Chữa trị các bệnh lý xương khớp bằng Đông y

Chia sẻ: Nguyễn Thắng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

111
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nóng, đỏ hay chỉ tê, mỏi, nặng ở khớp đều thuộc chứng Tý, nghĩa là tắc nghẽn, không thông. Nhiều bài thuốc y học cổ truyền có tác dụng rất tốt với bệnh này. Đông y cho rằng, so sức đề kháng của cơ thể không đầy đủ nên các yếu tố gây bệnh cùng phối hợp xâm phạm đến kinh lạc ở cơ, khớp. Hậu quả là sự vận hành của khí huyết bị tắc nghẽn, gây ra sưng đau, hoặc tê, mỏi, nặng ở một khu vực khớp xương hoặc toàn thân. ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chữa trị các bệnh lý xương khớp bằng Đông y

Chữa bệnh lý xương khớp bằng Đông y nóng, đỏ hay chỉ tê, mỏi, nặng ở khớp đều thuộc chứng Tý, nghĩa là tắc nghẽn, không thông. Nhiều bài thuốc y học cổ truyền có tác dụng rất tốt với bệnh này. Đông y cho rằng, so sức đề kháng của cơ thể không đầy đủ nên các yếu tố gây bệnh cùng phối hợp xâm phạm đến kinh lạc ở cơ, khớp. Hậu quả là sự vận hành của khí huyết bị tắc nghẽn, gây ra sưng đau, hoặc tê, mỏi, nặng ở một khu vực khớp xương hoặc toàn thân. Một số người chính khí hư suy vì mắc bệnh lâu ngày hoặc do cao tuổi, các chức năng hoạt động cơ thể suy yếu nên khí huyết giảm sút, không nuôi dưỡng được cân mạch, gây thoái hóa khớp xương và đau. Vì vậy, khi chữa các bệnh về khớp, y học cổ truyền đều hướng tới lưu thông khí huyết ở gân, xương, đưa các yếu tố gây bệnh (phong hàn, thấp, nhiệt) ra ngoài và phòng chống tái phát. Các phương pháp điều trị bao gồm: tập luyện vận động, dưỡng sinh, xoa bóp, chườm nóng, ăn uống và châm cứu; dùng thuốc bên ngoài (như đắp bó thuốc ngoài khớp sưng đau) hoặc uống trong.
Trong điều trị, các thầy thuốc còn chú ý đến bệnh mới mắc hay đã lâu ngày, hoặc tái phát nhiều lần. Nếu mới mắc thì dùng các phương pháp loại bỏ yếu tố gây bệnh là chính. Nếu bệnh lâu ngày hoặc tái phát nhiều lần thì phải vừa nâng đỡ tổng trạng, bổ khí huyết, vừa loại bỏ yếu tố gây bệnh. Bệnh khớp không có biểu hiện sưng, nóng, đỏ Triệu chứng chung là đau mỏi các khớp. Đau tăng khi mưa lạnh, ẩm thấp, thường hay tái phát mỗi khi thay đổi thời tiết. Bệnh âm ỉ kéo dài, thường kèm theo các rối loạn khác như rối loạn tiêu hóa, mất ngủ, ăn uống kém... Nếu bệnh thiên về Phong chứng, sẽ có thêm các biểu hiện như đau di chuyển các khớp, đau nhiều khớp, thường là các khớp phần trên cơ thể như cổ, vai, khuỷu tay, cổ tay, bàn ngón tay, đau đầu, sợ gió, rêu lưỡi trắng. Nếu bệnh thiên về Tháp chứng, sẽ có thêm các biểu hiện đau cố định tại các khớp bệnh, không di chuyển, kèm theo tê nặng mỏi là chủ yếu. Nếu thiên về Hàn chứng thì đau nhiều về đêm, trời lạnh đau tăng, chườm nóng giảm đau, đau kiểu co thắt và buốt. Bệnh nhân cần ăn uống đầy đủ chất, không kiêng khem quá đáng nếu không có yêu cầu của thầy thuốc, chú ý ăn thức ăn giàu đạm, nhiều khoáng chất và vitamin, uống nước đầy đủ (mỗi ngày trung bình từ 1,2 lít trở lên), không ăn
uống nhiều chất kích thích hoặc khó tiêu. Nên tập luyện nhẹ như đi bộ, tập thái cực quyền, dưỡng sinh. Dùng gậy nếu là đau khớp gối hoặc khớp háng. Chườm muối nóng vào các khớp đau như cột sống, vai, hoặc dùng đèn hồng ngoại chiếu vào khớp đau. Chú ý liều lượng về thời gian chiếu đèn, tránh biến chứng bỏng da cho bệnh nhân. Xoa bóp để tăng cường sự vận hành của khí huyết; châm cứu giúp giảm đau, điều chỉnh sự tắc nghẽn khí huyết và bổ dưỡng. Bài thuốc chung: Lá lốt 12 g,, xấu hổ 12 g,, quế chi 12 g,, thiên niên kiện 12 g,, thổ phục linh 12 g,, hà thủ ô mỗi thứ 12 g, cỏ xước 16 g, sinh địa 20 g. Nếu Phong chứng trội, thêm phòng phong 12 g., khương hoạt mỗi vị 12 g. Nếu Thấp chứng trội, thêm ý dĩ 16 g, ngũ gia bì 12 g, tỳ giải 16 g.
Nếu Hàn chứng trội, thêm can khương 4 g, phụ tử 8 g, xuyên khung 12 g. Nếu mắc bệnh đã lâu và tái phát nhiều lần, có thể dùng bài thuốc: Khương hoạt 8 g,, phòng phong 8 g,, đương quy mỗi thứ 8 g, xích thược 12 g, khương hoàng 12 g, hoàng kỳ mỗi thứ 12 g, cam thảo 6 g, gừng 4 g, đại táo 12 g. Để phòng tái phát, dùng bài: Độc hoạt 8 g, phòng phong 8 g, tang ký sinh ` 8 g, ngưu tất 8 g, đỗ trọng 8 g, tần giao 8 g, xuyên khung mỗi thứ 8 g; đương quy 12 g,, bạch thược 12 g,, sinh địa 12 g,, đảng sâm mỗi thứ 12 g, phục linh 9 g, cam thảo 6 g, quế tâm 4 g tế tân mỗi thứ 4 g. Bệnh khớp có sưng, nóng, đỏ Ở giai đoạn cấp tính, các khớp sưng, nóng, đỏ, đau (hay xuất hiện đối xứng) ngày nhẹ đêm nặng, co duỗi cử động khó khăn, sốt ra mồ hôi, sợ gió, rêu lưỡi vàng mỏng, chất lưỡi đỏ, nước tiểu vàng. Dùng các bài thuốc: - Thạch cao, kim ngân mỗi thứ 20 g, tri mẫu 12 g,, hoàng bá 12 g,, tang chỉ 12 g,, phòng kỷ 12 g,, ngạnh mễ mỗi thứ 12 g, thương truật 8 g, quế chi 6 g, sắc uống ngày 1 thang.
Nếu có hồng ban hoặc khớp sưng đỏ nhiều, thêm đan bì 12 g, xích thược 8 g, sinh địa 20 g. Quế chi 8 g, tri mẫu 12 g,, bạch thược 12 g,, bạch truật 12 g,, phòng phong 12 g,, kim ngân hoa 12 g,, liên kiều mỗi thứ 12 g, cam thảo 6 g, ma hoàng 8 g, sắc uống ngày 1 thang. Nếu các khớp sưng đau kéo dài, sốt nhẹ, ra nhiều mồ hôi, miệng khô, chất lưỡi đỏ, mạch tế sác thì vẫn dùng được các bài thuốc trên, bỏ quế chi, thêm các thuốc bổ âm như sinh địa, huyền sâm, địa cốt bì, sa sâm, miết giáp, thạch bộc... Ở giai đoạn mạn tính, bệnh nhân có thêm các biến chứng như biến dạng khớp, teo cơ, dính cứng khớp. Dùng các bài thuốc ở phần trên, thêm nam tinh chế 8 g, xuyên sơn giáp 8 g, bạch giới tử sao 8 g, đào nhân 8 g, hồng hoa mỗi thứ 8 g; bạch cương tàm 12g. Ngoài ra, nên xoa bóp tại các khớp bằng những thủ thuật ấn, day, lần, véo các khớp và các cơ quanh khớp. Vừa xoa bóp vừa vận động các khớp là phương pháp chủ yếu và quyết định kết quả chữa bệnh trong giai đoạn này. Y Học Cổ Truyền Với Viêm Khớp Dạng Thấp Y học cổ truyền với viêm khớp dạng thấp (còn được gọi là viêm đa khớp dạng thấp, viêm đa khớp mạn tính tiến triển, thấp khớp teo đét, bệnh khớp sác cô (charcot), thấp khớp mạn tính dính và biến dạng.
Viêm khớp dạng thấp (VKDT) là một bệnh hay gặp nhất trong các bệnh về khớp - gần đây người ta coi VKDT là một bệnh tự miễn dịch với sự tham gia của nhiều yếu tố: tác nhân gây bệnh (còn chưa rõ), cơ địa (trung niên, đa số là nữ) di truyền. Ngoài ra còn yếu tố thuận lợi khác (những yếu tố phát động bệnh) như suy yếu, mệt mỏi, chấn thương, bệnh truyền nhiễm, lạnh và ẩm kéo dài. Trên lâm sàng bệnh chia làm hai giai đoạn. 1. Giai đoạn khởi đầu chủ yếu là viêm 1 khớp trong đó 1/3 viêm một trong các khớp nhỏ ở cổ tay, bàn ngón, ngón gần), đau sưng rõ, ngón tay thường hình thoi, cứng khớp buổi sáng (10 - 20%), bệnh kéo dài từ vài tuần đến vài tháng rồi chuyển sang giai đoạn rõ rệt. 2. Giai đoạn rõ rệt (toàn phần) chủ yếu ở khớp nhỏ ở bàn, ngón, cổ tay hoặc bàn ngón cổ chân. Cũng thường có ở khớp gối khớp khuỷu. Các khớp khác xuất hiện muộn. Viêm thường đối xứng, phần mu tay sưng hơn phần lòng bàn tay, hạn chế vận động, cứng khớp buổi sáng, sau tăng về ban đêm, ngón tay hình thoi nhất là các ngón 2, 3, 4. Diễn biến của bệnh: Viêm tiến triển tăng dần nặng dần; phát triển thêm các khớp khác.
Các khớp viêm dần dần biến dạng, dính, bàn ngón tay dính, biến dạng ở tư thế nửa co và lệch trục về phía xương trụ, khớp gối dính ở tư thế nửa co. Teo rõ rệt cơ ở quanh khớp có tổn thương như cơ giun bàn tay, cơ liên cốt. Có 1/4 trường hợp có giai đoạn hui bệnh rõ rệt. Triệu chứng toàn thân biểu thị một trạng thái bệnh mạn tính: gầy sút, mệt mỏi, ăn ngủ kém, thiếu máu. Tổn thương ở nội tạng rất hiếm gặp. Y học cổ truyền xếp VKDT vào phạm vi chứng tý. Ở giai đoạn đầu thuộc phạm vi phong hàn thấp tý. Đó là do ở tuổi trung niên lúc cân cơ đã bắt đầu suy yếu (tuổi 50 can khí suy), nay lại thêm tay, chân làm việc quá ngưỡng mệt mỏi hoặc chấn thương, trên cơ sở suy yếu này hàn thấp phong thâm nhập vào lạc mạch ở vùng khớp cơ mệt mỏi gây nên. Phép chữa trong giai đoạn này là khu phong tán hàn trừ thấp thông lạc. Thường dùng các bài thuốc sau: Khương hoạt 6gr, phòng phong 6gr để khu phong trừ thấp, sinh khương 5 lát để tán hàn, đương quy 6gr để dưỡng huyết, xích thược 6gr khương hoàng 6gr để hành huyết, hoàng kỳ 6gr, quế chi 6gr để ôn thông kinh lạc, cam thảo 4gr, đại táo 2gr để điều hòa các vị thuốc. Viện y học cổ truyền VN đã dùng phương thuốc sau:
xấu hổ 16gr, thổ phục linh 12gr dây đau xương 12gr, dây gắm 12gr, thiên niên kiện 12gr, kê huyết đằng 12gr, hy thiêm 12gr, ngưu tất 12gr. Thuốc có thể giảm đau làm bớt sưng song chưa giải quyết được hiện tượng cơ co làm vận động của khớp bị hạn chế. Theo quan sát của tôi nguyên nhân của khớp vận động bị hạn chế là do các yếu tố trên đã làm khớp có vi di lệch, biểu hiện cụ thể là điểm đau ở đầu xương trên khớp (có thể tìm thấy được - huyệt a thị) mà trên phim chụp bằng tia X khó phát hiện ra. Vì vậy, phải dùng biện pháp xoa bóp để phục hồi vị trí các xương. Cách làm cụ thể là: cố định phần gốc của khớp, kéo giãn ngón tay, từ từ vận động bị động để cơ khớp phục hồi vị trí. Nếu làm tốt thì không còn điểm đau nữa và khớp có thể vận động dễ dàng hơn, phần vận động hạn chế giảm đau hoặc hết. Sau đó hướng dẫn bệnh nhân cài 10 ngón tay vào nhau, đẩy thẳng ra phía trước (hoặc lên đầu), lòng bàn tay hướng ra ngoài (hoặc lên trên) để điều chỉnh lại sự hài hòa của các gân cơ co ruỗi các ngón tay. Về biểu hiện sưng nóng trong giai đoạn đầu hoặc thời kỳ tiến triển của bệnh, y học cổ truyền cho là các tà khí ở trong lạc mạch lâu hóa hỏa gây nên, lúc đó ở ngoài có hàn, ở trong có nhiệt. Phép chữa sẽ là giải biểu hàn thanh lý nhiệt. Viện y học cổ truyền Việt Nam đã dùng phương thuốc sau:
Quế chi 8gr bạch thược 12gr để điều hòa dinh vệ, ma hoàng 8gr, phụ tử 4gr, gừng 5 lát để tán hàn thông lạc, bạch truật 12gr để trừ thấp, phòng phong 12gr để khu phong, tri mẫu 12gr để tư âm thanh nhiệt, cam thảo 4gr để điều hòa các vị thuốc. Châm cứu có thể góp phần giảm sưng giảm đau. Châm các huyệt a thị, các huyệt gần khớp đau là chính và dùng phép tả. Khi màu da chỗ khớp đã xạm xuống tiếp tục dùng xoa bóp như trên. Ở giai đoạn rõ rệt, thời kỳ lúc bệnh, thường có teo cơ biến dạng khớp, viện y học cổ truyền Việt Nam dùng phương thuốc sau: để bổ can thận, khu phong tán hàn trừ thấp thông lạc: đương quy 12gr, thục địa 12gr, hà thủ ô 12gr; để dưỡng can: đỗ trọng 12gr, ngưu tất 8gr để bổ thận, độc hoạt 12gr, hy thiêm 12gr, thổ phục linh 12gr, kim ngân 6gr để khu phong, trừ thấp, can khương 4gr để khử hàn, đảng sâm 12gr để ích khí, quế chi 8gr để ôn thông kinh lạc, xuyên khung 8gr; kê huyết đằng 12gr để hành huyết, cam thảo để điều hòa các vị thuốc. Nếu chỉ có biến dạng song chụp phim Xquang chưa thấy dính khớp, tiếp tục dùng xoa bóp như trên để phục hồi chức năng khớp hoặc châm cứu để giảm đau.
Nói chung phương pháp điều trị cổ truyền có tác dụng tốt với giai đoạn chưa có dính khớp, ít kết quả với giai đoạn đã có dính khớp. (Phần y học hiện đại dựa vào tài liệu của GS. Trần Ngọc Ân, điều trị bằng thuốc kinh nghiệm của Viện y học cổ truyền Việt Nam, xoa bóp kinh nghiệm lâm sàng của bản thân).