“Đề cương ôn tập giữa học kì 1 môn Ngữ văn lớp 9 năm 2024-2025 - Trường THCS Lương Thế Vinh, Bà Rịa - Vũng Tàu” được chia sẻ nhằm giúp các bạn học sinh ôn tập, làm quen với cấu trúc đề thi và các dạng bài tập có khả năng ra trong bài thi sắp tới. Cùng tham khảo và tải về đề thi này để ôn tập chuẩn bị cho kì thi sắp diễn ra nhé! Chúc các bạn thi tốt!
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Đề cương ôn tập giữa học kì 1 môn Ngữ văn lớp 9 năm 2024-2025 - Trường THCS Lương Thế Vinh, Bà Rịa - Vũng Tàu
- Trường THCS Lương Thế Vinh Nhóm Văn 9
ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP KIỂM TRA GIỮA HKI
MÔN NGỮ VĂN 9 NĂM HỌC 2024-2025
I.Nội dung kiểm tra
1.Phần đọc hiểu
a/ Văn bản thơ:
Nhận biết:
- Nhận biết được một số yếu tố về luật của thơ tám chữ như: vần, nhịp, số chữ, số dòng trong một
khổ thơ.
- Nhận biết được nét độc đáo về hình thức của bài thơ thể hiện qua ngôn ngữ, biện pháp tu từ.
Thông hiểu:
- Phân tích được chủ đề, thông điệp mà văn bản muốn gửi đến người đọc.
- Phân tích được tình cảm, cảm xúc mà tác giả thể hiện trong văn bản.
- Lí giải những nét độc đáo về hình thức của bài thơ thể hiện qua biện pháp tu từ.
Vận dụng:
- Liên hệ thông điệp, ý tưởng mà văn bản muốn gửi gắm.
b/ Văn bản nghị luận
Nhận biết:
- -Nhận biết được luận đề, luận điểm, lý lẽ, bằng chứng
Thông hiểu:
- - Nêu được nội dung bao quát của văn bản
- - Phân tích được mối liên hệ giữa luận đề, luận điểm, lý lẽ, bằng chứng.
-Lí giải vai trò của luận điểm, lí lẽ, bằng chứng trong việc thể hiện luận đề.
Vận dụng:
-Liên hệ thông điệp, ý tưởng mà văn bản muốn gửi gắm.
3/ Tiếng Việt
-Biện pháp tu từ chơi chữ, điệp thanh, điệp vần
-Cách tham khảo, trích dẫn tài liệu để tránh đạo văn
2.Phần Viết
Viết bài văn nghị luận phân tích một tác phẩm văn học (truyện ngắn hoặc đoạn trích)
- Trường THCS Lương Thế Vinh Nhóm Văn 9
II. Hệ thống kiến thức đã học
1.Văn bản thơ (Quê hương-Tế Hanh, Bếp lửa-Bằng Việt)
a. Kết cấu của bài thơ
- Là toàn bộ tổ chức chặt chẽ và sinh động các yếu tố về nội dung và hình thức của bài thơ, tạo ra
tính toàn vẹn và thể hiện một cách tốt nhất chủ đề, tư tưởng của tác phẩm.
- Kết cấu của bài thơ được biểu hiện ở mọi phương diện tổ chức của tác phẩm: sự lựa chọn thể thơ,
sự sắp xếp các phần, các đoạn thơ theo một trình tự nhất định, sự triển khai mạch cảm xúc, sự phối
hợp của vần, nhịp, hình ảnh thơ và các biện pháp tu từ,…
b. Ngôn ngữ thơ
- Ngôn ngữ thơ có đặc điểm hàm súc, ngắn gọn, giàu hình ảnh, gợi nhiều hơn tả, giàu nhạc điệu,
được tổ chức thành một cấu trúc đặc biệt: có vần, nhịp, thanh điệu, đối,...
2/ Văn bản nghị luận ( Hình tượng bà Tú trong bài thương vợ-Chu Văn Sơn,Ý nghĩa văn
chương-Hoài Thanh)
- Cách trình bày vấn đề khách quan: Chỉ đưa thông tin, nêu ra các bằng chứng khách quan.
- Cách trình bày vấn đề chủ quan: Đưa ra ý kiến, đánh giá chủ quan, thể hiện rõ tình cảm, quan điểm
của người viết.
- Cách trích dẫn tài liệu: Tránh đạo văn ghi lời trích dẫn trong dấu ngoặc kép.
II/ Kiến thức Tiếng Việt:
1. Chơi chữ:
* Khái niệm: chơi chữ là BPTT sử dụng âm thanh, từ ngữ để tạo sắc thái dí dỏm, hài hước
* Tác dụng: tạo ra ý nghĩa bất ngờ, thú vị, làm tăng sức hấp dẫn cho văn bản.
2. Điệp thanh:
* Khái niệm: là biện pháp tu từ lặp lại thanh điệu (thường cùng thanh bằng hoặc cùng thanh trắc).
- Trường THCS Lương Thế Vinh Nhóm Văn 9
* Tác dụng: tạo nên nhạc tính, tăng tính tạo hình và sức biểu cảm cho văn bản.
3. Điệp vần:
* Khái niệm: là biện pháp tu từ lặp lại những âm tiết có phần giống nhau.
* Tác dụng: tăng sức biểu cảm và nhạc tính cho văn bản.
III/ Phần Viết:
Viết bài văn nghị luận phân tích một tác phẩm văn học:
a. Khái niệm: Là dùng lí lẽ, bằng chứng để làm sáng tỏ chủ đề, những nét đặc sắc về nghệ thuật.
b. Cấu trúc có 3 phần:
* Mở bài:
- Giới thiệu tên tác phẩm, thể loại, tên tác giả
- Khái quát những nét đặc sắc của tác phẩm (chủ đề, hình thức nghệ thuật nổi bật):
*Thân bài:
- Trình bày luận điểm về chủ đề tác phẩm.
+ Lí lẽ để làm sáng tỏ một vài khía cạnh nội dung chủ đề.
+ Dẫn chứng:
- Trình bày luận điểm về những nét đặc sắc nghệ thuật.
+ Lí lẽ để làm sáng tỏ các đặc sắc nghệ thuật trong tác phẩm
+ Dẫn chứng:
*Kết bài:
- Khẳng định lại ý kiến về chủ đề, những nét đặc sắc về nghệ thuật của tác phẩm.
- Nêu suy nghĩ, cảm xúc hoặc bài học rút ra từ tác phẩm.
- Trường THCS Lương Thế Vinh Nhóm Văn 9
CẤU TRÚC ĐỀ KIỂM TRA
I. Phần đọc – hiểu (6đ)
Ngữ liệu ngoài chương trình, tập trung các dạng kiến thức sau:
Câu 1: Xác định thể thơ (đối với thơ 8 chữ), vần, nhịp, nhận biết được luận đề, luận điểm, lý lẽ, bằng
chứng (đối với văn nghị luận)
Câu 2,3,4 :
- Xác định được chủ đề,
- Phân tích được tình cảm, cảm xúc mà tác giả thể hiện trong văn bản.
- Nêu được nội dung bao quát của văn bản
- Phân tích được mối liên hệ giữa luận đề, luận điểm, lý lẽ, bằng chứng.
- Lí giải vai trò của luận điểm, lí lẽ, bằng chứng trong việc thể hiện luận đề.
Câu 5: Phần tiếng Việt
- Tìm và nêu tác dụng của biện pháp tu từ chơi chữ, điệp thanh, điệp vần.
- Xác định cách trích dẫn tài liệu, cho biết đó là cách trích dẫn nào.
Câu 6: Thông điệp mà văn bản muốn gửi gắm.
Phần 2: (4đ) Tập làm văn
Viết bài văn nghị luận phân tích một tác phẩm văn học:
Đề tham khảo
I. PHẦN ĐỌC HIỂU (6.0 điểm)
Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi:
Nếu Tổ quốc nhìn từ bao hiểm hoạ
Đã mười lần giặc đến tự biển Đông
Những ngọn sóng hoá Bạch Đằng cảm tử
Lũ Thoát Hoan bạc tóc khiếp trống đồng
Thương đất nước trên ba ngàn hòn đảo
Suốt ngàn năm bóng giặc vẫn chập chờn
Máu đã đổ ở Trường Sa ngày ấy
Bạn tôi nằm dưới sóng mặn vùi thân
Nếu Tổ quốc neo mình đầu sóng cả
- Trường THCS Lương Thế Vinh Nhóm Văn 9
Những chàng trai ra đảo đã quên mình
Một sắc chỉ về Hoàng Sa thuở trước
Còn truyền đời con cháu mãi đinh ninh
Nếu Tổ quốc nhìn từ bao mất mát
Máu xương kia dằng dặc suốt ngàn đời
Hồn dân tộc ngàn năm không chịu khuất
Dáng con tàu vẫn hướng mãi ra khơi
Trại viết Văn nghệ Quân đội, Hạ Long 4-2009.
(Trích Tổ quốc nhìn từ biển, Nguyễn Việt Chiến, nguồn: https://www.thivien.net/)
Trả lời các câu hỏi sau:
Câu 1. Xác định thể thơ của văn bản & cách gieo vần
Câu 2. Nhà thơ đã nhìn Tổ quốc từ những góc nhìn nào?
Câu 3. Nhận xét về hiệu quả của biện pháp tu từ được thể hiện trong hai dòng thơ sau đây?
Máu đã đổ ở Trường Sa ngày ấy
Bạn tôi nằm dưới sóng mặn vùi thân
Câu 4. Đoạn thơ đã thể hiện tình cảm gì của tác giả về đất nước, tổ quốc?
Câu 5: Thông điệp mà nhà thơ muốn gửi gắm qua hai dòng thơ cuối là gì?
Hồn dân tộc ngàn năm không chịu khuất
Dáng con tàu vẫn hướng mãi ra khơi
Câu 6. Từ bài thơ, em hãy nêu lên một vài suy nghĩ của mình trước tình hình biển đảo của nước ta
hôm nay.
II. PHẦN VIẾT (4.0 điểm)
Viết bài văn phân tích truyện ngắn “Cúc áo của mẹ” của tác giả Nhất Băng.
CÚC ÁO CỦA MẸ
(Nhất Băng (Trung Quốc)
Cậu còn nhớ sinh nhật 12 tuổi. Vừa sáng tinh mơ, đã nghe thấy mẹ nói: “Con trông đây là
cái gì?”. Cậu mở to mắt, trước mặt là một chiếc áo mới, kiểu quân phục như cậu từng mơ ước, hai
hàng cúc đồng, trên vai áo có ba vạch màu xanh, đó là mốt quần áo “thịnh hành” trong học sinh.
Cậu bỗng mừng rơn, vội mặc áo quần. Cậu muốn đến lớp, ra oai với các bạn. Từ nhỏ đến lớn, cậu
- Trường THCS Lương Thế Vinh Nhóm Văn 9
toàn mặc quần áo cũ của anh, vá chằng vá đụp nữa! Quả nhiên đúng như dự kiến, khi cậu bước
vào lớp, ánh mắt của các bạn đều trố lên. Các bạn đều không ngờ được rằng, cậu bạn lúc nào
cũng mặt mày lọ lem, đầu bù tóc rối bụi bặm cũng có lúc vẻ vang rạng rỡ như thế.
Cậu hoàn thành tiết học đầu tiên một cách vui vẻ, hởi lòng hởi dạ. Trong giờ giải lao, các
bạn đều vây quanh cậu. Có bạn bỗng hỏi: “Ô hay! Tại sao khuy áo của bạn không giống của
chúng mình nhỉ?”
Lúc ấy, cậu mới nhìn kỹ cúc áo của mình, quả thật không giống cúc áo của người khác, hai
dãy thẳng đứng. Còn cúc áo của cậu lại nghiêng lệch, hai dãy xếp thành hình chữ “vê” (V).
Các bạn bỗng đều cười òa lên. Thì ra, chỗ đính khuy trên chiếc áo trắng của cậu là một
miếng vải cũ màu vàng. Cậu cũng hiểu ra, chắc là mảnh vải mẹ mua không đủ may áo, đành phải
lót bên trong bằng mảnh vải khác, sợ người khác nhìn thấy cúc áo đành phải đính sang bên cạnh.
Và cũng để người khác không nhìn thấy, mẹ đã khéo léo đính chéo hàng cúc kia, tự nhiên thành
hình chữ “vê” (V).
Biết rõ sự thực, các bạn lại giễu cợt, khiến cho lửa giận bốc lên ngùn ngụt trong lòng cậu.
Buổi trưa về đến nhà, cậu cắt nát vụn chiếc áo mới của mình. Mẹ cậu lao đến trước mặt con, giơ
cao tay, nhưng cuối cùng không giáng xuống. Cậu liếc nhìn, thấy nước mắt mẹ chảy quanh trong
khóe mắt, vội quay đầu chạy biến…(...) Từ hôm ấy trở đi, mẹ làm việc ít nghỉ tay. Cậu tận mắt
thấy mẹ gầy sọp đi, thấy mẹ nằm bẹp rồi ra đi mãi mãi… Cậu rất muốn nói một câu: “Con xin lỗi
mẹ”, mà không còn cơ hội nữa. Sau này, cậu cố gắng học tập, cậu có rất nhiều, rất nhiều tiền, rồi
sửa sang phần mộ của mẹ nhiều lần.
Một hôm, cậu tham gia một cuộc trình diễn thời trang của nhà thiết kế bậc thầy. Có một
người mẫu nam bước lên sàn diễn khiến mắt cậu bỗng căng lên, đầu óc kêu ong ong hỗn loạn. Bộ
áo màu trắng với hai dãy khuy đồng hình chữ “vê” (V). Bên trong có phải là…? Cậu không làm
chủ được mình, lao lên sàn diễn, lật ra xem tấm áo của người mẫu nam, lót bên trong tự nhiên
cũng là một mảnh vải vàng! Cậu quỳ sụp trước mặt người mẫu nam, òa khóc thống khổ.
Sau khi nghe cậu kể hết câu chuyện, tất cả những người có mặt tại hội trường đều trầm
ngâm suy nghĩ mãi. Cuối cùng, một nhà thiết kế bậc thầy nói: “Thực ra, tất cả những người mẹ
đều là các nhà nghệ thuật!”.
(Vũ Phong Tạo dịch, Tạp chí Văn học và Tuổi trẻ, số tháng 3/2011, tr.45-46)
Viết bài văn phân tích truyện ngắn “Bài học tuổi thơ” của tác giả Nguyễn Quang Sáng.
BÀI HỌC TUỔI THƠ
Thằng con tôi 11 tuổi, học lớp sáu. Qua mùa thi chuyển cấp, nhân một buổi chiều cho con
đi chơi mát, nó kể... Đang hỏi nó về chuyện thi cử, nó chợt hỏi lại tôi:
- Trường THCS Lương Thế Vinh Nhóm Văn 9
- Ba! Có bao giờ thấy có một bài văn nào điểm 0 không ba? Con số 0 cô cho bự bằng quả
trứng gà. Không phải cho bên lề, mà một vòng tròn giữa trang giấy. Thiệt đó ba. Chuyện ngay
trong lớp của con, chứ không phải con nghe kể đâu.
Tôi chưa kịp hỏi, nó tiếp:
- Còn thua ba nữa đó, ba. Ít nhất ba cũng được nửa điểm. Còn thằng bạn của con, con số
0 bự như quả trứng.
Thằng con tôi ngửa mặt cười, có lẽ nó thấy thú vị vì thời học trò của ba nó ít nhất cũng
hơn được một đứa.
[...]
Tôi hỏi con tôi:
- Bài văn cô cho khó lắm hay sao mà bạn con bị 0 điểm.
- Bài văn cô cho là “Trò hãy tả buổi làm việc ban đêm của bố”.
- Con được mấy điểm?
- Con được sáu điểm.
- Con tả ba như thế nào?
- Thì ba làm việc làm sao thì con tả vậy.
- Mấy đứa khác, bạn của con?
Thằng con tôi như chợt nhớ, nó liến thoắng:
- A! Có một thằng ba nó không hề làm việc ban đêm mà nó cũng được sáu điểm đó ba.
- Đêm ba nó làm gì?
- Nó nói, đêm ba nó toàn đi nhậu.
- Nó tả ba nó đi nhậu à?
- Dạ không phải. Ba nó làm việc ban ngày nhưng khi nó tả thì nó tả ba nó làm việc ban
đêm, ba hiểu chưa?
- Còn thằng bạn bị 0 điểm, nó tả như thế nào?
- Nó không tả không viết gì hết, nó nộp giấy trắng cho cô.
- Sao vậy?
Hôm trả lại bài cho lớp, cô gọi nó lên, cô giận lắm, ba. Cô hét: "Sao trò không làm bài".
Nó cúi đầu làm thinh. Cô lại hét to hơn: "Hả?". Nó cũng làm thinh. Tụi con ngồi dưới, đứa nào
cũng run.
- Trường THCS Lương Thế Vinh Nhóm Văn 9
- Nó là học trò loại "cá biệt" à?
- Không phải đâu ba, học trò tiên tiến đó ba.
- Sao nữa? Nó trả lời cô giáo như thế nào?
Nó cứ làm thinh. Tức quá, cô mới quất cây thước xuống bàn cái chát: "Sao trò không làm
bài?" Tới lúc đó nó mới nói: "Thưa cô, con không có ba". Nghe nó nói, hai con mắt của cô con
mở tròn. Cô đứng sững như trời trồng vậy ba!
Tôi bỗng nhập vai là cô giáo. Tôi thấy mình ngã qụy xuống trước đứa học trò không có ba.
Sau đó cô và cả lớp mới được biết, em mồ côi cha khi vừa mới lọt lòng mẹ. Ba em hy sinh
trên chiến trường biên giới. Từ ấy, má em ở vậy, tần tảo nuôi con...
Có người hỏi em: “Sao mày không tả ba của đứa khác”. Em không đáp, cúi đầu, hai giọt
nước mắt chảy dài xuống đôi má.
Chuyện của đứa học trò bị bài văn 0 điểm đã để lại trong tôi một nỗi đau. Em bị 0 điểm,
nhưng với tôi, người viết văn là một bài học, bài học trung thực. Sáng tạo không đồng nghĩa với
bịa đặt.
Giữa những dòng chữ bịa đặt và trang giấy trắng, tôi xin để trang giấy trắng trung thực
trên bàn viết.
(Mùa thu, 1990 - Nguyễn Quang Sáng)
HẾT
Vũng Tàu, ngày 17/10/2024
Duyệt của tổ chuyên môn
TTCM
Nguyễn Thị Dung
- Trường THCS Lương Thế Vinh Nhóm Văn 9
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
