Đề cương học kỳ 1 lớp 9 môn "Sinh học" cung cấp cho các bạn những kiến thức về nhiễm sắc thể, phát sinh giao tử và thụ tinh, cơ chế xác định giới tính, mối quan hệ giữa gen và ARN,...
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Đề cương học kỳ 1 lớp 9 môn: Sinh học
- ĐỀ CƯƠNG SINH HỌC HK1 LỚP 9
Bài 8: NHIỄM SẮC THỂ
I/Tính đặc trưng của bộ NST
Trong tế bào sinh dưỡng, NST tồn tại thành từng cặp tương đồng giống nhau về hình thái và
kích thước
Bộ NST lưỡng bội (2n) là bộ NST chứa các cặp NST tương đồng
Bộ NST đơn bội (n) là bộ NST chỉ chứa 1 NST cảu mỗi các cặp tương đồng
Tế bào của mỗi loài sinh vật có 1 bộ NST đặc trưng về số lượng và hình dạng
II/Cấu trúc của NST
Ở kì giữa của quá trình phân chia tế bào, NST có cấu trúc điển hình gồm 2 crômatit gắn với
nhau ở tâm động
III/Chức năng của NST
NST là cấu trúc mang gen có bản chất là ADN, chính nhờ sự tự sao của ADN đưa đến sựu tự
nhân đôi của NST, nhờ đó các gen quy định tính trạng được di truyền qua các thế hệ tế bào và
cơ thể
*Câu hỏi
1.Số lượng NST trong bộ lưỡng bội có phản ánh trình độ tiến hóa của loài ko?
Số lượng NST trong bộ lưỡng bội ko phản ánh trình độ tiến hóa của loài
2.Nêu VD về tính đặc trưng của bộ NST của mỗi loài sinh vật
Người 2n=46; n=23
Tinh tinh 2n=48; n=24
Ngô 2n=20; n=10
3.Cấu trúc điển hình của NST được biểu hiện rõ nhất ở kì nào của nguyên phân?
Ở kì giữa
Bài 11: PHÁT SINH GIAO TỬ VÀ THỤ TINH
I/Sự phát sinh giao tử
Quá trình phát sinh giao tử đực, giao tử cái:
Giống: Các tế bào mầm (noãn nguyên bào và tinh nguyên bào) đều thực hiện nguyên phân liên
tiếp nhiều lần. Noãn bào bậc 1 và tinh bào bậc 1 đều thực hiện giảm phân để tạo giao tử
Khác
Phát sinh giao tử cái Phát sinh giao tử đực
Noãn bào bậc 1 cho thể cực thứ nhất (nhỏ) Tinh bào bậc 1 giảm phân I cho 2 tinh bào
và noãn bào bậc 2 (lớn) bậc 2
Noãn bào bậc 2 qua giảm phân II cho 1 thể Mỗi tinh bào bậc 2 qua giảm phân II cho 2
cực thứ hai (nhỏ) và 1 tế bào trứng (lớn) tinh tử, các tinh tử ↑ thành tinh trùng
Từ mỗi noãn bào bậc 1 qua giảm phân cho Từ mỗi tinh bào bậc 1 qua giảm phân cho 4
2 thể cực và 1 tế bào trứng trong đó chỉ có tinh trùng, các tinh trùng này đều tham gia
trứng trực tiếp thụ tinh thụ tinh
II/Thụ tinh
Thụ tinh là sự tổ hợp ngẫu nhiên giữa 1 giao tử đực với 1 giao tử cái, về bản chất là sự kết
hợp của 2 bộ nhân đơn bội (n NST) tạo ra bộ nhân lưỡng bội (2n NST) ở hợp tử
III/Ý nghĩa của giảm phân và thụ tinh
Sự phối hợp các quá trình nguyên phân, giảm phân, thụ tinh đã duy trì ổn định bộ NST đặc
trưng của các loài sinh sản hữu tính qua các thế hệ cơ thể. Đồng thời còn tạo ra nguồn biến dị
tổ hợp trong chọn giống và tiến hóa
*Câu hỏi
- 1.Tại sao sự kết hợp ngẫu nhiên giữa các giao tử đực và giao tử cái lại tạo được các hợp
tử chứa các tổ hợp NST khác nhau về nguồn gốc?
Do sự phân li độc lập của các cặp NST tương đồng trong quá trình giảm phân
2.Giải thích vì sao bộ NST đặc trưng của những loài sinh sản hữu tính lại được duy trì ổn
định qua các thế hệ cơ thể
Do sự phối hợp các ..(như trên).. qua các thế hệ cơ thể
3.Biến dị tổ hợp xuất hiện phong phú ở những loài sinh sản hữu tính được giải thích trên
cơ sở tế bào học nào?
Nhờ quá trình giao phối, do phân li độc lập của các NST (trong hình thành giao tử) và tổ hợp
ngẫu nhiên giữa các giao tử đực và giao tử cái (trong thụ tinh)
Do sự tổ hợp lại các gen vốn có của tổ tiên, bố mẹ làm xuất hiện tính trạng đã có hoặc
chưa có ở các thế hệ trước
4.Sự kiện quan trọng nhất trong quá trình thụ tinh là gì?
Sự tổ hợp bộ NST của giao tử đực và giao tử cái
5.Khi giảm phân và thụ tinh, trong tế bào của 1 loài giao phối, 2 cặp NST tương đồng kí
hiệu là Aa và Bb sẽ cho ra các tổ hợp NST nào trong các giao tử và các hợp tử?
Theo đề, ta có sơ đồ lai:
P: Aa x Bb
G: ab, aB, Ab, AB
F1:
Giao tử
Giao tử ♂ ab aB Ab AB
♀
ab aabb aaBb Aabb AaBb
aB aaBb aaBB AaBb AaBB
Ab Aabb AaBb AAbb AABb
AB AaBb AaBB AABb AABB
Bài 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
I/NST giới tính
Ở tế bào lưỡng bội
+ Có các cặp NST thường (A)
+ Có 1 cặp NST giới tính:
• Tương đồng: XX
• Ko tương đồng: XY
NST giới tính mang gen qui định những tính trạng liên quan và ko liên quan đến giới tính
II/Cơ chế NST xác định giới tính
Cơ chế xác định giới tính là sự phân li của cặp NST giới tính trong quá trình phát sinh giao tử
và được tổ hợp lại qua quá trình thụ tinh
Sự phân li của cặp NST XY trong phát sinh giao tử tạo ra 2 loại tinh trùng mang NST X và Y
có số lượng ngang nhau. Qua thụ tinh của 2 loại tinh trùng này với trứng mang NST X tạo ra 2
loại tổ hợp XX và YY với số lượng ngang nhau, do đó tạo ra tỉ lệ đực cái xấp xỉ 1 : 1 ở đa số
loài
III/Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính
Quá trình phân hóa giới tính còn chịu ảnh hưởng của các nhân tố môi trường bên trong và bên
ngoài như hoocmôn, nhiệt độ, ánh sáng…
Người ta đã ứng dụng di truyền giới tính vào các lĩnh vực sản xuất, đặc biệt là điều khiển tỉ
lệ đực cái trong lĩnh vực chăn nuôi
*Câu hỏi
- 1.Có mấy loại trứng và tinh trùng được tạo ra qua giảm phân?
Mẹ sinh ra 1 loại trứng: 22A+X
Bố sinh ra 2 loại tinh trùng: 22A+X , 22A+Y
2.Sự thụ tinh giữa các loại tinh trùng mang NST giới tính nào với trứng để tạo hợp tử ↑
thành con trai hay con gái?
Tinh trùng Y + trứng → con trai
Tinh trùng X + trứng → con gái
3. Tại sao tỉ lệ con trai và con gái sơ sinh xấp xỉ là 1 : 1 ?
Do 2 tinh trùng tạo ra với tỉ lệ ngang nhau và chúng tham gia thụ tinh với xác suất ngang
nhau
4.Nêu những điểm khác nhau giữa NST giới tính và NST thường?
NST giới tính NST thường
Thường tồn tại 1 cặp trong tế bào lưỡng Thường tồn tại với số cặp lớn hơn 1 trong
bội tế bào lưỡng bội
Luôn tồn tại thành từng cặp tương đồng
Tồn tại thành từng cặp tương đồng (XX)
hoặc ko tương đồng (XY) Mang gen qui định tính trạng thường của cơ
Chủ yếu mang gen qui định giới tính của cơ thể
thể
5.Trình bày cơ chế sinh con trai, con gái ở người
Là sự phân li của ..(như trên).. quá trình thụ tinh
6.Quan niệm cho rằng người mẹ quyết định sinh con trai hay con gái là đúng hay sai?
Sai vì chỉ có con trai có NST Y quyết định giới tính nam, ở nữ ko có NST Y quyết định giới
tính nữ
7.Tại sao người ta có thể điều chỉnh tỉ lệ đực : cái ở vật nuôi? Điều đó có YN gì trong
thực tiễn? (phần III)
8.Ở những loài mà giới đực là giới dị giao tử thì những trường hợp nào đảm bảo tỉ lệ đực
1 : 1 cái xấp xỉ 1 : 1?
2 loại giao tử mang NST X và NST Y có số lượng tương đương
Xác suất thụ tinh của 2 loại giao tử đực (mang NST X và NST Y) với giao tử cái tương
đương
Bài 15: ADN
I/Cấu tạo hóa học của phân tử ADN
Phân tử ADN được cấu tạo bởi các nguyên tố C, H, O, N, P
ADN thuộc loại đại phân tử có cấu tạo theo quy tắc đa phân mà đơn phân thuộc 4 loại
nuclêôtit A, T, G, X
ADN của mỗi loài được đặc thù bởi thành phần, số lượng và trình tự sắp xếp các nuclêôtit
Do trình tự sắp xếp khác nhau của 4 loại nuclêôtit đã tạo nên tính đa dạng của ADN
Tính đa dạng và tính đặc thù của nuclêôtit là cơ sở phân tử cho tính đa dạng và tính đặc thù
của các sinh vật
II/Cấu trúc ko gian của phân tử ADN
ADN là 1 chuỗi xoắn kép gồm 2 mặt // xoắn đều quanh 1 trục theo chiều từ trái sang phải,
ngược kim đồng hồ. Các nuclêôtit giữa 2 mặt liên kết với nhau = các liên kết hiđrô tạo thành
cặp theo nguyên tắc bổ sung: A liên kết với T, G liên kết với X. Mỗi chu kỳ xoắn dài 34Å gồm
10 cặp nuclêôtit. Đường kính vòng xoắn là 20Å
*Câu hỏi
1.Vì sao ADN có tính đặc thù và đa dạng?
Do trình tự sắp xếp và số lượng các nuclêôtit
- 2.Hệ quả của NTBS được biểu hiện ở những điểm nào?
Do NTBS của từng cặp nuclêôtit đã đưa đến tính chất bổ sung của 2 mạch đơn. Vì vây, khi
biết trình tự sắp xếp các nuclêôtit trong mạch đơn này thì suy ra trình tự sắp xếp các nuclêôtit
trong mạch đơn kia
Trong phân tử ADN số ađênin bằng số timin và số guanin bằng số xitôzin, do đó A + G = T +
X. Tỉ số (A+T)/(G+X) trong các ADN khác nhau thì khác nhau và đặc trưng cho từng loài
3.Một đoạn mạch đơn của phân tử ADN có trình tự sắp xếp như sau:
A – T – G – X – T – A – G – T – X
Hãy viết đoạn mạch đơn bổ sung với nó
T – A – X – G – A – T – X – A – G –
Bài 17: MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ ARN
I/ARN
Được cấu tạo theo nguyên tắc đa phân mà đơn phân là các nuclêôtit thuộc 4 loại: A, U, G, X
liên kết tạo thành 1 chuỗi xoắn đơn
Tùy theo chức năng mà ARN được chia thành các loại:
+ mARN có vai trò truyền đạt thông tin quy định cấu trúc của prôtêin cần tổng hợp
+ tARN có chức năng vận chuyển axit amin tương ứng tới nơi tổng hợp prôtêin
+ rARN là thành phần cấu tạo nên ribôxôn nơi tổng hợp prôtêin
II/ARN được tổng hợp dựa trên nguyên tắc nào?
ARN được tổng hợp dựa trên khuôn mẫu là 1 mạch của gen và diễn ra theo NTBS. Do đó
trình tự các nuclêôtit trên mạch gen quy định trình tự các nuclêôtit trên mạch ARN
*Câu hỏi
1.Có nhận xét gì về trình tự các loại đơn phân trên mạch ARN so với mỗi mạch đơn của
gen?
Giống với trình tự các loại đơn phân trên mạch khuôn nhưng theo NTBS, hay tương tự như
mạch bổ sung của mạch khuôn, trong đó T được thay = U
*Câu hỏi
1.Nêu những điểm khác nhau cơ bản trong cấu trức của ARN và ADN
ARN ADN
Là chuỗi xoắn đơn Là chuỗi xoắn kép 2 mạch //
Có 4 loại nuclêôtit là A, U, G, X Có 4 loại nuclêôtit là A, T, G, X
Thuộc đại phân tử nhưng kích thước và khối Thuộc đại phân tử có kích thước và khối
lượng nhỏ hơn ADN lượng lớn đạt đến hàng triệu, hàng chục triệu
đvC
2.Nêu bản chất của mỗi quan hệ theo sơ đồ gen → ARN
Trình tự các nuclêôtit trên mạch gen quy định trình tự các nuclêôtit trên mạch ARN
3.Một đoạn mạch của gen có cấu trúc như sau:
Mạch 1: A – T – G – X – T – X – G –
| | | | | | |
Mạch 2: T – A – X – G – A – G – X –
Xác định trình tự các đơn phân của đoạn mạch ARN được tổng hợp từ mạch 2
A – U – G – X – U – X – G –
4.Một đoạn mạch ARN có trình tự các nuclêôtit như sau:
A – G – X – U – U – G – A – X –
Xác định trình tự các nuclêôtit trong đoạn gen đã tổng hợp ra đoạn mạch ARN trên
Mạch khuôn: T – A – X – G – A – A – X – T – G –
| | | | | | | | |
Mạch bổ sung: A – T – G – X – T – T – G – A – X
- Bài 25: THƯỜNG BIẾN
I/Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
Thường biến là những biến đổi kiểu hình phát sinh trong đời sống dưới ảnh hưởng của môi
trường
Thường biến thường biểu hiện đồng loạt theo hướng xác định, ko di truyền được
II/Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
Kiểu hình là kết quả của sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường
Các tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen
Các tính trạng số lượng thường chịu ảnh hưởng trực tiếp cảu môi trường
III/Mức phản ứng
Mức phản ứng là giới hạn thường biến của 1 kiểu gen (hoặc chỉ 1 gen hoặc nhóm gen) trước
môi trường khác nhau
Mức phản ứng do kiểu gen quy định
*Câu hỏi
1.Sự biểu hiện ra kiểu hình của 1 kiểu gen phụ thuộc vào những yếu tố nào? Trong các
yếu tố đó, yếu tố nào được xem như ko biến đổi?
Phụ thuộc vào kiểu gen và môi trường sống. Trong đó, kiểu gen được xem như ko biến đổi
2.Giới hạn năng suất giống lúa DR2 do giống hay do kĩ thuật trồng trọt quy định?
Kĩ thuật trồng trọt
3.Phân biệt thường biến với đột biến
Thường biến Đột biến
Là n~ biến đổi kiểu hình ko biến đổi trong Biến đổi ADN, NST biến đổi trong vật chất
vật chất di truyền di truyền nên di truyền được
Diễn ra đồng loạt, có định hướng Biến đổi riêng rẽ, từng cá thể, gián đoạn, vô
hướng
Ko di truyền được Di truyền được
Có lợi Đa số có hại, có khi có lợi
4.Cho ví dụ trên cây trồng về mức phản ứng
VD: Giống lúa DR2 được tạo ra từ 1 dòng tế bào (2n) biến đổi, có thể đạt năng suất tối đa
gần 8 tấn/ha/vụ trong điều kiện gieo trồng tốt nhất, chỉ đạt 4,5 – 5 tấn/ha/vụ trong điều kiện
bình thường
5.Người ta đã vận dụng n~ hiểu biết về ảnh hưởng của môi trường đối với tính trạng số
lượng về mức phản ứng để nâng cao năng suất cây trồng ntn?
Tạo điều kiện thuận lợi nhất để đạt kiểu hình tối đa
Hạn chế n~ ảnh hưởng xấu làm giảm năng suất
Áp dụng kĩ thuật trồng trọt thích hợp
Thay giống cũ = giống mới có tiềm năng năng suất cao hơn
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
