Đánh giá chẩn đoán và điều trị nhiễm khuẩn đường tiết niệu ở bệnh nhân đái tháo đường tại Bệnh viện Chợ Rẫy

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018<br /> <br /> <br /> ĐÁNH GIÁ CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ NHIỄM KHUẨN ĐƯỜNG TIẾT NIỆU<br /> Ở BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY<br /> Ngô Xuân Thái*, Trịnh Đăng Khoa**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Đánh giá tình hình chẩn đoán và điều trị nhiễm khuẩn đường tiết niệu (NKĐTN) ở bệnh nhân<br /> đái tháo đường tại khoa Tiết niệu Bệnh viện Chợ Rẫy.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả loạt trường hợp (TH), tất cả các TH<br /> NKĐTN ở bệnh nhân đái tháo đường tại khoa Tiết niệu Bệnh viện Chợ Rẫy từ tháng 01/01/2015 – 31/05/2017.<br /> Kết quả: 234 TH NKĐTN ở bệnh nhân đái tháo đường. Tuổi trung bình: 61 (nhỏ nhất 24, lớn nhất 92); tỷ<br /> lệ nam/nữ: 88/146. Bất thường cấu trúc của đường tiết niệu 164/234 TH, bất thường chức năng của đường tiết<br /> niệu 98/234 TH. Viêm thận bể thận sinh khí là dạng lâm sàng gặp nhiều nhất chiếm 19,2% (45/234TH), nhiễm<br /> khuẩn huyết 18,4%, áp xe quanh thận 12,4%, choáng nhiễm khuẩn 11,1%, mủ thận 7,7%, áp xe thận 6,4%. Vi<br /> khuẩn Gram âm chiếm đa số: 116/125 TH, chiếm 92,8%. Trong nhóm Gram âm, E.coli là vi khuẩn thường gặp<br /> nhất chiếm 65,6%, kế đến là Klebsiella 11,2%, Pseudomonas 4%. Vi khuẩn Gram âm còn nhạy với nhóm<br /> Carbapenem (Ertapenem, Meropenem, Imipenem) từ 79%-98%, Fosmycin 83%, Amikacin 84%. Điều trị có can<br /> thiệp ngoại khoa 162 TH; nội khoa đơn thuần 72 TH, tử vong 2 TH.<br /> Kết luận: NKĐTN ở bệnh nhân đái tháo đường thường gặp, điều trị cần kết hợp nội và ngoại khoa, giải<br /> quyết các yếu tố gây phức tạp khác.<br /> Từ khoá: nhiễm khuẫn đường tiết niệu, đái tháo đường, viêm thận bể thận sinh khí, áp xe thận.<br /> ABSTRACT<br /> DIAGNOSIS AND TREATMENT OF URINARY TRACT INFECTIONS IN DIABETICS AT CHO RAY<br /> HOSPITAL<br /> Ngo Xuan Thai, Trinh Đang Khoa<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Supplement Vol. 22 - No 1- 2018: 162 - 167<br /> <br /> Objective: To evaluate diagnosis and treatment of urinary tract infections in diabetics at Cho Ray hospital.<br /> Materials and Methods: A case series study, all cases of urinary tract infections in diabetics were treated<br /> at Cho Ray Hospital from 01/01/2015 to 31/05/2017.<br /> Results: Total of 234 cases with urinary tract infections in diabetics. Mean age 61 ys (24-92), ratio of male<br /> female 88/146. Among them, 164/234 patients had structural abnormalities of urinary tract; 98/234 patients had<br /> functional abnormalities of urinary tract. Emphysematous pyelonephritis had 45/234 cases (19.2%), urosepsis<br /> (18.4%), perirenal abscess (12.4%), septic shock (11.1%), pyonephrosis (7.7%), renal abscess (6.4%). Positive<br /> gram of bacteria was the most popular (116/125 cases). In that, E. coli was the most usual bacterium (65.6%),<br /> Klebsiella 11.2%, Pseudomonas 4%. Positive gram of bacteria was still sensitive to Carbapenem (Ertapenem,<br /> Meropenem, and Imipenem) from 79% to 98%, Fosmycin 83%, Amikacin 84%. 162 patients undergone surgical<br /> intervention; 72 patients were treated with medical therapy. Number of death was 2.<br /> Conclusions: Urinary tract infections is a common disease, principle of treatment is combination of medical<br /> therapy and surgical intervention to solve the different complicated-factors.<br /> <br /> * Bộ Môn Tiết Niệu học, Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh ** Bệnh viện Đa Khoa Đồng Tháp<br /> Tác giả liên lạc: PGS TS Ngô Xuân Thái ĐT: 0918017034 Email: drthaidhyd@gmail.com<br /> 162 Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 22 * Số 1 * 2018 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Keywords: urinary tract infections, diabetes, emphysematous pyelonephritis, renal abscess.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ Tuổi trung bình 61 (nhỏ nhất 24, lớn nhất 92).<br /> Nhóm tuổi từ 50 đến 69 tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất<br /> Nhiễm khuẩn đường tiết niệu (NKĐTN) là<br /> 60,6% (142/234). Lý do nhập viện thường gặp<br /> một vấn đề sức khỏe đứng hàng đầu trong<br /> nhất là đau hông lưng, sốt, lạnh run.<br /> những bệnh lý về đường tiết niệu, đang được<br /> quan tâm của ngành y tế Việt Nam nói riêng Các yếu tố gây nhiễm khuẩn đường tiết niệu<br /> cũng như nhiều nước trên thế giới nói chung. phức tạp khác:<br /> Nhiễm khuẩn đường tiết niệu có nhiều thể lâm - Bất thường cấu trúc đường tiết niệu:<br /> sàng, có nhiều cách phân loại. Nhiễm khuẩn 164/234 TH, chiếm tỷ lệ 70,1%; trong đó sỏi<br /> đường tiết niệu có thể chia thành đơn thuần đường tiết niệu: 132/234 TH, chiếm 56,4%.<br /> (không phức tạp) và phức tạp. NKĐTN phức tạp - Bất thường chức năng hệ niệu: 98/234 TH,<br /> xảy ra ở những bệnh nhân có bất thường về cấu chiếm tỷ lệ 41,9%.<br /> trúc hay chức năng đường tiết niệu sinh dục, hay - Bệnh nhân ĐTĐ có giảm sức đề kháng kèm<br /> xuất hiện bệnh có trước làm tăng nguy cơ nhiễm theo:<br /> khuẩn hay điều trị thất bại(1,3,6).<br /> . 14/234 TH hội chứng Cushing, chiếm tỷ lệ<br /> Bệnh nhân đái tháo đường týp 2 có nguy cơ 6,0%.<br /> gia tăng các bệnh nhiễm khuẩn, với đường tiết<br /> . 10/234 TH ghép thận, chiếm tỷ lệ 4,3%.<br /> niệu là vị trí nhiễm khuẩn thường gặp nhất(13).<br /> Nguy cơ NKĐTN tăng gấp đôi ở những bệnh Viêm thận bể thận sinh khí là dạng lâm sàng<br /> nhân ĐTĐ(4). Do đó, chúng tôi tiến hành nghiên gặp nhất chiếm 19,2% (45/234TH), nhiễm khuẩn<br /> cứu này nhằm đánh giá tình hình chẩn đoán và huyết 18,4%, áp xe quanh thận 12,4%, choáng<br /> điều trị nhiễm khuẩn đường tiết niệu ở bệnh nhiễm khuẩn 11,1%, mủ thận 7,7%, áp xe thận<br /> nhân đái tháo đường tại khoa Tiết niệu Bệnh 6,4%.<br /> viện Chợ Rẫy. Đường huyết lúc nhập viện của BN tăng cao<br /> (ĐH ≥180mg/dL) chiếm đa số (67,1%), ĐH trung<br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> bình 237,4 ± 105,7 mg/dL.<br /> Nghiên cứu mô tả loạt trường hợp (TH), tất<br /> Đường huyết lúc xuất viện của BN đạt được<br /> cả bệnh nhân đủ tiêu chuẩn chẩn đoán NKĐTN<br /> mục tiêu điều trị (ĐH