Đánh giá danh mục thuốc sử dụng tại bệnh viện Trung ương Huế năm 2015 thông qua phân tích ma trận ABCVEN

T¹p chÝ y - d-îc häc qu©n sù sè 9-2017<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ DANH MỤC THUỐC SỬ DỤNG<br /> TẠI BỆNH VIỆN TRUNG ƢƠNG HUẾ NĂM 2015<br /> THÔNG QUA PHÂN TÍCH MA TRẬN ABC/VEN<br /> Nguyễn Kỳ Nhật*; Nguyễn Thanh Bình**; Phạm Trí Dũng***<br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: phân tích danh mục thuốc sử dụng năm 2015 theo phân loại ABC/VEN. Đối tượng:<br /> danh mục thuốc sử dụng năm 2015. Phương pháp: mô tả hồi cứu. Kết quả: theo phân tích<br /> ABC: nhóm A (185 loại thuốc) 79,60% chi phí. Nhóm B (240 thuốc) 14,78% chi phí. Nhóm C<br /> (1.092 thuốc, 5,62% chi phí. Theo phân tích VEN: nhóm V: 382 thuốc (15,56% chi phí), nhóm E:<br /> 998 thuốc (78,20%), nhóm N: 137 thuốc (6,24%). Kết hợp ABC/VEN: thuốc nhóm I 525 thuốc<br /> (34,61%); nhóm II 895 thuốc (59,00%); nhóm III 97 thuốc (6,39%). Phân tích VEN về cơ cấu<br /> sử dụng thuốc của nhóm A: phân nhóm AV 41 thuốc, tỷ lệ tiêu thụ 13,83%; phân nhóm AE:<br /> 128 thuốc, 80,79% chi phí; phân nhóm AN 16 thuốc, 5,38% chi phí. Kết luận: bệnh viện đã lựa<br /> chọn thuốc sử dụng hợp lý, phù hợp với nhu cầu điều trị. Có 27 nhóm thuốc với 1.517 loại<br /> thuốc trong danh mục, tổng kinh phí sử dụng khoảng 450,21 tỷ đồng. Trong đó, tỷ lệ kinh phí<br /> sử dụng thuốc nhóm không thiết yếu, kinh phí thấp CN (nhóm III) chiếm 0,44%. Tiểu nhóm AN<br /> có ít thuốc và giá trị tiêu thụ ít nhất, chỉ chiếm 8,65% về chủng loại và 5,38% giá trị tiêu thụ.<br /> * Từ khóa: Danh mục thuốc; Ma trận ABC/VEN; Bệnh viện Trung ương Huế.<br /> <br /> Evaluation of the Drug List Used in Hue Central Hospital in 2015<br /> through the Matrix Analysis ABC/VEN<br /> Summary<br /> Objectives: To analyze the drug list used in 2015 as classified by ABC/VEN. Subject :<br /> The drug list used in Hue Central Hospital in 2015. Method: Rescue recovery description.<br /> Results: By the ABC analysis: Group A (185 drugs) 79.60% of the cost. Group B (240 drugs)<br /> 14.78% of the cost. Group C (1,092 drugs) 5.62% of the cost. By the VEN analysis: Group V:<br /> 382 drugs 15.56% of the cost, Group E: 998 drugs (78.20%), Group N: 137 drugs (6.24%).<br /> By the combined ABC/VEN: Group I 525 drugs (34.61%); Group II 895 drugs (59.00%); Group III<br /> 97 drugs (6.39%). By the VEN analysis of the drug use structure of group A: the sub-group AV<br /> 41 drugs, proportion of the consumption value 13.83%; Sub-group AE: 128 drugs, 80.79% of the cost;<br /> * Bệnh viện Trung ương Huế<br /> ** Trường Đại học Dược Hà Nội<br /> *** Trường Đại học Y tế Công cộng<br /> Người phản hồi (Corresponding): Nguyễn Kỳ Nhật (nhatnguyenky@gmail.com)<br /> Ngày nhận bài: 25/08/2017; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 10/11/2017<br /> Ngày bài báo được đăng: 27/11/2017<br /> <br /> 29<br /> <br /> T¹p chÝ y - d-îc häc qu©n sù sè 9-2017<br /> sub-group AN 16 drugs, 5.38% of the cost. Conclusion: The drug list used in the Hue Central<br /> Hospital in 2015 was appropriate for its treatment requirements. The existing formulary<br /> comprised 1,517 drugs at cost of 450.21 billions VND. The percentage of the non-essential,<br /> low funding drugs (group III: CN) accounted for 0.44%. The sub-group AN has the least drugs<br /> and the least consumption value, accounting for only 8.65% of the type and 5.38% of the<br /> consumed value.<br /> * Keywords: Drug list; Matrix analysis ABC/VEN; Hue Central Hospital.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Cung ứng thuốc trong bệnh viện cần<br /> đảm bảo được nhu cầu khám và điều trị<br /> bệnh nội ngoại trú, đáp ứng chất lượng<br /> với giá hợp lý. Hoạt động cung ứng là<br /> đưa thuốc từ nơi sản xuất đến người sử<br /> dụng. Hoạt động này được thực hiện theo<br /> một chu trình, bao gồm các hoạt động lựa<br /> chọn, mua sắm, tồn trữ cấp phát và sử<br /> dụng. Sử dụng thuốc là căn cứ để lựa<br /> chọn thuốc và cả chu trình tiếp theo. Việc<br /> phân tích danh mục thuốc là một công<br /> việc có ý nghĩa quan trọng, dựa vào kết<br /> quả này để lựa chọn thuốc, dự trù kinh<br /> phí mua thuốc cho năm sau.<br /> Lựa chọn thuốc là khâu đầu tiên của<br /> chu trình, đóng vai trò rất quan trọng để<br /> bệnh nhân được tiếp cận với thuốc có<br /> chất lượng tốt, hiệu quả điều trị cao và<br /> tiết kiệm chi phí. Tại bệnh viện, hội đồng<br /> thuốc và điều trị có nhiệm vụ tư vấn cho<br /> giám đốc lựa chọn thuốc sử dụng tại<br /> bệnh viện. Các nghiên cứu tổng quát về<br /> tình hình sử dụng thuốc như phân tích<br /> ABC, phân tích VEN sẽ giúp ích cho hội<br /> đồng thuốc và điều trị cũng như các nhà<br /> quản lý xác định những vấn đề về sử<br /> dụng thuốc, làm nền tảng cho các hoạt<br /> động can thiệp tiếp theo [5].<br /> 30<br /> <br /> Để đánh giá sử dụng thuốc theo yêu<br /> cầu trên, chúng tôi thực hiện đề tài này<br /> nhằm: Đánh giá danh mục thuốc sử dụng<br /> tại Bệnh viện Trung ương Huế năm 2015<br /> thông qua phân tích ma trận ABC/VEN.<br /> Từ đó, phân định các thuốc sử dụng<br /> để giúp hoàn thiện việc xây dựng danh mục<br /> thuốc cho năm tiếp theo.<br /> ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP<br /> NGHIÊN CỨU<br /> Mô tả hồi cứu: căn cứ vào danh mục<br /> thuốc sử dụng năm 2015.<br /> * Phương pháp phân tích danh mục:<br /> Thu thập các báo cáo sử dụng thuốc<br /> tại bệnh viện năm 2015. Áp dụng phương<br /> pháp phân tích so sánh tỷ trọng, phân tích<br /> ABC và VEN, ma trận ABC/VEN để phân<br /> tích danh mục thuốc sử dụng. Việc phân<br /> loại ABC, VEN được thực hiện theo hướng<br /> dẫn của WHO, thông tư 21/2013/TT-BYT<br /> và danh mục thuốc thiết yếu của Bộ Y tế<br /> ban hành.<br /> Phân tích phân hạng ABC: hạng A:<br /> gồm các sản phẩm chiếm 70 - 80% tổng<br /> giá trị tiền. Hạng B: gồm các sản phẩm<br /> chiếm 10 - 20% tổng giá trị tiền. Hạng C:<br /> gồm các sản phẩm chiếm 5 - 10% tổng<br /> giá trị tiền.<br /> <br /> T¹p chÝ y - d-îc häc qu©n sù sè 9-2017<br /> Mô hình VEN được so sánh với phân tích ABC để kiểm tra việc sử dụng thuốc hiện<br /> tại so với những thuốc được ưu tiên (bảng 1):<br /> V<br /> <br /> E<br /> <br /> N<br /> <br /> A<br /> <br /> Thuốc tối cần, giá trị sử dụng<br /> lớn (VA)<br /> <br /> Thuốc thiết yếu, giá trị sử<br /> dụng lớn (EA)<br /> <br /> Thuốc không thiết yếu, giá trị<br /> sử dụng lớn (NA)<br /> <br /> B<br /> <br /> Thuốc tối cần, giá trị sử dụng<br /> trung bình (VB)<br /> <br /> Thuốc thiết yếu, giá trị sử<br /> dụng trung bình (EB)<br /> <br /> Thuốc không thiết yếu, giá trị<br /> sử dụng trung bình (NB)<br /> <br /> C<br /> <br /> Thuốc tối cần, giá trị sử dụng<br /> thấp (VC)<br /> <br /> Thuốc thiết yếu, giá trị sử<br /> dụng thấp (EC)<br /> <br /> Thuốc không thiết yếu, giá trị<br /> sử dụng thấp (NC)<br /> <br /> Sử dụng phân tích ABC, VEN để phân<br /> <br /> nhóm sử dụng nhiều kinh phí (nhóm A) và<br /> <br /> tích thực trạng sử dụng thuốc năm 2015<br /> <br /> nhóm thuốc không thiết yếu (nhóm N).<br /> <br /> theo các bước sau:<br /> <br /> Phân tích ma trận ABC/VEN thu được<br /> <br /> - Bước 1: căn cứ vào danh mục thuốc<br /> <br /> 9 tiểu nhóm (AV, AE, AN, BV, BE, BN, CV,<br /> <br /> thiết yếu, danh mục thuốc chủ yếu sử<br /> <br /> CE, CN). Các tiểu nhóm này được chia<br /> <br /> dụng tại các cơ sở khám chữa bệnh của<br /> <br /> làm 3 nhóm theo thứ tự ưu tiên kiểm soát<br /> <br /> Bộ Y tế, trên cơ sở tham khảo ý kiến<br /> <br /> như sau: nhóm thuốc có sử dụng kinh phí<br /> <br /> của các chuyên gia từng chuyên ngành<br /> <br /> lớn, thiết yếu gồm: AV, AE, AN, BV, CV;<br /> <br /> để xây dựng dự thảo danh mục thuốc<br /> <br /> nhóm ít quan trọng hơn bao gồm: BE,<br /> <br /> theo phân loại V, E, N đáp ứng yêu cầu:<br /> <br /> BN, CE và không thiết yếu, sử dụng ít<br /> <br /> + V: thuốc tối cần cho điều trị, thường<br /> là những thuốc cấp cứu.<br /> <br /> kinh phí CN.<br /> + Thuốc nhóm A: nếu là những thuốc<br /> <br /> + E: thuốc quan trọng, cần cho điều trị.<br /> <br /> không thiết yếu đề xuất giám sát, cắt giảm<br /> <br /> + N: thuốc hỗ trợ, thuốc hiệu quả điều<br /> <br /> dần số lượng sử dụng.<br /> <br /> trị, tác dụng phụ chưa rõ ràng.<br /> - Bước 2: thảo luận thống nhất danh<br /> mục V, E, N.<br /> - Bước 3: trên cơ sở phân loại tiến<br /> <br /> + Thuốc nhóm N: đề xuất giám sát<br /> chặt chẽ về số lượng và chỉ định, thậm<br /> chí loại khỏi danh mục nếu nhu cầu sử<br /> dụng và hiệu quả không rõ ràng.<br /> <br /> hành phân tích A, B, C phối hợp phân tích<br /> <br /> Khuyến khích tiếp cận và sử dụng<br /> <br /> V, E, N và phân tích ma trận ABC/VEN<br /> <br /> thuốc nhóm E, V, đặc biệt là những<br /> <br /> các thuốc sử dụng tại bệnh viện. Tìm ra<br /> <br /> thuốc có kinh phí sử dụng thấp nhóm C<br /> <br /> những thuốc cần ưu tiên kiểm soát trong<br /> <br /> hoặc B.<br /> 31<br /> <br /> T¹p chÝ y - d-îc häc qu©n sù sè 9-2017<br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> 1. Cơ cấu danh mục thuốc theo phân tích ABC.<br /> Bảng 2: Kết quả phân tích danh mục thuốc theo phân loại ABC.<br /> Số chủng loại<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> <br /> Giá trị (tỷ đồng)<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> <br /> Nhóm A<br /> <br /> 185<br /> <br /> 12,19<br /> <br /> 358,40<br /> <br /> 79,60<br /> <br /> Nhóm B<br /> <br /> 240<br /> <br /> 15,82<br /> <br /> 66,54<br /> <br /> 14,78<br /> <br /> Nhóm C<br /> <br /> 1092<br /> <br /> 71,99<br /> <br /> 25,27<br /> <br /> 5,62<br /> <br /> 1517<br /> <br /> 100,00<br /> <br /> 450,21<br /> <br /> 100,00<br /> <br /> Nhóm<br /> <br /> Tổng<br /> <br /> Thuốc hạng A chiếm tỷ lệ 12,19%, nhưng giá trị sử dụng chiếm đến 79,60%. Như<br /> vậy, cơ cấu tiêu thụ thuốc phù hợp với hướng dẫn về cơ cấu thuốc theo phân tích ABC<br /> do Bộ Y tế ban hành. Điều này chứng tỏ bệnh viện đã mua sắm khá tập trung vào các<br /> thuốc hay sử dụng nhiều nhất trong điều trị. Đây là những thuốc có giá trị và số lượng<br /> sử dụng lớn, do đó cần ưu tiên trong mua sắm và quản lý chặt chẽ thuốc thuộc nhóm<br /> A này.<br /> 2. Cơ cấu danh mục thuốc theo phân loại VEN.<br /> Bảng 3: Kết quả phân tích VEN danh mục thuốc.<br /> Số chủng loại<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> <br /> Giá trị (tỷ đồng)<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> <br /> Nhóm V<br /> <br /> 382<br /> <br /> 25,18<br /> <br /> 70,04<br /> <br /> 15,56<br /> <br /> Nhóm E<br /> <br /> 998<br /> <br /> 65,79<br /> <br /> 352,07<br /> <br /> 78,20<br /> <br /> Nhóm N<br /> <br /> 137<br /> <br /> 9,03<br /> <br /> 28,10<br /> <br /> 6,24<br /> <br /> 1517<br /> <br /> 100,00<br /> <br /> 450,21<br /> <br /> 100,00<br /> <br /> Nhóm<br /> <br /> Tổng<br /> <br /> Kết quả phân tích VEN cho thấy thuốc nhóm V có 25,18% chủng loại, chiếm<br /> 15,56% kinh phí sử dụng so với tổng chi phí; thuốc nhóm E có 65,79% chủng loại<br /> chiếm kinh phí sử dụng nhiều nhất, 78,20% so với tổng chi phí. Nhóm N có ít thuốc và<br /> kinh phí sử dụng ít nhất với 6,24%. Nhóm N là các thuốc không cần thiết trong điều trị,<br /> có thể loại bỏ khỏi danh mục.<br /> 3. Cơ cấu danh mục thuốc theo phân nhóm I, II, III.<br /> Bảng 4: Kết quả phân tích thuốc sử dụng theo ma trận ABC/VEN.<br /> Số chủng loại<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> <br /> Giá trị (tỷ đồng)<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> <br /> Nhóm I<br /> <br /> 525<br /> <br /> 34,61<br /> <br /> 378,86<br /> <br /> 84,16<br /> <br /> Nhóm II<br /> <br /> 895<br /> <br /> 59,00<br /> <br /> 69,35<br /> <br /> 15,40<br /> <br /> Nhóm III<br /> <br /> 97<br /> <br /> 6,39<br /> <br /> 2,00<br /> <br /> 0,44<br /> <br /> 1517<br /> <br /> 100,00<br /> <br /> 450,21<br /> <br /> 100,00<br /> <br /> Nhóm<br /> <br /> Tổng<br /> <br /> 32<br /> <br /> T¹p chÝ y - d-îc häc qu©n sù sè 9-2017<br /> Kết hợp phân tích ABC, VEN theo 3 phân nhóm: nhóm I là những thuốc sử dụng<br /> kinh phí lớn, thiết yếu bao gồm: AV, AE, AN, BV, CV; nhóm II ít quan trọng hơn bao<br /> gồm: BE, BN, CE và nhóm III không thiết yếu sử dụng ít kinh phí CN cho thấy nhóm I<br /> với tỷ lệ nhỏ các thuốc theo chủng loại (34,61%) chiếm đa phần kinh phí sử dụng<br /> thuốc (84,16%), nhóm này quan trọng nhất vì nó cần thiết cho điều trị và sử dụng<br /> nhiều kinh phí.<br /> Nhóm II với số lượng chủng loại lớn nhất (59,00%) chiếm 15,40% kinh phí. Nhóm<br /> này cũng cần giám sát kỹ, cần thiết cho điều trị và sử dụng nhiều kinh phí. Nhóm III<br /> chiếm tỷ lệ theo chủng loại và kinh phí ít nhất, tương ứng là 6,39% và 0,44%, các<br /> thuốc này nên xem xét để loại khỏi danh mục sử dụng.<br /> 4. Cơ cấu sử dụng thuốc hạng A theo phân tích VEN.<br /> Bảng 5: Phân tích VEN các thuốc trong nhóm A.<br /> Nhóm thuốc theo VEN<br /> <br /> Số khoản mục<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> <br /> Giá trị (tỷ đồng)<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> <br /> V<br /> <br /> 41<br /> <br /> 22,16<br /> <br /> 49,58<br /> <br /> 13,83<br /> <br /> E<br /> <br /> 128<br /> <br /> 69,19<br /> <br /> 289,55<br /> <br /> 80,79<br /> <br /> N<br /> <br /> 16<br /> <br /> 8,65<br /> <br /> 19,27<br /> <br /> 5,38<br /> <br /> Tổng<br /> <br /> 185<br /> <br /> 100,00<br /> <br /> 358,40<br /> <br /> 100,00<br /> <br /> Bảng 6: Danh mục thuốc được phân loại AV.<br /> STT<br /> <br /> Tên thuốc<br /> <br /> Hoạt chất<br /> <br /> Giá trị<br /> (tỷ đồng)<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> %<br /> <br /> 1<br /> <br /> Trifamox IBL 1.500<br /> <br /> Amoxicilin + sulbactam<br /> <br /> 516<br /> <br /> 0,11<br /> <br /> 2<br /> <br /> Epotiv 2.000 UI<br /> <br /> Erythropoietin α<br /> <br /> 522<br /> <br /> 0,12<br /> <br /> 3<br /> <br /> Kemocarb (carboplatin 150 mg) 150 mg<br /> <br /> Carboplatin<br /> <br /> 536<br /> <br /> 0,12<br /> <br /> 4<br /> <br /> PD solone 125<br /> <br /> Methyl prednisolone<br /> <br /> 540<br /> <br /> 0,12<br /> <br /> 5<br /> <br /> Propofol (lipuro) 1% - 20 ml<br /> <br /> Propofol<br /> <br /> 566<br /> <br /> 0,13<br /> <br /> 6<br /> <br /> Solu medrol 40 mg<br /> <br /> Methyl prednisolon<br /> <br /> 581<br /> <br /> 0,13<br /> <br /> 7<br /> <br /> Menison 40 mg<br /> <br /> Methyl prednisolon<br /> <br /> 617<br /> <br /> 0,14<br /> <br /> 8<br /> <br /> pms-pantoprazoleiv (2015)<br /> <br /> Pantoprazol<br /> <br /> 644<br /> <br /> 0,14<br /> <br /> 9<br /> <br /> Dio-imicil* (500 mg + 500 mg)<br /> <br /> Imipenem + cilastatin<br /> <br /> 644<br /> <br /> 0,14<br /> <br /> 10<br /> <br /> Dobutamine panpharma 250 mg<br /> <br /> Dobutamin<br /> <br /> 664<br /> <br /> 0,15<br /> <br /> 11<br /> <br /> Nước cất 100 ml<br /> <br /> Nước cất pha tiêm<br /> <br /> 732<br /> <br /> 0,16<br /> <br /> 33<br /> <br />