Cải cách kinh tế Trung Quốc và bài học cho Việt Nam - Môn lịch sử kinh tế quốc dân

Chia sẻ: Thu Vân | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

396
lượt xem 106
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Các sản phẩm “Made in China” đã đi khắp thế giới, tuy nhiên danh tiếng của hàng hoá Trung Quốc cũng đang bị tổn hại rất nhiều do những nghi ngại về chất lượng và độ an toàn. Liệu những bê bối liên quan đến hàng hoá Trung Quốc gần đây có làm chậm lại dòng chảy hàng hoá giá rẻ Trung Quốc trên thế giới không?

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Cải cách kinh tế Trung Quốc và bài học cho Việt Nam - Môn lịch sử kinh tế quốc dân

- Các sản phẩm “Made in China” đã đi khắp thế giới, tuy nhiên danh ti ếng c ủa hàng hoá Trung Quốc cũng đang bị tổn hại rất nhiều do những nghi ngại về chất lượng và đ ộ an toàn. Li ệu những bê bối liên quan đến hàng hoá Trung Quốc gần đây có làm ch ậm l ại dòng ch ảy hàng hoá giá rẻ Trung Quốc trên thế giới không? Đúng là những bê bối đó làm tổn hại rất nhiều đến danh tiếng của hàng hoá Trung Quốc trên thế giới. Không chỉ ở Mỹ mà ở khắp nơi, người tiêu dùng đang ngày càng th ận trọng hơn v ới xuất xứ của hàng hoá. Nhưng tôi không nghĩ là dòng chảy hàng hoá giá rẻ của Trung Quốc sẽ ch ậm l ại, vì nếu th ế chúng ta lại có một cuộc khủng hoảng kinh t ế toàn cầu khác m ất. Nh ững bê b ối này cũng chính là lời cảnh báo để Trung Quốc xem xét lại những điểm yếu trong nền kinh t ế để kh ắc ph ục. - Trung Quốc vẫn đang là một trong những trung tâm outsource c ủa th ế gi ới. Thu hút outsource cũng đang là ưu tiên của Chính phủ Trung Quốc. Theo bà đây có ph ải là cách phát tri ển b ền vững không và Trung Quốc có nên đầu tư nhiều hơn vào việc tăng hàm l ượng ch ất xám và giá trị gia tăng cho những sản phẩm “Made in China”? Tôi cho rằng Chính phủ Trung Quốc rất quan tâm đến việc đẩy mạnh s ản xuất nh ững s ản ph ẩm có giá trị gia tăng cao hơn, họ không muốn mãi chỉ s ản xuất những sản ph ẩm giá trị thấp. Có thể thấy quyết tâm này qua phản ứng của chính quyền Trung Quốc đ ối v ới ch ất l ượng sa sút của các sản phẩm rẻ tiền, đặc biệt là việc đóng cửa một loạt nhà máy s ản xuất đ ồ ch ơi xuất khẩu không đạt tiêu chuẩn ở tỉnh Quảng Đông gần đây. Không phải là chính quyền không quan tâm đến những người lao động m ất việc làm, nh ưng h ọ cũng không muốn tiếp tục cho sản xuất những mặt hàng kém chất lượng nữa. Chính quy ền Trung Quốc cũng đang thúc đẩy việc nhanh chóng cấp phép cho những d ự án có v ốn đ ầu t ư l ớn để dẫn dắt các khuynh hướng trong sản xuất. Tôi nghĩ vấn đề không ph ải là cách nào v ững chắc hơn cách nào, mà là chính quyền thấy đã đến lúc cần thay đổi t ư duy trong đi ều hành kinh tế.
GS. Regina Abrami: Sau 30 năm đổi mới, Trung Quốc đã thay đổi một cách đáng kinh ngạc... (Ảnh: agro.gov.vn) Học tập Trung Quốc cách ứng xử trong WTO - Trung Quốc được đánh giá là một trong những nước tận d ụng t ốt nh ất việc gia nh ập WTO. Vậy các nước mới gia nhập và sắp gia nhập tổ chức này có thể được đ ược bài học ứng x ử trong WTO nào từ Trung Quốc? Đúng là Trung Quốc đã tận dụng rất tốt việc gia nhập WTO, đ ặc biệt là nh ững quy đ ịnh v ề chống phá giá hàng hoá. Thứ nhất, họ sử dụng những quy định của WTO để b ảo vệ các l ợi ích kinh tế của mình. Có thể thấy hầu hết các điều tra về chống bán phá giá đều nh ằm tr ực ti ếp vào Trung Quốc, nhưng Trung Quốc cũng chủ động điều tra nhằm vào các nước khác. Đó là m ột bài học có thể rút ra từ Trung Quốc, và một bài học nữa là Trung Quốc s ử d ụng các quy định c ủa WTO nhưng cũng thay đổi chúng để tăng lợi thế cho mình. Ở đây có một bài học rất thú vị, và cũng là bài học cho Việt Nam, đó là khi đàm phán, n ếu các nước công nhận Trung Quốc là nền kinh tế thị trường, điều sẽ có l ợi trong các v ụ ki ện ch ống bán phá giá, Trung Quốc sẽ nhường một số điều khoản liên quan đ ến lợi ích kinh t ế. Rõ ràng là Trung Quốc không vi phạm các quy định của WTO, nhưng biến đổi chúng theo h ướng có l ợi cho mình. Đây là điều đáng để Việt Nam học tập vì trong các vụ kiện bán phá giá, vi ệc các b ạn b ị coi là nền kinh tế phi thị trường là một trở ngại lớn. - Trung Quốc đã mở cửa và là một thị trường lớn, nhưng dường nh ư th ị trường Trung Qu ốc v ẫn chưa phải là “mở” lắm, nó vẫn có xu hướng tìm cách “đồng hoá” nh ững gì khác biệt h ơn là “dung hoà”. Bà nghĩ sao về nhận định này? Tôi nghĩ Trung Quốc đã mở cửa nền kinh t ế ở một định l ượng nào đó phù h ợp v ới nh ững cam kết của họ khi gia nhập WTO. Một trong những thách thức là ph ải cải t ổ các dịch v ụ tài chính khi mà các doanh nghiệp than phiền rằng họ không vay tiền được dễ dàng nh ư họ hy v ọng. Tuy nhiên cuộc khủng hoảng tài chính lại đang ảnh hưởng đến việc cải t ổ này. Nói về vấn đề “mở cửa”, có một điều cần lưu ý là Trung Quốc là một nước rộng l ớn, vì v ậy không phải quyết sách hay thoả thuận nào của chính quyền trung ương B ắc Kinh đ ều có th ể d ễ dàng quán triệt đến tất cả các cấp địa phương.
- Khủng hoảng tài chính toàn cầu đã bắt đầu tác động xấu đến kinh t ế Trung Qu ốc, nh ưng cu ộc khủng hoảng này cũng là cơ hội lịch sử để Trung Quốc đánh giá lại sự phát tri ển c ủa mình và tiếp tục đẩy mạnh đổi mới? Chính phủ Trung Quốc sẽ có chính sách gì để đối phó v ới kh ủng hoảng? Tôi nghĩ các chính sách đối phó với khủng hoảng của Trung Quốc cũng s ẽ th ống nh ất v ới H ọc thuyết phát triển kinh tế hài hoà của Chủ t ịch Hồ Cẩm Đào. Đó là đã đến lúc Trung Qu ốc c ần củng cố thị trường trong nước để hấp thụ sản phẩm làm ra và đảm bảo cho nền kinh t ế không bị tác động quá mạnh từ khủng hoảng tài chính toàn cầu. ... nhưng vẫn còn tồn tại rất nhiều vấn đề môi trường và đời sống. Ảnh: earthfirst.com Mỹ và Trung Quốc đều cần đến nhau - Quan hệ Trung - Mỹ cũng đã trải qua 30 năm. Đến nay, mối quan h ệ này đã phát tri ển đ ến mức độ nào và có triển vọng phát triển ra sao trong nh ững năm t ới? D ưới th ời tân T ổng th ống Mỹ Barack Obama, người chưa có nhiều kinh nghiệm chính trị liên quan đến Trung Qu ốc, Trung Quốc sẽ đóng vai trò ra sao trong chính sách đối ngo ại của Mỹ? Li ệu Trung Qu ốc có điều ch ỉnh chính sách đối ngoại với Mỹ không? Theo tôi, quan hệ Trung - Mỹ theo thời gian ngày càng phát triển sâu s ắc h ơn trong nh ững h ợp tác về xã hội và những vấn đề kinh tế. Trong những năm đầu tiên, đó là một mối quan h ệ chính thức nhưng có phần xa cách. Hiện nay Mỹ và Trung Quốc đang hợp tác với nhau trong r ất nhi ều lĩnh vực kinh tế cũng như an ninh. Trong những năm t ới, chúng ta s ẽ tiếp t ục thấy đi ều này x ảy ra vì cả Mỹ và Trung Quốc đều cần đến nhau. Khi Tổng thống Obama lên nắm quyền, dù rằng ông ấy s ẽ gặp ph ải m ột s ố áp l ực, đ ặc bi ệt v ề vấn đề giải quyết việc làm cho lao động Mỹ, nhưng tôi không cho là s ẽ có nh ững thay đ ổi quá lớn trong quan hệ Trung - Mỹ vì hai nước có mối quan hệ kinh t ế rất ch ặt ch ẽ. Mặc dù giữa Trung Quốc và Mỹ vẫn còn tồn tại những mâu thuẫn về kinh t ế, hay là s ự can thi ệp của Mỹ vào nền chính trị của Trung Quốc, nhưng đó không phải là nh ững v ấn đề m ới, mà là những vấn đề lâu dài. Vì vậy tôi không cho là Trung Quốc sẽ điều ch ỉnh quá nhi ều trong chính sách đối ngoại đối với Mỹ.
- Vị thế của Trung Quốc đã được nâng cao rất nhiều trong 30 năm qua, nh ưng v ấn đ ề dân ch ủ ở Trung Quốc vẫn bị cộng đồng quốc tế, đặc biệt là các nước phương Tây chỉ trích nhiều. Bà đánh giá gì về dân chủ ở Trung Quốc? Điều này không dễ để nói. Ở cấp địa phương, người dân đã trực tiếp bầu các quan ch ức c ủa địa phương mình một cách dân chủ. Còn ở cấp trung ương, đảng Cộng s ản Trung Quốc cũng đang đặt ra yêu cầu nâng cao dân chủ trong nội bộ đảng, theo tôi điều này cũng đ ồng nghĩa v ới việc nâng cao trách nhiệm giải trình trong nội bộ đảng. - Trong những năm gần đây cũng có nhiều vụ án tham nhũng lớn đ ược đ ưa ra ánh sáng ở Trung Quốc. Dường như cuộc chiến chống tham nhũng ở Trung Quốc rất mạnh mẽ và quyết tâm. Bà nghĩ sao về nhận định này? Tham nhũng thực sự là một vấn đề lớn và lâu dài của Trung Quốc. Và việc ch ống tham nhũng cũng liên quan trực tiếp đến việc duy trì sự phát tri ển hài hoà. Số l ượng các v ụ kh ởi t ố tham nhũng tăng lên gần đây cho thấy yêu cầu minh bạch t ừ phía xã hội, và chính quy ền Trung Qu ốc cũng nhận định rằng tham nhũng, đặc biệt là tham nhũng liên quan đến đ ất đai và nông thôn, có thể làm tổn hại đến số phận chính trị của đảng Cộng sản. Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào (hàng dưới, ngoài cùng bên phải) cùng các nhà lãnh đạo thế giới tại Hội nghị G20 tổ chức tại Washington tháng 11 vừa rồi. Ảnh: Daylife Còn thiếu sự tin tưởng lẫn nhau giữa Trung Quốc và các nước láng giềng - Trung Quốc ngày càng có tiếng nói quan trọng trong các vấn đề quan hệ qu ốc t ế, nh ưng trong quan hệ với các nước láng giềng như Nhật Bản, Hàn Quốc, Việt Nam, v ẫn còn nh ững căng thẳng tồn tại chưa giải quyết được. Phải chăng là vì trong nh ững quan h ệ này, Trung Qu ốc chưa thực sự hành xử đúng với vai trò của một thành viên th ường trực HĐBA LHQ? Đây thực sự là một vấn đề phức tạp. Tôi cho rằng những căng thẳng t ồn t ại trong quan hệ c ủa Trung Quốc với các nước láng giềng không hẳn là do Trung Quốc chưa làm đúng vai trò c ủa một thành viên thường trực HĐBA LHQ, mà là do thiếu s ự tin t ưởng lẫn nhau. Đi ều quan trọng là trong mỗi quan hệ riêng lẻ, các nước cần chung sức giải quyết vấn đề. Quan hệ Việt Nam - Trung Quốc trong những năm gần đây đã rất phát triển song v ẫn còn đó những căng thẳng mâu thuẫn. Nhưng tôi tin là Bộ Ngoại giao hai nước đ ều nh ận th ức đ ược t ầm quan trọng của việc cùng nhau ngồi lại để bàn cách gi ải quyết. Các lãnh đ ạo c ủa Nh ật B ản và
Hàn Quốc cũng nhấn mạnh họ muốn tăng cường quan hệ với Trung Quốc. Đây đều là những mối quan hệ không yên ả, do sự thiếu tin t ưởng l ẫn nhau vì nh ững nguyên nhân do lịch sử để lại nhưng tôi tin là Chính phủ các nước sẽ không đ ể cho s ự thi ếu tin t ưởng này dẫn đến những hậu quả đáng tiếc. Trung Quốc dù sao vẫn là m ột trị trường l ớn đ ối v ới các nước này. - Trong cuộc cạnh tranh giành vị thế thống trị ở châu Á, Trung Qu ốc và Ấn Đ ộ có nh ững l ợi th ế và hạn chế gì? Ai có nhiều ưu thế hơn trong cuộc cạnh tranh này? Khó có thể nói nước nào thành công hơn nước nào vì hai nước đi theo nh ững con đ ường khác nhau. Ấn Độ là nền dân chủ lớn nhất thế giới, nhưng họ thi ếu những cơ s ở h ạ t ầng mà Trung Quốc có, thiếu những động lực xã hội như của Trung Quốc. Trung Quốc đã cố gắng đ ưa hàng triệu người thoát khỏi đói nghèo trong một thời gian ngắn, còn Ấn Độ khó có th ể nói h ọ làm đ ược vậy. Tuy nhiên cả hai nước đều có những vấn đề về tham nhũng, về hành chính và đều đang ph ải đối mặt với khủng hoảng kinh tế toàn cầu. Nhưng về một mặt nào đó, có thể nói Trung Quốc ổn định về chính trị hơn Ấn Độ. Thế giới cần một Trung Quốc phát triển ổn định - Sau 30 năm đổi mới, bà thấy hình ảnh quốc gia của Trung Qu ốc đã thay đ ổi ra sao? Về điểm này, người Trung Quốc có thể nói là rất tự hào, nếu không muốn nói là có ph ần kiêu ngạo, về việc nước mình đã đi được một quãng đường xa đến vậy. Đã có nhiều lo ng ại trước khi Olympic Bắc Kinh 2008 diễn ra, nhưng sự kiện này đã rất thành công và đ ược th ế gi ới thừa nhận. Điều đó giúp cho người Trung Quốc nhận thức được rằng nước mình có vị th ế trên thế giới, rằng họ không còn bị cách ly hay là một nước yếu nữa. Tôi nghĩ hình ảnh quốc gia c ủa Trung Quốc đã được cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, trong tâm lý của người Trung Quốc vẫn còn t ồn t ại suy nghĩ là thế gi ới muốn ki ềm chế không cho Trung Quốc phát triển. Tôi không nghĩ là thế gi ới muốn làm th ế, nh ưng rõ ràng có những người Trung Quốc vẫn nghĩ nước mình là nạn nhân của những ý đồ đó của nh ững nước khác. Tôi mong trong những năm tới, tâm lý này s ẽ được thay bằng nh ận th ức rằng, Trung Qu ốc không chỉ là một phần của thế giới, mà còn là một phần quan trọng của th ế gi ới, và có ti ềm năng lãnh đạo thế giới. - Trong 30 năm qua, Trung Quốc đã phát triển hết sức ngo ạn mục. Vậy bà d ự đoán trong 30 năm nữa, Trung Quốc sẽ ra sao? Tôi đã nghiên cứu về Trung Quốc nhiều năm và phải nói rằng đây là m ột đ ất nước đáng kinh ngạc. Trong một thập kỷ qua với nhiều lần qua lại Trung Quốc, tôi nh ận th ấy rất nhi ều thay đ ổi và thành thật mà nói, tôi chưa thấy nước nào trên thế gi ới làm đ ược nh ư v ậy. Vì vậy trong 20 hoặc 30 năm nữa, nếu không có những biến cố nào đ ảo ng ược tình hình, theo tôi Trung Quốc sẽ trở thành một nước công nghiệp hoá tiên tiến và là m ột nhân t ố r ất l ớn trong thị trường toàn cầu. Đó là điều mà người Trung Quốc mong muốn, và cũng là đi ều mà c ả th ế giới mong muốn, một đất nước Trung Quốc phát triển ổn định.
Việt Nam sẽ đi con đường đổi mới của riêng mình. Ảnh: Hà Nội - VNN Việt Nam sẽ đi con đường đổi mới của riêng mình - Bà so sánh thế nào về công cuộc đổi mới và mở cửa của Việt Nam và Trung Qu ốc? Bà cho là Việt Nam nên đi theo cách nào? Đổi mới cũng có nhiều con đường khác nhau và tôi nghĩ là Vi ệt Nam có nhi ều điều để t ự hào về công cuộc đổi mới của mình. Việt Nam đạt được t ốc độ tăng trưởng nhanh mà không gia tăng quá nhanh tình trạng bất bình đẳng. Trung Quốc có t ốc đ ộ phát tri ển nhanh và s ự gia tăng b ất bình đẳng cũng nhanh. Điều đáng nói nữa là thông điệp từ chính quyền trung ương. Ngay t ừ đ ầu Chính ph ủ Vi ệt Nam đã nói rõ rằng không muốn “phát triển bằng mọi giá”. Còn thông đi ệp của chính quyền trung ương Trung Quốc khi quán triệt đến cấp địa phương đã khiến nhiều người hi ểu rằng ph ải tìm cách giàu hơn những người khác. Và hậu quả của điều đó chính là nh ững gì mà ngày nay Trung Quốc đang phải giải quyết. Tuy nhiên, Việt Nam rất nên học tập Trung Quốc ở chỗ đầu t ư xứng đáng cho cơ s ở h ạ t ầng, tạo điều kiện tiếp cận các nguồn lực để mọi người đều có cơ hội phát triển. Việt Nam có nhiều con đường để lựa chọn, nhưng Việt Nam sẽ đi con đường của riêng mình