Các nguyên tắc và chỉ dẫn quy hoạch thiết kế khu công nghiệp sinh thái

Chia sẻ: Nguyễn Lê Huy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:28

Thêm vào BST

Báo xấu

125
lượt xem 20
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quá trình quy hoạch và thiết kế 5.1.1. Quy hoạch và thiết kế đồng bộ và hợp nhất Đối với các KCN hiện nay ở Việt Nam, việc thiết kế chia làm 3 giai đoạn: ? Giai đoạn 1 - Quy hoạch KCN: quy hoạch sử dụng đất, chia lô đất, quy hoạch hệ thống HTKT, quy hoạch c.nh quan môi trường. Giai đoạn 2 - Thiết kế các công trình: nhà điều hành, các công trình công cộng dịch vụ, các công trình HTKT.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Các nguyên tắc và chỉ dẫn quy hoạch thiết kế khu công nghiệp sinh thái

5. c¸c nguyªn t¾c vµ chØ dÉn quy ho¹ch thiÕt kÕ KCNST 5.1. Qu¸ tr×nh quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ 5.1.1. Quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ ®ång bé vµ hîp nhÊt §èi víi c¸c KCN hiÖn nay ë ViÖt Nam, viÖc thiÕt kÕ chia lµm 3 giai ®o¹n:  Giai ®o¹n 1 - Quy ho¹ch KCN: quy ho¹ch sö dông ®Êt, chia l« ®Êt, quy ho¹ch hÖ thèng HTKT, quy ho¹ch c¶nh quan m«i trêng.  Giai ®o¹n 2 - ThiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh: nhµ ®iÒu hµnh, c¸c c«ng tr×nh c«ng céng dÞch vô, c¸c c«ng tr×nh HTKT.  Giai ®o¹n 3 - ThiÕt kÕ c¸c nhµ m¸y n»m trong c¸c l« ®Êt Ba giai ®o¹n nµy thêng ®îc tiÕn hµnh ®éc lËp vµ do c¸c tæ chøc t vÊn thiÕt kÕ kh¸c nhau ®¶m nhiÖm. HÇu nh kh«ng cã sù hîp t¸c gi÷a c¸c tæ chøc t vÊn thiÕt kÕ nµy. Kh¸c víi c¸c KCN th«ng thêng, mçi c«ng tr×nh, mçi nhµ m¸y, mçi ®êng èng kü thuËt trong KCNST ®Òu lµ c¸c “m¾t xÝch” trong chu tr×nh ho¹t ®éng cña HSTCN. ViÖc quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ c¸c “m¾t xÝch” nµy cÇn tiÕn hµnh ®ång thêi, ®ång bé vµ ®ßi hái cã sù hîp t¸c chÆt chÏ gi÷a c¸c tæ chøc t vÊn thiÕt kÕ. Ch×a khãa cña thµnh c«ng lµ t¹o ra mét sù hîp nhÊt mét c¸ch hÖ thèng vµ hiÖu qu¶ gi÷a c¸c lÜnh vùc chuyªn m«n kh¸c nhau ngay tõ khi b¾t ®Çu thiÕt kÕ KCNST. ViÖc quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ KCNST cßn ®ßi hái sù hîp t¸c chÆt chÏ víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña Nhµ níc vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ, quy ho¹ch, ph¸p luËt, m«i trêng, …. CÇn tËn dông c¸c c¬ quan chøc n¨ng nµy nh lµ ngêi t vÊn, chØ dÉn vµ chÝnh hä sÏ quyÕt ®Þnh th«ng qua c¸c ®Ò xuÊt trong KCNST. 68
5.1.2. C¸c chØ dÉn cho viÖc hîp nhÊt Cã rÊt nhiÒu ph¬ng ph¸p vµ c«ng cô ®Ó thùc hiÖn sù hîp nhÊt. Sau ®©y lµ mét sè c¸c chØ dÉn c¬ b¶n:  Hîp t¸c toµn bé ngay tõ ®Çu ®Ó thèng nhÊt quan ®iÓm trong suèt qu¸ tr×nh thiÕt kÕ KCNST.  Cã mét chØ dÉn tæng thÓ c¬ b¶n víi sù tËp trung vµo c¸c nhu cÇu vµ lîi Ých cña ngêi sö dông.  KhuyÕn khÝch sù hîp t¸c lµm viÖc vµ tiÕt kiÖm chi phÝ tõ viÖc quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ ®ång bé.  KhuyÕn khÝch c¸c ý tëng cña c¸c chuyªn gia trong mäi lÜnh vùc cña dù ¸n.  T¹o mét kªnh th«ng tin më cho chñ ®Çu t, c¸c nhµ thiÕt kÕ vµ mäi ®èi tîng quan t©m tíi dù ¸n KCNST.  C¸c nhµ thiÕt kÕ cÇn hiÓu râ yªu cÇu vÒ gi¶m chi phÝ, gi¶m chÊt th¶i vµ gi¶m t¸c ®éng m«i trêng trong viÖc x©y dùng thùc tÕ. 5.2. C¸c c«ng cô quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ c¬ b¶n 5.2.1. §Æt sù hîp nhÊt trong quan ®iÓm cña STHCN STHCN lµ mét trong nh÷ng khoa häc cã tÝnh hÖ thèng vµ hîp nhÊt. C¸c nguyªn lý vµ ph¬ng ph¸p cña nã sÏ chØ dÉn c¸c nhµ thiÕt kÕ trong viÖc:  Nh×n nhËn KCNST vµ m«i trêng nã t¹o ra lµ mét phÇn cña hÖ sinh th¸i tù nhiªn.  Hîp t¸c quy ho¹ch, thiÕt kÕ vµ hµnh ®éng mäi n¬i mäi lóc (tõ cÊp ®Þa ph¬ng tíi cÊp toµn cÇu, tõ ng¾n h¹n ®Õn dµi h¹n).  Hîp t¸c trong lùa chän thiÕt kÕ víi nh÷ng kiÕn thøc míi nhÊt vÒ c¸c vÊn ®Ò m«i trêng cÊp b¸ch (tõ toµn cÇu ®Õn ®Þa ph¬ng).  C©n b»ng c¸c yÕu tè kinh tÕ, x· héi vµ m«i trêng (nhu cÇu vµ søc Ðp ®èi víi con ngêi vµ hÖ sinh th¸i) 69
 C©n b»ng gi÷a kh¶ n¨ng thÝch øng vµ hiÖu qu¶ trong toµn hÖ thèng Nhµ thiÕt kÕ cÇn nh×n nhËn KCNST nh mét thùc thÓ sèng trong hÖ tù nhiªn vµ cÇn sö dông c¸c gi¸ trÞ, c¸c c«ng cô cña STHCN hç trî thiÕt kÕ KCNST trong mét bèi c¶nh tù nhiªn. C¸c ph¬ng ph¸p thiÕt kÕ c«ng nghiÖp th«ng thêng lµ cha ®ñ ®Ó mét KCNST cã thÓ cïng tån t¹i bÒn v÷ng vµ hoµ hîp trong m«i trêng tù nhiªn. STHCN khuyÕn khÝch sù phèi hîp quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ trong mäi thêi ®iÓm vµ mäi møc ®é, kh«ng chØ cã sù hîp t¸c chÆt chÏ trong néi bé nhãm thiÕt kÕ mµ cÇn c¶ sù phèi hîp víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc ph¸t triÓn vïng cho mét sù ph¸t triÓn bÒn vòng chung. ViÔn c¶nh t¬ng lai l©u dµi cña KCNST gióp cho viÖc hîp t¸c thiÕt kÕ: hiÓu c¸c vÊn ®Ò cÊp b¸ch vÒ m«i trêng vµ c¬ héi kinh tÕ. C¸c bíc quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ cña STHCN bao gåm:  Thèng kª c¸c ®iÒu kiÖn vµ søc Ðp sinh th¸i cña khu vùc (sinh th¸i häc)  §iÒu tra vÒ c¸c dßng nguyªn vËt liÖu vµ n¨ng lîng (céng sinh c«ng nghiÖp)  C¸c ph¬ng ¸n c¶i thiÖn trong khu vùc c«ng nghiÖp, th¬ng m¹i vµ gia ®×nh vÒ viÖc sö dông n¨ng lîng (tiÕt kiÖm n¨ng lîng) vµ nguyªn vËt liÖu (gi¶m « nhiÔm vµ t¸i chÕ)  C¸c gi¶i ph¸p thay thÕ (thiÕt kÕ b¶o vÖ m«i trêng vµ c¸c m« h×nh ®Çu ra-vµo linh ho¹t). Bé phËn thiÕt kÕ KCNST cÇn mét nhµ sinh th¸i häc t vÊn. Ngêi nµy cÇn cã ®ñ c¸c kiÕn thøc vÒ nhiÒu hÖ sinh th¸i kh¸c nhau, kü n¨ng giao tiÕp tèt vµ c¶ nh÷ng kinh nghiÖm trong c¸c dù ¸n kh«i phôc hÖ sinh th¸i hay c¸c dù ¸n sinh th¸i kh¸c. Nhµ t vÊn nµy cã mét vai trß chøc n¨ng gi¸ trÞ: §ãng vai trß chñ chèt trong viÖc ®¸nh gi¸ ®Þa ®iÓm; Tham gia qu¸ tr×nh thiÕt kÕ ®Ó gióp thö nghiÖm sù ph¸t triÓn KCNST nh mét hÖ sinh th¸i trong tù nhiªn; Hç trî thiÕt kÕ c¶nh quan KCNST. 70
5.2.2. Ph¬ng ph¸p kü thuËt vµ qu¶n lý “logistic” Logistic ®îc ¸p dông ®Çu tiªn trong lÜnh vùc quèc phßng ®Ó qu¶n lý, cung cÊp, vËn hµnh, hç trî c¸c ho¹t ®éng qu©n sù, sau ®ã lµ trong c¸c hÖ thèng nghiªn cøu vò trô (nh ch¬ng tr×nh Appolo), vµ b©y giê ®îc ¸p dông réng r·i trong d©n sù, ®Æc biÖt lµ trong thiÕt kÕ c«ng nghiÖp b¶o vÖ m«i trêng. Logistic lµ mét “khoa häc” vµ “nghÖ thuËt” vÒ qu¶n lý, kü thuËt vµ c¸c ho¹t ®éng chuyªn m«n liªn quan tíi c¸c yªu cÇu, thiÕt kÕ, cung cÊp vµ duy tr× c¸c nguån lùc ®Ó hç trî c¸c môc tiªu, quy ho¹ch vµ ho¹t ®éng (Theo The International Society of Logistic). Nãi mét c¸ch kh¸c Logistic lµ mét qu¸ tr×nh quy ho¹ch, triÓn khai thùc hiÖn vµ ®iÒu khiÓn cã hiÖu qu¶ dßng chuyÓn ®éng vµ lu tr÷ cña hµng hãa, dÞch vô vµ c¸c th«ng tin liªn quan tõ ®iÓm ®Çu ®Õn ®iÓm tiªu thô cuèi cïng ®Ó phï hîp víi c¸c yªu cÇu cña kh¸ch hµng (Theo Council of Logistic management). C¸c gi¶i ph¸p kü thuËt c«ng tr×nh vµ qu¶n lý cña Logistic cÇn thiÕt trong suèt qu¸ tr×nh ph¸t triÓn KCNST. Nã cung cÊp mét khung hÖ thèng vµ c¸c c«ng cô ®Ó tæng hßa c¸c yÕu tè m©u thuÉn trong ph¸t triÓn, ho¹t ®éng, duy tr× vµ kÕt thóc cña nh÷ng hÖ thèng quy m« lín nh KCNST. Trong suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña KCNST còng nh cña tõng doanh nghiÖp, Logistic ®¶m b¶o 8§ yªu cÇu sau:  §óng s¶n phÈm  §óng thêi gian  §óng khèi lîng  §óng kh¸ch hµng  §óng ®iÒu kiÖn  §óng gi¸ c¶  §óng vÞ trÝ  §óng th«ng tin C«ng cô quan träng nhÊt cña Logistic lµ Hç trî hîp nhÊt (ILS-Integrated Logistics Support). §©y lµ mét nhãm c¸c ph¬ng ph¸p vµ c«ng cô phøc t¹p gióp hîp nhÊt mét c¸ch hÖ thèng tÊt c¶ c¸c yªu cÇu cña KCNST víi qu¸ tr×nh ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ tæng thÓ. ILS cã thÓ hç trî thiÕt kÕ hÖ thèng níc KCNST, ®¶m b¶o sù hiÖu qu¶ cña viÖc phèi hîp sö dông níc trong c¸c nhµ m¸y, c¸c c«ng tr×nh phô trî vµ c¶nh quan, chi phÝ hiÖu qu¶ cho ho¹t ®éng vµ duy tr× KCN, kh¶ n¨ng t¸i thiÕt kÕ ®Ó ®¸p øng c¸c yªu 71
cÇu c«ng nghiÖp vµ m«i trêng míi. ILS còng t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc thiÕt kÕ hÖ thèng níc hßa hîp víi hÖ thèng n¨ng lîng, nguyªn vËt liÖu vµ th«ng tin liªn l¹c. Trong quy ho¹ch, ILS cã thÓ:  Liªn tôc ph¸t triÓn n©ng cÊp quy ho¹ch tæng thÓ trong tiÕn tr×nh dù ¸n  §¸nh gi¸ tÊt c¶ c¸c c«ng cô vµ ph¬ng ph¸p luËn ®Ó lùa chän c¸c gi¶i ph¸p phï hîp víi nhau.  Hßa nhËp viÖc ¸p dông c¸c c«ng cô ®· lùa chän.  §a c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau thµnh mét c¬ së d÷ liÖu toµn diÖn.  Hç trî tÊt c¶ c¸c quy t¾c, nhiÖm vô kinh tÕ vµ m«i trêng trong c¸c quyÕt ®Þnh vÒ ph¸t triÓn vµ thiÕt kÕ. Ph¬ng ph¸p kü thuËt c«ng tr×nh vµ qu¶n lý Logistic cã t¸c dông trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i cña dù ¸n. Nã gióp gi¶m thiÓu sè lîng vµ møc ®é c¸c ph¸t sinh tõ sù phô thuéc lÉn nhau vÒ vËt chÊt, chuyÓn hãa vµ chøc n¨ng trong KCNST. 5.2.3. ThiÕt kÕ b¶o vÖ m«i trêng ThiÕt kÕ b¶o vÖ m«i trêng (DfE- Design for Environment) lµ mét gi¶i ph¸p hÖ thèng nh»m tÝch hîp c¸c yÕu tè vÒ m«i trêng vµo viÖc thiÕt kÕ s¶n phÈm. DfE cã ba ®Æc trng c¬ b¶n sau ®©y:  ThiÕt kÕ cã tÝnh to¸n theo vßng ®êi cña s¶n phÈm.  ¸p dông gi¶i ph¸p ngay tõ giai ®o¹n ®Çu thùc hiÖn s¶n phÈm.  Sö dông mét hÖ thèng khung, quan ®iÓm thèng nhÊt vÒ STHCN ®Ó ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh. DfE cung cÊp gi¶i ph¸p hç trî cho c¸c quyÕt ®Þnh cña nhµ thiÕt kÕ. Nã liªn quan tíi c¸c vÊn ®Ò kü thuËt vµ vßng ®êi cña s¶n phÈm nh lµ mét chu tr×nh cña STHCN. Ban ®Çu, DfE ®îc ¸p dông cho mäi vÊn ®Ò liªn quan tíi m«i trêng cña s¶n phÈm vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt: sö dông n¨ng lîng vµ nguyªn liÖu, s¶n xuÊt vµ ®ãng gãi, vËn chuyÓn, tiªu thô, t¸i sö dông hay t¸i chÕ, tiªu hñy. 72
DfE cung cÊp c¸c c«ng cô trong tÊt c¶ c¸c bíc cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt bao gåm: thiÕt kÕ kü thuËt, quy tr×nh, kiÓm tra s¶n phÈm ®Õn tr¹m xö lý. DfE còng cung cÊp c¸c c«ng cô ®¸nh gi¸ chi phÝ, chÊt lîng, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ hiÖu qu¶. H¬n thÕ n÷a, DfE cßn cung cÊp c¸c c«ng cô gióp c¸c nhµ thiÕt kÕ so s¸nh c¸c ph¬ng ¸n mét c¸ch hÖ thèng h¬n vµ chøng minh c¸c gi¶i ph¸p thiÕt kÕ cã thÓ c¶i thiÖn m«i trêng. Mét lo¹t c¸c c©u hái (trong mét lo¹t c¸c ma trËn cho tõng lÜnh vùc cô thÓ) sÏ gióp nhµ thiÕt kÕ ®¸nh gi¸ c¸c vÊn ®Ò m«i trêng cña toµn bé ph¬ng ¸n mét c¸ch tæng thÓ còng nh chi tiÕt c¸c bé phËn. 5.2.4. Sù trao ®æi chuyÓn hãa c«ng nghiÖp Mét trong nh÷ng nghiªn cøu cña STHCN lµ x¸c ®Þnh sù trao ®æi (hay chuyÓn hãa) c«ng nghiÖp (IM-Industrial Metabolism). IM lµ mét tËp hîp tæng thÓ qu¸ tr×nh vËt chÊt chuyÓn hãa nguyªn liÖu th« vµ n¨ng lîng, céng víi lao ®éng, thµnh c¸c s¶n phÈm hoµn thiÖn vµ chÊt th¶i trong mét ®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh. C¸c nghiªn cøu IM theo s¸t dßng n¨ng lîng vµ nguyªn liÖu tõ nguån cung ban ®Çu, qua hÖ thèng c«ng nghiÖp vµ tiªu thô, tíi n¬i tiªu hñy c¸c chÊt th¶i. C¸c ph©n tÝch cÊp vïng vµ ®Þa ph¬ng sÏ gióp c¸c nhµ quy ho¹ch: hiÓu râ hÖ thèng nguån tµi nguyªn t¸i sinh cã thÓ c¶i thiÖn hiÖu qu¶ dßng n¨ng lîng vµ vËt liÖu trong nÒn kinh tÕ ®Þa ph¬ng; x¸c ®Þnh c¸c chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh doanh vµ viÖc lµm míi, x©y dùng c¸c ch¬ng tr×nh gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, kÐo dµi c¸c ®Çu t HTKT. §iÒu nµy gióp x©y dùng mét nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp m¹nh víi viÖc tiÕt kiÖm tµi nguyªn vµ « nhiÔm thÊp. C¸c nghiªn cøu IM sÏ chØ cho c¸c c«ng ty vÒ kh¶ n¨ng sö dông nguån tµi nguyªn t¸i sinh ®Ó cã thÓ tham gia vµo KCNST vµ h×nh thµnh KCNST t¸i sinh tµi nguyªn. C¸c nghiªn cøu IM kh¸c tËp trung vµo c¸c dßng chuyÓn ®éng trong c«ng nghiÖp x©y dùng vµ tõng nhµ m¸y. C¸c m« h×nh trong x©y dùng chØ ra c¸c nguyªn t¾c ®Ó gi¶m chÊt th¶i, chi phÝ vµ t¸c ®éng m«i trêng trong c¸c c«ng tr×nh trong KCNST. C¸c nghiªn cøu trong mét nhµ m¸y hay thËm chÝ trong mét c«ng tr×nh 73
dÞch vô chÝnh, nh khu v¨n phßng, sÏ gióp c¸c nhµ qu¶n lý x¸c ®Þnh c¸c c¬ héi ®Ó gi¶m chi phÝ vµ h¹n chÕ « nhiÔm. 5.2.5. Chi phÝ vßng ®êi s¶n phÈm §¸nh gi¸ Chi phÝ vßng ®êi s¶n phÈm (LCC- Life-cycle Costing) lµ ph¬ng ph¸p thêng ®îc sö dông trong qu¸ tr×nh t¸i trang bÞ hay thiÕt kÕ míi hÖ thèng n¨ng lîng c«ng tr×nh. LCC tÝnh to¸n c¸c lîi Ých ®em l¹i tõ viÖc thiÕt kÕ tiÕt kiÖm n¨ng lîng: cöa sæ, chiÕu s¸ng tù nhiªn, kho¶ng c¸ch ly, sëi Êm, th«ng giã, ®iÒu hßa nh©n t¹o trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i cña c«ng tr×nh. Cã rÊt nhiÒu ch¬ng tr×nh thiÕt kÕ, nh DOE-2, cã thÓ m« pháng sù tiªu thô n¨ng lîng cña c«ng tr×nh ®Ó x¸c ®Þnh toµn bé chi phÝ vµ lîi nhuËn khi vèn ®Çu t ban ®Çu cao h¬n cho c¸c trang thiÕt bÞ tiÕt kiÖm n¨ng lîng. C¸c nhµ thiÕt kÕ hiÖn nay sö dông c¸c c«ng cô LCC trong ®¸nh gi¸ tÊt c¶ c¸c khÝa c¹nh cña thiÕt kÕ c«ng tr×nh, kh«ng chØ ë thiÕt kÕ hÖ thèng n¨ng lîng. CÇn ®¸nh gi¸ c¸c chi phÝ ho¹t ®éng c«ng tr×nh trong suèt thêi gian tån t¹i vµ c©n b»ng víi chi phÝ x©y dùng cao ban ®Çu. LCC cã thÓ chØ ra c¸c lîi Ých ®¹t ®îc tõ viÖc tiÕt kiÖm n¨ng lîng, « nhiÔm thÊp vµ c¶i thiÖn m«i trêng lµm viÖc. 5.3. quy ho¹ch sö dông ®Êt Quy ho¹ch sö dông ®Êt, chia l« ®Êt, bè trÝ c¸c XNCN lµ c¸c c«ng viÖc cÇn tiÕn hµnh ®ång thêi vµ cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c ®éi thiÕt kÕ. 5.3.1. C¸c c¬ së cÇn thiÕt C¸c d÷ liÖu c¬ b¶n cÇn thiÕt bao gåm:  C¸c tµi liÖu vÒ ®Þa h×nh, vi khÝ hËu, sinh th¸i hÖ khu ®Êt KCNST vµ toµn vïng (cã trong giai ®o¹n ®¸nh gi¸ ®Þa ®iÓm).  §Æc trng vµ s¬ ®å BPX cña KCNST: tÝnh chÊt KCNST; m¹ng líi BPX dù kiÕn thiÕt lËp; nhu cÇu ®Çu vµo ®Çu ra cña c¸c XNCN; s¬ ®å vµ khèi lîng c¸c dßng 74
nguyªn vËt liÖu, BP,chÊt th¶i, n¨ng lîng trong vµ ngoµi KCNST (nÕu cã);…  Nhu cÇu diÖn tÝch c¸c XNCN vµ sè lîng c«ng nh©n dù kiÕn.  C¸c tµi liÖu liªn quan tíi viÖc ph¸t triÓn vïng vµ ®« thÞ. 5.3.2. C¸c yªu cÇu c¬ b¶n VÊn ®Ò c¬ b¶n nhÊt trong quy ho¹ch sö dông ®Êt lµ ®¶m b¶o sù tån t¹i bÒn v÷ng cña tõng bé phËn chøc n¨ng vµ toµn bé KCNST trong hÖ sinh th¸i tù nhiªn cña khu vùc. C¸c yªu cÇu ®¹t ra cho c¸c nhµ thiÕt kÕ thùc hiÖn lµ:  Phï hîp víi ®Þnh híng ph¸t triÓn chung cña khu vùc, cña vïng vÒ sö dông ®Êt vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, kinh tÕ, x· héi,…  Phï hîp víi hÖ sinh th¸i tù nhiªn: C¸c bé phËn chøc n¨ng trong KCNST cÇn ®îc x¸c ®Þnh quy m«, vÞ trÝ, ho¹t ®éng vµ c¸c quy ®Þnh kiÓm so¸t thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña hÖ sinh th¸i khu vùc.  §¶m b¶o ho¹t ®éng cña HSTCN dù kiÕn thiÕt lËp: C¸c bé phËn chøc n¨ng trong KCNST, ®Æc biÖt lµ c¸c XNCN, ph¶i ®îc bè trÝ phï hîp víi chu tr×nh ho¹t ®éng cña BPX hay HSTCN, ®¶m b¶o thÝch øng víi c¸c thay ®æi, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng ph¸t triÓn më réng trong t¬ng lai.  Phï hîp víi hÖ thèng HTKT b¶o vÖ m«i trêng: Quy ho¹ch sö dông ®Êt cÇn phï hîp cho viÖc thiÕt kÕ hÖ thèng HTKT tiÕt kiÖm n¨ng lîng, tiÕt kiÖm níc, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, sö dông nguån n¨ng lîng t¸i sinh, h¹n chÕ chÊt th¶i,…  Hßa nhËp víi céng ®ång ®Þa ph¬ng: Khu vùc trung t©m, c«ng viªn c©y xanh vµ c¸c c«ng tr×nh phóc lîi c«ng céng cÇn ®îc quy ho¹ch cho nhu cÇu sö dông chung cña toµn thÓ céng ®ång ®Þa ph¬ng, dÔ tiÕp cËn vµ hÊp dÉn. 75
5.3.3. Gi¶i ph¸p quy ho¹ch Gi¶i ph¸p quy ho¹ch KCNST lµ: “Quy ho¹ch theo yªu cÇu cña tù nhiªn”. Nguyªn t¾c c¬ b¶n cña gi¶i ph¸p nµy lµ bè trÝ c¸c bé phËn chøc n¨ng: ®êng giao th«ng, c©y xanh, XNCN,… theo c¸c ®Æc ®iÓm cña ®Þa h×nh sinh th¸i tù nhiªn vµ tÝnh chÊt KCNST (hay HSTCN trong ®ã). Gi¶i ph¸p nµy h¹n chÕ tèi ®a c¸c t¸c ®éng m«i trêng do viÖc san lÊp ®Êt, bãc c¸c th¶m thùc vËt hay thay ®æi c¸c dßng ch¶y trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ kü thuËt ®Êt ®ai. Tuy nhiªn gi¶i ph¸p nµy lµm t¨ng thªm møc ®é phøc t¹p cña hÖ thèng giao th«ng vËn chuyÓn vµ hÖ thèng HTKT. C¸c DNTV dù kiÕn trong KCNST còng cÇn cã c¸c trao ®æi vµ tháa thuËn vÒ vÞ trÝ vµ diÖn tÝch tríc khi ®a ra b¶n quy ho¹ch cuèi cïng. Ph©n khu chøc n¨ng trong KCNST Chanttanooga, Tennesse, Mü 76
Quy ho¹ch mÆt b»ng chung KCNST Oregon, Mü 5.4. ThiÕt kÕ hÖ thèng HTKT HÖ thèng HTKT trong KCNST bao gåm:  HÖ thèng giao th«ng vËn chuyÓn hµng hãa vµ ngêi ra vµo KCN (®êng bé, ®êng s¾t, bÕn tÇu, c¶ng, kªnh).  HÖ thèng s¶n xuÊt vµ cung cÊp n¨ng lîng (tr¹m ®iÖn, c¸p ®iÖn, èng ga,..).  HÖ thèng cung cÊp, thu gom vµ xö lý níc.  HÖ thèng qu¶n lý, thu gom, xö lý, trao ®æi BP vµ nguyªn vËt liÖu.  HÖ thèng thu gom, xö lý chÊt th¶i.  HÖ thèng th«ng tin liªn l¹c. Sau ®©y lµ mét sè c¸c chØ dÉn khi thiÕt kÕ hÖ thèng HTKT trong KCNST: 77
 HÖ thèng HTKT lµ c¬ së ®Ó ph¸t triÓn toµn KCNST. HÖ thèng nµy cÇn cã møc ®é tin cËy cao, hÊp dÉn, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ kinh tÕ.  HÖ thèng HTKT cÇn dÔ duy tr× vµ b¶o dìng, dÔ t¸i thiÕt kÕ hay t¸i x©y dùng ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ vµ phï hîp víi c¸c c«ng nghÖ míi.  T×m kiÕm c¸c c«ng nghÖ vÒ HTKT cã thÓ m«dul hãa hay x©y dùng ph©n t¸n gióp tiÕt kiÖm ®Çu t vµ t¹o kh¶ n¨ng t¨ng c«ng suÊt khi cÇn thiÕt.  ViÖc l¾p ®Æt hÖ thèng HTKT cÇn ®¶m b¶o duy tr× c¸c ®Æc ®iÓm sinh th¸i tù nhiªn cña khu ®Êt: ®Þa h×nh, dèc, híng níc ch¶y, híng giã, c©y cèi,..  C«ng nghÖ x©y dùng tuynen cho phÐp viÖc x©y dùng vµ l¾p ®Æt, duy tr× b¶o dìng hay thªm míi c¸c ®êng èng mµ kh«ng lµm ¶nh hëng tíi bÒ mÆt. 5.4.1. HÖ thèng vËn chuyÓn HÖ thèng vËn t¶i hiÖu qu¶ lµ ch×a khãa cña thµnh c«ng. C¸c DNTV yªu cÇu mét hÖ thèng vËn t¶i ho¹t ®éng ®¸ng tin cËy vµ kinh tÕ, gióp sù tiÕp cËn tèt nhÊt cho kh¸ch hµng, ngêi lao ®éng vµ tõ c¸c nhµ cung cÊp. Môc tiªu c¬ b¶n vÒ m«i trêng trong viÖc thiÕt kÕ hÖ thèng vËn t¶i lµ: gi¶m sö dông n¨ng lîng, gi¶m lîng khÝ th¶i vµ ®Êt bÈn, tËn dông nguyªn vËt liÖu. 5.4.1.1. §êng giao th«ng vµ b·i ®ç xe C¸c chØ dÉn c¬ b¶n:  BÒ mÆt ®êng giao th«ng cã lç hë sÏ gióp thÈm thÊu níc tèt h¬n lµ ch¶y tËp trung thµnh dßng tíi miÖng thu.  ViÖc l¸t mÆt ®êng b»ng c¸c vËt liÖu t¸i chÕ nh g¹ch plastic, g¹ch bªt«ng cã thÓ ®ñ ®é cøng cho viÖc ®ç xe vµ còng t¹o ®ñ kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c viªn g¹ch cho cá mäc. 78
 Lùa chän nh÷ng vËt liÖu cã tuæi thä cao cho c¸c mÆt ®êng ®æ tÊm (nh nhùa asphalt pha cao su).  Cè g¾ng t¨ng mËt ®é ®êng giao th«ng trong KCNST. Tæ chøc ®êng giao th«ng vµ b·i ®ç xe trong KCNST 5.4.1.2. §êng s¾t VËn t¶i ®êng s¾t sÏ ®em l¹i nhiÒu lîi Ých kinh tÕ, x· héi vµ m«i trêng. NÕu x©y dùng hÖ thèng ®êng s¾t, KCNST sÏ gi¶m ®îc lîng n¨ng lîng tiªu thô vµ khÝ th¶i tõ c¸c d¹ng vËn t¶i kh¸c. Chi phÝ vËn t¶i ®êng s¾t còng thÊp h¬n mµ vÉn ®¶m b¶o ho¹t ®éng cung cÊp ®Çu vµo vµ ph©n phèi ®Çu ra. CÇn x©y dùng tr¹m trung chuyÓn hµng hãa víi c¸c cÇu trôc, xe kÐo ®Ó chuyÓn hµng hãa. Tïy thuéc vµo quy m« KCNST, vËn chuyÓn ngêi b»ng ®êng s¾t còng cã thÓ kh¶ thi. §êng s¾t còng t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p xö lý nguyªn vËt liÖu míi. 5.4.1.3. C¸c tr¹m xö lý di ®éng Mét sè c¸c phÕ th¶i cña nhµ m¸y nµy cÇn xö lý s¬ bé ngay tríc khi tíi nhµ m¸y kh¸c. ViÖc tËp trung xö lý c¸c phÕ th¶i nµy t¹i mét khu vùc nhÊt ®Þnh sÏ kh«ng ®¶m b¶o thêi gian, tèn diÖn tÝch vµ ¶nh hëng m«i trêng. C¸c tr¹m xö lý s¬ bé (tiÒn xö lý) trªn c¸c toa xe hay xe t¶i chuyen dông lµ gi¶i ph¸p rÊt h÷u Ých, 79
cã thÓ lo¹i trõ c¸c chÊt ®éc, trung hßa hay thanh läc chóng nhanh chãng vµ hiÖu qu¶ ®Ó t¸i sö dông trong KCNST. C¸c tr¹m nµy cÇn bao gåm nhiÒu c«ng nghÖ xö lý phï hîp víi c¸c lo¹i phÕ th¶i cña c¸c nhµ m¸y nh: Ph©n lo¹i, trung hßa, ®«ng ®Æc, ph©n ly, xö lý sinh häc, chng cÊt,…,®¶m b¶o dÞch vô trong toµn bé chu tr×nh ho¹t ®éng KCNST. C¸c tr¹m xö lý di ®éng còng lµm gi¶m møc ®é vËn t¶i vµ thêi gian lu gi÷ c¸c chÊt ®éc h¹i trong KCNST. Tr¹m xö lý di ®éng trªn xe t¶i chuyªn dông 5.4.1.4. VËn chuyÓn ngêi Ho¹t ®éng ®i l¹i cña ngêi lao ®éng tiªu tèn rÊt nhiÒu n¨ng lîng vµ lµ mét nguån khÝ th¶i lín. Sau ®©y lµ mét sè c¸c gi¶i ph¸p vµ chØ dÉn vÒ vËn chuyÓn ngêi:  Khi thêi tiÕt vµ kho¶ng c¸ch víi KCNST cho phÐp, t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi lao ®éng ®i bé hay xe ®¹p.  T¹o c¸c dÞch vô sö dông chung xe vµ xe buýt lín, hîp t¸c víi c¸c dÞch vô vËn chuyÓn vïng.  Sö dông c¸c lo¹i xe ®iÖn, gas tù nhiªn, n¨ng lîng mÆt trêi,… 80
KhuyÕn khÝch ®i lµm b»ng xe ®¹p trong KCNST  T¹o c¸c khu vùc chê xe hÊp dÉn t¹i c¸c bÕn xe buýt hay chç ®ç taxi víi c¸c nhµ chê thÝch hîp.  H¹n chÕ ®ç xe tù do cña nh©n viªn. C¸c DNTV kh«ng nªn khuyÕn khÝch nh©n viªn sö dông xe c¸ nh©n. Trong c¸c c«ng tr×nh, nÕu nh c¸c chç ®ç xe ®îc ®Æt ngÇm, cÇn x¸c ®Þnh thËn träng c¸c lèi ra vµo c«ng tr×nh, tr¸nh khÝ th¶i tõ díi th©m nhËp vµo c«ng tr×nh.  KhuyÕn khÝch c¸c DNTV ®Æt lÖch thêi gian lµm viÖc vµ thay ca ®Ó gi¶m lu lîng giao th«ng. C¸c dÞch vô vËn chuyÓn c«ng céng cÇn phï hîp víi ®iÒu nµy.  DÞch vô internet, ®iÖn tho¹i v« tuyÕn còng ®ãng gãp mét phÇn lµm gi¶m lu lîng giao th«ng vµ tháa m·n kh¸ch hµng giao dÞch.  Mét sè c¸c dÞch vô kh¸c còng lµm gi¶m lu lîng giao th«ng tríc vµ sau giê lµm nh: nhµ trÎ, chi nh¸nh 81
ng©n hµng, m¸y rót tiÒn tù ®éng, hiÖu thuèc vµ c¸c c«ng tr×nh phôc vô kh¸c n»m trong KCNST. Nhµ chê xe buýt trong KCNST 5.4.2. HÖ thèng cung cÊp vµ ®¶m b¶o n¨ng lîng Hai môc tiªu c¬ b¶n vÒ m«i trêng cho hÖ thèng cung cÊp vµ ®¶m b¶o n¨ng lîng KCNST lµ: TËn dông tèi ®a n¨ng lîng vµ sö dông réng r·i c¸c nguån n¨ng lîng t¸i sinh. CÇn ph¶i x¸c ®Þnh c¸c nhu cÇu mét c¸ch hÖ thèng ®Ó thiÕt kÕ hÖ thèng cung cÊp vµ ®¶m b¶o n¨ng lîng. Khi mét c«ng ty ký kÕt tham gia KCNST, ®éi ngò thiÕt kÕ sÏ cung cÊp b¶n quy ho¹ch c¸c nguån n¨ng lîng cho hä. NÕu hä thiÕt kÕ nhµ 82
m¸y víi sù tiÕt kiÖm n¨ng lîng th× sÏ lµm gi¶m c«ng suÊt c¸c tr¹m cung cÊp trong KCN. 5.4.2.1. TËn dông n¨ng lîng C©u hái quan träng nhÊt ®Æt ra lµ: thiÕt kÕ hÖ thèng HTKT cã t¹o ®iÒu kiÖn cho KCNST sö dông tèi ®a c«ng suÊt cña n¨ng lîng ®Çu vµo. Mçi d¹ng n¨ng lîng ®îc quy ®Þnh cã mét “chÊt lîng”, trong ®ã ®iÖn n¨ng cã chÊt lîng cao nhÊt, n¨ng lîng lµm l¹nh cao h¬n n¨ng lîng sëi Êm. ChÊt lîng cao h¬n ®ång nghÜa víi gi¸ thµnh cao h¬n. Khi n¨ng lîng ®îc sö dông th× chÊt lîng cña nã sÏ gi¶m. X¸c ®Þnh c¸c møc ®é chÊt lîng n¨ng lîng kh¸c nhau yªu cÇu trong tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt vµ ho¹t ®éng cña KCNST lµ c«ng viÖc quan träng ®Ó tËn dông tãi ®a n¨ng lîng ®Çu vµo vµ sö dông hiÖu qu¶ c¸c n¨ng lîng thõa. VÝ dô, kh«ng cÇn thiÕt sö dông n¨ng lîng chÊt lîng cao (löa 1500oF) ®Ó sëi Êm khu v¨n phßng hay khu vùc kh¸c (yªu cÇu 68oF) khi mµ n¨ng lîng chÊt lîng thÊp tõ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (150-300oF) l¹i rÊt nhiÒu. Cã thÓ sö dông c¸c n¨ng lîng thõa mét hay nhiÒu lÇn víi nhiÒu møc ®é kh¸c nhau. Ho¹t ®éng ®ång thêi lµ mét trong c¸c c¸ch thøc ®ã (vÝ dô s¶n xuÊt ®iÖn vµ nhiÖt cïng nhau). N¨ng lîng tõ ®èt nhiªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt ®iÖn (thêng díi d¹ng h¬i níc) sÏ dïng trong c¸c c«ng ®o¹n yªu cÇu nhiÖt ®é cao hay h¬i níc. H¬i níc nhiÖt ®é thÊp sau c«ng ®o¹n nµy l¹i cã thÓ sö dông ®Ó sëi Êm khu vùc v¨n phßng hay nhµ kho. Gi¶i ph¸p nµy cã thÓ ¸p dông cho mét hay nhiÒu nhµ m¸y. CÇn cã c¸c èng dÉn (h¬i níc hay níc nãng) cho c¸c nguån n¨ng lîng thõa. C¸c ®êng èng nµy cÇn ®îc quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ ngay tõ ®Çu theo nhu cÇu cña c¸c c«ng ty dù kiÕn ho¹t ®éng trong KCN. CÇn gióp ®ì c¸c DNTV nhËn ra gi¸ trÞ cña viÖc tiÕt kiÖm n¨ng lîng vµ khuyªn hä sö dông c¸c trang thiÕt bÞ míi vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. 83
5.4.2.2. T¨ng cêng sö dông c¸c nguån n¨ng lîng t¸i sinh ViÖc x©y dùng c¸c tr¹m n¨ng lîng t¸i sinh phô thuéc vµo nhu cÇu sö dông n¨ng lîng cña c¸c c«ng ty. CÊn xem xÐt mäi khÝa c¹nh cña vÊn ®Ò ®Ó x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ, m«i trêng vµ chi phÝ cña c¸c nguån n¨ng lîng t¸i sinh nµy. Sö dông c¸c nguån n¨ng lîng t¸i sinh t¹i c¸c vÞ trÝ thÝch hîp sÏ lµm gi¶m tæng nhu cÇu n¨ng lîng ®Çu vµo (nh ®iÖn n¨ng) cña KCNST. Nã còng lµm gi¶m c¸c chi phÝ cho hÖ thèng truyÒn t¶i vµ t¨ng tÝnh linh ho¹t cña hÖ thèng ®iÒu khiÓn. N¨ng lîng t¸i sinh cã thÓ tr¸nh ®îc viÖc th¶i khÝ nhµ kÝnh vµ sö dông nguån nhiªn liÖu tù nhiªn cã h¹n. Sö dông pin n¨ng lîng mÆt trêi trong KCNST 84
Møc ®é sö dông c¸c nguån n¨ng lîng nµy phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn khu ®Êt nh: mÆt trêi, giã, hÖ sinh häc vµ c¸c nguån n¨ng lîng t¸i sinh kh¸c. N¨ng lîng mÆt trêi lµ nguån n¨ng lîng vÜnh cöu vµ s¹ch. Cã thÓ ®Æt c¸c pin mÆt trêi ë bÊt cø ®©u ®Ó gi¶m chi phÝ vÒ d©y dÉn. Pin n¨ng lîng mÆt trêi cã thÓ dïng cho chiÕu s¸ng, c¸c thiÕt bÞ c¶m øng ®iÒu khiÓn, ®iÒu tiÕt vi khÝ hËu trong c¸c c«ng tr×nh, … 5.4.3. HÖ thèng cÊp tho¸t níc 5.4.3.1. C¸c nguyªn t¾c chung Gièng nh víi n¨ng lîng, môc tiªu ®Çu tiªn lµ b¶o tån níc: gi¶m nhu cÇu sö dông b»ng c¸ch tiÕt kiÖm vµ t¸i sö dông. Níc sö dông trong KCNST cÇn ®îc t¸i sö dông hoÆc t¸i chÕ ë møc ®é cao nhÊt theo mét chu tr×nh khÐp kÝn. HÖ thèng cÊp tho¸t níc trong KCNST lµ mét hÖ thèng phøc t¹p cho nhiÒu lo¹i níc kh¸c nhau. Trong KCN th«ng thêng, ngêi ta chia níc thµnh 2 lo¹i: níc s¹ch vµ níc th¶i. Trong KCNST, ngêi ta ph©n chia thµnh nhiÒu lo¹i h¬n:  Níc nÆng (sö dông trong chÕ t¹o chip)  Níc kh«ng i«n hãa (sö dông trong c¸c c«ng ®o¹n sinh häc hay dîc häc)  Níc uèng (sö dông cho nhµ bÕp, nhµ hµng, vßi phun,...)  Níc röa (sö dông ®Ó lµm s¹ch xe t¶i, c«ng tr×nh,...)  Níc tíi (sö dông ®Ó tíi c©y) Mçi mét lo¹i níc cÇn mét hÖ thèng ®êng èng riªng biÖt vµ c¸c lo¹i níc nµy kh«ng cÇn thiÕt ph¶i ®îc cung cÊp tõ cïng mét nguån. CÇn cã mét quy ho¹ch hîp lý ®Ó gi¶m bít kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c nhµ m¸y ®Ó gi¶m chi phÝ vÒ ®êng èng. Níc th¶i tõ s¶n xuÊt chÊt b¸n dÉn cã thÓ ®îc t¸i sö dông ë nh÷ng c«ng ®o¹n kh¸c trong cïng nhµ m¸y hay sang nhµ m¸y kh¸c, hay dïng ®Ó lau röa sµn nhµ, röa xe. KCNST ë gÇn bê 85
biÓn hay c¸c vïng níc mÆn cã thÓ sö dông nguån níc nµy ®Ó lµm nguéi. T¹i c¸c vïng nãng, cã thÓ sö dông níc th¶i tíi lªn m¸i nhµ ®Ó gi¶m nhiÖt ®é vµ gi¶m chi phÝ ®iÒu hßa. Cã thÓ sö dông níc t¸i chÕ trong viÖc duy tr× c¶nh quan c©y xanh, mÆt níc KCNST. 5.4.3.2. Tr¹m xö lý níc th¶i KCNST cÇn cã tr¹m xö lý níc th¶i riªng. §©y ®îc coi lµ mét c¬ héi chø kh«ng ph¶i lµ g¸nh nÆng cho KCNST. Víi c¸c c«ng nghÖ xö lý míi, kh«ng chØ níc ®îc thu gom, t¸i sö dông hay t¸i chÕ mµ tr¹m xö lý níc th¶i cßn cã thÓ lµ n¬i thu mua trao ®æi c¸c phÕ th¶i vµ cung cÊp c¸c s¶n phÈm nh ph©n compost sö dông trong n«ng nghiÖp. Tr¹m xö lý níc lµ mét yÕu tè ph¸t triÓn kh«ng thÓ thiÕu vµ cã thÓ trë thµnh mét ®iÓm hÊp dÉn trong KCNST. Mét tr¹m xö lý níc th¶i Living Machine cña XNCN trong KCNST 86
Living Machine lµ mét d¹ng tr¹m xö lý sinh häc ¸p dông c«ng nghÖ kÞ khÝ ph¸t triÓn réng r·i ë Mü. Tr¹m nµy kh«ng sö dông c¸c hãa chÊt ®éc h¹i, kh«ng th¶i mïi vµ s¶n xuÊt ra c¸c s¶n xuÊt phô cã thÓ b¸n ®îc. C«ng nghÖ xö lý chÝnh lµ sö dông c¸c thùc vËt vµ vi sinh vËt thÝch hîp víi c¸c chÊt trong níc th¶i vµ phï hîp víi m«i trêng khu vùc. Hå níc hay ®Çm lÇy lµ thµnh phÇn kh«ng thÓ thiÕu trong phÇn lín c¸c Living Machine. §©y chÝnh lµ n¬i ph¸t triÓn c¸c loµi sinh vËt vµ duy tr× hÖ sinh th¸i tù nhiªn. 5.4.4. HÖ thèng vËn chuyÓn vµ trao ®æi nguyªn vËt liÖu, BP Trong c¸c KCN th«ng thêng, nguyªn vËt liÖu thêng do tõng c«ng ty tù qu¶n lý. Trong KCNST, ®Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng vµ duy tr× HSTCN, cÇn cã mét hÖ thèng HTKT ®Ó hç trî viÖc trao ®æi nguyªn vËt liÖu, BP gi÷a c¸c nhµ m¸y vµ qu¶n lý c¸c chÊt nµy. ThiÕt bÞ vËn chuyÓn vµ trao ®æi nguyªn vËt liÖu, BP trong KCNST HÖ thèng nguyªn vËt liÖu trong KCNST bao gåm:  B¨ng chuyÒn, ®êng èng kÝn (thêng ®i trªn cao), tuynen ngÇm hay c¸c ph¬ng tiÖn kh¸c ®Ó vËn chuyÓn BP tõ nhµ m¸y nµy sang nhµ m¸y kh¸c.  C¸c nhµ kho ®Ó lu gi÷ c¸c BP, nguyªn liÖu ®éc h¹i.  C¸c tr¹m lu tr÷, xö lý hay thanh läc chÊt ®éc h¹i. C¸c tr¹m xö lý di ®éng. 87