Nghi§n cOfu<br />
Gia dinh v^ Gidi<br />
s g 6 -2012<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Chuan mirc xa hoi ve giaffinhHuyen thdng va tka can<br />
vM tinh yeu va hon nhan cua nguin hhuyet tat<br />
<br />
<br />
Nguyen Thj Vjnh, Hoang Tu Anh<br />
Tmng tam Sang ki^n SCrc kh6e vd DSn sfi<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Tom tat: Dua tren so" lieu cua nghien cflu "Quyen sinh san va<br />
tinh due cua thanh nien khuyet tat Viet Nam" do Trung tam<br />
Sang kien Sflc khoe va Dan so' (CCIHP) thuc hien tai Ha Npi va<br />
Thai Binh n^m 2010-2011, bai vie't phan tich cac rao can vdi tinh<br />
yeu va hon nhan ciia Ngfldi khuye't tdt tfl cac chu^n mUc xa hoi<br />
ve gia dinh truyen tho'ng, Ket qua nghien cflu chi ra rdng ngUcii<br />
khuyfi't tat gap rat nhilu sfl phan doi tfl phia gia dinh trong tinh<br />
yeu va hon nhan ma nguyen nhan chinh xud't phat tvi cac chuan<br />
muc xa hoi ve mpt gia dinh truyen thong, ve vai tro va trach<br />
nhiem ciaa ngUdi phu nfl va ngUcli nam gidi trong gia dinh, dac<br />
biet la nghTa vu phai tao ra m6t gia dinh "khoe manh" cho dong<br />
tpc, Quan niem xa hpi hien tai cho r^ng anh hucing cua khuyet<br />
tat Idm ngfldi khuyet tdt kho c6 thfi' hoan thanh dupe nhflng vai<br />
tro va trach nhifim truyen thc'ng do, va do vdy hp khong the yeu<br />
va tie'n tdi hon nhdn. Ddc biet, cac quan niem truyen thong vl<br />
vai tro cua phu nfl trong cham soc gia dinh va sinh san da khiS^n<br />
ngudi phu nil ngUcfi khuyet tat bi anh hu6ng nhilu hdn so vdi<br />
nam gidi ngu6i khuylt tdt trong viec cd dUdc tinh yeu va hon<br />
nhan nhU mong muo'n.<br />
<br />
Ttt khoa: Hon nhan; Gia dinh; Tinh yeu v^ Hon nhan ngucii<br />
khuylt tat; Chu^n mUc xa hoi; NgUcli khuyet tat.<br />
78 Nghlin ciyu Gla dinh v i GI6I. Quy^n 22, so 6, tr. 77-87<br />
<br />
<br />
1. Dat van de<br />
<br />
NguM khuya lat (NKT) ]k nhdm lhil*u stf 1*1 nhat Irtn Ih^giiSi. chiSm<br />
10% dan sfl', lucfng duong viSi 650 triSu ngirM vk c6 mat 6 mgi cOng dflng<br />
dan or (UN, 2006; WHO and UNFPA, 2009). d Vicl Nam, ly I? NKT dao<br />
dflng trong khoang 6-15% tuy theo cac djnh nghta mk nghiSn cthi sCr dttng.<br />
Tinh y4u v^ hfln nhan lu nguyen \k quy^n co ban cua ta't ca moi nguM.<br />
irong dfl bao gflm NKT QuySn nay da dirge di cap trong nhiiu t^i lieu v4<br />
cflng udc quflc 16'. Cu Ihi, cflng irflc vl* quydn ciia NKT dugc Ihflng qua<br />
trong ky hgp 61 nam 2006 ciia Dai hfli dflng Lien hgp quflc quy dinh ring<br />
"Cdng nhdn Idl cd NKT Add liiiii lifin nhdn i d qnvcn kel Hon vd lao lip<br />
gia dinh, li-en ay sd lit dn vd ddng llmdii cua i dp va clwng lifimg lai". O<br />
Viet Nam, quydn kdt hfln ciia NKT cung da dugc quy dinh lai Didu 14<br />
trgng Luat Ngucii khuyet lai nam 2010. Luat quy djnh rang nghiem cSim<br />
viec can tro quydn hfln nhan, quydn nuOi con cua NKT (Qufie hfli Viet<br />
Nam, 2010). Tuy nhidn. Irong khi nhidu va'n dd cua NKT nhu giao due,<br />
cflng an viec lam, hO Irg kinh td, phuc hfli chiie nang vk cham s6c slJc khoe<br />
nfli chung da dirge thd ehd hoa trong cic qui dinh phap luat v4 cu thd hod<br />
trong cac chirong Irinh danh cho NKT thi quydn duge yeu, duge kdl hfln.<br />
sinh con va co mfll ddi sfl'ng tinh due an toan, cfl khodi cam. va thoa man<br />
vin chua dugc quan tam mfll each thieh ddng. tham ehi trong nhidu trudng<br />
hgp khflng duge Ihira nhan.<br />
Mfll sfl nghidn eiJu hid'm hoi vd van dd tinh yeu va hfln nhan cua NK'r<br />
da ehi ra rang nhung NKT ddu mong mufl'n duge ydu. duge kdt hfln nhu<br />
nhimg ngirdi khflng khuydt tai kh.ic Irong xa hfli. luy nhidn. eo hfli dd c6<br />
tinh ydu va hfln nhan ciia hg nil han ehd (Vien nghidn eiili phat tridn \a<br />
hfli. 2006; Dfl Thi Thanh Toin va cflng su. 2011). Ngluen cihi cua Vidn<br />
nghien eilu Phat tridn xa hfli nam 2006 eho lh."iy phin Idn NKT tCr 15 tufli<br />
trd Idn ndi rang ly do chua kdt hfln vi khuydt tat ISn lugt la S1 .e^"; o Thai<br />
Binh. 68.5?; a Quang Nam - Dk Na"ng va 65.1''* d Dflng Nai. Nhung ly do<br />
chi'nh khidn eho NKT han ehd trong co hfli hfln nhan chii yd'u la ho khflng<br />
cd hoac ed rat ft co hdi tidp .\uc xa hfli. cflng ddng khdng thdng earn vdi<br />
tinh irang khuydt lat. va NKT tu ky thi vdi khuydt tat eua minh. Bdn canh<br />
eSc ly do nay. ty le NKT khflng duge gia dinh img hfl trong viec hfln nhan<br />
cung chie'm ty le kha cao. 21,4%. Dae biet, eac nghidn ciiu cung cho iha'y<br />
rang khuydt tat da gay nhidu khd khan cho phu nu khuydt tat hon nam gidi<br />
khuyet lai trong viee lap gia dinh. Ty le nam gidi khuydt tat da ket hfln cao<br />
hon gan gap 3 ISn so vdi phu nil khuydt tat (Vien nghien ciJu phat trie'n xa<br />
Nguyin Thi Vinh va Hoang Tu Anh 79<br />
<br />
hdi, 2006) vk hg phai chju dung ba ISn ki thi vi ho la phu nO, ho cd khuye't<br />
tai va la phu ntt khuydt tat (Do Thanh Toan va cflng sir, 2011).<br />
Nham gitip xay dung nhiing chugng trinh van dflng xa hfli va van dflng<br />
chfnh sach hieu qua hon dd'i vdi quydn ciia NKT, bii viet tim hidu nhimg<br />
rao can dd'i vdi tinh ydu vh hfln nhan ciia NKT. Trong bai viet nay, chiing<br />
16i lap luan rang khflng phai sir han chdvd mat thd chat ciia cae khuye't tat,<br />
ma chi'nh la cac khufln mSu x.i hfli vd gia dinh truydn ihflng, vd vai tro eiia<br />
ngudi phu ntt vk nam gidi irong gia dinh \'a vd tinh due trong hfln nhan la<br />
nhitng rao can chi'nh khidn cho eSc gia dinh phan dd'i tinh yeu va hfln nhan<br />
cua NKT<br />
<br />
2, Phtiong phap nghien cilu<br />
<br />
Nghien ciiu iSp dung cac ki Ihuat nghidn ciru dinh li'nh bao gflm phong<br />
vin sau (PVS) va thao luan nhdm (TLN). Dfll lugng ciia nghidn cilu la<br />
NKT Ihuflc ba dang khuyei tat (KT): van dflng, nhin va nghe ndi, la ngudi<br />
cd dd ludi tit 18 dd'n 30 lai hai tinh Ha Nfli va Thai Binh. Cac dd'i tugng<br />
Iham gia nghidn ciiu duge lua chgn co chu dfeh Iheo hai each chfnh: 1)<br />
thdng qua cio hfli NKT d Ha Ndi va Hfli chir thap dd d Thai Binh va 2)<br />
Iheo phuong phap trai tuydl lan. Ddi lirgng dugc lua chgn dtra trdn sir da<br />
dang vd tinh trang khuydl lai, hdn nhan, hgc van, nghe nghidp va dia ban<br />
sinh sfl'ng, Tdng sd cd 24 NKT dugc phong van sau va 49 NKT Iham gia<br />
Irong 9 Ihao luan nhdm. Ngoai ra, nghien ciiu ciing phdng va'n 9 bo/me cua<br />
NKT phu hgp vdi cac tidu chf lira chgn d Iren. Hai phien dich vign ngdn<br />
ngQ ngir ki hidu cfl kinh nghiem tai hai tinh da tham gia hfl Irg khi thue<br />
hidn phdng vlfn va thao luan nhdm vdi NKT nghe ndi. Cac tac gia sir dung<br />
ten gia cho ta't ca nhiing ngudi tham gia tra Idi phdng van.<br />
<br />
3. Phat hien chinh<br />
<br />
Suphdn ddi cua gia dinh vdi tinh yeu vd hdn nhdn cua ngudi khuyet tdt<br />
Trong eac cudc phong van va thao luan nhdm, nhfmg NKT tham gia<br />
ddu khang dinh rang viec NKT gap sir phan dd'i tinh yeu tir phfa gia dinh<br />
minh va gia dinh ngudi yeu didn ra 6 miic dd rflng nhu chia se cOa mdt<br />
ngudi khuye't lai nhin trong cae phdng van sau va thao luan nhdm. Hg<br />
khang dinh didu nay dtra trdn trai nghidm ciia chfnh hg, ban be ho va cua<br />
nhiing NKT ma hg bidt. Hg eho rang ndu hai NKT ydu nhau thi ed the ea<br />
hai gia dinh ddu phan dd'i. tuy nhidn. viec phan dfll nay chit yeu xuat phai<br />
tir gia dinh nam gidi. bdi vi co hdi tinh yeu cua nam gidi vdi ngudi khflng<br />
khuydl tat nhidu hon so vdi nii gidi. Gia dinh cua phu nii khuye't tat Ihirdng<br />
60 Nghidn cOv Gia dinh vk Gidi. Quy^n 22, sd' 6, tr. 77-87<br />
<br />
<br />
it ph^n di5i ban bdi vi ca hfli tinh yfiu vk h6n nhan ciJa ho \h rSft ihSp. C6n<br />
trong ii-irdng hap n^u NKT yfiu ngirdi khflng khuydt tat thi viec phan dtfi<br />
Ihudng x^y ra d gia dinh ngudi khflng khuydt tat.<br />
<br />
NhSc d^n chuy$n ngan c^n minh thSy Id t^t c& cSc ddi khuydt tat trong xa hfii<br />
nay yfiu nhau thi 99% bl gia dinh phiin dtfi. D5y la minh n6i chira ra mflt chut 66<br />
l^y danh dy cCia nhOng NKT cdn thi/c ra thi c5m h6t. Khi hai ngudl khi^m thj yfiu<br />
nhau thi sfi x^y ra tinh Irang gia dinh nhfi trai phin dfll. Cfln khi ngudi khi^m thi<br />
yfiu ngudi m5t sdng thi xSy ra tinh trang nha gai phSn dfll Ly do la nhu thd nay<br />
H3U nhu nhCrng ngudi Ithifim thi ia nam thi dfiu cfl th^ l5y duoc vo la ngufli mSt<br />
s6ng Nhung bfl m? thi lufln mong difiu tflt cho con. khflng dflng y cho con )5y<br />
nhiJng ngudi mSt kfim nhu minh, L^ do thU hai ia ngudl ta cOng so sau nay con<br />
cai m3t kfim, H3U nhu ktii hai ngudi m^t k^m yfiu nhau thi gla dinh nha nam phin<br />
dfll, gia dinh nha gai lufln Ong hO bdi vi 70% ngudl con gai khflng iSy dupe chflng<br />
cho nfin ma con ck\ ho cfl ngufli yfiu, hp r^t ia mimg, ho ung h$. Khi ngudl nam<br />
yfiu ngudi con gfii binh thudng thi xdy ra tinh trang nguoc lai, gla dinh nha gai phSn<br />
dfll. (TLN ngudi khuyfit tat).<br />
<br />
Trong nghifln ciJu, 16 ngudi tham gia PVS da titng yflu vk gia dinh c6<br />
bie't ve tinh yfiu ciia hp thi 11 ngudi da tiltng bi gia dinh phan ddi tinh yflu.<br />
Tham chi cd mflt sfl' ngudi iCmg bj phan ddi trong hai hoac ba mdi linh. ca<br />
khi hp ygu ngudi khdng khuyfi't tat va NKT. Anh Th. 30 ludi. la NKT nhin<br />
b^m sinh la mfll trong s6 cac trudng hpp nhu vay.<br />
<br />
Tinh yfiu d3u ciia anh Th. vfli mflt NKT nhu anh da gap phll su phan dfll cila<br />
gia dinh nha gai, bdi ho khflng mufln c3 hai ck\ khd cflng lai vfli nhau vl ca hai dfiu<br />
ia ngudl khuydt tat nhin, con gai ho khflng th^ dua dSm cuflc sflng sau nay vdo<br />
anh duoc. Su phdn dfli ciia gia dinh qua Idn khifin cho ban gai cua anh khflng vupt<br />
qua dupe va hai ngudl phSi chia tay. Dfin tinh yfiu thU hai vdi mflt ngudi sang m^t,<br />
mflt \kn nffa anh iai gap phSl su phan dfli. Tuy nhifin, i3n nSy quyfit tam aia hai<br />
ngucrt rat manh me vfi ban gai anh quyfit tam kfit hfln vdi anh ma khflng c5n cfl<br />
su chSp thuan cOa gia dinh Dam cudi cOa anh ehj chi cfl gia dinh nha trai ma<br />
khflng cfl gia dinh bfin nha gai. Dfin gid, sau hai nam kfit hfln, gia dinh bfin ngoai<br />
van chua nhin nhan ngudi con r^ la anh,<br />
<br />
S If phdn ddi dudi cai ten "kho" hay kien tgo xd hgi ve mgt gia dinh<br />
Ihdnh cong<br />
<br />
CSu chuyen cOa bdc l: Bac T 61 tu6i cfl con trai ten la D. 28 tu6i, la NKT<br />
nghe nfli b^m sinh. D, da hpc 5 nam d tnrdng Xa Dan la tn;dng danh cho ngirdi<br />
khigm thinh va hifin tai dang hpc nghfi may d tnrdng Hoa Sffa, Trong gia dinh D<br />
chl cfl t h i giao tifip dupe vdl ehj gdi b&ng ngfln ngff ky hifiu ma bac T goi la "danh<br />
chff tay", cdn bac thi khflng giao tifip dupe vdi con trai cila minh, chi cfl nfli va ra<br />
N g u y e n Thi V i n h va H o a n g Tu Anh (<br />
<br />
<br />
hifiu khflng theo hfi thflng ngfln ngff ky hifiu, D, da tUng cfl ban gai cOng ia NKT<br />
nghe ndi va dua ban gai vfi gidi thifiu nhung bac T phin dfl'i mfl'i quan hfi nay, Bac<br />
clio bi^t ban gSi cOa D, khflng nfli dupe, khflng tri IPi dupe ngay c i cau hii don<br />
giin la bfl me d dSu nfin bic lo sp rSng sau nay khflng nufli day dupe con cai, Bac<br />
n6irang"lay ngudi cfim difie thg thi chfit. Hii bfl me d dau tlii chang biet, thi dgn<br />
lOc con cii thi iim sao? Nfl thich cam difie nhung bie khflng cho." Bac da bio D,<br />
rang "Con khflng dupe yfiu ngudi cfim bdi vi hai ngudi efim thi sau bfl me gii<br />
khflng phyc vu duoe thi kh6. Con la'y ngudi nfli duoe nhung ngudi ta cfl idng<br />
thuong ngucfi. vfi sau bfl me gia mat di cfln trflng chfl vao vp dupe". Cufli cung,<br />
bic T da quyfi't djnh tim hi^u va ifiy cho D. mflt ngudi va theo y bac, Vp eua D, d<br />
mflt tinh mifin nui each nha D. 130 km vi d gan thi khflng ngudi nao mufln lay ngudi<br />
cam difie ei, ehf efl nhffng ngudi d xa, ngheo thi mdi dflng y lay NKT nghe noi,<br />
chir eon bie thi khflng bao gid tu tim dupe mflt ngudi khflng khuyfit tat nghe noi<br />
d l lay ca, Sau khi kel hfln, D. thudng xuyfin ehe vp xa'u va qufi d xa Bac T bio<br />
<br />
B. rang 'May thi ching duoc bing ai m i iai edn chfi". VpO, nhieu luc cung tui than<br />
va budn nfin bac phai dflng vifin la phai thuong chflng. chap nhan chong va co<br />
gang efl l3y dffa eon de sau nay eon nuong tua. Bae T lufln lufln mong muon cd<br />
mpt ngudi chiu de gan kfit dupe hai vo chong va d^ vp chflng 0, cfl noi nuong tua<br />
sau nay Vp eia D, da tUng xiy thai mflt lan, khi do D. cOng khong quan tam<br />
cham soc, thinh thoang eon dam vp khi anh khiing len,<br />
<br />
Cau chuyen cOa C: C. 28 tuoi, khuye't tat nhin tU nam 12 tuoi do thoai hoa giac<br />
mac. Mat cua C. edn nhin Id md dupe nhffng vat thi Idn va cfl the phan biet dupe<br />
sang toi C hpe het cap 2 cung vdi cae ban khong khuyet tat, TU khi bi khuyet tat<br />
C. nghi hpc d nhi va sau mflt vai nam va lam xoa bop d mflt hfli NKT Khi tham<br />
gia hpi. C. duac tao dieu kien cho dt hpe cae Idp xoa b6p bam huyet d mpt Tnjng<br />
tam day nghe. Trong thdi gian nay, C, da quen va yfiu R, mflt NKT nhin giong nhu<br />
C. Tinh yfiu cua hp dupe eac thay cfl va ban be trong Trung tam danh gia ia rat<br />
dep va hp sfi cudi nhau. Hai ngudi yfiu nhau dupe hai nam va P, muon dua C. ve<br />
gidi thieu v * gla dinh, Tardc dfl. P. cung da bao vdi gia dinh anh efl ngudi yfiu va<br />
gia dinh rat vui vi mat cua ngudi yfiu P, vin cfln cd the nhin tha'y chut it Me eia<br />
P. thudng xuyfin gpi difin va giuc C, den choi. Khi C, den, gia dinh P. thay dfli mit<br />
cfla C, tay do va khflng nhin duoc thi hp to thai dfl lanh nhat vdi ngudi yfiu ciia con<br />
minh. Sau lan do. bo me P, goi difin eho C. va ndi thing quan diem eCia hp la P.<br />
va C. khflng nfin tiep tue tinh yfiu, C i hai deu cfl ging thuyfit phuc gia dinh bang<br />
vific dua mflt sfl din chUng vfi nhOng ngudi kfim mat lay nhau dang song hanh<br />
phijc va dpng vifin bo me yfin tfim vi hp cfl nghe trong tay va cfl the sflng dupe,<br />
Tuy nhifin, gia dinh bao hp rang; Ngudi ta sang mat di lam dau ma edn vat va chir<br />
kem mat thi lam sao lo dupe nhffng cflng vific gia dinh roi doi npi, doi ngoai. roi<br />
hai ngudi sinh con de cai, mat mul cung gidng nhu hp thi iai khd con cai, neu lay<br />
mflt ngudi sang mat thi kha nang [sinh eon khuyet tat] se it di nhung nfiu lay mpt<br />
SS Nghl6n curu Gia dinh vii GI6I. Quy^n 22, sd'6, tr. 77-87<br />
<br />
<br />
ngudi mit kfim thi khi nang s6 eao hon „ Tu bin than khflng thuygt phyc dupe,<br />
P. cOng nhd dfin Hpi, noi P. dang lim vific tic dflng dfin gla dinh Hfli cOng da dfin<br />
khuyfin bio bfl m§ P, chfip nhin linh cim cua hai nguiiri, tuy nhifin, gia dinh P. v5n<br />
kich iifit phin dfll, Cufll cung. C da quyfit dinh chia tay, ban dSu P. cOng khflng<br />
chSp nhan nhung din din do gia dinh tie dflng qui manh mfi nfin cufll cung anh<br />
cOng dinh ch^ip nhfin chia tay, Hifin tai C. vin dang sflng mflt minh vd nghi ring<br />
cfl rit khfl d l bit diu mpt tinh yfiu khfie vl nhffng trii nghifim vfi su phin dfli vin<br />
cfln fin sau trong suy nghT eua cfl.<br />
<br />
Diflp khuc "l£fy nhiiu rdi kh6" dii dupe di^n ta theo nhi^u cich khic<br />
nhau ludn hiln hiCn trong cic lap luBn cua gia dinh khi phan ddi tinh yfiu<br />
vi hdn nhan ciia ci nam gldl khuytft tat vi phu niJ khuytft tat.<br />
"Khd" - NKT hi coi Id khdng ddp ung mong dgi ctia xd hdi ve con cai<br />
d Viet Nam, con cii cd ^ nghia ra'l quan irong vi cd gii tri rifl cao trong<br />
cic gii tri cua gia dinh (Khuat Thu Hdng. 1996). Ngudi Vifli Nam coi hdn<br />
nhin m i khdng cd con li n6i dau khd \ a khdng loan ven (Offlerhoff P el<br />
al.. 2008). Dac biflt. gia dinh nio cung mong mudn cd con irai d l ndi ddi,<br />
thd Cling td lifin va d l dua dim khi v^ gii bdi bd me ihudng sdng vdi ngudi<br />
con trai. Viflc cd con cung chung td ring gia dinh dd an d tir t€, c6 phiic<br />
ddc. Ngudi con dilu nfi'u khdng sinh dirpc con trai thi k l ca ngudi dd cd<br />
nhilu diJc ti'nh td't cung dupe coi Ii khflng hoin ihinh irich nhifim va bdn<br />
phan vdi gia dinh nhi chdng (Khufi't Thu Hdng. 1996).<br />
<br />
Nhu da ndi d trfin, diia con cd vai tro r&l quan trong trong gia dinh, vdi<br />
gia dinh ciia NKT ihi bd me hp cing ky vong vl dffa con cua NTCT sinh ra<br />
dl hd trp cho NKT uong cudc sd'ng sau niy. Vi \';\\'. viflc cd ihl sinh nhQng<br />
dita con "khoe manh" dupe hay khdng ludn li ciu hoi diu lifin dupe dai<br />
ra cho cic gia dinh NKT khi hp dua ngudi yfiu vl gidi ihiflu vdi gia dinh.<br />
Diu tifin bfl me minh bao la, eon lay nfl, chan tay no khuyfit tit nhu thfi thi mai<br />
sau d i eon nhu thfi nao? Nfl kh6 con ra, cfln eon quyfit dinh thi kfi thfli, vi khd nhu<br />
thfi nao thi con phii chiu, chff cfln luc day bfl me khflng cd trach nhifim gi (TLN ngudi<br />
khuyfit tit).<br />
<br />
Trong nghifin cthi nay, nhilu gia dinh phan dd'i tinh yfiu ciia NKT vi lo<br />
ling ring NKT se khdng sinh dupe con, hoac con cii sinh ra se cd khuyfi'i<br />
lat gid'ng bd me chiing dac biet li trong irudng hpp ca hai ngudi cCing<br />
khuydt tit gid'ng nhu trudng hpp ciia C. da din d u-fin.<br />
Gia dinh t i c dflng vio tinh yfiu cua NKT rat nhifiu. Anh nio m i dim lay mflt<br />
efl khuyfit tat, chi nghT l i phai cue ky cffng ran v i manh me, Hp nghT la lay mflt cfl<br />
vp khuyfit tai lieu ngudi ta cd mang bau dupe khflng, ngudi ta cfl t h i sinh con duoc<br />
Nguyen Thi Vinh va Hoang Tu Anh 83<br />
<br />
khflng (Nff khuyflt tit van dflng, 30 tuli).<br />
<br />
Ban T, mflt NKT da dfi'n dupe vdi ngudi minh yflu sau khi vupt qua su<br />
phan dfl'i manh me ciia gia dinh da chia se ring khi bifi't tin ban cfl biu ca<br />
bfl me va anh ehj em bfin chflng nhi chi a'y da thd phao nhe nhdm vi cho<br />
bie't hp thuc su lo ling chi a'y khdng thi mang biu.<br />
Bpn ehi liy nhau 3 thing sau, thuc ra trong qui trinh m i 3 thing tff liic chi<br />
cudi thi mpi ngudi khflng nfli ra dfiu, bfl me, anh ehj minh khflng nfli ra dau nhung<br />
ma khi minh thflng bio l i minh ed biu thi mpi ngudi mdi thd phao vfi bio la ff.<br />
ngiy tn/de mpi ngudi khflng noi ra nhung sp minh khfl khin cfl bau (Nff khuyet tat<br />
van ddng, 30 tuli).<br />
<br />
Bfin canh dd, gia dinh ctia NKT nghe noi lo ling ring nfi'u hai bd me li<br />
NKT nghe ndi liy nhau thi sau nay con cai co thi bi tu ky do khflng the<br />
hoac khfl giao lifi'p dupe vdi bd me. cho du con cai ho khdng co khuyfi't tat<br />
nghe ndi gid'ng bd me.<br />
Thdi gian diu thi gia dinh minh cung cam bdi vi sp la khi ma sinh ra thi eon iai<br />
khflng nghe thay bfl me nfli gi, so con trong hoan canh cua bd me c i nam, ca<br />
thing co khi c i ddi khflng nfli cfiu nfli nio thi ed khi con lai bi tu ki hoac la song<br />
tram cam (TLN ngudi khuyet tat).<br />
<br />
"Kho" - NKT nam bi cho Id khdng phu hgp vdi mdu hinh ngudi ddn<br />
ong trong gia dinh<br />
Vifit Nam la mdt da't nudc theo che'dd php quyen va chiu anh hudng<br />
sau sic cua Nho giio. Theo do, nam gioi dupe coi la ngudi tru cflt va phu<br />
nii dupe eoi la thff yfi'u. Nam gidi la ngudi ra quye't djnh chi'nh eho nhihig<br />
viec Idn trong gia dinh va phu nu phii phuc tiing va chi cd quyen tham gia<br />
hoac dupe quyfi't dinh nhiing cdng \'iec nho nhu na'u nudtig, ndi trp. Vai tro<br />
cua ngucri nam gidi vi phu nii trong gia dinh cung duac phan chia cu thi.<br />
Nam gioi la ngudi di lam va kifi'm liln ehinh irong gia dinh, trong khi do<br />
trach nhiem ciia phu nQ la cham lo cac cflng vific nfli trp trong gia dinh,<br />
sinh con va cham soc con cai (MOCST va eac co quan khac, 2008).<br />
Trong nghifin cffu nay, cic gia dinh phan dd'i tinh yfiu va hfln nhan<br />
ciia NKT vi ho nghi ring phu nu liy chflng thi phai dua vao ngudi<br />
chflng, trong khi ngudi yfiu cua con ho lai la ngudi "yeu dl" va it co khi<br />
nang co thu nhap eao.<br />
Gia dinh ban minh phin doi bdi vi gia dinh ban minh thi cung ehi ed hai ehj em<br />
gii thfli. Biy gid bfl me ban ay cung gia roi, d^ lay ngudi khifim thi vio thi sau nay<br />
khflng dua dam vao dupe, Hp phan doi ehi efl mfli ly do minh la ngudi khiem thi<br />
thfli (Nam khuyet tat nhin, 27 tuoi).<br />
84 NghlStI curu Gla dlnli v i Gldl. Quycfn 22, sS 6, tr. 77-87<br />
<br />
<br />
Tdi cOng khOng nghT iSSn Vl Wft la cSi linh cinh em nd y6u dl nhu IhS, rdi iJ^n<br />
quSn ko me cdn ph3i phuc vy thi sau ndy va Ihl Idm sao md bio dim di/pc ehj. DO<br />
cd thi/ong d^n miy chdng nOa nhung md bad gid m^t ngutf phu nO di liy chdng<br />
cOng phii nuong lua vdo chdng (NO cd cdn l