Đánh giá mức độ cải thiện độ ứ nước thận sau mổ nội soi lấy sỏi niệu quản ngả hông lưng có đặt thông JJ

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 3 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ CẢI THIỆN ĐỘ Ứ NƯỚC THẬN SAU MỔ NỘI SOI<br /> LẤY SỎI NIỆU QUẢN NGẢ HÔNG LƯNG CÓ ĐẶT THÔNG JJ<br /> Nguyễn Thiện Trung*, Trần Văn Nguyên*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục đích: Đánh giá mức độ cải thiện độ ứ nước thận qua siêu âm trên bệnh nhân sau phẫu thuật nội soi<br /> hông lưng sau phúc mạc lấy sỏi niệu quản có đặt thông JJ.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: nghiên cứu mô tả cắt ngang trên các bệnh nhân sau phẫu thuật<br /> nội soi hông lưng sau phúc mạc lấy sỏi niệu quản có đặt thông JJ từ tháng 3/2010 đến tháng 4/2011 tại bệnh viện<br /> Đa khoa Thành phố Cần thơ.<br /> Kết quả: Sự cải thiện độ ứ nước thận qua siêu âm trên 33 bệnh nhân sau phẫu thuật nội soi hông lưng sau<br /> phúc mạc lấy sỏi niệu quản có đặt thông JJ. Sau phẫu thuật 1 tuần, có 60,6% bệnh nhân có cải thiện độ ứ nước<br /> thận. Sau 3-4 tuần, có 91% bệnh nhân có cải thiện độ ứ nước thận, trong đó có 36,4% bệnh nhân hồi phục về<br /> bình thường.<br /> Kết luận: Trên bệnh nhân sau phẫu thuật nội soi hông lưng sau phúc mạc lấy sỏi niệu quản có đặt thông JJ,<br /> độ ứ nước thận được cải thiện rõ rệt sau phẫu thuật 3-4 tuần, vì thế chúng tôi đề nghị nên rút thông JJ sau phẫu<br /> thuật 3-4 tuần.<br /> Từ khóa: độ ứ nước thận, phẫu thuật nội soi hông lưng sau phúc mạc lấy sỏi niệu quản.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> EVALUATE THE ALLEVIATION OF HYDRONEPHROSIS IN PATIENTS AFTER<br /> RETROPERITONEAL LAPAROSCOPIC URETEROLITHOTOMY WITH INDWELLING JJ STENT<br /> Nguyen Thien Trung, Tran Van Nguyen<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 3 - 2011: 51 - 53<br /> Objectives: To evaluate the alleviation of hydronephrosis by ultrasonography in patients after retroperitoneal<br /> laparoscopic ureterolithotomy with indwelling JJ stent.<br /> Patients and methods: Cross-sectional study in patients who underwent retroperitoneal laparoscopic<br /> ureterolithotomy with indwelling JJ stent from 3/2010 to 4/2011 at Cantho General Hospital.<br /> Results: 33 patients after retroperitoneal laparoscopic ureterolithotomy with indwelling JJ stent were<br /> evaluated the alleviation of hydronephrosis by ultrasonography. After 1 week, there were 60.6% of patient<br /> alleviated the degree of hydronephrosis. After 3-4 week, there were 91% of patient alleviated the degree of<br /> hydronephrosis, and 39.4% of all patients were recovered to normal kidney.<br /> Conclusions: In patients underwent retroperitoneal laparoscopic ureterolithotomy with indwelling JJ stent,<br /> the degree of hydronephrosis was alleviated dramatically after 3-4 weeks. Therefore, we suggest that JJ stent should<br /> be removed after 3-4 weeks.<br /> Keywords: hydronephrosis, retroperitoneal laparoscopic ureterolithotomy.<br /> ứng dụng rộng rãi trong một số bệnh lý. Trong<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> điều trị sỏi niệu quản, phẫu thuật nội soi hông<br /> Phẫu thuật nội soi trong niệu khoa đã được<br /> lưng sau phúc mạc lấy sỏi đứng một vị trí khá<br /> Trường Đại học Y Dược Cần Thơ<br /> Tác giả liên lạc: Bs. Nguyễn Thiện Trung, ĐT: 0982952424,<br /> *<br /> <br /> Chuyên Đề Thận Niệu<br /> <br /> Email: luckystorm2004@gmail.com<br /> <br /> 51<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 3 * 2011<br /> <br /> quan trọng trong những trường hợp sỏi khó hay<br /> những đơn vị chưa trang bị được các phương<br /> tiện tối ưu hơn như máy tán sỏi ngoài cơ thể hay<br /> nội soi tán sỏi bằng thủy động học, LASER hay<br /> siêu âm (6)(7)(8).Sau phẫu thuật việc có cần thiết<br /> đặt thông JJ lưu niệu quản hay không còn là vấn<br /> đề đáng bàn cãi, bên cạnh việc hỗ trợ hồi phục<br /> nhanh cho bệnh nhân, còn có các nguy cơ biến<br /> chứng khi đặt thông JJ. Chúng tôi thực hiện<br /> nghiên cứu này bước đầu nhằm đánh giá khả<br /> năng cải thiện độ ứ nước thận sau khi được đặt<br /> thông JJ và sự cải thiện này thực sự diễn ra trong<br /> khoảng thời gian bao lâu và thời điểm nào là<br /> thích hợp nhất để rút thông JJ, từ đó hạn chế<br /> được nhiều nguy cơ biến chứng do thông JJ gây<br /> nên. Bệnh nhân được siêu âm lúc tái khám sau<br /> phẫu thuật 1 tuần và sau 3-4 tuần, độ ứ nước<br /> thận được ghi nhận lại.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN<br /> CỨU<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Bệnh nhân được chỉ định nhập viện tại<br /> Bệnh viện Đa khoa Thành phố Cần Thơ với<br /> chẩn đoán sỏi niệu quản hay sỏi bể thận, được<br /> chỉ định mổ nội soi hông lưng sau phúc mạc lấy<br /> sỏi, kèm đặt thông JJ, trong khoảng thời gian từ<br /> 03/2010 – 04/2011.<br /> Tiêu chuẩn chọn mẫu: tất cả các bệnh nhân<br /> sau phẫu thuật nội soi hông lưng sau phúc mạc<br /> lấy sỏi niệu quản, có đặt thông JJ, không giới<br /> hạn tuổi, giới, bệnh lý kèm theo.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Phương pháp<br /> Nghiên cứu mô tả cắt ngang.<br /> Phương pháp chọn mẫu: chọn mẫu thuận<br /> tiện. Cỡ mẫu: tất cả các bệnh nhân thỏa tiêu<br /> chuẩn chọn mẫu, nhập viện từ 03/2010 đến<br /> 04/2011.<br /> Bệnh nhân được phẫu thuật nội soi hông<br /> lưng sau phúc mạc lấy sỏi, kèm đặt thông JJ. Sau<br /> 1 tuần, và sau 3-4 tuần bệnh nhân được đánh giá<br /> lại độ ứ nước thận qua siêu âm.<br /> <br /> 52<br /> <br /> Định nghĩa<br /> Thận ứ nước là hậu quả của tình trạng tắc<br /> đường dẫn niệu trong hoặc ngoài đường tiết<br /> niệu, nước tiểu sản xuất ra sẽ ứ lại trong thận,<br /> khiến thận-niệu quản dãn (4).<br /> Phân độ ứ nước thận trên siêu âm: nhẹ (độ<br /> 1), trung bình (độ 2), nặng ( độ 3) (9).<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Tổng số bệnh nhân tham gia nghiên cứu là<br /> 33 bệnh nhân. Tỉ lệ nam nhiều hơn nữ (17/16).<br /> Tuổi trung bình 46,61 tuổi (trẻ nhất 23-cao nhất<br /> 80). Nhóm tuổi 30-50 chiếm tỉ lệ cao nhất<br /> (51,5%). Trước khi phẫu thuật, thận ứ nước độ 3<br /> chiếm 42,4%, thận ứ nước độ 2 chiếm 36,4%,<br /> thận ứ nước độ 1 chiếm 21,2%. Sau phẫu thuật 1<br /> tuần có 60,6% bệnh nhân cải thiện về độ ứ nước<br /> thấp hơn nhưng chưa có bệnh nhân nào có thận<br /> hồi phục về bình thường và 39,4% bệnh nhân<br /> không cải thiện mức độ ứ nước. Sau phẫu thuật<br /> 3-4 tuần có 91% bệnh nhân cải thiện độ ứ nước,<br /> trong đó có 36,4% bệnh nhân có thận hồi phục<br /> về bình thường, còn lại 9% bệnh nhân không cải<br /> thiện độ ứ nước. Tóm lại, sau phẫu thuật 3-4<br /> tuần thận ứ nước độ 3 chiếm 3%, thận ứ nước<br /> độ 2 chiếm 21,2%, thận ứ nước độ 1 chiếm<br /> 39,4%, thận không ứ nước chiếm 36,4%.<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Sự xuất hiện thông JJ đã mang lại nhiều lợi<br /> ích trong lĩnh vực niệu khoa. Sau phẫu thuật lấy<br /> sỏi, thông JJ thường được lưu để đảm bảo sự<br /> thông lưu niệu quản được tối ưu. Trong quá<br /> trình mang thông bệnh nhân được hẹn tái khám<br /> để đánh giá vị trí thông, tình trạng ứ nước thận<br /> và các biến chứng do thông gây nên. Chúng tôi<br /> chọn thời gian tái khám cho bệnh nhân là sau<br /> phẫu thuật 1 tuần và sau phẫu thuật 3-4 tuần,<br /> lựa chọn cân nhắc để giảm tối đa chi phí cho<br /> bệnh nhân, sau phẫu thuật 3-4 tuần đánh giá<br /> lại mức độ ứ nước thận chúng tôi đề nghị rút<br /> thông JJ sau khi kiểm tra. Theo nghiên cứu<br /> của Dương Văn Trung và Trần Quốc Anh(2) đề<br /> nghị rút thông sau 20 ngày, theo tác giả<br /> Nguyễn Đạo Thuấn(5) và tác giả Gao ZL(3) đề<br /> <br /> Chuyên Đề Thận Niệu<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 3 * 2011<br /> nghị rút thông sau 4 tuần. Vì thế chúng tôi<br /> hẹn bệnh nhân tái khám sau 1 tuần và sau 3-4<br /> tuần kèm rút thông JJ.<br /> Nghiên cứu của chúng tôi ghi nhận sau<br /> phẫu thuật 1 tuần với thông JJ độ ứ nước thận<br /> được cải thiện sớm, với 60,6% bệnh nhân có<br /> cải thiện mức độ ứ nước về độ thấp hơn, tuy<br /> nhiên chưa bệnh nhân nào có thận trở về bình<br /> thường sau phẫu thuật 1 tuần, còn lại 39,4%<br /> bệnh nhân không cải thiện. Sự cải thiện trên<br /> có ý nghĩa thống kê với p