Cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu và các vấn đề đặt ra cho Việt Nam

CUéC KHñNG HO¶NG KINH TÕ TOµN CÇU<br /> Vµ C¸C VÊN §Ò §ÆT RA CHO VIÖT NAM<br /> <br /> TrÇn §×nh Thiªn(*)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> T rong c¸c cuéc th¶o luËn hiÖn nay,<br /> cÇn ®Æt viÖc lý gi¶i nguyªn nh©n,<br /> hËu qu¶ vµ t¸c ®éng cña khñng ho¶ng<br /> NÕu nh×n nhËn thùc chÊt cuéc<br /> khñng ho¶ng lÇn nµy nh− vËy, kh«ng thÓ<br /> b×nh luËn khñng ho¶ng x¶y ra chØ lµ do<br /> tµi chÝnh - kinh tÕ toµn cÇu ®ang diÔn ra sai sãt cña hÖ thèng tµi chÝnh. Nguyªn<br /> trong mèi liªn hÖ víi nh÷ng chuyÓn biÕn t¾c chung lµ cÇn ph©n biÖt ®ñ r¹ch rßi<br /> mang tÝnh thêi ®¹i (®èi víi thÕ giíi) vµ c¸c nguyªn nh©n tõ "n«ng" ®Õn "s©u".(*)<br /> víi ®Þnh h−íng chiÕn l−îc ph¸t triÓn Theo chiÒu s©u nh− thÕ, cã thÓ x¸c<br /> giai ®o¹n 2011-2020 (®èi víi ViÖt Nam). ®Þnh mÊy nhãm nguyªn nh©n sau:<br /> <br /> Theo c¸ch tiÕp cËn nh− vËy, xin ®−îc • Nguyªn nh©n trùc tiÕp: sù h×nh<br /> bµy tá ý kiÕn xoay quanh ba vÊn ®Ò. thµnh vµ ®æ vì cña bong bãng nhµ ®Êt,<br /> cña c¸c kho¶n cho vay thÕ chÊp nhµ ®Êt.<br /> I. VÒ nguyªn nh©n khñng ho¶ng S©u h¬n lµ nh÷ng bÊt æn tÝn dông nãi<br /> chung (cho vay nhµ ®Êt t¹i Mü chØ<br /> Cuéc khñng ho¶ng nµy ®−îc ®Þnh vÞ chiÕm kho¶ng 23% tæng c¸c kho¶n vay).<br /> lµ lo¹i khñng ho¶ng mang tÇm thÕ kû,<br /> “tr¨m n¨m míi cã mét lÇn”. ThÕ giíi • Nguyªn nh©n chñ yÕu - trùc tiÕp:<br /> trong vßng mét tr¨m n¨m x¶y ra rÊt sù yÕu kÐm cña hÖ thèng tµi chÝnh -<br /> ng©n hµng.<br /> nhiÒu cuéc khñng ho¶ng, tõ n¨m 1997<br /> ®Õn nay còng ®· cã 5-6 cuéc khñng • Nguyªn nh©n c¬ b¶n (nÒn t¶ng):<br /> ho¶ng, tuy nhiªn ®ã chØ lµ nh÷ng cuéc sù mÊt c©n b»ng kinh tÕ toµn cÇu s©u<br /> “nho nhá”, mang tÝnh “chuyªn ®Ò” vµ s¾c kÐo dµi, ph¸ vì c¸c t−¬ng quan vµ<br /> chñ yÕu ë tÇm khu vùc. V× vËy, chiÒu côc diÖn ph¸t triÓn hiÖn cã.<br /> s©u vµ nh÷ng ®Æc tr−ng mang tÝnh b¶n • Nguyªn nh©n g¾n víi nguyªn lý<br /> chÊt cña nã kh«ng gièng nh− nh÷ng vËn hµnh cña hÖ thèng kinh tÕ thÞ<br /> cuéc khñng ho¶ng “nho nhá” kh¸c, mµ tr−êng: nhµ n−íc hay thÞ tr−êng?<br /> ®−îc gäi lµ “®¹i khñng ho¶ng”. Cuéc<br /> khñng ho¶ng nµy cã søc m¹nh xoay (*)<br /> PGS., TS., QuyÒn ViÖn tr−ëng ViÖn Kinh tÕ<br /> chuyÓn c¶ mét thêi ®¹i. ViÖt Nam.<br /> 4 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2009<br /> <br /> 1. Nguyªn nh©n trùc tiÕp: khñng thùc, nÕu doanh nghiÖp cã ®ßn bÈy tµi<br /> ho¶ng cho vay nhµ ®Êt vµ khñng ho¶ng chÝnh kh«ng lín h¬n 3 ®−îc coi lµ b×nh<br /> tÝn dông th−êng. §ßn bÈy cµng cao, rñi ro cµng<br /> lín: lêi ng−êi vay tróng lín, lç th× ng©n<br /> Sau sù sôp ®æ dot.com vµo n¨m<br /> hµng g¸nh chÞu.<br /> 1999-2000 vµ vô khñng bè 11/9/2001, lo<br /> ng¹i kinh tÕ suy sôp, Côc Dù tr÷ liªn H×nh 1: GDP, thÞ tr−êng nî vµ<br /> bang Mü (FED) ®· nhanh chãng c¾t l·i chøng kho¸n nî ë Mü (T = ngµn tû)<br /> suÊt tõ 6,5% xuèng 1% vµo th¸ng<br /> 7/2003.<br /> Møc l·i suÊt thÊp nh− vËy kÐo dµi<br /> suèt h¬n 4 n¨m, tõ gi÷a 2001 ®Õn cuèi<br /> 2004. Trong thêi gian ®ã, gi¸ nhµ ®Êt<br /> t¨ng kho¶ng 10%/n¨m. Víi tèc ®é t¨ng<br /> gi¸ nh− vËy, gi¸ nhµ n¨m 2006 cao gÊp<br /> ®«i gi¸ n¨m 2001. L·i suÊt thÊp, tiÒn<br /> vay rÎ, gi¸ nhµ t¨ng nhanh lµm cho<br /> bong bãng nhµ ®Êt h×nh thµnh. Khi l·i<br /> suÊt b¾t ®Çu t¨ng vµo n¨m 2005, bong<br /> bãng vÉn tiÕp tôc "c¨ng" cho ®Õn hÕt<br /> 2006. Sau qu¸ tr×nh h−ng thÞnh kÐo dµi H×nh 1 cho thÊy ®é lín cña GDP,<br /> 7 n¨m (2000-2006), sù sôp ®æ diÔn ra cña thÞ tr−êng nî vµ c¸c s¶n phÈm ph¸i<br /> nhanh chãng trªn quy m« toµn cÇu. sinh dùa trªn nî ë Mü (CDS chØ lµ 1 lo¹i<br /> NÐt ®iÓn h×nh cña bong bãng nhµ chøng kho¸n nî). Cã thÓ thÊy c¸c cuéc<br /> ®Êt lµ sù t¨ng tr−ëng tÝn dông thÕ chÊp. khñng ho¶ng nµy lµ do c¸c lçi hÖ thèng<br /> §Õn ®Çu thËp niªn 1990, d− nî thÕ chÊp cña hÖ thèng ng©n hµng - tµi chÝnh.<br /> ë Mü chØ kho¶ng 2 ngµn tû USD, nh−ng 2. "Lçi hÖ thèng" cña hÖ thèng ng©n<br /> ®Õn quý 3/2001, ®· t¨ng lªn trªn 5,5 hµng - tµi chÝnh<br /> ngµn tû USD vµ ®Õn quý 3/2007, lªn h¬n<br /> 11.000 tû USD. T¹i ®Ønh ®iÓm, tæng d− Nguyªn nh©n chñ yÕu trùc tiÕp cña<br /> nî tÝn dông ®¹t kho¶ng 48.000 tû USD, cuéc khñng ho¶ng lµ c¸c lçi hÖ thèng<br /> gÇn 3,5 lÇn GDP. cña hÖ thèng ng©n hµng - tµi chÝnh. NÕu<br /> nh− c¸c ng©n hµng th−¬ng m¹i cßn chÞu<br /> C¸c kho¶n vay ngoµi vay thÕ chÊp sù qu¶n lý gi¸m s¸t cña c¸c c¬ quan nhµ<br /> nhµ ®Êt còng trong t×nh tr¹ng xÊu, n−íc, th× c¸c ng©n hµng ®Çu t−, c¸c c«ng<br /> nguyªn nh©n lµ viÖc “chøng kho¸n hãa” ty tµi chÝnh Ýt bÞ gi¸m s¸t h¬n. Chóng<br /> c¸c giÊy tê nî kh«ng ®−îc kiÓm so¸t. t¹o ra ngµy cµng nhiÒu s¶n phÈm “tiªn<br /> L−u ý r»ng c¶ trong cho vay nhµ ®Êt tiÕn”, c¸c s¶n phÈm ph¸i sinh víi môc<br /> lÉn trong thÞ tr−êng nî, viÖc dïng ®ßn ®Ých ph©n t¸n rñi ro, gi¶m bít rñi ro.<br /> bÈy (leverage) tµi chÝnh lµ hÕt søc quan RÊt tiÕc lµ chÝnh c¸c ph−¬ng ph¸p<br /> träng. Mét doanh nghiÖp cã vèn riªng lµ phßng ngõa, ph©n t¸n rñi ro l¹i g©y ra<br /> 1, ®i vay 3 ®Ó kinh doanh, tøc lµ nã sö rñi ro kh«n l−êng do bé m¸y ®iÒu hµnh<br /> dông ®ßn bÈy 3 lÇn. Trong nÒn kinh tÕ vµ nh÷ng ng−êi sö dông chóng kh«ng<br /> Cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ... 5<br /> <br /> hiÓu chóng ho¹t ®éng ra sao, do c¸c c¬ ®o¹n “thæi” thÞ tr−êng tù do lªn. §ã lµ c©u<br /> quan ®iÒu tiÕt kh«ng theo kÞp trong viÖc chuyÖn th−êng t×nh, mang tÝnh chu kú.<br /> qu¶n lý, do chóng t¹o ra c¸c khuyÕn<br /> khÝch ng−îc, g©y l¹m dông mét c¸ch th¸i Nh−ng cuéc khñng ho¶ng nµy<br /> qu¸ (bÞ nhiÒu ng−êi lªn ¸n lµ qu¸ tham kh«ng h¼n nh− vËy, vµ kh«ng chØ nh−<br /> lam), lµm tæn h¹i ®Õn chÝnh hÖ thèng. vËy. VÒ tÇm nh×n, cÇn ®Æt cuéc khñng<br /> ho¶ng nµy trong mét bèi c¶nh s©u xa<br /> Thùc ra, ngay ë n−íc Mü, nhiÒu nhµ h¬n vµ ph¶i gi¶i thÝch khñng ho¶ng<br /> kinh tÕ häc vµ nhµ ®Çu t− tØnh t¸o ®· b»ng bèi c¶nh Êy th× míi lµm râ ®−îc<br /> chØ ra c¸c lçi nµy tõ l©u, song c¬n "say" thùc chÊt cña vÊn ®Ò.<br /> lîi nhuËn ®· l«i ho¹t ®éng kinh doanh<br /> ®i theo h−íng ®Çu t− vµ ®Çu c¬ mï VËy bèi c¶nh Êy lµ c¸i g×? Cã lÏ b¾t<br /> qu¸ng. KÕt côc lµ th¶m häa. ®Çu tõ t×nh tr¹ng mÊt c©n b»ng ph¸t<br /> triÓn trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Sù mÊt<br /> 3. Nguyªn nh©n nÒn t¶ng vµ mang<br /> c©n b»ng nµy tÝch nÐn l¹i trong kho¶ng<br /> tÝnh nguyªn lý hÖ thèng<br /> thêi gian hai m−¬i hoÆc ba m−¬i n¨m<br /> Tr−íc diÔn biÕn cña khñng ho¶ng gÇn ®©y. Sù mÊt c©n b»ng nµy ®−îc<br /> tµi chÝnh toµn cÇu ng−êi ta l¹i bµn ®Þnh vÞ b»ng hai xu h−íng rÊt lín:<br /> nhiÒu vÒ sù "®óng", "sai" cña tr−êng<br /> ph¸i "thÞ tr−êng tù do" ®èi l¹i tr−êng Mét lµ, sù næi lªn rÊt m¹nh cña mét<br /> ph¸i "can thiÖp nhµ n−íc". Thùc ra, vÒ sè nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn khæng lå.<br /> nguyªn t¾c, vÊn ®Ò kh«ng ph¶i lµ tr−êng Nh÷ng nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn nµy<br /> ph¸i nµo ®óng, tr−êng ph¸i nµo sai, cã träng sè rÊt lín vÒ mÆt d©n sè vµ diÖn<br /> kh«ng ph¶i lµ sù ®èi ®Çu gi÷a hai thø. tÝch trªn ph¹m vi toµn cÇu. ChØ víi hai<br /> Hai thuyÕt kh«ng ®èi ®Çu nhau mµ bæ quèc gia lµ Trung Quèc vµ Ên §é, ch−a<br /> sung cho nhau. VÊn ®Ò chÝnh lµ ng−êi ta nãi tíi c¶ nhãm BRIC (cã thªm hai n−íc<br /> ®i ®èi lËp hai thø ®ã víi nhau suèt hµng Brazil vµ Nga), träng sè ®ã ®· ®ñ lín ®Ó<br /> tr¨m n¨m qua. Tù do hãa ®· mang l¹i thay ®æi côc diÖn ph¸t triÓn.<br /> sù ph¸t triÓn kú diÖu cho nh©n lo¹i,<br /> VËy mÊt c©n b»ng ë ®©y lµ g×? §ã lµ<br /> song còng g©y ra tai häa khi nã bÞ ®Èy<br /> thÞ tr−êng, lµ nguån lùc ph¸t triÓn. V×<br /> ®Õn møc th¸i qu¸. Ng−îc l¹i, nhµ n−íc<br /> vËy, ph¶i nhËn diÖn sù mÊt c©n b»ng<br /> can thiÖp cùc ®oan ®· lµm cho mét bé<br /> nµy b¾t nguån tõ sù trçi dËy ghª gím<br /> phËn lín cña nh©n lo¹i r¬i vµo tr× trÖ<br /> cña mét sè nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn<br /> trong nhiÒu thËp kû.<br /> khæng lå, Ðp thÕ giíi vµo mét tr¹ng th¸i<br /> C¸n c©n vai trß nhµ n−íc - thÞ kh¸c h¼n. Côc diÖn thÕ giíi mµ Mü vµ<br /> tr−êng vèn th−êng xuyªn ®¶o qua, ®¶o Liªn X« t¹o lËp tr−íc ®©y hiÖn ®· thay<br /> l¹i, thay ®æi liªn tôc. ThÞ tr−êng tù do ®æi s©u s¾c: cuéc ®Êu t¨ng c−êng ®é, gia<br /> m¹nh qu¸ th× nÒn kinh tÕ “®¸nh ®ïng” tèc cña cuéc ch¬i thÞ tr−êng t¨ng lªn,<br /> mét c¸i, sau ®ã ®Õn l−ît vai trß cña nhµ khèc liÖt gÊp nhiÒu lÇn so víi nh÷ng g×<br /> n−íc l¹i ®−îc ®Ò cao lªn. Ng−îc l¹i, nÕu mµ phe "Trôc" gåm ba "con sãi" §øc, ý,<br /> nhµ n−íc lÊn ¸t qu¸ th× nÒn kinh tÕ l¹i NhËt g©y ra trong hai cuéc chiÕn tranh<br /> kÐm hiÖu qu¶, khi ®ã nã l¹i “®¸nh ®ïng” thÕ giíi tr−íc ®©y. LÇn nµy, cuéc chiÕn<br /> mét c¸i, l¹i b¾t ®Çu chuyÓn sang giai tranh thÞ tr−êng, ®ßi chia l¹i thÞ tr−êng<br /> 6 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2009<br /> <br /> thÕ giíi gi÷a c¸c con "rång" BRIC víi c¸c nay nh−ng ®· lµm sôp ®æ toµn bé hÖ<br /> con sãi G7 cã lÏ cßn quyÕt liÖt h¬n nhiÒu. thèng tµi chÝnh, nh÷ng tËp ®oµn lín,<br /> khæng lå nhÊt trªn thÕ giíi.<br /> Hai lµ, c¸c n−íc ph¸t triÓn chuyÓn<br /> sang c«ng nghÖ cao víi tèc ®é rÊt nhanh. VËy hai ®Æc ®iÓm nµy nãi lªn ®iÒu<br /> §©y lµ xu h−íng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ g×? §ã lµ sù thay nhÞp, thay ®æi cÊu tróc<br /> dùa vµo c«ng nghÖ cao, hay nãi c¸ch rÊt lín trong nÒn kinh tÕ toµn cÇu. Sù<br /> kh¸c lµ kinh tÕ tri thøc. Xu h−íng nµy thay ®æi nµy diÔn ra b»ng c¸ch dån m©u<br /> cïng víi qu¸ tr×nh nãi trªn g¾n víi xu thuÉn tËp trung vµo mét vµi ®iÓm xung<br /> h−íng toµn cÇu hãa mµ b¶n chÊt cña yÕu råi bïng næ, lµm sôp ®æ toµn bé cÊu<br /> toµn cÇu hãa lµ tù do hãa. tróc, chø kh«ng ph¶i chØ ph¸ hñy riªng<br /> cÊu tróc tµi chÝnh. NÕu chóng ta chØ coi<br /> Hai xu h−íng nµy diÔn ra song hµnh<br /> nguyªn nh©n dÉn ®Õn cuéc khñng ho¶ng<br /> trong bèi c¶nh toµn cÇu hãa vµ ®an vµo<br /> nµy lµ do sai sãt cña ho¹t ®éng qu¶n trÞ,<br /> nhau, céng thªm biÕn cè sôp ®æ cña hÖ<br /> cña chÝnh s¸ch, hay s¬ suÊt trong ®iÒu<br /> thèng x· héi chñ nghÜa ®· t¹o nªn nÐt<br /> hµnh, do lßng tham cña mét nhãm ng−êi<br /> ®éc ®¸o cña thêi ®¹i hiÖn nay. Ba yÕu tè<br /> nµo ®ã, th× sÏ kh«ng ®ñ. T«i cho r»ng,<br /> nµy céng h−ëng l¹i lµm nªn mét tr¹ng<br /> ph¶i nh×n khñng ho¶ng trong khèi dÞch<br /> th¸i ph¸t triÓn, mét cuéc ®Êu trªn ph¹m<br /> chuyÓn tæng thÓ cña thêi ®¹i, trong tÇm<br /> vi toµn cÇu. Cã lÏ ph¶i nh×n toµn diÖn<br /> chiÕn l−îc vµ sù dÞch chuyÓn tèc ®é cao<br /> vÊn ®Ò nh− vËy míi gi¶i thÝch ®−îc sù<br /> dÉn tíi chç thÕ giíi kh«ng qu¶n trÞ næi<br /> sôp ®æ cña hÖ thèng kinh tÕ toµn cÇu -<br /> mét hÖ thèng ®Ó nhËn diÖn, xem xÐt<br /> ®ã lµ do thÕ giíi vµ ChÝnh phñ c¸c n−íc,<br /> c¸ch thÕ giíi ph¶n øng vµ kh¾c phôc<br /> gåm c¶ c¸c n−íc "siªu c−êng", kh«ng<br /> khñng ho¶ng míi cã thÓ thay ®æi vµ b¾t<br /> qu¶n trÞ ®−îc qu¸ tr×nh ph¸t triÓn trong<br /> nhÞp trë l¹i. Lóc ®ã, chóng ta míi tiªn<br /> kh«ng gian toµn cÇu hãa, cã tèc ®é biÕn<br /> ®o¸n ®−îc thêi h¹n ®Ó trë l¹i møc b×nh<br /> ®æi cùc kú cao. V× vËy chØ cÇn mét kh©u<br /> th−êng tr−íc khñng ho¶ng lµ bao l©u.<br /> yÕu, lµm hÖ thèng bÞ "thñng" th× khñng<br /> VÊn ®Ò kh«ng ph¶i lµ t¨ng s¶n l−îng<br /> ho¶ng tÊt yÕu x¶y ra.<br /> trong thêi gian 1 - 2 n¨m, mµ chÝnh lµ<br /> §Æc ®iÓm cña cuéc khñng ho¶ng lÇn thêi gian ®Ó t¹o lËp mét cÊu tróc míi.<br /> nµy næ ra ë nh÷ng n−íc ph¸t triÓn, nh−<br /> II. HÖ qu¶ khñng ho¶ng: thêi ®¹i “hËu khñng<br /> Mü, T©y ¢u, NhËt B¶n, sau ®ã lan réng<br /> ho¶ng” cã g× kh¸c?<br /> ra c¸c n−íc, lµm sôp ®æ nh÷ng tËp ®oµn<br /> vµ nh÷ng khu«n mÆt lín nhÊt trong nÒn T¹i sao ph¶i nhÊn vµo ch÷ “thêi<br /> tµi chÝnh thÕ giíi. Quy luËt thay thÕ ®¹i”? Râ rµng cÇn nhËn diÖn l¹i thêi ®¹i<br /> nh÷ng th−¬ng hiÖu lín trªn thÕ giíi - trong c¸i khung khñng ho¶ng vµ hËu<br /> hµng tr¨m n¨m míi diÔn ra mét lÇn. khñng ho¶ng. Sau khñng ho¶ng, thÕ<br /> Ng−êi ta ®· tæng kÕt, sau chõng mét giíi cã chuyÓn sang mét thêi ®¹i míi<br /> tr¨m n¨m th× trong 100 tªn tuæi lín sÏ hay kh«ng? Ch¾c ch¾n sÏ cã nh÷ng biÕn<br /> cã kho¶ng 80, 90 tªn tuæi lín, cì chuyÓn rÊt lín, nhÊt lµ sau khi thùc<br /> General Motor hay Ford, biÕn mÊt. hiÖn "t¸i cÊu tróc kinh tÕ toµn cÇu" -<br /> C«ng nghÖ cao trë thµnh xu h−íng mét trong nh÷ng chñ ®Ò th¶o luËn vµ lµ<br /> thèng trÞ thÕ giíi míi cã mÊy chôc n¨m mét trôc hµnh ®éng chÝnh mµ c¶ thÕ giíi<br /> Cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ... 7<br /> <br /> ®ang triÓn khai. Song kÕt côc thÕ giíi 10- Chóng ta ®Òu biÕt r»ng, G8 kh«ng<br /> 15 n¨m sau khñng ho¶ng cô thÓ lµ g× cã ®ñ ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, nªn ®· xuÊt<br /> lÏ cßn ph¶i bµn tiÕp vµ chê ®îi thªm. hiÖn G-20. §ã lµ mét thÓ chÕ cÊu tróc<br /> Nh−ng cã mét ®iÒu râ rµng: ®¸nh míi. Nh−ng khi khñng ho¶ng kinh tÕ<br /> gi¸ cuéc khñng ho¶ng nµy, kÓ c¶ chiÒu toµn cÇu næ ra, kh¸i niÖm G-2 (Mü vµ<br /> ®»ng tr−íc cña nã víi t− c¸ch lµ nguyªn Trung Quèc) ra ®êi. G-2 ®−îc ®Ò ra nh−<br /> nh©n, céng víi chiÒu ®»ng sau, víi c¸c mét ý t−ëng ph¶n ¸nh mét thùc tÕ lµ<br /> hÖ qu¶ cña nã, ph¶i ®−îc ®Æt trªn tÇm hiÖn nay thÕ giíi kh«ng chØ cã mét siªu<br /> thêi ®¹i. c−êng lµ Mü mµ ®· xuÊt hiÖn thªm mét<br /> thÕ lùc míi, tuy cßn l©u míi v−ît qua<br /> B¶n chÊt cña khñng ho¶ng lµ t¸i “«ng trïm” Mü, song thÕ lùc ®· v−ît tréi<br /> cÊu tróc vµ ph©n bæ l¹i quyÒn lùc. c¸c nh©n vËt lín ®øng phÝa sau. Còng<br /> Chóng ta ®Òu biÕt r»ng, ®ång tiÒn nh− c¸c “G” kh¸c, G-2 kh«ng ph¶i lµ<br /> kh«ng mÊt ®i mµ nã chØ di chuyÓn chñ, mét liªn minh mµ chØ lµ mét diÔn ®µn,<br /> theo ®ã, quyÒn lùc còng di chuyÓn, ®−îc mét diÔn ®µn ®Ó thÕ giíi dµn xÕp, thèng<br /> "ph©n bè" l¹i. HiÖn nay, sù ph©n bè l¹i nhÊt trß ch¬i víi nhau tr−íc khi mang<br /> c¸c nguån lùc, thay ®æi c¸c t−¬ng quan ra th¶o luËn ®Ó ®¹t ®−îc sù tháa thuËn<br /> quyÒn lùc trªn thÕ giíi ®ang diÔn ra rÊt G8 hay G20. Theo nghÜa ®ã, Mü vµ<br /> m¹nh. §ã lµ ch−a kÓ ®Õn søc céng Trung Quèc ®ang lµ hai nh©n vËt ®ãng<br /> h−ëng cña c¸c xu h−íng lín kh¸c lµ vai trß chÝnh dµn xÕp trß ch¬i quèc tÕ.<br /> toµn cÇu hãa vµ chuyÓn nhanh sang thêi ThÕ giíi "hËu khñng ho¶ng" ph¶i tÝnh<br /> ®¹i c«ng nghÖ cao. Tr−íc khñng ho¶ng, ®Õn thùc tÕ ®· ®−îc "t¸i cÊu tróc" nµy.<br /> qu¸ tr×nh nµy ®· m¹nh, khñng ho¶ng<br /> cµng lµm gia tèc dÞch chuyÓn t¨ng lªn. CÊu tróc G-20 bµn ®Õn viÖc thay ®æi<br /> ChÝnh ®iÓm nµy lµm cho thÕ giíi ®øng thÓ chÕ qu¶n trÞ toµn cÇu, vÝ dô nh−<br /> tr−íc nh÷ng c¬ héi rÊt lín, nh−ng còng IMF, WB. Ng−êi ta cho r»ng, ®Õn n¨m<br /> ®Çy rñi ro. §©y lµ lý do mµ Héi nghÞ 2010 ph¶i cè g¾ng hoµn thµnh viÖc ®iÒu<br /> Davos ë Thôy SÜ, diÔn ra cuèi n¨m 2008, chØnh l¹i nh÷ng nguyªn t¾c ban ®Çu<br /> ®Æt chñ ®Ò “§Þnh vÞ thÕ giíi trong t−¬ng (viÖc cã ®iÒu chØnh ®−îc hay kh«ng l¹i lµ<br /> lai” víi néi dung chÝnh lµ “T¸i cÊu tróc chuyÖn kh¸c). Râ rµng, xu h−íng thay<br /> nÒn kinh tÕ toµn cÇu”. Râ rµng thÕ giíi ®æi cÊu tróc thÓ chÕ qu¶n trÞ ph¸t triÓn<br /> ®· nhËn diÖn ®−îc thùc chÊt cña vÊn ®Ò toµn cÇu ®−îc ®Æt ra nh− mét nhiÖm vô<br /> - ®ã lµ ph¶i ®Þnh vÞ l¹i thÕ giíi vµ t¸i cÊu toµn cÇu. T¸i cÊu tróc ®Çu tiªn mµ<br /> tróc quyÒn lùc. chóng ta quan t©m lµ nh÷ng xu h−íng<br /> lín, trong ®ã ®Æc biÖt l−u ý ®Õn xu<br /> VËy t¸i cÊu tróc lµ g×? h−íng t¸i cÊu tróc thÓ chÕ.<br /> Mét lµ, thay ®æi nh÷ng xu h−íng<br /> ë ®©y cã mét ®iÓm ®¸ng quan t©m<br /> ph¸t triÓn, c©n b»ng l¹i ë mét tÇm kh¸c<br /> lµ sù næi lªn cña ®ång Nh©n d©n tÖ.<br /> c¸c xu h−íng ph¸t triÓn.<br /> BRIC ®−a ra vÊn ®Ò xÐt l¹i vai trß cña<br /> Hai lµ, chuyÓn sang hÖ thèng c«ng ®ång §«la Mü trong hÖ thèng tµi chÝnh -<br /> nghÖ cao, kinh tÕ tri thøc sÏ ®−îc ®Èy tiÒn tÖ toµn cÇu, ®Ò cao vai trß cña ®ång<br /> m¹nh víi mét tèc ®é rÊt lín, cÊu tróc SDR (quyÒn rót vèn ®Æc biÖt). §ång<br /> thÓ chÕ sÏ thay ®æi. thêi, Trung Quèc tháa thuËn ngay víi<br /> 8 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2009<br /> <br /> Argentina, Brazil, Nga, Ên §é, vµ tíi mÆt kh¸c, l−îng dù tr÷ ngo¹i tÖ lín l¹i<br /> ®©y ®Þnh bµn víi ASEAN vÒ viÖc sö lµ mét thÕ lùc gióp Trung Quèc gÆt h¸i<br /> dông ®ång Nh©n d©n tÖ ®Ó thanh to¸n ®−îc nhiÒu lîi Ých, nhÊt lµ t¹i thêi ®iÓm<br /> trùc tiÕp trong c¸c quan hÖ bu«n b¸n c¶ thÕ giíi khñng ho¶ng ®ang “kh¸t<br /> song ph−¬ng. §©y lµ c¸ch ®−a ®ång tiÒn”. §ã lµ hiÖu qu¶ cña sù dù tr÷ "l·ng<br /> Nh©n d©n tÖ ra thÕ giíi rÊt kh«n ngoan phÝ"(∗).<br /> vµ cã hiÖu qu¶. Theo c¸ch nµy, tuy vai Thø hai, sù næi lªn cña kinh tÕ<br /> trß cña ®ång Nh©n d©n tÖ cßn l©u míi Trung Quèc g¾n víi thêi ®¹i “®¹i c«ng<br /> “ngang ngöa” víi ®ång §«la Mü, song nã x−ëng” thø hai. S¶n xuÊt ®¹i c«ng<br /> cho thÊy mét xu h−íng míi vÒ t−¬ng x−ëng cña Trung Quèc trµn ra vµ chiÕm<br /> quan quyÒn lùc ®ang xuÊt hiÖn trong thÞ tr−êng thÕ giíi víi tèc ®é vµ sù quyÕt<br /> nÒn kinh tÕ thÕ giíi. ThÕ giíi kh«ng thÓ liÖt khñng khiÕp. Khi thÕ giíi xãa bá<br /> kh«ng chó ý ®Õn ®éng th¸i nµy. HiÖp ®Þnh §a sîi, më cöa thÞ tr−êng dÖt<br /> Nhãm t¸i cÊu tróc thø hai lµ hÖ may th× nh÷ng n−íc ®ang ph¸t triÓn lo<br /> thèng ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Râ sî r»ng hµng dÖt may Trung Quèc sÏ<br /> rµng cã mét sù dÞch chuyÓn rÊt m¹nh “thanh lý” thÞ tr−êng dÖt may toµn cÇu.<br /> trong cÊu tróc kinh tÕ toµn cÇu. Trong Xu h−íng ®ã lµ tÊt yÕu, mang b¶n chÊt<br /> mÊy chôc n¨m qua, Trung Quèc trë c¹nh tranh thÞ tr−êng. §èi víi nh÷ng<br /> thµnh ®¹i c«ng x−ëng cña c¶ thÕ giíi, n−íc ®ang ph¸t triÓn, ®ã lµ ®iÒu rÊt<br /> chuyªn s¶n xuÊt xoong, nåi, tñ l¹nh, ®¸ng lo ng¹i. VÒ mÆt chiÕn l−îc, chóng<br /> quÇn ¸o, vËt dông tiªu dïng thiÕt yÕu ta ph¶i nghiªn cøu rÊt nghiªm tóc vÊn<br /> cho c¶ loµi ng−êi dïng. Cßn phÇn ph©n ®Ò nµy.<br /> c«ng kia lµ c¸c n−íc ph¸t triÓn tËp Mét ®iÓm n÷a còng cÇn l−u ý lµ, khi<br /> trung vµo c¸c ngµnh c«ng nghÖ cao. ®ãng vai trß ®¹i c«ng x−ëng cña thÕ giíi,<br /> Tuy nhiªn, cã mét ®iÒu ng−îc lµ, Trung Quèc sÏ mua tµi nguyªn kh¾p thÕ<br /> Trung Quèc, Ên §é vµ c¸c n−íc ®i sau giíi vµ hä ®· cã nh÷ng chiÕn l−îc mua<br /> nh− ViÖt Nam còng “nhao nhao” nh¶y tµi nguyªn ë ch©u Phi, ë Nam Mü, víi<br /> vµo ph¸t triÓn c«ng nghÖ cao, chø kh«ng Australia. Khai th¸c b« xÝt vµ than ®¸<br /> chØ lµm gia c«ng. §©y còng lµ c¬ héi cña ViÖt Nam còng n»m trong nh÷ng<br /> nh¶y vät cho c¸c n−íc ®i sau, nh−ng c¬ chiÕn l−îc ®ã cña Trung Quèc. Trung<br /> héi nµy còng chøa ®ùng ®Çy rñi ro. Quèc còng x¸c ®Þnh biÓn lµ mét tµi<br /> nguyªn chiÕn l−îc quan träng, ®Æt ra<br /> T¸i cÊu tróc toµn cÇu cã mÊy ®iÓm<br /> liªn quan ®Õn ViÖt Nam cÇn ®−îc ®Æc<br /> biÖt l−u ý. (∗)<br /> Ngo¹i tr−ëng Mü Hilary Clinton sang Trung<br /> Quèc ngay sau khi nhËm chøc, ®Ò nghÞ Trung<br /> Thø nhÊt, vai trß cña Trung Quèc Quèc dïng tiÒn dù tr÷ mua cæ phiÕu cña ChÝnh<br /> ngµy mét næi lªn. Dù tr÷ ngo¹i tÖ cña phñ Mü, gióp Mü cã tiÒn ®Ó gi¶i cøu nÒn kinh tÕ<br /> bÞ khñng kho¶ng. Trung Quèc kh«ng c©n nh¾c<br /> Trung Quèc hiÖn lµ 2.300 tû USD. Mçi<br /> nhiÒu mµ ®ång ý mua ngay, v× víi Trung Quèc,<br /> ngµy Trung Quèc cã thªm 1-2 tû USD c¸ch mua cã lîi nhÊt lµ mua tr¸i phiÕu cña<br /> dù tr÷, mét n¨m tÝch lòy ®−îc gÇn 400 - ChÝnh phñ Mü, võa khèi l−îng lín, võa an toµn.<br /> Nh−ng ®»ng sau chuyÖn mua b¸n ®ã ch¾c ch¾n<br /> 500 tû USD dù tr÷. §øng vÒ mÆt kinh tÕ sÏ cã thªm nhiÒu ®iÒu kiÖn g×, v× Ýt nhÊt, theo lÏ<br /> häc th× ®ã lµ mét sù l·ng phÝ, nh−ng th−êng, kh«ng ai cho kh«ng bao giê.<br /> Cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ... 9<br /> <br /> khÈu hiÖu “biÓn th× gÇn, ®¹i d−¬ng th× thÕ giíi, ch¬i cuéc ch¬i toµn cÇu, cho nªn<br /> xa” nªn Trung Quèc x©y dùng vµ thùc kh«ng ph¶i Mü thu hÑp s¶n xuÊt trong<br /> hiÖn mét chiÕn l−îc vÒ biÓn, víi nh÷ng n−íc l¹i mµ ®Þnh h−íng “bung” s¶n xuÊt<br /> hµnh ®éng kh«ng chØ th¨m dß vµ khai Mü ra toµn cÇu. Mét trong nh÷ng träng<br /> th¸c biÓn mµ cßn ®ãng vµ mua hµng lo¹t ®iÓm bung ra cña Mü chÝnh lµ Trung<br /> tµu ngÇm, tµu tuÇn d−¬ng, tµu s©n bay, Quèc. Nãi Trung Quèc b¸n hµng cho Mü<br /> t¨ng c−êng søc m¹nh trªn biÓn víi mét chØ lµ mét vÕ. Mü di chuyÓn vèn, di<br /> tham väng kh«ng che giÊu. chuyÓn søc m¹nh cña m×nh ra thÕ giíi<br /> vµ tÝch lòy b»ng c¶ thÕ giíi. §Ó lµm g×<br /> Thø ba, khi ®ång Nh©n d©n tÖ cña<br /> vËy nÕu kh«ng ph¶i lµ ®Ó kiÕm lîi vµ<br /> Trung Quèc lªn gi¸, ch¾c ch¾n lµn sãng<br /> t¨ng c−êng søc m¹nh Mü?<br /> ®Çu t− ra n−íc ngoµi cña Trung Quèc<br /> kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc mua tµi Ng−îc l¹i, Trung Quèc ®ang hót c¶<br /> nguyªn, mµ sÏ mang tiÒn ra ®Çu t− ë thÕ giíi vÒ m×nh ®Ó t¨ng c−êng thÕ lùc<br /> n−íc ngoµi. Träng ®iÓm ®Çu t− lµ di vµ b»ng c¸ch ®ã ®Ó tham gia vµo qu¸<br /> chuyÓn c«ng nghÖ ®· sö dông “xong” ë tr×nh toµn cÇu hãa mét c¸ch tÝch cùc, ®Ó<br /> trong n−íc ra n−íc kh¸c. Mét h−íng, chinh phôc c¶ thÕ giíi. NhËt B¶n c¸ch<br /> Trung Quèc bá tiÒn ra mua nh÷ng c«ng ®©y 3 thËp niªn còng lµm nh− vËy<br /> nghÖ hµng ®Çu thÕ giíi, nh÷ng c«ng nh−ng ch−a thËt thµnh c«ng.<br /> nghÖ cao, cßn h−íng kh¸c ®Çu t− ®Ó di Quan hÖ lîi Ých cña Mü vµ Trung<br /> chuyÓn c«ng nghÖ thÊp sang n−íc kh¸c, Quèc ph¶i tÝnh trªn tÇm nh− thÕ míi<br /> nh»m t¹o kh«ng gian cho viÖc thay ®æi thÊy ®−îc vÊn ®Ò cã tÝnh b¶n chÊt vµ<br /> c«ng nghÖ trong n−íc. Trong thêi gian triÓn väng trong quan hÖ Mü - Trung.<br /> gÇn ®©y, Trung Quèc thùc hiÖn chiÕn<br /> Nãi nh− vËy ®Ó thÊy r»ng, øng xö<br /> l−îc ®Çu t− rÊt m¹nh ra c¸c n−íc ®ang<br /> quan hÖ cña ViÖt Nam vµ thÕ giíi hiÖn<br /> ph¸t triÓn, ASEAN vµ ViÖt Nam lµ ®Þa<br /> nay lµ kh«ng dÔ chót nµo. Trong ®iÒu<br /> bµn ®Çu tiªn ®−îc tÝnh ®Õn. §©y lµ mét<br /> kiÖn tèc ®é thay ®æi nhanh th× øng xö<br /> xu h−íng tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh di<br /> chiÕn l−îc còng ph¶i tÝnh ®Õn mét c¸ch<br /> chuyÓn c«ng nghÖ (vµ ch¾c ch¾n kh«ng<br /> rÊt ®Æc biÖt, kh«ng ph¶i theo mét logic<br /> chØ nh− vËy). Xu h−íng nµy sÏ ®−îc ®Èy<br /> gi¸o ®iÒu vµ cøng nh¾c trªn mét vµi<br /> m¹nh gÊp béi trong thêi gian tíi, ®Æt ra<br /> quan ®iÓm v× nh÷ng lîi Ých theo kiÓu<br /> mét bµi to¸n lín cho ViÖt Nam vµ c¸c<br /> truyÒn thèng ®ang thay ®æi, ®ang dÞch<br /> n−íc ASEAN.<br /> chuyÓn.<br /> CÇn l−u ý thªm r»ng trong c¸ch gi¶i<br /> III. ViÖt Nam trong khung c¶nh hËu khñng ho¶ng<br /> thÝch vÒ t×nh tr¹ng mÊt c©n b»ng toµn<br /> cña thÕ giíi<br /> cÇu hiÖn nay, víi trôc chÝnh lµ sù mÊt<br /> c©n ®èi trong quan hÖ kinh tÕ - th−¬ng SÏ cã mét thÕ giíi thay ®æi rÊt<br /> m¹i Mü - Trung, nhiÒu ý kiÕn cho r»ng nhiÒu, rÊt m¹nh trong giai ®o¹n tíi,<br /> mÊt c©n ®èi lµ do Mü tÝch lòy Ýt, tiªu trong ®ã cã hai xu h−íng di chuyÓn<br /> dïng nhiÒu, cßn Trung Quèc tÝch lòy quan träng:<br /> nhiÒu, tiªu dïng Ýt. Nãi nh− vËy chØ Thø nhÊt, lµ di chuyÓn c«ng nghÖ<br /> ®óng mét phÇn chø kh«ng hoµn toµn thÊp ®Õn c¸c n−íc ®i sau, kÐm ph¸t<br /> ®óng. Mü ®ang di chuyÓn s¶n xuÊt ra triÓn. §©y lµ ®iÓm mµ ViÖt Nam ph¶i<br /> 10 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2009<br /> <br /> ®Æc biÖt c¶nh gi¸c, nÕu kh«ng cã ®Þnh mét c¬ héi rÊt lín, nh−ng ®iÒu kiÖn cho<br /> h−íng râ th× chóng ta sÏ bÞ mª hoÆc bëi sù nhËp cuéc Êy lµ g×? §iÒu quan träng<br /> gi¸ c¶ “cho kh«ng”, v× phÝa sau gi¸ c¶ rÎ lµ ph¶i ®æi míi t− duy, bëi v× trong<br /> cña c«ng nghÖ thÊp, g¾n liÒn víi nã lµ nhiÒu tr−êng hîp, ë c¸c n−íc l¹c hËu ®i<br /> nguån nh©n lùc chÊt l−îng thÊp, sÏ lµ sau, nh÷ng tÇng nÊc v¨n hãa, t− duy<br /> th¶m häa l©u dµi cho quèc gia vµ d©n ph¸t triÓn theo kiÓu truyÒn thèng lµ søc<br /> téc. c¶n rÊt lín. §iÒu thø hai lµ ph¶i tÝnh<br /> ®Õn chiÕn l−îc ®èi t¸c - ®èi thñ trong<br /> Mét trong nh÷ng yªu cÇu quan<br /> mét thÕ giíi c¹nh tranh quyÕt liÖt, trong<br /> träng bËc nhÊt cña chiÕn l−îc 10 n¨m<br /> mét khu vùc ®ang ®Æc biÖt s«i ®éng vµ<br /> tíi lµ lµm sao nÒn kinh tÕ ViÖt Nam<br /> bÊt æn nh− ë vïng ch©u ¸ - Th¸i B×nh<br /> kh«ng ®−îc phÐp r¬i vµo bÉy thu nhËp<br /> D−¬ng. Trong giai ®o¹n tíi, cã hai ®iÓm<br /> trung b×nh. Mét sè nÒn kinh tÕ §«ng ¸ -<br /> Trung Quèc sÏ lµm quyÕt liÖt: (1) c«ng<br /> Hµn Quèc, §µi Loan - ®· nç lùc v−ît lªn<br /> nghÖ cao, (2) biÓn vµ ®¹i d−¬ng. Hai<br /> b»ng con ®−êng ph¸t triÓn h−íng tíi c«ng<br /> ®iÒu nµy ®Òu g¾n víi ViÖt Nam.<br /> nghÖ cao trªn nÒn t¶ng kh«ng ngõng<br /> n©ng cao chÊt l−îng nguån nh©n lùc, nhê Cã c©u hái ®Æt ra lµ, vËy ViÖt Nam<br /> “n»m trong cuéc” hay “chØ chÞu t¸c<br /> ®ã, ®· kh«ng bÞ r¬i vµo c¸i bÉy nµy. Vµ<br /> ®éng” cña khñng ho¶ng. Khi ViÖt Nam<br /> mét khi kh«ng bÞ r¬i vµo "bÉy" th× kh«ng<br /> ®· héi nhËp víi thÕ giíi th× ®−¬ng nhiªn<br /> gian tiÕn vÒ phÝa tr−íc lµ réng më. Trung<br /> lµ “n»m trong cuéc”, ph¶i theo xu h−íng<br /> Quèc còng ®ang theo ®uæi c¸ch ph¸t triÓn<br /> chung ®ã. Hai lµ, khi ®· lµ mét thµnh tè<br /> nµy vµ triÓn väng vµ rÊt s¸ng sña.<br /> cña thÕ giíi, th× ViÖt Nam chÞu t¸c ®éng<br /> Nh−ng c¸c n−íc §«ng Nam ¸ "®i tr−íc",<br /> cña nh÷ng thµnh tè kh¸c. ViÖt Nam<br /> dï ®−îc ca ngîi rÊt nhiÒu vÒ nh÷ng "kú<br /> ph¶i tÝnh ®Õn hai yÕu tè nµy ë tÇm lín,<br /> tÝch" ph¸t triÓn ®¸ng kinh ng¹c trong c¸c<br /> khi ®ã, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ: c¸c xu thÕ lín<br /> thËp niªn 1970-1980, th× l¹i kh«ng nh−<br /> cña loµi ng−êi mµ m×nh ph¶i n−¬ng theo<br /> vËy. Ch−a cã n−íc nµo, kÓ c¶ nh÷ng n−íc<br /> lµ g×? Vµ víi t− c¸ch lµ mét thµnh tè<br /> "dÉn ®Çu" nh− Malaysia, Thailand, hay<br /> chÞu t¸c ®éng th× c¸i g× cã t¸c ®éng kÐo<br /> bËc thÊp h¬n nh− Indonesia vµ<br /> lªn, c¸i g× lµm sai l¹c?<br /> Philippines, cã dÊu hiÖu v−ît tho¸t khái<br /> c¸i bÉy nµy mét c¸ch râ rµng. VÒ ®¹i thÓ, cã ba nhãm t¸c ®éng ®Õn<br /> nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. Mét lµ, t¸c ®éng<br /> Tho¸t khái "bÉy thu nhËp trung khñng ho¶ng ng¾n h¹n, lµm cho nÒn<br /> b×nh" lµ bµi to¸n ph¸t triÓn thuéc lo¹i kinh tÕ vµ x· héi gÆp rÊt nhiÒu khã<br /> khã gi¶i nhÊt, v× vËy ph¶i tËp trung lµm kh¨n, céng h−ëng víi nh÷ng khã kh¨n<br /> râ vÊn ®Ò nµy nh− lµ mét trong nh÷ng to lín trong hai n¨m gia nhËp WTO mµ<br /> quan ®iÓm chi phèi c¸ch t− duy chiÕn nÒn kinh tÕ cßn ch−a tho¸t ra khái khi<br /> l−îc cña ta trong giai ®o¹n tíi, lµ yªu khñng ho¶ng kinh tÕ thÕ giíi Ëp ®Õn.<br /> cÇu tèi cao ®Æt ra cho chiÕn l−îc, cho T¹i sao trong hai n¨m sau gia nhËp<br /> qu¸ tr×nh t¸i cÊu tróc kinh tÕ. WTO, ViÖt Nam l¹i gÆp nhiÒu khã kh¨n<br /> Thø hai, lµ luång di chuyÓn c«ng nh− vËy, c¸i céng h−ëng cña hai n¨m ®ã<br /> nghÖ cao. Nh÷ng n−íc nghÌo, nh÷ng lµ thÕ nµo? Sau khñng ho¶ng cã thÓ ta<br /> n−íc kÐm ph¸t triÓn còng muèn nhËp sÏ tho¸t khái khñng ho¶ng, nh−ng<br /> cuéc vµ còng cã c¬ héi nhËp cuéc. §Êy lµ nh÷ng ®iÓm yÕu cña c¬ cÊu mµ m« h×nh<br /> Cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ... 11<br /> <br /> t¨ng tr−ëng kh«ng hiÖu qu¶ ®Ó l¹i cßn thÓ ph¸t triÓn ®−îc. Bªn c¹nh ®ã, cÊu<br /> nguyªn, thËm chÝ cßn nghiªm träng h¬n. tróc nhµ n−íc, cÊu tróc x· héi còng cã<br /> §©y lµ c©u chuyÖn lín ph¶i ®−îc kiÓm sù thay ®æi lín, nªn khi nghiªn cøu ph¶i<br /> ®iÓm, ®¸nh gi¸ mét c¸ch nghiªm tóc. ®Þnh h×nh c¶ ®iÒu nµy.<br /> Hai lµ, t¸i cÊu tróc trong bèi c¶nh Cuéc khñng ho¶ng lÇn nµy chÝnh lµ<br /> Êy nh− mét c¬ héi ®−îc hiÓu thÕ nµo, lÊy c¬ héi ®Ó chóng ta nhËn diÖn l¹i thêi ®¹i<br /> c¸i g× ®Ó lµm vµ lµm nh÷ng viÖc g×. §ã vµ c¸ch ®æi míi t− duy triÖt ®Ó.<br /> lµ nh÷ng viÖc lín cÇn ph¶i bµn, nh−<br /> chiÕn l−îc t¸i cÊu tróc d−íi ¸p lùc di<br /> chuyÓn, ¸p lùc c¹nh tranh cña thÕ giíi. Tµi liÖu tham kh¶o<br /> VÝ dô, hµng trong n−íc khã chiÕm lÜnh 1. W. Bello. ChØ cã Keynes th× ch−a ®ñ.<br /> thÞ tr−êng néi ®Þa h¬n lµ xuÊt khÈu ra Bµi ®¨ng trªn Asia Times,<br /> n−íc ngoµi, thÞ tr−êng ph¶i ®èi mÆt víi Vietnamnet l−îc dÞch, 22/7/2009.<br /> di chuyÓn c«ng nghÖ, nhÊt lµ sù di 2. Brian P. Klein. Nh÷ng con hæ bÞ<br /> chuyÓn c«ng nghÖ ë c¸c n−íc l¸ng giÒng thuÇn hãa, nh÷ng con rång kiÖt søc.<br /> sang ViÖt Nam. VËy, chóng ta ph¶i t¸i Foreign Affairs, July – August 2009.<br /> cÊu tróc thÕ nµo? liÖu chóng ta cã lµm B¶n dÞch trªn Vietnamnet,<br /> ®−îc kh«ng vµ b»ng c¸i mÑo g×? … 11/07/2009.<br /> Ba lµ, sau khñng ho¶ng nµy buéc 3. Teo Leslie. The Impact of the Global<br /> chóng ta ph¶i t− duy l¹i vÒ thêi ®¹i vµ Financial Crisis on Asia – Is that a<br /> c¸ch nh×n nh÷ng nguyªn lý ph¸t triÓn light or train at the end of the<br /> cña K.Marx, v× lùc l−îng s¶n xuÊt trong tunnel? (Bµi viÕt tr×nh bµy t¹i DiÔn<br /> thêi ®¹i kinh tÕ tri thøc ®· kh¸c tr−íc ®µn TriÓn väng Khu vùc), Singapore,<br /> nhiÒu. Giai cÊp c«ng nh©n cã sø mÖnh 7 Jan 2009.<br /> lÞch sö ë mét thêi ®¹i, trong mét ph−¬ng 4. Paul Krugman. Sù trë l¹i cña kinh<br /> thøc s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh, víi nh÷ng ®iÒu tÕ häc suy tho¸i vµ cuéc khñng<br /> kiÖn x¸c ®Þnh. Sø mÖnh ®ã trong thÕ ho¶ng n¨m 2008. Thµnh phè Hå ChÝ<br /> giíi toµn cÇu hãa, ph¸t triÓn kinh tÕ tri Minh: TrÎ, 2009.<br /> thøc th× thÕ nµo? Ph¶i lµm g× ®Ó thùc 5. Ng©n hµng ThÕ giíi. B¸o c¸o cËp<br /> thi ®−îc sø mÖnh ®ã. Râ rµng lµ nÕu cø nhËt t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ<br /> ®ãng ®inh vµo quan niÖm cò th× kh«ng ViÖt Nam (6 th¸ng ®Çu n¨m 2009).<br />