Đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán gắn liền với quá trình xây dựng và phát triển kiểm toán nhà nước

TRÖÔØNG ÑAØO TAÏO VAØ BOÀI DÖÔÕNG NGHIEÄP VUÏ KIEÅM TOAÙN – 20 NAÊM XAÂY DÖÏNG VAØ PHAÙT TRIEÅN<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> THAØNH QUAÛ 20 NAÊM HOAÏT ÑOÄNG<br /> KHOA HOÏC VAØ COÂNG NGHEÄ CUÛA TRÖÔØNG<br /> ÑAØO TAÏO VAØ BOÀI DÖÔÕNG NGHIEÄP VUÏ KIEÅM TOAÙN<br /> GAÉN LIEÀN VÔÙI QUAÙ TRÌNH XAÂY DÖÏNG VAØ PHAÙT TRIEÅN<br /> KIEÅM TOAÙN NHAØ NÖÔÙC<br /> <br /> PGS.TS. Nguyễn Đình Hòa*<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> K<br /> iểm toán nhà nước (KTNN) ra đời trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam chuyển từ nền kinh<br /> tế vận hành theo cơ chế kế hoạch tập trung, bao cấp sang cơ chế thị trường định hướng xã<br /> hội chủ nghĩa. KTNN là cơ quan được thành lập mới, không có cơ quan tiền thân, do đó,<br /> KTNN phải tự nghiên cứu và tổng kết, đúc rút những bài học kinh nghiệm từ các KTNN<br /> khu vực và thế giới để xây dựng và từng bước hoàn thiện về cơ cấu tổ chức bộ máy, phương pháp chuyên<br /> môn, nghiệp vụ. Chính vì vậy, hoạt động Khoa học và công nghệ (KH&CN) và thông tin khoa học của<br /> Trường Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán (Trường ĐT) trong những năm vừa qua đã có vai trò<br /> hết sức quan trọng trong việc xây dựng cơ sở lý luận và đúc rút kinh nghiệm thực tiễn góp phần vào quá<br /> trình xây dựng và phát triển KTNN. Bài viết sẽ tập trung đánh giá những đóng góp của Trường trong hoạt<br /> động KH&CN đối với hoạt động cũng như sự phát triển của KTNN, chỉ ra những tồn tại hạn chế và đề<br /> xuất các kiến nghị giải pháp để nâng cao chất lượng KH&CN và thông tin khoa học của Trường trong thời<br /> gian tới.<br /> Từ khóa: Hoạt động khoa học & công nghệ của Trường ĐTBDNV kiểm toán;<br /> Achievement of 20 years of scientific and technological activities of the Audit Training Institute<br /> (ATI) associated with the process of building and development of the State Audit<br /> The State Audit Office of Vietnam (SAV) was born in the context of the transition from a centrally<br /> planned economy to a socialist-oriented market economy. The State Audit is a newly established body with no<br /> precursors, therefore, the State Audit must study and summarize lessons learned from the SAIs in region and<br /> world in order to build and step by step improve the State Audit Office of Vietnam. Improved organizational<br /> structure, professional methods. Therefore, the scientific and technological activities and informational<br /> communication of the ATI in recent years have played a very important role in the construction theoretical<br /> bases and practical experiences to contruct and develope the SAV. The paper will focus on evaluating the<br /> contribution of the ATI to the development and operation of the State Audit, identifying shortcomings<br /> and proposing solutions to improve the quality of scientific and technological activitiesand scientific<br /> informational communicationof the ATI in the coming time.<br /> Key words: Scientific and technological activities of the Audit Training Institute (ATI)<br /> *Phó Giám đốc Trường Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán<br /> <br /> 6 Số 113 - tháng 3/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br />  1. Những đóng góp của Trường đối với sự phát đã tập trung trí tuệ, sức lực và tâm huyết để nghiên<br /> triển của KTNN thông qua hoạt động KH&CN cứu và giải quyết những vấn đề cơ bản sau đây:<br /> và thông tin KH trong 20 năm qua<br /> - Nghiên cứu làm rõ cơ sở khoa học, cơ sở thực<br /> 1.1. Hoạt động nghiên cứu khoa học tiễn khẳng định bản chất, chức năng, nhiệm vụ,<br /> KTNN chính thức được công nhận là đầu mối phạm vi, lợi ích, triết lý hoạt động và thẩm quyền<br /> khoa học và công nghệ từ năm 1996 và từ khi thành của KTNN, là cơ sở khoa học và thực tiễn để<br /> lập năm 1997, Trường ĐT trở thành cơ quan đại KTNN kiến nghị Đảng, Nhà nước xây dựng khung<br /> diện cho KTNN, đảm nhiệm về hoạt động KH & khổ pháp lý về tổ chức và hoạt động của KTNN(<br /> CN. Hoạt động KH&CN của Trường ĐT trong 20 hiến định địa vị pháp lý; ban hành Luật KTNN; các<br /> năm qua bao gồm việc tổ chức quản lý và triển khai văn bản quy phạm pháp luật khác...).<br /> thực hiện nghiên cứu 363 đề tài NCKH các cấp, - Nghiên cứu hoạch định chiến lược, giải pháp<br /> trong đó có 02 đề tài độc lập cấp Nhà nước, 171 đề xây dựng hoàn thiện tổ chức bộ máy và hoạt động<br /> tài NCKH cấp Bộ và 190 đề tài NCKH cấp cơ sở.<br /> của KTNN nhằm góp phần xây dựng nền tài chính<br /> Có thể đánh giá khái quát hoạt động KH&CN quốc gia minh bạch, bền vững phục vụ hiệu quả<br /> trong 20 năm qua ở một số khía cạnh sau đây: chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước;<br /> Về chất lượng hoạt động nghiên cứu khoa học: - Nghiên cứu để làm rõ nhận thức về nội dung và<br /> Về cơ bản, các đề tài nghiên cứu đã hoàn thành kết cấu hệ thống các chuẩn mực, hệ thống phương<br /> mục tiêu, nội dung nghiên cứu và được đánh giá pháp, quy trình kiểm toán gắn với các đối tượng<br /> tương đối tốt, đặc biệt trong giai đoạn 1996 - 2005, kiểm toán chung và các đối tượng kiểm toán đặc<br /> khoảng 30% đề tài các cấp đạt kết quả xuất sắc, 60% thù (như NSNN; các doanh nghiệp nhà nước; các<br /> đề tài đạt loại khá và 10% đề tài đạt yêu cầu. tổ chức tín dụng; các dự án đầu tư xây dựng như<br /> Một trong những điểm nổi bật đáng ghi nhận các dự án ODA, BOT, BT...; nợ công, các chương<br /> của hoạt động NCKH của KTNN trong 20 năm trình mục tiêu quốc gia; kiểm toán môi trường…)<br /> qua là có tính ứng dụng cao; hoạt động KH&CN cũng như phát triển các loại hình kiểm toán (kiểm<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 113 - tháng 3/2017 7<br /> TRÖÔØNG ÑAØO TAÏO VAØ BOÀI DÖÔÕNG NGHIEÄP VUÏ KIEÅM TOAÙN – 20 NAÊM XAÂY DÖÏNG VAØ PHAÙT TRIEÅN<br /> <br /> toán tài chính, kiểm toán tuân thủ, kiểm toán hoạt thông tin của Trường, tiền thân của Trung tâm Tin<br /> động, kiểm toán lồng ghép chuyên đề hỗn hợp); học của KTNN khi đề án này do Trường khởi thảo<br /> và đã được thông qua.<br /> - Nghiên cứu để xây dựng, hoàn thiện và ban<br /> hành Hệ thống hồ sơ, mẫu biểu kiểm toán ngày - Nghiên cứu về phương thức tổ chức thực hiện<br /> càng tiệm cận tính khoa học, hiệu quả, tiện ích, các loại hình kiểm toán, cách thức lập kế hoạch<br /> đơn giản và khả thi trong thực tế nhằm nâng cao kiểm toán trung và dài hạn phân cấp cho các<br /> chất lượng, hiệu quả công tác kiểm toán; hiệu lực, KTNN chuyên ngành, khu vực, tránh chồng chéo<br /> hiệu quả của việc thực hiện kết luận, kiến nghị hay bỏ sót đối tượng và khách thể kiểm toán, khai<br /> kiểm toán và công tác quản lý. thác một cách hiệu quả năng lực, thế mạnh kiểm<br /> toán của toàn Ngành;<br /> - Nghiên cứu cơ sở khoa học, cơ sở thực tiễn<br /> của việc hoạch định mục tiêu, chương trình, nội - Nghiên cứu thiết lập và xử lý các quan hệ: giữa<br /> dung, phương pháp, phương thức tổ chức quản lý cơ quan khoa học công nghệ, cơ sở đào tạo của<br /> công tác đào tạo và bồi dưỡng cán bộ công chức KTNN chuyên ngành, KTNN khu vực và các đơn<br /> KTNN; nghiên cứu về chuẩn mực đạo đức nghề vị trực thuộc KTNN; mối quan hệ phối hợp với các<br /> nghiệp kiểm toán viên, về văn hóa giao tiếp ứng cơ quan hữu quan trong bộ máy nhà nước nhằm<br /> xử của KTV nhà nước để ĐTBD xây dựng một đội hình thành sự phối hợp chặt chẽ hiệu quả khi triển<br /> ngũ kiểm toán viên tinh thông nghiệp vụ, có đạo khai hoạt động kiểm toán theo kế hoạch trung hạn<br /> đức nghề nghiệp và bản lĩnh với tác phong chuyên và dài hạn của KTNN;<br /> nghiệp, có khả năng xử lý mọi tình huống nảy sinh<br /> - Nghiên cứu các vấn đề về hợp tác quốc tế<br /> trong hoạt động kiểm toán,theo phương châm:<br /> trong hoạt động kiểm toán (bao gồm kinh nghiệm<br /> “Công minh, chính trực, nghệ tinh, tâm sáng”.<br /> xây dựng Luật, chuẩn mực, quy trình kiểm toán; tổ<br /> Bộ chương trình này bao gồm từ đào tạo, bồi chức bộ máy; đào tạo bồi dưỡng cán bộ) nhằm tận<br /> dưỡng kiến thức, kỹ năng và đạo đức nghề nghiệp dụng kinh nghiệm, trí tuệ của KTNN các quốc gia<br /> của KTV nhà nước theo hướng cơ bản ngày càng tiên tiến qua các dự án ODA, GTZ, JICA…<br /> hiện đại, hội nhập quốc tế và phù hợp với điều kiện<br /> - Nghiên cứu phát triển hệ thống kiểm toán Việt<br /> thực tiễn Việt Nam.<br /> Nam và mối quan hệ giữa các phân hệ trong hệ<br /> - Nghiên cứu để ứng dụng các phương pháp thống kiểm toán (bao gồm 3 phân hệ: KTNN, kiểm<br /> kiểm toán hiện đại, đặc biệt là công nghệ thông tin toán độc lập, kiểm toán nội bộ). Đối với những vấn<br /> cho hoạt động kiểm toán. Kết quả nghiên cứu của đề này đã thu hút thêm lực lượng nghiên cứu và sự<br /> những đề tài này là cơ sở xây dựng các phần mềm trợ giúp từ Bộ Tài chính, Ủy ban Thường vụ Quốc<br /> ứng dụng tin học vào hoạt động kiểm toán, đặc biệt hội, Hội Kế toán và kiểm toán Việt Nam (VAA), các<br /> là phục vụ cho việc tổng hợp kết quả kiểm toán, công ty kiểm toán độc lập, các trường đại học và cả<br /> xử lý việc lập báo cáo kiểm toán và tiếp cận dần một số tổ chức quốc tế.<br /> việc hình thành các phần mềm kiểm toán chuyên<br /> Kể từ những năm đầu xây dựng và phát triển,<br /> biệt cho KTNN, trước hết là cho các lĩnh vực quan<br /> Trường ĐT đã chủ động đề xuất và chủ trì nghiên<br /> trọng (như NSNN, đầu tư dự án, nợ công, doanh<br /> cứu Đề tài khoa học cấp nhà nước: “Cơ sở lý luận<br /> nghiệp nhà nước, các tổ chức tín dụng – ngân<br /> và thực tiễn phát triển hệ thống kiểm toán ở Việt<br /> hàng) và cho tất cả loại hình kiểm toán tài chính,<br /> Nam”. Đề tài nghiệm thu đạt loại xuất sắc, đã cung<br /> kiểm toán tuân thủ và kiểm toán hoạt động.<br /> cấp một cách toàn diện cả về phương diện lý luận<br /> Những đề tài đầu tiên trong lĩnh vực CNTT đã và thực tiễn để phát triển hệ thống kiểm toán ở<br /> góp phần quan trọng cho việc hình thành phòng Việt Nam và mối quan hệ giữa các phân hệ kiểm<br /> <br /> 8 Số 113 - tháng 3/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br /> toán với hoạt động của<br /> cơ quan KTNN. Không<br /> chỉ nghiên cứu các vấn<br /> đề nội tại của KTNN,<br /> Trường ĐT đã chủ động<br /> đề xuất và chủ trì nghiên<br /> cứu đề tài cấp nhà nước:<br /> “Luận cứ khoa học xây<br /> dựng Luật kiểm toán độc<br /> lập ở Việt Nam trong quá<br /> trình phát triển kinh tế thị<br /> trường định hướng xã hội<br /> chủ nghĩa và thực hiện hội<br /> nhập kinh tế quốc tế”. 2008-2009 và khủng hoảng nợ công của một số nước<br /> tại Châu Âu dưới góc nhìn kiểm toán”; hay đề tài<br /> - Hoạt động KH&CN đã nghiên cứu chuyên sâu<br /> “Nâng cao giá trị, lợi ích của hoạt động kiểm toán<br /> về các lĩnh vực kiểm toán mới, nghiên cứu những<br /> nhà nước trong hoạch định và điều hành chính sách<br /> vấn đề phát sinh trong thực tiễn quản lý và sử dụng<br /> kinh tế vĩ mô”...<br /> nguồn lực công của nền kinh tế và hoạt động kiểm<br /> toán, nhằm đáp ứng yêu cầu của Quốc hội, Chính Những năm gần đây, khi xã hội đã có sự thay<br /> phủ và xã hội như: Kiểm toán các Chương trình đổi trong nhận thức về vai trò của KTNN trong<br /> mục tiêu quốc gia; kiểm toán các chuyên đề về quản lý tài chính, tài sản công và được hiến định<br /> chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ trong thời trong Hiến pháp năm 2013,Trường luôn chủ động<br /> kỳ khủng hoảng kinh tế; kiểm toán nợ công; kiểm đề xuất chủ trì nghiên cứu các đề tài cấp bộ phù<br /> toán quá trình tái cơ cấu tổng thể nền kinh tế; kiểm hợp với chức năng nhiệm vụ của KTNN gắn liền<br /> toán việc quản lý và sử dụng đất đai, tài nguyên với sự phát triển KTNN, hội nhập kinh tế quốc tế<br /> khoáng sản; kiểm toán các dự án BOT, BT, kiểm và hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường và nhà<br /> toán môi trường, kiểm toán lồng ghép... nước pháp quyền XHCN.<br /> <br /> Các đề tài mà Trường ĐT chủ trì nghiên cứu Bên cạnh đó công tác NCKH trong thời gian<br /> hoặc tham gia nghiên cứu luôn bám sát thực tiễn qua còn tập trung nghiên cứu xây dựng và hoàn<br /> <br /> hoạt động của KTNN, thực tiễn đời sống kinh tế xã thiện các chương trình đào tạo, bồi dưỡng cho các<br /> <br /> hội của đất nước. đối tượng theo kế hoạch và chiến lược phát triển<br /> KTNN; hoàn thiện công tác quản lý đào tạo. Tiêu<br /> Năm 2007 khi có những biểu hiện của gia tăng<br /> biểu các đề tài cấp Bộ năm 2012 “Giải pháp nâng<br /> nợ Chính phủ mà gắn với nó có thể là những hệ<br /> cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng công chức, kiểm<br /> lụy, Trường đã tổ chức nghiên cứu đề tài: “Kiểm<br /> toán viên theo định hướng chiến lược phát triển<br /> toán các khoản vay nợ, viện trợ Chính phủ và vai trò<br /> KTNN đến năm 2020”; Đề tài cấp Bộ 2014 “Xây<br /> của Kiểm toán nhà nước”. Khi nền kinh tế có biểu<br /> dựng chương trình và tổ chức đào tạo, bồi dưỡng hệ<br /> hiện của suy thoái, Trường đã tổ chức nghiên cứu<br /> thống các kỹ năng cho Kiểm toán viên Kiểm toán<br /> nhiều đề tài cấp bộ như: “Vai trò của Kiểm toán<br /> nhà nước”...<br /> nhà nước trong chính sách tài khóa, chính sách tiền<br /> tệ trong điều kiện khủng hoảng kinh tế”; đề tài cấp Về công tác quản lý khoa học<br /> <br /> Bộ “Các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý tài Là đầu mối quản lý khoa học, thường trực Hội<br /> chính công sau khủng hoảng tài chính toàn cầu năm đồng khoa học và Văn phòng Hội đồng khoa học<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 113 - tháng 3/2017 9<br /> TRÖÔØNG ÑAØO TAÏO VAØ BOÀI DÖÔÕNG NGHIEÄP VUÏ KIEÅM TOAÙN – 20 NAÊM XAÂY DÖÏNG VAØ PHAÙT TRIEÅN<br /> <br /> của KTNN, Trường đã hoàn thành tốt nhiệm vụ chuyên gia trao đổi, thảo luận một cách cởi mở và<br /> được giao. Các đề tài khoa học do Trường chủ trì dân chủ về những vấn đề liên quan đến địa vị pháp<br /> đều lựa chọn và ký hợp đồng với các nhà khoa học lý, chức năng nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức, hoạt động<br /> có uy tín để đảm bảo chất lượng nghiên cứu. Kết cũng như những vấn đề về chuyên môn nghiệp vụ<br /> quả nghiên cứu đều được tổ chức đánh giá, thẩm kiểm toán của KTNN.Thông qua kết quả của các<br /> định theo hướng dẫn của Bộ Khoa học và Công cuộc hội thảo đã từng bước khẳng định được vị trí,<br /> nghệ. Hàng năm, Trường luôn chủ động tham vai trò và giá trị hoạt động của KTNN đối với các<br /> mưu, đề xuất các chủ đề nghiên cứu, chủ đề hội vấn đề được Quốc hội và xã hội quan tâm như các<br /> thảo khoa học cấp Bộ để báo cáo Hội đồng khoa cuộc hội thảo về các chủ đề kiểm toán nợ công,<br /> học xem xét và trình Tổng KTNN quyết định. kiểm toán chính sách tài khóa và chính sách tiền<br /> Cho đến nay, về cơ bản các đề tài khoa học đều tệ, kiểm toán việc quản lý và sử dụng tài nguyên,<br /> được quản lý chặt chẽ theo đúng quy chế và đảm khoáng sản, kiểm toán quá trình tái cơ cấu nền<br /> bảo tiến độ nghiên cứu. Các kết quả nghiên cứu kinh tế, kiểm toán dự án BOT, BT...<br /> một mặt được ứng dụng trong hoạt động của ngành Năm 2016, đứng trước bức xúc của công luận<br /> hoặc làm cơ sở cho việc đề xuất các kiến nghị và về việc thu phí dự án BOT cũng như việc quản lý<br /> giải pháp đổi mới cơ chế quản lý kinh tế, tài chính và triển khai các dự án BOT, Trường đã tham mưu<br /> với Chính phủ, Quốc hội và các cơ quan nhà nước. cho lãnh đạo KTNN tổ chức Hội thảo khoa học cấp<br /> 1.2. Hoạt động thông tin khoa học và hợp tác Bộ năm 2016 với chủ đề “Những vấn đề đặt ra đối<br /> quốc tế trong lĩnh vực KH - CN với dự án BOT và vai trò của KTNN”. Đồng thời,<br /> <br /> Hoạt động thông tin khoa học và công nghệ của Trường cũng tổ chức các hội thảo khoa học “Những<br /> <br /> Trường ĐT gắn liền với công tác NCKH và triển thách thức của việc thực hiện kiểm toán hoạt động”,<br /> khai ứng dụng kết quả nghiên cứu của KTNN. hội thảo “Phát triển kiểm toán độc lập ở Việt Nam<br /> và xác lập mối quan hệ giữa Kiểm toán nhà nước<br /> Hoạt động thông tin khoa học của Trường trong<br /> và Kiểm toán độc lập”; phối hợp với ACCA tổ chức<br /> những năm qua đã cung cấp những thông tin có giá<br /> Hội thảo: “Kinh nghiệm quốc tế về kiểm soát chất<br /> trị cho lãnh đạo KTNN cân nhắc lựa chọn và quyết<br /> lượng kiểm toán và đảm bảo chất lượng kiểm toán”.<br /> định các định hướng về hoạt động KH & CN phù<br /> Các hội thảo này đã được dư luận xã hội đánh giá<br /> hợp cho từng giai đoạn phát triển của KTNN. Kết<br /> cao không những về mặt nội dung mà còn đánh<br /> quả NCKH đã hỗ trợ các đoàn kiểm toán trong việc<br /> giá tốt về công tác tổ chức. Qua việc tổ chức thành<br /> ứng dụng các vấn đề nghiên cứu vào thực tiễn hoạt<br /> công các hội thảo này không chỉ giúp KTNN giải<br /> động kiểm toán, giúp các kiểm toán viên tra cứu,<br /> quyết những vấn đề chuyên môn, nghiệp vụ, xác<br /> vận dụng các vấn đề lý luận vào học tập, nghiên<br /> định mục tiêu, nội dung, phạm vi kiểm toán, hồ<br /> cứu cũng như hoạt động kiểm toán. Ngoài ra, hoạt<br /> sơ, mẫu biểu một cách khoa học phù hợp với thực<br /> động thông tin khoa học còn góp phần phổ biến<br /> tiễn Việt Nam mà còn góp phần nâng cao uy tín và<br /> cập nhật chuyên môn, nghiệp vụ kiểm toán thông<br /> truyền thông về vai trò của KTNN trong công tác<br /> qua các cuộc hội thảo khoa học hàng năm của<br /> quản lý và sử dụng tài chính, tài sản công.<br /> KTNN do Trường ĐT chủ trì tổ chức phối hợp với<br /> các tổ chức trong và ngoài nước như: Ủy ban Tài Kết quả NCKH, tóm tắt các đề tài khoa học<br /> chính - Ngân sách của Quốc hội, Ngân hàng Thế các cấp đã được nghiệm thu được lưu trữ, quản lý<br /> giới, Ngân hàng Phát triển Châu Á, USAID, CPA và phục vụ tốt cho các đối tượng trong và ngoài<br /> Australia, Hiệp hội kế toán công chứng Vương KTNN qua hệ thống Thư viện Khoa học kiểm toán<br /> quốc Anh - ACCA... Các cuộc hội thảo khoa học là (đặt tại Trường ĐT), mạng nội bộ đặc biệt là trang<br /> diễn đàn để các nhà khoa học, các nhà quản lý, các Thông tin Điện tử của KTNN. Ngoài ra, còn có tờ<br /> <br /> 10 Số 113 - tháng 3/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br /> “Thông tin Khoa học” phát hành nội bộ trong cơ Có thể nói rằng, hoạt động KH & CN của<br /> quan KTNN, phát hành mỗi quý một số để thông Trường trong thời gian qua đã giải quyết căn<br /> báo các kết quả nghiệm thu đề tài NCKH và các lớp bản những vấn đề lý luận và thực tiễn đặt ra cho<br /> bồi dưỡng cán bộ kiểm toán trong ngành, các lớp KTNN, góp phần tạo ra một bước chuyển biến<br /> đào tạo, tư vấn về kế toán, kiểm toán, kinh nghiệm mạnh mẽ về chất lượng và tăng cường hiệu quả,<br /> quản lý, tài chính, thông tin về tài chính, kế toán, hiệu lực và uy tín hoạt động kiểm toán của KTNN.<br /> kiểm toán trong và ngoài nước. Hai mươi năm qua, cùng với quá trình xây dựng và<br /> phát triển, Trường luôn tập trung phát triển hoạt<br /> Hoạt động thông tin khoa học đã hỗ trợ việc<br /> động KH&CN theo hướng nghiên cứu ứng dụng,<br /> khai thác và thu thập thông tin KH & CN từ các<br /> chuyên sâu theo từng lĩnh vực làm cơ sở phát triển<br /> nguồn trong và ngoài nước, trong nội bộ ngành,<br /> các loại hình, phương pháp và công nghệ kiểm toán<br /> từ các hiệp hội nghề nghiệp quốc tế, các công ty<br /> mới, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của ngành theo<br /> kiểm toán quốc tế lớn như BigFour; xử lý, lưu trữ<br /> hướng ngày càng chuyên nghiệp và hiện đại.<br /> và quản lý nguồn thông tin KH & CN; phát hành<br /> các ấn phẩm khoa học làm diễn đàn nghiên cứu, 2. Những tồn tại và hạn chế về KH&CN và<br /> trao đổi của các nhà khoa học, các nhà quản lý, các thông tin KH<br /> chuyên gia trong và ngoài ngành; cung cấp thông Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được,<br /> tin KH & CN phục vụ hoạt động chuyên môn hoạt động KH&CN và thông tin khoa học của<br /> nghiệp vụ và các hoạt động KH & CN khác. Tuy Trường ĐT trong 20 năm qua cũng còn một số tồn<br /> vậy, để hoạt động thông tin khoa học đáp ứng được tại, hạn chế cần khắc phục trong thời gian tới để<br /> nhu cầu thực tiễn của ngành trong thời gian tới cần KH & CN và thông tin khoa học tiếp tục có những<br /> phải tăng cường hơn nữa về chất lượng các thông đóng góp tích cực hơn nữa trong quá trình triển<br /> tin khoa học, đảm bảo tính thời sự, tính khoa học khai thực hiện kế hoạch hành động thực hiện<br /> và hữu dụng của thông tin được cung cấp. Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2020. Các<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 113 - tháng 3/2017 11<br /> TRÖÔØNG ÑAØO TAÏO VAØ BOÀI DÖÔÕNG NGHIEÄP VUÏ KIEÅM TOAÙN – 20 NAÊM XAÂY DÖÏNG VAØ PHAÙT TRIEÅN<br /> <br /> hạn chế của hoạt động KH&CN được biểu hiện ở dẫn, thu hút nguồn nhân lực có trình độ cao, trẻ<br /> một số điểm sau đây: trung từ các đơn vị của KTNN và từ xã hội về làm<br /> việc tại Trường cho nên hiện nay đội ngũ nghiên<br /> Về chất lượng hoạt động NCKH: Nhìn chung kết<br /> cứu chuyên trách còn quá mỏng, cơ cấu các chuyên<br /> quả nghiên cứu của các đề tài đạt kết quả tốt vừa có<br /> ngành nghiên cứu chưa hợp lý, kinh nghiệm thực<br /> tính lý luận vừa có tính ứng dụng cao. Tuy nhiên,<br /> tiễn kiểm toán hạn chế nên ảnh hưởng không nhỏ<br /> vẫn còn một số đề tài chất lượng mới chỉ đạt yêu<br /> đến chất lượng và hiệu quả thực hiện nhiệm vụ<br /> cầu, những vấn đề và nội dung nghiên cứu chưa có<br /> KH&CN.<br /> sự đào sâu nghiên cứu, một số vấn đề chưa được<br /> giải quyết một cách triệt để, các giải pháp đề ra còn 3. Giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động<br /> chung chung, tính ứng dụng chưa cao. KH&CN và thông tin khoa học<br /> <br /> Về tiến độ thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu: Phần Để nâng cao chất lượng hoạt động KH&CNvà<br /> lớn các đề tài được tổ chức nghiên cứu nghiêm thông tin khoa học, đáp ứng mục tiêu đề ra của<br /> túc đảm bảo được tiến độ nghiên cứu. Tuy nhiên KTNN trong thời gian tới, công tác nghiên cứu và<br /> vẫn còn không ít đề tài nghiên cứu chậm về tiến thông tin khoa học của Trường ĐT cần chú trọng<br /> độ. Tiến độ nghiên cứu không đảm bảo, trước hết một số giải pháp cụ thể sau đây:<br /> đã ảnh hưởng trực tiếp đến việc ứng dụng kết quả<br /> Thứ nhất, phát triển đội ngũ cán bộ NCKH. Lực<br /> nghiên cứu của đề tài vào thực tiễn ngoài ra còn<br /> lượng cán bộ NCKH là nhân tố cơ bản quyết định<br /> ảnh hưởng đến việc tổ chức đánh giá nghiệm thu<br /> đến chất lượng và hiệu quả của hoạt động KH &<br /> và công tác quyết toán kinh phí.<br /> CN. Vì vậy, để nâng cao chất lượng NCKH trước hết<br /> Về tính tiên phong, định hướng dẫn dắt hoạt phải tăng cường được đội ngũ cán bộ làm công tác<br /> động thực tiễn: NCKH chuyên trách cả về số lượng và chất lượng.<br /> Trước hết, Trường ĐT cần tích cực hơn nữa trong<br /> Có không ít những vấn đề nảy sinh trong thực<br /> việc ĐTBD và phát triển đội ngũ cán bộ NCKH<br /> tiễn, nhưng công tác tổ chức triển khai nghiên cứu<br /> mạnh cả về số lượng và chất lượng; xây dựng kế<br /> chậm nên công tác lý luận chưa theo kịp sự phát<br /> hoạch và phương thức đào tạo và đào tạo lại đội<br /> triển của thực tiễn hoạt động kiểm toán; chưa làm<br /> ngũ cán bộ NCKH hiện có và thu hút từ ngoài<br /> sáng tỏ nhiều vấn đề quan trọng trong tổ chức triển<br /> ngành về; tạo điều kiện cho các cán bộ NCKH đi<br /> khai hoạt động kiểm toán cũng như để phục vụ<br /> khảo sát, nghiên cứu, học tập kinh nghiệm ở nước<br /> việc hoạch định chiến lược và triết lý hoạt động,<br /> ngoài và đẩy mạnh hợp tác về NCKH với các cơ<br /> chưa có luận cứ khoa học chắc chắn để hướng dẫn<br /> quan nghiên cứu trong và ngoài nước, cũng như<br /> thực tiễn hoặc cung cấp luận cứ khoa học để phục<br /> tạo điều kiện để nghiên cứu viên tham gia thực tiễn<br /> vụ kịp thời giải quyết những vấn đề nảy sinh trong<br /> hoạt động kiểm toán tại các KTNN chuyên ngành<br /> quá trình xây dựng và phát triển KTNN; NCKH<br /> và KTNN khu vực.<br /> chưa thực sự làm tròn vai chức năng hướng dẫn<br /> thực tiễn hoạt động kiểm toán; công tác tổng kết Thứ hai, đổi mới cơ chế quản lý, tuyển chọn,<br /> thực tiễn cũng như việc đánh giá ứng dụng kết quả giao nhiệm vụ NCKH, quản lý và theo dõi tiến độ<br /> NCKH chưa thường xuyên, chưa kịp thời... nghiên cứu.<br /> <br /> Về đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học: Mặc dù Mặc dù trong thời gian qua hàng năm Trường<br /> đã được Lãnh đạo KTNN quan tâm và Trường có đã xác định rõ định hướng, mục tiêu, yêu cầu về<br /> nhiều cố gắng trong chính sách tuyển dụng, thu hoạt động nghiên cứu để các đơn vị và cá nhân<br /> hút nhân tài, đào tạo bồi dưỡng tại chỗ, nhưng do chuẩn bị và đăng ký đề tài và sau đó tổ chức xét<br /> cơ chế hoạt động, “danh và lợi” chưa đủ sức hấp duyệt nhiệm vụ nghiên cứu. Việc làm này đã đem<br /> <br /> 12 Số 113 - tháng 3/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br /> lại những tác dụng nhất định trong nghiên cứu; tuy nghiên cứu khoa học đã ký kết để đánh giá đúng<br /> nhiên, thông thường những cá nhân tham gia đều thực trạng và chất lượng nghiên cứu của đề tài. Sau<br /> đưa ra những hướng nghiên cứu vốn là thế mạnh khi nghiệm thu, Thường trực văn phòng Hội đồng<br /> của mình (tất nhiên là phải thuyết phục được Hội Khoa học KTNN cần thông báo kịp thời cho lãnh<br /> đồng xét duyệt về tính cấp thiết). Trong khi đó, có đạo KTNN về kết quả nghiên cứu của các đề tài;<br /> nhiều vấn đề thực sự cần thiết và mang lại hiệu Các buổi nghiệm thu cần thông báo công khai rộng<br /> quả, nhưng do khó khăn khi triển khai nên không rãi và mời thêm những tổ chức và cá nhân khác<br /> ai đăng ký để thực hiện. Do đó, trong thời gian tới quan tâm, liên quan đến đề tài nghiên cứu như thủ<br /> cần đổi mới quy trình xét chọn và giao nhiệm vụ trưởng các đơn vị liên quan đến đề tài nghiên cứu<br /> NCKH theo hướng: cùng tham dự các buổi nghiệm thu nhằm giám sát<br /> <br /> Đối với đề tài có thể áp dụng cơ chế xét tuyển, hoạt động cũng như chất lượng nghiên cứu .<br /> <br /> chọn thầu Chuyển giao kết quả nghiên cứu<br /> <br /> Đối với loại đề tài này cần áp dụng phương thức Một trong những vấn đề của công tác NCKH mà<br /> tuyển chọn theo phương thức xét thầu, bảo đảm KTNN cần chú trọng trong thời gian tới đó là phải<br /> cho các đơn vị trong và ngoài KTNN đều có thể xây dựng những quy định về cơ chế chuyển giao<br /> tham gia tuyển chọn. Việc tuyển chọn sẽ do Hội kết quả nghiên cứu như quy định các chủ nhiệm<br /> đồng Khoa học KTNN quyết định và kết quả tuyển đề tài cần phổ biến kết quả nghiên cứu của đề tài<br /> chọn phải được thông báo công khai. Theo định trên Website của KTNN, đăng trong các Tạp chí và<br /> hướng nghiên cứu đã được thông báo cho các đơn Tờ Thông tin của ngành. Ngoài ra, cần tăng cường<br /> vị biết để đề nghị những vấn đề thiết thực có tính chất lượng của công tác xã hội hóa, in ấn phát hành<br /> cấp thiết phải nghiên cứu cho Hội đồng Khoa học kết quả nghiên cứu và nâng cao hơn nữa hiệu quả<br /> KTNN tổng hợp, sau đó sẽ tổ chức xét thầu. của hoạt động và công tác quản lý KH&CN.<br /> <br /> Đối với các đề tài thực hiện theo phương thức Thứ ba, về tổ chức bộ máy nghiên cứu khoa học.<br /> giao trực tiếp<br /> Đối với tổ chức bộ máy NCKH cần có quy<br /> Bên cạnh việc xét thầu đề tài, cần có cơ chế định cụ thể về trách nhiệm của nghiên cứu viên<br /> “giao” những đề tài mới và phức tạp cho những như quy định về định mức nghiên cứu khoa học<br /> cá nhân/đơn vị có năng lực thực hiện đề tài hoặc hàng năm đối với nghiên cứu viên. Đối với Hội<br /> theo cơ chế đặt hàng. Đối với các đề tài thực hiện đồng Khoa học KTNN cần nâng cao trách nhiệm<br /> theo phương thức giao trực tiếp thì việc lựa chọn của các thành viên trong Hội đồng và tăng cường<br /> tổ chức, cá nhân có năng lực, phẩm chất, điều kiện chất lượng hoạt động của các thành viên Hội đồng<br /> và chuyên môn phù hợp để trực tiếp giao nhiệm vụ và phương thức hoạt động của Hội đồng khoa học<br /> NCKH là rất cần thiết và là yếu tố quyết định đến cũng cần có những đổi mới, hoàn thiện.<br /> tiến độ và chất lượng nghiên cứu đề tài.<br /> Khẩn trương xem xét để xây dựng một tổ chức<br /> Công tác nghiệm thu đảm trách về công tác quản lý hoạt động KH&CN<br /> <br /> Đối với công tác nghiệm thu cần thực hiện cơ tương xứng với vai trò, địa vị pháp lý cũng như<br /> <br /> chế quản lý đề tài theo kết quả, sản phẩm đầu ra theo xứng tầm với chức năng nhiệm vụ của KTNN và<br /> <br /> hướng tạo thuận lợi cho các nhà khoa học trong tổ thông lệ chung về cơ cấu tổ chức bộ máy của một<br /> <br /> chức nghiên cứu và nghiệm thu đề tài theo tinh thần cơ quan bộ và ngang bộ ở nước ta hiện nay.<br /> <br /> của thông tư 55/2015/TTLT-BTC-BKHCN hướng Thứ tư, đổi mới việc phân bổ kinh phí cho hoạt<br /> dẫn định mức, phân bổ dự toán đề tài sử dụng kinh động nghiên cứu khoa học. Đổi mới cơ chế tài chính<br /> phí NSNN; bám sát vào thuyết minh và Hợp đồng cần chú trọng đầu tư có trọng điểm cho các đề tài<br /> <br /> NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 113 - tháng 3/2017 13<br /> TRÖÔØNG ÑAØO TAÏO VAØ BOÀI DÖÔÕNG NGHIEÄP VUÏ KIEÅM TOAÙN – 20 NAÊM XAÂY DÖÏNG VAØ PHAÙT TRIEÅN<br /> <br /> NCKH có ý nghĩa đối với sự phát triển của KTNN, dựng các phần mềm kiểm toán với các phương<br /> không nên phân bổ bình quân, cào bằng như pháp, kỹ thuật kiểm toán tiên tiến tương tự cơ<br /> hiện nay; cần nâng cao quyền tự chủ về tài chính quan kiểm toán tối cao của các nước trên thế giới<br /> và nghiên cứu; và cần có cơ chế khuyến khích tài để nâng cao chất lượng và hiệu quả kiểm toán; cần<br /> chính đối với các đề tài nghiên cứu. Đối với những phải tăng cường hướng nghiên cứu những vấn đề<br /> đề tài trọng điểm, quan trọng và phức tạp cần thiết vĩ mô để tư vấn những vấn đề hoạch định và điều<br /> phải tăng cường thêm kinh phí phù hợp để có khả hành chính sách kinh tế vĩ mô và quản trị quốc gia<br /> năng tổ chức thực hiện. Có như vậy mới khuyến qua đó nâng cao vị thế và uy tín của KTNN.<br /> khích được những người tổ chức thực hiện nghiên Hoạt động KH&CN và thông tin khoa học của<br /> cứu đề tài, nhưng bên cạnh đó, cũng lựa chọn được Trường trong 20 năm qua không những đóng góp<br /> các chủ nhiệm đề tài có “tâm” và đủ “tầm”, có trách quan trọng vào quá trình xây dựng và phát triển<br /> nhiệm, niềm đam mê trong nghiên cứu. KTNN trong việc xác lập địa vị và khuôn khổ pháp<br /> Thứ năm, tăng cường hợp tác đối ngoại trong lý, xây dựng, hoàn thiện tổ chức, bộ máy và hoàn<br /> nghiên cứu khoa học. Giải pháp này bao gồm việc thiện phương pháp chuyên môn nghiệp vụ, nâng<br /> đẩy mạnh HTQT, mở rộng cơ chế chủ động hợp tác cao chất lượng, hiệu quả hoạt động kiểm toán mà<br /> đối với các đơn vị, cá nhân và cho phép các đơn vị, còn góp phần truyền thông qua đó nâng cao vị<br /> cá nhân tham gia các khóa học, các hiệp hội khoa thế, uy tín, giá trị, và lợi ích hoạt động của KTNN<br /> học hoặc tham gia các hội nghị, hội thảo khoa học đối với Chính phủ, Quốc hội và xã hội. Hiện nay<br /> của các tổ chức; đồng thời triển khai các nhiệm vụ Trường Đào tạo đang đứng trước những cơ hội lớn<br /> NCKH theo nội dung Nghị đinh thư ký kết giữa để phát triển, song cũng gặp không ít khó khăn và<br /> KTNN Việt Nam và các SAI trên thế giới và khu thách thức mới. Để tận dụng được những cơ hội và<br /> vực nhằm tận dụng kiến thức và kinh nghiệm của vượt qua được những thách thức, Trường cần tiếp<br /> họ trong các hoạt động kiểm toán Chính phủ mà tục phát huy hơn nữa vai trò của mình góp phần<br /> chúng ta còn thiếu và hạn chế. quan trọng vào việc thực hiện thành công Kế hoạch<br /> chiến lược phát triển KTNN đến năm 2020 và tầm<br /> Thứ sáu, các giải pháp khác. Ngoài các giải pháp<br /> nhìn đến năm 2030, xứng đáng với kỳ vọng của<br /> trên, để nâng cao chất lượng hoạt động KH&CN<br /> Đảng, Chính phủ, Quốc hội và lãnh đạo KTNN.<br /> và thông tin khoa học của KTNN trong thời gian<br /> tới cần phải chú trọng các giải pháp như cơ chế<br /> khuyến khích tài chính đối với các sáng tạo trong<br /> NCKH; xây dựng chế độ đãi ngộ, khen thưởng<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> đúng người, đúng việc và kịp thời đối với cá nhân<br /> 1. Luật khoa học và công nghệ số 29/2013/<br /> có nhiều thành tích nghiên cứu đóng góp cho sự<br /> QH13<br /> phát triển của KTNN và những công trình NCKH<br /> 2. Nghị định số 08/2014/NĐ-CP của Chính<br /> đặc biệt xuất sắc có tính ứng dụng cao mang lại phủ: Quy định chi tiết và hướng dẫn thi<br /> hiệu quả thiết thực… hành một số điều của Luật khoa học và<br /> công nghệ 2013.<br /> Thứ bảy, cần thiết phải bổ sung các định hướng<br /> 3. Quy chế tổ chức và quản lý hoạt động khoa<br /> nghiên cứu. Theo chúng tôi các đề tài nghiên cứu<br /> học của KTNN ban hành theo quyết định<br /> một mặt vẫn tiếp tục nghiên cứu những vấn đề liên số 1714/QĐ-KTNN ngày 29/10/2012 của<br /> quan đến hoàn thiện tổ chức, bộ máy, nâng cao Tổng KTNNN.<br /> năng lực của KTV; chuyên môn nghiệp vụ kiểm 4. Các Báo cáo tổng kết hoạt động khoa học<br /> toán, phương pháp kiểm toán mới đối với kiểm và công nghệ của KTNN và của Trung tâm<br /> KH & BDCB.<br /> toán hoạt động, hồ sơ mẫu biểu; nghiên cứu xây<br /> <br /> 14 Số 113 - tháng 3/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN<br />