Đánh giá hiệu quả của điều trị kết hợp Solifenacine và Tamsulosin trên “triệu chứng đường niệu dưới” do tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 1 * 2014<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CỦA ĐIỀU TRỊ KẾT HỢP SOLIFENACINE<br /> VÀ TAMSULOSIN TRÊN “TRIỆU CHỨNG ĐƯỜNG NIỆU DƯỚI”<br /> DO TĂNG SINH LÀNH TÍNH TUYẾN TIỀN LIỆT<br /> Đào Quang Oánh*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Trong đa số trường hợp, triệu chứng đường niệu dưới do tăng sinh lành tình TTL (IIL) bao<br /> gồm cả 2 nhóm triệu chứng tắc nghẽn và kích thích. Như vậy, trong điều trị nội khoa, cũng cần thiết sử dụng kết<br /> hợp 2 nhóm thuốc: chẹn α1 và kháng muscarinic.<br /> Mục đích: Đánh giá hiệu quả của sự kết hợp Solefinacin với Tamsulosin trong điều trị triệu chứng đường<br /> niệu dưới do tăng sinh lành tính TTL, trên những bệnh nhân có cả 2 nhóm triệu chứng tắc nghẽn và kích thích,<br /> đã được điều trị bằng Tamsulosin nhưng không cải thiện nhóm triệu chứng kích thích.<br /> Bệnh nhân – Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu lâm sàng, mô tả cắt ngang. Được đưa vào<br /> nghiên cứu những bệnh nhân nam, tuổi ≥ 50 t, có triệu chứng đường tiết niệu dưới do tăng sinh lành tính<br /> TTL. Tổng điểm IPSS ≥ 10, trong đó tổng điểm nhóm triệu chứng kích thích ≥ 5 và đã được điều trị trong 4<br /> – 6 tuần với Tamsulosin nhưng vẫn còn khó chịu vì tồn tại triệu chứng kích thích bàng quang.Thêm<br /> Solifenacin trong 12 tuần.Sau 12 tuần, đánh giá lại sự thay đổi điểm của các triệu chứng..Ghi nhận tổng<br /> điểm IPSS, tổng điểm tắc nghẽn, tổng điểm chứa đựng, điểm chất lượng sống (QoL), Qmax và thể tích tồn<br /> lưu (PVR). Đánh giá sự thay đổi.<br /> Kết quả: Tổng cộng có 54 bệnh nhân, tuổi TB = 62,5 ± 8,6 t. Sau 12 tuần điều trị kết hợp Solifenacin 5<br /> mg/ngày và Tamsulosin 0,4 mg/ngày: tất cả các triệu chứng chứa đựng (tiểu lắt nhắt, tiểu gấp, tiểu đêm) và triệu<br /> chứng sau tiểu (tiểu không hết) đều cải thiện, có ý nghĩa thống kê. Những triệu chứng tắc nghẽn không thay đổi<br /> nhiều. Sự thay đổi về chất lượng sống có ý nghĩa thống kê. Không thay đổi có ý nghĩa thống kê về Qmax và thể<br /> tích nước tiểu tồn lưu (PVR).<br /> Kết luận: Việc thêm Solifenacine, kết hợp với Tamsulosin có hiệu quả cải thiện triệu chừng kích thích trên<br /> bệnh nhân có triệu chừng đường niệu dưới.<br /> Từ khóa: Solifenacin, Tamsulosin, triệu chứng đường niệu dưới, tăng sinh lành tính TTL..<br /> <br /> ABSTRACT<br /> EVALUATION OF THE ADD-ON EFFECT OF SOLIFENACIN TO TAMSULOSIN FOR LOWER<br /> URINARY TRACT SYMPTOMS DUE TO BPH<br /> Dao Quang Oanh * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 - No 1 - 2014: 366 - 371<br /> Introduction: Irritative or Overactive bladder (OAB) symptoms are commonly observed in men with lower<br /> urinary tract symptoms (LUTS) suggestive of benign prostatic hyperplasia (BPH). Thus, we require<br /> thnhan@ctump.edu.vn d the combination of two drugs: α1-blockers and anti-muscarinic in the medical treatment<br /> Objectives: To investigate the add-on effect of solifenacin in patients with remaining OAB symptoms after<br /> tamsulosin monotherapy for LUTS due to BPH.<br /> Patients – Methods: Descriptive, cross-sectional study. To be included in the study all male patients, aged ≥<br /> * Khoa niệu B, Bệnh viện Bình Dân TpHCM.<br /> Tác giả liên lạc: TS.BS.Đào Quang Oánh ĐT: 0902410255<br /> <br /> 366<br /> <br /> Email: daoquangoanh53@yahoo.com<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân 2014<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 1 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 50 years old, with LUTS due to BPH. Total IPSS score ≥ 10, in which the OAB symptoms ≥ 5 and after 4-6 weeks<br /> receiving tamsulosin still have remaining bladder irritative symptoms. Add Solifenacin in 12 weeks.After 12<br /> weeks, re-evaluate the changes of symptoms. Noting total IPSS score, total obstructive symptoms score, total<br /> irritative symptoms score, quality of life (QOL) index, Qmax and post-void residual volume (PVR).<br /> Results: Totally 54 patients, aged 62.5 ± 8.6 years old. After 12 weeks of combined therapy Solifenacin 5 mg<br /> / day and tamsulosin 0.4 mg / day: all storage symptoms (frequency, urgency, nocturia) and post-micturition<br /> symptom (incomplete emtying) are improved. The obstructive symptoms have not changed much. The change in<br /> QoL is significant. No statistical changes in Qmax and PVR.<br /> Conclusions: The additional administration of solifenacin to patients with LUTS treated with tamsulosin, is<br /> effective in controlling remaining irritative symptoms.<br /> Keywords: Solifenacin, Tamsulosin, LUTS, BPH.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Bàng quang tăng hoạt gồm các triệu chứng<br /> tiểu lắt nhắt, tiểu đêm, tiểu gấp... là hiện tượng<br /> thường thấy kết hợp trong triệu chứng đường<br /> niệu dưới do tuyến tiền liệt (TTL) ở bệnh nhân<br /> nam lớn tuổi. Bảng thang điểm quốc tế IPSS cho<br /> thấy cần phải khảo sát và đánh giá mức độ trên<br /> cả 2 nhóm triệu chứng tắc nghẽn và kích thích.<br /> Đây là vấn đề cơ bản trong chọn lựa quyết định<br /> điều trị và đánh giá hiệu quả điều trị. Nhiều<br /> thống kê trên thế giới cho thấy trong đa số các<br /> trường hợp thì kết hợp triệu chứng là thường<br /> gặp nhất.<br /> Tamsulosin là 1 thuốc chẹn α1 chuyên biệt<br /> trên hệ niệu được sử dụng phổ biến trong điều<br /> trị tăng sinh lành tính TTL. Solefinacin là một<br /> thuốc thuộc nhóm kháng nuscarinic thường<br /> dùng để điều trị bàng quang tăng hoạt. Trong<br /> nghiên cứu này, chúng tôi sử dụng và đánh giá<br /> hiệu quả của Solifenacin trên những bệnh nhân<br /> có triệu chứng đường niệu dưới do tăng sinh<br /> lành tính TTL đã được điều trị bằng Tamsulosin<br /> nhưng qua theo dõi không thấy có thuyên giảm<br /> các triệu chứng kích thích.<br /> <br /> Mục tiêu<br /> Đánh giá hiệu quả của sự kết hợp Solefinacin<br /> với Tamsulosin trong điều trị triệu chứng đường<br /> niệu dưới do tăng sinh lành tính TTL, trên<br /> những bệnh nhân có cả 2 nhóm triệu chứng tắc<br /> nghẽn và kích thích, đã được điều trị bằng<br /> Tamsulosin nhưng không cải thiện nhóm triệu<br /> <br /> chứng kích thích.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG– PHƯƠNGPHÁP NGHIÊNCỨU<br /> Nghiên cứu lâm sàng, mô tả cắt ngang.<br /> <br /> Tiêu chuẩn chọn bệnh<br /> - Bệnh nhân nam, tuổi ≥ 50t, có triệu chứng<br /> đường tiết niệu dưới do tăng sinh lành tính TTL.<br /> Tổng điểm IPSS ≥ 10, trong đó tổng điểm nhóm<br /> triệu chứng kích thích (tiểu nhiều lần, tiểu gấp,<br /> tiểu đêm) ≥ 5.<br /> - Ghi nhận: điểm chất lượng sống (QoL), thể<br /> tích TTL, Qmax (niệu dòng đồ), thể tích nước<br /> tiểu tồn lưu (PVR, đo bằng siêu âm bụng sau khi<br /> đi tiểu)<br /> - Đã được điều trị trong 4 – 6 tuần với<br /> Tamsulosin 0,4 mg/ngày nhưng vẫn còn khó<br /> chịu vì triệu chứng kích thích bàng quang.<br /> - Được xem như còn triệu chứng kích thích<br /> nhưng không thuyên giảm khi tổng các triệu<br /> chứng chứa đựng (tiểu lắt nhắt nhiều lần, tiểu<br /> gấp, tiểu đêm) vẫn không thuyên giảm, còn ≥<br /> 5 điểm.<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> - Khi có tiêu chuẩn chỉ định sinh thiết TTL vì<br /> nghi ngờ ung thư (theo hướng dẫn của hội Tiết<br /> niệu – Thận học VN) như: có nhân cứng khi<br /> thăm khám trực tràng, PSA > 10 ng/ml, PSA = 4 –<br /> 10 ng/ml và tỷ lệ PSA tự do/tổng > 20%.<br /> - Thể tích TTL > 40 ml<br /> - Có dấu hiệu tắc nghẽn khá nặng: Qmax< 5<br /> ml/s, hay PVR > 100 ml.<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Bình Dân 2014<br /> <br /> 367<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Số 1 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Theo dõi và đánh giá kết quả điều trị<br /> - Tiếp tục cho bệnh nhân Tamsulosin 0,4<br /> mg/ngày, và thêm Solifenacin 5 mg/ngày trong<br /> 12 tuần<br /> - Sau 12 tuần, đánh giá lại sự thay đổi điểm<br /> của mỗi triệu chứng trong 7 triệu chứng. Ghi<br /> nhận tổng điểm IPSS, tổng điểm tắc nghẽn, tổng<br /> điểm chứa đựng, điểm chất lượng sống (QoL),<br /> Qmax, thể tích tồn lưu (PVR).<br /> - Xử lý số liệu bằng phần mềm SPSS.<br /> <br /> 2,0 ± 1,7<br /> 2,9 ± 1,4<br /> 2,8 ± 1,5<br /> <br /> 1,4 ± 1,3<br /> 1,8 ± 1,0<br /> 1,3 ± 1,2<br /> <br /> P < 0,05<br /> P < 0,01<br /> P < 0,01<br /> <br /> 3,1 ± 1,2<br /> <br /> 2,2 ± 1,2<br /> <br /> P < 0,01<br /> <br /> IPSS t ng xu t<br /> <br /> 6,7 ± 3,7<br /> 8,9 ± 2,8<br /> 15,5 ±6,2<br /> 4,2 ± 1,2<br /> <br /> 5,2 ± 3,2<br /> 5,3 ± 2,6<br /> 10,4 ±5,1<br /> 3,0 ± 1,2<br /> <br /> P < 0,05<br /> P < 0,01<br /> P < 0,01<br /> P < 0,05<br /> <br /> IPSS ch a đ ng<br /> IPSS t ng QoL<br /> <br /> Bảng 2: Sự thay đổi của Qmax và PVR sau 12 tuần<br /> điều trị kết hợp Solifenacin và Tamsulosin<br /> Qmax (ml/giây)<br /> Th tích t n lưu (PVR)<br /> <br /> Trư c<br /> Sau<br /> P<br /> 10,9 ± 6,2 13,3 ± 8,9 >0,05<br /> 32,6 ± 23,3 40,8 ± 22,7 >0,05<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Tổng cộng có 54 bệnh nhân, tuổi TB = 62,5 ±<br /> 8,6t. Không có bệnh nhân nào bỏ thuốc hay<br /> ngưng điều trị vì tác dụng phụ.<br /> Tổng số điểm IPSS khi chưa điểu trị là 19,6 ±<br /> 7,3 (14 – 22), sau 4 – 6 tuần đơn trị bằng<br /> Tamsulosin 0,4 mg/ngày thì giảm còn 15,5 ± 6,2<br /> (10 – 20) (p< 0,01). Thay đổi có ý nghĩa thống kê.<br /> Sự thay đổi của các triệu chứng tắc nghẽn từ 10,4<br /> ± 3,6, giảm xuống 6,7 ± 3,7 (p< 0,01).<br /> Sau 12 tuần, điều trị tiếp, kết hợp Solifenacin<br /> và Tamsulosin:<br /> - Tất cả các triệu chứng chứa đựng (tiểu lắt<br /> nhắt, tiểu gấp, tiểu đêm) và triệu chứng sau<br /> tiểu (tiểu không hết) đều cải thiện, có ý nghĩa<br /> thống kê.<br /> - Những triệu chứng tắc nghẽn còn lại không<br /> thay đổi nhiều. Sự thay đổi không có ý nghĩa<br /> thống kê.<br /> - Sự thay đổi về chất lượng sống có ý nghĩa<br /> thống kê<br /> - Không thay đổi có ý nghĩa thống kê về<br /> Qmax và PVR.<br /> Bảng 1: Sự thay đổi của các điểm triệu chứng sau 12<br /> tuần điều trị kết hợp Solifenacin và Tamsulosin<br /> Tri u ch ng<br /> Ph i r n<br /> <br /> Trư c<br /> 1,0 ± 1,3<br /> <br /> Sau<br /> 0,8 ± 1,2<br /> <br /> P<br /> P = 0,52<br /> <br /> Tia y u<br /> <br /> 2,4 ± 1,8<br /> <br /> 2,0 ± 1,5<br /> <br /> P = 0,06<br /> <br /> Ng t quãng<br /> <br /> 1,5 ± 1,3<br /> <br /> 1,4 ± 1,3<br /> <br /> P = 0,64<br /> <br /> 368<br /> <br /> Không h t<br /> Nhi u l n<br /> Ti u g p<br /> Ti u đêm<br /> <br /> - Không dung nạp được Solifenacin vì tác<br /> dung phụ (khô miệng, táo bón, bứt rứt...)<br /> <br /> Lý do những triệu chứng tắc nghẽn cải<br /> thiện không đáng kể ở giai đoạn sau, khi<br /> điều trị kết hợp<br /> Những bệnh nhân được chọn đưa vào<br /> nghiên cứu là bệnh nhân đã được cho uống<br /> Tamsulosin trong 4 – 6 tuần trước. Thời gian này<br /> là thời gian đầu tác dụng của thuốc chẹn α1<br /> nhằm cải thiện các triệu chứng thuộc nhóm tắc<br /> nghẽn. Theo nhiều nghiên cứu, các triệu chứng<br /> này giảm nhanh trong vòng 4 – 6 tuần đầu, sau<br /> đó giảm chậm hơn. Số liệu cũng cho thấy, tông<br /> số điểm IPSS, sau 4 – 6 tuần đơn trị bằng<br /> Tamsulosin giảm từ 19,6 ± 7,3 còn 15,5 ± 6,2; và<br /> tổng số điểm tắc nghẽn từ 10,4 ± 3,6, giảm xuống<br /> 6,7 ± 3,7. Những thay đổi này có ý nghĩa thống<br /> kê. Nếu tiếp tục điều trị với Tamsulosin thì các<br /> triệu chứng tắc nghẽn cũng sẽ cải thiện chậm ở<br /> thời gian sau.<br /> Sau 12 điều trị tiếp, có thêm Solifenacin 5<br /> mg/ngày, tổng số điểm tắc nghẽn thay đổi chậm<br /> và ít hơn, từ 6,7 ± 3,7 giảm còn 5,2 ± 3,2. Sự thay<br /> đổi này không có ý nghĩa thống kê nếu tính từng<br /> triệu chứng một, tuy nhiên nếu gộp tất cả lại thì<br /> tổng điểm thay đổi có ý nghĩa thống kê (p