Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước của chính quyền huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:75

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài "Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước của chính quyền huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam" nhằm hoàn thiện quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước của chính quyền huyện Kim Bảng phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội, đáp ứng yêu cầu của quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước trong quá trình cải cách hành chính công góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của Ủy ban nhân dân huyện Kim Bảng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Tốt nghiệp Thạc sĩ: Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước của chính quyền huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI LÊ PHƯƠNG NAM QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA CHÍNH QUYỀN HUYỆN KIM BẢNG, TỈNH HÀ NAM ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ HÀ NỘI, 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI LÊ PHƯƠNG NAM QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA CHÍNH QUYỀN HUYỆN KIM BẢNG, TỈNH HÀ NAM Ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8310110 ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP THẠC SĨ Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Hà Văn Sự HÀ NỘI, 2024
MỤC LỤC MỤC NỘI DUNG TRANG LỜI CAM ĐOAN i LỜI CẢM ƠN ii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT iii DANH MỤC BẢNG, HÌNH iv TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ ÁN v MỞ ĐẦU 1 1 Lý do lựa chọn chủ đề của đề án 1 2 Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án 2 a) Mục tiêu nghiên cứu 2 b) Nhiệm vụ của đề án 2 3 Đối tượng và phạm vi của đề án 2 a) Đối tượng nghiên cứu 2 b) Phạm vi của đề án 3 4 Quy trình và phương pháp thực hiện đề án 3 a) Quy trình thực hiện đề án 3 b) Phương pháp thực hiện đề án 3 5 Kết cấu đề án 4 Phần 1. CƠ SỞ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN 5
1.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ 5 1.1.1 Bản chất và vai trò của quản lý chi thường xuyên NSNN 5 a) Khái niệm, phân loại và sự cần thiết của chi thường xuyên NSNN 5 b) Khái niệm, mục tiêu, phân cấp quản lý chi thường xuyên NSNN 6 c) Vai trò của quản lý chi thường xuyên NSNN 9 Nguyên tắc và nội dung cơ bản của quản lý chi thường xuyên 1.1.2 10 NSNN chính quyền cấp huyện Nguyên tắc của quản lý chi thường xuyên NSNN của chính quyền a) 10 cấp huyện Nội dung cơ bản của quản lý chi thường xuyên NSNN của chính b) 11 quyền cấp huyện Các công cụ quản lý chi thường xuyên NSNN của chính quyền cấp c) 17 huyện 1.2 KINH NGHIỆM VÀ BÀI HỌC THỰC TIỄN 18 Kinh nghiệm quản lý chi thường xuyên NSNN của một số địa 1.2.1 18 phương Bài học rút ra trong quản lý chi thường xuyên NSNN cấp 1.2.2 21 huyện Phần 2. NỘI DUNG CỦA ĐỀ ÁN 24 KHÁI QUÁT VỀ ĐẶC ĐIỂM VÀ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN 2.1 24 KT-XH CỦA HUYỆN KIM BẢNG, TỈNH HÀ NAM 2.1.1 Đặc điểm KT-XH của huyện Kim Bảng 24 2.1.2 Thực trạng phát triển KT-XH của huyện Kim Bảng 26
Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động chi thường xuyên NSNN 2.1.3 29 huyện Kim Bảng PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI 2.2 THƯỜNG XUYÊN NSNN CỦA CHÍNH QUYỀN HUYỆN KIM 31 BẢNG GIAI ĐOẠN 2019-2023 2.2.1 Lập dự toán chi thường xuyên NSNN 31 2.2.2 Tổ chức thực hiện chi thường xuyên NSNN 36 2.2.3 Thanh tra, kiểm tra chi thường xuyên NSNN 44 Đánh giá chung về thực trạng về quản lý chi thường xuyên 2.2.4 45 NSNN của chính quyền huyện Kim Bảng a) Những kết quả đạt được 45 b) Những hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân 47 CÁC GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ CHI THƯỜNG 2.3 XUYÊN NSNN CỦA CHÍNH QUYỀN HUYỆN KIM BẢNG 51 ĐẾN NĂM 2025 VÀ NHỮNG NĂM TIẾP THEO 2.3.1 Về công tác lập dự toán chi thường xuyên NSNN 51 2.3.2 Về công tác chấp hành dự toán chi thường xuyên NSNN 51 2.3.3 Về công tác thanh quyết toán NSNN 52 Về công tác kiểm tra, giám sát quản lý chi thường xuyên 2.3.4 53 NSNN Phần 3. CÁC ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ 54 3.1 ĐỀ XUẤT TỔ CHỨC THỰC HIỆN 54 3.1.1 Bối cảnh mới và một số dự báo liên quan đến quản lý chi 54
thường xuyên NSNN của huyện Kim Bảng Phân công trách nhiệm và tổ chức thực hiện quản lý chi 3.1.2 56 thường xuyên NSNN của chính quyền huyện Kim Bảng 3.2 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ 57 3.2.1 Kiến nghị đối với Chính phủ 57 3.2.2 Kiến nghị đối với Bộ Tài chính 57 3.2.3 Kiến nghị đối với Sở Tài chính tỉnh Hà Nam 58 KẾT LUẬN 60 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản đề án “Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước của chính quyền huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam” là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi, chưa từng được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Các số liệu và kết quả sử dụng trong đề án là hoàn toàn trung thực và có trích dẫn nguồn gốc rõ ràng. Hà Nội, ngày tháng năm 2024 TÁC GIẢ ĐỀ ÁN Lê Phương Nam
ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành đề án Thạc sĩ này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ và chỉ bảo tận tình của các thầy cô giáo trường Đại học Thương mại trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu với việc nhiệt tình truyền đạt kiến thức quý báu qua từng bài giảng. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới PGS, TS. Hà Văn Sự, người đã trực tiếp chỉ bảo, hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành Đề án Thạc sĩ. Tôi xin cảm ơn toàn thể đội ngũ cán bộ, công chức đang công tác trên địa bàn huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và thu thập số liệu để hoàn thành Đề án thạc sĩ của tôi. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã đồng hành, tiếp sức tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2024 Tác giả Lê Phương Nam
iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TT Chữ viết tắt Diễn giải nghĩa 1 NSNN Ngân sách nhà nước 2 KT-XH Kinh tế - xã hội 3 HĐND Hội đồng nhân dân 4 UBND Ủy ban nhân dân 5 KBNN Kho bạc nhà nước 6 QLHC Quản lý hành chính 7 GDĐT Giáo dục đào tạo 8 TDTT Thể dục thể thao 9 PTTH Phát thanh truyền hình 10 QP-AN Quốc phòng an ninh 11 KHCN Khoa học công nghệ 12 VHTT Văn hóa thông tin 13 KTNN Kiểm toán nhà nước
iv DANH MỤC BẢNG, HÌNH DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu Tên bảng Trang Dân số năm 2023 – Dự ước năm 2024 huyện 2.1 24 Kim Bảng Cơ cấu phân bổ chi thường xuyên ở huyện Kim 2.2 34 Bảng giai đoạn 2019-2023 2.3 Định mức chi hoạt động thường xuyên 38 Chi thường xuyên từ NSNN theo lĩnh vực huyện 2.4 42 Kim Bảng giai đoạn 2019-2023 Kết quả kiểm soát chi thường xuyên qua KBNN 2.5 44 huyện Kim Bảng DANH MỤC CÁC HÌNH Số hiệu Tên hình Trang Quy trình lập dự toán ngân sách chi thường xuyên 1.1 12 cấp huyện Hệ thống tổ chức thực hiện quản lý chi thường 2.1 36 xuyên NSNN huyện Kim Bảng Cơ cấu phân bổ dự toán chi thường xuyên NSNN 2.2 40 huyện Kim Bảng giai đoạn 2019-2023
v TÓM TẮT NỘI DUNG ĐỀ ÁN Đề án đã nêu bật những kết quả đạt được chính, những điểm nổi bật về khung nghiên cứu, thực tiễn quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước của chính quyền huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam cũng như khả năng ứng dụng trong thực tế. - Những kết quả đạt được chính: + Lập dự toán đúng quy trình, tuân thủ Luật Ngân sách và phù hợp với phát triển kinh tế - xã hội địa phương; + Quản lý chi đúng khuôn khổ, theo dự toán; + Kiểm soát qua KBNN một cách chặt chẽ; + Hệ thống Tabmis giúp đồng bộ hóa và nâng cao độ chính xác; + Nâng cao ý thức quản lý thông qua thanh tra, kiểm tra. - Điểm nổi bật về khung nghiên cứu: + Giai đoạn nghiên cứu 2019-2023 gắn với sự kiện trước, trong và sau đại dịch Covid-19 hoành hành và ảnh hưởng sâu sắc đến nền kinh tế; + Đề án đã tiến hành khảo sát và phân tích dữ liệu tài chính trong suốt giai đoạn này để có cái nhìn khách quan và đưa ra những phân tích, đánh giá một cách chính xác và kịp thời. - Khả năng ứng dụng trong thực tế: + Các giải pháp được đưa ra có thể áp dụng ngay trong quản lý chi thường xuyên NSNN của chính quyền huyện Kim Bảng, giúp nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách; + Những kinh nghiệm và kết quả từ giai đoạn này có thể được chuyển giao và áp dụng cho các huyện khác trong tỉnh Hà Nam và các địa phương khác trong và ngoài nước. Quản lý chi thường xuyên NSNN của chính quyền huyện Kim Bảng trong giai đoạn 2019-2023 đã đạt được nhiều kết quả tích cực, mở ra cơ hội cho việc cải thiện hiệu quả sử dụng ngân sách tại các địa phương khác.
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn chủ đề của đề án Thời gian qua, Chính phủ đã ban hành nhiều giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài chính – ngân sách, điều hành chi ngân sách nhà nước (NSNN) chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả; đảm bảo mục tiêu tạo nguồn thực hiện cải cách tiền lương, phòng chống dịch Covid-19 và dành nguồn lực cho chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, trong điều kiện nhu cầu chi ngân sách ngày càng lớn, tình trạng bội chi ngân sách thường xuyên, thì việc nâng cao hiệu quả quản lý chi thường xuyên NSNN là một yêu cầu cấp thiết. NSNN là một công cụ quản lý vĩ mô quan trọng của nhà nước đối với nền kinh tế. Trong đó, để đảm bảo phát triển lành mạnh cân đối nền tài chính công của mỗi quốc gia, mỗi địa phương, thì bên cạnh việc phát triển nguồn thu NSNN thì quản lý chi thường xuyên NSNN luôn được chú trọng. Chi NSNN trở thành công cụ quản lý kinh tế hiệu quả để chính quyền các cấp thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng, giữ gìn ổn định chính trị. Mục tiêu của kiểm soát chi là đảm bảo chi NSNN đúng, chi đủ, kịp thời, hiệu quả, chống thất thoát, lãng phí. Kim Bảng nằm trong vùng động lực về phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Hà Nam. Trong những năm qua, thực hiện Luật ngân sách nhà nước 2015 và Thông tư của Bộ Tài chính, Hướng dẫn của Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Nam qua các năm về tổ chức và quản lý chi NSNN cho thấy: Chi NSNN của huyện Kim Bảng đã cơ bản đáp ứng được nhiệm vụ chi thường xuyên cho các đơn vị dự toán, các xã, thị trấn; đảm bảo kinh phí cho công tác phòng chống dịch bệnh, khắc phục hậu quả do thiên tai và một số nhiệm vụ trọng tâm của địa phương. Chính quyền huyện Kim Bảng đã giải ngân kịp thời cho các dự án được ghi kế hoạch vốn khi đủ điều kiện theo quy định của nhà nước; cấp bổ sung cho các đơn vị, ngân sách các xã, thị trấn đối với các chương trình được cấp bổ sung dự toán như: Bổ sung các chương trình mục tiêu, dự án, chương trình xây dựng nông thôn mới…, bổ sung chi ngoài dự toán giao để thực hiện các nhiệm vụ cấp thiết; thực hiện tốt công tác thực hành tiết kiệm chống lãng phí trong quản lý, sử dụng NSNN, công khai dự toán ngân sách theo quy định.
2 Tuy nhiên, quản lý chi thường xuyên NSNN của chính quyền huyện Kim Bảng vẫn còn một số hạn chế, bất cập như: công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí hiệu quả chưa cao; các quy định và các chế tài xử lý chưa cụ thể, chưa đủ mạnh; việc chỉ đạo xem xét, xử lý trách nhiệm đối với đơn vị và cá nhân vi phạm sau khi có kết luận thanh tra, kiểm tra, giám sát còn hạn chế, đôi khi còn nương nhẹ,… Xuất phát từ thực tế trên, đề tài “Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước của chính quyền huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam” có ý nghĩa lý luận và thực tiễn thiết thực. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề án a) Mục tiêu nghiên cứu Trên cơ sở đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi thường xuyên NSNN của chính quyền huyện Kim Bảng, đề án muốn nêu ra các giải pháp có cơ sở khoa học và thực tiễn nhằm hoàn thiện quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước của chính quyền huyện Kim Bảng phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội, đáp ứng yêu cầu của quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước trong quá trình cải cách hành chính công góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của Ủy ban nhân dân huyện Kim Bảng. b) Nhiệm vụ của đề án Để đạt được mục tiêu trên, nhiệm vụ khoa học của đề án là: - Hệ thống hóa lý luận cơ bản về chi thường xuyên ngân sách Nhà nước, quản lý chi thường xuyên NSNN cấp huyện. - Khảo sát, phân tích thực trạng quản lý chi thường xuyên ngân sách Nhà nước của Chính quyền huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam giai đoạn 2019 - 2023. - Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện quản lý chi thường xuyên ngân sách Nhà nước tại huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam trong thời gian tới. 3. Đối tượng và phạm vi của đề án a) Đối tượng nghiên cứu Đối tượng là những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước của Ủy ban nhân dân huyện Kim Bảng.
3 b) Phạm vi của đề án - Về nội dung: Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam được xem xét trên góc độ tiếp cận 3 nội dung gồm lập kế hoạch, thực hiện kế hoạch, quyết toán và kiểm tra, giám sát. - Về không gian: Địa bàn huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam (không bao gồm nghiên cứu ở cấp xã); - Về thời gian: Sử dụng các số liệu thống kê trong phạm vi 5 năm (2019, 2020, 2021, 2022 và 2023) và đề ra các giải pháp đến năm 2025 và những năm tiếp theo. 4. Quy trình và phương pháp thực hiện đề án a) Quy trình thực hiện đề án b) Phương pháp thực hiện đề án Phương pháp định tính: Các tài liệu thứ cấp được thu thập thông qua cơ sở của cơ quan tài chính, các báo cáo của Phòng Tài chính – Kế hoạch huyện Kim bảng, Chi cục thuế khu vực Phủ Lý – Kim Bảng, Kho bạc nhà nước huyện Kim Bảng và Chi cục Thống kê Kim Thanh. Thu thập thông tin sơ cấp qua điều tra mẫu bằng bảng hỏi và phỏng vấn trực tiếp phụ trách kế toán của 18 cơ quan, đơn vị thuộc huyện. Căn cứ vào cơ sở dữ liệu của Phòng Tài chính – Kế hoạch, kết quả khảo sát thu được, luận văn sử dụng các phương pháp phù hợp, bao gồm: thống kê mô tả, thống kê so sánh, phương pháp chuyên gia, dự báo để phân tích, đánh giá thực trạng
4 công tác quản lý chi thường xuyên tại các đơn vị dự toán và đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên trên địa bàn nghiên cứu. Ngoài ra, trong quá trình nghiên cứu, một số phương pháp cụ thể được sử dụng như: Phương pháp phân tích, khảo sát, tổng hợp, so sánh, mô hình hóa. 5. Kết cấu của đề án Đề án ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, có kết cấu bao gồm 3 phần. Cụ thể như sau: Phần 1: CƠ SỞ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN Phần 2: NỘI DUNG CỦA ĐỀ ÁN Phần 3: CÁC ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ
5 Phần 1. CƠ SỞ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN 1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ 1.1.1. Bản chất và vai trò của quản lý chi thường xuyên NSNN a) Khái niệm, phân loại và sự cần thiết của chi thường xuyên NSNN Khái niệm về chi thường xuyên Chi thường xuyên là nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước nhằm bảo đảm hoạt động của bộ máy nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, hỗ trợ hoạt động của các tổ chức khác và thực hiện các nhiệm vụ thường xuyên của Nhà nước về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh. [Khoản 6 Điều 4 Luật Ngân sách nhà nước 2015] [18] Phân loại chi thường xuyên NSNN Phân loại này nhằm đảm bảo việc quản lý, theo dõi, kiểm tra, giám sát chi tiêu của NSNN được thực hiện một cách hiệu quả và minh bạch, đồng thời giúp cho việc lập kế hoạch và sử dụng ngân sách đạt hiệu quả cao nhất trong quản lý tài chính công. Ngân sách nhà nước thực hiện việc chi thường xuyên cho các lĩnh vực sau đây: - Quốc phòng; - An ninh và trật tự, an toàn xã hội; - Sự nghiệp giáo dục – đào tạo và dạy nghề; - Sự nghiệp khoa học và công nghệ; - Sự nghiệp y tế, dân số và gia đình; - Sự nghiệp văn hóa thông tin; - Sự nghiệp phát thanh, truyền hình, thông tấn; - Sự nghiệp thể dục thể thao; - Sự nghiệp bảo vệ môi trường; - Các hoạt động kinh tế; - Hoạt động của các cơ quan nhà nước, cơ quan Đảng cộng sản Việt nam và các tổ chức chính trị - xã hội bao gồm:
6 + Ủy ban mặt trận tổ quốc Việt Nam + Liên đoàn lao động Việt Nam + Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh + Hội Cựu chiến binh Việt Nam + Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam + Hội Nông dân Việt Nam + Hỗ trợ hoạt động cho các tổ chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp theo quy định của pháp luật; - Chi bảo đảm xã hội, bao gồm cả chi hỗ trợ thực hiện các chính sách xã hội theo quy định của pháp luật; - Các khoản chi thường xuyên khác theo quy định của pháp luật. [Khoản 3 Điều 3 Nghị định 163/2016/NĐ-CP] [9] Sự cần thiết chi thường xuyên NSNN Chi thường xuyên ngân sách nhà nước là vô cùng quan trọng đối với việc duy trì hoạt động của các cơ quan nhà nước, đảm bảo cung cấp các dịch vụ công cộng và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Một số vai trò quan trọng của chi thường xuyên ngân sách nhà nước có thể kể đến như: đảm bảo hoạt động của bộ máy nhà nước; cung cấp các dịch vụ công thiết yếu; đảm bảo an ninh quốc gia và trật tự xã hội; hỗ trợ các chính sách an sinh xã hội; đầu tư phát triển con người và nguồn nhân lực; đảm bảo sự phát triển khoa học, công nghệ và bảo vệ môi trường; đối phó với các rủi ro và tình huống khẩn cấp... b) Khái niệm, mục tiêu, phân cấp quản lý chi thường xuyên NSNN Khái niệm quản lý chi thường xuyên NSNN Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước là quá trình điều hành và kiểm soát việc sử dụng các nguồn lực tài chính của nhà nước dành cho các hoạt động chi tiêu thường xuyên nhằm duy trì và phát triển hoạt động của bộ máy nhà nước, cung cấp các dịch vụ công và thực hiện các chính sách xã hội, an ninh, quốc phòng. Mục tiêu quản lý chi thường xuyên NSNN
7 Quản lý chi thường xuyên NSNN có 3 mục tiêu chính: - Sử dụng ngân sách hiệu quả: Đảm bảo rằng các khoản chi được phân bổ và sử dụng đúng mục đích, hiệu quả cao nhất, tránh lãng phí; - Minh bạch và trách nhiệm: Đảm bảo tính công khai, minh bạch trong quản lý ngân sách, đồng thời các cơ quan, đơn vị sử dụng ngân sách phải chịu trách nhiệm về việc sử dụng nguồn tài chính nhà nước; - Ổn định hoạt động của bộ máy nhà nước: Đảm bảo các cơ quan, tổ chức công hoạt động liên tục và hiệu quả, cung cấp các dịch vụ công ổn định cho người dân. Những mục tiêu này hướng đến việc tăng cường quản lý và sử dụng NSNN một cách hiệu quả, từ đó đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội và ổn định tài chính của đất nước. Phân cấp quản lý chi thường xuyên NSNN Quản lý chi thường xuyên NSNN được phân quyền cho 2 cơ quan quản lý chính là cơ quan tài chính công (Bộ Tài chính; cơ quan tài chính địa phương) và Kho bạc nhà nước (KBNN). Cơ quan tài chính có nhiệm vụ quản lý quá trình phân bổ NSNN theo đúng mục đích và chế độ đã được Nhà nước quy định. KBNN có trách nhiệm giám sát quá trình sử dụng thực tế NSNN nhằm đảm bảo việc sử dụng NSNN theo đúng chế độ hiện hành. Trong khuôn khổ đề án này, quản lý chi NSNN chỉ được xem xét trong phạm vi quyền hạn, chức năng của cơ quan tài chính công. Phân cấp quản lý chi thường xuyên NSNN là quá trình phân chia trách nhiệm và quyền hạn giữa các cấp chính quyền (Trung ương, địa phương) và các cơ quan liên quan trong việc lập kế hoạch, phân bổ, thực hiện, giám sát và quyết toán các khoản chi tiêu thường xuyên. Mục tiêu của phân cấp quản lý là đảm bảo sự minh bạch, hiệu quả và trách nhiệm trong việc sử dụng ngân sách. Phân cấp giữa các cơ quan QLNN - Bộ Tài chính: Là cơ quan chủ quản, có trách nhiệm chỉ đạo và hướng dẫn quản lý chi thường xuyên NSNN, đồng thời theo dõi việc thực hiện của các cấp; - Các bộ, ngành: Các bộ, ngành được phân bổ ngân sách chi thường xuyên để phục vụ hoạt động của mình. Các bộ, ngành chịu trách nhiệm lập kế hoạch, phân bổ
8 và sử dụng nguồn tài chính được phân cấp, đồng thời báo cáo lên Bộ Tài chính về tình hình chi thường xuyên; - HĐND và UBND các cấp: HĐND phê duyệt kế hoạch chi thường xuyên và UBND chịu trách nhiệm quản lý, điều hành chi thường xuyên. Nguyên tắc phân cấp quản lý chi thường xuyên - Nguyên tắc cân đối ngân sách: Mỗi cấp chính quyền chịu trách nhiệm lập kế hoạch và chi tiêu dựa trên khả năng tài chính thực tế và yêu cầu phá triển của cấp mình. Cấp Trung ương có thể hỗ trợ các địa phương thông qua các cơ chế chuyển giao tài chính hoặc trợ cấp; - Nguyên tắc tự chủ và chịu trách nhiệm: Các cấp chính quyền địa phương và cơ quan QLNN được giao quyền tự chủ trong việc quản lý chi tiêu thường xuyên nhưng phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc sử dụng ngân sách và đảm bảo hiệu quả, minh bạch; - Nguyên tắc công khai minh bạch: Tất cả các hoạt động liên quan đến quản lý và sử dụng chi thường xuyên ngân sách nhà nước phải được công khai và các cơ quan giám sát có thể theo dõi và kiểm tra. Lợi ích của phân cấp quản lý chi thường xuyên - Tăng tính chủ động cho các cấp chính quyền: Phân cấp giúp chính quyền địa phương có khả năng tự quyết định và điều chỉnh các khoản chi phù hợp với nhu cầu thực tế của địa phương, đảm bảo tính linh hoạt; - Cải thiện hiệu quả sử dụng ngân sách: Phân cấp quản lý giúp giảm bớt các thủ tục hành chính phức tạp, từ đó cải thiện hiệu quả trong việc sử dụng ngân sách và nâng cao chất lượng dịch vụ công; - Tăng cường trách nhiệm và sự giám sát: Việc phân cấp đi kèm với yêu cầu về trách nhiệm cao hơn trong việc quản lý ngân sách, đồng thời tạo điều kiện cho các cơ quan giám sát thực hiện nhiệm vụ một cách hiệu quả hơn. Phân cấp quản lý chi thường xuyên NSNN không chỉ đảm bảo tính hiệu quả và minh bạch trong việc sử dụng ngân sách mà còn tăng cường trách nhiệm của các cấp chính quyền trong việc quản lý tài chính công.
9 c) Vai trò của quản lý chi thường xuyên NSNN Quản lý chi thường xuyên NSNN có vai trò rất quan trọng đối với sự ổn định và phát triển của quốc gia, đặc biệt trong việc duy trì hoạt động của bộ máy nhà nước, cung cấp dịch vụ công và đảm bảo an sinh xã hội. - Đảm bảo hoạt động của bộ máy nhà nước: Quản lý chi thường xuyên đảm bảo nguồn tài chính cho các hoạt động hàng ngày của các cơ quan, tổ chức nhà nước như chi trả lương, bảo hiểm và các chi phí hành chính. Điều này giúp duy trì và vận hành ổn định bộ máy nhà nước, đảm bảo các chính sách và pháp luật được thực thi. - Cung cấp và duy trì dịch vụ công: Các khoản chi thường xuyên được phân bổ cho các lĩnh vực công như y tế, giáo dục, an ninh, quốc phòng và bảo trợ xã hội. Quản lý chi thưởng xuyên hợp lý giúp đảm bảo cung cấp các dịch vụ công thiết yếu, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. - Thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội: Việc quản lý hiệu quả chi thường xuyên giúp tạo điều kiện cho phát triển kinh tế - xã hội thông qua việc đầu tư vào con người, đặc biệt là giáo dục và đào tạo nguồn nhân lực. Ngoài ra, việc phân bổ hợp lý nguồn lực tài chính giúp duy trì hạ tầng, cải thiện môi trường kinh doanh và phát triển bền vững. - Đảm bảo an ninh quốc gia và trật tự xã hội: Chi thường xuyên bao gồm các khoản chi cho quốc phòng và an ninh, giúp bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự xã hội và bảo vệ quyền lợi của người dân. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc duy trì ổn định chính trị, tạo nền tảng cho phát triển kinh tế. - Đảm bảo thực hiện các chính sách xã hội: Quản lý chi thường xuyên hỗ trợ các chính sách an sinh xã hội như bảo trợ xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm xã hội, trợ cấp cho các đối tượng chính sách như người nghèo, người già và người khuyết tật. Điều này giúp đảm bảo công bằng xã hội và tăng cường sự ổn định trong xã hội. - Tăng cường hiệu quả sử dụng ngân sách: Quản lý chi thường xuyên giúp các cơ quan nhà nước sử dụng ngân sách một cách hợp lý và hiệu quả, tránh lãng phí và thất thoát nguồn lực. Việc giám sát và kiểm tra chi tiêu thường xuyên giúp nâng cao tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và tăng cường niềm tin của người dân vào quản lý tài chính công.