 60 ñeán 80kg moãi con. Vôùi khaû naêng ñoù, moät naêm gia ñình thaày ñaõ coù töø 500 ñeán 700kg thòt lôïn hôi cung caáp cho thò tröôøng. Maáy naêm gaàn ñaây, thaày ñöùng ra nhaän thaàu treân 3 saøo ñaát vuøng ñoàng truõng. Nôi cao, thaày boài theâm ñaát, xaây döïng nhaø, chuoàng traïi cho chaên nuoâi. Caùc thuøng, hoà truõng ñöôïc caûi taïo chuyeån sang nuoâi thaû caù. Ñeán nay gia ñình ñaõ ñaøo ñaép, quy hoaïch thaønh maët ao roäng hôn 2 saøo. Naêm ñaàu, ao ñöôïc ñaàu tö nuoâi caù thòt laø chính, chuû yeáu laø caù cheùp, meø, traém, troâi. Qua thu hoaïch löùa ñaàu, saûn löôïng caù ñöôïc vaøi taï. Coù theâm voán, thaày cho naén moät phaàn ao ñeå nuoâi öôm caù gioáng. Töø 2 nguoàn nuoâi lôïn vaø thaû caù, möùc thu nhaäp trong gia ñình ngaøy caøng taêng. Qua hôn 10 naêm chuyeån ra khu ñaát môùi, ngaøy nay gia ñình thaày ñaõ coù moät cô ngôi khang trang. Hai con cuûa thaày ñöôïc daïy baûo chu ñaùo, ñeàu chaêm ngoan hoïc khaù. Cuoäc soáng gia ñình luoân hoaø thuaän, ñaàm aám. 128
NGÖÔØI CHAÊN NUOÂI GIOÛI ÔÛ ÑIEÄN BIEÂN Trôû veà vôùi maùi aám gia ñình naêm 1985, sau 19 naêm phuïc vuï trong quaân ñoäi, vôùi söùc löïc coøn laïi cuûa moät beänh binh, anh Nguyeãn Thanh Löông (Thanh Xöông, Ñieän Bieân, Lai Chaâu) doàn cho cuoäc soáng gia ñình; vaät loän vôùi thôøi gian chaét chiu cuøng vôï con quyeát chí laøm giaøu. Ñöôïc söï giuùp ñôõ cuûa anh em baïn beø, anh Löông baøn vôùi vôï maïnh daïn ñaàu tö xaây döïng chuoàng traïi; söû duïng nguoàn thöùc aên saün coù taïi ñòa phöông nhö ngoâ, ñaäu töông... keát hôïp vôùi moät soá thöùc aên mua boå sung ñeå chaên nuoâi gaø coâng nghieäp. Vôùi söï naêng ñoäng vaø voán kinh nghieäm chaên nuoâi qua nhieàu naêm, gia ñình anh ñaõ tìm ra ñöôïc quaù trình chaên nuoâi ñaït naêng suaát cao. Moãi löùa gaø chæ trong 2 thaùng coù theå xuaát chuoàng, bình quaân moãi con naëng töø 2kg ñeán 2,5kg (nuoâi gaø töø 7 ngaøy tuoåi). Nhôø vaäy trong naêm qua, chöa keå nuoâi caùc ñôït leû, gia ñình anh ñaõ nuoâi ñöôïc 2 ñôït, moãi ñôït 100 con gaø Tam Hoaøng vaø sieâu thòt AA baùn ra thò tröôøng Ñieän Bieân hôn 5 taán gaø thòt. Cuøng vieäc nuoâi gaø thòt anh coøn nuoâi hôn 80 con gaø maùi Tam Hoaøng, moãi naêm baùn ra gaàn 17.000 quaû tröùng; xuaát baùn hôn moät vaïn con gaø gioáng caùc loaïi phuïc vuï baø con trong vuøng nuoâi gaø theo quy moâ nhoû. 129
Töø vieäc chaên nuoâi, kinh doanh gaø coâng nghieäp, naêm qua tröø chi phí gia ñình anh Löông thu gaàn 40 trieäu ñoàng. Ngoaøi vieäc chaên nuoâi gaø anh Löông coøn saép xeáp thôøi gian, huy ñoäng vôï con hoïc hoûi kyõ thuaät öôm, gheùp caùc gioáng caây aên quaû vaø ñaõ öôm ñöôïc moät vaïn caây gioáng, chuû yeáu laø cam, quyùt, vaûi thieàu, böôûi, maän, taùo...xuaát baùn cho baø con Ñieän Bieân vaø moät soá cô sôû ôû huyeän Tuaàn Giaùo, Tuûa Chuøa... Caùc gioáng caây do gia ñình anh öôm ñeàu coù uy tín treân thò tröôøng. Töø vieäc baùn caây gioáng, gia ñình anh moãi naêm thu ñöôïc treân 15 trieäu ñoàng. Nhö vaäy, hai naêm gaàn ñaây, tröø chi phí moãi naêm gia ñình anh Löông tích luyõ ñöôïc hôn 50 trieäu ñoàng. Sang naêm nay, ñeå tieáp tuïc chaên nuoâi, gia ñình anh Löông ñaõ mua töø döôùi xuoâi leân 4.500 con gaø gioáng Tam Hoaøng, Löông Phöôïng Hoa vaø gioáng gaø sieâu thòt AA; 500 con ngan Phaùp vaø ngan lai vòt, mua 3.000 caây gioáng veà öôm, chuû yeáu laø caùc gioáng caây aên quaû. TRAÏI GAØ CUÛA CHÒ TAÂM Tröôùc ñaây, vôï choàng chò Taâm ôû xoùm 6 xaõ Ninh Hieäp (Gia Laâm) cuøng laøm ngheà cheá bieán döôïc lieäu, ngheà truyeàn thoáng cuûa ñòa phöông. Voán coù “khaùt voïng” laøm giaøu, vôï choàng chò ñaõ daønh nhieàu thôøi gian ñeå laøm kinh teá. Qua tìm hieåu thò tröôøng, anh chò nhaát trí ñaàu tö chaên nuoâi gaø coâng nghieäp. 130
Sau khi mua ñöôïc moät khu ñaát roäng 500m2 trong laøng, vôï choàng chò ñaõ gom toaøn boä voán xaây döïng chuoàng traïi. Ñeán thaùng 6/1994, khu traïi nuoâi gaø ñöôïc hoaøn thaønh vôùi 2 daõy nhaø 2 taàng, coù khu nhaø nghæ cho ngöôøi laøm vieäc, coù gieáng khoan, coâng trình phuï, vôùi soá voán ñaàu tö 300 trieäu ñoàng. Chò maïnh daïn vay ngaân haøng theâm 150 trieäu nöõa ñeå ñaàu tö chaên nuoâi. Vôùi soá tieàn ñoù, chò ñaõ mua saém caùc duïng cuï cho gaø aên, chaêm soùc vaø phoøng dòch cho gaø. Ñeå chuû ñoäng veà thöùc aên, chò Taâm mua moät maùy nghieàn thöùc aên. Toaøn boä löông thöïc vaø caùc phuï phaåm mua veà ñeàu ñöôïc choïn loïc kyõ, coù baûng ghi thaønh phaàn pha troän ñeå baûo ñaûm ñuùng tieâu chuaån cuûa caùm nuoâi gaø coâng nghieäp. Cuõng vaøo thaùng 6/1994, chò baét ñaàu nuoâi gaø. Thôøi gian ñaàu, chò nuoâi 2000 con gaø maùi ñeû tröùng ñeå aáp gaø gioáng. Vöøa laøm vöøa hoïc, chò coù kinh nghieäm chaên nuoâi gaø ñeû tröùng nhieàu, tyû leä aáp nôû cao. Beân caïnh ñoù, cheá ñoä phoøng dòch ñöôïc thöïc hieän chaët cheõ, neân baûo ñaûm an toaøn. Bình quaân moãi ngaøy chò thu töø 500 ñeán 800 quaû tröùng. Moãi naêm chò khai thaùc tröùng gaø trong 10 thaùng. Sau 1 naêm chaên nuoâi, chò ñaõ baùn ñöôïc treân 200 ngaøn con gioáng. Vöøa qua chò ñaõ phaùt trieån theâm chaên nuoâi gaø thòt. Khaùch haøng cuûa chò Taâm ñeàu laø ngöôøi quen ôû trong xaõ. Chò ñaõ lieân doanh vôùi nhieàu gia ñình xaây döïng caùc traïi nhoû xung quanh mình. Vôùi caùc traïi naøy, chò giuùp hoï veà gioáng, höôùng daãn kyõ thuaät 131
chaêm soùc vaø bao tieâu saûn phaåm. Chò coøn cho nhieàu gia ñình vay voán, gioáng gaø trò giaù 20 trieäu ñoàng khoâng laáy laõi. Ñeå laøm toát caùc coâng vieäc trong traïi chaên nuoâi, chò ñaõ tuyeån 50 lao ñoäng vaø phaân coâng 2 ngöôøi trong gia ñình ra laøm coâng taùc quaûn lyù vaø höôùng daãn kyõ thuaät. Nhöõng ngöôøi laøm cho chò ñöôïc traû löông 300 ngaøn ñoàng moät thaùng. Sau 1 naêm, tính tröø caùc chi phí, chò Taâm ñaõ thu laõi hôn 40 trieäu ñoàng. TRIEÄU PHUÙ TREÛ NUOÂI TOÂM Ñaõ laâu nhaân daân trong vuøng noùi nhieàu veà moät gia ñình ôû khoùm 11 thò traán Ba Ngoøi (Cam Ranh, Khaùnh Hoaø) giaøu leân troâng thaáy nhôø nuoâi toâm. Ñoù laø gia ñình anh Nguyeãn Ngoïc Nam. Gaëp anh môùi bieát anh tuoåi 30, nhöng tieáng laønh veà anh sôùm ñaõ ñoàn xa, vì anh coù dieän tích ñìa toâm lôùn nhaát vuøng, daùm nghó, daùm laøm kinh teá, moãi vuï xuoáng gioáng 60 - 70 trieäu ñoàng. Coù leõ, ñaõ nhieàu nhaø baùo ñeán ñaây tìm hieåu veà moâ hình kinh teá hoä naøy, cho neân khi toâi vöøa ñaët chaân leân baäc theàm nhaø, vôï anh ñaõ ñon ñaû chaïy ra chaøo ñoùn baèng moät caâu raát ö laø coâng thöùc: “Tuïi em ñi leân töø baøn tay traéng ñoù anh”. Anh Nam ñang ôû ñaèng sau nhaø, chuaån bò duïng cuï ra ñìa, nghe tieáng khaùch, khoâng chôø vôï goïi, voäi chaïy ra tieáp. Ñöùng trong nhaø anh, caên nhaø khang trang coù kieán truùc hieän ñaïi, tieän nghi ñaày ñuû, thaúng 132
nhìn ra ñìa toâm noái lieàn nhau roäng ñeán 2 ha. Anh ñöa chuùng toâi ra ñìa toâm. Gioù bieån thoåi rít vuø vuø beân tai, muoán nghe roõ phaûi noùi to laøm cho “cuoäc phoûng vaán” giöõa chuùng toâi caøng theâm soâi noåi. Vöøa ñi, vöøa cöôøi, daùng ñieäu cuûa moät ngöôøi ñang ñoä aên neân laøm ra, anh noùi: “Tröôùc ñaây em laøm thôï moäc. Hoài ñoù haøng moäc luùc coù, luùc khoâng, gia ñình tuùng thieáu ñuû thöù. Em thaáy baïn beø nuoâi toâm, nhieàu ngöôøi truùng lôùn. Em maïnh daïn chuyeån höôùng sang nuoâi toâm. Nhöng laáy ñaâu ra tieàn ñeå ñaøo ao, ñaép ñìa, mua toâm gioáng. Ngheà naøy voán boû ra ban ñaàu lôùn laém. 1ha ñìa ñöa vaøo saûn xuaát phaûi chi 40 - 50 trieäu ñoàng. Nghe nhöõng ngöôøi ñi tröôùc chæ daãn, em ñeán ngaân haøng huyeän Cam Ranh xin vay voán. Luùc ñaàu coøn deø daët, löïc mình yeáu laøm nhoû vay ít, caøng veà sau laøm caøng lôùn daàn, maïnh daïn vay theâm. Ngaân haøng cho vay 40 - 50% voán coá ñònh, coøn mua gioáng, thöùc aên cuõng ñöôïc ngaân haøng cho vay ba - boán thaùng, thu hoaïch xong traû laïi ngay, nuoâi vuï sau laïi vay tieáp. Moãi vuï em vay 60 - 70 trieäu ñoàng. Tính töø naêm 1993 ñeán nay, coäng laïi ngoùt moät tyû ñoàng. Ñoaïn, anh Nam böôùc nhanh xuoáng ñìa, ñoâi tay khoeû maïnh vung löôùi, maáy choác ñaõ keùo leân haøng chuïc con toâm to baèng ngoùn tay caùi, môn môûn nhaûy luøng buøng trong löôùi. Anh noùi: “Môùi nuoâi hôn 50 ngaøy ñoù anh”. Töø toâm Poát 12, anh boû xuoáng ñìa nuoâi theâm 120 ngaøy thì thu hoaïch toâm thòt, baùn cho caùc moái ñeán mua taän nôi. Naêng suaát 133
1 taán/ha. Cöù boû xuoáng ñìa 25 trieäu ñoàng thì kieám lôøi 5 - 7 trieäu ñoàng. Ngoaûnh maët nhìn laïi toaøn boä khoâng gian oâm goïn moät cô ngôi ñaùng mô öôùc: nhaø cöûa, ñìa toâm meânh moâng, vôï treû, hai caäu con trai, ñöùa leân 10, ñöùa leân 6, ñöùa naøo troâng maët maøy cuõng saùng suûa, khoeû maïnh. Taát caû khoâng coøn laø giaác mô nöõa, maø ñaõ naèm goïn trong voøng tay anh, moät oâng chuû gia ñình treû, vöõng vaøng, chí thuù laøm aên. Thoaùng nhìn veà phía anh caùn boä ngaân haøng ñang meâ maûi ngaém nhìn nhöõng con toâm thænh thoaùng nghòch ngôïm phoùng mình leân maët nöôùc, anh noùi: “Coù ñöôïc cô ngôi nhö hoâm nay, chuùng em bieát ôn ngaân haøng voâ cuøng. Mình coù söùc löïc, coù ñaàu oùc bieát laøm aên, nhöng khoâng coù voán cuõng ñaønh boù tay. Nghe ôû ñaâu coù nuoâi toâm toát, laø em leân ñöôøng ñi ngay. Ngay caû chi phí ñi hoïc taäp nghieân cöùu quy trình cuõng töø tieàn vay cuûa ngaân haøng. Cuõng nhö nhieàu baø con quanh ñaây, khoâng coù taøi saûn theá chaáp cuõng ñöôïc ngaân haøng xem xeùt cho vay baèng hình thöùc tín chaáp, cho neân ngöôøi ngheøo cuõng nuoâi toâm ñöôïc. Nhieàu ngöôøi nhö em ñaõ ñoåi ñôøi”. LAØM GIAØU TÖØ NGHEÀ NUOÂI CAÙ Xöa nay ôû ñaát Thanh Trì, Haø Noäi laøm giaøu töø ngheà nuoâi caù laø söï thöôøng. “Thöù nhaát thaû caù”. Song laøm giaøu nhö gia ñình oâng Vieát (Thònh Lieät) thì khoâng phaûi ai cuõng laøm ñöôïc. 134
Tieáng laø ôû vuøng nuoâi caù nöôùc thaûi noåi tieáng cuûa huyeän, song gia ñình oâng Vieát chæ coù ñoä 300m2 ao. Ñeå nuoâi ñöôïc nhieàu caù, oâng phaûi thueâ theâm 6000m2 ao cuûa caùc hoä khaùc. Taát caû dieän tích ao naøy ñeàu ôû xa nöôùc thaûi; ngay caû nguoàn nöôùc thöôøng cuõng khoâng coù ñuû cung caáp cho caùc ao ngoaøi 2 thaùng möa (thaùng 7 vaø 8). Ñoù laø khoù khaên lôùn nhaát cho oâng trong quaù trình saûn xuaát. Tuy vaäy, oâng vaãn khaéc phuïc khoù khaên baèng caùch mua theâm maùy bôm ñeå bôm nöôùc cho caùc ao nuoâi caù vaø tìm toøi nuoâi nhieàu chuûng loaïi caù, keå caû nhaân caù gioáng... ñeå taêng hieäu quaû kinh teá. Ñoái vôùi caùc doøng roâ phi môùi, gia ñình oâng laø moät trong caùc gia ñình nuoâi sôùm nhaát cuûa huyeän Thanh Trì. Sau moät naêm nuoâi, oâng nhaän thaáy ñaây laø gioáng caù sinh tröôûng nhanh, giaù baùn cao vaø tieâu thuï deã daøng, raát phuø hôïp vôùi ñieàu kieän nuoâi ôû caùc maët nöôùc dieän tích nhoû... Töø suy nghó ñoù, böôùc sang naêm 1996 oâng choïn phöông thöùc nuoâi coâng nghieäp, laáy caù roâ phi laø ñoái töôïng nuoâi chính, nuoâi gheùp vôùi caù treâ lai, söû duïng thöùc aên coâng nghieäp ôû daïng vieân, keát hôïp taän duïng caùc nguyeân lieäu saün coù ôû ñòa phöông. OÂng cuõng xaùc ñònh phaûi quay voøng ao nhanh, moät naêm coù theå nuoâi 3 löùa ñeå taêng hieäu quaû kinh teá. Thöïc teá, do aùp duïng phöông thöùc nuoâi coâng nghieäp keå treân, töø ñaàu naêm ñeán nay, oâng ñaõ nuoâi ñöôïc 2 voøng, naêng suaát ñaït 13,2 taán/ ha, laõi saûn xuaát 82,69 trieäu ñoàng/ha vaø tæ troïng laõi treân toång thu nhaäp ñaït töø 41 ñeán 47%. 135
Sau khi thu hoaïch xong voøng 2, gia ñình oâng tieáp tuïc thaû theâm caù gioáng (vaãn 3 gioáng nuoâi keát hôïp laø caù roâ phi (chieám xaáp xæ 70%, treâ lai vaø cheùp lai 30%) döï kieán ñeán thaùng 3 - 1997 seõ cho thu hoaïch. Nhö vaäy vieäc quay 3 voøng/ao/naêm vaø ñaït naêng suaát caù thòt 15 taán/ha/naêm laø hieän thöïc. OÂng cho raèng phöông thöùc nuoâi baèng thöùc aên coâng nghieäp cho laõi suaát cao neáu nuoâi roâ phi vaø gheùp theâm treâ lai vaø cheùp lai. Hieäu quaû cuûa phöông thöùc nuoâi naøy khoâng nhöõng cao hôn caùch nuoâi thoâng thöôøng ñoái vôùi ñoái töôïng nuoâi nhö troâi AÁn Ñoä, meø traéng, maø coøn cao hôn caû khaâu saûn xuaát caù gioáng nhöõng naêm tröôùc ñaây. Tuy nhieân, muoán vaäy phaûi naém vöõng caùc kyõ thuaät nhö kinh nghieäm veà nuoâi caù nhö: choïn gioáng, thöùc aên nuoâi döôõng, boá trí voøng nuoâi vaø ñaàu tö tieàn voán... PHÖÔNG TRAÏCH KHOÂNG COØN HOÄ ÑOÙI NHÔØ CHUYEÅN ÑOÅI CÔ CAÁU CAÂY TROÀNG, VAÄT NUOÂI Baïn ñoïc coù theå khoâng ngaïc nhieân khi ngöôøi vieát baøi naøy thoâng baùo, ôû Phöông Traïch (Vónh Ngoïc, Ñoâng Anh) maáy naêm gaàn ñaây khaù saàm uaát. Nhöng ñeå ñöôïc coâng nhaän “khoâng coøn hoä ñoùi” ñaâu coù ñôn giaûn. Khi chuùng toâi ñeà caäp ñeán vaán ñeà naøy, anh Nguyeãn Ñình Tuyeân, tröôûng ban kinh teá cuûa 136
thoân cho bieát: caû thoân coù 135 ha canh taùc, trong ñoù 100 ha thaâm canh luùa, coøn laïi troàng hoa maøu. Maáy naêm gaàn ñaây, ñöôïc söï giuùp ñôõ cuûa caùc ngaønh chöùc naêng, phoøng noâng nghieäp huyeän, ñaëc bieät Trung taâm khuyeán noâng Thaønh phoá, Phöông Traïch ñaõ maïnh daïn ñoåi môùi cô caáu gioáng caây troàng cho phuø hôïp vôùi caùc chaân ruoäng. Hieän nay toaøn thoân chuû yeáu ñöôïc caáy baèng gioáng CR203, C70 nguyeân chuûng, ñöôïc taäp huaán kyõ thuaät chu ñaùo baèng caùch gieo troàng, chaêm soùc, phoøng tröø beänh dòch toång hôïp neân naêng suaát khaù cao, thöôøng ñaït 150 - 180kg/saøo, taêng 15 - 20% so vôùi khi duøng caùc loaïi gioáng cuõ nhö moäc tuyeàn, bao thai hoàng. Cuøng vôùi vieäc chuyeån ñoåi cô caáu caây troàng Phöông Traïch coøn maïnh daïn chuyeån ñoåi cô caáu kinh teá. Toaøn thoân coù 9 ha ôû vuøng truõng “chieâm kheâ, muøa thoái”, naêng suaát luùa raát thaáp, chæ ñaït 60 - 80kg/saøo. Laõnh ñaïo thoân ñaõ quyeát ñònh ñaàu tö caûi taïo thaønh ao cho xaõ vieân ñaáu thaàu thaû caù, vôùi 9 hoä ñöôïc thueâ, haèng naêm phaûi noäp saûn phaåm cho Hôïp taùc xaõ giaù trò laø 100kg thoùc/saøo, nhöng treân thöïc teá caùc gia ñình ñaáu thaàu thöôøng ñaït 180 - 200kg quy thoùc/saøo. Ngoaøi ra Phöông Traïch coøn chuyeån 10ha tröôùc kia troàng ngoâ sang troàng daâu nuoâi taèm vaø sau moãi vuï thu hoaïch tính bình quaân ñaït 200 - 250kg/saøo quy thoùc. Baèng caùch laøm ñoù, toång saûn löôïng löông thöïc quy thoùc haèng naêm cuûa Phöông Traïch thöôøng ñaït 2.300 taán. Bình quaân löông thöïc 49kg/ngöôøi/naêm. 137
Ngoaøi vieäc thaâm canh caây löông thöïc, Phöông Traïch cuõng phaùt trieån chaên nuoâi gia suùc gia caàm. Ñaøn lôïn, gaø coâng nghieäp taêng nhanh. Ñaëc bieät laø vieäc phaùt trieån nuoâi boø söõa - ñaây laø moät ngheà khaù môùi, nhöng ñeán nay Phöông Traïch ñaõ coù tôùi 11 gia ñình nuoâi 17 con boø söõa, bình quaân moãi ngaøy cung caáp cho noäi thaønh 70 - 100kg söõa töôi (vaøo thôøi gian ñaøn boø cho khai thaùc söõa). Hôn theá nöõa ôû caùc gia ñình ñeàu caûi taïo vöôøn taïp thaønh moâ hình VAC kheùp kín nuoâi troàng caùc loaïi thuyû ñaëc saûn coù naêng suaát, chaát löôïng vaø giaù trò kinh teá cao. Saûn xuaát phaùt trieån, ngaønh ngheà môû roäng, ngöôøi daân ñaõ coù thu nhaäp khaù. Ñôøi soáng oån ñònh vaø töøng böôùc thöïc söï ñöôïc caûi thieän. Ñeán nay toaøn thoân khoâng coù hoä ñoùi, chæ coøn hoä ngheøo do ñoâng con, thieáu kinh nghieäm vaø thieáu voán ñeå saûn xuaát. Phöông Traïch ñaõ coù bieän phaùp giuùp ñôõ, phaân tích cho hoï thaáy roõ ñöôïc taùc haïi cuûa vieäc sinh ñeû khoâng coù keá hoaïch, ñoàng thôøi vaän ñoäng baø con cho vay voán, trao ñoåi kinh nghieäm saûn xuaát, taïo ngaønh ngheà... Coù baùt aên, baùt ñeå, Phöông Traïch vaän ñoäng nhaân daân thöïc hieän coù hieäu quaû nghóa vuï thueá vôùi Nhaø nöôùc, ñoùng thuyû lôïi phí soøng phaúng cuøng caùc dòch vuï khaùc, khoâng ñeå daây döa toàn ñoïng töø vuï naøy sang vuï khaùc vaø tham gia ñoùng goùp xaây döïng caùc coâng trình phuùc lôïi coäng ñoàng theo phöông chaâm “Nhaø nöôùc vaø nhaân daân cuøng laøm”. Töø naêm 1994 ñeán nay, Phöông Traïch 138