TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 2-2014 - KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƢƠNG TRÌNH KHCN KC.10/11-15<br />
<br />
ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG RỐI LOẠN TÂM THẦN TRONG CƠN<br />
Ở BỆNH NHÂN ĐỘNG KINH CỤC BỘ PHỨC TẠP<br />
Nguyễn Doãn Phương*; Cao Tiến Đức**<br />
TÓM TẮT<br />
Nghiên cứu 56 bệnh nhân (BN) rối loạn tâm thần trong cơn ở BN động kinh cục bộ phức tạp<br />
(ĐKCBPT) tuổi ≥ 16. Kết quả cho thấy dấu hiệu bắt đầu cơn chiếm tỷ lệ cao là da xanh tái (64,29%),<br />
mất trương lực cơ cục bộ (32,14%), rối loạn ý thức kiểu hoàng hôn (78,79%), triệu chứng căng<br />
thẳng cảm xúc (71,43%), tăng khí sắc (51,79%), ra nhiều mồ hôi (62,5%). 12,41% BN có ảo thanh<br />
và 17,86% BN có ảo giác thị giác. Về nội dung tư duy: 21,43% BN có hoang tưởng bị theo dõi,<br />
17,86% BN hoang tưởng bị truy hại. 46,43% BN có tăng vận động, cơn đập phá đồ đạc 39,29% và<br />
1,79% BN có hành vi tự sát.<br />
* Từ khóa: Động kinh cục bộ phức tạp; Rối loạn tâm thần.<br />
<br />
Cinical features of mental disorders on attack in patients with<br />
complex partial seizuRes<br />
SUMMARY<br />
Research of 56 mental disorder patients about 16 years, results showed that that the sign of<br />
beginning attack including the pale skin (64.29%), local antony (32.14), sunset awareness disorder<br />
(78.79%), symptoms of emotion stress (71.43%), increasing mood (51.79%), sweating (62.5%), the<br />
phenomenon of auditory hallucinations (12.41) and the phenomenon of visual hallucinations<br />
(17.86%). In the content of thinking, 21.43% of patients had the delusion of being watched, 17.86%<br />
of patients had the delusion of being harmed. The patients who had tendency for action were<br />
46.43%; for smashing furniture was 39.29%; for suicide was 1.79%.<br />
* Key words: Complex partial seizures; Metal disorders.<br />
<br />
ĐẶT VẤN ĐỀ<br />
Động kinh cục bộ phức tạp là một thể<br />
bệnh của động kinh, BN có các triệu chứng<br />
loạn thần kết hợp như hoang tưởng, ảo giác…<br />
Các triệu chứng này rất phong phú khiến<br />
bệnh cảnh lâm sàng của ĐKCBPT rất đa<br />
dạng. Để có cơ sở chẩn đoán chính xác<br />
hơn, chúng tôi đi sâu nghiên cứu triệu<br />
chứng loạn thần ở BN ĐKCBPT nhằm góp<br />
<br />
phần làm sáng tỏ: Đặc điểm rối loạn tâm<br />
thần trong cơn ở BN ĐKCBPT.<br />
ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP<br />
NGHIÊN CỨU<br />
1. Đối tƣợng nghiên cứu.<br />
56 BN tuổi ≥ 16, được chẩn đoán xác<br />
định là ĐKCBPT, điều trị nội trú tại Viện<br />
Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai từ<br />
01 - 01 - 2010 đến 31 - 12 - 2012.<br />
<br />
* Bệnh viện Bạch Mai<br />
** Bệnh viện 103<br />
Người phản hồi: (Corresponding): Nguyễn Doãn Phương (doan_phuong@yahoo.com.vn)<br />
Ngày nhận bài: 16/12/2013; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 7/1/2014<br />
Ngày bài báo được đăng: 13/1/2014<br />
<br />
238<br />
<br />
TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 2-2014 - KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƢƠNG TRÌNH KHCN KC.10/11-15<br />
<br />
* Tiêu chuẩn chẩn đoán:<br />
Dựa theo tiêu chuẩn chẩn đoán động<br />
kinh của Hiệp hội Chống động kinh Quốc tế<br />
(IALE) (1981): Động kinh = lâm sàng + điện<br />
não đồ.<br />
2. Phƣơng pháp nghiên cứu.<br />
Nghiên cứu mô tả cắt ngang trong khám<br />
chẩn đoán ĐKCBPT, khám lâm sàng, cận<br />
lâm sàng như điện não đồ, chụp cộng<br />
hưởng từ hạt nhân sọ não, các xét nghiệm<br />
máu thường quy.<br />
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ<br />
BÀN LUẬN<br />
B¶ng 1: Héi chøng rèi lo¹n ý thøc trong<br />
c¬n ĐKCBPT.<br />
CHỈ SỐ THỐNG KÊ<br />
<br />
n = 56<br />
<br />
TỶ LỆ<br />
%<br />
<br />
Héi chøng mª s¶ng<br />
<br />
0<br />
<br />
0<br />
<br />
Héi chøng mª méng<br />
<br />
3<br />
<br />
5,36<br />
<br />
Héi chøng ló lÉn<br />
<br />
13<br />
<br />
23,21<br />
<br />
Héi chøng hoµng h«n<br />
<br />
44<br />
<br />
78,99<br />
<br />
HỘI CHỨNG<br />
<br />
p<br />
<br />
Fisher’s<br />
exact = 0,000<br />
<br />
Kết quả cho thấy sự khác biệt có ý nghĩa<br />
thống kê với p < 0,001. Kết quả này phù<br />
hợp với Stretton J, Thompson PJ (2012),<br />
các tác giả cho rằng mất ý thức kiểu hoàng<br />
hôn chiếm 68,62%, mất ý thức kiểu lú lẫn là<br />
25,7% và trong một số trường hợp có hiện<br />
tượng mê mộng (7,06%) [8].<br />
B¶ng 2: DÊu hiÖu b¾t ®Çu xuÊt hiÖn c¬n<br />
ĐKCBPT.<br />
CHỈ SỐ THỐNG KÊ<br />
<br />
T¨ng tr-¬ng lùc c¬ côc bé<br />
<br />
11<br />
<br />
19,64<br />
<br />
MÊt tr-¬ng lùc c¬ côc bé<br />
<br />
18<br />
<br />
32,14<br />
<br />
C¶m gi¸c tª b×<br />
<br />
10<br />
<br />
17,86<br />
<br />
C¶m gi¸c nh- kim ch©m<br />
<br />
11<br />
<br />
19,64<br />
<br />
C¶m gi¸c ®au kh«ng<br />
x¸c ®Þnh<br />
<br />
15<br />
<br />
26,79<br />
<br />
Khã thë<br />
<br />
9<br />
<br />
16,07<br />
<br />
C¶m gi¸c thiÕu kh«ng<br />
khÝ<br />
<br />
8<br />
<br />
14,29<br />
<br />
T¨ng tiÕt n-íc bät<br />
<br />
9<br />
<br />
16,07<br />
<br />
Nãi khã rèi lo¹n ph¸t ©m<br />
<br />
11<br />
<br />
19,64<br />
<br />
M¾t mê<br />
<br />
8<br />
<br />
14,29<br />
<br />
DÞ c¶m<br />
<br />
11<br />
<br />
19,64<br />
<br />
Khãc<br />
<br />
9<br />
<br />
16,07<br />
<br />
C-êi<br />
<br />
7<br />
<br />
12,50<br />
<br />
Triệu chứng da xanh tái có tỷ lệ cao nhất<br />
(64,29%), triệu chứng đau bụng có tỷ lệ<br />
thấp nhất (8,93%). Khi so sánh các số liệu<br />
này thấy sự khác biệt có ý nghĩa thống kê<br />
(p < 0,01), điều này phù hợp với nghiên<br />
cứu của Cao Tiến Đức (2005) và Lishman's<br />
(2011) [3, 6]. Các tác giả này cho rằng triệu<br />
chứng da xanh tái gặp ở 65 - 70% số BN<br />
ĐKCBPT.<br />
B¶ng 3: TriÖu chøng rèi lo¹n c¶m xóc vµ<br />
lo ©u trong c¬n ĐKCBPT.<br />
CHỈ SỐ THỐNG KÊ<br />
<br />
n = 56<br />
<br />
TỶ LỆ<br />
%<br />
<br />
C¨ng th¼ng c¶m xóc<br />
<br />
40<br />
<br />
71,43<br />
<br />
Gi¶m khÝ s¾c<br />
<br />
17<br />
<br />
30,36<br />
<br />
DÞ c¶m<br />
<br />
7<br />
<br />
12,50<br />
<br />
T¨ng khÝ s¾c<br />
<br />
29<br />
<br />
51,79<br />
<br />
Run<br />
<br />
12<br />
<br />
21,43<br />
<br />
Ra nhiÒu må h«i<br />
<br />
35<br />
<br />
62,50<br />
<br />
Chãng mÆt<br />
<br />
25<br />
<br />
44,64<br />
<br />
TRIỆU CHỨNG<br />
<br />
n = 56<br />
<br />
TỶ LỆ<br />
%<br />
<br />
Buån n«n<br />
<br />
11<br />
<br />
19,64<br />
<br />
§au bông<br />
<br />
5<br />
<br />
8,93<br />
<br />
Mãt Øa, mãt ®¸i<br />
<br />
8<br />
<br />
14,29<br />
<br />
Da xanh t¸i<br />
<br />
36<br />
<br />
64,29<br />
<br />
Bån chån, ®øng ngåi<br />
kh«ng yªn<br />
<br />
30<br />
<br />
53,57<br />
<br />
MÆt ®á bõng<br />
<br />
11<br />
<br />
19,64<br />
<br />
C¸c rèi lo¹n kh¸c<br />
<br />
8<br />
<br />
14,29<br />
<br />
DẤU HIỆU<br />
<br />
p<br />
<br />
p = 0,001<br />
(2 = 42,80)<br />
<br />
p<br />
<br />
p = 0,001<br />
(2 = 81,39)<br />
<br />
240<br />
<br />
TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 2-2014 - KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƢƠNG TRÌNH KHCN KC.10/11-15<br />
<br />
Kết quả của chúng tôi phù hợp với<br />
Panayiotopoulos CP (2010): căng thẳng<br />
cảm xúc 70% BN, chính triệu chứng này<br />
là nguyên nhân gây ra các hành vi nguy<br />
hiểm [7].<br />
B¶ng 4: TriÖu chøng rèi lo¹n t- duy trong<br />
c¬n ĐKCBPT.<br />
CHỈ SỐ THỐNG KÊ<br />
n = 56<br />
<br />
TỶ LỆ<br />
%<br />
<br />
p<br />
<br />
TRIỆU CHỨNG<br />
<br />
T- duy chËm, nãi lai<br />
nhai<br />
<br />
28<br />
<br />
Nãi nhiÒu, nãi ngäng<br />
<br />
6<br />
<br />
10,71<br />
<br />
L-îng ng«n ng÷ nhiÒu,<br />
tèc ®é nhanh<br />
<br />
13<br />
<br />
23,21<br />
<br />
Nãi tù ®éng<br />
<br />
8<br />
<br />
14,29<br />
<br />
§Þnh kiÕn ®a d¹ng<br />
<br />
6<br />
<br />
10,71<br />
<br />
Hoang t-ëng tù cao<br />
<br />
1<br />
<br />
1,79<br />
<br />
Hoang t-ëng bÞ chi phèi<br />
b»ng vËt lý<br />
<br />
1<br />
<br />
1,79<br />
<br />
B¶ng 5: TriÖu chøng rèi lo¹n c¶m gi¸c vµ<br />
tri gi¸c trong c¬n ĐKCBPT.<br />
CHỈ SỐ THỐNG KÊ<br />
<br />
n = 56<br />
<br />
TỶ LỆ<br />
%<br />
<br />
C¶m gi¸c ®au toµn th©n<br />
v« ®Þnh<br />
<br />
11<br />
<br />
19,64<br />
<br />
Tri gi¸c nhÇm, thÞ gi¸c<br />
®a d¹ng<br />
<br />
6<br />
<br />
10,71<br />
<br />
Ảo thÞ gi¸c ®a d¹ng<br />
<br />
10<br />
<br />
17,86<br />
<br />
Ảo thanh ®a d¹ng<br />
<br />
12<br />
<br />
21,43<br />
<br />
Ảo khøu gi¸c ®a d¹ng<br />
<br />
5<br />
<br />
8,93<br />
<br />
Ảo vÞ gi¸c<br />
<br />
1<br />
<br />
1,79<br />
<br />
TRIỆU CHỨNG<br />
<br />
Fisher’s<br />
exact = 0,004<br />
<br />
50,00<br />
<br />
So sánh thấy sự khác biệt có ý nghĩa<br />
thống kê, với p < 0,001. Panayiotopoulos<br />
CP (2010) cho rằng ảo thanh là ảo giác hay<br />
gặp nhất (24,22%). Ảo thị cũng xuất hiện<br />
với nội dung rất đa dạng có hình ảnh rõ rệt<br />
chiếm 22,28% [7].<br />
Fisher’s<br />
exact = 0,001<br />
<br />
B¶ng 6: TriÖu chøng rèi lo¹n hµnh vi<br />
trong c¬n ĐKCBPT.<br />
CHỈ SỐ THỐNG KÊ<br />
<br />
n = 56<br />
<br />
TỶ LỆ<br />
%<br />
<br />
T¨ng vËn ®éng<br />
<br />
26<br />
<br />
46,43<br />
<br />
Gi¶m vËn ®éng, mÊt vËn<br />
®éng<br />
<br />
23<br />
<br />
41,07<br />
<br />
VËn ®éng dÞ th-êng<br />
<br />
12<br />
<br />
21,43<br />
<br />
C¬n xung ®éng ®éng kinh<br />
<br />
19<br />
<br />
33,93<br />
<br />
C¬n ®i lang thang<br />
<br />
3<br />
<br />
5,36<br />
<br />
C¸c ®éng t¸c tù ®éng ë<br />
mÆt vµ c¸c chi<br />
<br />
10<br />
<br />
17,86<br />
<br />
C¬n ®Ëp ph¸ ®å ®¹c<br />
<br />
22<br />
<br />
39,29<br />
<br />
ý nghĩa thống kê (p < 0,001). Kết quả này<br />
<br />
C¬n hµnh hung víi<br />
ng-êi xung quanh<br />
<br />
15<br />
<br />
26,79<br />
<br />
phù hợp với ý kiến của Lê Đức Hinh (1997),<br />
<br />
Hµnh vi tù s¸t<br />
<br />
1<br />
<br />
1,79<br />
<br />
TRIỆU CHỨNG<br />
<br />
Hoang t-ëng bÞ theo dâi<br />
<br />
12<br />
<br />
21,43<br />
<br />
Hoang t-ëng bÞ truy h¹i<br />
<br />
10<br />
<br />
17,86<br />
<br />
Hoang t-ëng bÞ x©m nhËp<br />
<br />
1<br />
<br />
1,79<br />
<br />
Hoang t-ëng nhËn nhÇm<br />
<br />
2<br />
<br />
3,57<br />
<br />
Hoang t-ëng ®ãng kÞch<br />
<br />
1<br />
<br />
1,79<br />
<br />
Đặc biệt, về nội dung tư duy, 21,43% BN<br />
có hoang tưởng bị theo dõi, 17,86% BN có<br />
hoang tưởng bị truy hại. Sự khác biệt có<br />
<br />
tác giả cho rằng tư duy nói lai nhai và<br />
hoang tưởng bị hại là khá phổ biến ở các<br />
BN ĐKCBPT [4].<br />
<br />
p<br />
<br />
p<br />
<br />
Fisher’s<br />
exact = 0,001<br />
<br />
Đặc biệt, 39,29% BN có cơn đập phá<br />
đồ đạc. Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê<br />
(p < 0,001).<br />
<br />
241<br />
<br />
TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 2-2014 - KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƢƠNG TRÌNH KHCN KC.10/11-15<br />
<br />
Theo Lishman's. (2011), cơn tăng vận<br />
động 38,63%, cơn tự động 32,6%. BN bị<br />
tách khỏi môi trường xung quanh, bàng<br />
hoàng trống rỗng chiếm 46,12% kèm theo<br />
cơn hành hung hoặc đập phá đồ đạc<br />
(38,26%) [6].<br />
KẾT LUẬN<br />
Nghiên cứu 56 BN có rối loạn tâm thần<br />
trong cơn ở BN ĐKCBPT ≥ 16 tuổi, chúng<br />
tôi thấy:<br />
- Triệu chứng tự động hay gặp là da<br />
xanh tái (64,29%), mất trương lực cơ cục<br />
bộ (32,14%), ra nhiều mồ hôi (62,5%), rối<br />
loạn ý thức kiểu hoàng hôn (78,79%).<br />
- Triệu chứng rối loạn cảm xúc gồm<br />
căng thẳng cảm xúc (71,43%), tăng khí sắc<br />
(51,79%).<br />
- Triệu chứng loạn thần hay gặp là<br />
hoang tưởng bị theo dõi (21,43%), hoang<br />
tưởng bị truy hại (17,86%), ảo thị (17,86%)<br />
và 12,41% có ảo thanh.<br />
- Triệu chứng rối loạn vận động hay gặp<br />
là tăng vận động, cơn đập phá đồ đạc.<br />
<br />
TÀI LIỆU THAM KHẢO<br />
1. Lê Quang Cường. Chẩn đoán động kinh.<br />
Nhà xuất bản Y học. 2009, tr.34-53.<br />
2. Nguyễn Văn Đăng. Động kinh. Thực hành<br />
thần kinh các bệnh và hội chứng thường gặp.<br />
Nhà xuất bản Y học. 2003.<br />
3. Cao Tiến Đức. Động kinh tâm thần và các<br />
rối loạn tâm thần trong động kinh. Bệnh học<br />
Tâm thần. Nhà xuất bản Quân đội Nhân dân.<br />
2005, tr.111-132.<br />
4. Lê Đức Hinh. Động kinh là gì? Nhà xuất<br />
bản Y học. 1997.<br />
5. Levenson JL. Textbook of Psychosomatic<br />
medicine. The American Psychiatric Publishing.<br />
2005, Jul 7 (3), pp.91-130.<br />
6. Lishman's, David A, Simon F et al. Organic<br />
Psychiatry - A textbook of Neuropsychiatric, fourth<br />
edition. Wiley-Blackwell Pub. American. 2011,<br />
Oct (3), pp.309-396.<br />
7. Panayiotopoulos CP. Atlas of Epilepsies.<br />
Vol 2. Springer. Germany. 2010.<br />
8. Stretton J, Thompson PJ. Frontal lobe<br />
function in temporal lobe epilepsy. Epilepsy Res.<br />
Japan. 2012, Jan, 98 (1), pp.1-13.<br />
<br />
242<br />
<br />
TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 2-2014 - KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƢƠNG TRÌNH KHCN KC.10/11-15<br />
<br />
243<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
