Đề án Tốt nghiệp: Tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:74

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề án "Tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau" được hoàn thành với mục tiêu nhằm làm sáng tỏ các cơ sở lý luận về tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh; Phân tích thực tiễn về tổ chức và hoạt động các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Cà Mau; đề xuất một số giải pháp và đưa ra lộ trình thực hiện đề án nhằm hoàn thiện về tổ chức và hoạt động các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề án Tốt nghiệp: Tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH VÀ QUẢN TRỊ CÔNG HỌC VIÊN: NGUYỄN THỊ TÂM TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH CÀ MAU ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Thành phố Hồ Chí Minh, Tháng 01/2025
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH VÀ QUẢN TRỊ CÔNG HỌC VIÊN: NGUYỄN THỊ TÂM TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH CÀ MAU ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH MÃ SỐ: 8380102 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS.GVC. Phạm Thị Anh Đào Thành phố Hồ Chí Minh, Tháng 01/2025
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc BẢN CAM ĐOAN (Dành cho học viên bảo vệ đề án) Kính gửi: - Giám đốc Học viện Hành chính và Quản trị công - Trưởng Ban Quản lý Đào tạo, Học viện Hành chính và Quản trị công Tên tôi là NGUYỄN THỊ TÂM, Sinh ngày 25/11/1984; Giới tính: Nữ Cơ quan công tác (ghi rõ chức vụ, cơ quan công tác): Phó Trưởng phòng Cải cách hành chính, Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau. Số Căn cước công dân/Hộ chiếu: 096184007068 Theo Quyết định số 5703/QĐ-HCQG ngày 20 tháng 9 năm 2024 của Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia về việc điều chỉnh người hướng dẫn, tôi là học viên lớp Luật Hiến pháp và Luật Hành chính. Niên khóa 2022 – 2024; Ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính. Mã số: 8380102 Tên đề tài đề án: Tổ chức và họat động của các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau Người hướng dẫn khoa học: TS. Phạm Thị Anh Đào Cơ quan công tác: Học viện Hành chính Quốc gia Tôi xin cam đoan toàn bộ nội dung của đề án, các công trình nghiên cứu và các tài liệu liên quan tới nghiên cứu của đề án như sau: 1) Không thuộc bí mật nhà nước theo quy định của Luật Bảo vệ bí mật nhà nước và các quy định liên quan tới bảo vệ bí mật. 2) Không trái với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
3) Không vi phạm bản quyền, sở hữu trí tuệ và liêm chính học thuật theo Luật Sở hữu trí tuệ và các quy định có liên quan. 4) Không trái với Thông tư quy định về Quy chế tuyển sinh và đào tạo trình độ thạc sĩ của Bộ Giáo dục và Đào tạo và của Quy chế tuyển sinh và đào tạo trình độ thạc sĩ Học viện. 5) Không trong thời gian bị truy cứu trách nhiệm hình sự, không bị kỷ luật từ hình thức cảnh cáo trở lên. Tôi xin cam đoan lời khai trên là đúng sự thật, nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật và quy định của Học viện./. TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2025 HỌC VIÊN Nguyễn Thị Tâm Nguyễn Thị Tâm
LỜI CÁM ƠN Em cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban Giám đốc Học viện Hành chính và Quản trị công đã quan tâm, tạo điều kiện để em có thể thực hiện khóa luận tốt nghiệp một cách tốt nhất. Đặc biệt là các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau đã tạo điều kiện, trao đổi kiến thức thực tế, cung cấp số liệu trong quá trình tôi làm đề án tốt nghiệp. Đề án tốt nghiệp này được hoàn thành dưới sự giúp đỡ tận tình của cô TS.GVC. Phạm Thị Anh Đào – giảng viên Khoa Nhà nước và Pháp luật. Em xin được bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn đến cô, người đã hướng dẫn em trong đề án tốt nghiệp này. Nhân đây tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến gia đình đã luôn đồng hành, động viên, khích lệ, là nguồn động lực to lớn để tôi có thể vượt qua khó khăn và hoàn thành đề tài khóa luận tốt nghiệp của mình. Đề tài khóa luận tốt nghiệp “Tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau” là sản phẩm nghiên cứu của tôi và có được sự đóng góp của rất nhiều người. Tuy bản thân tôi đã rất cố gắng nhưng đề án có lẽ khó tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót do trình độ chuyên môn còn hạn chế. Kính mong nhận được ý kiến đóng góp và nhận xét của các Thầy, Cô để đề tài được hoàn thiện hơn. Tôi xin trân trọng cảm ơn! Thành phố Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2025
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ 01 UBND Ủy ban nhân dân 02 CQCM Cơ quan chuyên môn 03 QLNN Quản lý nhà nước 04 HĐND Hội đồng nhân dân 05 CCVC Công chức, viên chức 06 CCHC Cải cách hành chính 07 TTHC Thủ tục hành chính 08 CNTT Công nghệ thông tin
MỤC LỤC MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ 1 1. Lý do xây dựng đề án ............................................................................................... 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu .............................................................................. 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề án .................................................................. 5 4. Mục tiêu và nhiệm vụ đề án ..................................................................................... 6 5. Phương pháp nghiên cứu: ........................................................................................ 6 6. Hiệu quả/ lợi ích của đề án ....................................................................................... 7 7. Kết cấu của đề án ..................................................................................................... 7 Chương 1: LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP TỈNH.................................. 9 1.1. Khái quát về cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh .............................. 9 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh 9 1.1.2. Vị trí, chức năng của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh ............. 13 1.2. Nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh ............................................................................................................. 14 1.2.1. Nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh ............ 14 1.2.2. Cơ cấu tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh ................ 15 1.3. Hình thức hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh ............... 21 Chương 2: THỰC TRẠNG VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA ................... 26 CÁC CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC UBND TỈNH CÀ MAU .................... 26 2.1. Thực trạng về tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Cà Mau ................................................................................................................................ 26 2.2. Thực trạng về hoạt động các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Cà Mau ............................................................................................................................... 27 2.3. Đánh giá thực trạng về tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Cà Mau .......................................................................................... 36
2.3.1. Những mặt đạt được và nguyên nhân về tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Cà Mau .............................................................. 36 2.3.2. Một số khó khăn, hạn chế và nguyên nhân về tổ chức và hoạt động của cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Cà Mau ..................................................... 40 Chương 3: GIẢI PHÁP VÀ LỘ TRÌNH HOÀN THIỆN TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC UBND TỈNH ............... 46 3.1. Giải pháp hoàn thiện tổ chức và hoạt động các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh ............................................................................................................. 46 3.1.1. Hoàn thiện về pháp luật tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh ................................................................................................ 46 3.1.2. Sắp xếp tổ chức bộ máy các CQCM thuộc UBND tỉnh theo hướng “tinh - gọn – mạnh- hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả” ..................................................... 48 2.1.3. Quy định cụ thể tiêu chuẩn cho công chức làm việc trong các CQCM thực hiện việc sáp nhập, hợp nhất đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao ................... 49 2.1.4. Nâng cao chất lượng đội ngũ nhân sự làm việc trong các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh ........................................................................................ 49 3.1.5. Nâng cao chất lượng về cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh ........................................................ 50 3.1.6. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh ............................................................................ 51 3.1.7. Đề cao trách nhiệm, vai trò của người đứng đầu các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh trong quá trình thực thi công vụ ............................................ 53 3.1.8. Kịp thời khen thưởng, nhân rộng đối với những cách làm hay, sáng tạo mang lại hiệu quả cao trong quá trình thực thi công vụ ...................................... 54 3.1.9. Thường xuyên kiểm tra, giám sát trong tổ chức và hoạt động các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh nhằm phòng, ngừa tham nhũng ......................... 55 3.1.10. Đẩy mạnh và hoàn thiện cơ chế phân cấp, phân quyền ............................. 56 3.1.11. Chuẩn bị tư tưởng và điều kiện để thực hiện thành công việc tinh gọn bộ máy hành chính ................................................................................................... 57
3.2. Lộ trình thực hiện đề án ................................................................................... 57 3.2.1. Dự kiến thời gian thực hiện đề án................................................................ 57 3.2.2. Kinh phí thực hiện đề án .............................................................................. 58 3.2.3. Nguồn lực thực hiện đề án ........................................................................... 58 3.3. Khả năng ứng dụng của đề án trong thực tiễn ............................................... 59 KẾT LUẬN .................................................................................................................. 60 DANH MỤC LIỆU THAM KHẢO ........................................................................... 61 Phụ lục số 01. Vị trí cơ quan chuyên môn cấp tỉnh trong bộ máy hành chính nhà nước ............................................................................................................................... 64 Phụ lục số 02. Sơ đồ cơ cấu tổ chức của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh 65
MỞ ĐẦU 1. Lý do xây dựng đề án Với mục tiêu cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp 2013, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017, 2019 và các chủ trương, định hướng của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, các quy định của pháp luật về chính quyền địa phương ngày càng hoàn thiện, điều chỉnh toàn diện các quan hệ xã hội phát sinh. Để đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính, bảo đảm sự chỉ đạo, điều hành thống nhất; đồng thời, tạo hành lang pháp lý quan trọng cho tổ chức, hoạt động của chính quyền địa phương; thực hiện phân công, phân cấp, phân quyền giữa Chính phủ với chính quyền địa phương được đẩy mạnh trong thời kỳ phát triển đất nước hiện nay, việc đẩy mạnh tổ chức và hoạt động các CQCM thuộc UBND các cấp là cần thiết. Thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 Hội nghị Trung ương lần thứ sáu khóa XII về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả [1]; Nghị quyết số 56/2017/QH14 ngày 24/11/2017 của Quốc hội khóa XIV về việc tiếp tục cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả đặt ra yêu cầu phải sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính ở địa phương theo hướng thu gọn đầu mối, giảm cấp trung gian, tăng cường quản lý đa ngành, đa lĩnh vực[18]. Để tổ chức và hoạt động của các CQCM hiện nay ngày càng hiệu quả, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới trong thực hiện chức năng tham mưu, QLNN về ngành, lĩnh vực là vấn đề cần thiết; từ đó, đặt ra cho công tác QLNN đối với tổ chức và hoạt động của các CQCM thuộc UBND cấp tỉnh để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Trong xu thế cải cách hành chính và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, việc nghiên cứu cơ cấu tổ chức và hoạt động của các cơ quan chuyên môn giúp đánh giá được sự phù hợp, hiệu quả, cũng như những điểm cần cải thiện trong bộ
2 máy hành chính của UBND tỉnh. Đây là nền tảng quan trọng để đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương. Việc đổi mới tổ chức và hoạt động các CQCM thuộc UBND cấp tỉnh là cần thiết để cải thiện hiệu quả và tính hiệu lực của hoạt động QLNN ở địa phương để đạt được một số lợi ích như: tăng cường khả năng cung cấp dịch vụ công cho người dân và doanh nghiệp, từ đó cải thiện sự hài lòng và niềm tin của công dân đối với chính quyền địa phương; tối ưu hóa sử dụng nguồn nhân lực, từ đó tăng cường năng suất lao động và khả năng đáp ứng yêu cầu công việc; khuyến khích sự đổi mới và sáng tạo trong quản lý và phát triển địa phương, từ đó thúc đẩy tiến trình phát triển kinh tế xã hội; tăng cường khả năng giải quyết các vấn đề phức tạp, đặc biệt là những vấn đề mang tính địa phương; tăng hiệu quả hơn trong việc đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Bên cạnh những mặt tích cực cơ bản, cho đến nay, tổ chức và hoạt động của các CQCM thuộc UBND tỉnh vẫn còn bộc lộ những bất cập nhất định, cơ cấu tổ chức chưa thực sự hợp lý, chức năng chưa rõ ràng, cụ thể; hoạt động của các CQCM chưa thật sự hiệu quả; vẫn còn tình trạng chồng chéo chức năng, nhiệm vụ, đùn đẩy trách nhiệm trong thực thi công vụ… Xuất phát từ tình hình thực tiễn nêu trên, em chọn đề án nghiên cứu “Tổ chức và hoạt động của các CQCM thuộc UBND tỉnh Cà Mau” làm đề tài tốt nghiệp của em. Từ đó, trên cơ sở lý luận và các vấn đề phát sinh thực tế, đưa ra cái nhìn nhận khách quan, trung thực về những tồn tại, hạn chế, đồng thời, đề xuất những giải pháp hiệu quả nhằm phát huy tối đa hiệu quả về tổ chức và hoạt động của các CQCM thuộc UBND cấp tỉnh. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Hiện nay, có nhiều công trình luận văn, luận án, tạp chí, đề tài nghiên cứu khoa học nghiên cứu về tổ chức và hoạt động của các CQCM thuộc UBND cấp tỉnh, đưa ra các giải pháp cơ bản và chuyên sâu ở những khía cạnh, góc độ, lĩnh vực khác nhau. Trong đó, có một số công trình liên quan trực tiếp đến phạm vi nghiên cứu của khóa luận như:
3 - Cuốn sách “Hoàn thiện tổ chức và hoạt động của Bộ, cơ quan ngang Bộ trong quá trình cải cách hành chính ở Việt Nam hiện nay” [10] của tác giả Đặng Xuân Phương (2011), Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Nội dung cuốn sách có nêu một số kinh nghiệm cải cách hành chính của một số nước trên thế giới. Trên cơ sở đó, tác giả đưa ra một số phương hướng và giải pháp cho việc hoàn thiện tổ chức và hoạt động của Bộ, Cơ quan ngang Bộ ở Việt Nam. Từ đó, đưa ra một vấn đề quan trọng của tiến trình đổi mới, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước. Ngoài ra, cuốn sách đưa ra một số cơ sở lý luận về khái niệm, tính chất, vai trò, chức năng nhiệm vụ của Bộ, Cơ quan ngang Bộ; đồng thời đề cập đến cơ cấu tổ chức, hình thức hoạt động và cơ chế làm việc; từ đó, đánh giá một số bất cập, hạn chế trong tổ chức và hoạt động của Bộ, Cơ quan ngang Bộ ở Việt Nam. - Cuốn sách của tác giả Tạ Quang Ngọc (2015), Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội về “Đổi mới tổ chức và hoạt động của CQCM thuộc UBND ở Việt Nam hiện nay” [20]. Tác giả đã dựa trên cơ sở nghiên cứu thực trạng từ khi bắt đầu công cuộc đổi mới ở nước ta đến nay; trên cơ sở đó, những thành tựu, hạn chế và bất cập trong thực tiễn tổ chức và hoạt động của CQCM thuộc UBND, tác giả đã đưa ra nguyên nhân, đồng thời, đề xuất phương hướng, giải pháp đổi mới, hoàn thiện tổ chức và hoạt động của CQCM thuộc UBND trong thời gian tới. - Luận án Tiến sĩ của tác giả Tạ Quang Ngọc (năm 2013) về “đổi mới tổ chức và hoạt động của CQCM thuộc Uỷ ban nhân dân ở Việt Nam hiện nay” [19]. Luận án đã xây dựng được khái niệm, đặc điểm về CQCM thuộc UBND, phân tích sâu sắc, làm rõ vị trí, nhiệm vụ, chức năng, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các CQCM thuộc UBND; Luận án đã đưa ra một số giải pháp thiết thực và khả thi nhằm bảo đảm lựa chọn một mô hình tổ chức CQCM thuộc UBND mỗi cấp; bảo đảm tính thống nhất, tính đặc thù của các cấp chính quyền, của từng địa phương. Từ đó, nâng cao hiệu lực, hiệu quả QLNN đối với ngành, lĩnh vực công tác từ trung ương đến cơ sở được thống nhất và hiệu quả. Tuy nhiên, luận án cũng đề cập đến CQCM thuộc UBND nói chung, chưa đi sâu phân tích tổ chức và hoạt động của một số CQCM thuộc UBND thành phố trực thuộc trung ương; do được xây dựng năm
4 2013 nên có một số nội dung đã được sửa đổi, bổ sung bởi Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 và Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 Hội nghị Trung ương lần thứ sáu khóa XII được ban hành. Mặc dù vậy, luận án cũng là nguồn tài liệu tham khảo có giá trị để tác giả nghiên cứu và hoàn thành đề án này. - Luận văn của Nguyễn Thị Thêu về “tổ chức và hoạt động của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành phố Hà Nội” [13]. Luận văn đã nghiên cứu cơ sở lý luận chung về tổ chức và hoạt động của UBND tỉnh; trên cơ sở đó đánh giá thực trạng về tổ chức và hoạt động của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành phố Hà Nội trong áp dụng các quy định pháp luật; từ đó, đưa ra giải pháp hoàn thiện tổ chức và hoạt động của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nói chung và thành phố Hà Nội nói riêng. Luận văn là nguồn tài liệu tham khảo về việc đánh giá tổ chức và hoạt động của CQCM thuộc UBND tỉnh cụ thể; là một kênh tham khảo để tác giả nghiên cứu và hoàn thiện đề án này. - Nguyễn Ngọc Thanh (2013) “Đổi mới nhằm nâng cao chất lượng chính quyền cấp cơ sở ở nước ta hiện nay” [12]: Đề tài đã đưa ra cơ sở lý luận về chính quyền cấp cơ sở; làm rõ các từ khóa và các khái niệm liên quan; từ đó, nghiên cứu thực trạng chính quyền cấp cơ sở ở Việt Nam, trong đó có tập trung nghiên cứu về bộ máy hành chính cấp cơ sở trong thời gian qua. Mặc dù vậy, công trình chưa có giải pháp cụ thể trong cải cách bộ máy cơ sở. Thực tiễn cho thấy cần tiếp tục cải cách bộ máy hành chính nhà nước nói chung, bộ máy hành chính cấp cơ sở nói riêng phù hợp với điều kiện và môi trường Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào trong giai đoạn hiện nay. - PGS.TS Huỳnh Văn Thới và ThS Nguyễn Đặng Phương Truyền - Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia tại Thành phố Hồ Chí Minh (2024): “Tiếp tục đẩy mạnh cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước đáp ứng yêu cầu của giai đoạn hiện nay” [11]: người viết đã đánh giá thực trạng cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước trong thời gian qua, đưa ra một số hạn chế, giải pháp tiếp tục cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước.
5 - Một số bài viết có liên quan của các tác giả như: Phạm Công Hiệp đăng trên Tạp chí Tổ chức nhà nước về “một số đề xuất về tổ chức các CQCM thuộc UBND cấp tỉnh, UBND cấp huyện” [14]; Bài viết của Phạm Thị Thanh Huyền trên Tạp chí QLNN về “thực trạng sáp nhập, hợp nhất tổ chức hành chính nhà nước Việt nam hiện nay” [15]. Các bài viết đã khái quát thực trạng tổ chức và hoạt động, trên cơ sở thực trạng, tiến hành đánh giá việc sắp xếp tổ chức bộ máy nói chung và tổ chức bộ máy các CQCM thuộc UBND cấp tỉnh nói riêng. Các bài viết đã đề xuất việc sắp xếp tổ chức các CQCM phải mang tính khả thi, phù hợp với tình hình thực tế nhưng phải hoạt động hiệu quả, đáp ứng yêu cầu thực tiễn của nước ta. Để đạt được yêu cầu trong sắp xếp tổ chức các CQCM phải đưa ra quy định khung về số lượng CQCM, tiêu chí thành lập tổ chức, biên chế tối thiểu số lượng cấp phó tối đa của một tổ chức hành chính ở địa phương làm cơ sở để phân cấp cho chính quyền địa phương quyết định sắp xếp một cách phù hợp. Bài viết đã đưa một số giải pháp, phương hướng đổi mới tổ chức các CQCM thuộc UBND cấp tỉnh theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu quả, bảo đảm quản lý đa ngành, đa lĩnh vực. Nhìn chung, các công trình nghiên cứu về tổ chức và hoạt động của CQCM thuộc UBND cấp tỉnh chưa nghiên cứu chuyên biệt, cụ thể; chưa có hệ thống về tổ chức và hoạt động của một CQCM cụ thể để tham mưu về một lĩnh vực cụ thể thuộc UBND cấp tỉnh. Đa số các nghiên cứu tác giả đề cập đến góc độ của khoa học luật, ít nhìn nhận vấn đề từ góc nhìn của khoa học quản lý công. Mặc dù vậy, các tài liệu này là một trong những cơ sở lý luận và thực tiễn, nguồn tài liệu phong phú để tham khảo, định hướng cho việc tiếp cận, vận dụng nghiên cứu nhằm hoàn thiện tổ chức và hoạt động của CQCM theo ngành, lĩnh vực thuộc UBND cấp tỉnh. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề án - Đối tượng: Đề án tập trung nghiên cứu tổ chức và hoạt động các CQCM thuộc UBND tỉnh Cà Mau. - Phạm vi nghiên cứu: Tổ chức và hoạt động các CQCM thuộc UBND tỉnh Cà Mau từ năm 2021 đến năm 2023.
6 4. Mục tiêu và nhiệm vụ đề án - Mục tiêu: Hoàn thiện tổ chức và hoạt động các CQCM thuộc UBND tỉnh. - Nhiệm vụ: Để thực hiện mục đích nghiên cứu trên, Đề án đặt ra các nhiệm vụ nghiên cứu sau: Thứ nhất, làm sáng tỏ các cơ sở lý luận về tổ chức và hoạt động của các CQCM thuộc UBND cấp tỉnh. Thứ hai, Phân tích thực tiễn về tổ chức và hoạt động các CQCM thuộc UBND tỉnh Cà Mau. Thứ ba, trên cơ sở lý luận và thực tiễn, đề xuất một số giải pháp và đưa ra lộ trình thực hiện đề án nhằm hoàn thiện về tổ chức và hoạt động các CQCM thuộc UBND cấp tỉnh. 5. Phương pháp nghiên cứu: Để thực hiện và hoàn thành Đề án tốt nghiệp này, đề tài sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp luận: Phương pháp này được sử dụng chủ yếu ở Chương 1 và Chương 3 của Đề án. Đề án đã trích dẫn, phân tích quan điểm của V.I. Lê nin và Chủ tịch Hồ Chí Minh là cơ sở thực tiễn để luận giải một số vấn đề về tổ chức và hoạt động các CQCM thuộc UBND cấp tỉnh. - Phương pháp so sánh Phương pháp này được sử dụng chủ yếu ở Chương 1 và Chương 2 của Đề án. Đề án đã sử dụng phương pháp này để so sánh thực tiễn tổ chức và hoạt động các CQCM thuộc UBND tỉnh Cà Mau giai đoạn 2021 – 2023. Việc so sánh này, góp phần trong việc đánh giá chính xác thực tiễn tổ chức và hoạt động các CQCM thuộc UBND tỉnh Cà Mau. - Phương pháp thống kê – tổng hợp Phương pháp này được sử dụng chủ yếu ở tất cả các chương của Đề án. Cụ thể là được sử dụng để đi sâu tìm hiểu, trình bày các quan điểm, khái niệm, đặc điểm, những yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức và hoạt động các CQCM; trên cơ sở đó,
7 phân tích, đánh giá thực tiễn, đưa ra giải pháp hoàn thiện tổ chức và hoạt động CQCM thuộc UBND cấp tỉnh. 6. Hiệu quả/ lợi ích của đề án - Về lý luận: Góp phần cung cấp một số kiến thức lý luận về tổ chức và hoạt động các CQCM thuộc UBND tỉnh, giúp các CQCM thuộc UBND cấp tỉnh tổ chức và hoạt động ngày càng hiệu quả trong công tác QLNN. Theo đó, góp phần nhỏ cung cấp thêm kiến thức trong kho tàng lý luận về tổ chức và hoạt động các CQCM thuộc UBND cấp tỉnh. - Về thực tiễn: Phân tích thực tiễn tổ chức và hoạt động các CQCM thuộc UBND tỉnh Cà Mau hiện nay, hệ thống hóa các vấn đề còn tồn tại, hạn chế của các CQCM thuộc UBND tỉnh Cà Mau. Trên cơ sở nghiên cứu thực tiễn, phát hiện những vấn đề khó khăn, vướng mắc, chồng chéo trong tổ chức và hoạt động các CQCM thuộc UBND tỉnh Cà Mau; trên cơ sở đó, đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức và hoạt động các CQCM thuộc UBND cấp tỉnh hiệu lực, hiệu quả. Đổng thời, góp phần đề xuất giải pháp sửa đổi, bổ sung một số quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra phù hợp với tình hình thực tiễn, đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính nhà nước trên phạm vi cả nước nói chung, của tỉnh Cà Mau nói riêng. Đề án có thể là một kênh để tham khảo trong quá trình thực hiện việc sắp xếp các CQCM tại tỉnh Cà Mau (nếu hiệu quả có thể nhân rộng đến các địa phương khác). Đồng thời, còn là một tài liệu giúp quá trình nghiên cứu các đề tài khoa học của các nhà khoa học hoặc sinh viên đang theo học các chuyên ngành phù hợp. 7. Kết cấu của đề án Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Phụ lục và Danh mục tài liệu tham khảo, Đề án gồm 3 Chương: Chương 1. Lý luận về tổ chức và hoạt động của các CQCM thuộc UBND tỉnh.
8 Chương 2. Thực trạng tổ chức và hoạt động của các CQCM thuộc UBND tỉnh Cà Mau. Chương 3. Giải pháp và lộ trình hoàn thiện tổ chức và hoạt động của các CQCM thuộc UBND tỉnh.
9 Chương 1: LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP TỈNH 1.1. Khái quát về cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh 1.1.1.1. Khái niệm UBND tỉnh Để tìm hiểu về khái niệm UBND trình thì trước hết ta nên tìm hiểu khái niệm về cơ quan hành chính nhà nước. Cơ quan hành chính nhà nước là một bộ phận cấu thành của bộ máy hành chính chính nhà nước, được thành lập theo quy định của pháp luật để thực hiện chức năng quản lý, điều hành (chức năng hành pháp) đối với mọi mặt của đời sống xã hội. Hiện nay, cơ quan hành chính nhà nước phân loại theo cấp bậc hành chính - lãnh thổ có cơ quan hành chính nhà nước ở trung ương gồm: Chính phủ, các bộ, cơ quan ngang bộ và cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương gồm: UBND cấp tỉnh, UBND cấp huyện, UBND cấp xã. Trong cơ cấu tổ chức của UBND cấp tỉnh, cấp huyện có các CQCM trực thuộc theo quy định của pháp luật. Theo Hiến pháp năm 2013 thì “UBND cấp tỉnh do HĐND cùng cấp bầu, là cơ quan chấp hành của HĐND, cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, chịu trách nhiệm trước HĐND cùng cấp và cơ quan hành chính nhà nước cấp trên. UBND cấp tỉnh tổ chức việc thi hành Hiến pháp và pháp luật ở địa phương; tổ chức thực hiện nghị quyết của HĐND và thực hiện các nhiệm vụ do cơ quan nhà nước cấp trên giao” [16]. Như vậy, là cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, HĐND tỉnh bầu; đồng thời, là cơ quan chấp hành của HĐND, chịu trách nhiệm trước HĐND tỉnh và cơ quan hành chính cấp trên. UBND cấp tỉnh còn là cơ quan quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm QLNN tại cấp tỉnh trong hệ thống chính quyền địa phương của Việt Nam. 1.1.1.2. Khái niệm cơ quan chuyên môn
10 Theo Giáo trình Hành chính công của Học viện Hành chính quốc gia, bộ phận thuộc cơ quan chấp hành tại địa phương thường được tổ chức theo nhóm các chức năng, nhằm giúp người đứng đầu hành pháp thực hiện đồng thời cả hai nhiệm vụ: quản lý hành chính nhà nước trên địa bàn và giải quyết các vấn đề đòi hỏi của địa phương. Các bộ phận giúp việc để điều hành các hoạt động chuyên môn về quản lý hành chính nhà nước tại địa phương. Việc tổ chức thành các bộ phận chức năng gọi tên là Sở, phòng. Sở, phòng là tên gọi chung nhất cho các cơ quan chức năng của cơ quan chấp hành tại địa phương. Việc hình thành các sở đều dựa trên nguyên tắc chuyên môn hay tổng hợp. Tại các cơ quan hành chính địa phương, các sở có thể là chuyên ngành như công nghiệp, nông nghiệp, cũng có thể là sở tổng hợp như kế hoạch hay tải chính. Sở, phòng là CQCM nên trên thực tế chịu sự quản lý của cả cơ quan hành chính địa phương và cơ quan hành chính cấp trên. Một số giáo trình, sách chuyên khảo, tham khảo cho rằng CQCM là cơ quan tham mưu một bộ phận hợp thành của UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, huyện, quận, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc thành phố trực thuộc trung ương (gọi chung là UBND cấp tỉnh, cấp huyện); CQCM giúp UBND cấp tỉnh, cấp huyện thực hiện quản lý kinh tế, văn hóa, xã hội ở địa phương. Bên cạnh những quan niệm chung thì một số tác giả đưa ra khái niệm CQCM được coi là các cơ quan hành chính và CQCM thuộc cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương là tổ chức hành chính nhà nước. Như vậy, CQCM là cơ quan hành chính nhà nước, được xác định là cơ quan tham mưu, giúp UBND cùng cấp thực hiện chức năng QLNN ở địa phương, bảo đảm sự thống nhất quản lý theo ngành, lĩnh vực từ trung ương đến địa phương. Mỗi CQCM thường có tổ chức và chức năng riêng biệt, phù hợp với đặc thù và yêu cầu của lĩnh vực mà họ quản lý. Các CQCM thường được tổ chức theo cấp bậc, từ cấp trung ương, cấp tỉnh đến cấp địa phương, để đảm bảo việc thực hiện các chính sách và quy định của Nhà nước được hiệu quả và phù hợp với tình hình thực tế tại từng địa phương. 1.1.1.3. Khái niệm cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh
11 Theo từ điển giải thích thuật ngữ luật học thì: “Cơ quan có nhiệm vụ giúp UBND cùng cấp thực hiện chức năng QLNN ở địa phương và đảm bảo sự thống nhất quản lý của ngành hoặc lĩnh vực công tác từ trung ương đến cơ sở. CQCM thuộc UBND chịu sự chỉ đạo và quản lý về tổ chức, biên chế và công tác của UBND cấp mình, đồng thời chịu sự chỉ đạo về nghiệp vụ của CQCM cấp trên… CQCM thuộc UBND là các sở, phòng, ban…” Theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017, 2019, thì CQCM thuộc UBND được tổ chức ở cấp tỉnh, cấp huyện, là cơ quan tham mưu, giúp UBND thực hiện chức năng QLNN về ngành, lĩnh vực ở địa phương và thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn theo sự phân cấp, ủy quyền của cơ quan nhà nước cấp trên [17]. Khoản 2, Điều 20 Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi, bổ sung năm 2019 quy định “CQCM thuộc UBND tỉnh gồm có các sở và cơ quan tương đương sở (gọi chung là sở)”[17]. Tóm lại, CQCM thuộc UBND tỉnh là cơ quan tham mưu, giúp UBND tỉnh thực hiện chức năng QLNN về ngành, lĩnh vực trên địa bàn tỉnh. CQCM thuộc UBND tỉnh gồm có các sở và cơ quan tương đương sở có cơ cấu tổ chức và hoạt động ổn định trên cơ sở các quy định của pháp luật nhằm giúp UBND tỉnh thực hiện chức năng QLNN đối với một số ngành, lĩnh nhất định trên địa bàn tỉnh. CQCM được tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc hai chiều và phụ thuộc vào UBND cấp tỉnh và CQCM cấp trên. Trực tiếp chịu sự chỉ đạo, điều hành của UBND cấp tỉnh; đồng thời, gián tiếp chịu sự chỉ đạo về chuyên môn của cơ quan hành chính cấp trên theo quy định của pháp luật. 1.1.1.4. Đặc điểm của cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh CQCM thuộc UBND cấp tỉnh có những đặc điểm sau: Thứ nhất, thực hiện chính sách, pháp luật của Nhà nước: Các CQCM thực hiện và triển khai các chính sách, quy định, pháp luật của Nhà nước tại địa phương trong lĩnh vực mình đảm nhận. Các CQCM phối hợp với các đơn vị khác để đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.