Dạy và học ngoại ngữ ở Việt Nam hiện nay: Thực trạng và một số giải pháp

D¹y vµ Häc Ngo¹i ng÷ ë viÖt nam hiÖn nay:<br /> thùc tr¹ng vµ mét sè gi¶i ph¸p<br /> <br /> NguyÔn Huy CÈn(*)<br /> <br /> <br /> Bµi viÕt ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc cña viÖc d¹y vµ<br /> häc ngo¹i ng÷ ë ViÖt Nam hiÖn nay, tõ c¸c ch−¬ng tr×nh<br /> d¹y vµ häc ë bËc phæ th«ng ®Õn ®¹i häc; ®ång thêi ®−a ra<br /> mét sè kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p chung ®Ó ho¹t ®éng d¹y vµ<br /> häc ngo¹i ng÷ ®¹t hiÖu qu¶ h¬n.<br /> <br /> <br /> <br /> T rong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸ kinh tÕ<br /> vµ ViÖt Nam tÝch cùc tham gia vµo<br /> qu¸ tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi<br /> ®iÒu kiÖn th× cÇn khuyÕn khÝch d¹y<br /> ngo¹i ng÷ thø 2 nh− mét m«n tù chän,<br /> cßn ngo¹i ng÷ thø nhÊt th× b¾t buéc<br /> ®· n¶y sinh nhiÒu vÊn ®Ò cã tÝnh cÊp ph¶i häc (ngo¹i ng÷ thø nhÊt gåm 4 thø<br /> b¸ch trong viÖc d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ ë tiÕng: Anh, Ph¸p, Nga, Trung ®−îc d¹y<br /> ViÖt Nam hiÖn nay. GÇn ®©y trªn c¸c theo ch−¬ng tr×nh vµ s¸ch gi¸o khoa do<br /> ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng ®· cho Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o ban hµnh)<br /> thÊy hµng lo¹t trung t©m ngo¹i ng÷ (H−íng dÉn d¹y häc ngo¹i ng÷ - sè<br /> cña n−íc ngoµi “®æ bé” vµo ViÖt Nam 9893/BGD§T-GDTrH ngµy 6/9/06). (*)<br /> (chñ yÕu lµ d¹y tiÕng Anh cho ng−êi T×nh tr¹ng häc vµ d¹y häc ngo¹i<br /> ViÖt), trong ®ã cã Trung t©m TISC cña ng÷ ®· vµ ®ang tiÕn hµnh ë ViÖt Nam<br /> Singapore, ®· lµm cho hµng v¹n häc kh«ng chØ ®¬n gi¶n thuéc ph¹m vi gi¸o<br /> sinh ViÖt Nam “tiÒn mÊt tËt mang”. dôc, mµ lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p vÒ<br /> B¸o Thanh niªn sè ra ngµy 2-3/2/2006 nhiÒu ph−¬ng diÖn: kinh tÕ-x· héi, gi¸o<br /> ph¶n ¸nh: riªng ë Hµ Néi cã kho¶ng dôc-khoa häc, vµ t¸c ®éng mét c¸ch<br /> 10.000 häc sinh theo häc t¹i c¸c trung trùc tiÕp ®Õn mét bé phËn lín trong x·<br /> t©m cña TISC víi lÖ phÝ, häc phÝ lªn tíi héi, ®Æc biÖt lµ víi hµng triÖu häc sinh,<br /> 1,5 triÖu USD, nh−ng tr−êng ®ãng cöa sinh viªn tõ cÊp phæ th«ng ®Õn ®¹i häc,<br /> mµ kh«ng mét lêi gi¶i thÝch cã tÝnh còng nh− c¸c ®èi t−îng c«ng chøc, viªn<br /> thuyÕt phôc nµo. Tõ n¨m häc 2006- chøc vµ c¸c tÇng líp c− d©n kh¸c ë ViÖt<br /> 2007 Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o ViÖt Nam Nam. Tõ khi §¶ng, Nhµ n−íc ta thùc<br /> ®· chØ ®¹o vµ h−íng dÉn b¾t buéc ®èi hiÖn chñ tr−¬ng ®a ph−¬ng ho¸, ®a<br /> víi viÖc häc ngo¹i ng÷ tõ cÊp trung häc<br /> c¬ së (THCS). Nh÷ng n¬i nhµ tr−êng cã (*)<br /> TS. Ng÷ v¨n, ViÖn th«ng tin KHXH<br /> 10 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 11, 2006<br /> <br /> diÖn ho¸ trong quan hÖ ®èi ngo¹i, nhÊt Th¸ng 1 vµ th¸ng 6/2005, t¹i Hµ<br /> lµ hiÖn nay chóng ta trë thµnh thµnh Néi, Héi Ng«n ng÷ häc ViÖt Nam cïng<br /> viªn WTO th× viÖc d¹y, häc ngo¹i ng÷ víi ViÖn §¹i häc më Hµ Néi ®· tæ chøc<br /> ®ßi hái nh÷ng yªu cÇu míi vÒ quy m«, hai héi nghÞ bµn vÒ viÖc d¹y, häc ngo¹i<br /> ph−¬ng thøc ®µo t¹o míi víi chÊt l−îng ng÷ ë ViÖt Nam. NhiÒu héi th¶o khoa<br /> cao, ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu ph¸t triÓn häc cña c¸c tr−êng ®¹i häc còng ®Ò cËp<br /> kinh tÕ, x· héi cña ®Êt n−íc trong thêi ®Õn t×nh h×nh d¹y vµ häc ngo¹i ng÷.<br /> kú ®æi míi. Tuy vËy, viÖc d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ ë<br /> ViÖt Nam hiÖn nay cßn qu¸ nhiÒu bÊt<br /> Tõ nh÷ng n¨m 1998, trong ®iÒu 24<br /> cËp mµ giíi khoa häc còng nh− d− luËn<br /> cña LuËt Gi¸o dôc (tr. 17) ®· kh¼ng<br /> b¸o chÝ nªu ra nh−: ch−a cã mét chiÕn<br /> ®Þnh vÞ trÝ quan träng cña ngo¹i ng÷<br /> l−îc d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ phï hîp víi<br /> trong gi¸o dôc phæ th«ng. Môc tiªu cña<br /> qu¸ tr×nh héi nhËp; viÖc d¹y vµ häc<br /> gi¸o dôc phæ th«ng lµ “gióp häc sinh<br /> ngo¹i ng÷ lµ thuéc chÝnh s¸ch ng«n ng÷<br /> ph¸t triÓn toµn diÖn vÒ ®¹o ®øc, trÝ tuÖ,<br /> hay chÝnh s¸ch gi¸o dôc?; cÇn thiÕt x©y<br /> thÓ chÊt, thÈm mü vµ c¸c kü n¨ng c¬<br /> dùng mét chÝnh s¸ch riªng vÒ ngo¹i<br /> b¶n..., chuÈn bÞ cho häc sinh tiÕp tôc ng÷? Môc tiªu ch−¬ng tr×nh, c¬ cÊu<br /> häc lªn hoÆc ®i vµo cuéc sèng lao ®éng, ngo¹i ng÷ ch−a thËt hîp lý ë c¸c cÊp,<br /> tham gia x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc”. bËc häc; thiÕu sù liªn th«ng vÒ ch−¬ng<br /> Trong “§Ò ¸n gi¶ng d¹y, häc tËp ngo¹i tr×nh gi÷a c¸c cÊp, bËc häc; cßn lÉn lén<br /> ng÷ trong hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n gi÷a ®µo t¹o ngo¹i ng÷ vµ ®µo t¹o dÞch<br /> ViÖt Nam (giai ®o¹n 2004-2010)”, Bé thuËt nh− mét nghÒ; hiÖu qu¶ d¹y vµ<br /> Gi¸o dôc vµ §µo t¹o dù ®Þnh tr×nh häc ngo¹i ng÷ cßn kÐm, ®Æc biÖt lµ ë c¸c<br /> ChÝnh phñ mét kho¶n kinh phÝ cho ®Ò trung t©m ngo¹i ng÷ d¹y c¸c tr×nh ®é<br /> ¸n nµy ®Õn h¬n 3.000 tû ®ång, nh»m A, B, C v.v...<br /> thùc hiÖn mét b−íc ngoÆt lín trong viÖc<br /> d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ ë ViÖt Nam. I. T×nh h×nh d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ ë c¸c tr−êng<br /> phæ th«ng hiÖn nay<br /> Víi chØ thÞ 422/TTg “VÒ viÖc t¨ng<br /> c−êng båi d−ìng ngo¹i ng÷ cho c¸n bé 1. T×nh h×nh chung<br /> qu¶n lý vµ c«ng chøc nhµ n−íc” ban<br /> ViÖc d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ ë phæ<br /> hµnh ngµy 15/8/1994, trong ®ã nhÊn<br /> th«ng hiÖn nay lµ kÕ thõa viÖc d¹y vµ<br /> m¹nh “yªu cÇu bøc b¸ch ®Æt ra lµ c¸n<br /> häc ngo¹i ng÷ cña nh÷ng giai ®o¹n<br /> bé tÊt c¶ c¸c cÊp ®Òu ph¶i biÕt ngo¹i<br /> tr−íc thêi kú ®æi míi. §ã lµ tuú theo<br /> ng÷ ®Ó trùc tiÕp giao dÞch, lµm viÖc víi<br /> tõng vïng, miÒn vµ yªu cÇu cña tõng<br /> ng−êi n−íc ngoµi vµ ®Ó cã ®iÒu kiÖn<br /> giai ®o¹n cña sù nghiÖp gi¸o dôc vµ ®µo<br /> tiÕp tôc häc tËp, nghiªn cøu”.<br /> t¹o, chóng ta ®· d¹y cho häc sinh phæ<br /> Nh− vËy vÊn ®Ò d¹y vµ häc ngo¹i th«ng c¸c ngo¹i ng÷ quan träng nh−:<br /> ng÷ kh«ng chØ ®−îc xem xÐt ë tÇm quèc tiÕng Anh, tiÕng Nga, tiÕng Ph¸p, tiÕng<br /> gia, mµ cßn mang tÝnh x· héi s©u s¾c, Trung. MÆc dï vËy, tr−íc ®©y chóng ta<br /> ®−îc giíi khoa häc, gi¸o dôc vµ mäi tõng m¾c nh÷ng sai lÇm, cã tÝnh duy ý<br /> tÇng líp x· héi quan t©m. chÝ, khi mét sè tr−êng ®¹i häc vµ c¶ cÊp<br /> D¹y vµ häc ngo¹i ng÷... 11<br /> <br /> bËc phæ th«ng ®· bá m«n häc tiÕng m«n thi tèt nghiÖp cña cÊp THPT, sè<br /> Trung. Ngµy nay, trªn thùc tÕ tiÕng l−îng häc sinh tham gia thi tèt nghiÖp<br /> Anh gÇn nh− chiÕm vÞ trÝ ®éc t«n; mÆc m«n ngo¹i ng÷ ngµy cµng t¨ng. Theo sè<br /> dï ®ã lµ mét ngo¹i ng÷ quan träng, liÖu cña Vô Gi¸o dôc trung häc, n¨m<br /> nh−ng nÕu kh«ng cã nh÷ng ®iÒu chØnh häc 2001-2002 cã 593.644 häc sinh<br /> c¶ vÒ mÆt chÝnh s¸ch lÉn viÖc thùc thi (90,36%) thi tèt nghiÖp m«n ngo¹i ng÷.<br /> c¸c biÖn ph¸p cô thÓ, th× cã thÓ lµm lu<br /> Tuy nhiªn, viÖc d¹y vµ häc ngo¹i<br /> mê c¸c tiÕng n−íc ngoµi kh¸c cÇn thiÕt<br /> ng÷ trong tr−êng phæ th«ng hiÖn nay<br /> cho sù ph¸t triÓn ®Êt n−íc.<br /> cßn nh÷ng h¹n chÕ, ®ã lµ:<br /> VÊn ®Ò d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ ë c¸c<br /> - ThiÕu sù chØ ®¹o thèng nhÊt,<br /> tr−êng phæ th«ng hiÖn nay chñ yÕu lµ<br /> mang tÝnh chiÕn l−îc.<br /> d¹y vµ häc tiÕng Anh. CÊp häc còng më<br /> réng: tõ tiÓu häc ®Õn THCS, trung häc - Kh«ng ®¶m b¶o sù liªn th«ng<br /> phæ th«ng (THPT), nh×n chung gi¸o trong d¹y, häc gi÷a c¸c cÊp, bËc häc.<br /> tr×nh ®−îc biªn so¹n c«ng phu h¬n vµ<br /> - Ch−¬ng tr×nh cßn t¶n m¹n.<br /> cã tÝnh øng dông h¬n, chó ý ®Õn<br /> ph−¬ng ph¸p d¹y giao tiÕp, kh«ng thiªn Néi dung vµ ph−¬ng ph¸p d¹y häc<br /> vÒ ph−¬ng ph¸p d¹y cò, ®ã lµ d¹y ch−a tËp trung ®óng møc vµo qu¸ tr×nh<br /> nh÷ng kiÕn thøc vÒ ngo¹i ng÷ (chñ yÕu ph¸t triÓn kü n¨ng giao tiÕp ®Ých thùc.<br /> lµ d¹y dÞch v¨n b¶n) cho häc sinh. V× vËy, sau khi tèt nghiÖp phæ th«ng,<br /> hÇu hÕt häc sinh kh«ng cã kh¶ n¨ng<br /> Theo Lª Anh T©m, chuyªn gia cña<br /> giao tiÕp b»ng ngo¹i ng÷ nh− môc tiªu<br /> ViÖn ChiÕn l−îc vµ Ch−¬ng tr×nh gi¸o<br /> ®· ®Ò ra.<br /> dôc, th× viÖc d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ ë c¸c<br /> tr−êng phæ th«ng tõ n¨m 1975 ®Õn nay - §éi ngò gi¸o viªn ch−a ®¶m b¶o<br /> cã nh÷ng biÕn chuyÓn tÝch cùc, nh−: ®ñ vÒ sè l−îng, ch−a ®¹t vÒ chÊt l−îng<br /> theo yªu cÇu cña ch−¬ng tr×nh. HiÖn<br /> - 4 thø tiÕng Anh, Nga, Ph¸p,<br /> nay sè gi¸o viªn chØ qua ®µo t¹o ng¾n<br /> Trung ®−îc d¹y ë tr−êng THCS (cÊp II)<br /> h¹n ®Ó cÊp chøng chØ ngo¹i ng÷ tr×nh<br /> vµ THPT (cÊp III) theo ch−¬ng tr×nh<br /> ®é A, B, C chiÕm kho¶ng 0,5% ë THCS<br /> thèng nhÊt trªn ph¹m vi c¶ n−íc.<br /> vµ 0,3% ë THPT.<br /> - Sè tr−êng häc cã d¹y ngo¹i ng÷<br /> - C¬ së vËt chÊt, thiÕt bÞ d¹y häc<br /> ph¸t triÓn nhanh. TÝnh ®Õn n¨m häc<br /> ngo¹i ng÷ cßn nghÌo nµn, ®¬n gi¶n.<br /> 2003 2004, c¶ n−íc cã 32,2% sè tr−êng<br /> Theo kÕt qu¶ kh¶o s¸t th¸ng 7/2004 t¹i<br /> tiÓu häc, 91,1% tr−êng THCS vµ 97,7%<br /> 8 tØnh, thµnh phè ®¹i diÖn cho 8 vïng<br /> tr−êng THPT d¹y ngo¹i ng÷.<br /> ®Þa lý-kinh tÕ cña n−íc ta th× trung<br /> - Ngo¹i ng÷ lµ m«n häc b¾t buéc ë b×nh sè phßng häc ngo¹i ng÷ tÝnh cho<br /> bËc trung häc, vµ lµ m«n häc tù chän ë mçi tr−êng THCS lµ 0,07; tû lÖ häc sinh<br /> bËc tiÓu häc. TiÕng Anh, tiÕng Ph¸p, THCS/thiÕt bÞ nghe-nh×n lµ kho¶ng<br /> tiÕng Nga, tiÕng Trung trë thµnh 1229 häc sinh/1 thiÕt bÞ; sè l−îng b¨ng,<br /> nh÷ng m«n häc chuyªn ë c¸c tr−êng ®Üa ghi h×nh, ghi tiÕng phôc vô cho viÖc<br /> THPT chuyªn; Ngo¹i ng÷ ®· trë thµnh d¹y häc ngo¹i ng÷ cña mét tr−êng, tÝnh<br /> 12 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 11, 2006<br /> <br /> b×nh qu©n lµ 7,69; sè tranh ¶nh t− liÖu chó ý ®óng møc ®Õn viÖc kiÓm tra,<br /> phôc vô d¹y, häc ngo¹i ng÷, tÝnh b×nh ®¸nh gi¸ toµn diÖn kü n¨ng giao tiÕp<br /> qu©n lµ 2,13 chiÕc/tr−êng. nghe, nãi, ®äc, viÕt, ®Æc biÖt lµ kü n¨ng<br /> nghe, v× ®©y lµ ®iÓm yÕu cña häc sinh<br /> - H×nh thøc kiÓm tra, ®¸nh gi¸<br /> ViÖt Nam.<br /> tr×nh ®é ngo¹i ng÷ cña häc sinh hiÖn<br /> nay, chñ yÕu lµ kiÓm tra thi viÕt, ch−a - C«ng t¸c qu¶n lý, chØ ®¹o viÖc d¹y,<br /> cã ®iÒu kiÖn kiÓm tra, ®¸nh gi¸ toµn ngo¹i ng÷ cßn lóng tóng trong viÖc x¸c<br /> diÖn 4 kü n¨ng nghe, nãi, ®äc, viÕt. ®Þnh c¬ cÊu ngo¹i ng÷, nhÊt lµ khi cã sù<br /> biÕn ®éng trong quan hÖ ngo¹i giao<br /> Cã nhiÒu nguyªn nh©n g©y ra t×nh<br /> gi÷a n−íc ta vµ n−íc cã thø tiÕng ®ang<br /> tr¹ng nªu trªn, nh−ng nguyªn nh©n<br /> ®−îc d¹y trong c¸c tr−êng häc ë ViÖt<br /> chÝnh, cã thÓ nªu ra nh− sau:<br /> Nam.<br /> - Sù chËm trÔ trong viÖc ®æi míi<br /> 2. Mét sè gi¶i ph¸p<br /> quan niÖm vÒ môc tiªu d¹y vµ häc<br /> ngo¹i ng÷ ë n−íc ta. Tõ tr−íc ®Õn nay §Ó kh¾c phôc nh÷ng yÕu kÐm vµ<br /> chóng ta míi chØ chó ý ®Õn khÝa c¹nh bÊt cËp cña viÖc d¹y vµ häc ngo¹i ng÷<br /> môc tiªu d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ nh− c¸c trong tr−êng phæ th«ng hiÖn nay th×<br /> m«n häc kh¸c trong ch−¬ng tr×nh ë c¸c cÇn nh÷ng ®æi míi mang tÝnh chiÕn<br /> cÊp, bËc häc. Chóng ta ch−a kÞp thêi l−îc ë cÊp quèc gia, trong ®ã Bé Gi¸o<br /> ®Þnh h−íng l¹i môc tiªu cña viÖc d¹y, dôc vµ §µo t¹o cÇn gi÷ vai trß chñ ®¹o<br /> häc ngo¹i ng÷ nh− lµ mét ph−¬ng tiÖn trong viÖc ®µo t¹o, ®−a ra mét chuÈn<br /> ®Ó häc sinh cã thÓ sö dông trong ho¹t chung vÒ ®éi ngò gi¸o viªn, nh÷ng<br /> ®éng häc tËp, lµm viÖc sau khi rêi ghÕ trang thiÕt bÞ tèi thiÓu cho viÖc d¹y vµ<br /> nhµ tr−êng. häc ngo¹i ng÷ v.v…<br /> <br /> - Sù thiÕu liªn tôc, kh«ng liªn Tr−íc hÕt cÇn ph¶i t¨ng c−êng vµ<br /> th«ng gi÷a c¸c ch−¬ng tr×nh d¹y häc n©ng cao nhËn thøc vÒ vai trß cña viÖc<br /> m«n ngo¹i ng÷ ë c¸c cÊp, bËc häc ®ang d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ trong tr−êng phæ<br /> lµ nguyªn nh©n chñ yÕu cña sù l·ng th«ng hiÖn nay, cÇn ph¶i ®æi míi môc<br /> phÝ, kÐm hiÖu qu¶ trong d¹y vµ häc tiªu ch−¬ng tr×nh d¹y vµ häc. D¹y<br /> ngo¹i ng÷. ngo¹i ng÷ tøc lµ cung cÊp cho ng−êi häc<br /> mét ph−¬ng tiÖn giao tiÕp míi, ngoµi<br /> - §éi ngò gi¸o viªn kh«ng ®ång bé<br /> tiÕng mÑ ®Î, phï hîp víi tõng cÊp häc<br /> vÒ tr×nh ®é ®µo t¹o, l¹c hËu vÒ ph−¬ng<br /> vµ bËc häc. CÇn ph¶i qui ho¹ch ®éi ngò<br /> ph¸p gi¶ng d¹y, thiÕu nhiÖt t×nh víi<br /> gi¸o viªn ngo¹i ng÷ ë c¸c cÊp, ®¶m b¶o<br /> nghÒ d¹y häc ®ang lµ trë ng¹i chÝnh<br /> 100% gi¸o viªn ®¹t chuÈn. CÇn ph¶i<br /> cho viÖc ®æi míi ph−¬ng ph¸p gi¶ng<br /> nghiªn cøu x¸c ®Þnh néi dung, ph−¬ng<br /> d¹y vµ n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y vµ häc<br /> ph¸p kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ viÖc<br /> ngo¹i ng÷.<br /> d¹y vµ häc theo mét chuÈn chung cña<br /> - ViÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ quèc tÕ. C¸c tr−êng häc cÇn ®−îc trang<br /> d¹y häc cßn nÆng vÒ kiÓm tra, ®¸nh gi¸ bÞ nh÷ng c¬ së vËt chÊt; tiÕn tíi x©y<br /> kiÕn thøc ng«n ng÷, ch−a quan t©m dùng c¸c tr−êng häc ngo¹i ng÷ ®a n¨ng<br /> D¹y vµ häc ngo¹i ng÷... 13<br /> <br /> phôc vô cho viÖc ®æi míi ph−¬ng ph¸p nghiÖp (khoa häc c¬ b¶n, khoa häc kü<br /> d¹y-häc. thuËt vµ c«ng nghÖ, kinh tÕ, tµi chÝnh,<br /> th−¬ng m¹i, khoa häc x· héi vµ nh©n<br /> Nh÷ng tån t¹i trong vÊn ®Ò ngo¹i<br /> v¨n…). §èi víi viÖc d¹y ngo¹i ng÷<br /> ng÷ ë phæ th«ng c¬ së vµ THPT hiÖn<br /> chuyªn ngµnh (tiÕng Anh chiÕm −u thÕ<br /> nay, ®ßi hái ph¶i thùc hiÖn mét cuéc c¶i<br /> trong c¸c tr−êng ®¹i häc), hiÖn nay næi<br /> c¸ch nh»m ®æi míi néi dung gi¶ng d¹y<br /> lªn c¸c vÊn ®Ò ®¸ng quan t©m sau ®©y:<br /> cho phï hîp víi thêi ®¹i, víi tr×nh ®é<br /> ph¸t triÓn khoa häc-c«ng nghÖ, trong - VÒ ng−êi häc: Sinh viªn theo häc<br /> ®ã cÇn ph¶i ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y ngo¹i ng÷ ë c¸c chuyªn ngµnh cã thÓ<br /> vµ gi¶m t¶i néi dung s¸ch gi¸o khoa c¸c chia lµm ba lo¹i:<br /> m«n häc. HiÖn nay s¸ch gi¸o khoa theo<br /> + Nh÷ng ng−êi ch−a bao giê ®−îc<br /> ch−¬ng tr×nh ®æi míi ®· biªn so¹n<br /> häc ngo¹i ng÷ ë tr−êng phæ th«ng.<br /> xong, ®· ®−îc hiÖu chØnh theo ý kiÕn<br /> ®ãng gãp cña c¸c héi ®ång thÈm ®Þnh + Nh÷ng ng−êi ®· cã dÞp häc ngo¹i<br /> vµ phï hîp víi ch−¬ng tr×nh do Bé Gi¸o ng÷ ë nhµ tr−êng phæ th«ng nh−ng viÖc<br /> dôc vµ §µo t¹o ban hµnh. häc cã tÝnh chÊt nöa vêi.<br /> <br /> II. T×nh h×nh d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ + Nh÷ng ng−êi ®−îc häc ngo¹i ng÷<br /> chuyªn ngµnh ë c¸c tr−êng ®¹i häc t−¬ng ®èi chu ®¸o ë tr−êng phæ th«ng<br /> vµ cã ®−îc häc thªm.<br /> 1.T×nh h×nh chung<br /> Lo¹i ng−êi häc thø hai chiÕm<br /> ViÖc d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ cho c¸c<br /> kho¶ng 60-70%. Lo¹i ng−êi häc thø<br /> chuyªn ngµnh ë c¸c tr−êng ®¹i häc cña<br /> nhÊt kh«ng nhiÒu, ®ã lµ nh÷ng häc<br /> ViÖt Nam gÆp kh«ng Ýt nh÷ng nan gi¶i<br /> sinh ë vïng s©u, vïng xa, nh÷ng n¬i<br /> trong viÖc lµm thÕ nµo ®Ó n©ng cao chÊt<br /> kh«ng ®ñ thÇy d¹y hoÆc do sù ®iÒu<br /> l−îng ®µo t¹o, ®Æc biÖt lµ kh¶ n¨ng sö<br /> chØnh chÝnh s¸ch nµo ®ã. Lo¹i ng−êi<br /> dông ngo¹i ng÷ cña häc sinh, sinh viªn.<br /> häc thø ba phÇn lín thuéc vÒ häc sinh<br /> Sau khi ra tr−êng hä cã thÓ sö dông<br /> thµnh thÞ, häc sinh ë c¸c tr−êng ®iÓm,<br /> ®−îc mét ngo¹i ng÷ phôc vô cho c«ng<br /> tr−êng chuyªn, líp chän.<br /> t¸c vµ chuyªn m«n cña m×nh. Nh−ng<br /> trªn thùc tÕ th× yªu cÇu trªn cßn kh¸ xa - VÒ ng−êi d¹y: Nh×n chung gi¸o<br /> vêi, bëi v× sau khi tèt nghiÖp ë c¸c viªn ngo¹i ng÷ hiÖn nay ®−îc ®µo t¹o<br /> tr−êng ®¹i häc, nhiÒu cö nh©n sö dông tõ c¸c nguån kh¸c nhau, mét sè ®· qua<br /> ngo¹i ng÷ cho c«ng t¸c chuyªn m«n rÊt c¸c kho¸ ®µo t¹o sau ®¹i häc ë trong<br /> kÐm. n−íc vµ n−íc ngoµi. Nh−ng chñ yÕu hä<br /> chØ cã tr×nh ®é ngo¹i ng÷ mµ l¹i thiÕu<br /> Theo §inh V¨n §øc vµ KiÒu Ch©u,<br /> mét tr×nh ®é chuyªn m«n nhÊt ®Þnh, lµ<br /> ngo¹i ng÷ cho c¸c chuyªn ngµnh ®−îc<br /> c¸i cÇn thiÕt ®èi víi viÖc d¹y tiÕng Anh<br /> hiÓu lµ ngo¹i ng÷ ®−îc gi¶ng d¹y ë bËc<br /> chuyªn ngµnh.<br /> ®¹i häc vµ cao ®¼ng, thuéc khu vùc<br /> nh÷ng tr−êng kh«ng chuyªn ng÷, nh»m - VÒ ch−¬ng tr×nh häc: B¶n chÊt cña<br /> phôc vô cho lîi Ých ®µo t¹o chuyªn m«n ch−¬ng tr×nh häc ngo¹i ng÷ kh«ng chØ<br /> cña c¸c ngµnh nghÒ mang tÝnh chuyªn n»m ë c¸c khung ch−¬ng tr×nh, mµ c¬<br /> 14 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 11, 2006<br /> <br /> b¶n lµ ë viÖc ph©n bè néi dung d¹y vµ Theo NguyÔn ThÞ Kim Thanh, c¸c<br /> häc mét c¸ch cã chän läc, phï hîp víi tr−êng ®¹i häc d¹y ngo¹i ng÷ kh«ng<br /> ®èi t−îng vµ c¸ch thøc ®µo t¹o. Ch¼ng chuyªn hiÖn nay cã nh÷ng bÊt cËp vÒ<br /> h¹n nh−: ë tr−êng §¹i häc Khoa häc x· hÇu hÕt c¸c ph−¬ng diÖn: tõ viÖc tæ<br /> héi vµ nh©n v¨n (Hµ Néi) cã ch−¬ng chøc ®Õn ph−¬ng ph¸p vµ ph−¬ng thøc<br /> tr×nh ngo¹i ng÷ chuyªn ngµnh víi 28 ®µo t¹o ngo¹i ng÷ (nhÊt lµ víi tiÕng<br /> ®¬n vÞ häc tr×nh (§VHT) cho toµn kho¸. Anh), ®ã lµ:<br /> Mçi khoa (trong sè 13 khoa) l¹i vËn<br /> + Thêi l−îng lín nh−ng c¸ch ph©n<br /> dông theo mét c¸ch. PhÇn cøng (m«n<br /> bæ thiÕu hîp lý, g©y ra sù bÊt ®ång ®Òu,<br /> chung) th−êng chiÕm ®Õn 20/28 §VHT,<br /> thiÕu c©n ®èi gi÷a néi dung vµ tr×nh ®é<br /> sè dµnh cho chuyªn ngµnh chØ cßn 8/28<br /> tiÕp nhËn cña sinh viªn.<br /> §VHT. Khoa Ng«n ng÷ häc th× dïng 8<br /> §VHT cho viÖc d¹y vµ h−íng dÉn tËp + Sè l−îng sinh viªn trong mét líp<br /> dÞch tµi liÖu chuyªn m«n. §èi víi c¸c häc qu¸ ®«ng, tr×nh ®é ngo¹i ng÷ cña<br /> líp cö nh©n chÊt l−îng cao, sè giê ngo¹i sinh viªn khi vµo tr−êng ®¹i häc, cao<br /> ng÷ cho chuyªn ngµnh cßn ®−îc t¨ng ®¼ng kh«ng ®ång ®Òu. C¬ së vËt chÊt<br /> c−êng nhê vµo sù phèi hîp cña gi¸o kh«ng ®Çy ®ñ (thiÕu ph−¬ng tiÖn nghe-<br /> viªn bé m«n trong c¸c giê cña m«n häc nh×n, hay ph−¬ng tiÖn cã chÊt l−îng<br /> ng«n ng÷ häc øng dông vµ lo¹i h×nh kÐm).<br /> häc c¸c ng«n ng÷.<br /> + Gi¸o tr×nh, tµi liÖu tuy phong phó<br /> - VÒ c¸c tµi liÖu gi¸o khoa: Nãi nh−ng ch−a ®−îc chän lùa thËt phï<br /> chung viÖc d¹y tiÕng ë ViÖt Nam ®· hîp vµ ch−a ®−îc khai th¸c tèt trong<br /> chuyÓn sang mét chiÕn l−îc míi, ®ã lµ qu¸ tr×nh d¹y vµ häc.<br /> ph−¬ng ph¸p d¹y häc - giao tiÕp b»ng<br /> v¨n b¶n, m« t¶ c¸c hµnh ®éng ng«n tõ + Ph−¬ng thøc d¹y vµ häc kh«ng<br /> vµ phong c¸ch nãi n¨ng cña ng−êi b¶n thÝch hîp nªn hÇu nh− kh«ng ®¸p øng<br /> ng÷ lµm tiªu chuÈn. Tuy vËy, viÖc d¹y ®−îc môc ®Ých cña viÖc häc ngo¹i ng÷<br /> vµ häc ngo¹i ng÷ chuyªn ngµnh ë ViÖt ®èi víi sinh viªn (viÖc d¹y bÞ qu¸ t¶i,<br /> Nam hiÖn nay lµ thiªn vÒ v¨n ho¸ ®äc, trë nªn ®¬n ®iÖu vµ viÖc häc trë thµnh<br /> tøc lµ d¹y thiªn vÒ v¨n b¶n vµ kü n¨ng miÔn c−ìng).<br /> ph©n tÝch v¨n b¶n. Víi ph−¬ng ph¸p + Trong khi phñ nhËn ph−¬ng ph¸p<br /> d¹y nµy tuy cã nh÷ng t¸c dông tèt cho d¹y vµ häc ng÷ ph¸p truyÒn thèng, ®Ò<br /> viÖc xö lý v¨n b¶n nh−ng nh÷ng kü cao ph−¬ng ph¸p giao tiÕp mµ kh«ng<br /> n¨ng kh¸c, nhÊt lµ nghe, nãi l¹i rÊt bÞ tÝnh ®Õn hoµn c¶nh, ®iÒu kiÖn cô thÓ<br /> h¹n chÕ. (tr×nh ®é sinh viªn, tr×nh ®é gi¸o viªn,<br /> - Chóng ta cßn thiÕu c¸c tµi liÖu c¬ së vËt chÊt cña tõng tr−êng…) nªn<br /> gi¸o khoa, s¸ch h−íng dÉn ngo¹i ng÷ viÖc d¹y vµ häc ch−a cã hiÖu qu¶.<br /> cho c¸c chuyªn ngµnh. ViÖc d¹y vµ häc + Ch−a cã nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n<br /> ngo¹i ng÷ cho c¸c chuyªn ngµnh cÇn cho viÖc x©y dùng mét ch−¬ng tr×nh<br /> ph¶i ®−îc dùa trªn c¬ së cña hÖ thèng ngo¹i ng÷ chuyªn ngµnh thËt hîp lý,<br /> gi¸o dôc c¸c ngµnh khoa häc c¬ b¶n. nªn viÖc d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ chuyªn<br /> D¹y vµ häc ngo¹i ng÷... 15<br /> <br /> ngµnh vÉn cßn mang tÝnh h×nh thøc. NÕu gi¸o viªn chØ gi¶ng b»ng tiÕng<br /> Anh th× chØ cã kho¶ng 20% sinh viªn<br /> + Gi¸o viªn ch−a cã ®ñ ®iÒu kiÖn<br /> hiÓu ®−îc néi dung bµi gi¶ng, 80% cßn<br /> tham dù th−êng xuyªn c¸c kho¸ häc<br /> l¹i kh«ng thÓ hiÓu gi¶ng viªn nãi g×.<br /> trong n−íc vµ n−íc ngoµi, ch−a th−êng<br /> xuyªn ®−îc n©ng cao tr×nh ®é chuyªn NÕu gi¸o viªn gi¶ng bµi 50% tiÕng<br /> m«n, cËp nhËt víi nh÷ng ph−¬ng ph¸p Anh, 50% tiÕng ViÖt th× t×nh h×nh kh¶<br /> gi¶ng d¹y míi vµ nh÷ng biÕn ®éng míi quan h¬n. Tuy nhiªn nh− vËy th× sÏ<br /> cña ng«n ng÷ (ngo¹i ng÷). kh«ng cßn c¸i gäi lµ: “d¹y vµ häc<br /> chuyªn ngµnh b»ng tiÕng Anh”.<br /> ViÖc gi¶ng d¹y c¸c chuyªn ngµnh<br /> b»ng tiÕng Anh cho sinh viªn ViÖt Nam VÊn ®Ò ®äc vµ hiÓu gi¸o tr×nh ®èi<br /> ë ViÖt Nam hiÖn nay næi lªn nh− lµ mét víi sinh viªn còng Ýt kh¶ quan.<br /> ph−¬ng thøc ®µo t¹o míi. Ph−¬ng thøc GÇn 80% sinh viªn kh«ng hiÓu gi¸o<br /> ®µo t¹o nµy gÇn ®©y ®−îc chó ý vµ tr×nh tiÕng Anh; do tr×nh ®é ngo¹i ng÷;<br /> ®ang cã chiÒu h−íng gia t¨ng m¹nh mÏ do tinh thÇn häc tËp; do s¸ch cã qu¸<br /> ë ViÖt Nam, ®ã lµ mét h×nh thøc “du nhiÒu th«ng tin néi dung khã hiÓu.<br /> häc t¹i chç”. Tuy vËy, vÒ ph−¬ng ph¸p<br /> VÊn ®Ò nãi vµ viÕt cña sinh viªn lµ<br /> gi¶ng d¹y vµ môc tiªu cña ph−¬ng thøc<br /> mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®¸ng quan<br /> ®µo t¹o nµy cßn nhiÒu bÊt cËp. Theo<br /> t©m nhÊt. Do häc tiÕng Anh nh−ng chØ<br /> N§H§ (NguyÔn §Æng Huy §¨ng) vµ<br /> sö dông trong m«i tr−êng tiÕng ViÖt (Ýt<br /> NguyÔn Huy CÈn th× víi nh÷ng sinh<br /> tiÕp xóc víi ng−êi b¶n ng÷) nªn kh¶<br /> viªn kh«ng cã nÒn t¶ng ngo¹i ng÷ tèt<br /> n¨ng nãi tiÕng Anh cña sinh viªn ViÖt<br /> khi häc c¸c m«n chuyªn ngµnh b»ng<br /> Nam lµ rÊt kÐm. ë nh÷ng m«n häc cã<br /> tiÕng Anh lµ cùc kú khã. Cã thÓ ®iÓm<br /> yªu cÇu ph¶i thi b»ng luËn v¨n nãi th×<br /> ngo¹i ng÷ ®Çu vµo ®ñ tiªu chuÈn: ®iÓm<br /> tû lÖ tr−ît còng kh¸ cao: 50%. ë nh÷ng<br /> thi ®¹i häc vµ ®iÓm Toefl tõ 450 ®iÓm m«n thi viÕt, rÊt Ýt sinh viªn viÕt ®óng<br /> trë lªn nh−ng kh«ng cã nghÜa hä sÏ häc vµ râ nghÜa b»ng tiÕng Anh; chñ yÕu<br /> thµnh c«ng c¸c m«n chuyªn ngµnh viÕt theo kiÓu tiÕng ViÖt råi diÔn gi¶i<br /> b»ng tiÕng Anh nh−: b»ng tiÕng Anh; sai nhiÒu lçi ng÷ ph¸p,<br /> Qu¶n trÞ tµi chÝnh (Financial vµ dïng tõ sai nghÜa.<br /> Management); Mét h−íng ®µo t¹o míi ®ã lµ<br /> Qu¶n trÞ chiÕn l−îc (Strategic ph−¬ng thøc ®µo t¹o tõ xa, trong ®ã cã<br /> Management); ®µo t¹o ngo¹i ng÷, ®−îc Bé Gi¸o dôc vµ<br /> §µo t¹o triÓn khai ë mét sè tr−êng ®¹i<br /> Qu¶n trÞ nh©n sù (Human<br /> häc tõ n¨m 1995. Bé m«n tiÕng Anh<br /> Resources Management).<br /> cña ViÖn §¹i häc më Hµ Néi ®· thiÕt kÕ<br /> Víi viÖc häc vµ thi b»ng tiÕng Anh mét ch−¬ng tr×nh mét hÖ tiÕng Anh tõ<br /> nhiÒu m«n häc kh¸c ®èi víi sinh viªn xa víi 200 §VHT. Sau 10 n¨m ®µo t¹o<br /> ViÖt Nam gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã theo ph−¬ng thøc nµy mét vÊn ®Ò ®−îc<br /> kh¨n, trong ®ã viÖc tiÕp thu bµi gi¶ng ®Æt ra ®èi víi ViÖn §¹i häc më lµ: cÇn<br /> lµ nan gi¶i nhÊt. cã nh÷ng nghiªn cøu vÒ mÆt ph−¬ng<br /> 16 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 11, 2006<br /> <br /> ph¸p luËn d¹y vµ häc ®èi víi ph−¬ng häc ViÖt Nam hiÖn nay cÇn ®−îc quan<br /> thøc ®µo t¹o nµy, gi¸o tr×nh cÇn ph¶i t©m tr−íc hÕt lµ c¸c chÝnh s¸ch vÒ gi¸o<br /> ®−îc thèng nhÊt vµ phï hîp víi c¸c dôc vµ ®µo t¹o, nhÊt lµ ph−¬ng ph¸p<br /> chuÈn mùc quèc tÕ. MÆc dï trong 10 ®µo t¹o, ®éi ngò gi¸o viªn d¹y ngo¹i<br /> n¨m qua theo ph−¬ng thøc ®µo t¹o tõ ng÷, gi¸o tr×nh, c¸c h×nh thøc thi cö.<br /> xa, ViÖn §¹i häc më Hµ Néi ®· ®µo t¹o VÒ vÊn ®Ò nµy, theo Hå H¶i Thuþ,<br /> ®−îc 1075 häc viªn tèt nghiÖp vµ ®Õn chóng ta cã thÓ thuª c¸c chuyªn gia<br /> n¨m 2005 ®· cã kho¶ng 1600 häc viªn ng−êi b¶n ng÷ vµ sö dông mét c¸ch<br /> tiÕng Anh ë c¸c tØnh phÝa B¾c häc phï hîp gi¸o tr×nh d¹y tiÕng (hiÖn nay<br /> ch−¬ng tr×nh häc tiÕng Anh theo chñ yÕu lµ tiÕng Anh) cña n−íc ngoµi.<br /> ph−¬ng thøc ®µo t¹o tõ xa. GÇn ®©y cã mét ®éng th¸i kh¸ tÝch cùc<br /> cña Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o ViÖt Nam<br /> ViÖc d¹y - häc mét ngo¹i ng÷ phôc lµ giao cho c¸c tr−êng quyÒn chñ ®éng<br /> vô cho c¸c chuyªn ngµnh hiÖn nay trong viÖc liªn kÕt ®µo t¹o víi c¸c<br /> ®ang cã nh÷ng ®æi míi tÝch cùc, nhÊt lµ tr−êng ®¹i häc n−íc ngoµi, kÓ c¶ viÖc<br /> ë ph−¬ng diÖn tæ chøc ®µo t¹o. Mét mua mét sè gi¸o tr×nh chuyªn m«n<br /> khoa ngo¹i ng÷ chuyªn ngµnh ®· ®−îc còng nh− gi¸o tr×nh d¹y tiÕng. Tuy vËy,<br /> h×nh thµnh t¹i tr−êng §¹i häc Ngo¹i ®iÒu nµy còng sÏ gÆp mét sè nan gi¶i<br /> ng÷ - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi ®¶m ®èi víi chiÕn l−îc còng nh− nh÷ng vÊn<br /> nhËn vai trß cña mét trung t©m ngo¹i ®Ò vÒ c«ng b»ng x· héi trong ®µo t¹o.<br /> ng÷. Khoa nµy cã nhiÖm vô d¹y ngo¹i Bëi v× chØ cã nh÷ng häc sinh thuéc diÖn<br /> ng÷ cho c¸c tr−êng thµnh viªn vµ c¸c gia ®×nh kh¸ gi¶ míi tiÕp cËn ®−îc<br /> khoa trùc thuéc §¹i häc Quèc gia Hµ nh÷ng ch−¬ng tr×nh d¹y vµ häc nªu<br /> Néi. Theo §ç B¸ Léc, nguyªn th− ký trªn do häc phÝ t¨ng cao.<br /> Héi ®ång Ng÷ häc vµ ViÖt häc thuéc Bé<br /> Gi¸o dôc vµ §µo t¹o, th× gi¸o tr×nh cña Theo NguyÔn ThÞ Kim Thanh, ®Ó<br /> khoa ngo¹i ng÷ nµy kh¸ tiªn tiÕn, chøa kh¾c phôc t×nh tr¹ng d¹y vµ häc ngo¹i<br /> nh÷ng th«ng tin cËp nhËt tõ c¸c gi¸o ng÷ kÐm hiÖu qu¶ ®èi víi sinh viªn<br /> tr×nh cña n−íc ngoµi, phï hîp víi khèi khoa häc-c«ng nghÖ hiÖn nay,<br /> chuyªn ngµnh nghiªn cøu cña sinh chóng ta cÇn:<br /> viªn. C¸c gi¸o tr×nh ®−îc biªn so¹n 1. Kh¶o s¸t l¹i tr×nh ®é, nhu cÇu vµ<br /> theo ph−¬ng ph¸p giao tiÕp, rÌn luyÖn môc ®Ých häc ngo¹i ng÷ cña tõng ®èi<br /> c¸c kü n¨ng nghe, nãi, ®äc, viÕt cho t−îng sinh viªn, nh»m x¸c ®Þnh ®óng<br /> sinh viªn, gióp cho sinh viªn kh«ng chØ ngo¹i ng÷ cÇn d¹y vµ néi dung ngo¹i<br /> n©ng cao c¸c kü n¨ng sö dông ngo¹i ng÷ cÇn cung cÊp.<br /> ng÷ mµ cßn n©ng cao c¸c kiÕn thøc<br /> kh¸c. 2. Tham kh¶o c¸c gi¸o tr×nh d¹y<br /> tiÕng ë n−íc ngoµi, nh»m chän lùa<br /> 2. Mét sè gi¶i ph¸p nh÷ng gi¸o tr×nh thÝch hîp víi c¸c ®èi<br /> t−îng sinh viªn kh¸c nhau cña ViÖt<br /> C¸c gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt<br /> Nam.<br /> l−îng cña viÖc d¹y vµ häc ngo¹i ng÷<br /> cho c¸c chuyªn ngµnh ë c¸c tr−êng ®¹i 3. KÕt hîp nhiÒu gi¸o tr×nh.<br /> D¹y vµ häc ngo¹i ng÷... 17<br /> <br /> KhuyÕn khÝch sinh viªn t×m hiÓu kiÕn lÇn thø 10 cña LuËt Gi¸o dôc ®−îc Bé<br /> thøc qua nhiÒu kªnh th«ng tin kh¸c tr−ëng Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o tr×nh<br /> nhau. TËn dông c¸c trang thiÕt bÞ ®a bµy t¹i cuéc héi th¶o do Trung −¬ng<br /> ph−¬ng tiÖn trong d¹y vµ häc. Héi KhuyÕn häc ViÖt Nam tæ chøc ngµy<br /> 16/4/2004, ®· cã nhiÒu gãp ý cña c¸c<br /> 4. X©y dùng ch−¬ng tr×nh d¹y ngo¹i<br /> nhµ khoa häc, gi¸o dôc. Trong ®ã cã<br /> ng÷ mét c¸ch tæng thÓ, liªn hoµn theo<br /> nh÷ng ®Ò nghÞ cÇn ph¶i söa ®æi nh−<br /> tõng module, tiªu chuÈn quèc tÕ.<br /> sau:<br /> 5. X©y dùng mét qui tr×nh ®¸nh gi¸<br /> §èi víi §iÒu 5, vÒ ng«n ng÷ dïng<br /> kÕt qu¶ häc tËp cña sinh viªn ®¶m b¶o<br /> trong nhµ tr−êng vµ c¸c c¬ së gi¸o dôc<br /> sù c«ng b»ng, ®éng viªn ý thøc tù gi¸c<br /> kh¸c, bæ sung thªm kho¶n 3, víi néi<br /> cña sinh viªn.<br /> dung: “Nhµ tr−êng vµ c¬ së gi¸o dôc<br /> 6. Gi¸o viªn cÇn ®−îc t¹o ®iÒu kiÖn kh¸c trong hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n<br /> n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n vµ cËp ®−îc dïng tiÕng n−íc ngoµi ®Ó gi¶ng<br /> nhËt nh÷ng c«ng nghÖ gi¶ng d¹y hiÖn d¹y, häc tËp. Bé tr−ëng Bé Gi¸o dôc vµ<br /> ®¹i, ¸p dông nh÷ng c«ng nghÖ nµy mét §µo t¹o qui ®Þnh viÖc gi¶ng d¹y, häc<br /> c¸ch cã hiÖu qu¶. tËp b»ng tiÕng n−íc ngoµi”.<br /> <br /> III. Mét sè kiÕn nghÞ 2. §èi víi §iÒu 36, cÇn ph¶i nhÊn<br /> m¹nh sinh viªn tèt nghiÖp ph¶i sö<br /> Thùc tr¹ng cña viÖc d¹y vµ häc dông ®−îc mét ngo¹i ng÷ theo yªu cÇu<br /> ngo¹i ng÷ ë ViÖt Nam hiÖn nay cã qu¸ c«ng t¸c, v× trong ®iÓm a kho¶n 1 ®iÒu<br /> nhiÒu vÊn ®Ò ®¸ng quan t©m vµ cÇn nµy cã ghi: “§µo t¹o tr×nh ®é ®¹i häc<br /> ph¶i xem xÐt ë tÇm vÜ m«. Trong ®ã vai ph¶i ®¶m b¶o cho sinh viªn cã nh÷ng<br /> trß cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc, kiÕn thøc c¬ b¶n vµ chuyªn ngµnh<br /> c¸c c¬ së ®µo t¹o, ®éi ngò gi¸o viªn, b¶n t−¬ng ®èi hoµn chØnh; cã ph−¬ng ph¸p<br /> th©n sinh viªn, häc sinh cã mét vai trß lµm viÖc khoa häc; cã n¨ng lùc vËn<br /> rÊt quan träng. Chóng ta ch−a thÓ tiÕn dông lý thuyÕt, sö dông mét ngo¹i ng÷<br /> hµnh ®−îc c«ng cuéc c¶i c¸ch gi¸o dôc, vµ kiÕn thøc tin häc c¬ së vµo c«ng t¸c<br /> trong ®ã cã viÖc d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ chuyªn m«n”.<br /> nÕu kh«ng tÝnh ®Õn tÊt c¶ c¸c yÕu tè<br /> nãi trªn. ViÖc d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ lµ Nh»m ®æi míi néi dung gi¶ng d¹y<br /> rÊt cÇn thiÕt cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp cho phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña khoa<br /> ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc, nh−ng häc c«ng nghÖ, phï hîp víi yªu cÇu cña<br /> chóng ta cÇn ph¶i tiÕp tôc duy tr× vµ x· héi cÇn ph¶i quan t©m ®Õn c¸c vÊn<br /> ph¸t triÓn vai trß vµ chøc n¨ng cña ®Ò cã tÝnh cÊp b¸ch sau ®©y:<br /> tiÕng ViÖt trong sù nghiÖp gi¸o dôc vµ a. VÊn ®Ò biªn so¹n s¸ch gi¸o khoa<br /> ®µo t¹o. ngo¹i ng÷<br /> ë ph−¬ng diÖn qu¶n lý nhµ n−íc, HiÖn nay chóng ta cÇn ph¶i tæ chøc<br /> n¨m 2005 Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o tr×nh biªn so¹n s¸ch gi¸o khoa mét c¸ch<br /> Quèc héi b¶n dù th¶o söa ®æi bæ sung khoa häc vµ hiÖn ®¹i h¬n, phï hîp h¬n<br /> LuËt Gi¸o dôc (1998). Trong dù th¶o víi c¸c lo¹i ®èi t−îng häc sinh, sinh<br /> 18 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 11, 2006<br /> <br /> viªn, lÊy ph−¬ng ph¸p giao tiÕp lµm cÊp chøng chØ cña c¸c tr−êng ®¹i häc cã<br /> träng t©m. Cung cÊp cho häc sinh, sinh tiÕng ë n−íc ngoµi (nh− c¸c chøng chØ<br /> viªn nh÷ng nÒn t¶ng ng«n ng÷ - v¨n Toefl, Iels v.v…) cÇn ®−îc tham kh¶o<br /> ho¸ cña mçi ngo¹i ng÷. C¸c gi¸o tr×nh vµ rót ra nh÷ng kinh nghiÖm tèt, ¸p<br /> ngo¹i ng÷ cña ViÖt Nam biªn so¹n hiÖn dông cho ViÖt Nam.<br /> nay phÇn lín dùa trªn c¸c lý thuyÕt ®èi<br /> chiÕu (so s¸nh) ng«n ng÷, lý thuyÕt vÒ Tµi liÖu tham kh¶o<br /> sù tiÕp xóc ng«n ng÷. MÆc dï nh÷ng c¬<br /> 1. Tµi liÖu héi th¶o khoa häc “Dïng<br /> së lý thuyÕt nªu trªn cã nh÷ng t¸c<br /> tiÕng n−íc ngoµi lµm chuyÓn ng÷<br /> dông tÝch cùc cho viÖc biªn so¹n gi¸o<br /> (ng«n ng÷ gi¶ng d¹y) trong qu¸<br /> tr×nh d¹y ngo¹i ng÷, nh−ng chóng ta<br /> tr×nh héi nhËp. Hµ Néi, th¸ng<br /> thÊy thiÕu, v¾ng nh÷ng c¬ së t©m lý-<br /> 1/2005.<br /> ng«n ng÷ häc trong viÖc d¹y vµ häc<br /> tiÕng. §iÒu ®ã sÏ h¹n chÕ kÕt qu¶ cña 2. Tµi liÖu héi th¶o khoa häc “Ngo¹i<br /> viÖc d¹y vµ häc tiÕng hiÖn nay. ng÷ ë ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi<br /> nhËp, Hµ Néi, th¸ng 6/2005.<br /> b. VÊn ®Ò chän ngo¹i ng÷ nµo ®Ó<br /> d¹y vµ häc 3. §inh V¨n §øc; KiÒu Ch©u. Vµi<br /> nhËn thøc vÒ ngo¹i ng÷ vµ gi¶ng<br /> Chóng ta kh«ng thÓ chØ sö dông<br /> d¹y ngo¹i ng÷ chuyªn ngµnh ë bËc<br /> tiÕng Anh trong sù nghiÖp hiÖn ®¹i<br /> ®¹i häc. T/c Ng«n ng÷. 2005, sè 12.<br /> ho¸, c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n−íc mµ c¸c<br /> thø tiÕng kh¸c nh− tiÕng Trung, Nga, 4. TrÇn Xu©n §iÖp. TÝnh ®a d¹ng cña<br /> Ph¸p v.v… còng rÊt quan träng tuú ng«n ng÷ vµ viÖc gi¶ng d¹y ngo¹i<br /> theo tõng nhiÖm vô, yªu cÇu cña x· ng÷. T/c Ng«n ng÷. 2005, sè 10.<br /> héi. TiÕng NhËt, tiÕng Hµn v.v… còng 5. Hoµng V¨n D©n. §æi míi ph−¬ng<br /> rÊt cÇn trong c¸c ngµnh du lÞch vµ kinh ph¸p d¹y kü n¨ng nãi tiÕng Anh ë<br /> tÕ hiÖn nay. trung häc phæ th«ng. T/c Ng«n ng÷,<br /> c. ViÖc d¹y vµ häc ngo¹i ng÷ kh«ng 2005. sè 10.<br /> chØ tu©n theo c¸c chuÈn mùc vµ yªu cÇu 6. Hoµng V¨n V©n. Ph−¬ng ph¸p<br /> cña ViÖt Nam mµ cßn cÇn ph¶i tu©n gi¶ng d¹y ngo¹i ng÷ hîp lý vµ cã<br /> theo c¸c chuÈn mùc vµ yªu cÇu cã tÝnh hiÖu qu¶ ë ViÖt Nam ®Çu thÕ kû<br /> quèc tÕ. XXI. T/c Ng«n ng÷. 2004, sè 9.<br /> <br /> ViÖc cÊp c¸c chøng chØ ngo¹i ng÷ 7. NguyÔn B¶o Trang. Tiªu chuÈn<br /> mét c¸ch trµn lan hiÖn nay cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ phÇn mÒm häc ng«n ng÷.<br /> ®−îc thèng nhÊt, theo qui ®Þnh chung. T/c Ng«n ng÷ vµ §êi sèng. 2005, sè<br /> Ch¼ng h¹n nh− c¸c h×nh thøc thi vµ 1+2 (111+112).<br />