Công nghệ thông tin cho lãnh đạo trong cơ quan nhà nước

Chia sẻ: 124357689 124357689 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:110

Thêm vào BST

Báo xấu

180
lượt xem 57
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Môđun này mời bạn đọc khám phá những quy mô khác nhau của các mối liên hệ thông qua nghiên cứu các trường hợp ứng dụng của Công nghệ thông tin truyền thông trong các ngành phát triển chủ chốt tại các nước Châu Á Thái Bình Dương. Môđun này cũng nêu bật các vấn đề chủ chốt và các điểm quyết định, từ chính sách đến thực hiện, trong việc sử dụng các ứng dụng Công nghệ thông tin truyền thông nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển. Mục tiêu là để thúc đẩy sự hiểu biết tốt hơn...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Công nghệ thông tin cho lãnh đạo trong cơ quan nhà nước

*+B giáo trình nh ng ki n th c cơ b n v công ngh thông tin và truy n thông cho lãnh o trong cơ quan nhà nư c H C PH N 1 M I LIÊN H GI A NG D NG CÔNG NGH THÔNG TIN VÀ S PHÁT TRI N Ý NGHĨA Usha Rani Vyasulu Reddi Trung tâm ào t o phát tri n công ngh thông tin và truy n APCICT thông Châu Á - Thái Bình Dương 1
L I GI I THI U Th k 21 ã ánh d u s tác ng l n nhau c a con ngư i trên toàn c u. Th gi i ang m ra cơ h i cho hàng tri u ngư i nh công ngh m i, nh ng thông tin và ki n th c thi t y u ư c m r ng ã c i thi n m t cách áng k cu c s ng c a con ngư i và giúp gi m c nh nghèo nàn. i u này ch tr thành hi n th c khi có s liên k t cùng v i vi c chia s giá tr , cùng cam k t và th ng nh t s phát tri n t ng th và phù h p. Trong nh ng năm g n ây, Châu Á Thái Bình Dương ư c bi t n như khu v c năng ng nh t trong lĩnh v c công ngh thông tin và truy n thông (ICT). Theo báo cáo c a Liên minh Vi n thông Th gi i, khu v c này ã có trên 2 t thuê bao i n tho i, trong ó có 1,4 t thuê bao di ng. Tinh n năm 2008, ch riêng n và Trung Qu c ã chi m ¼ s lư ng thuê bao di ng trên toàn th gi i. Khu v c Châu Á Thái Bình Dương ư c cho là chi m 40% s lư ng ngư i s d ng internet trên th gi i và ng th i là th trư ng băng r ng l n nh t, v i chi m 39% th trư ng toàn c u. Cùng v i t c phát tri n nhanh c a công ngh , nhi u v n ư c nh c n khi kho ng cách s bi n m t. Nhưng i u áng ti c, kho ng cách s v n hi n h u. Th m chí 5 năm, sau khi H i ngh Th gi i v Xã h i thông tin (WSIS) di n ra Geneva vào năm 2003, b t ch p s phát tri n n tư ng c a công ngh và nh ng cam k t c a các nư c l n trong khu v c. K t qu là truy nh p truy n thông cơ b n v n còn xa l v i nhi u ngư i, c bi t là nh ng ngư i nghèo. Hơn 25 qu c gia trong khu v c g m nh ng nư c ang phát tri n, ã có g n 10 ngư i s d ng internet trên 100 dân, ph n l n t p trung các thành ph l n. Trong khi ó m t vài nư c ã phát tri n trong khu v c thì t l r t cao v i hơn 80 ngư i s d ng internet trên 100 dân. S chênh l ch v m c ph c p băng r ng gi a các nư c phát tri n và ang phát tri n v n còn là gi m t kho ng cách l n. gi m d n kho ng cách s và nh n di n úng ti m năng c a ICT cho phát tri n kinh t xã h i trong khu v c, nh ng nhà l p pháp các nư c phát tri n c n xây d ng các chính sách ưu tiên và khung i u ch nh, ch nh ngu n qu , và t o i u ki n cho xúc ti n u tư vào lĩnh v c công nghi p ICT và nâng cao k năng ICT cho công dân nư c h . Trong K ho ch Hành ng c a WSIS có ch rõ, “… m i ngư i s có cơ h i ti p c n nh ng k năng và ki n th c c n thi t hi u, th c hành và t ư c nh ng l i ích t Xã h i Thông tin và Kinh t Tri th c.”. Trong ph n cu i c a k ho ch này ã kêu g i s h p tác qu c t và khu v c trong nh ng lĩnh v c có ti m năng, c bi t nh n m nh vào vi c t o t p m t s lư ng l n các chuyên gia ICT. h tr t t cho l i kêu g i t K ho ch hành ng c a WSIS, APCICT ã xây d ng chương trình gi ng d y y v ICT – H c thu t ICT c n thi t cho nhà lãnh o tr c thu c cơ quan nhà nư c. Chương trình này bao g m 8 ph n có liên k t ch t ch v i nhau, v i m c tiêu truy n t nh ng ki n th c và kinh nghi m c n thi t giúp các nhà l p pháp xây d ng và thi hành sáng ki n ICT hi u qu hơn. 2
APCICT là m t trong 5 h c vi n c a y ban Kinh t Xã h i Liên h p qu c Châu Á Thái Bình Dương. APCICT xúc ti n chương trình phát tri n kinh t xã h i phù h p và toàn di n Châu Á Thái Bình Dương thông qua vi c phân tích, chu n hóa, khai thác ti m năng, h p tác khu v c và chia s ki n th c. Trong quá trình h p tác v i các cơ quan Liên h p qu c khác, các t ch c qu c t , các qu c gia và nh ng t ch c liên quan, ESCAP, i di n là APCICT, ư c giao nhi m v h tr vi c s d ng, c i ti n và d ch thu t các bài gi ng cho các qu c gia khác nhau, phù h p v i các trình trung và cao c p c a các nhân viên trong cơ quan nhà nư c, v i m c ích ưa k năng và ki n th c thu th p ư c làm gia tăng nh ng l i ích t ICT và thi t l p nh ng hành ng c th t ư c m c tiêu phát tri n. Noeleen Heyzer TL. T ng Thư ký Liên h p qu c Và Giám c i u hành c a ESCAP 3
L IT A Ch ng ư ng phát tri n c a b giáo trình nh ng ki n th c cơ b n v công ngh thông tin và truy n thông (CNTT&TT) cho lãnh o trong cơ quan nhà nư c th c s là m t kinh nghi m mang tính trí tu cao. B giáo trình không ch ph c v cho vi c xây d ng các k năng CNTT&TT, mà còn m ư ng cho m t phương th c m i v xây d ng chương trình gi ng d y - thông qua s h p tác c a các thành viên và t ch v quy trình. B giáo trình là m t chương trình mang tính chi n lư c c a APCICT, phát tri n trên cơ s k t qu kh o sát ánh giá nhu c u m t cách toàn di n ư c ti n hành trên 20 nư c trong khu v c và s tham kh o ý ki n c a các nhân viên thu c cơ quan nhà nư c, thành viên các cơ quan phát tri n qu c t , các vi n hàn lâm và cơ s giáo d c; nh ng nghiên c u và phân tích k lư ng v i m m nh và i m y u c a giáo trình ào t o; thông tin ph n h i t nh ng ngư i tham gia xây d ng chu i bài gi ng c a APCICT – t ch c các bu i h i th o khu v c và qu c gia liên quan n n i dung bài gi ng và các phương pháp ào t o khoa h c; và s trao i góp ý th ng th n c a các chuyên gia hàng u trong các lĩnh v c ICT ph c v phát tri n. Các h i th o v giáo trình di n ra các khu v c thu ư c nh ng l i ích vô giá t các ho t ng trao i kinh nghi m và ki n th c gi a nh ng ngư i tham d n t các qu c gia khác nhau. ó là m t quy trình các tác gi xây d ng n i dung. Vi c xây d ng 8 h c ph n trong b giáo trình ánh d u m t s kh i u quan tr ng trong vi c nâng cao s h p tác hi n t i và xây d ng các m i liên h m i nh m phát tri n các k năng thi t l p chính sách phát tri n CNTT&TT kh p khu v c. APCICT cam k t cung c p s h tr k thu t trong vi c gi i thi u b giáo trình qu c gia như m t m c tiêu chính hư ng t i vi c m b o r ng b giáo trình s ư c ph bi n t i t t c nh ng nhà l p pháp. APCICT cũng ang xúc ti n m t cách ch t ch v i m t s vi n ào t o trong khu v c và qu c t , nh ng t ch c có m i quan h m t thi t v i cơ quan nhà nư c c p trung ương và a phương c i ti n, d ch thu t và truy n t các n i dung c a Giáo trình t i nh ng qu c gia có nhu c u. APCICT ang ti p t c m r ng hơn n a v i tư ng tham gia nghiên c u giáo trình hi n t i và k ho ch phát tri n m t giáo trình m i. Hơn n a, APCICT ang xúc ti n nhi u kênh m b o r ng n i dung Giáo trình n ư c nhi u ngư i h c nh t trong khu v c. Ngoài phương th c h c tr c ti p thông qua các t ch c l p h c các khu v c và qu c gia, APCICT cũng t ch c các l p h c o (AVA), phòng h c tr c tuy n cho phép nh ng h c viên tham gia bài gi ng ngay t i ch làm vi c c a h . AVA m b o r ng t t c các ph n bài gi ng và tài li u i kèm cũng như b n trình chi u và bài t p tình hu ng d dàng ư c truy nh p tr c tuy n và t i xu ng, s d ng l i, c i ti n và b n a hóa, và nó bao g m nhi u tính năng khác nhau như bài gi ng o, công c qu n lý h c t p, công c phát tri n n i dung và ch ng ch . Vi c xu t b n và gi i thi u 8 h c ph n c a b giáo trình thông qua các bu i h i th o khu v c, ti u khu v c, qu c gia có s t n tâm c ng hi n, tham gia tích c c c a nhi u cá nhân và t ch c. Tôi mu n nhân cơ h i này bày t lòng c m ơn nh ng n l c và k t qu 4
t ư c c a nhóm c ng tác và các i tác t các B , ngành, h c vi n, và các t ch c khu v c và qu c gia ã tham gia h i th o v b giáo trình. H không ch cũng cung c p nh ng thông tin u vào có giá tr , ph c v n i dung c a bài gi ng, mà quan tr ng hơn, h ã tr thành nh ng ngư i ng h vi c truy n t b giáo trình trên t nư c mình, t o ra k t qu là nh ng th a thu n chính th c gi a APCICT và m t s vi n i tác c a các qu c gia và trong khu v c c i ti n và phát hành bài gi ng giáo trình chính th c cho t nư c h . Tôi cũng mu n g i l i c m ơn c bi t cho nh ng n l c c ng hi n c a nhi u cá nhân n i b t, nh ng ngư i ã t o nên thành qu cho bài gi ng này. H là Shahid Akhtar C V n D án Giáo trình; Patricia Arinto, Biên t p; Christine, Qu n lý xu t b n; toàn b tác gi b giáo trình; và nh ng nhóm APCICT. Chúng tôi hy v ng r ng b giáo trình s giúp các qu c gia thu h p ư c nh ng h n ch c a ngu n nhân l c CNTT&TT, xóa b nh ng rào c n nh n th c v CNTT&TT, và xúc ti n ng d ng CNTT&TT trong vi c thúc y phát tri n kinh t xã h i và t ư c m c tiêu phát tri n thiên nhiên k . Hyeun – Suk Rhee Giám c UN-APCICT 5
V CHU I H C PH N Trong k nguyên thông tin ngày nay, vi c truy c p thông tin m t cách d dàng ang làm thay i cách chúng ta s ng, làm vi c và gi i trí. N n kinh t s - còn ư c g i là kinh t tri th c, kinh t m ng hay kinh t m i, ư c mô t như m t s chuy n ti p t s n xu t hàng hóa sang t o l p ý tư ng. Công ngh thông tin và truy n thông ang óng m t vai trò quan tr ng và toàn di n trên m i m t c a kinh t xã h i. Như m t k t qu , chính ph trên kh p th gi i ang quan tâm nhi u hơn t i CNTT&TT trong s phát tri n qu c gia. i v i các nư c, phát tri n CNTT&TT không ch phát tri n v công nghi p CNTT&TT là m t lĩnh v c c a n n kinh t mà còn bao g m c vi c ng d ng CNTT&TT trong ho t ng kinh t , xã h i và chính tr . Tuy nhiên, gi a nh ng khó khăn mà chính ph các nư c ph i i m t trong vi c thi hành các chính sách CNTT&TT, nh ng nhà l p pháp thư ng không n m rõ v m t công ngh ang s d ng cho s phát tri n qu c gia. Cho n khi không th i u ch nh ư c nh ng i u h không hi u, nhi u nhà l p pháp né tránh t o l p các chính sách v CNTT&TT. Nhưng ch quan tâm t i công ngh mà không t o l p các chính sách thì cũng là m t sai l m vì nh ng nhà công ngh thư ng ít có ki n th c v thi hành nh ng công ngh h ang phát tri n ho c s d ng. B giáo trình nh ng ki n th c cơ b n v công ngh thông tin và truy n thông (CNTT&TT) cho lãnh o trong cơ quan nhà nư c do Trung tâm ào t o Phát tri n Công ngh thông tin và Truy n thông Liên h p qu c và Châu Á Thái Bình Dương (UN- APCICT) xây d ng nh m ph c v cho: 1. Các nhà ho ch nh chính sách v CNTT&TT c mc qu c gia và a phương; 2. Quan ch c chính ph ch u trách nhi m v phát tri n và thi hành các ng d ng c a CNTT&TT; và 3. Nh ng nhà qu n lý trong lĩnh v c công ang tìm ki m ch c danh qu n lý d án v CNTT&TT. B giáo trình hư ng n nh ng v n liên quan t i CNTT&TT ph c v phát tri n trên c khía c nh chính sách và công ngh . M c ích c t y u c a giáo trình CNTT&TT không t p trung vào k thu t mà truy n t s hi u bi t v nh ng i u công ngh s có kh năng ho c ang hư ng t i, tác ng t i như th nào trong vi c ho ch nh chính sách. Các ch trong bài gi ng ư c thi t k d a trên phân tích nhu c u và kh o sát nh ng chương trình ào t o trên kh p th gi i. H c ph n ư c c u t o theo cách mà ngư i h c có th t h c m t cách c l p ho c bài gi ng cho m t khóa h c. H c ph n v a mang tính ch t riêng l nhưng cũng liên k t v i nh ng ch và tình hu ng th o lu n trong ph n khác c a chu i. M c tiêu là t o ư c s th ng nh t t t c các ph ncác ph n. 6
M i ph n b t u v i vi c trình bày m t ch và k t qu mà ngư i c s thu ư c. N i dung các ph n ư c chia thành các m c bao g m bài t p và tình hu ng giúp hi u sâu hơn nh ng n i dung chính. Bài t p có th ư c th c hi n b i t ng cá nhân ho c m t nhóm h c viên. Bi u và b ng bi u ư c cung c p minh h a nh ng n i dung c a bu i th o lu n. Tài li u tham kh o ư c li t kê cho ngư i c có th t tìm hi u sâu hơn v bài gi ng. Vi c s d ng CNTT&TT ph c v phát tri n r t a d ng, trong m t vài tình hu ng ho c thí d bài gi ng có th xu t hi n nh ng mâu thu n. ây là i u áng ti c. ó cũng là s kích thích và thách th c c a quá trình rèn luy n m i và cũng là tri n v ng khi t t c các nư c b t u khai ti m năng c a CNTT&TT như công c phát tri n. H tr chu i h c ph n còn có m t phương th c h c tr c tuy n – H c vi n o ACICT (AVA – http://www.unapcict.org/academy) – v i phòng h c o s chi u b n trình bày c a ngư i d y dư i d ng video và Power Point c a h c ph n. Ngoài ra, APCICT ã phát tri n m t kênh cho phát tri n CNTT&TT (e-Co Hub – http://www.unapcict.org/ecohub), m t a ch tr c tuy n dành cho nh ng h c viên phát tri n CNTT&TT và nh ng nhà l p pháp nâng cao kinh nghi m h c t p. E-Co Hub cho phép truy c p nh ng ki n th c v các ch khác nhau c a phát tri n CNTT&TT và cung c p m t giao di n chia s ki n th c và kinh nghi m, và h p tác trong vi c nâng cao CNTT&TT ph c v phát tri n. 7
H C PH N 1 M i liên h gi a Công ngh Thông tin Truy n thông và nh ng thành t u c a M c tiêu phát tri n Thiên niên k xu t hi n khi thì rõ ràng khi thì m nh t tùy t ng th i i m. Tuy nhiên, m i liên h này ang t n t i và chúng áng ư c xây d ng và gi i thích. Mô un này m i b n c khám phá nh ng quy mô khác nhau c a các m i liên h thông qua nghiên c u các trư ng h p ng d ng c a Công ngh thông tin truy n thông trong các ngành phát tri n ch ch t t i các nư c Châu Á Thái Bình Dương. Mô un này cũng nêu b t các v n ch ch t và các i m quy t nh, t chính sách n th c hi n, trong vi c s d ng các ng d ng Công ngh thông tin truy n thông nh m áp ng nhu c u phát tri n. M c tiêu là thúc y s hi u bi t t t hơn v cách làm th nào s d ng Công ngh thông tin truy n thông trong phát tri n kinh t xã h i, và trang b cho ho ch nh chính sách và qu n lý chương trình v i s nh hư ng phát tri n trong khuôn kh d a trên Công ngh thông tin truy n thông và ư c Công ngh thông tin truy n thông h tr can thi p trong nhi u lĩnh v c xã h i. M c tiêu c a h c ph n Module này nh m m c ích: 1. Tranh lu n trư ng h p Công ngh thông tin truy n thông ph c v cho phát tri n; 2. Mô t m i quan h vĩ mô gi a các M c tiêu phát tri n thiên niên k và Công ngh thông tin truy n thông 3. Tăng cư ng hi u bi t rõ hơn v cách s d ng Công ngh thông tin truy n thông t ư c s phát tri n kinh t xã h i; và 4. ưa ra khuôn kh c a s phát tri n theo nh hư ng d a trên Công ngh thông tin truy n thông và nh ng d án ư c Công ngh thông tin truy n thông h tr và can thi p trong nhi u lĩnh v c xã h i. K t qu thu ư c Sau khi nghiên c u xong mô- un này, c gi s có th : 1. ưa ra lý do cho vi c s d ng Công ngh thông tin truy n thông t ư c m c tiêu phát tri n; 8
2. Trích d n và th o lu n v các ví d v ng d ng Công ngh thông tin truy n thông trong các lĩnh v c phát tri n tr ng i m c bi t là xoá ói gi m nghèo, nông nghi p, giáo d c, y t , gi i tính, chính ph và qu n tr , và th m h a và qu n lý r i ro; 3. Th o lu n v nh ng thách th c i v i vi c d ng hi u qu Công ngh thông tin truy n thông nh m m c ích phát tri n; và 4. Th o lu n v các y u t then ch t trong vi c thi t k và tri n khai th c hi n Công ngh thông tin truy n thông cho các d án phát tri n và các chương trình. 9
M CL C L I GI I THI U ................................................................................................................ 2 L I T A ............................................................................................................................... 4 V CHU I H C PH N ..................................................................................................... 6 H C PH N 1 ....................................................................................................................... 8 M c tiêu c a h c ph n ........................................................................................................ 8 K t qu thu ư c................................................................................................................. 8 Danh m c các trư ng h p nghiên c u.............................................................................. 11 Danh m c các h p ............................................................................................................ 11 Danh m c các hình ........................................................................................................... 11 Danh m c các b ng........................................................................................................... 12 Danh m c t vi t t t ......................................................................................................... 13 1. GI I THI U .................................................................................................................. 15 2. CÁC M C TIÊU THIÊN NIÊN K VÀ CÔNG NGH THÔNG TIN TRUY N THÔNG: B C TRANH TOÀN C NH........................................................................... 18 2.1 Gi i thi u tóm t t các m c tiêu thiên niên k : ........................................................... 18 2.2 Công ngh thông tin là gì và công ngh thông tin có th giúp chúng ta làm nh ng gì? .......................................................................................................................................... 27 2.3 Kh c ph c kho ng cách v kĩ thu t s : ...................................................................... 33 3. NH NG NG D NG C A CÔNG NGH THÔNG TIN TRUY N THÔNG I V I PHÁT TRI N ............................................................................................................ 50 3.1 Công ngh thông tin và xoá ói gi m nghèo:............................................................. 51 3.2 Công ngh thông tin truy n thông và giáo d c .......................................................... 59 3.3 Công ngh thông tin truy n thông và bình ng gi i ................................................. 67 3.4 Công ngh thông tin và y t :....................................................................................... 73 3.5 Công ngh thông tin truy n thông và vi c qu n lí ngu n tài nguyên t nhiên .......... 79 3.6 Công ngh thông tin và qu n lí chính ph .................................................................. 85 3.7 Công ngh thông tin truy n thông và hoà bình .......................................................... 91 4. CÁC Y U T QUAN TR NG TRONG VI C S D NG CÔNG NGH THÔNG TIN TRUY N THÔNG PH C V CHO M C TIÊU PHÁT TRI N ........................ 95 4.1 Chính sách công ngh thông tin truy n thông ph c v cho phát tri n:...................... 95 4.2 Xây d ng k ho ch can thi p công ngh thông tin truy n thông ph c v cho phát tri n:................................................................................................................................ 100 10
Danh m c các trư ng h p nghiên c u 1. Trung tâm thông tin m ng, Mông c 42 2. H th ng phát tri n qu c o nh : SIDS 46 3. G và máy tính: D án b n Nangi t i Nepal 47 4. Sáng ki n m ng Thread Hunza t i Pakistan 52 5. Công ngh thông tin truy n thông và án qu c gia c a n cho vi c b o lãnh vi c làm nông thôn 54 6. Làng e-Choupal, n 56 7. M ng ki n th c cho Phát tri n nông thôn t i Châu Á Thái Bình Dương 57 8. Vi n i h c m qu c gia n 61 9. SchoolNet và Model truy c p C ng ng cho Nam Thái Bình Dương 62 10. i h c o cho khu v c Th nh vư ng chung c a các qu c gia nh (VUSSC) 63 11.M ng People First qu n o Solomon 64 12.Câu chuy n v d án i n tho i Grameen t i Bangladesh 69 13.Salaam Wanita, Malaysia 70 14.Y h c t xa Pakistan 75 15.M ng truy c p y t toàn c u ph c v nghiên c u các sáng ki n 77 16.H th ng qu n lý n i dung không gian a lý Tikiwiki, t i các nư c qu n o Thái Bình Dương 80 17.H th ng c nh báo s m sóng th n cho ông Nam Á 83 18.Cơ quan thu tr c tuy n c a Mông C 88 Danh m c các h p H p 1. Các ch tiêu và m c tiêu phát tri n thiên niên k 18 H p 2: Hư ng d n th c hành t t cho vi c s d ng c a công ngh thông tin truy n thông ph c v phát tri n 101 Danh m c các hình Hình 1. S ưu tiên t i các qu c gia c a U ban Kinh t và Xã h i châu Á - Thái Bình Dương 15 11
Danh m c các b ng B ng 1. S phân lo i các nư c trong ti n b t ư c các m c tiêu thiên niên k 22 B ng 2: S phân lo i trong s d ng công ngh thông tin truy n thông hi n nay 28 B ng 3: i m m nh và i m y u c a các công ngh thông tin truy n thông khác nhau 29 B ng 4: M t s d ng i n tho i các nư c kém phát tri n trong khu v c châu Á- Thái Bình Dương 33 B ng 5: S thâm nh p và s d ng Internet trong khu v c Châu Á Thái Bình Dương 36 B ng 6: Cơ h i và l i ích thu ư c t vi c ng d ng công ngh thông tin truy n thông trong giáo d c 60 12
Danh m c t vi t t t ADPC Trung tâm d báo thiên tai Châu Á AIDS H i ch ng suy gi m mi n d ch m c ph i APCICT Trung tâm ào t o công ngh thông tin truy n thông châu Á- Thái Bình Dương vì m c tiêu phát tri n APDIP Chương trình phát tri n thông tin châu Á- Thái Bình Dương ASEAN Hi p h i các qu c gia ông Nam Á AusAID Cơ quan Phát tri n Qu c t c a Úc AVA H c vi n o APCICT BpoA Chương trình hành ng Barbados CENWOR Trung tâm Nghiên c u Ph n , Sri Lanka CD ĩa compact COL C ng ng h c t p DANIDA Cơ quan Phát tri n Qu c t an M ch DVD u kĩ thu t s ENRAP M ng ki n th c Phát tri n nông thôn Châu Á / Thái Bình Dương ESCAP y ban Kinh t và Xã h i Châu Á và Thái Bình Dương FM T ns i u ch FOSS Ph n m m mã ngu n m mi n phí GeoCMS H th ng qu n lí n i dung không gian a lý GIS H th ng thông tin a lý HINARI Ti p c n m ng y t toàn c u nghiên c u các sáng ki n HIV Suy gi m mi n d ch virus c a con ngư i di t ICT Công ngh thông tin truy n thông ICTD Công ngh thông tin truy n thông nh m m c tiêu phát tri n IDRC Trung tâm Nghiên c u Phát tri n Qu c t , Canada 13
IFAD Qu Phát tri n Nông nghi p qu c t ISRO T ch c Nghiên c u Vũ tr n IT Công ngh thông tin KADO T ch c Phát tri n Khu v c Karakoram LDC Qu c gia kém phát tri n nh t MDG M c tiêu phát tri n thiên niên k MIGIS H th ng thông tin a lý tương tác trên i n tho i di ng c a Trung Qu c NFE Giáo d c không chính th c NGO T ch c phi chính ph NIOS Vi n i h c m qu c gia n NREGA o lu t b o m vi c làm nông thôn n , năm 2005 OCHA Văn phòng i u ph i các ho t ng nhân o OECD T ch c H p tác Kinh t và Phát tri n Pfnet M ng con ngư i u tiên Qu n o Solomon PIC Trung tâm Internet công c ng, Mông C PPP H p tác công tư SARS H i ch ng hô h p c p tính n ng SIDS Các qu c gia qu n o nh ang phát tri n SIDSNet M ng t i các qu c gia qu n o nh ang phát tri n SME Doanh nghi p v a và nh SMS D ch v tin nh n ng n 14
1. GI I THI U Khu v c Châu Á Thái Bình Dương là nơi cư trú c a ¼ dân s trên th gi i. So v i ph n còn l i c a th gi i, khu v c này có tính a d ng l n nh t, v i các n n văn minh c cũng như tr nh t, và bao g m các qu c gia ông dân nh t trên l c a châu Á cũng như các qu c gia thưa th t xa xôi vùng h i o c a Thái Bình Dương. Con ngư i s ng ây v i các lo i ch ng t c và tôn giáo khác nhau, bên c nh s giàu có v n còn t n t i ói nghèo m t cách áng s . Trong khu v c này cũng t n t i các n n kinh t th gi i phát tri n nhanh nh t cùng v i các nư c kém phát tri n và các nư c trong quá trình chuy n i. Do ó, thách th c phát tri n mà khu v c châu Á Thái Bình Dương t ra cho nhà tài tr trong c ng ng toàn c u, các cơ quan phát tri n và các h c viên là r t l n. Không có m t s phù h p cho t t c các qu c gia và m t gi i pháp ho t ng thành công m t nư c nhưng cũng có th th t b i nư c khác trong khu v c. Vì lý do này có l , nhu c u quan tr ng phân o n các qu c gia trong khu v c trên cơ s m t s các thông s ph bi n và sau ó tìm cách gi i quy t sáng t o nh ng thách th c c a phát tri n là c n thi t. M c tiêu 13 và 14 c a M c tiêu Phát tri n Thiên niên k (MDG) là trách nhi m c a c ng ng toàn c u v i nhi m v c bi t gi i quy t các nhu c u c a các qu c gia qu n o, qu c gia thu c mi n núi, các qu c gia kín trong l c a và các qu c gia kém phát tri n nh t. U ban Kinh t và Xã h i c a Liên hi p qu c t i châu Á và Thái Bình Dương (ESCAP) cũng xác nh m c tiêu cao t i các nư c qu n o ang phát tri n Thái Bình Dương, các nư c kém phát tri n (LDC), các nư c giáp bi n nư c và các nư c có n n kinh t trong quá trình chuy n i. Hình 1. S ưu tiên t i các qu c gia c a U ban Kinh t và Xã h i châu Á - Thái Bình Dương 15
M c dù tính a d ng c a mình, các qu c gia v i m c tiêu cao ph i i m t v i v n thư ng g p. H có di n tích và dân s nh , th trư ng nh , con ngư i, kĩ thu t và tài nguyên thiên nhiên có gi i h n. Các qu c gia qu c o và các c ng ng mi n núi xa xôi cũng ph i ti p xúc v i s thay i chính c a môi trư ng như sóng th n và ng t. V m t chính tr , các qu c gia này ngày càng nh n th c ư c s d b t n thương và s hãi c a mình - h có th d dàng tr thành th y u và ph thu c vào công ngh , h th ng, hàng hoá, d ch v và các tài li u c a các qu c gia l n khác ã phát tri n thành công. ng th i h nh n ra r ng h không kh năng b lo i ra kh i dòng ch y chính c a s phát tri n th gi i Do ó t ra nhu c u là tìm cách ti p c n m i và các gi i pháp gi i quy t nhu c u phát tri n c a các qu c gia có m c tiêu cao. Trong th i i c a xã h i tri th c, ng d ng công ngh thông tin và truy n thông có th i m i phương pháp ti p c n và tìm ra nh ng gi i pháp vư t ra ngoài kh năng. Mô un này xem xét các v n c a s phát tri n qu c gia có m c tiêu cao thông qua lăng kính c a ng d ng công ngh thông tin truy n thông c bi t là máy tính và lư t web d a trên công ngh kĩ thu t s .1 Mô un tìm cách thi t l p liên h gi a các ng d ng c a công ngh thông tin truy n thông và các thành t u c a m c tiêu thiên niên k , và tranh lu n cho vi c áp d ng khôn ngoan và có ý nghĩa c a công ngh thông tin phát tri n các m c tiêu thiên niên k . Nh ng lưu ý lúc b t u là r t quan tr ng, tuy nhiên, không có cách nào khác là s d ng công ngh thông tin gi i quy t các m c tiêu thiên niên k và m i nư c ph i xác nh m c tiêu riêng, m c tiêu chung, chi n lư c, con ư ng th c hi n. Mô un này ch ơn gi n là gi i thi u ngư i c m i liên k t 1 Công ngh cũ hơn như ài phát thanh và truy n hình s ư c th o lu n khi chúng ư c g n k t v i công ngh k thu t s . 16
gi a các m c tiêu thiên niên k và các chi n lư c công ngh thông tin truy n thông, và ch ra cách áp d ng các chi n lư c nh m t ư c hi u qu hơn. Ph n gi i thi u sau ây s cung c p t ng quan v các m c tiêu thiên niên k và và công ngh thông tin truy n thông. Ti p theo ph n mô t các ng d ng công ngh thông tin truy n thông trong các lĩnh v c phát tri n khác nhau. Vi c th o lu n s phát tri n các lĩnh v c là riêng bi t, i u quan tr ng c n lưu ý là các ng d ng trong m t lĩnh v c, ví d trong giáo d c, s có l i ích xoay quanh các cho các ngành khác. Ph n cu i cùng c a mô- un giúp hi u rõ nh ng thách th c l n khi th c hi n chương trình và khi th c hi n d án. Ph n này c bi t quan tr ng i v i nh ng ngư i tham gia vào các nhi m v t h c h i n d án Mô- un này cung c p m t b i c nh chung c a các v n ư c th o lu n. Do ó, trong khi m t s ngư i có th s th y nh ng thông tin m i, nh ng ngư i khác có th th y nó thô sơ. Ngoài ra nó còn có m c ích sư ph m, m t s d phòng ư c xây d ng trong mô- un này là m t ph n, và trong lo t các mô un khác. ây là b n ch t c a các trư ng này ph c t p, cùng m t v n có th ư c khám phá t nh ng quan i m khác nhau, i u này làm cho các trư ng h p tr lên thách th c và thú v hơn. 17
2. CÁC M C TIÊU THIÊN NIÊN K VÀ CÔNG NGH THÔNG TIN TRUY N THÔNG: B C TRANH TOÀN C NH Ph n này nh m m c ích: • ánh giá s ti n b c a khu v c ã t ư c các m c tiêu thiên niên k • Mô t các tính năng chính c a công ngh thông tin truy n thông, và • Cung c p t ng quan v cách s d ng chi n lư c công ngh thông tin giúp gi i quy t các v n c a s phát tri n. 2.1 Gi i thi u tóm t t các m c tiêu thiên niên k : Vi c thông qua Tuyên b Thiên niên k vào năm 2000 và các m c tiêu thiên niên k c a t t c các 189 qu c gia thành viên c a i h i ng Liên Hi p Qu c là m t bư c ngo t c a s h p tác toàn c u. Trong khi t m quan tr ng c a phát tri n con ngư i ã ư c nh c l i trong nhi u th p k và t i các di n àn khác nhau và h i ngh toàn c u, ây là l n u tiên mà t t c các bên liên quan - các qu c gia và các chính ph , nhà tài tr và các cơ quan phát tri n, phi chính ph và các t ch c xã h i dân s - th a nh n r ng tr khi h tn ư c m t s hi u bi t và cam k t chung, n u không m c tiêu phát tri n công b ng s không bao gi t ư c. Ý nghĩa c a các m c tiêu thiên niên k : Các M c tiêu thiên niên k (H p 1) là nh ng chi n lư c h tr r ng rãi nh t và c th nh t gi m ói nghèo mà các c ng ng toàn c u có liên quan ang n l c u tranh. i v i qu c t , h th ng bao g m các nhà tài tr và các cơ quan vi n tr k thu t, các m c tiêu t o thành m t chương trình ngh s chung h tr cho s phát tri n. i v i các qu c gia, các m c tiêu thiên niên k có nghĩa là m t cam k t th a thu n qu c t ch ng l i các tiêu chu n t i thi u c a s phát tri n mà hi u su t c a chúng s ư c ki m tra. N u các m c tiêu ư c áp ng, hơn m t t ngư i s ng trong nghèo ói s có cu c s ng ý nghĩa hơn v i t do và nhân ph m t t hơn M t trong s tám m c tiêu u có ch tiêu c th , t t c u quan tr ng, các nư c s là m t ph n quan tr ng c a quá trình này nh m t ư c các m c tiêu vào năm 2015. H p 1. Các ch tiêu và m c tiêu phát tri n thiên niên k 18
M c tiêu 1: Xóa ói gi m nghèo Ch tiêu 1: Gi m m t n a t l ngư i dân có thu nh p ít hơn 1 USD m t ngày gi a năm 1990 và 2015. Ch tiêu 2: Gi m m t n a t l ngư i dân b ói gi a năm 1990 và 2015 M c tiêu 2: t ph c p giáo d c ti u h c Ch tiêu 3: m b o r ng, vào năm 2015, tr em kh p m i nơi, trai cũng như gái, s có th hoàn thành m t khóa h c h t ti u h c M c tiêu 3: Thúc y bình ng gi i và trao quy n cho ph n Ch tiêu 4: Lo i b b t bình ng gi i trong giáo d c ti u h c và trung h c vào năm 2005 và trong t t c các c p h c trư c 2015 M c tiêu 4: Gi m t l tr t vong Ch tiêu 5: Gi m 2/3, t l t vong tr dư i năm tu i gi a năm 1990 và 2015 M c tiêu 5: C i thi n s c kh e bà m Ch tiêu 6: Gi m ¾ t l t vong bà m gi a năm 1990 và 2015, M c tiêu 6: Phòng ch ng HIV / AIDS, s t rét và các b nh khác Ch tiêu 7: Ch n ng s lây lan c a HIV/ AIDS vào năm 2015 Ch tiêu 8: Ch n ng vào năm 2015, và b t u y lùi t l m c b nh s t rét và các b nh chính M c tiêu 7: m b o tính b n v ng môi trư ng Ch tiêu 9: ưa các nguyên t c phát tri n b n v ng vào các chính sách qu c gia và chương trình làm thay i s m t mát tài nguyên môi trư ng Ch tiêu 10: Gi m m t n a t l ngư i dân không ư c ti p c n b n v ng ngu n 19
nư c u ng an toàn vào năm 2015 Ch tiêu 11: n năm 2020, t ư c m t c i ti n áng k trong i s ng c a ít nh t là 100 tri u cư dân khu chu t M c tiêu 8: Xây d ng quan h i tác toàn c u vì s phát tri n Ch tiêu 12: Xây d ng thêm m t quy t c m d a trên d oán, phân bi t ix trong thương m i và h th ng Ch tiêu 13: Gi i quy t các nhu c u c bi t c a các nư c kém phát tri n Ch tiêu 14: Gi i quy t các nhu c u c bi t c a t nư c b óng kín và phát tri n o nh (thông qua Chương trình hành ng vì s phát tri n b n v ng c a các qu c gia có o nh và k t qu c a khoá h p c bi t th 22 c a i H i ng) Ch tiêu 15: Th a thu n toàn di n v i các v n n c a các nư c ang phát tri n thông qua các qu c gia và các bi n pháp qu c t làm cho v n n b n v ng trong dài h n Ch tiêu 16: H p tác v i các nư c ang phát tri n, phát tri n và th c hi n chi n lư c h p khuôn kh và năng su t làm vi c cho thanh niên Ch tiêu 17: H p tác v i các công ty dư c ph m, cung c p giá c ph i chăng, thi t y u i v i thu c các nư c ang phát tri n Ch tiêu 18: H p tác v i khu v c tư nhân, tuyên truy n v l i ích c a công ngh m i, c bi t là thông tin và truy n thông Ngu n: UNDP, Báo cáo phát tri n con ngư i khu v c- Thúc y công ngh thông tin truy n thông cho phát tri n con ngư i Châu Á: Nh n th c các M c tiêu Phát tri n Thiên niên k (New Delhi: UNDP, Elsevier, 2005), http://www.apdip.net/elibrary # rhdr. Ngoài ra m t ph n c a cam k t toàn c u là chi n lư c và k ho ch hành ng òi h i các chương trình m c toàn c u và c p qu c gia ư c h tr b i các ho t ng c p khu v c. c p toàn c u h th ng Liên H p Qu c s làm vi c hư ng t i vi c t ư c các m c tiêu thông qua c t lõi các y u t như theo dõi, phân tích chi n d ch, v n ng, và các ho t ng ang trong quá trình th c hi n c p qu c gia, i u quan tr ng là có th cho phép các khung chính sách, quan h i tác, nghiên c u và ho t ng mà các qu c gia theo u i thông qua i tho i chính sách và quá trình nh hư ng thi t l p chi n lư c qu c gia d ki n trong các văn b n chi n lư c gi m nghèo ho c trong nh ng k hoach và chi n lư c qu c gia tương t . 20