Con trâu trong dân ca, ca dao

Chia sẻ: Lanngoc Ngoc | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

53
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong lịch sử can chi đã quen dùng ở phương Đông số thứ tự thứ 2 là Sửu tượng trưng bằng con trâu. Giờ Sửu được tính từ 1 đến 3h đêm, là thời gian yên tĩnh nhất, mọi người ngủ say, thế nhưng con trâu lại thức lặng lẽ nhai lại. Tháng Sửu là tháng Chạp, là tháng mà mọi người hân hoan đón Tết

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Con trâu trong dân ca, ca dao

Con trâu trong dân ca, ca dao
Trong lịch sử can chi đã quen dùng ở phương Đông số thứ tự thứ 2 là Sửu tượng trưng bằng con trâu. Giờ Sửu được tính từ 1 đến 3h đêm, là thời gian yên tĩnh nhất, mọi người ngủ say, thế nhưng con trâu lại thức lặng lẽ nhai lại. Tháng Sửu là tháng Chạp, là tháng mà mọi người hân hoan đón Tết. Trong 12 con vật thời gian, trâu là con vật to nhất, khỏe nhất. Trâu sớm được thuần hóa, gần gũi với con người, giúp con người trong việc đồng áng nên người nông dân coi trâu như người bạn thân.Trong ca dao dân ca, trâu được nói đến nhiều vì trâu đóng vai trò quan trọng trong sinh hoạt ở nông thôn. Từ việc ví von về tuổi tác đến việc đồng áng, tình yêu nam nữ... đều có mặt trâu. Trâu gần gũi thân thiết với con người như hình với bóng. Thế nên trong cơ nghiệp nhà nông con trâu được xếp hạng nhất "Con trâu là đầu cơ nghiệp". Tuổi sửu con trâu kềnh càng, Cày chưa đúng buổi lại mang cày về.Trâu thay sức người làm công việc đồng áng nên việc mua sắm trâu là việc hệ trọng. Nhà nghèo thường khó sắm được trâu để làm mùa, phần nhiều là mướn trâu.Tậu trâu, lấy vợ, cất nhà Trong ba việc ấy thật là khó thay Từ buổi đầu lịch sử, khi dân ta biết trồng cây lúa nước con trâu đã là người bạn thân thiết gắn bó với nông dân. Tất cả đều phải cần cù làm lụng, hỗ trợ cho nhau để có miếng ăn.Trâu ơi ta bảo trâu này
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta Cấy cày vốn nghiệp nông gia Ta đây trâu đấy ai mà quản công Bao giờ ngọn lúa còn bông Thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ănĐôi khi người nông dân cũng tâm tình thì thầm to nhỏ cùng trâu như nói chuyện với một đứa trẻ con.Nghé ơi ta bảo nghé này Nghé ăn cho béo nghé cày cho sâu Ở đời khôn khéo chi đâu Chẳng qua cũng chỉ hơn nhau chữ cầnTuy bận rộn vất vả trong những ngày mùa nhưng trâu cũng có ngày thong thả đứng bên bờ ruộng ăn cỏ tươi hoặc nằm trong chuồng nhỏ nhẹ nhấm bó rơm khô. Số phận của con trâu và người nông dân gắn bó đồng cam cộng khổ.Rủ nhau đi cấy đi cày Bây giờ khó nhọc có ngày phong lưuNông dân rất quý con trâu, nó là một phần tài sản của họ. Nó đã được đưa ra so sánh đánh giá sự giàu nghèo.Thằng bờm có cái quạt mo Phú ông xin đổi ba bò chín trâuVà hình ảnh thằng Cuội chăn trâu cũng thật thà đáng thươngChú Cuội ngồi gốc cây đa Để trâu ăn lúa gọi cha ời ời Cha còn cắt cỏ trên trời Mẹ còn cưỡi ngựa đi chơi cầu vồngHình ảnh con trâu cũng được dùng để phê phán
những kẻ lừa đảo chỉ biết vì quyền lợi cá nhân.Lái trâu, lái lợn, lái bò Trong ba anh ấy chớ nghe anh nàoHoặc tỏ thái độ mỉa mai, châm biếm Thật thà như thể lái trâu, Yêu nhau như thể nàng dâu mẹ chồng.Ai cũng biết buôn bán thì không thể có sự thật thà, quan hệ mẹ chồng, nàng dâu cũng rất phức tạp, khó có sự dung hòa được.Lại có câu ca dành cho người thích lấy vợ dại, ngoan hiềnVợ dại thì đẻ con khôn Trâu chậm lắm thịt, rựa cùn chịu bămBởi vậy ta nên trở về với cái vốn có không nên quá mộng tưởng. Cái gì của mình có sẵn quý hơn vì nó là có thực.Trâu ta ăn cỏ đồng ta Tuy rằng cỏ cụt nhưng là cỏ thơmVà rất nhiều người bằng lòng với cuộc sống hiện tại, cho như thế là sung sướng hơn người.Ai bảo chăn trâu là khổ Không, chăn trâu sướng lắm chứ? Ngồi lưng trâu ta hát nghêu ngao...Con trâu cũng là đề tài để người ta trêu chọc nhau một cách tình tứ trong những lúc lao động để quên đi nỗi mệt nhọc, vất vả.Trâu kia kén cỏ bờ ao Anh kia không vợ đời nào có con Người ta có trước có sau Thân anh không vợ như cau không buồng Cau không buồng như tuồng cau đực
Trai không vợ cực lắm anh ơi Người ta đi đón, về đôi Thân anh đi lẻ, về loi một mìnhHoặc để gợi chuyện làm quen nhau:Hỡi cô cắt cỏ bên đồng Nuôi trâu cho béo làm giàu cho cha Giàu thì chia bảy chia ba Thân em là gái được là bao nhiêu?Các cô gái cũng hóm hĩnh, đáo để không kémCưới em tám vạn trâu bò Bảy vạn dê lợn, chín vò rượu tămĐến khi có vợ rồi nên một lòng một dạ không nên bắt chước những người đi trước năm thê bảy thiếp để rồi gặp phải cảnh.Ba vợ bảy nàng hầu Đêm nằm chuồng trâu, gối đầu bằng chổi. Trâu anh con cưỡi con dòng Có con đi trước lòng thòng theo sau.Và đôi khi là những hình ảnh ẩn dụ về những ngang trái mà con trâu phải gánh chịu. Con trâu có một hàm răng Ăn cỏ đồng bằng uống nước bờ ao Thời sống mày đã thương tao Bây giờ mày chết cầm dao xẻ mày Thịt mày tao nấu linh đình Da mày bịt trống tụng kinh trong chùa
Sừng mày tao tiện con cờ Làm dao, cán mác, lược dày, lược thưa…Thời gian dần qua đi. Theo đó, hình ảnh mục đồng vắt vẻo trên lưng trâu, hát ngêu ngao những bài đồng dao cũng đã dần mất đi. Thế nhưng hình ảnh làng quê, đồng ruộng, cây lúa, con trâu vẫn thấm sâu vào tâm hồn người dân Việt.