Đánh giá năng lực thực hành của học sinh trong dạy học Lịch sử ở trường trung học phổ thông

Trong bối cảnh môn Lịch sử chính thức trở thành môn học bắt buộc ở cấp trung học phổ thông (THPT) theo Thông tư 13/2022/TT-BGDĐT, việc nâng cao chất lượng dạy học lịch sử trở nên cấp thiết, đặc biệt là đổi mới phương pháp đánh giá. Bài viết này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đánh giá năng lực thực hành (NLTH) lịch sử, một yếu tố then chốt giúp giáo viên đo lường khả năng vận dụng tri thức vào thực tiễn của học sinh. Việc đánh giá hiệu quả NLTH không chỉ hỗ trợ điều chỉnh hoạt động dạy học, mà còn giúp học sinh phát triển toàn diện, xóa bỏ quan niệm sai lầm về môn học. Tuy nhiên, việc đánh giá NLTH lịch sử cho học sinh THPT còn đối mặt với nhiều thách thức, đòi hỏi một cơ sở lý luận và công cụ phù hợp.

Giáo viên Lịch sử, nhà quản lý giáo dục, sinh viên sư phạm và các nhà nghiên cứu quan tâm đến đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá năng lực trong môn Lịch sử ở cấp trung học phổ thông.

Nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá năng lực thực hành (NLTH) của học sinh trong dạy học lịch sử ở trường trung học phổ thông (THPT), một khía cạnh quan trọng để đo lường khả năng vận dụng tri thức của học sinh vào thực tiễn. Bài viết trình bày cơ sở khoa học, định hướng xác định hệ thống NLTH cần thiết và đề xuất các công cụ, cách thức đánh giá phù hợp với mục tiêu môn học và định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh. Tác giả đã tổng hợp lý luận từ các văn bản pháp lý quan trọng như Thông tư số 13/2022/TT-BGDĐT, cùng các công trình nghiên cứu về dạy học lịch sử phát triển năng lực, đồng thời tiến hành thử nghiệm và khảo sát tại các trường THPT. Bài viết làm rõ khái niệm NLTH lịch sử, nhấn mạnh tầm quan trọng của nó trong việc chuyển đổi từ giáo dục truyền thụ kiến thức sang bồi dưỡng phẩm chất và năng lực cho người học. Để đạt được điều này, hệ thống năng lực thực hành lịch sử được xác định chi tiết, bao gồm năng lực xây dựng đồ dùng trực quan, khai thác và sử dụng tư liệu, trình bày vấn đề lịch sử, và tham gia hoạt động ngoại khóa. Công cụ đánh giá, đặc biệt là bảng tiêu chí (Rubric) với các mức độ và thang điểm cụ thể, được thiết kế nhằm đảm bảo độ tin cậy và tính giá trị, thúc đẩy sự tích cực và tiến bộ của học sinh. Những đề xuất này có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả đánh giá NLTH, giúp học sinh không chỉ hiểu biết quá khứ mà còn vận dụng kiến thức một cách thực tế, đóng góp vào mục tiêu giáo dục toàn diện.