Cải tiến nội dung, phương pháp giảng dạy và học tập học phần lập quy hoạch xây dựng vùng

Chia sẻ: ViPutrajaya2711 ViPutrajaya2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

47
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quy hoạch xây dựng vùng là một thể loại đồ án quan trọng trong hệ thống các đồ án quy hoạch xây dựng ở nước ta. Cải tiến nội dung, phương pháp giảng dạy và học tập học phần Lập quy hoạch xây dựng vùng nhằm đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi ngày càng cao trong đào tạo Kiến trúc sư quy hoạch là một nhiệm vụ cấp thiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Cải tiến nội dung, phương pháp giảng dạy và học tập học phần lập quy hoạch xây dựng vùng

Cải tiến nội dung, phương pháp giảng dạy và học tập học phần lập quy hoạch xây dựng vùng Innovations in a content and teaching and learning methods of the setting of regional construction planning Lương Tiến Dũng Tóm tắt 1. Mở đầu Quy hoạch xây dựng vùng là một thể loại đồ Đồ án quy hoạch xây dựng vùng là một trong những thể loại đồ án quan trọng được thể hiện trong Luật Xây dựng. Quy hoạch xây dựng vùng là tổ chức hệ án quan trọng trong hệ thống các đồ án quy thống điểm dân cư, hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật xã hội trong địa giới hành hoạch xây dựng ở nước ta. Cải tiến nội dung, chính của một huyện hoặc liên huyện; tỉnh hoặc liên tỉnh phù hợp với yêu cầu phát phương pháp giảng dạy và học tập học phần triển kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ [1]. Việc lập các đồ án Quy hoạch xây dựng Lập quy hoạch xây dựng vùng nhằm đáp ứng vùng có ý nghĩa và tầm quan trọng đặc biệt để phục vụ sự phát triển kinh tế xã hội yêu cầu, đòi hỏi ngày càng cao trong đào tạo của đất nước, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay. Kiến trúc sư quy hoạch là một nhiệm vụ cấp Môn học quy hoạch vùng là một khoa học tổng hợp của nhiều khoa học: Địa thiết. Nhiệm vụ, nội dung của học phần cùng lý tự nhiên, địa lý kinh tế, địa lý dân cư, quy hoạch đô thị, nông thôn, kiến trúc, với trình tự, phương pháp luận nghiên cứu đồ sinh thái và bảo vệ môi trường, khoa học quản lý, pháp luật, xã hội học,... và nhiều án, phương giảng dạy và học tập là những nội ngành kỹ thuật công nghệ khác. Mục đích tổng quát của quy hoạch vùng chính là dung được nghiên cứu phục vụ cho công tác đảm bảo cho sự phát triển kinh tế đạt hiệu quả cao, tạo lập môi trường sống tốt đào tạo và lập quy hoạch xây dựng vùng trong nhất cho dân cư; giữ gìn cân bằng sinh thái và bảo vệ tốt môi trường, sử dụng thực tiễn. hợp lý đất đai và tài nguyên. Thông qua môn học sẽ giúp cho sinh viên nắm được Từ khóa: lập đồ án, quy hoạch vùng, quy hoạch xây các kiến thức cơ bản về: (i) Khai thác và sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, dựng vùng, huyện, học phần, phương pháp giảng gắn với việc giữ gìn và bảo vệ môi trường; (ii) Phân bố lực lượng sản xuất, dân dạy, học tập cư, cơ sở hạ tầng xã hội, cơ sở hạ tầng kỹ thuật trên lãnh thổ một cách tối ưu nhất; (iii) Hình thành, tổ chức bộ khung không gian vùng hợp lý; (iv) Nghiên cứu, định hướng phát triển không gian và tổ chức lãnh thổ; (v) Cân đối các nguồn lực Abstract phát triển vùng; (vi) Bảo vệ môi trường, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu. Regional construction planning is an important [7; 9; 10] type of projects in the system of construction Năm 1992, đáp ứng yêu cầu đổi mới của đất nước Trường Đại học Kiến trúc planning in our country. Improving content, Hà Nội đã thành lập khoa Quy hoạch, cùng với đó là bộ môn Quy hoạch vùng teaching methods and learning methods of cũng được thành lập với nhiệm vụ nghiên cứu, giảng dạy các môn học lý thuyết setting of regional construction planning, which và đồ án Quy hoạch xây dựng vùng. Ở thời kỳ đầu nội dung, nhiệm vụ của đồ án aim to meet the requirements, require highly in quy hoạch vùng còn đơn giản, nguồn tài liệu số liệu và bản đồ phục vụ cho đồ training architect is an urgent task. The tasks and án còn hạn chế. Những cải tiến, đổi mới nội dung học phần Lập Quy hoạch xây contents of the module, along with the sequence dựng vùng được thực hiện qua đề tài“ Nhiệm vụ thiết kế đồ án quy hoạch vùng and methodology of project research, teaching cho sinh viên ngành Quy hoạch” (2003) của GS.TS.KTS Nguyễn Tố Lăng ; Nhiệm and learning methods need to be studied in order vụ thiết kế đồ án môn học Quy hoạch xây dựng vùng (2006) của ThS.KTS Lương to serve the training and application purpose of Tiến Dũng. Hàng năm, nhiệm vụ học phần đồ án Quy hoạch xây dựng vùng luôn regional construction planning. được bộ môn Quy hoạch vùng chỉnh lý, bổ sung để hoàn thiện hơn nữa để phục vụ kịp thời cho đòi hỏi ngày ngày càng cao về chất lượng đồ án Quy hoạch xây Key words: planning, regional planning, regional dựng vùng. Tuy đã có rất nhiều cố gắng nhưng hiện nay nhiệm vụ, nội dung của construction planning, modules, teaching methods, học phần còn bộc lộ nhiều bất cập như: (i) Nội dung, khối lượng hồ sơ còn chưa learning đầy đủ, chưa đáp ứng tốt nhiệm vụ của khoa học Quy hoạch vùng ; (ii) Nhiệm vụ, nội dung đồ án quy hoạch xây dựng vùng hiện nay chưa phù hợp với Luật Quy hoạch, Luật Xây dựng, Luật Quy hoach đô thị cùng các quy định trong các Nghị định của Chính phủ và của Bộ Xây dựng về đồ án quy hoạch xây dựng vùng ; (iii) Phương pháp giảng dạy đồ án chưa hiện đại làm hạn chế tư duy sáng tạo cũng như tính chủ động của sinh viên. TS. Lương Tiến Dũng 2. Cải tiến nội dung, phương pháp giảng dạy và học tập Bộ môn Quy hoạch vùng Hiện nay, hệ thống pháp luật cùng với những quy định của Nhà nước ngày Khoa Quy hoạch Đô thị Nông thôn càng đổi mới như Luật Quy hoạch (2017), Luật Xây dựng (sửa đổi bổ sung năm ĐT: 0913535319 2014), Nghị định số 44/2015/NĐ-CP ngày 6 tháng 5 năm 2015 về Quy định chi tiết Email: tommiuchitop@gmail.com về một số nội dung Quy hoạch xây dựng; Thông tư số 12/2016/TT-BXD của Bộ Xây dựng đã quy định cụ thể về hồ sơ quy hoạch xây dưng vùng, đang là những đòi hỏi cao đã tác động lớn đến nội dung cải tiến phương pháp luận nghiên cứu Ngày nhận bài: 02/01/2018 và quy trình thiết kế đồ án quy hoạch xây dựng vùng ở Việt Nam. Vì vậy việc đào Ngày sửa bài: 09/02/2018 Ngày duyệt đăng: 22/10/2019 tạo kiến trúc sư quy hoạch cũng cần quan tâm đổi mới cải tiến nội dung chương trình đào tạo nói chung và nội dung học phần Lập quy hoạch xây dựng vùng nói S¬ 36 - 2019 21
KHOA H“C & C«NG NGHª Hình 1. Quy trình thực hiện học phần Lập quy hoạch 7 – Quy hoạch xây dựng vùng riêng nhằm đáp ứng những yêu cầu cao của xã hội cho công tín chỉ, đặc điểm riêng về nội dung môn học, thời lượng, quy tác hành nghề của sinh viên sau khi tốt nghiệp ra trường. mô...., học phần lập quy hoạch xây dựng vùng được đổi mới, Các quan điểm trong đổi mới, cải tiến nội dung học phần cải tiến được xác lập với 03 tín chỉ (90 tiết) đáp ứng trình độ Lập quy hoạch xây dựng vùng bao gồm: (i) Đáp ứng đầy đủ của sinh viên năm thứ 4 chuyên ngành Quy hoạch vùng và những yêu cầu về đào tạo kiến trúc sư quy hoạch nhằm giúp đô thị thuộc khoa Quy hoạch Đô thị và nông thôn. Thể loại đồ sinh viên có khả năng thích ứng và làm việc trong nghiên cứu án là Quy hoạch xây dựng vùng huyện hoặc quy hoạch xây và lập đồ án quy hoạch xây dựng vùng; (ii) Áp dụng có hiệu dựng vùng chức năng đặc thù thuộc các tỉnh của Việt Nam quả các môn học lý thuyết về quy hoạch đô thị, quy hoạch có quy mô đất đai, dân số tương đương cấp huyện. Tính nông thôn, địa lý kinh tế và phân tích lãnh thổ, địa lý dân cư; chất là vùng Nông nghiệp; Du lịch; Dịch vụ và Công nghiệp quy hoạch vùng vào đồ án; (iii) Áp dụng các yêu cầu, nhiệm có mức độ đô thị hoá chưa cao. Quy mô diện tích từ 200 km2 vụ về quy hoạch vùng theo pháp luật, chủ trương chính sách, đến 500 km2 đối với các huyện vùng đồng bằng và 400 đến các tiêu chuẩn quy phạm của Nhà nước vào đồ án quy hoạch 800 km2 đối với các huyện vùng núi. Quy mô dân số khoảng vùng; (iv) Áp dụng các phương pháp giảng dạy và học tập 50.000 đến 200.000 dân. hiện đại đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện giáo Những yêu cầu đối với quy hoạch xây dựng vùng huyện dục trong đào tạo kiến trúc sư quy hoạch. bao gồm: (i) Quản lý kiểm soát sử dụng đất đai đặc biệt là Những mục tiêu trong đổi mới, cải tiến nội dung phương các khu đất xây dựng; (ii) Quản lý phát triển các điểm dân cư pháp giảng dạy và học tập của học phần được xác định: (i) đô thị và nông thôn; (iii) Bảo vệ cảnh quan, môi trường ứng Trang bị cho sinh viên những kiến thức, kỹ năng trong quy phó biến đổi khí hậu. Do đó đồ án Quy hoạch xây dựng vùng trình và phương pháp luận nghiên cứu đồ án quy hoạch xây huyện sẽ phải đáp ứng: (i) Quy định về sử dụng đất tại các dựng vùng; (ii) Nắm được phương pháp luận phân tích, đánh khu đất xây dựng; (ii) Quy định về phát triển dân cư tại các thị giá tổng hợp tình hình hiện trạng, định hướng và dự báo phát trấn, xã, thôn, bản... cùng với việc xác định vị trí, hình dạng, triển vùng; (iii) Hình thành ý tưởng, cơ cấu quy hoạch xây quy mô của các khu đất ở dự kiến phát triển; (iii) Định hướng dựng vùng và triển khai theo các nội dung yêu cầu của quy phát triển các công trình dịch vụ xã hội; (iv) Định hướng phát hoach xây dựng vùng; (iv) Phương pháp thể hiện đồ án quy triển các công trình hạ tầng kỹ thuật tới từng điểm dân cư nhỏ hoạch vùng; (v) Nâng cao tính chủ động của sinh viên, tính nhất (thôn, bản); (v) Quy hoạch hệ thống không gian xanh độc lập tư duy và làm việc nhóm của sinh viên. cùng với các biện pháp bảo vệ cảnh quan môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu. Trên cơ sở đó, nội dung học phần Đáp ứng mục đích, mục tiêu, yêu cầu đào tạo theo hệ Lập quy hoạch xây dựng vùng được đổi mới cải tiến như sau: 22 T„P CHŠ KHOA H“C KI¦N TR”C - XŸY D¼NG
Hình 2: Sơ đồ cơ cấu quy hoạch vùng huyện Ý Yên [11] - Nghiên cứu phân tích mối quan hệ giữa vùng lập quy - Định hướng phát triển không gian vùng. hoạch với các vùng xung quanh (liên vùng) Quy trình nghiên cứu học phần Lập quy hoạch xây dựng - Phân tích, đánh giá các điều kiện tự nhiên, hiện trạng vùng gồm 6 bước cơ bản như sau: (i) Bước 1: Lập nhiệm sử dụng đất đai, kinh tế, xã hội, dân cư, hệ thống không gian vụ thiết kế (ii) Bước 2: Đánh giá vị trí, mối liên hệ vùng và xanh, cảnh quan và môi trường của vùng. hiện trạng của vùng, bao gồm các nội dung Phân tích vị trí - Đánh giá hiện trạng hệ thống hạ tầng xã hội, hệ thống và mối liên hệ vùng, đánh giá điều kiện tự nhiên, Hiện trạng hạ tầng kỹ thuật, hệ thống không gian xanh, cảnh quan và đất đai và sử dụng đất, Hiện trạng dân cư và phân bố dân môi trường vùng. cư, Hiện trạng kinh tế, đánh giá hiện trạng hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội, Hệ thống không gian xanh, cảnh - Xác định các tiền đề, định hướng phát triển kinh tế xã quan và môi trường; (iii) Bước 3: Xác định vấn đề, mục tiêu hội, các động lực, các cơ sở kinh tế - kỹ thuật phát triển vùng nghiên cứu, luận chứng dự báo phát triển vùng, bao gồm các và các dự báo phát triển. nội dung: Xác định vấn đề và mục tiêu nghiên cứu, các luận - Xây dựng các tầm nhìn và chiến lược phát triển vùng. chứng và dự báo phát triển vùng; (iv) Bước 4: Các nghiên - Đề xuất phân vùng, mô hình cấu trúc và cơ cấu quy cứu đề xuất và lựa chọn phương án cơ cấu quy hoạch vùng hoạch xây dựng vùng. bao gồm các nội dung đề xuất các phương án phân vùng quy - Xác định quy mô dân số, lao động và các chỉ tiêu kinh hoạch xây dựng, đề xuất mô hình cấu trúc không gian lãnh tế- kỹ thuật áp dụng cho đồ án, xác định quy mô đất đai, tổng thổ vùng, đề xuất các phương án cơ cấu quy hoạch vùng; (v) hợp sử dụng đất theo các chức năng. Bước 5: Thiết kế triển khai phương án chọn, bao gồm các nội dung: quy hoạch hệ thống các điểm dân cư đô thị và nông - Quy hoạch hệ thống các điểm dân cư đô thị và nông thôn, quy hoạch các địa khu phát triển kinh tế, quy hoạch sử thôn. dụng đất, quy hoạch hệ thống hạ tầng xã hội, quy hoạch hệ - Định hướng quy hoạch sử dụng đất. thống hạ tầng kỹ thuật, quy hoạch hệ thống không gian xanh, - Định hướng quy hoạch hệ thống hạ tầng xã hội, hạ khắc phục ô nhiễm bảo vệ môi trường, cảnh quan và ứng tầng kỹ thuật, hệ thống không gian xanh, cảnh quan và môi phó biến đổi khí hậu; Quy hoạch định hướng phát triển không trường vùng. gian; (vi) Bước 6: Thể hiện đồ án và báo cáo. S¬ 36 - 2019 23
KHOA H“C & C«NG NGHª Thành phần hồ sơ của học phần được sinh viên thể hiện nâng cao chất lượng đào tạo. Phương pháp đào tạo trình độ bao gồm phần thuyết minh và bản vẽ. Các yêu cầu của hồ đại học hiện nay coi trọng việc bồi dưỡng ý thức tự giác trong sơ được bộ môn quy định cụ thể về hình thức, kết cấu và nội học tập, năng lực tự học, tự nghiên cứu, phát triển tư duy dung cho từng bản vẽ, từng chương mục của thuyết minh. sáng tạo, rèn luyện kỹ năng thực hành, tạo điều kiện cho sinh Học phần Đồ án Q7 - Lập quy hoạch xây dựng vùng được viên tham gia nghiên cứu, thực nghiệm, ứng dụng. Những tổ chức học tập theo nhóm, mỗi nhóm gồm từ 3-5 sinh viên yêu cầu áp dụng những phương pháp mới trong giảng dạy do sinh viên tự chủ động thành lập và tổ chức nhóm. cùng đại học vừa là cơ sở vừa là một nhu cầu cấp bách trong việc với việc phân công nhiệm vụ của từng thành viên trong nhóm đổi mới cải tiến phương pháp dạy và học cho học phần lập theo các nội dung nghiên cứu, kế hoạch thực hiện được báo quy hoạch xây dựng vùng. Những phương pháp có thể áp cáo đến giáo viên hướng dẫn để quản lý và theo dõi học tập. dụng cho việc giảng dạy học tập cho học phần đồ án quy hoạch xây dựng vùng có thể được áp dụng như: (i) Phương Thời gian học tập của học phần gồm 7,5 tuần học trên pháp động não (Brainstorming); (ii) Phương pháp Suy nghĩ - lớp, 1 tuần thể hiện đồ án tại nhà, 0,5 tuần trả bài, nhận xét Từng cặp - Chia sẻ (Think-pair-share); (iii) Phương pháp học cho từng nhóm sinh viên. Nội dung nghiên cứu, thực hiện dựa trên vấn đề (Problem based learning); (iv) Phương pháp giảng dạy và học tập của giáo viên và sinh viên được thực tư duy phê phán (critical thinking). Đó là các phương pháp hiện theo bảng kế hoạch chi tiết cho từng buổi từng tuần và sẽ giúp cho sinh viên dễ dàng thực hiện với cấu trúc nhóm từng giai đoạn của học phần. đồ án, chia sẻ ý kiến riêng, tạo được sự tự tin trong việc xác Việc đánh giá và cho điểm được thực hiện theo hai giai định và hình thành vấn đề, đề xuất các giải pháp, trao đổi, đoạn với thang điểm 10 với tỷ trọng: Điểm quá trình trọng số phê bình và lựa chon phương án quy hoạch tối ưu. [5] 0,3; Điểm đồ án: trọng số 0,7. Nội dung đánh giá cho điểm theo nội dung hồ sơ giao nộp được đánh giá theo quy định 3. Kết luận của bộ môn. Những yêu cầu về đổi mới, cải tiến trong nhiệm vụ, nội Đối với yêu cầu đòi hỏi trong giảng dạy và học tập của dung, phương pháp giảng dạy và học tập nhằm đáp ứng môn học quy hoạch vùng có thể áp dụng các phương pháp: những đòi hỏi ngày càng cao trong đào tạo Kiến trúc sư quy (i) Phương pháp tiếp cận tổng hợp; (ii) Phương pháp tiếp cận hoạch của trường Đại học Kiến trúc Hà Nội phục vụ cho sự địa lý kinh tế; (iii) Phương pháp tiếp cận quy hoạch đô thị, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước là cấp thiết. Các căn nông thôn và lãnh thổ; (iv)Phương pháp tiếp cận hệ thống; cứ pháp lý, yêu cầu khoa học về quy hoạch vùng và những (v) Phương pháp tiếp cận địa – sinh quyển. Đối với việc yêu cầu thực tiễn của đồ án quy hoạch xây dựng vùng huyện học tập nâng cao kiến thức kỹ năng lập đồ án quy hoạch đã là cơ sở cho việc đổi mới, cải tiến học phần Lập đồ án quy xây dựng vùng sinh viên có thể áp dụng các phương pháp hoạch xây dựng vùng, phù hợp với chương trình đào tạo, kế nghiên cứu như: (i) Phương pháp điều tra thu thập thông tin hoạch của nhà trường và khoa Quy hoạch đô thị - nông thôn. và xử lý số liệu; (ii) Các phương pháp phân tích, nhận dạng Những đổi mới, cải tiến nội dung phương pháp giảng dạy và chẩn đoán xác định các vấn đề trọng tâm cần giải quyết; và học tập có thể áp dụng trong thực tiễn, không chỉ trong (iii) Các phương pháp dự báo và cân đối; (iv) Các phương giảng dạy, đào tạo tại trường Đại học Kiến trúc Hà Nội và các pháp quy hoạch tối ưu hoá. [10] trường có học tập học phần Lập quy hoạch xây dựng vùng Hiện nay tại các trường đại học nói chung và đại học đào mà có thể áp dụng trong công tác lập quy hoạch xây dựng tạo kiến trúc sư quy hoạch nói riêng trên thế giới đã có những vùng huyện trong thực tiễn./. thay đổi lớn trong phương pháp giảng dạy và học tập nhằm T¿i lièu tham khÀo Nội. 1. Quốc hội (2014) Luật Xây dựng. 8. Lương Tiến Dũng (2017), Cải tiến nội dung, phương pháp giảng dạy và học tập học phần Lập quy hoạch xây dựng vùng cho sinh 2. Chính phủ (2015), Nghị định số 44/2015/NĐ-CP ngày 6 tháng 5 viên Khoa quy hoạch đô thị và nông thôn, Đề tài NCKH cấp năm 2015 về việc Quy định chi tiết về một số nội dung Quy hoạch trường Đại học Kiến trúc Hà Nội. xây dựng. 9. Trần Trọng Hanh (2015), Quy hoạch vùng - Nhà xuất bản Xây 3. Bộ Xây dựng (2016), Thông tư số 12/2016/TT-BXD của Bộ Xây dựng dựng quy định hồ sơ của từng loại quy hoạch xây dưng 10. Nguyễn Tố Lăng (2003), Nhiệm vụ thiết kế đồ án Quy hoạch vùng 4. Trường Đại học Sư phạm, Đại học quốc gia Hà Nội (2016), Lý luận cho sinh viên ngành Quy hoạch – Đề tài NCKH cấp trường Đại giảng dạy đại học - Tài liệu giảng dạy. học Kiến trúc Hà Nội. 5. Trường Đại học Kiến trúc Hà Nôi (2014), Quyết định số 168/QĐ- 11. Đặng Kim Anh, Nguyễn Kim Khánh, Nguyễn QuỳnhTrang (2017), ĐHKT-ĐT ngày 06 tháng 5 năm 2014 của Hiệu trưởng Trường Quy hoạch vùng huyện Ý Yên tỉnh Nam Định, Đồ án tốt nghiệp Đại học Kiến trúc Hà Nội về việc ban hành Chương trình đào tạo KTS Quy hoạch, Khoa Quy hoạch, Đại học Kiến trúc Hà Nội. đại học hệ chính quy 6. Lương Tiến Dũng (2006), Đề cương chi tiết và bài giảng học phần Nguyên lý Quy hoạch vùng, Bộ môn Quy hoạch vùng. ĐH Kiến trúc Hà Nội. 7. Lương Tiến Dũng (2006), Đề cương chi tiết học phần Đồ án quy hoạch xây dựng vùng. Bộ môn Quy hoạch vùng. ĐH Kiến trúc Hà 24 T„P CHŠ KHOA H“C KI¦N TR”C - XŸY D¼NG