đề án - thành lập học viện quản lý giáo dục trên cơ sở trường Cán bộ quản lý giáo dục và đào tạo

Chia sẻ: Do Manh Ha | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:79

Thêm vào BST

Báo xấu

279
lượt xem 96
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghị quyết Hội nghị lần thứ hai Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khoá VIII khẳng định “Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu”; “Quản lý giáo dục là khâu đột phá nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo”. Quan điểm này được cụ thể hoá trong Chỉ thị 40-CT/TW ngày 15 tháng 6

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: đề án - thành lập học viện quản lý giáo dục trên cơ sở trường Cán bộ quản lý giáo dục và đào tạo

B giáo d c và ào t o Trư ng cán b qu n lý giáo d c và ào t o án thành l p h c vi n qu n lý giáo d c trên cơ s trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o Hà N i, tháng 9 - 2005
M CL C M u................................................................................................................... 4 1. t v n .......................................................................................................... 4 2. Nh ng căn c xây d ng án thành l p H c vi n Qu n lý Giáo d c ........ 6 Chương I ................................................................................................................ 8 S c n thi t thành l p H c vi n Qu n lý Giáo d c .............................................. 8 I. T ng quan v tình hình i ngũ cán b qu n lý giáo d c....................................... 8 1. Th c tr ng i ngũ cán b qu n lý giáo d c. .................................................... 8 1.2. Trình , năng l c qu n lý. .......................................................................... 10 b) Ch t lư ng và hi u qu c a công tác ào t o, b i dư ng CBQLGD. ........... 12 2. ánh giá chung................................................................................................ 16 iI. quan i m ch o và m c tiêu i v i vi c xây d ng, nâng cao ch t lư ng i ngũ CBQLGD ............................................................................................... 20 1. Quan i m ch o. .......................................................................................... 20 2. M c tiêu xây d ng, nâng cao ch t lư ng i ngũ CBQLGD. ............................. 21 III. S c n thi t thành l p H c vi n Qu n lý Giáo d c ....................................... 22 1. V trí, vai trò c a qu n lý giáo d c. ................................................................. 22 2. Nhu c u ào t o, b i dư ng i ngũ cán b qu n lý giáo d c. .......................... 26 3. Mô hình h c vi n qu n lý giáo d c trên th gi i ........................................... 32 4. Xây d ng H c vi n Qu n lý Giáo d c Vi t Nam ........................................ 38 4.1. M c ích thành l p H c vi n Qu n lý giáo d c........................................... 38 4.2. Phương án thành l p H c vi n qu n lý giáo d c ......................................... 39 IV. Khái quát th c tr ng c a Trư ng Cán b qu n lý GD& T ...................................... 40 1. ào t o và b i dư ng: .................................................................................... 40 2. Nghiên c u khoa h c qu n lý giáo d c - ào t o ........................................... 41 3. Nòng c t v chuyên môn, nghi p v trong h th ng các trư ng cán b qu n lý giáo d c và ào t o. ............................................................................................ 41 Chương II ............................................................................................................ 52 H c vi n Qu n lý Giáo d c ................................................................................. 52 i. H c vi n qu n lý giáo d c................................................................................ 52 II. các i u ki n và Gi i pháp m b o ho t ng c a H c vi n Qu n lý Giáo d c ....................................................................................................................... 62 Chương III ........................................................................................................... 67 Quy ho ch xây d ng H C VI N QU N Lý GIáO D C ..................................... 67 I. a i m quy ho ch xây d ng H c vi n Qu n lý Giáo d c ............................ 67 2
II. nh hư ng phát tri n cơ s v t ch t c a H c vi n QLGD ........................... 68 III. D toán nhu c u tài chính xây d ng H c vi n QLGD. ............................ 69 Chương IV ........................................................................................................... 74 D ki n hi u qu kinh t - xã h i và các bư c tri n khai xây d ng h c vi n qu n lý giáo d c. .......................................................................................................... 74 I. Hi u qu chung v phát tri n kinh t - xã h i .................................................. 74 II. Các bư c tri n khai án và các nhi m v ưu tiên. .......................................... 75 K t lu n ............................................................................................................... 76 Ph n ph l c ........................................................................................................ 79 3
M u 1. tv n Ngh quy t H i ngh l n th hai Ban ch p hành Trung ương ng C ng s n Vi t Nam khoá VIII kh ng nh “Giáo d c và ào t o là qu c sách hàng u”; “Qu n lý giáo d c là khâu t phá nâng cao ch t lư ng giáo d c và ào t o”. Quan i m này ư c c th hoá trong Ch th 40-CT/TW ngày 15 tháng 6 năm 2004 c a Ban Bí thư TW ng: “Phát tri n giáo d c và ào t o là qu c sách hàng u, là m t trong nh ng ng l c quan tr ng thúc y s nghi p công nghi p hoá, hi n i hoá t nư c, là i u ki n phát huy ngu n l c con ngư i. ây là trách nhi m c a toàn ng, toàn dân, trong ó nhà giáo và cán b qu n lý giáo d c là l c lư ng nòng c t, có vai trò quan tr ng. Tuy nhiên, trư c nh ng yêu c u m i c a s phát tri n giáo d c và ào t o, i ngũ nhà giáo và cán b qu n lý giáo d c còn nh ng h n ch , b t c p... Năng l c c a i ngũ cán b qu n lý giáo d c chưa ngang t m v i yêu c u phát tri n c a s nghi p giáo d c”. Hi n nay i ngũ cán b qu n lý giáo d c (CBQLGD) các c p t m m non n i h c còn có nh ng h n ch , b t c p chưa áp ng ư c yêu c u phát tri n c a s nghi p giáo d c, ít ư c ào t o, b i dư ng v chuyên môn, nghi p v qu n lý và qu n lý giáo d c. Trong t ng s trên 90.000 CBQLGD (1) c a h th ng giáo d c qu c dân, hi n nay ch có kho ng 40% ư c b i dư ng ng n h n v nghi p v qu n lý giáo d c, trên 0,02% ư c ào t o trình c nhân và th c s v qu n lý giáo d c . Khi mi n B c bư c vào th i kỳ khôi ph c kinh t và c i t o XHCN (1954), i h i Giáo d c toàn qu c (3/1956) thông qua c i cách giáo d c l n II, nh n m nh yêu c u nâng cao ch t lư ng giáo d c. c bi t, ih i i bi u toàn qu c l n th III c a ng Lao ng Vi t Nam (1960), ã ch ra phương hư ng xây d ng n n giáo d c theo hư ng XHCN. Trư c nhi m v cách m ng m i, (1) B¸o c¸o cña ChÝnh phñ vÒ t×nh h×nh gi¸o dôc, sè 1534/CP –KG ngµy 14/10/2004. 4
cùng v i vi c y m nh và nâng cao ch t lư ng ào t o giáo viên, công tác b i dư ng cán b qu n lý - trư c h t là Hi u trư ng ư c chú ý nhi u hơn. T năm 1964, h th ng các trư ng b i dư ng i ngũ CBQLGD ã ư c thành l p các t nh, thành ph làm nhi m v b i dư ng giáo viên, b i dư ng hi u trư ng các trư ng ph thông (ch y u là các trư ng ph thông c p 1, 2). Năm 1966, Trư ng Lý lu n Nghi p v giáo d c tr c thu c B Giáo d c ư c thành l p th c hi n nhi m v b i dư ng CBQLGD phòng giáo d c qu n, huy n, trư ng ph thông trung h c và t ch c m t s l p b i dư ng cho các CBQL c a ngành v m t s v n c p bách trong qu n lý giáo d c. Sau khi t nư c th ng nh t (1975), yêu c u phát tri n giáo d c ngày càng cao, vi c ào t o, b i dư ng CBQLGD và nghiên c u khoa h c qu n lý giáo d c tr thành m t nhu c u c p thi t. Năm 1976, H i ng B trư ng (nay là Chính ph ) ã quy t nh thành l p Trư ng Cán b qu n lý giáo d c trên cơ s Trư ng Lý lu n nghi p v c a B Giáo d c theo Quy t nh s 190/TTg ngày 01/10/1976 c a Th tư ng Chính ph v i nhi m v “ ào t o và b i dư ng cán b qu n lý các S , Ty, các Phòng giáo d c, các trư ng sư ph m, các trư ng cán b qu n lý c a ngành giáo d c và các trư ng ph thông”. Năm 1990, B Giáo d c và ào t o ã quy t nh sáp nh p 3 ơn v : Trư ng Cán b qu n lý giáo d c, Trư ng Cán b qu n lý i h c, trung h c chuyên nghi p và d y ngh và Trung tâm nghiên c u t ch c qu n lý và kinh t h c giáo d c thành Trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o. Trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o là ơn v s nghi p tr c thu c B Giáo d c và ào t o; là trung tâm ào t o, b i dư ng v khoa h c qu n lý cho i ngũ cán b qu n lý c a ngành giáo d c và ào t o; là trung tâm nghiên c u và tư v n v khoa h c qu n lý, v c i ti n t ch c qu n lý c a ngành; là nòng c t v chuyên môn nghi p v trong h th ng các Trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o c a toàn ngành. Trư ng còn th c hi n h p tác qu c t trong các lĩnh v c nhi m v ư c giao. 5
Trong g n 30 năm qua, Trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o ã có nh ng bư c phát tri n cơ b n, toàn di n và thu ư c nh ng k t qu áng khích l . Trư ng ã th c s tr thành trung tâm ào t o, b i dư ng cán b qu n lý, công ch c, viên ch c ngành giáo d c c nư c, góp ph n quan tr ng trong vi c nâng cao nghi p v qu n lý, năng l c tác nghi p cho i ngũ CBQLGD cho viên ch c c a ngành trong lĩnh v c qu n lý giáo d c (tính n nay ã ào t o, b i dư ng cho trên 30.000 lư t CBQL và viên ch c c a ngành), ã xây d ng ư c n n móng c a khoa h c qu n lý giáo d c và tham gia tích c c vào vi c gi i quy t nh ng v n mà th c ti n công tác qu n lý giáo d c t ra. Th c hi n Quy t nh s 09/TTg ngày 11/01/2005 c a Th tư ng Chính ph v vi c phê duy t án “ Xây d ng, nâng cao ch t lư ng i ngũ nhà giáo và CBQLGD giai o n 2005 - 2010” và Quy t nh s 73/2005/Q -TTg ngày 06/4/2005 c a Th tư ng Chính ph v vi c Ban hành Chương trình hành ng c a Chính ph th c hi n Ngh quy t s 37/2004/QH11 c a Qu c h i khoá XI t i kỳ h p th sáu, Trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o nh n th c rõ trách nhi m c a Nhà trư ng trong vi c ào t o, b i dư ng i ngũ CBQLGD; nghiên c u, tư v n v khoa h c qu n lý giáo d c áp ng òi h i c a s nghi p phát tri n giáo d c trong th i kỳ công nghi p hoá, hi n i hoá t nư c. Vi c ào t o b i dư ng i ngũ cán b có vai trò to l n trong vi c phát tri n ngành giáo d c. Chính vì v y t i Quy t nh s 73/2005/Q -TTg ngày 06/4/2005 c a Th tư ng Chính ph , chương trình hành ng c a Chính ph th c hi n Ngh quy t s 37/2004/QH11 c a Qu c h i khoá XI t i kỳ h p th sáu ã có k ho ch thành l p H c vi n Qu n lý Giáo d c. Trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o xin trình Chính ph và các B , Ban ngành có liên quan b n án thành l p H c vi n Qu n lý Giáo d c trên cơ s Trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o. 2. Nh ng căn c xây d ng án thành l p H c vi n Qu n lý Giáo d c án thành l p H c vi n Qu n lý Giáo d c ư c xây d ng trên cơ s các ch trương, ư ng l i, chính sách c a ng, pháp lu t c a Nhà nư c, v phát 6
tri n GD& T. Các văn b n g m: - Văn ki n ih i ng c ng s n Vi t Nam các khoá VI,VII,VIII, IX; - Ngh quy t H i ngh TW II khoá VIII v nh hư ng chi n lư c phát tri n giáo d c - ào t o trong th i kỳ công nghi p hoá, hi n i hoá và nhi m v n năm 2000. Báo cáo c a B Chính tr t i H i ngh l n th sáu BCH Trung ương khoá IX ki m i m vi c th c hi n Ngh quy t Trung ương 2 khoá VIII và phương hư ng phát tri n giáo d c t nay n năm 2005 và n năm 2010. - Ngh quy t TW III khoá VIII v chi n lư c cán b th i kỳ y m nh công nghi p hoá, hi n i hoá ; - Ch th 40/CT-TW ngày 15/06/2004 c a Ban Bí thư Trung ương ng v vi c xây d ng, nâng cao ch t lư ng i ngũ nhà giáo và CBQLGD; - Lu t Giáo d c; - Ngh quy t 37/2004/QH11 ngày 03/12/2004 c a Qu c h i Khoá XI; - Chi n lư c phát tri n giáo d c giai o n 2001- 2010; - Ngh nh s 85/2003/N -CP ngày 18/07/2003 Quy nh ch c năng, nhi m v , quy n h n và cơ c u t ch c c a B Giáo d c và ào t o - Quy t nh s 153/2003/Q -TTg ngày 30/07/2003 c a Th tư ng Chính ph v vi c ban hành i u l trư ng i h c; - Quy t nh 09/2005/Q -TTg ngày 11/01/2005 c a Th tư ng Chính ph v vi c phê duy t án xây d ng và nâng cao ch t lư ng i ngũ nhà giáo và CBQLGD giai o n 2005-2010; - Quy t nh s 73/2005/Q -TTg ngày 06/4/2005 c a Th tư ng Chính ph v vi c ban hành Chương trình hành ng c a Chính ph th c hi n Ngh quy t s 37/2004/QH11 khoá XI, kỳ h p th sáu c a Qu c h i v giáo d c. 7
Chương I S c n thi t thành l p H c vi n Qu n lý Giáo d c Xu t phát t yêu c u c a s nghi p phát tri n giáo d c và ào t o, th c tr ng c a công tác qu n lý giáo d c, xu th h i nh p qu c t , c bi t t yêu c u i m i tư duy trong qu n lý giáo d c mà ng, Qu c h i, Chính ph ã có nh ng Ch th , Ngh quy t và các Quy t nh quan tr ng v công tác qu n lý giáo d c và ào t o. c bi t, Ch th 40/CT-TW và Quy t nh 09/2005/Q - TTg ã nêu rõ s c n thi t c a vi c xây d ng và c ng c h th ng các cơ s ào t o, b i dư ng CBQLGD và thành l p H c vi n Qu n lý Giáo d c tr c thu c B Giáo d c và ào t o. I. T ng quan v tình hình i ngũ cán b qu n lý giáo d c. 1. Th c tr ng i ngũ cán b qu n lý giáo d c. 1.1. S lư ng, cơ c u: a) Theo s li u u năm h c 2004-2005, c nư c có kho ng 10.400 CBQLGD c p b , s , phòng và kho ng 80.000 CBQLGD các trư ng t m m non, ph thông, THCN, d y ngh , C và H (Hi u trư ng, Phó Hi u trư ng, cán b qu n lý các phòng, ban, khoa) chi m kho ng 10% trong t ng s cán b , công ch c ngành giáo d c. i ngũ CBQLGD cơ b n là v s lư ng. b) Cơ c u CBQLGD theo c p h c, b c h c: kho ng 18% giáo d c m m non, 65% giáo d c ph thông và giáo d c thư ng xuyên, 6% giáo d c ngh nghi p, cao ng và i h c, 11% cơ quan qu n lý giáo d c các c p. Trên cơ s phân tích 46.562 b h sơ CBQLGD, có th rút ra m t s k t lu n sau : - S CBQLGD là ng viên ng C ng s n Vi t Nam chi m t l khá cao 8
71,8%. Trong ó B Giáo d c và ào t o là 93%, các S GD& T là 87%, các Phòng GD& T là 86%, các trư ng là 74%; và trong i ngũ chuyên viên các cơ quan qu n lý giáo d c các c p là 52%. - Tu i trung bình c a i ngũ CBQLGD khá cao. T l CBQLGD có tu i dư i 35 h u như không có; trong khi ó tu i trên 50 B là 84%, S là 44%, Phòng là 42%, các trư ng tr c thu c B là 51%, các trư ng thu c a phương là 26%. - Trong i ngũ chuyên viên, kho ng 60% chuyên viên c a B có tu i trên 50, còn 60% chuyên viên c a các S và Phòng có tu i trong kho ng 35 - 50. - Ph n l n CBQLGD có trình ào t o t cao ng tr lên. T l CBQLGD ư c b nhi m có trình i h c tr lên B là 93%, S là 86%, Phòng là 83%. T l chuyên viên có trình t i h c tr lên B là 98%, các S và Phòng là 47%. - Kho ng 60% CBQLGD chưa có ch ng ch v qu n lý giáo d c. T l ư c c p ch ng ch v qu n lý giáo d c, i v i CBQL ư c b nhi m S là 36%, phòng là 62%, chuyên viên thu c S và Phòng là 13%. T l ư cc p ch ng ch v qu n lý nhà nư c i v i CBQL ư c b nhi m S là 44%, Phòng là 33%, chuyên viên thu c S và Phòng là 9%. - Kho ng 60% CBQLGD chưa có ch ng ch v lý lu n chính tr . T l ư c c p ch ng ch v lý lu n chính tr , i v i CBQL ư c b nhi m B là 82%, S là 59%, Phòng là 28%, chuyên viên B là 88%, S và Phòng là 25%, CBQL các trư ng tr c thu c B là 87%, CBQL các trư ng thu c a phương là 36%. - i b ph n CBQLGD (87%) chưa có ch ng ch tin h c. T l ư cc p ch ng ch tin h c, i v i CBQL ư c b nhi m B là 1,5%, S là 45,7%, Phòng là 28,4%, chuyên viên công tác B là 6%, chuyên viên công tác S và Phòng là 24%, CBQL các trư ng tr c thu c B là 55%, CBQL các trư ng thu c a phương là 10%. -S ông CBQLGD (88%) chưa có ch ng ch ngo i ng . T l ư cc p 9
ch ng ch ngo i ng , i v i CBQL ư c b nhi m B là 84%, S là 51%, Phòng là 24%, chuyên viên công tác B là 80%, chuyên viên công tác S và Phòng là 19%, CBQL các trư ng tr c thu c B là 87%, CBQL các trư ng thu c a phương là 8%. 1.2. Trình , năng l c qu n lý. a) Ưu i m: i ngũ CBQLGD công tác các cơ quan qu n lý giáo d c các c p u là các nhà giáo ư c b nhi m, i u ng sang làm qu n lý. Ph n l n có b n lĩnh chính tr v ng vàng, có trình chuyên môn cao, có kinh nghi m trong công tác giáo d c. Trư ng thành trong công tác qu n lý, CBQLGD nói chung có ph m ch t, o c t t, năng ng, sáng t o trong vi c t ch c th c hi n các ch trương, ư ng l i c a ng, Nhà nư c và s ch o c a Ngành; tham mưu cho c p y ng và chính quy n a phương xây d ng các chính sách cán b , giáo viên, h c sinh phù h p v i i u ki n kinh t – xã h i a phương; i ngũ này ã và ang th c s tr thành l c lư ng nòng c t i u trong s nghi p phát tri n giáo d c và ào t o. b) Như c i m: Tuy nhiên, xét góc trình qu n lý và tính chuyên nghi p, i ngũ CBQLGD, c bi t c p cơ s , ang b c l nh ng h n ch trên nhi u phương di n: - Tính chuyên nghi p chưa cao, th hi n trong vi c th c thi công v , kh năng tham mưu, xây d ng chính sách, ch o, t ch c th c hi n các văn b n quy ph m pháp lu t và c bi t là trong vi c ng d ng tri n khai các phương pháp qu n lý giáo d c trong xu th phát tri n c a th i i. Trư c khi ư c b nhi m, i u ng, h u h t các CBQLGD u chưa ư c ào t o qua ki n th c qu n lý. Do v y, h còn lúng túng trong vi c th c thi vai trò và các ch c năng qu n lý giáo d c, trong s th hi n trách nhi m cá nhân; kh năng ph i h p trong t ch c và gi a các bên liên quan trong và ngoài h th ng c a m t s CBQLGD còn h n ch . M t s CBQLGD các a phương còn l i, thi u ch ng, trông ch vào s “c m tay ch vi c” c a c p trên, ch m tr và khó khăn 10
trong vi c phát hi n và gi i quy t các v n th c ti n t ra t cơ s do thi u ki n th c và k năng qu n lý giáo d c. - Trình và năng l c i u hành trong qu n lý còn b t c p, h n ch v nhi u m t. a s làm vi c d a vào kinh nghi m cá nhân, chưa coi tr ng công tác d báo, xây d ng chi n lư c, k ho ch và quy trình ho t ng; do ó thư ng rơi vào s v , tình th . Ki n th c v pháp lu t, v t ch c b máy, v qu n lý nhân s và tài chính còn h n ch , lúng túng trong th c thi trách nhi m và th m quy n. Ch o ho t ng giáo d c còn thi u tính h th ng, ôi khi xa r i th c t , n ng v lý lu n chung chung, mang tính i phó, kém hi u qu . H th ng cán b thanh tra giáo d c chưa ư c chú ý úng m c, chưa t n d ng và v n d ng y công c thanh tra trong qu n lý, do ó hi u l c thanh tra th p. Ch báo cáo còn thi u thư ng xuyên và th ng nh t; s li u thi u tin c y, có khi còn ch y theo thành tích mà không nh n th c y tác h i sâu xa. Trình ngo i ng , k năng tin h c còn nhi u h n ch trong vi c thu th p và x lý thông tin trong và ngoài nư c v giáo d c và các m t c a i s ng kinh t xã h i nâng cao trình ngh nghi p. - Hi n nay tu i trung bình c a CBQLGD còn cao, h n ch s năng ng, h ng h t ngu n nhân l c qu n lý giáo d c k c n, thi u quy trình phát hi n, tuy n ch n, ào t o, d n t i thi u quy ho ch. - H th ng văn b n pháp quy cho qu n lý còn thi u và không k p th i. Ch chính sách cho CBQLGD còn nhi u b t c p, chưa ng viên, thu hút ư c s c l c trí tu c a i ngũ CBQLGD. Vi c ánh giá CBQLGD chưa thư ng xuyên và còn lúng túng, c m tính chưa b o m tính khoa h c . - Riêng i v i các trư ng ngoài công l p, i b ph n cán b qu n lý t các thành viên h i ng qu n tr n ph trách các phòng, ban là nh ng ngư i ít có kinh nghi m v qu n lý giáo d c; chưa ư c ào t o, b i dư ng v lý lu n chính tr , ki n th c và nghi p v qu n lý. 1.3. Th c tr ng công tác ào t o, b i dư ng cán b qu n lý giáo d c 11
a) K ho ch và quy ho ch công tác ào t o, b i dư ng CBQLGD - Hàng năm ho c t ng th i kỳ (theo chu kỳ b i dư ng), B Giáo d c trư c ây và B Giáo d c và ào t o ngày nay ã xây d ng k ho ch và quy ho ch ào t o, b i dư ng CBQLGD. Trư c năm 1990 công tác này ư c ti n hành u n và tương i có ch t lư ng. - Sau năm 1990, công tác b i dư ng CBQLGD ư c xây d ng trong k ho ch chung v công tác b i dư ng giáo viên và CBQLGD. Tuy nhiên, công tác b i dư ng giáo viên ư c ch o th c hi n t t hơn; công tác b i dư ng CBQLGD chưa ư c t ch c m t cách y c v n i dung, phương th c và th i gian. - i ngũ công ch c, viên ch c chuyên môn công tác t i các cơ quan qu n lý giáo d c, các trư ng H, C và m t s cơ s giáo d c và ào t o còn r t ít ư c ào t o, b i dư ng v ki n th c và k năng QLGD. b) Ch t lư ng và hi u qu c a công tác ào t o, b i dư ng CBQLGD. - V n i dung, chương trình, phương pháp ào t o, b i dư ng: Ngày 01/9/1964 B Giáo d c ã ban hành Thông tư s 46/TT hư ng d n thành l p Trư ng B i dư ng cán b giáo viên các a phương. Cu i năm 1965, trên toàn mi n B c ã thành l p ư c 20 trư ng B i dư ng cán b giáo viên và n cu i năm h c 1967-1968 h th ng trư ng này ã có 25 trư ng. T 1968 - 1970, các hi u trư ng ph thông c p 1, c p 2 bư c u ư cb i dư ng theo m t chương trình 4 tháng. T năm h c 1972 - 1973, b t u thí i m chương trình b i dư ng dài h n cho hi u trư ng ph thông cơ s . Trong th i gian 1973 - 1975, ba d th o chương trình b i dư ng dài h n có tính ch t ào t o cơ b n ã ư c hình thành. ó là: chương trình ào t o hi u trư ng ph thông cơ s 46 tu n, trong ó có 12 tu n v cơ s ch nghĩa Mác - Lênin. ào t o hi u trư ng trung h c ph thông 39 tu n v qu n lý giáo d c và 7 tháng v cơ s ch nghĩa Mác - Lênin. ào t o trư ng phòng (ban) giáo d c huy n (qu n) th i gian 39 tu n v qu n lý giáo d c và 7 tháng v cơ s ch 12
nghĩa Mác Lênin. Các chương trình này ư c ban hành theo Quy t nh s 238/Q ngày 15/4/1981 c a B trư ng B Giáo d c. T năm 1990 tr l i ây: T ch c th c hi n thí i m chương trình ào t o hi u trư ng trư ng ti u h c c p b ng c nhân. Năm 1995, tri n khai chương trình ào t o th c s chuyên ngành qu n lý giáo d c. Năm 1997, th c hi n Quy t nh 874/TTg c a Th tư ng Chính ph , B Giáo d c và ào t o ã ra quy t nh 3481/BGD& T ban hành khung chương trình ào t o b i dư ng cán b công ch c c a ngành giáo d c và ào t o. T năm 1997 n nay, căn c vào khung chương trình ư c ban hành theo Quy t nh 3481/BGD & T , các chương tình ào t o, b i dư ng CBQLGD sau ây ã ư c xây d ng: Chương trình b i dư ng CBQLGD trư ng m m non; Chương trình b i dư ng CBQLGD trư ng ti u h c; Chương trình b i dư ng CBQLGD trư ng trung h c cơ s ; Chương trình b i dư ng CBQLGD trư ng trung h c ph thông; Chương trình b i dư ng CBQLGD trư ng ph thông dân t c n i trú; Chương trình b i dư ng CBQLGD trư ng THCN; Chương trình b i dư ng CBQLGD trung tâm giáo d c thư ng xuyên; Chương trình b i dư ng CBQLGD trung tâm k thu t t ng h p - hư ng nghi p; Chương trình b i dư ng CBQLGD i h c, cao ng (phòng, ban, khoa); thanh tra viên giáo d c ti u h c và trung h c cơ s ; n CB QLGD .v.v… Hi n nay, m i có m t chương trình ư c th c hi n th ng nh t trong toàn qu c. ó là chương trình b i dư ng CBQL trư ng ti u h c ư c ban hành theo Quy t nh 4195/1997/Q - BGD & T ngày 15/12/1997. Còn các chương trình cho các i tư ng khác chưa ư c th ng nh t, ph n l n các chương trình trên ang ư c th c hi n t i Trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o. Theo Quy t nh s 874/TTg ngày 20/11/1996 c a Th tư ng Chính ph v công tác ào t o, b i dư ng công ch c nhà nư c, n i dung chương trình ư c th c hi n g m: ư ng l i, chính sách phát tri n kinh t – xã h i, giáo d c; qu n lý hành 13
chính nhà nư c; qu n lý giáo d c - ào t o và m t s ki n th c v phương pháp lu n, v khoa h c qu n lý, … Nhìn chung, chương trình v n dàn tr i, n i dung n ng v lý lu n, mang tính hàn lâm, chưa chú tr ng b i dư ng nâng cao năng l c th c hành và chưa g n v i ch c trách nhi m v c a t ng lo i CBQLGD. - Phương th c và phương pháp ào t o, b i dư ng: ch y u là t p trung và t i ch c, chưa t ch c ư c các phương th c khác. Phương pháp ào t o, b i dư ng có ư c chú ý c i ti n song hình th c nghe gi ng v n là ch y u, phương th c ki m tra, ánh giá ch m i m i, chưa chú tr ng phát huy tính ch ng tích c c và khai thác kinh nghi m th c t c a ngư i h c. - Hi u qu ào t o, b i dư ng và nghiên c u khoa h c: V i s c g ng c a các cơ s ào t o, b i dư ng CBQLGD trong 5 năm tr l i ây, s lư ng CBQLGD ph thông và m m non ã ư c ào t o, b i dư ng t i các cơ s ào t o b i dư ng CBQLGD ã tăng lên áng k . K t qu ó ã góp ph n nâng cao năng l c qu n lý trong h th ng giáo d c, vi c qu n lý có khoa h c hơn, hi u qu hơn. Song trong khu v c ào t o (d y ngh , THCN, i h c và cao ng), t l CBQL qua các l p b i dư ng nghi p v qu n lý còn th p. Riêng i v i b ph n CBQL các trư ng ngoài công l p, m t lo i hình ang có nhi u v n m i t ra, m c dù s lư ng ã và ang tăng lên, nhưng b ph n này chưa ư c ào t o, b i dư ng v ki n th c và nghi p v qu n lý, ho t ng ch y u d a trên kinh nghi m cá nhân. - V nghiên c u khoa h c, hàng ch c tài c p B , hàng trăm tài c p cơ s ã ư c ti n hành nghiên c u t i các cơ s ào t o, b i dư ng CBQLGD. Các tài này ã góp ph n gi i quy t nh ng tình hu ng th c t và ra các gi i pháp v qu n lý giáo d c, v công tác ào t o, b i dư ng CBQLGD. Tuy nhiên i m y u cơ b n trong công tác này v n là thi u tính h th ng và ng d ng tri n khai. Kinh phí chi cho nghiên c u khoa h c h n h p. c) i ngũ gi ng viên các cơ s ào t o, b i dư ng CBQLGD. - T nh ng năm 60, do nhu c u ào t o, b i dư ng CBQLGD, m t h th ng 14
các cơ s ào t o, b i dư ng ã hình thành và phát tri n. n năm h c 1986 - 1987 ã có 39 trư ng CBQLGD và 257 trư ng b i dư ng giáo viên. T ng s cán b , giáo viên c a h th ng này có 1.890 ngư i. Theo s li u th ng kê năm h c 2003 -2004, h th ng các cơ s làm công tác ào t o, b i dư ng cán b qu n lý và công ch c ngành giáo d c ngoài 02 Trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o Trung ương v i vai trò là trung tâm u àn trong công tác nghiên c u khoa h c, ào t o, b i dư ng CBQLGD và viên ch c c a ngành; còn có 02 Trư ng Cán b qu n lý giáo d c c l p (Hà N i, Phú Th ) tr c thu c S Giáo d c và ào t o; 45 Khoa (T ) Cán b qu n lý trong trư ng cao ng sư ph m và i h c sư ph m; 02 Trung tâm b i dư ng cán b qu n lý trong các trư ng i h c tr c thu c UBND t nh. - V s lư ng, i ngũ gi ng viên h th ng này không ng nh t, t p trung ch y u hai Trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o trung ương và hai trư ng a phương. S gi ng viên các khoa ào t o b i dư ng CBQLGD thư ng ch kho ng 4 - 5 ngư i /khoa. - V ch t lư ng, ph n l n gi ng viên khi chuy n v các cơ s này là nhà giáo các cơ s giáo d c ào t o khác, có ki n th c chuyên ngành v khoa h c giáo d c (tâm lý, giáo d c h c, chính tr …) ho c khoa h c cơ b n (toán, lý, hóa, văn …), ít ngư i ư c ào t o t khoa h c qu n lý giáo d c. T năm 1995, khi có mã ngành ào t o th c sĩ theo chuyên ngành qu n lý giáo d c, m t s gi ng viên m i ư c ào t o v lĩnh v c này. S gi ng viên có trình sau i h c (ti n sĩ, th c sĩ) các cơ s này cũng phân b không u: có nơi chi m t i 80% (Trư ng Cán b qu n lý giáo d c và ào t o: 16 ti n s , 40 th c s ), có nơi chưa có. S ti n s ư c ào t o chuyên ngành qu n lý giáo d c còn r t ít. - Nhìn chung, i ngũ gi ng viên có trình và năng l c không ng u v ki n th c và k năng qu n lý giáo d c; h n ch v phương pháp sư ph m và ki n th c th c ti n. Hi n ang có s h ng h t v i ngũ cán b gi ng d y các cơ s này c v s lư ng và ch t lư ng. d) K t qu ã ào t o, b i dư ng. B ng 1: K t qu ào t o, b i dư ng c a Trư ng Cán b qu n lý giáo 15
d c và ào t o giai o n t 1976 - 2005. Các giai o n T ng TT N i dung c a ào t o, b i dư ng 1976- 1990- 2000- c ng (theo Q 874/TTg) 1990 2000 2005 1. ào t o, b i dư ng lý lu n chính tr 1 033 190 149 1 372 2. ào t o, b i dư ng ki n th c qu n lý 1532 4 481 4 560 10 573 HCNN 3. ào t o, b i dư ng Cán b QLGD& T 2 835 4 595 5 879 13 309 4. ào t o, BD nâng cao năng l c QLCMNV 260 1252 6 735 8 247 5. ào t o, b i dư ng ngo i ng , tin h c 156 238 886 1 280 6. ào t o c nhân QLGD Ti u h c 0 408 1 696 2 176 7. ào t o Th c s "Qu n lý Giáo d c" 0 186 118 304 T ng c ng 37 225 (c nư c có kho ng 90.400 CBQLGD- T) Bi u 1: K t qu ào t o, b i dư ng qua các giai o n 8000 1976-1999 7000 1990-2000 6000 2000-2005 5000 4000 3000 2000 1000 0 NN i NV N D D T tr D LG LG ,N nh & M C oc D Q nQ LH C hi LG nh c uc LC ho Q ha Ti Q .L ao un L. B N C C C 2. ánh giá chung. 2.1. Nh ng k t qu t ư c - Trong g n 30 năm, Trư ng cán b qu n lý GD & T ã ào t o, b i dư ng ư c 37.225 cán b (bình quân m i năm ã ào t o, b i dư ng kho ng 1,3% 16
CBQLGD các c p). Nh ng năm qua, ư c s quan tâm c a các B , Ban, Ngành Trung ương và a phương, h th ng các trư ng, khoa làm công tác ào t o, b i dư ng CBQLGD trong c nư c ã góp ph n xây d ng ư c i ngũ CBQLGD ngày càng ông o, ph n l n có ph m ch t o c và ý th c chính tr t t, trình chuyên môn, nghi p v ngày càng ư c nâng cao. i ngũ này cơ b n ã áp ng ư c yêu c u qu n lý giáo d c th c hi n m c tiêu nâng cao dân trí, ào t o nhân l c, b i dư ng nhân tài, góp ph n vào th ng l i c a s nghi p cách m ng c a t nư c. - Công tác qu n lý, xây d ng ngu n nhân l c QLGD trong ti n trình i m i giáo d c ã có nh ng chuy n bi n quan tr ng v nh n th c, ch o và t ch c th c hi n. - ã có m ng lư i các trư ng, khoa CBQLGD trong toàn qu c, góp ph n tích c c vào vi c nâng cao năng l c qu n lý cho i ngũ CBQLGD. - H th ng cơ ch , chính sách trong các khâu tuy n d ng, b trí, s d ng, ãi ng ư c hoàn thi n, t o i u ki n cho vi c n nh, thu hút và phát tri n i ngũ. Hi n nay, CBQLGD có trình chuyên môn nghi p v cao hơn trư c, i s ng v t ch t và tinh th n ư c nâng lên, i u ki n làm vi c ư c c i thi n. Ni m tin c a CBQLGD vào s lãnh oc a ng, vào n n giáo d c xã h i ch nghĩa ư c c ng c và tăng cư ng. 2.2. Nh ng h n ch . a. Năng l c c a i ngũ CBQLGD chưa ngang t m v i yêu c u nhi m v , tính chuyên nghi p chưa cao. Ki n th c v lý lu n và th c ti n, nh n th c v n i dung và phương pháp qu n lý nhà nư c, qu n lý chuyên môn nghi p v giáo d c và ào t o còn y u. Còn có nh ng bi u hi n tiêu c c như buông l ng qu n lý, ch y theo thành tích, thi u kiên quy t ngăn ch n các tiêu c c trong ngành và ngăn ch n nh ng tác ng x u c a xã h i. Chi n lư c, quy ho ch, k ho ch trong xây d ng i ngũ CBQL và ngu n nhân l c QLGD chưa tương x ng v i yêu c u và nhi m v phát tri n GD& T. Ho t ng thanh tra, ki m tra, ánh giá 17
và ki m soát ch t lư ng giáo d c còn nhi u b t c p. b. Ch t lư ng ào t o, b i dư ng CBQL chưa theo k p v i nh ng im ic a giáo d c, chưa g n yêu c u xây d ng m t i ngũ chu n hoá, hi n i hoá ph c v nhu c u c a s nghi p i m i. H th ng các Trư ng, khoa làm công tác ào t o, b i dư ng CBQL v n ph i i di n v i nh ng mâu thu n l n gi a m t bên là yêu c u cao v m r ng quy mô, nâng cao ch t lư ng ào t o, b i dư ng v i m t bên là năng l c hi n có (còn th p và h n ch nhi u lĩnh v c tri th c v QLGD). N i dung chương trình ào t o thi u tính h th ng, còn n ng v lý lu n và b chi ph i b i cơ ch cũ, chưa g n ch t v i s phát tri n a d ng c a th c ti n giáo d c. Phương pháp ào t o b i dư ng CBQL ch m i m i, còn ơn i u, thi u tính liên thông, quy trình ào t o b i dư ng còn óng kín. Cơ c u ngu n nhân l c QLGD còn m t cân i, thi u các chuyên gia gi i v QLGD. Các tài li u b i dư ng thi u h p d n do biên so n theo cách truy n th ng, (n ng tính hàn lâm), quá nhi u n i dung mang tính ch trương ư ng l i mà ít các n i dung c p nh t nh ng thông tin v QLGD trong các nư c tiên ti n nên ít h p d n i tư ng t h c t nghiên c u. c. Nhi u v n v khoa h c QLGD, nh t là QLGD trong môi trư ng thay i, trong cơ ch th trư ng, trong b i c nh h i nh p, trong n n kinh t tri th c chưa ư c nghiên c u h th ng. Tư duy giáo d c ch m i m i, cơ ch qu n lý còn b chi ph i n ng n b i tư tư ng bao c p. M t s yêu c u v s năng ng, k năng giao ti p và kh năng x lý thông tin c a CBQLGD còn y u và có khi còn gây c n tr i v i nhu c u i m i và phát tri n. Lý lu n Khoa h c QLGD phát tri n ch m so v i khu v c và th gi i, chưa có tác d ng nh hư ng cho ho t ng th c ti n. Công tác t ng k t th c ti n còn thi u sâu sát và chưa thi t th c. Vi c nghiên c u h th ng QLGD cũng như các chính sách công tương ng chưa ư c quan tâm úng m c và thi u tính chuyên nghi p. Giao lưu, chia s , h c h i và h i nh p qu c t v Khoa h c QLGD còn t phát và thi u tính ch ng. d. i ngũ gi ng viên làm công tác ào t o, b i dư ng, nghiên c u khoa 18
h c trong h th ng các trư ng, khoa,... ào t o, b i dư ng CBQLGD chưa áp ng yêu c u i m i giáo d c và phát tri n kinh t - xã h i. Ph n l n gi ng viên ư c ào t o nh ng "chuyên ngành g n" v i chuyên ngành "Qu n lý giáo d c". T l Giáo sư, Ti n sĩ làm công tác nghiên c u và gi ng d y v khoa h c QLGD so v i các chuyên ngành khác th p. Ph n ông gi ng viên c t cán, chuyên gia u ngành khoa h c QLGD ã cao tu i, ã ngh hưu, nguy cơ h ng h t i ngũ nhà giáo u àn v khoa h c QLGD nhìn th y rõ, nhưng v n chưa có gi i pháp kh c ph c. Ch chính sách i v i gi ng viên trong các trư ng QLGD v n b t h p lý, chưa t o ng l c m nh phát huy ti m năng c a i ngũ. 2.3. Nguyên nhân. a. V m t ch quan: - i ngũ CBQLGD chưa theo k p v i th c ti n và nhu c u phát tri n c a trình qu n lý trong ti n trình i m i s nghi p giáo d c. Chưa có nh ng gi i pháp t phá tham mưu, xu t và ra nh ng nh hư ng mang tính chi n lư c úng n x lý m i tương quan gi a s lư ng, ch t lư ng và cơ c u i ngũ. - Công tác giáo d c chính tr tư tư ng trong i ngũ CBQLGD; Quan i m"Nhà giáo là y u t quy t nh ch t lư ng, Qu n lý giáo d c là khâu t phá" chưa ư c nh n th c y và sâu s c; Nhi u cán b QLGD chưa tích c c ch ng ph n u t h c t nghiên c u nâng cao trình chuyên môn nghi p v ... Nh ng t n t i trên c a i ngũ CBQLGD có m t nguyên nhân h t s c quan tr ng thu c v công tác ào t o, b i dư ng và phát tri n ngu n nhân l c QLGD. - Vi c xây hoàn thi n khung pháp lý v ào t o, b i dư ng, NCKH c a i ngũ CBQLGD còn ch m và thi u ng b do cơ ch . c bi t là tư cách pháp lý trong ào t o và c p b ng c nhân; ch nh m c lao ng còn b t c p, vi c xét phong h c hàm, h c v c a lo i hình trư ng CBQLGD g p không ít khó khăn. b. V m t khách quan: - Mâu thu n gi a yêu c u m r ng quy mô, nâng cao ch t lư ng CBQL 19
giáo d c và s h n ch v kh năng các i u ki n,... chưa ư c gi i quy t áp ng k p th i nhu c u phát tri n GD & T( c bi t là tư cách pháp lý ư c ào t o và c p b ng c a H trư ng Cán b QLGD). - Kinh phí chi cho công tác QLGD th p so v i t ng ngân sách chi cho giáo d c; Kinh phí chi cho công tác ào t o, b i dư ng thư ng xuyên c a i ngũ CBQLGD quá eo h p, ch tính riêng t i Trư ng Cán b QLGD & T m i năm ch có t 60-100 ch tiêu, trong khi nhu c u ào t o b i dư ng t 6000 - 10.000 ngư i/ năm; kinh phí chi cho m t khoá h c ư c thu ch y u t ngư i h c, vì v y s không huy ng ư c m t b ph n CBQLGD t nh ng vùng c bi t khó khăn. - a s các cơ s giáo d c khu v c ti u h c, THCS, Phòng GD& T ư c ít biên ch cán b công ch c chuyên môn như: k toán, hành chính giáo v , nhân viên thí nghi m, ph trách thi t b phòng b môn, do ó giáo viên ph i kiêm nhi m các công tác này nhưng không ư c ào t o, nên nh hư ng n ch t lư ng d y h c. th c hi n thành công vi c i m i giáo d c, chúng ta trư c h t ph i i m i cơ ch qu n lý giáo d c, i m i cơ b n v tư duy và phương th c qu n lý giáo d c, ng th i ph i có m t i ngũ CBQLGD mang tính chuyên nghi p cao có ph m ch t chính tr v ng vàng; i ngũ CBQLGD ph i ư c ào t o và b i dư ng theo các chương trình thích h p th hi n y các thành t u c a khoa h c qu n lý giáo d c và áp ng k p th i các yêu c u th c ti n mà n n giáo d c nư c nhà t ra. iI. quan i m ch o và m c tiêu i v i vi c xây d ng, nâng cao ch t lư ng i ngũ CBQLGD 1. Quan i m ch o. 1.1. Cán b QLGD là i ngũ có vai trò quan tr ng hàng u trong s nghi p nâng cao dân trí, xây d ng con ngư i và ào t o ngu n nhân l c cho t nư c. 1.2. Xây d ng i ngũ cán b QLGD là nhi m v c a c p u ng và 20