zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Tài Liệu Phổ Thông

» Ôn thi ĐH-CĐ

Đề cương sử thế giới phần 3

Chia sẻ: Pham Xuân Dương | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Báo xấu

76
lượt xem 20
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'đề cương sử thế giới phần 3', tài liệu phổ thông, ôn thi đh-cđ phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề cương sử thế giới phần 3

ð cương l ch s 12 (Chu n & Nâng cao) Trư ng THPT Th ð c Trong nh ng nguyên nhân d n ñ n s phát tri n c a n n kinh t Mĩ t sau Chi n tranh th gi i th hai (1945), thì nguyên nhân nào là quan tr ng nh t và có th giúp ích cho các nư c ñang phát tri n trong vi c xây d ng n n kinh t c a mình ? Mĩ bi t d a vào thành t u cách m ng khoa h c – k thu t. Cho nên Mĩ ñã ñi u ch nh l i h p lý cơ c u s n xu t, c i ti n k thu t và nâng cao năng xu t lao ñ ng, gi m giá thành s n ph m. Nh ñó mà n n kinh t Mĩ phát tri n nhanh chóng, ñ i s ng v t ch t tinh th n c a nhân dân Mĩ có nhi u thay ñ i. S phát tri n v k thu t và khoa h c – kĩ thu t ñã giúp Mĩ có ưu th v chính tr trên toàn c u. 2. Khoa h c k thu t: M là nư c kh i ñ u cu c cách m ng khoa h c k thu t hi n ñ i và ñã ñ t nhi u thành t u: ñi ñ u trong lĩnh v c ch t o công c s n xu t m i (máy tính ñi n t , máy t ñ ng); v t li u m i (polyme, v t li u t ng h p); năng lư ng m i (nguyên t , nhi t h ch); s n xu t vũ khí, chinh ph c vũ tr , “cách m ng xanh” trong nông nghi p… 3. V chính tr – xã h i: - Duy trì và b o v ch ñ tư b n. - Chính tr – xã h i không hoàn toàn n ñ nh: mâu thu n giai c p, xã h i và s c t c… - ð u tranh giai c p, xã h i M di n ra m nh m : ð ng C ng s n M ñã có nhi u ho t ñ ng ñ u tranh vì quy n l i c a giai c p công nhân và nhân dân lao ñ ng, 4. V ñ i ngo i: - D a vào s c m nh quân s , kinh t ñ tri n khai chi n lư c toàn c u v i tham v ng làm bá ch th gi i. Tháng 3/1947, trong di n văn ñ c trư c Qu c h i M , T ng th ng Truman công khai tuyên b : “S m nh lãnh ñ o th gi i t do ch ng l i s bành trư ng c a ch nghĩa c ng s n”. - M c tiêu: + Ngăn ch n, ñ y lùi và ti n t i tiêu di t hoàn toàn ch nghĩa xã h i. + ðàn áp phong trào gi i phóng dân t c, phong trào c ng s n và công nhân qu c t , phong trào ch ng chi n tranh, vì hòa bình, dân ch trên th gi i. + Kh ng ch , chi ph i các nư c ñ ng minh. - Kh i xư ng cu c “chi n tranh l nh”, d n ñ n tình tr ng ñ i ñ u căng th ng và nguy hi m v i Liên Xô, gây ra hàng lo t cu c chi n tranh xâm lư c, b o lo n, l t ñ ... trên th gi i (Vi t Nam, Cuba, Trung ðông…). II/ NƯ C M T NĂM 1973 - 1991. 1. Kinh t và khoa h c – k thu t. - 1973 – 1982: kh ng ho ng và suy thoái kéo dài (1976, l m phát 40%). - T 1983, kinh t M ph c h i và phát tri n. Tuy v n ñ ng ñ u th gi i v kinh t – tài chính nhưng t tr ng kinh t M trong n n kinh t th gi i gi m sút (cu i 1980, ch chi m 23% t ng s n ph m kinh t th gi i). - Khoa h c kĩ thu t ti p t c phát tri n nhưng ngày càng b c nh tranh ráo ri t b i các nư c Tây Âu, Nh t B n. 2. Chính tr – ñôí ngo i - Chính tr không n ñ nh, nhi u v bê b i chính tr x y ra (Irangate – 1985), Watergate… - Ti p t c tri n khai “chi n lư c toàn c u” và theo ñu i chi n tranh l nh. H c thuy t Reagan và chi n lư c “ð i ñ u tr c ti p” ch trương tăng cư ng ch y ñua vũ trang, can thi p vào các ñ a bàn chi n lư c và ñi m nóng th gi i. - Gi a th p niên 80, xu th hòa hoãn ngày càng chi m ưu th trên th gi i. Tháng 12/1989, M – Xô chính th c tuyên b k t thúc “chi n tranh l nh” nhưng M và các ñ ng minh v n tác ñ ng vào cu c kh ng ho ng d n ñ n s s p ñ c a ch nghĩa xã h i Liên Xô và ðông Âu. III/ NƯ C M T NĂM 1991 ð N NĂM 2000. 1. Kinh t , khoa h c kĩ thu t và văn hóa. 21
ð cương l ch s 12 (Chu n & Nâng cao) Trư ng THPT Th ð c - Th i kỳ T ng th ng Clinton c m quy n, kinh t M ph c h i và phát tri n tr l i. Kinh t M v n ñ ng ñ u th gi i: GNP là 9873 t USD, GNP ñ u ngư i là 36.487 USD, chi m 25% giá tr t ng s n ph m th gi i, chi ph i nhi u t ch c kinh t – tài chính qu c t như WTO, INF, G7, WB… - Khoa h c kĩ thu t : phát tri n m nh, n m 1/3 lư ng b n quy n phát minh sáng ch c a toàn th gi i (ñ n năm 2003, M ñ t 286/755 gi i Nobel khoa h c). - Văn hoá : ñ t nhi u thành t u văn hóa ñáng chú ý như gi i Osca (ñi n nh), Grammy (âm nh c), 11 gi i Nobel văn chương (th hai th gi i sau Pháp) 2. Chính tr - Th p niên 90, chính quy n B.Clinton th c hi n chi n lư c “Cam k t và m r ng”: + B o ñ m an ninh c a M v i l c lư ng quân s m nh, s n sàng chi n ñ u. + Tăng cư ng khôi ph c tính ñàn h i c a n n kinh t M . + S d ng kh u hi u “Thúc ñ y dân ch ” ñ can thi p vào công vi c n i b c a nư c khác. - Sau khi tr t t hai c c Ianta s p ñ , M có tham v ng thi t l p tr t t th gi i “ñơn c c”, chi ph i và lãnh ñ o toàn th gi i nhưng chưa th th c hi n ñư c. V kh ng b ngày 11/9/2001 cho th y b n thân nư c M cũng r t d b t n thương và ch nghĩa kh ng b s là m t trong nh ng y u t d n ñ n nh ng thay ñ i trong chính sách ñ i n i và ñ i ngo i c a M th k XXI. CÂU H I ÔN T P 29. Trình bày s phát tri n kinh t và khoa h c – k thu t c a Mĩ t sau Chi n tranh th gi i hai (1945). Nguyên nhân c a s phát tri n và h n ch c a nó ? 30. Trình bày nguyên nhân d n ñ n s phát tri n c a n n kinh t M t sau Chi n tranh th gi i th hai. Theo anh (ch ), trong nh ng nguyên nhân d n ñ n s phát tri n c a n n kinh t Mĩ t sau Chi n tranh th gi i th hai (1945), thì nguyên nhân nào là quan tr ng nh t và có th giúp ích cho các nư c ñang phát tri n trong vi c xây d ng n n kinh t c a mình ? 31. Phân tích chính sách ñ i n i và chính sách ñ i ngo i c a Mĩ sau năm 1945 ñ n năm 1991. 32. Nét chính v tình hình kinh t , khoa h c – kĩ thu t c a Mĩ t 1991 ñ n 2000. Nh ng m c tiêu cơ b n trong chính sách ñ i n i và ñ i ngo i c a Mĩ dư i th i T ng th ng Bill Clintơn là gì ? Baøi 8 TAÂY AÂU I/ TÂY ÂU T NĂM 1945 ð N NĂM 1950 1. V kinh t : Chi n tranh th gi i th hai tàn phá n ng n . V i s c g ng c a t ng nư c và vi n tr c a Mĩ trong “K ho ch Mácsan”. ð n 1950, h u h t các nư c Tây Âu ñã ph c h i kinh t . 2. V chính tr : - Ưu tiên hàng ñ u là c ng c chính quy n c a giai c p tư s n, n ñ nh tình hình chính tr – xã h i, hàn g n v t thương chi n tranh, ph c h i n n kinh t , liên minh ch t ch v i Mĩ ñ ng th i tìm cách tr l i thu c ñ a c a mình. - T 1945 – 1950, cơ b n n ñ nh và ph c h i v m i m t, tr thành ñ i tr ng c a kh i ch nghĩa xã h i ðông Âu m i hình thành. II/ TÂY ÂU T 1950 ð N NĂM 1973. 1. V ñ i n i +/ Kinh t . - T 1950 – 1970, kinh t Tây Âu phát tri n nhanh chóng. ð n ñ u th p niên 70, tr thành m t trong ba trung tâm kinh t – tài chính l n c a th gi i v i trình ñ khoa h c – kĩ thu t cao. - Nguyên nhân: + S n l c c a nhân dân lao ñ ng 22
ð cương l ch s 12 (Chu n & Nâng cao) Trư ng THPT Th ð c + Áp d ng thành công nh ng thành t u khoa h c – kĩ thu t ñ nâng cao ch t lư ng, h giá thành s n ph m . + Vai trò qu n lý, ñi u ti t n n kinh t c a nhà nư c có hi u qu . + T n d ng t t các cơ h i bên ngoài như: vi n tr Mĩ; ngu n nguyên li u r c a các nư c th gi i th ba, h p tác có hi u qu trong khuôn kh EC… +/ Chính tr : - 1950 – 1973: là giai ño n phát tri n c a n n dân ch tư s n Tây Âu, ñ ng th i có nhi u bi n ñ ng chính tr (Pháp: t 1946 – 1958 có 25 l n thay ñ i n i các) 2. V ñ i ngo i: m t m t liên minh ch t ch v i Mĩ, m t khác c g ng ña phương hóa quan h ñ i ngo i. - Chính ph Anh: ng h cu c chi n tranh xâm lư c c a Mĩ Vi t Nam, ng h Ixraen ch ng - r p, C ng hoà liên bang ð c gia nh p NATO (5/1955)… - Pháp: ph n ñ i trang b vũ khí h t nhân cho C ng hoà liên bang ð c, phát tri n quan h v i Liên Xô và các nư c ch nghĩa xã h i khác, rút kh i B ch huy NATO và bu c Mĩ rút các căn c quân s … ra kh i ñ t Pháp. - Th y ði n, Ph n Lan ñ u ph n ñ i cu c chi n tranh c a Mĩ Vi t Nam. - 1950 – 1973: Ch nghĩa th c dân cũ c a Anh, Pháp, Hà Lan, B ðào Nha… cũng s p ñ trên ph m vi toàn th gi i. III/ TÂY ÂU T NĂM 1973 ð N NĂM 1991 1. Kinh t : t 1973 ñ n ñ u th p niên 90: kh ng ho ng, suy thoái và không n ñ nh (tăng trư ng kinh t gi m, l m phát th t nghi p tăng), ch u s c nh tranh quy t li t t Mĩ, Nh t, các nư c NIC. Quá trình nh t th hóa Tây Âu g p nhi u khó khăn. 2. V chính tr – xã h i: Tình tr ng phân hóa giàu nghèo ngày càng l n, t n n xã h i thư ng xuyên x y ra. 3. ð i ngo i: - Tháng 12/1972: ký Hi p ñ nh v nh ng cơ s quan h gi a hai nư c ð c làm quan h hai nư c hòa d u; 1989, “B c tư ng Béclin” b xóa b và nư c ð c th ng nh t (3/10/1990) - Ký ð nh ư c Henxinki v an ninh và h p tác châu Âu (1975); IV/ TÂY ÂU T NĂM 1991 ð N NĂM 2000 1. V kinh t : T 1994, ph c h i và phát tri n tr l i, Tây Âu v n là m t trong ba trung tâm kinh t - tài chính l n nh t th gi i (GNP chi m 1/3 t ng s n ph m công nghi p th gi i tư b n) 2. V chính tr : - Cơ b n là n ñ nh. N u như Anh v n duy trì liên minh ch t ch v i Mĩ thì Pháp và ð c ñã tr thành nh ng ñ i tr ng ñáng chú ý v i Mĩ trong nhi u v n ñ qu c t quan tr ng. - M r ng quan h v i các nư c ñang phát tri n Á, Phi, Mĩ Latinh, các nư c thu c ðông Âu và Liên Xô cũ. V/ QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRI N C A LIÊN MINH CHÂU ÂU (EU). 1. Thành l p: - Ngày 18/04/1951, 6 nư c Tây Âu (Pháp, Tây ð c, Italia, B , Hà Lan, Lúcxămbua) thành l p “C ng ñ ng than – thép châu Âu” (ECSC). - Ngày 25/03/1957, sáu nư c ký Hi p ư c Roma thành l p “C ng ñ ng năng lư ng nguyên t châu Âu” (EURATOM) và “C ng ñ ng kinh t châu Âu” (EEC). - Ngày 1/7/1967, ba t ch c trên h p nh t thành “C ng ñ ng châu Âu” (EC) - 07/12/1991: Hi p ư c Maxtrích ñư c ký k t, kh ng ñ nh m t ti n trình hình thành m t Liên bang châu Âu m i vào năm 2000 v i ñ ng ti n chung, ngân hàng chung… - 1/1/1993: Liên minh châu Âu (EU) - 1994, k t n p thêm 3 thành viên m i là Aùo, Ph n Lan, Th y ði n. - 01/05/2004, k t n p thêm 10 nư c thành viên ðông Âu, nâng t ng s thành viên lên 25. 2. M c tiêu : 23
ð cương l ch s 12 (Chu n & Nâng cao) Trư ng THPT Th ð c + V kinh t : Sau m y th p niên phát tri n, v i s dân là 340 tri u ngư i có trình ñ khoa h c – kĩ thu t cao, chi m 1/3 t ng s n lư ng công nghi p trên th gi i, Eu ñã t o m t c ng ñ ng kinh t và m t th trư ng chung hùng m nh, ñ s c c nh tranh v kinh t , tài chính, thương m i v i Mĩ và Nh t. + V chính tr : Th ng nh t chính sách ñ i n i, ñ i ngo i, ch ng l i ch nghĩa xã h i và phong trào công nhân Tây Âu. D ki n Eu s tr thành m t liên bang, nh m nh t th hoá châu Âu v kinh t - chính tr , t ng bư c ñã có ngân hàng chung, s d ng ñ ng ti n chung. 3. Ho t ñ ng : - Tháng 6/1979: b u c Ngh vi n châu Âu ñ u tiên. - Tháng 3/1995: h y b vi c ki m soát ñi l i c a công dân EU qua biên gi i c a nhau. - Ngày 01/01/1999, ñ ng ti n chung châu Âu ñư c ñưa vào s d ng. - Hi n nay là liên minh kinh t - chính tr l n nh t hành tinh, chi m ¼ GDP c a th gi i. 4. Khó khăn ph i gi i quy t khi ti n t i m t châu Âu không biên gi i : + Tuy nhiên con ñư ng d n ñ n m t châu Âu th ng nh t còn là m t quá trình lâu dài do nh ng khó khăn trư c m t trư c nh ng di n bi n ph c t p châu Âu và th gi i. + Nhi u v n ñ nan gi i ñã n y sinh sau khi xoá ki m soát biên gi i gi a các nư c : buôn l u, mafia, di cư và nh p cư, mâu thu n quy n l i dân t c v i quy n l i chung c a các nư c c a kh i EU. 5. Quan h hi n nay gi a Vi t Nam và Liên minh châu Âu (EU) : Năm 1990, quan h Vi t Nam – EU ñư c thi t l p và phát tri n trên cơ s h p tác toàn di n. Hi n nay quan h Vi t Nam và Liên minh châu Âu phát tri n theo chi u hư ng t t ñ p. EU v a là th trư ng và v a là b n hàng l n c a Vi t Nam. CÂU H I ÔN T P 33. Cho bi t khái quát tình hình kinh t và chính tr các nư c tư b n ch nghĩa Tây Âu sau Chi n tranh th gi i th hai (1945 – 1950). 34. Phân tích nh ng y u t thúc ñ y phát tri n kinh t c a Tây Âu t năm 1950 ñ n 1973 và nêu nh ng nét chính trong tình hình chính tr Tây Âu trong giai ño n này. 35. Phân tích s không n ñ nh v kinh t các nư c tư b n ch nghĩa Tây Âu giai ño n 1973 – 1991. Cho bi t nh ng nét chính trong tình hình chính tr - xã h i các nư c Tây Âu trong giai ño n này. 36. Nêu nh ng bi u hi n ch ng t s ph c h i, phát tri n và v trí kinh t c a Tây Âu trong th p kì cu i cùng c a th kì XX và cho bi t nh ng nét cơ b n trong chính sách ñ i ngo i c a các nư c Tây Âu t năm 1991 ñ n năm 2000. Căn c vào ñâu ñ kh ng ñ nh Liên minh châu Âu là t ch c liên k t khu v c l n nh t th gi i ? 37. Quá trình thành l p, phát tri n và m c tiêu kinh t , chính tr c a kh i th trư ng chung châu Âu (EEC) hay Liên minh châu Âu (EU). Quan h hi n nay gi a Vi t Nam và EU ? Baøi 9 NHAÄT BAÛN I/ NH T B N TRONG TH I KỲ B CHI M ðÓNG (1945 – 1952) - Chi n tranh th gi i th hai ñ l i cho Nh t B n nh ng h u qu n ng n (g n 3 tri u ngư i ch t và m t tích, kinh t b tàn phá, th t nghi p, ñói rét…), b M chi m ñóng dư i danh nghĩa ð ng minh (1945 – 1952). 1. V chính tr : - B Ch huy t i cao l c lư ng ð ng minh (SCAP) lo i b ch nghĩa quân phi t và b máy chi n tranh c a Nh t, xét x t i ph m chi n tranh. - 1947, ban hành Hi n pháp m i quy ñ nh Nh t là nư c quân ch l p hi n nhưng th c t là ch ñ dân ch ñ i ngh tư s n. Nh t cam k t t b vi c ti n hành chi n tranh, không dùng ho c ñe d a s 24
ð cương l ch s 12 (Chu n & Nâng cao) Trư ng THPT Th ð c d ng vũ l c trong quan h qu c t ; không duy trì quân ñ i thư ng tr c, ch có l c lư ng Phòng v dân s b o ñ m an ninh, tr t t trong nư c. 2. V kinh t : SCAP ti n hành 3 c i cách l n: - Th tiêu ch ñ t p trung kinh t , gi i tán các t p ñoàn lũng ño n “Dai-bát-xư”. - C i cách ru ng ñ t, h n ch ru ng ñ a ch , ñem bán cho nông dân. - Dân ch hóa lao ñ ng. T năm 1950 – 1951: Nh t khôi ph c kinh t . II/ NH T B N T 1952 - 1973 1. Kinh t – Khoa h c k thu t a. Kinh t - 1952 – 1960: phát tri n nhanh, nh t là t 1960 – 1970 có s phát tri n th n kỳ (t c ñ tăng trư ng bình quân là 10,8%/ năm). Năm 1968, vươn lên hàng th hai th gi i tư b n. - ð u nh ng năm 70, Nh t tr thành m t trong ba trung tâm kinh t – tài chính th gi i. b. Khoa h c k thu t: - R t coi tr ng giáo d c và khoa h c k thu t, mua b ng phát minh sáng ch - Phát tri n khoa h c - công ngh ch y u trong lĩnh v c s n xu t ng d ng dân d ng (ñóng tàu ch d u 1 tri u t n, xây ñư ng h m dư i bi n dài 53,8 km n i Honsu và Hokaido, c u ñư ng b dài 9,4 km…) * Nguyên nhân phát tri n: - Con ngư i là v n quý nh t, là nhân t quy t ñ nh hàng ñ u. - Vai trò lãnh ñ o, qu n lý c a nhà nư c Nh t. - Ch ñ làm vi c su t ñ i, ch ñ lương theo thâm niên và ch nghĩa nghi p ñoàn xí nghi p là “ba kho báu thiêng liêng” làm cho các công ty Nh t có s c m nh và tính c nh tranh cao. - Áp d ng thành công nh ng thành t u khoa h c k thu t hi n ñ i ñ nâng cao năng su t, ch t lư ng, h giá thành s n ph m. - Chi phí qu c phòng th p nên có ñi u ki n t p trung ñ u tư v n cho kinh t . - T n d ng t t y u t bên ngoài ñ phát tri n (vi n tr M , chi n tranh Tri u Tiên, Vi t Nam…) * H n ch : - Lãnh th h p, dân ñông, nghèo tài nguyên, thư ng x y ra thiên tai, ph i ph thu c vào ngu n nguyên nhiên li u nh p t bên ngoài. - Cơ c u gi a các vùng kinh t , gi a công – nông nghi p m t cân ñ i. - Ch u s c nh tranh gay g t c a M , Tây Âu, NICs, Trung Qu c… - Chưa gi i quy t ñư c nh ng mâu thu n cơ b n n m trong b n thân n n kinh t TBCN. 2. Chính tr : - T 1955, ð ng Dân ch t do (LDP) liên t c c m quy n, duy trì và b o v ch ñ tư b n; - T 1960 – 1964, ch trương xây d ng “Nhà nư c phúc l i chung”, tăng thu nh p qu c dân lên g p ñôi trong 10 năm (1960 – 1970). III/ NH T B N T 1973 – 1991 1. Kinh t : T 1973, do tác ñ ng kh ng ho ng năng lư ng, kinh t Nh t thư ng kh ng ho ng và suy thoái ng n. T n a sau 1980, Nh t vươn lên tr thành siêu cư ng tài chính s m t th gi i v i d tr vàng và ngo i t g p 3 l n M , g p 1,5 l n CHLB ð c, tr thành ch n l n nh t th gi i. 2. ð i ngo i: “HoÏc thuy t Phucưña” (1977) và “H c thuy t Kaiphu” (1991) ch trương tăng cư ng quan h kinh t , chính tr , văn hóa, xã h i v i các nư c ðông Nam Á và t ch c ASEAN. IV. NH T B N T 1991 – 2000 1. Kinh t : v n là m t trong ba trung tâm kinh t – tài chính l n c a th gi i (năm 2000, GNP là 4895 t USD, GDP bình quân là 38.690 USD). 2. Khoa h c k thu t: phát tri n trình ñ cao. Năm 1992, phóng 49 v tinh nhân t o, h p tác v i M , Nga trong các chương trình vũ tr qu c t . 25
ð cương l ch s 12 (Chu n & Nâng cao) Trư ng THPT Th ð c 3. Văn hóa: là nư c phát tri n cao nhưng v n gi ñư c b n s c văn hóa c a mình, k t h p hài hòa gi a truy n th ng và hi n ñ i. 4. Chính tr : t 1993 – 2000, tình hình chính tr – xã h i Nh t không n ñ nh (ñ ng ñ t, kh ng b , n n th t nghi p…) 5. ð i ngo i: Ti p t c liên minh ch t ch v i M . H c thuy t “Miydaoa” và “Hasimôtô” coi tr ng quan h v i Tây Âu, m r ng ñ i ngo i trên ph m vi toàn c u, ñ c bi t v i ðông Nam Á và t ch c ASEAN. T ñ u nh ng năm 90, Nh t n l c vươn lên thành m t cư ng qu c chính tr ñ tương x ng v i v th siêu cư ng kinh t . CÂU H I ÔN T P 38. Nét chính v s phát tri n kinh t Nh t B n t sau Chi n tranh th gi i th hai. Trong nh ng nguyên nhân d n ñ n s phát tri n c a n n “th n kì” c a n n kinh t Nh t B n trong nh ng năm 70 c a th k XX, thì nguyên nhân nào là quan tr ng nh t ? Vì sao ? 39. Trong các nguyên nhân phát tri n c a kinh t Nh t B n và kinh t M t sau Chi n tranh th gi i th hai, có m t nguyên nhân chung. Hãy trình bày và phân tích nguyên nhân ñó. 40. Trình bày nh ng nét n i b t trong chính sách ñ i n i và ñ i ngo i c a Nh t t sau Chi n tranh th gi i th hai ñ n năm 2000. CHÖÔNG V QUAN HEÄ QUOÁC TEÁ TRONG VAØ SAU THÔØI KÌ “CHIEÁN TRANH LAÏNH” ¥ Baøi 10 QUAN HEÄ QUOÁC TEÁ TRONG VAØ SAU THÔØI KÌ “CHIEÁN TRANH LAÏNH” I/ MÂU THU N ðÔNG – TÂY VÀ S KH I ð U C A “CHI N TRANH L NH”. T liên minh ch ng phát xít, sau chi n tranh, Xô – M nhanh chóng chuy n sang th ñ i ñ u và tình tr ng “chi n tranh l nh”. 1. Nguyên nhân: do s ñ i l p nhau v m c tiêu và chi n lư c. o Liên Xô: ch trương duy trì hòa bình, an ninh th gi i, b o v nh ng thành qu c a ch nghĩa xã h i và ñ y m nh phong trào cách m ng th gi i. o M : ch ng phá Liên Xô và phe xã h i ch nghĩa, ch ng phong trào cách m ng, mưu ñ làm bá ch th gi i. 2. Di n bi n “chi n tranh l nh”: a. M : Sau Chi n tranh th gi i th hai, là nư c tư b n giàu m nh nh t, n m ñ c quy n vũ khí nguyên t , t cho mình có quy n lãnh ñ o th gi i. - 12/03/1947, T ng th ng Truman g i thông ñi p t i Qu c h i M kh ng ñ nh: s t n t i c a Liên Xô là nguy cơ l n ñ i v i nư c M và ñ ngh vi n tr cho Hy L p và Th Nhĩ Kỳ, bi n hai nư c này thành căn c ti n phương ch ng Liên Xô. - “K ho ch Má san” (06/1947) c a M ñã t o nên s ñ i l p v kinh t và chính tr gi a các nư c Tây Âu TBCN và các nư c ðông Âu XHCN. - Thành l p t ch c quân s Hi p ư c B c ð i Tây Dương (NATO), là liên minh quân s l n nh t c a các nư c tư b n phương Tây do M c m ñ u ch ng Liên Xô và các nư c XHCN ðông Âu. b. Liên Xô và ðông Âu: - 1949: thành l p t ch c SEV. 26
ð cương l ch s 12 (Chu n & Nâng cao) Trư ng THPT Th ð c - Tháng 5/1955, thành l p T ch c Hi p ư c Vácsava, m t liên minh chính tr mang tính ch t phòng th c a các nư c XHCN châu Âu. * S ra ñ i c a NATO và Vácsava ñã ñánh d u s xác l p c a c c di n hai c c, hai phe. “Chi n tranh l nh” ñã bao trùm toàn th gi i. II/ S ð I ð U ðÔNG – TÂY VÀ NH NG CU C CHI N TRANH C C B ÁC LI T. Trong th i kỳ “chi n tranh l nh”, h u như m i cu c chi n tranh ho c xung ñ t quân s các khu v c trên th gi i ñ u liên quan t i s “ñ i ñ u” gi a hai c c Xô – M . Trong th i kỳ “chi n tranh l nh”, di n ra ba cu c chi n tranh c c b n i b t là : 1. Cu c chi n tranh ch ng th c dân Pháp ðông Dương. - Sau Chi n tranh th gi i th hai, th c dân Pháp quay tr l i ðông Dương, nhân dân ðông Dương kiên cư ng ch ng Pháp. T 1950, khi Mĩ can thi p vào chi n tranh ðông Dương, cu c chi n này ngày càng ch u s tác ñ ng c a hai phe. - Sau chi n th ng ði n Biên Ph , Hi p ñ nh Giơnevơ ñư c ký k t (7/1954) ñã công nh n ñ c l p, ch quy n, th ng nh t và toàn v n lãnh th c a ba nư c ðông Dương, nhưng Vi t Nam t m th i b chia c t làm hai mi n vĩ tuy n 17. Hi p ñ nh Giơnevơ là th ng l i c a nhân dân ðông Dương nhưng cũng ph n ánh cu c ñ u tranh gay g t gi a hai phe. 2. Cu c chi n tranh Tri u Tiên (1950 – 1953) - Sau chi n tranh th gi i, Tri u Tiên t m th i chia làm hai mi n: B c vĩ tuy n 38 do Liên Xô cai qu n và phía Nam là Mĩ. Năm 1948, trong b i c nh chi n tranh l nh, hai mi n Tri u Tiên ñã thành l p hai qu c gia riêng hai bên vĩ tuy n 38 : ð i Hàn dân qu c (phía Nam) và C ng hòa dân ch nhân dân Tri u Tiên (phía B c). - T 1950 – 1953, chi n tranh Tri u Tiên bùng n có s chi vi n c a Trung Qu c (mi n B c) và Mĩ (mi n Nam). Hi p ñ nh ñình chi n 1953 công nh n vĩ tuy n 38 là ranh gi i quân s gi a hai mi n. Chi n tranh Tri u Tiên là s n ph m c a “chi n tranh l nh” và là s ñ ng ñ u tr c ti p ñ u tiên gi a hai phe. 3. Cu c chi n tranh ch ng ñ qu c Mĩ Vi t Nam (1954 – 1975). - Sau 1954, Mĩ h t c ng Pháp, d ng lên chính quy n Ngô ðình Di m, âm mưu chia c t lâu dài Vi t Nam, bi n mi n Nam Vi t Nam thành thu c ñ a ki u m i và căn c quân s c a Mĩ. Vi t Nam ñã tr thành ñi m nóng trong chi n lư c toàn c u c a Mĩ nh m ñ y lùi phong trào gi i phóng dân t c và làm suy y u phe xã h i ch nghĩa. - Chi n tranh Vi t Nam tr thành cu c chi n tranh c c b l n nh t, ph n ánh mâu thu n gi a hai phe. Cu i cùng, m i chi n lư c chi n tranh c a Mĩ b phá s n, Mĩ ph i ký Hi ïp ñ nh Paris (1973), cam k t tôn tr ng ñ c l p, th ng nh t, ch quy n và toàn v n lãnh th c a Vi t Nam; ph i rút quân và cam k t không dính líu v quân s ho c can thi p v chính tr ñ i v i Vi t Nam. Năm 1975, nhân dân ðông Dương k t thúc th ng l i cu c kháng chi n ch ng Mĩ. III/ XU TH HÒA HOÃN ðÔNG TÂY VÀ “CHI N TRANH L NH” CH M D T. 1. Nh ng bi u hi n c a xu th hòa hoàn ðông - Tây ð u nh ng năm 70, xu hư ng hòa hoãn ðông – Tây xu t hi n v i nh ng cu c thương lư ng Xô –M . - Ngày 9/11/1972, hai nư c ð c ký Hi p ñ nh v nh ng cơ s quan h gi a ðông ð c và Tây ð c làm tình hình châu Âu b t căng th ng. - 1972, Xô – M th a thu n h n ch vũ khí chi n lư c, ký Hi p ư c ABM, SALT-1, ñánh d u s hình thành th cân b ng v quân s và vũ khí h t nhân chi n lư c gi a hai cư ng qu c. - Tháng 8/1975, 35 nư c châu Âu và M , Canaña ñã ký ð nh ư c Henxinki, kh ng ñ nh quan h gi a các qu c gia và s h p tác gi a các nư c, t o nên m t cơ ch gi i quy t các v n ñ liên quan ñ n hòa bình, an ninh châu l c này. - T 1985, nguyên th Xô – M tăng cư ng g p g , ký k t nhi u văn ki n h p tác kinh t – khoa h c kĩ thu t, tr ng tâm là thu n th tiêu tên l a t m trung châu Âu, c t gi m vũ khí chi n lư c vàh n ch ch y ñua vũ trang. 2. Chi n tranh l nh k t thúc 27
ð cương l ch s 12 (Chu n & Nâng cao) Trư ng THPT Th ð c - Tháng 12/1989, t i Manta, Xô – M tuyên b ch m d t “chi n tranh l nh” ñ n ñ nh và c ng c v th c a mình. * Nguyên nhân khi n Xô – M k t thúc “chi n tranh l nh”: - C hai nư c ñ u quá t n kém và suy gi m “th m nh” nhi u m t. - ð c, Nh t B n, Tây Âu vươn lên m nh, tr thành ñ i th c nh tranh gay g t v i M . - Liên Xô lâm vào tình tr ng trì tr , kh ng ho ng. * Ý nghĩa: chi n tranh l nh ch m d t m ra chi u hư ng gi i quy t hòa bình các v tranh ch p, xung ñ t nhi u khu v c: Campuchia, Namibia… IV/ TH GI I SAU “CHI N TRANH L NH”. - T 1989 – 1991, ch ñ XHCN Liên Xô và ðông Âu tan rã. Ngày 28/6/1991, kh i SEV gi i th và ngày 01/07/1991, T ch c Vácsava ch m d t ho t ñ ng th “hai c c” Ianta s p ñ , ph m vi nh hư ng c a Liên Xô châu Âu và châu Á m t ñi, nh hư ng c a M cũng b thu h p nhi u nơi. - T 1991, tình hình th gi i có nhi u thay ñ i to l n và ph c t p: 1. M t tr t t th gi i ñang d n d n hình thành. 2. M ñang ra s c thi t l p m t tr t t th gi i ñơn c c” ñ làm bá ch th gi i. 3. Sau “chi n tranh l nh”, nhi u khu v c th gi i không n ñ nh, n i chi n, xung ñ t quân s kéo dài (Bancăng, châu Phi, Trung Á). - Sang th k XXI, xu th hòa bình, h p tác và phát tri n ñang di n ra thì v kh ng b 11/09/2001 nư c M ñã ñ t các qu c gia, dân t c ñ ng trư c nh ng thách th c c a ch nghĩa kh ng b v i nh ng nguy cơ khó lư ng, gây ra nh ng tác ñ ng to l n, ph c t p v i tình hình chính tr th gi i và trong quan h qu c t . Ngày nay, các qu c gia dân t c v a có nh ng th i cơ phát tri n thu n l i, ñ ng th i v a ph i ñ i m t v i nh ng thách th c vô cùng gay g t. CÂU H I ÔN T P 41. Trình bày nh ng s ki n d n ñ n s ñ i ñ u ðông – Tây trong quan h qu c t sau Chi n tranh th gi i th hai. 42. Tóm lư c n i dung các cu c chi n tranh c c b ñã x y ra t sau Chi n tranh th gi i th hai ñ n năm 1975. Anh (ch ) có nh n xét gì v chính sách ñ i ngo i c a M ? 43. Trình bày và phân tích nh ng s ki n ch ng t xu th hoà hoãn gi a hai siêu cư ng Liên Xô và Mĩ; gi a hai phe xã h i ch nghĩa và tư b n ch nghĩa. 44. Trình bày các xu th phát tri n c a th gi i sau khi Chi n tranh l nh ch m d t. Liên h v i công cu c ð i m i nư c ta. CHÖÔNG VI CAÙCH MAÏNG KHOA HOÏC – COÂNG NGHEÄ VAØ XU THEÁ TOAØN CAÀU HOAÙ ¥ Baøi 11 CAÙCH MAÏNG KHOA HOÏC – COÂNG NGHEÄ VAØ XU THEÁ TOAØN CAÀU HOAÙ I/ CU C CÁCH M NG KHOA H C CÔNG NGH . 1. Ngu n g c và ñ c ñi m: a. Ngu n g c: + Do ñòi h i c a cu c s ng và c a s n xu t, nh m ñáp ng nhu c u v t ch t và tinh th n ngày càng cao c a con ngư i. 28
ð cương l ch s 12 (Chu n & Nâng cao) Trư ng THPT Th ð c + Di n ra trong b i c nh ñ c bi t: s bùng n dân s , s c n ki t c a tài nguyên thiên nhiên, chi n tranh… + Cu c cách m ng khoa h c k thu t l n th nh t là ti n ñ thúc ñ y cách m ng khoa h c k thu t l n th hai và cách m ng công ngh bùng n . b. ð c ñi m: Khoa h c tr thành l c lư ng s n xu t tr c ti p. M i phát minh k thu t ñ u b t ngu n t nghiên c u khoa h c. Khoa h c g n li n v i k thu t, ñi trư c m ñư ng cho k thu t. K thu t l i ñi trư c m ñư ng cho s n xu t. Khoa h c là ngu n g c chính c a nh ng ti n b k thu t và công ngh . 2. Nh ng thành t u: a. Thành t u: + Khoa h c cơ b n: có nhi u phát minh l n trong các lĩnh v c toán, lý, hóa, sinh…, t o cơ s lý thuy t cho k thu t phát tri n và là n n móng c a tri th c. + Công c s n xu t m i: máy tính ñi n t , máy t ñ ng, h th ng máy t ñ ng, robot... + Năng lư ng m i: nguyên t , nhi t h ch, m t tr i, th y tri u, gió… + V t li u m i: pôlyme, v t li u t h p composite, g m cao c p (siêu b n, siêu c ng, siêu d n)… + Công ngh sinh h c: có nh ng ñ t phá phi thư ng trong công ngh di truy n t bào, vi sinh, enzim… góp ph n gi i quy t n n ñói, ch a b nh + Giao thông v n t i – Thông tin liên l c: máy bay siêu âm, tàu h a siêu t c, cáp s i th y tinh quang d n, … + Chinh ph c vũ tr : v tinh nhân t o, thám hi m m t trăng, du hành vũ tr …, b. Tác ñ ng: * Tích c c: - Tăng năng su t lao ñ ng, nâng cao ñ i s ng v t ch t, tinh th n c a con ngư i. - Thay ñ i cơ c u dân cư, ch t lư ng ngu n nhân l c, ñòi h i m i v giáo d c, ñào t o. - Thúc ñ y xu th toàn c u hóa. * Tiêu c c: ô nhi m môi trư ng, tai n n lao ñ ng và giao thông, các d ch b nh m i, ch t o vũ khí h y di t ñe d a s s ng trên hành tinh. II/ XU TH TOÀN C U HÓA VÀ NH HƯ NG C A NÓ. a. B n ch t : Toàn c u hóa là quá trình tăng lên m nh m nh ng m i liên h , nh ng nh hư ng tác ñ ng l n nhau, ph thu c l n nhau c a t t c các khu v c, các qu c gia, dân t c trên th gi i. b. Bi u hi n c a toàn c u hóa: - S phát tri n nhanh chóng c a quan h thương m i qu c t . - S phát tri n và tác ñ ng to l n c a các công ty xuyên qu c gia. - S sáp nh p và h p nh t các công ty thành nh ng t p ñoàn l n. - S ra ñ i c a các t ch c liên k t kinh t , thương m i, tài chính qu c t và khu v c (EU, IMF, WTO, APEC, ASEM…) Là xu th khách quan không th ñ o ngư c. c. Tác ñ ng c a toàn c u hóa * Tích c c: + Thúc ñ y nhanh chóng s phát tri n và xã h i hóa c a l c lư ng s n xu t, ñưa l i s tăng trư ng cao (n a ñ u th k XX, GDP th gi i tăng 2,7 l n, n a cu i th k tăng 5,2 l n). + Góp ph n chuy n bi n cơ c u kinh t , ñòi h i c i cách sâu r ng ñ nâng cao tính c nh tranh và hi u qu c a n n kinh t . * Tiêu c c: + Làm tr m tr ng thêm b t công xã h i và phân hóa giàu nghèo. + Làm cho m i m t c a cu c s ng con ngư i kém an toàn, t o ra nguy cơ ñánh m t b n s c dân t c và ñ c l p t ch c a các qu c gia. 29
ð cương l ch s 12 (Chu n & Nâng cao) Trư ng THPT Th ð c Toàn c u hóa v a là th i cơ, cơ h i l n cho các nư c phát tri n m nh, ñ ng th i cũng t o ra nh ng thách th c l n ñ i v i các nư c ñang phát tri n, trong ñó có Vi t Nam, là n u b l th i cơ s t t h u nguy hi m. CÂU H I ÔN T P 45. Ngu n g c c a cu c cách m ng khoa h c – kĩ thu t l n th hai là gì ? Cho bi t nh ng nét chính v n i dung, thành t u và tác ñ ng c a cu c cách m ng ñó ñ i v i ñ i s ng xã h i loài ngư i. Theo anh (ch ), vai trò c a cách m ng khoa h c – kĩ thu t ñ i v i công cu c xây d ng ch nghĩa xã h i nư c ta hi n nay quan tr ng như th nào ? Vì sao ? 46. Trình bày nh ng bi u hi n c th c a xu th toàn c u hoá. Vì sao nói : toàn c u hoá v a là th i cơ v a là thách th c ñ i v i các nư c ñang phát tri n ? Baøi 12 TOÅNG KEÁT LÒCH SÖÛ THEÁ GIÔÙI SAU CHIEÁN TRANH THEÁ GIÔÙI THÖÙ HAI ÑEÁN NAÊM 2000 I/ NH NG N I DUNG CH Y U C A L CH S TH GI I T SAU NĂM 1945 1. S xác l p c a tr t t hai c c Ianta. 2. Ch nghĩa xã h i ñã vư t kh i ph m vi m t nư c và tr thành m t h th ng th gi i 3. S phát tri n m nh c a phong trào gi i phóng dân t c Á, Phi, M Latinh 4. S ñ i ñ u gi a hai siêu cư ng d n ñ n tình tr ng “chi n tranh l nh” 5. Cu c cách m ng khoa h c – công ngh II/ XU TH PHÁT TRI N C A TH GI I NGÀY NAY. 1. Các nư c ra s c ñi u ch nh chi n lư c phát tri n l y kinh t làm tr ng ñi m và m r ng h p tác. 2. Quan h theo hư ng ñ i tho i, th a hi p, v i ñ c ñi m n i b t là: mâu thu n và hài hòa, c nh tranh và h p tác, ti p xúc và ki m ch … 3. nhi u khu v c l i bùng n các cu c n i chi n và xung ñ t, th gi i b ñe d a b i ch nghĩa ly khai, kh ng b . 4. Toàn c u hóa ñã tr thành m t xu th t t y u. Các qu c gia dân t c ñang ñ ng trư c th i cơ thu n l i và thách th c gay g t ñ vươn lên. http://www.onbai.vn 30

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.