Đặc điểm lâm sàng và phim sọ nghiêng của bệnh nhân sai hình xương loại III đã chỉnh nha trước phẫu thuật

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ PHIM SỌ NGHIÊNG CỦA BỆNH NHÂN<br /> SAI HÌNH XƯƠNG LOẠI III ĐÃ CHỈNH NHA TRƯỚC PHẪU THUẬT<br /> Nguyễn Thu Hà *, Lê Văn Sơn**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá đặc điểm lâm sàng và phim sọ nghiêng của bệnh nhân sai hình xương loại III đã chỉnh<br /> nha trước phẫu thuật.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả 36 bệnh nhân; gồm 19 nữ, 17 nam; tuổi trung<br /> bình 24,3 (phạm vi 19 – 40 tuổi); đã chỉnh nha và có khớp cắn ổn định trước phẫu thuật. Đo đạc các chỉ số trên<br /> phim sọ nghiêng bằng phần mềm Sidexis và nhận xét trên lâm sàng độ cắn phủ, cắn chìa. Số liệu được phân tích<br /> bằng Excel 2013 và SPSS 16.0.<br /> Kết quả: Các số đo cho thấy lệch lạc xương hàm ở mức độ nặng. Tương quan hai hàm theo chiều trước sau<br /> (góc ANB) là - 5,17 o ± 2,92; góc SNB là 86,28 o ± 4,99; góc mặt phẳng hàm dưới so với nền sọ là 34,85 o ± 6,12.<br /> Tầng mặt dưới cao, tỉ lệ Gl’-Sn/Sn-Me’ là 90,99%. Do giải bù trừ của giai đoạn chỉnh nha trước phẫu thuật chưa<br /> đủ, nên răng cửa trên hơi nghiêng về phía môi, 1 – NA = 31,38o ± 6,82; răng cửa dưới hơi nghiêng về phía lưỡi, 1<br /> – GoGn= 87,33 o ± 6,01. Giá trị Wits là -12,83 o ± 3,87; góc H là 8,24 o ± 4,08.<br /> Kết luận: Các trường hợp sai hình xương loại III có tương quan khác biệt hai hàm theo chiều trước sau,<br /> chiều đứng rất lớn và cần điều trị bằng phẫu thuật chỉnh hàm.<br /> Từ khóa: sai hình xương loại III, khớp cắn hạng III, phẫu thuật chỉnh hàm<br /> ABSTRACT<br /> CLINICAL AND CEPHALOMETRIC CHARACTERISTICS IN SKELETAL CLASS III PATIENTS PRE-<br /> SURGICALLY TREATED WITH ORTHODONTICS<br /> Nguyen Thu Ha, Le Van Son * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement of Vol. 20 - No 2 - 2016: 49 - 54<br /> <br /> Purpose: to evaluate clinical and cephalometric characteristics in skeletal class III patients pre-surgically<br /> treated with orthodontics.<br /> Materials and Methods: A descriptive study was conducted in a series of 36 patients, including 19 females,<br /> 17 males, mean age 24.3 years, having a stable occlusion followed by an pre-surgical orthodontic treatment. The<br /> measurements on lateral cephalometric radiographs were obtained by using computerized cephalometry of<br /> Sidesxis softwear and alnalyzed by using Excel 13.0 and SPSS 16.0<br /> Results: The measured data showed that the bimaxillary discrepancies were severe. The anterior-posterior<br /> bimaxillary decalage (ANB angle) is – 5.17 o ± 2.92. SNB is 86.28 o ± 4.99; the angle made between SN and Go-<br /> Gn is 34.85 o ± 6.12. The lower facial third dimension increases, the Gl’-Sn/Sn-Me’ incidence is 90.99%. Because<br /> of under-decompensation performed during the pre-surgical phase of orthdontic treatment, the upper incisors were<br /> slightly proclined, 1 – NA = 31.38 o ± 6.82; the lower incisors were slightly reclined, 1 – GoGn= 87.33 o ± 6.01.<br /> Wits appraisal was -12.83 o ± 3.87; H angle = 8.24 o ± 4.08.<br /> Conclusions: The sagittal and vertical bimaxillary differences in skeletal class III patients are very large and<br /> they need to be treated by orthognathic sugery.<br /> <br /> * Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung Ương TpHCM<br /> ** Viện đào tạo Răng Hàm Mặt Hà Nội<br /> Tác giả liên lạc: BS. Nguyễn Thu Hà ĐT: 0918182850 Email: hanguyen1508@yahoo.com<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt 49<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016<br /> <br /> Key words: Skeletal Class III malocclusion, class III oclusion, orthognathic surgery<br /> MỞ ĐẦU đơn thuần sẽ hoàn toàn khác với hướng di<br /> chuyển răng để chuẩn bị cho phẫu thuật chỉnh<br /> Sai hình xương hàm chiếm tỉ lệ 20%(3), ảnh hàm(9). Hầu hết chỉnh nha trước phẫu thuật là<br /> hưởng đến bệnh nhân cả về thẩm mỹ lẫn chức giải bù trừ vị trí của răng. Tuy nhiên ở nước ta<br /> năng nhai. Những trường hợp sai hình xương chưa có nghiên cứu nào khảo sát đặc điểm sai<br /> mức độ trầm trọng sẽ ảnh hưởng đến chất khớp cắn loại III do xương trước phẫu thuật.<br /> lượng sống, do bệnh nhân bị mặt cảm về ngoại Mục tiêu của nghiên cứu là nêu đặc điểm lâm<br /> hình khi giao tiếp xã hội, do khớp cắn không sàng và phim sọ nghiêng của bệnh nhân sai hình<br /> thuận lợi làm cho hiệu quả nhai kém(10,14). Một xương loại III có chỉnh nha trước phẫu thuật.<br /> số bệnh nhân có nhu cầu điều trị vì chức năng<br /> nhai kém(12). ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> Tại Mỹ, tỉ lệ dân số có sai hình xương cần Đối tượng nghiên cứu<br /> phẫu thuật khoảng 2,7%(4). Trong đó, sai khớp Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân<br /> cắn loại III ở Mỹ, châu Âu 1-5%(2), có khoảng 16%<br /> - Các bệnh nhân tại BV RHM TW và các<br /> bệnh nhân trong độ tuổi từ 4-10 tuổi đến điều trị<br /> phòng khám nha tại TP HCM, từ năm 2014 –<br /> với chẩn đoán sai khớp cắn loại III(1). Trái lại,<br /> 2015, có khớp cắn loại III và có chỉ định phẫu<br /> trong hầu hết các nghiên cứu tỉ lệ sai khớp cắn<br /> thuật, đã hoàn tất chỉnh nha trước phẫu thuật và<br /> loại này ở người Nhật, Trung Quốc, Đài Loan thì<br /> khớp cắn sau cùng trên mẫu hàm nghiên cứu ổn<br /> cao hơn, từ 15% đến 23%. Nghiên cứu của Lew<br /> định.<br /> và cộng sự trong 1050 học sinh Trung Quốc từ<br /> - Gồm 36 bệnh nhân, tuổi từ 19 đến 40 (trung<br /> 12-14 tuổi, sai khớp cắn loại III là 12,6%(8). Vì vậy<br /> bình 24,3 ± 4,9), 19 nữ, 17 nam.<br /> sai khớp cắn loại III là vấn đề lâm sàng thường<br /> thấy ở bệnh nhân chỉnh nha châu Á. Có khoảng - Có chụp phim sọ nghiêng trước phẫu thuật<br /> 63 – 73% sai khớp cắn loại III là do xương(2). khoảng 1 – 2 tháng, bằng máy chụp phim hiệu<br /> Sirona-Siemen của Đức, chất lượng phim tốt.<br /> Điều trị sai khớp cắn loại III thực sự là một<br /> thử thách đối vớicác bác sĩ chỉnh nha. Một số yếu - Khoảng cách từ máy đến phim được chuẩn<br /> tố góp phần làm cho vấn đề phức tạp hơn là sai hóa theo các thông số kỹ thuật của nhà sản xuất,<br /> khớp cắn do di truyền hay do yếu tố môi trường, tỉ lệ phóng đại phim là 1,1 lần; nhưng các số liệu<br /> tính đa dạng của các loại sai khớp cắn, kết quả đo đạt trên phim được qui về kích thước thật.<br /> điểu trị sẽ ảnh hưởng đến thẩm mỹ ngoài mặt và - Các số đo khoảng cách được tính bằng đơn<br /> kinh nghiệm lâm sàng của bác sĩ điều trị đối với vị mi-li-met, các số đo góc tính bằng độ.<br /> loại sai khớp cắn này. Có hai cách điều trị là Tiêu chuẩn loại trừ<br /> chỉnh nha ngụy trang để bù trừ cho lệch lạc<br /> - Bệnh nhân có dị tật bẩm sinh về sọ mặt.<br /> xương-răng hay chỉnh nha-phẫu thuật để đạt kết<br /> quả thẩm mỹ và khớp cắn tối ưu, đặc biệt là - Bệnh nhân có tiền sử chấn thương hàm<br /> những trường hợp giáp biên(5,7). mặt.<br /> - Bệnh nhân có tiền sử phẫu thuật vùng mặt.<br /> Tỉ lệ sai khớp cắn hạng III ở VN 21,7%, trong<br /> đó có một số ca điều trị chỉnh nha đơn thuần sẽ - Bệnh nhân có bệnh lý toàn thân chống chỉ<br /> không hiệu quả, cần phẫu thuật vì lệch lạc định phẫu thuật.<br /> xương hàm cải thiện không đáng kể với chỉnh Phương pháp nghiên cứu<br /> nha ngụy trang(1). Vấn đề đặt ra là bác sĩ chỉnh<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> nha phải xác định hướng điều trị trước khi bắt<br /> Nghiên cứu mô tả.<br /> đầu vì hướng di chuyển răng điều trị chỉnh nha<br /> <br /> <br /> 50 Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu + Mặt phẳng khẩu cái: qua ANS và PNS<br /> - Tiếp nhận các bệnh nhân có sai hình xương (ANS: Anterior nasal spine, điểm gai mũi trước.<br /> loại III từ các bác sĩ chỉnh nha. PNS: Posterior nasal spine, điểm gai mũi sau)<br /> - Bệnh nhân đã chỉnh nha trước phẫu thuật, + Mặt phẳng khớp cắn: là mặt phẳng đi qua<br /> kiểm tra khớp cắn sau cùng trên mẫu hàm ổn điểm giữa độ cắn phủ của răng cối lớn thứ nhất<br /> định. và độ cắn phủ răng cửa (hoặc răng cối nhỏ nếu<br /> - Chụp phim cephalometry. răng cửa sai vị trí).<br /> <br /> - Xác định các điểm chuẩn, mặt phẳng và + Mặt phẳng hàm dưới: đi qua Gn và Go<br /> đường thẳng tham chiếu của mô cứng, mô mềm. (Gn: Gnathion, điểm trước nhất và dưới nhất của<br /> cằm trên mặt phẳng dọc giữa. Go: Gonion, điểm<br /> * Các mặt phẳng và đường thẳng tham chiếu của<br /> sau nhất và dưới nhất của góc hàm)<br /> mô cứng, mô mềm:<br /> - Đo đạc các thông số góc và khoảng cách<br /> + Mặt phẳng SN: đi qua điểm S và N<br /> trên phim bằng phần mềm Sidexis GX của máy<br /> + Mặt phẳng Francfort: đi qua điểm Po và Or chụp phim sọ nghiêng hiệu Sirona-Siemen.<br /> (Po: điểm cao nhất của bờ trên ống tai ngoài. Or:<br /> điểm thấp nhất của bờ dưới hốc mắt)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1. Các điểm chuẩn và mặt phẳng chuẩn trên phim sọ nghiêng<br /> Các biến số được dùng trong nghiên cứu:<br /> STT Biến số Định nghĩa<br /> (o)<br /> Tương quan giữa hàm trên 1 SNA Góc tạo bởi SN và NA<br /> (o)<br /> với sọ 2 SN - ANS-PNS Góc tạo bởi SN và mặt phẳng khẩu cái<br /> (o)<br /> Tương quan giữa hàm dưới 3 SNB Góc tạo bởi SN và NB<br /> (o)<br /> với sọ 4 SN - GoGn Góc tạo bởi SN và mặt phẳng hàm dưới<br /> (o)<br /> 5 ANB Góc tạo bởi NA và NB<br /> Tương quan hàm trên với 6 Wits (mm) Khoảng cách AO-BO<br /> hàm dưới 7 Co-A (mm) Chiều dài xương hàm trên<br /> 8 Co-Gn (mm) Chiều dài xương hàm dưới<br /> (o)<br /> 9 1 - NA Góc tạo bởi trục răng cửa hàm trên với NA<br /> Tương quan răng cửa hàm<br /> trên với hàm trên (o) Góc tạo bởi trục răng cửa hàm trên với mặt phẳng<br /> 10 1–ANS-PNS<br /> khẩu cái<br /> (o)<br /> 11 1 - NB Góc tạo bởi trục răng cửa hàm dưới với NB<br /> Tương quan răng cửa hàm<br /> dưới với hàm dưới (o) Góc tạo bởi trục răng cửa hàm dưới với mặt phẳng<br /> 12 1-GoGn<br /> hàm dưới<br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt 51<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016<br /> <br /> STT Biến số Định nghĩa<br /> <br /> (o) Góc tạo bởi trục răng cửa hàm trên và trục răng cửa<br /> 13 1-1<br /> hàm dưới<br /> <br /> OB (mm) Sự phủ răng cửa trên lên răng cửa dưới theo chiều<br /> Tương quan giữa răng cửa 14<br /> đứng ở CKTT<br /> trên và răng cửa dưới<br /> OJ (mm) Sự nhô theo chiều ngang răng cửa trên so với răng<br /> 15<br /> cửa dưới ở CKTT<br /> Độ cắn hở (mm) Khoảng cách giữa bờ cắn răng cửa trên và răng cửa<br /> 16<br /> dưới<br /> 17 Gl’-Sn (mm) Chiều cao tầng mặt trên<br /> Tương quan mô mềm nhìn 18 Sn-Me’ (mm) Chiều cao tầng mặt dưới<br /> nghiêng (o) Góc tạo bởi mô mềm Nasion-mô mềm Pogonion với<br /> 19 Holdaway H angle<br /> tiếp tuyến môi trên<br /> (o): đơn vị đo góc (mm): đơn vị đo chiều dài, khoảng cách<br /> - Độ tin cậy Bảng 2. Tương quan hàm trên với hàm dưới: trung<br /> Sai số (ME) được tính theo đẳng thức bình và độ lệch chuẩn<br /> Dahlberg, trong đó d là khác biệt giữa hai lần đo, Tên biến Trung bình Phạm vi Độ lệch<br /> (N=36) chuẩn<br /> n là tổng số lần đo. Giá trị sai số trong nghiên ANB<br /> (o)<br /> -5,17 -11,8 đến -0,7 2,92<br /> cứu này là 0,11; tương đương với các nghiên cứu Wits (mm) -12,83 -24.75 đến -8,10 3,87<br /> khác (13) Co-A (mm) 80,14 57,75 đến 97,03 6,93<br /> Co-Gn 122,09 110,72 đến 8,79<br /> (mm) 140,58<br /> Nhận xét: Góc ANB âm nhiều: mức độ<br /> chệnh lệch giữa khối xương hàm trên và xương<br /> Phân tích thống kê hàm dưới rất nhiều. Hình chiếu lên mặt phẳng<br /> Các số liệu được phân tích thống kê theo nhai của điểm B ở phía trước nhiều hơn so với<br /> chương trình Microsoft Excel 2013 và SPSS for điểm A (giá trị Wits lớn). Chiều dài XHT ngắn<br /> Window Version 16.0 để tính số trung bình và nhiều, XHD dài.<br /> độ lệch chuẩn. Giá trị trung bình và độ lệch<br /> Bảng 3. Tương quan răng cửa hàm trên và răng cứa<br /> chuẩn được tính cho các biến số định lượng. Tỉ lệ<br /> hàm dưới với xương hàm tương ứng: trung bình và<br /> phần trăm được tính cho các biến số định tính.<br /> độ lệch chuẩn<br /> KẾT QUẢ Tên biến Trung bình Phạm vi Độ lệch<br /> (N=36) chuẩn<br /> Bảng 1. Tương quan hàm trên, hàm dưới với nền sọ: 1 – NA<br /> (o)<br /> 31,38 15,3 - 48,5 6,82<br /> trung bình và độ lệch chuẩn Góc 1 - mặt phẳng 122,04 103,7 - 135,8 7,31<br /> Tên biến Trung bình Phạm vi Độ lệch khẩu cái (mm)<br /> (o)<br /> (N=36) chuẩn 1 – NB 28,23 17,6 - 43.2 6,03<br /> (o) (o)<br /> SNA 81,09 69,2 đến 90,5 3,98 Góc 1 – GoGn 87,33 78,8 - 103.2 6,01<br /> SN - ANS- Nhận xét: Răng cửa trên hơi nghiêng về<br /> (o) 8,90 2,1 đến 24,3 4,10<br /> PNS<br /> SNB<br /> (o)<br /> 86,28 76,3 đến 94.8 4,99 phía môi so với đường NA và răng cửa hàm<br /> SN – GoGn<br /> (o)<br /> 34,85 24,2 đến 50,5 6,12 dưới hơi nghiêng về phía lưỡi so với mặt<br /> Nhận xét: SNA nhỏ: XHT lui ra sau với nền phẳng hàm dưới.<br /> sọ. SNB lớn: XHD nhô ra trước so với nền sọ. SN Tương qua trục răng cửa hàm trên với răng<br /> – GoGn lớn: mặt phẳng hàm dưới là góc mở cửa hàm dưới trong giới hạn bình thường. Sau<br /> khi chỉnh nha giải bù trừ răng, cho thấy độ cắn<br /> chìa trung bình là - 6, 01 mm (Bảng 4).<br /> <br /> <br /> 52 Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Bảng 4. Tương quan giữa răng cửa trên và răng cửa Góc mặt phẳng hàm dưới với nền sọ là góc<br /> dưới: trung bình và độ lệch chuẩn mở, chiều dài xương hàm dưới (Co-Gn) tăng,<br /> Tên biến Trung bình Phạm vi Độ lệch nên gia tăng chiều cao tầng mặt dưới phía trước.<br /> (N=36) chuẩn Trong nghiên cứu của tôi, góc mặt phẳng hàm<br /> (o)<br /> Góc 1-1 125,01 102,1 đến 143,8 9,87<br /> dưới là 34,85 o ± 6,12, chiều cao tầng mặt dưới dài<br /> OB(mm) -1,05 -4,0 đến ,0 1,34<br /> OJ(mm) -6,01 -13,0 đến -1,5 3,27 hơn tầng mặt trên, tỉ lệ Gl’-Sn/Sn-Me’ là 91, 09%;<br /> Độ cắn hở(mm) 2,07 1,0 đến 5,0 1,15 tương đương với nghiên cứu của Tseng(13)<br /> Bảng 5: Tương quan mô mềm nhìn nghiêng: trung Các giá trị liên quan đến răng cửa như góc<br /> bình và độ lệch chuẩn răng cửa với xương hàm tương ứng, cho thấy<br /> Tên biến Trung bình Phạm vi Độ lệch giải bù trừ chưa đủ. Độ cắn chìa lớn, trong đó có<br /> (N=36) chuẩn trường hợp cắn chìa -13mm, Giá trị Wits trung<br /> 65,61 56,56 đến 3,60<br /> Gl’-Sn (mm)<br /> 73,01<br /> bình là -12,83 mm, theo nghiên cứu Nikia 2010<br /> 72,80 59,22 đến 8,89 cho thấy Wits = -7,16 mm có thể điều trị thành<br /> Sn-Me’(mm)<br /> 116,96 công với chỉnh nha ngụy trang. Góc Holdaway<br /> Gl’-Sn/Sn-Me’ 0,91 0,55 đến 1,09 0,09 trong nghiên cứu là 8,24 o, nghiên cứu Rabie ≤ 12o<br /> Holdaway H 8,24 1,3 đến 15.3 4,08<br /> angle<br /> (o) có chỉ định chỉnh nha phẫu thuật(11)<br /> Nhận xét: Tầng mặt dưới hơi dài hơn tầng Nghiên cứu còn hạn chế vì tiến hành tại thời<br /> mặt trên, góc Holdaway là 8,24º: viền môi trên điểm đã hoàn tất chỉnh nha để chuẩn bị phẫu<br /> gần sát đường thẳng nối từ N’-Pg’. thuật, nên không thu thập được dữ liệu của bệnh<br /> nhân trước khi chỉnh nha để so sánh với các dữ<br /> BÀNLUẬN<br /> liệu sau khi chỉnh nha giải bù trừ.<br /> Các trường hợp sai hình xương loại III, do<br /> KẾT LUẬN<br /> mức độ chênh lệch hai hàm nhiều nên có biểu<br /> hiện qua vẻ ngoài mặt lõm,. Trên phim sọ Các trường hợp sai hình xương loại III, có<br /> nghiêng, góc ANB âm nhiều, góc này ít thay đổi mức độ khác biệt giữa XHT - XHD rất nhiều, với<br /> với chỉnh nha ngụy trang. Trong nghiên cứu đặc điểm sau:<br /> chúng tôi, góc ANB = - 5,17o ± 2,92; tương đương XHT: Lùi ra sau so với nền sọ, chiều dài<br /> với nghiên cứu của Tseng là - 5,29 o ± 3,05(13) cao XHT: ngắn nhiều, góc mặt phẳng khẩu cái lớn.<br /> hơn so với HicHam là - 4,41o ± 3,13(5). Theo Các XHD: Nhô ra trước nhiều so với nền sọ,<br /> trường hợp điều trị chỉnh nha ngụy trang thành chiều dài XHD hơi dài, góc mặt phẳng hàm dưới<br /> công, mà không ảnh hưởng có hại trên mô nha là góc mở. Tầng mặt dưới hơi dài hơn tầng mặt<br /> chu, thì góc ANB trong khoảng 0,46 o ± 2,74(1) trên.<br /> Trong nghiên cứu chúng tôi, góc mặt phẳng Sau khi chỉnh nha trước phẫu thuật, đa số<br /> khẩu cái-sàn sọ lớn 8,90 o ± 4,10, lớn hơn nhiều so giải bù trừ chưa đủ nên răng cửa trên hơi<br /> với nghiên cứu của HicHam là 6,59 o ± 3,38(9), có nghiêng về phía môi, răng cửa dưới hơi nghiêng<br /> thể do mặt phẳng khẩu cái ở người Việt Nam, về phía lưỡi. Giá trị Wits là -12,83mm ± 3,87; góc<br /> phía trước dốc xuống dưới hơn người châu Âu(6) Holdaway là 8,24º ± 4,08.<br /> Nguyên nhân bất hài hòa trong sai khớp cắn Tóm lại: Các trường hợp sai hình xương loại<br /> loại III là do hai hàm. Hàm trên ngắn nhiều III, khi góc ANB = - 5,17o ± 2,92; Wits là -12,83mm<br /> (80,14mm ± 6,93), hàm dưới hơi dài (122,09 mm ± ± 3,87; góc Holdaway là 8,24º ± 4,08 nên can thiệp<br /> 8,79) (Mc Namara: Co-A= 91mm ± 4,3; Co- phẫu thuật chỉnh hàm.<br /> Gn=120,2 mm ± 5,3).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt 53<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 20 * Số 2 * 2016<br /> <br /> class II and class III dentofacialdeformities”. Int. J. Oral<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> Maxillofac. Surg.; 41, pp. 830–834.<br /> 1. Burns N.R., Musich D.R., Martin C., Razmus T., Gunel 11. Rabie A-Bakr M., Wong R.W.K, Min G.U. (2008). “Treatment<br /> E., Ngan P. (2010). “Class III camouflage treatment: what are in borderline Class III malocclusion: orthodontic camouflage<br /> the limits?”. Am J Orthod Dentofacial Orthop; 137:9.e1-9, e13. (extraction) versus orthognathic surgery”. Open Dent J. 2, pp.<br /> 2. Chang H.P., Tseng Y.C., Chang H.F. Chang (2006). 38–48.<br /> “Treatment of Mandibular Prognathism”. J Formos Med Assoc, 12. Trawitzki LVV, Dantas RO, Mello-Filho FV,Marques W.<br /> 105 (10), pp. 781- 90. (2006). “Effect of treatment of dentofacialdeformities on the<br /> 3. Foncesca R.J. (2000). Oral and Maxillofacial Surgery - electromyographicactivity of masticatory muscles”. Int J<br /> Orthognathic Surgery, W.B. Saunders Company, 2, pp. 24. OralMaxillofac Surg; 35, pp.170–3.<br /> 4. James R. H., Edward Ellis III, Myron R. Tucker (2014). 13. Tseng Y.C., Pan C.Y., Chou S.T., Liao C.Y., Lai S.T., Chen<br /> Contemporary Oral and Maxillofacial Surgery, by Mosby, C.M., Chang H.P., Yang Y.H. (2011), “Treatment of adult<br /> Elsevier Inc, 6 Edition, pp. 520. Class III malocclusions with orthodontic theapy or<br /> 5. Hicham B., Mohamed F. A., Claude Garcia, Edith H., orthognathic surgery: Receiver operating characteristic<br /> Redouane A., Fatima Z. (2011). “Treatment of skeletal class III analysis”, American Journalof Orthodontics and Dentofacial<br /> malocclusions: Orthognathic surgery or orthodontic Orthopedics 139, (5), pp. e485- e493.<br /> camouflage? How to decide”. International Orthodontics, 9, pp. 14. Van Den Braber W, Van Der Glas HW, VanDer Bilt A,<br /> 196-209. Bosman F. (2002). “The influence oforthodontic on selection<br /> 6. Hồ Thị Thùy Trang (1999). “Những đặc trưng của khuôn mặt hài and breakage underlyingfood comminution in pre-<br /> hòa qua ảnh chụp sọ nghiêng – Nghiên cứu trên sinh viên Đại học orthognatic surgery patients”. Int J Oral Maxillofac Surg;31, pp.<br /> Y Dược. Luận văn thạc sĩ Y học. 592–7.<br /> 7. Houston W.J. (1983). “The analysis of errors in orthodontic<br /> measurements”. Am J Orthod; 83, (5), pp. 382–90.<br /> 8. Lew K. K., Foong W. C., Loh E. (1993). “Malocclusion Ngày nhận bài báo: 02/01/2016<br /> prevalence in an ethnic Chinese population”. Australian Dental<br /> Journal; 38 (6), pp. 442 - 9.<br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo: 15/02/2016<br /> 9. Phan Thị Xuân Lan (2004). Chỉnh hình răng mặt: kiến thức cơ bản Ngày bài báo được đăng: 25/03/2016<br /> và điều trị phòng ngừa. NXB Y học, Tp HCM, tr.232.<br /> 10. Picinato-Pirola M. N. C., MestrinerW., Freitas Jr. O., Mello-<br /> Filho F. V., Trawitzki L. V. V. (2012). “Masticatory efficiency in<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 54 Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br />