Đề tài: Hiện trạng ô nhiễm không khí và biện pháp xử lý ô nhiễm không khí tại thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: M&E Engineering Minh Le | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:34

Thêm vào BST

Báo xấu

2.381
lượt xem 506
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tình hình không khí ở nước ta nói chung và ở tp.HCM nói riêng trong những năm gần đây có nhiều biến động, cụ thể tp.HCM đang gặp phải vấn nạn về ô nhiễm không khí...nguyên nhân gây hiệu ứng nhà kính, do tác động trực tiếp và gián tiếp của con người trong hoạt động sinh hoạt , công nghiệp , lượng dân nhập cư ngày càng tăng, ...

Chủ đề:

Bình luận(1) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: Hiện trạng ô nhiễm không khí và biện pháp xử lý ô nhiễm không khí tại thành phố Hồ Chí Minh

MỤC LỤC Mục lục ………………………………………………………………… 1 Lời nói đầu ………………………………………………………………… 2 Vấn đề sinh hoạt TPHCM: Ô nhiễm không khí vượt mức cho phép …………………... 3 Ô nhiễm không khí:giảm … nhiều lần (?) …………………………… 5 Ozone mặt đất ở đô thị nguy hiểm cho sức khoẻ ……………………. 7 Kẻ sát nhân mang tên... ô nhiễm! ………………………………. 8 Bệnh vì tiếng ồn và khí thải ………………………………. 11 Lãng tai trở nên phổ biến ………………………………. 12 Biện pháp khắc phục đề nghị ………………………………………… 15 Vấn đề công nghiệp Sơ lược về hoạt động công nghiệp tại khu vực ………………………. 15 Các nguồn ô nhiễm không khí do hoạt động công nghiệp …………… 17 Hiện trạng công nghệ xử lý không khí ………………………………. 20 Một số đề xuất với vấn đề bảo vệ môi trường không khí…………….. 27 Kết kuận ………………………………………………………………… 32 Tài liệu tham khảo ………………………………………………………….. 32 1
2
LỜI NÓI ĐẦU Tình hình không khí ở nước ta nói chung và ở tp.HCM nói riêng trong những năm gần đây có nhiều biến động, cụ thể tp.HCM đang gặp phải vấn nạn về ô nhiễm không khí... nguyên nhân gây hiệu ứng nhà kính,do tác động trực tiếp và gián tiếp của con người trong hoạt động sinh hoạt , công nghiệp , lượng dân nhập cư ngày càng tăng, bùng nổ về vấn đề giao thông , các ụ , rào chắn đào đường có ở khắp nơi,xe cộ giao thông ngày càng đông đúc hơn, các khu công nghiệp gần khu dân cư cũng mọc lên cùng với tình trạng xả khói vô tội vạ lên bầu trời chung … khiến cho tình trạng ô nhiễm không khí ngày càng trầm trọng hơn, dẫn đến ảnh hưởng đặc biệt đến sức khỏe con người, gây mầm bệnh về các đường hô hấp, tạo tác động tức thời và lâu dài, nhẹ thì giảm sút sức khỏe của người lao động, nặng thì có nguy cơ gây ra mặt tiêu cực, gánh nặng cho gia đình xã hội … Bài thuyết trình chỉ có thể nói lên một phần về vấn đề nan giải này, và xin được đề cập một số biện pháp xử lý,khắc phục, không thể bao quát hết được trong một thời gian ngắn và là vì lần đầu tiên thực hiện nên sẽ còn nhiều thiếu sót, mong được sự đóng góp của độc giả. Xin chân thành cảm ơn cô Ths Đỗ Thị Ngọc Khánh đã tạo điều kiện cho nhóm chúng em thực hiện đề tài thuyết trình về đề tài “HIỆN TRẠNG Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BIỆN PHÁP XỬ LÝ Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ” này. Nhóm Sinh viên thực hiện Lớp ck05bnh 3
HIỆN TRẠNG Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BIỆN PHÁP XỬ LÝ Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Ô nhiễm không khí là các ô nhiễm do các chất có sẵn trong tự nhiên hoặc do hành động của con người làm phát sinh ra các chất ô nhiễm trong không khí. Ô nhiễm môi trường không khí là một vấn đề tổng hợp, nó được xác định bằng sự biến đổi môi trường theo hướng không tiện nghi, bất lợi đối với cuộc sống của con người, của động vật và thực vật, mà sự ô nhiễm này lại chính là do hoạt động của con người gây ra với quy mô, phương thức và mức độ khác nhau, trực tiếp hoặc gián tiếp tác động làm thay đổi thành phần, tính chất của môi trường không khí. 1.VẤN ĐỀ SINH HOẠT A/ TPHCM: Ô nhiễm không khí vượt mức cho phép Lưu lượng giao thông quá tải đang là mối đe dọa đến chất lượng không khí tại TPHCM. Ảnh: Lê Toàn (TBKTSG Online) - Theo số liệu quan trắc trong quí 3-2008 của Chi cục Bảo vệ môi trường TPHCM, có đến 82% số kết quả đo được về nồng độ bụi trong không khí trên địa bàn thành phố đều vượt tiêu chuẩn cho phép, có những thời điểm vượt chuẩn cho phép tới 4 đến 5 lần. Ông Nguyễn Đinh Tuấn, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường TPHCM, cho biết ô nhiễm bụi ở mức này có thể gây nhiều bệnh lý và các rủi ro khác cho 4
người trực tiếp tham gia giao thông và cư dân sống ven đường. Trong khi đó, các hoạt động làm gia tăng hàm lượng bụi trong không khí vẫn tiếp diễn nhiều. Theo số liệu thống kê, tổng tải lượng bụi hạt, và SO2, NO2, CO… từ các nguồn khí thải của phương tiện giao thông, khí thải công nghiệp và khí thải do đốt cháy nhiên liệu trong sinh hoạt trên địa bàn thành phố lên đến khoảng 60 ngàn tấn/năm; trong đó, tải lượng khí thải giao thông là chủ yếu, chiếm khoảng 80,8%, tải lượng khí thải công nghiệp chiếm 14,6%, còn lại là các loại khí thải khác. Số liệu quan trắc các chất ô nhiễm như bụi, hạt chì, tiếng ồn và các khí gây ô nhiễm khác tại các trạm quan trắc như ngã tư An Sương, ngã sáu Gò Vấp, ngã tư Đinh Tiên Hoàng – Điện Biên Phủ cho thấy mức độ ô nhiễm vượt tiêu chuẩn nhiều lần nhất. Nguyên nhân do mật độ xe lưu thông quá cao, chất lượng đường sá và nạn kẹt xe liên tục tại các khu vực này. Theo Sở Giao thông vận tải TPHCM, hiện thành phố có tổng cộng 3,6 triệu xe mô tô, xe gắn máy và 360.000 xe ô tô. Chưa kể, mỗi ngày thành phố có thêm 700.000 lượt xe gắn máy và thêm 60.000 lượt xe ô tô từ các tỉnh khác lưu thông ở thành phố. Trong khi đó, diện tích mặt đường chỉ đáp ứng nhu cầu lưu thông của khoảng 2,5 triệu xe. Một kết quả nghiên cứu mới đây của ngành y tế cho thấy, không khí bị ô nhiễm là tác nhân thúc đẩy nhanh quá trình lão hóa trong cơ thể con người; chức năng của phổi bị suy giảm; gây bệnh hen suyễn, viêm phế quản; gây bệnh ung thư, bệnh tim mạch và làm giảm tuổi thọ. Cũng theo số liệu thống kê của Bộ Y tế, TPHCM là địa phương có tỷ lệ người mắc bệnh lao cao nhất trên cả nước. Xe máy tăng, xăng pha chì đã khiến hàm lượng chì trong không khí có xu hướng tăng trở lại... Trong ảnh: Kẹt xe ở cầu Sài Gòn. Ảnh: Phan Công 5
B/ Ô nhiễm không khí: giảm... nhiều lần (?) Không khí ngày càng ô nhiễm nghiêm trọng khiến bệnh tật gia tăng nhanh Bào thai cũng có thể "hít" phải không khí ô nhiễm. Mức độ ô nhiễm không khí ở TP.HCM hiện nay thế nào? Hội thảo Nâng cao năng lực quản lý chất lượng không khí tại TP.HCM do Sở Tài nguyên - môi trường TP.HCM và Trường cao đẳng Tài nguyên và môi trường phối hợp tổ chức sáng 14-4 đã bộc lộ đáp án: không biết! Tại hội thảo, kỹ sư Nguyễn Thanh Huy - đại diện Chi cục Bảo vệ môi trường TP.HCM - đã công bố kết quả quan trắc chất lượng môi trường không khí năm 2008 với nhiều bất ngờ. Theo đó, hiện TP có tổng cộng chín trạm quan trắc tự động chất lượng không khí với tần suất hoạt động 24/24 giờ và 14 trạm quan trắc ô nhiễm không khí giao thông định kỳ khác. So với năm 2007, nồng độ CO đo được tại các trạm có xu hướng giảm, cụ thể: trạm Bình Chánh giảm 2,78 lần, trạm Sở Khoa học và công nghệ giảm 1,75 lần, trạm trên đường Hồng Bàng giảm 1,28 lần... Chỉ có trạm tại Bệnh viện Thống Nhất (Q.Tân Bình) là tăng 1,16 lần. Theo Chi cục Bảo vệ môi trường, so với tiêu chuẩn trung bình giờ thì nồng độ CO đo được tại các trạm hoàn toàn đạt tiêu chuẩn cho phép (nồng độ CO trong một giờ là 30mg/m3). Tương tự, các chỉ tiêu về bụi, nồng độ ozon, NO2, SO2, chì... cũng có xu hướng giảm và không vượt tiêu chuẩn cho phép. Trên thực tế, trong năm 2008 lượng phương tiện lưu thông không ngừng tăng, số điểm đào đường và kẹt xe, công trình xây dựng cũng tăng lên nên về nguyên tắc, lượng phát thải ô nhiễm cũng phải tăng tương ứng. Chất lượng không khí đã thật sự được cải thiện như số liệu đo đạc? Giải thích sự tréo ngoe này, PGS.TS Nguyễn Đinh Tuấn - hiệu trưởng Trường cao đẳng Tài nguyên và 6
môi trường, nguyên chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường - cho biết một trong những nguyên nhân là do hầu hết các trạm quan trắc nằm ở các vị trí không bị ảnh hưởng của đào đường, kẹt xe nên các trọng điểm về ô nhiễm nằm “ngoài vùng phủ sóng”. Theo ông Tuấn, chỉ có trạm tại Bệnh viện Thống Nhất và một trạm nữa đặt ở Bình Tân là chịu tác động của đào đường, kẹt xe... nên số liệu đo đạc có tăng và phản ánh được phần nào thực tế. Mặt khác, trong năm 2008 mưa nhiều và kéo dài nên cũng làm “chìm” bớt lượng khói bụi độc hại lưu chuyển trong không khí chứ lượng phát thải không giảm. Riêng chỉ tiêu về chì trong không khí giảm, theo ông Tuấn, đây là điều đáng ghi nhận do từ năm 2007 nước ta đã có quy định cấm sử dụng xăng pha chì. Ông Tuấn cho biết thêm việc đo đạc chất lượng không khí ở TP hiện nay chỉ thực hiện ở tầm thở - ngang lỗ mũi - của người dân, chứ lên cao 10m chất lượng không khí thế nào thì không ai biết. Đồng ý có nguyên nhân do khí thải phương tiện giao thông, nhưng một số cử tọa cho rằng cần đánh giá đúng “tội” của khí thải từ sản xuất công nghiệp. Theo PGS.TS Nguyễn Đinh Tuấn, chỉ riêng Nhà máy điện Hiệp Phước (Nhà Bè) đã tiêu thụ lượng dầu diesel nhiều hơn tổng số phương tiện giao thông của TP.HCM cộng lại, nhưng vì ống khói nhà máy này cao đến 140m nên không gây ô nhiễm tại chỗ mà bị thổi dạt sang tận Đồng Nai, Long An. Đề cập câu chuyện quản lý, PGS.TS Phùng Chí Sỹ - viện phó Viện Kỹ thuật nhiệt đới và bảo vệ môi trường - cho rằng VN không thiếu các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về môi trường, nhất là môi trường không khí, nhưng khi áp dụng vào thực tế thì mạnh ai nấy biết, mạnh ai nấy làm và không ai kiểm soát. PGS.TS Nguyễn Đinh Tuấn cũng nhắc lại: “Chiến lược quản lý bảo vệ môi trường đã được phê duyệt từ năm 2002 và TP.HCM có hẳn một ban chỉ đạo thực hiện chiến lược này do một phó chủ tịch UBND TP làm trưởng ban, nhưng theo tôi biết đến nay ban này chưa họp lần nào”. C/ Ozone mặt đất ở đô thị nguy hiểm cho sức khoẻ Khói thải công nghiệp là nguồn tạo ra nhiều ozone 7
Nồng độ ozone cao tại các thành phố có nguồn gốc từ khói xe cộ và các nhà máy thải ra có thể gây ra hàng nghìn cái chết mỗi năm. Khi lượng ozone tăng, dù chỉ trong thời gian ngắn, số ca mắc bệnh đường hô hấp và tử vong hằng ngày cũng tăng theo. Ozone là chất ô nhiễm thứ cấp, không sẵn có trong không khí mà được tạo ra từ phản ứng của một số hoá chất trong khí quyển với ánh sáng mặt trời. Nồng độ ozone trong không khí ở mặt đất là khoảng 40 phần tỷ (80 ug/m3), nhưng con số này có thể cao hơn rất nhiều vào mùa hè, đặc biệt là ở các trung tâm đô thị, nơi có nhiều xe cộ và nhà máy công nghiệp. Tiến sĩ Michelle Bell và cộng sự tại Đại học Yale (Mỹ) đã tìm hiểu tác động của tình trạng phơi nhiễm với ozone đối với sức khoẻ con người tại 95 thành phố ở Mỹ trong suốt 14 năm, từ 1987 tới 2000. Họ so sánh nồng độ ozone với số trường hợp vào viện và tử vong vì các bệnh ở đường hô hấp theo từng năm. Kết quả cho thấy, khi nồng độ ozone tăng 10 phần tỷ trong một tuần nào đó, thì ngay tuần sau đó số người tử vong hằng ngày tăng 0,52%, còn số ca mắc bệnh tim và bệnh đường hô hấp tăng 0,64%. Nhóm nghiên cứu thống kê được rằng mỗi năm có khoảng 3.800 người tử vong vì ozone tại 95 thành phố tại Mỹ. Điều đáng chú ý là hiện tượng này xảy ra ngay cả khi nồng độ ozone tăng lên đột ngột trong vài ngày và vẫn thấp hơn ngưỡng an toàn của WHO. "Chúng tôi nghiên cứu tác động của việc phơi nhiễm với ozone đối với sức khoẻ con người trong thời gian ngắn là một vài ngày. Qua số liệu tìm được, có thể thấy tác động đó sẽ rất lớn nếu tình trạng phơi nhiễm kéo dài nhiều năm", Bell nói. Mặc dù có nhiều nguồn cung cấp các chất tiền ozone trong tự nhiên, song các chuyên gia cho biết lượng ozone ở mặt đất tại các thành phố ngày nay phần lớn được tạo ra từ khói của các phương tiện giao thông và hoạt động công nghiệp. Hiệp hội Y khoa Mỹ cho biết khi con người hít phải ozone, loại khí có hoạt tính oxy hoá rất mạnh này sẽ gây hại cho tim, phổi và gây ra một số bệnh ở đường hô hấp, chẳng hạn như hen suyễn. D/ Kẻ sát nhân mang tên... ô nhiễm! 8
Bụi trên đương ở TPHCM. (LĐCT) - Người dân TPHCM đang sống trong tình trạng ô nhiễm không khí và tiếng ồn nghiêm trọng. Ô nhiễm không gây ra cái chết lập tức như đụng xe, điện giật, sụp hố ga, cây đổ, mà chết từ từ do bệnh tật. Thở là hít thuốc độc Hội thảo "Nâng cao năng lực quản lý chất lượng không khí đô thị tại TPHCM" được tổ chức ngày 14.4 đã đưa ra các kết quả quan trắc chất lượng không khí rất đáng nghi ngờ. Có nhiều chỉ số tăng, nhưng lại có chỉ số giảm, nó không phản ánh được thực tế môi trường hiện nay vì nơi ô nhiễm không đo lại đi đo nơi không ô nhiễm. Sự né tránh thực tế và làm đẹp con số quan trắc có ý nghĩa gì khi người dân đang chịu đựng ô nhiễm từng ngày. TPHCM có 4 triệu chiếc xe máy và ôtô, cộng thêm 1 triệu phương tiện tương tự từ các tỉnh đến hoạt động. 100% xe máy không được kiểm soát về khí thải. Có nhiều loại xe khác nhau, không ít xe sản xuất từ đời tám hoánh, công nghệ lạc hậu nên lượng chất thải gây ô nhiễm cao. Cùng với xe gắn máy là nhóm xe tải, xe buýt cũ kỹ, xả khói mù trời. Các loại xe này lưu thông bình thường thì nó đã đủ để "giết người" từ những thứ nó thải ra. Nhưng đáng sợ là còn tệ hơn nhiều, bởi vì phần lớn trong ngày, các phương tiện tham gia giao thông hoạt động trong tình trạng kẹt xe. Lúc đó, hàng triệu phương tiện đứng yên, đồng loạt xả khói như một cuộc tấn công huỷ diệt môi trường. Cho nên, ùn tắc giao thông không chỉ là làm mất thì giờ, hành hạ người dân, hao phí nhiên liệu mà là tác nhân gây ô nhiễm môi trường. Cùng với lượng chất thải từ xe máy, ô tô, TPHCM còn là trung tâm "sản xuất" bụi lớn nhất nước. Cả thành phố là công trường, ở đâu cũng đào lên, đắp xuống. Như xa lộ Hà Nội, cửa ngõ phía Đông đi vào thành phố, mấy chục năm nay vẫn là công trường. Còn biết bao tuyến đường, lô cốt, lề đường đào bới ngổn ngang, 9
bụi đất mù trời, dân kêu than không tới được tai chính quyền. Người dân hít khói bụi hằng ngày, bệnh tật từ đó mà ra, thiệt hại đó không thể tính hết được. Trong một môi trường ô nhiễm như vậy, con người không thể trốn đi đâu được, ai cũng phải hít thở, và thở không khí đó chẳng khác gì uống thuốc độc. Uống là nuốt thuốc độc mặt nước hồ thì váng đen… Bên các hồ, trên đường dành cho người đi bộ, các hàng quán cũng đua nhau mọc lên và kèm theo đó là không ở đâu là không có rác. 10
Ngay cả những hồ có nguy cơ bị san lấp, cũng có thể bị “xẻ thịt” dựng lều để kinh doanh Hàng trăm phương tiện cơ giới đồng loạt xả khói Người dân TPHCM đang sử dụng ba nguồn nước. Một là nước do nhà máy cung cấp, hai là nước giếng khoan, ba là nước từ các cơ sở sản xuất "nước tinh khiết". Điều rất đáng lo ngại hiện nay là cả ba nguồn nước đó đều không đảm bảo. Với tình trạng chất thải của các nhà máy, bệnh viện xả thẳng ra môi trường và các điểm chôn cất xử lý rác quá tải hiện nay, nguồn nước ngầm cũng như nước mặt đã bị ô nhiễm rất nặng. Chưa kể các đơn vị hút phân hầm cầu ngày đêm lặng lẽ đổ bậy khoảng 300m3 phân ra kênh rạch dưới sự bất lực của các cơ quan quản lý. Những thứ đó chảy đi đây về đâu rồi cũng vào các nguồn nước, trong đó có nước máy mà đa số người dân đang sử dụng. Nước sông Sài Gòn ô nhiễm ảnh hưởng đến chất lượng nước, các nhà hoá học đã lên tiếng cảnh báo về vấn đề này, và nó vẫn đang trong tình trạng được cảnh báo. Nguồn vào đầu nước quá ô 11
nhiễm, nhưng khi xử lý xong và chuyển đến người sử dụng, nước đi qua hệ thống đường ống lâu ngày, quá cũ và hoen gỉ. Nước như vậy không thể đảm bảo an toàn cho sức khoẻ con người. Còn nguồn nước tinh khiết thì không như tên gọi của nó như báo chí đã phanh phui và cơ quan thanh tra y tế xác nhận. Thực trạng trên nói lên một điều, chính quyền đã không làm hết trách nhiệm với dân. Kẻ sát nhân thầm lặng có tên gọi "Ô nhiễm" được sinh ra từ quá trình đô thị hoá và sự quản lý yếu kém. E/ Bệnh vì tiếng ồn và khí thải Người dân ở thành phố đang bị "tra tấn" bởi tiếng ồn và khí thải. Việt Nam đã có những tiêu chuẩn quy định về tiếng ồn và khí thải cho mô tô và xe máy. Nhưng trên thực tế có hàng loạt xe không đảm bảo cả hai tiêu chuẩn ấy, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người dân. Khí thải vượt mức cho phép nhiều lần Theo tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 5937(1995), giá trị giới hạn các thông số cơ bản trong không khí trung bình 24 giờ là CO: 5mg/m3, SO2: 0,3mg/m3, bụi lơ lửng: 0,2mg/m3... Nhưng mới đây theo khảo sát của Chi cục Bảo vệ môi trường TPHCM, tại những điểm có lưu lượng xe qua lại nhiều, đặc biệt trong tình trạng ùn tắc giao thông thì nồng độ những chất này cao gấp 3 đến 7 lần chuẩn cho phép. Thống kê mới đây cho thấy, tại TPHCM có khoảng 3,5 triệu chiếc xe gắn máy và 500.000 ô tô các loại. 50% - 60% số mô tô, xe máy đang lưu hành không đạt yêu cầu về khí thải và âm thanh (thống kê của Cục Đăng kiểm Việt Nam 2006), ngoài tiếng ồn vượt mức giới hạn, hàng giờ lượng xe này thải ra một lượng khí thải với 6 triệu tấn CO2, 61.000 tấn CO, 35.000 tấn NO2, 12.000 tấn SO2 và 22.000 tấn CmHn. 12
Cho nên khi TPHCM càng tiến gần đến danh hiệu "siêu đô thị" thì bài toán về môi trường, giao thông càng trở nên nan giải. Bác sĩ Phạm Công Nhân, Trung tâm Sức khỏe lao động và Môi trường TPHCM cho biết: "Những khí thải này gây những bệnh về đường hô hấp như: viêm họng, viêm đường hô hấp trên, bệnh phổi... không chỉ với người tham gia giao thông mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe những hộ dân sống ven đường. Nguy hiểm hơn, trong khí thải của động cơ xe còn chứa benzen và dẫn xuất của benzen - những chất có khả năng gây ung thư rất lớn". Theo điều tra, nồng độ benzen trong không khí trên các trục giao thông trên địa bàn TPHCM ở mức trung bình là 33,5mcg/m3, cao gấp 6,72 lần tiêu chuẩn cho phép của Tổ chức Y tế thế giới. F/ Lãng tai trở nên phổ biến Chị Đỗ Thị Kim Dung ở đường Lê Trọng Tấn, quận Tân Phú cho biết: "Nhà dưới luồng bay của sân bay Tân Sơn Nhất nhưng nhiều khi tiếng ồn từ ô tô, xe máy... đánh bạt luôn cả tiếng máy bay, ở riết rồi cũng thấy bình thường. Chỉ tội mấy đứa trẻ hình như đứa nào cũng bị bệnh lãng tai". Còn anh Nguyễn Công Bảy nhà ở đường Thích Quảng Đức, quận Phú Nhuận cho biết: "Nhà tôi gần đường ray xe lửa nên gần như cả ngày lẫn đêm phải chịu tiếng ồn tra tấn, đã thế khi ra đường thì bị lũ trẻ choai choai phóng xe bóp còi inh ỏi nên bây giờ gần như mất cảm giác về tiếng động xung quanh rồi!". Theo tài liệu nghiên cứu của Khoa Bệnh nghề nghiệp, Trung tâm Sức khỏe lao động và Môi trường TPHCM, mỗi người có một ngưỡng nghe nhất định, tiếng ồn quá giới hạn cho phép gây ra tác hại trước mắt là: mệt mỏi, suy nhược toàn thân, ù tai, giảm hiệu quả công việc, biến đổi tâm lý... Tác hại lâu dài: gây điếc tạm thời, điếc vĩnh viễn... Và các chấn thương này nếu không kịp thời phát hiện và điều trị sẽ không thể phục hồi. Theo PGS.TS Nguyễn Lê Ninh, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Thiết bị và động lực TPHCM, tiếng ồn dọc các tuyến đuờng chính của TPHCM, ở bất kỳ một điểm đo nào cũng vượt ngưỡng cho phép. Thế nên việc ảnh hưởng tới sức khỏe của người dân là chuyện tất yếu. Tại TP.HCM, lượng chì trong không khí đã tăng gấp đôi, từ 0,5μg/m3 lên đến trên 1μg/m3. Việc chì tăng bất thường như nói trên, nghi vấn là do đã có một lượng xăng pha chì bán ra thị trường trong thời gian gần đây. Vào cuối tháng 8-2007, tại hội thảo: “Kiểm soát khí thải mô tô, xe máy tham gia giao thông tại các thành phố lớn” tổ chức tại TP.HCM, Chi cục Bảo vệ Môi trường TP.HCM đã công bố một số liệu đáng ngại về tình hình ô nhiễm môi trường ở TP. Đó là, lượng chì trong không khí đo được tại các trạm quan trắc ven đường giao thông của TP.HCM từ đầu năm 2006 đến nay đã tăng đột biến, 13
lên mức trên 1μg/m3, vượt mức cho phép của Tổ chức Y tế thế giới WHO (1μg/m3). Chì độc như thế nào? Ô nhiễm chì được ghi nhận nhiều nhất là chì có trong xăng ôtô, ở dạng ankyl - chì, với vai trò là chất chống kích nổ. Khi có sự hiện diện của chì trong các loại men tế bào khác nhau thì các loại men này không thể thực hiện được những chức năng của chúng trong cơ thể. Khi bị nhiễm chì, cơ thể rơi vào trạng thái hưng phấn và mất ngủ, sau đó là mệt mỏi, trầm uất và táo bón. (Nguồn: http://thuvien.ntu.edu.vn ) Tại TP.HCM, lượng chì trong không khí đã tăng gấp đôi, từ 0,5μg/m3 lên đến trên 1μg/m3. Việc chì tăng bất thường như nói trên, nghi vấn là do đã có một lượng xăng pha chì bán ra thị trường trong thời gian gần đây. Diễn biến nồng độ của chì thay đổi giảm đáng kể vào tháng 8- 2001 do Chính phủ ban hành luật sử dụng xăng không pha Chì, đến tháng 06-2005 theo 14
kết quả quan trắc, nồng độ chì có xu hướng gia tăng. Điều này có thể giải thích do lượng xe tăng đáng kể và chất lượng của xăng không được bảo đảm. (Nguồn: Chi cục Bảo vệ môi trường TP.HCM) Th.S Nguyễn Đình Tuấn: Xe máy tăng và xăng không bảo đảm chất lượng đã khiến hàm lượng chì trong không khí tăng... (Ảnh: Ng. Thủy) Vào cuối tháng 8/2007, tại hội thảo: “Kiểm soát khí thải mô tô, xe máy tham gia giao thông tại các thành phố lớn” tổ chức tại TP.HCM, Chi cục Bảo vệ Môi Trường TP.HCM đã công bố một số liệu đáng ngại về tình hình ô nhiễm môi trường ở TP. Đó là, lượng chì trong không khí đo được tại các trạm quan trắc ven đường giao thông của TP.HCM từ đầu năm 2006 đến nay đã tăng đột biến, lên mức trên 1μg/m3, vượt mức cho phép của Tổ chức Y tế thế giới WHO (1μg/m3) . Là một chuyên gia về ô nhiễm không khí, từ đầu thập niên 90, ông Nguyễn Đình Tuấn và cộng sự đã tiến hành quan trắc một cách có hệ thống chất lượng không khí của TP.HCM. Dựa trên những kết quả quan trắc, ông cho biết, trước đây, khi nước ta vẫn sử dụng các loại xăng pha chì, hàm lượng chì trong không khí 15
luôn ở mức rất cao, trung bình ở mức trên 2μg/m3, thậm chí có nơi còn cao hơn. Điều đáng mừng là, kể từ khi Nhà nước quyết định chỉ cho sử dụng xăng không pha chì vào năm 2001, lượng chì trong khộng khí đã giảm đáng kể. Trong nhiều năm liền từ năm 2002 đến 2005, luôn ổn định ở mức 0,5 μg/m3 dưới chỉ tiêu của WHO đề ra. Tác hại của các chất gây ô nhiễm không khí Khí NOx (các oxit nitơ): Với nồng độ từ 5 phần triệu đến 20 phần triệu trong không khí, NO2 có thể gây tác động xấu đến phổi, tim, gan. Ở nồng độ cao, 1% trong không khí, NO2 có thể gây chết người trong vài phút. NO2 cũng góp phần gây bệnh hen, ung thư phổi và hỏng khí quản. Khí SO2 (lưuhuỳnh dioxit): có thể kết hợp với hơi nước trong không khí để tạo thành H2SO4 và xâm nhập vào máu khi hít thở. SO2 làm giảm dự trữ kiềm trong máu gây rối loạn chuyển hoá đường và protein. Trong máu, SO2 còn gây thiếu vitamin B và C, tạo ra methemoglobine để chuyển Fe2+ (hoà tan) thành Fe3+(kết tủa) gây tắc nghẽn mạch máu, làm giảm khả năng vận chuyển oxy của hồng cầu, gây co hẹp dây thanh quản, khó thở. Khí CO (cacbonoxit): Khi hít phải, CO sẽ đi vào máu, chúng phản ứng với Hemoglobin (có trong hồng cầu) khiến cho cơ thể bị ngạt do máu không tải được oxy. Khi hít phải CO2, sẽ bị đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi. Ở liều lượng lớn hơn, người hít phải CO bất tỉnh hoặc chết ngạt rất nhanh. Khi bị oxy hoá, CO biến thành khí cacbonic (CO2). Khí CO2 cũng gây ngạt nhưng không độc bằng CO. (Theo tư liệu Bộ Tài nguyên - Môi trường) 16
BIỆN PHÁP ĐỀ NGHỊ: -Dùng khẩu trang,các dụng cụ che chắn,bảo vệ sức khỏe khi tham gia lưu thông trên đường -Xây dựng ý thức chung,tự giác và nhắc nhở bản thân và mọi người có ý thức bảo vệ môi trường sống xung quanh mình - (còn tổng hợp thêm phần công nghiệp) 2.VẤN ĐỀ CÔNG NGHIỆP TRONG QUÁ TRÌNH CÔNG NGHIỆP HOÁ VÀ HIỆN ĐẠI HOÁ ĐẤT NƯỚC, CÀNG NGÀY CÀNG CÓ NHIỀU NHÀ MÁY, KHU CÔNG NGHIỆP TẬP TRUNG ĐƯỢC XÂY DỰNG VÀ ĐƯA VÀO HOẠT ĐỘNG TẠO RA MỘT KHỐI LƯỢNG SẢN PHẨM CÔNG NGHIỆP CHIẾM MỘT TỶ TRỌNG CAO TRONG TOÀN BỘ SẢN PHẨM CỦA NỀN KINH TẾ QUỐC DÂN. BÊN CẠNH ĐÓ SẢN XUÂT CÔNG NGHIỆP ĐÃ GÂY NÊN NHIỀU ẢNH HƯỞNG XẤU ĐẾN MÔI TRƯỜNG TRONG ĐÓ CÓ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ. NẾU KHÔNG CÓ BIỆN PHÁP THÍCH ĐÁNG THÌ MÔI TRƯỜNG NÓI CHUNG VÀ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ NÓI RIÊNG XUNG QUANH CÁC NHÀ MÁY, CÁC KHU CÔNG NGHIỆP TẬP TRUNG SẼ ĐỨNG TRƯỚC NGUY CƠ BỊ XẤU ĐI TRẦM TRỌNG, ẢNH HƯỞNG TRỰC TIẾP ĐẾN SỨC KHOẺ CỦA DÂN. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ DO HOẠT ĐỘNG CÔNG NGHIỆP VẪN ĐANG VÀ SẼ LÀ MỘT TRONG NHỮNG NGUỒN GÂY Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG NGHIÊM TRỌNG NHẤT. BÀI VIẾT ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG CÔNG NGHIỆP XỬ LÝ Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ DO HOẠT ĐỘNG CÔNG NGHIỆP TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM PHÍA NAM, ĐỒNG THỜI ĐỀ XUẤT MỘT SỐ KIẾN NGHỊ VỀ VẤN ĐỀ ĐÓ. I/ SƠ LƯỢC VỀ HOẠT ĐỘNG CÔNG NGHIỆP TẠI KHU VỰC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LÀ VÙNG LÂN CẬN (GỌI LÀ KHU VỰC ĐANG XÉT HOẶC KHU VỰC), NGAY TỪ TRƯỚC NĂM 1975 ĐÃ LÀ KHU VỰC TẬP TRUNG NHIỀU NHẤT CÁC CƠ SỞ SẢN XUẤT CÔNG NGHIỆP CỦA MIỀN NAM LÚAC ĐÓ, 17
HÌNH THÀNH NÊN CÁC KHU CÔNG NGHIỆP TẬP TRUNG NHƯ KHU CÔNG NGHIỆP BIÊN HOÀ (ĐỒNG NAI) HOẶC CÁC CỤM CÔNG NGHIỆP NHƯ PHƯỚC LONG - THỦ ĐỨC, THAM LƯƠNG, HƯƠNG LỘ...(THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH). TỪ SAU KHI CÓ CHÍNH SÁCH ĐỔI MỚI CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC, VÀ NHẤT LÀ SAU KHI CÓ LUẬT ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI, NGOÀI NHỮNG NHÀ MÁY, XÍ NGHIỆP ĐÃ CÓ TỪ TRƯỚC VẪN TIẾP TỤC HOẠT ĐỘNG VÀ PHÁT TRIỂN, HÀNG LOẠT NHÀ MÁY, CƠ SỞ SẢN XUẤT CÔNG NGHIỆP MỚI ĐƯỢC THÀNH LẬP VÀ ĐI VÀO HOẠT ĐỘNG. ĐẶC BIỆT TRONG NHỮNG NĂM GẦN ĐÂY SỰ RA ĐỜI VÀ HOẠT ĐỘNG THÀNH CÔNG CỦA KHU CÔNG NGHIỆP BIÊN HOÀ II, KHU CHẾ XUẤT TÂM THUẬN ĐÃ KÍCH THÍCH VÀ TẠO ĐIỀU KIỆN CHO SỰ RA ĐỜI CỦA HÀNG LOẠT KHU CÔNG NGHIỆP TẬP TRUNG TRÊN ĐỊA BÀN KHU VỰC. TRONG SỐ HƠN 30 KHU VỰC CÔNG NGHIỆP ĐÃ ĐƯỢC CẤP GIẤY PHÉP, TRÊN ĐỊA BÀN KHU VỰC HIỆN CÓ TỚI 25 KHU CÔNG NGHIỆP, TRONG SỐ ĐÓ MỘT SỐ ĐÃ HOẠT ĐỘNG RẤT CÓ HIỆU QUẢ NHƯ KHU CÔNG NGHIỆP BIÊN HOÀ II (89 NHÀ MÁY ĐÃ ĐƯỢC CẤP GIẤY PHÉP VỚI SỐ VỐN LÀ 90.000.000 USD, NHIỀU NHÀ MÁY ĐÃ ĐI VÀO HOẠT ĐỘNG, KHU CHẾ XUẤT TÂN THUẬN (100 NHÀ MÁY ĐƯỢC CẤP GIẤY PHÉP VỚI SỐ VỐN 400.000.000 USD VÀ 90 NHÀ MÁY ĐÃ ĐI VÀO HOẠT ĐỘNG), KHU CÔNG NGHIỆP NHƠN TRẠCH 2 ( SỐ VỐN ĐẦU TƯ ĐĂNG KÝ ĐÃ LÊN TỚI GẦN 1 TỶ USD). CÓ BIỂU ĐI KÈM TRONG SỐ CÁC KHU CÔNG NGHIỆP NÓI TRÊN TRỪ MỘT SỐ KHU DỰ KIẾN KÊU GỌI ĐẦU TƯ CÁC NGÀNH SẢN XUẤT SẠCH, ÍT Ô NHIỄM, CÒN CÓ NHIỀU KHU CÔNG NGHIỆP ĐA NGÀNH, TỔNG HỢP VỚI NHIỀU NHÀ MÁY GÂY Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ NẶNG NHƯ NHIỆT ĐIỆN, PHÂN BÓN, HOÁ CHẤT, THU ỐC TRỪ SÂU, LUYỆN KIM, VẬT LIỆU XÂY DỰNG... NHÌN CHUNG HOẠT ĐỘNG CÔNG NGHIỆP TẠI KHU VỰC TẬP TRUNG VÀO MỘT SỐ LĨNH VỰC CHỦ YẾU SAU: CÔNG NGHIỆP ĐIỆN; CÔNG NGHIỆP HOÁ CHẤT, CÔNG NGHIỆP PHÂN BÓN; CÔNG NGHIỆP RƯỢI BIA, CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM, CÔNG NGHIỆP LUYỆN KIM, CÔNG NGHIỆP XỬ LÝ BỀ MẶT KIM LOẠI, CÔNG NGHIỆP CƠ KHÍ, CÔNG NGHIỆP VẬT LIỆU XÂY DỰNG, CÔNG NGHIỆP DỆT, NHUỘM, CÔNG NGHIỆP GIẤY, CÔNG NGHIỆP IN, CÔNG NGHIỆP CHẾ BIẾN GỖ... NHỮNG NGÀNH CÔNG NGHIỆP NÓI TRÊN ĐỒNG THỜI CŨNG LÀ NHỮNG NGÀNH THƯỜNG GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ ĐÁNG KỂ. II/ CÁC NGUỒN Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ DO HOẠT ĐỘNG CÔNG NGHIỆP TẠI KHU VỰC KẾT QUẢ QUAN TRẮC CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG CỦA CÁC TRẠM QUỐC GIA NHƯ CEFINEA, EPC VÀ CÁC ĐIỀU TRA KHẢO SÁT Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG DO HOẠT ĐỘNG CÔNG NGHIỆP TRONG NHIỀU NĂM QUA, CŨNG NHƯ KẾT QUẢ 18
NGHIÊN CỨU, ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN CÔNG NGHIỆP TRONG KHU VỰC CHO THẤY; Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ LÀ MỘT TRONG NHỮNG NGUY CƠ LỚN NHẤT MÀ HOẠT ĐỘNG CÔNG NGHIỆP TẠO RA. THỐNG KÊ MỘT CÁCH KHÔNG ĐẦY ĐỦ CHÚNG TA CÓ THỂ XÁC ĐỊNH CÁC NGU ỒN GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ CHỦ YẾU NHƯ SAU: 1. KHÓI THẢI TỪ NGUỒN ĐỐT NHIÊN LIỆU. HẦU HẾT CÁC NGÀNH CÔNG NGHIỆP ĐỀU SỬ DỤNG CÁC LOẠI NGUYÊN LIỆU KHÁC NHAU ĐỂ LÀM CHẤT ĐỐT NHẰM CUNG CẤP NĂNG LƯỢNG CHO QUÁ TRÌNH CÔNG NGHỆ KHÁC NHAU. DO ĐẶC ĐIỂM KINH TẾ ĐỊA LÝ, HẦU HẾT CÁC NHÀ MÁY Ở KHU VỰC TP. HỒ CHÍ MINH VÀ CÁC TỈNH PHÍA NAM ĐỀU SỬ DỤNG DẦU ĐẺ LÀM NGUYÊN LIỆU. NGUỒN THẢI DO CHẤT ĐỐT DẦU (CHỦ YẾU KLÀ DẦU F.O) ĐƯỢC COI LÀ NGUỒN THẢI QUAN TRỌNG NHẤT VÌ CÁC LÝ DO: - LÀ NGUỒN THẢI CÓ KHỐI LƯỢNG LỚN NHẤT: VỚI NGUỒN NHIÊN LIỆU LOẠI NÀY CHỈ TÍNH CHO MỘT NHÀ MÁY ĐIỆN HIỆP PHƯỚC TRONG KHU CÔNG NGHIỆP HIỆP PHƯỚC VỚI CÔNG SUẤT 675 MW KHI XÂY DỰNG XONG, MỖI GIỜ SẼ THẢI VÀO KHÍ QUYỂN MỘT KHỐI LƯỢNG LỚN CÁC CHẤT Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ NHƯ SAU: + LƯU LƯỢNG KHÓI: 3.578.000 M3 + SO2 8.721 KG + NO2 438 KG + SO3 108 KG + BỤI 43 KG - LÀ NGUỒN THẢI ĐƯỢC PHÂN BỐ KHẮP NƠI: HẦU NHƯ TẤT CẢ CÁC NHÀ MÁY ĐỀU SỬ DỤNG DẦU FO LÀM NGUYÊN LIỆU ĐỂ CUNG CẤP NĂNG LƯỢNG CHO CÁC QUÁ TRÌNH CÔNG NGHIỆP NHƯ LÒ HƠI, LÒ SẤY, LÒ RANG Ở NGÀNH CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM, LÒ NUNG Ở NGÀNH CÔNG NGHIỆP LUYỆN KIM... - LÀ NGUỒN THẢI CÓ CHỨA ĐẦY ĐỦ CÁC CHẤT Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ ĐẶC TRƯNG NHƯ SO2, NO2, CO BỤI VÀ CÁC CHẤT Ô NHIỄM NGUY HIỂM KHÁC NHƯ: SO3, ALDEHYDE, CARBUA HYDRO. - LÀ NGUỒN GÂY Ô NHIỄM NHIỀU NHẤT VÀ GÂY ẢNH HƯỞNG X ẤU ĐẾN SỨC KHOẺ CHO NHÂN DÂN XUNG QUANH CÁC NHÀ MÁY CÓ ĐỐT DẦU VÀ LÀ NGU ỒN THẢI BỊ THƯA KIỆN NHIỀU NHẤT. 19
NGOÀI NHIÊN LIỆU CHỦ YẾU LÀ DẦU FO CÁC LOẠI NGUYÊN LIỆU KHÁC ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG KHU VỰC CŨNG GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ ĐÁNG KỂ NHƯ THAN ĐÁ, VỎ HẠT ĐIỀU. 2. 2. KHÍ THẢI TỪ CÔNG NGHIỆP LUYỆN KIM SỐ LƯỢNG CÁC NHÀ MÁY THUỘC CÔNG NGHIỆP LUYỆN KIM Ở KHU VỰC KHÔNG NHIỀU, NHƯNG PHÂN BỐ TRÊN MỘT ĐỊA BÀN KHÁ RỘNG VÀ ĐANG CÓ XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN. CÁC NHÀ MÁY LOẠI NÀY CŨNG GÂY ẢNH HƯỞNG XẤU ĐẾN MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ. · A) KHÍ THẢI TỪ CÁC NHÀ MÁY LUYỆN THÉP: NGUỒN GÂY Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ CHỦ YẾU CỦA CÁC NHÀ MÁY LUYUỆN THÉP LÀ KHÓI THẢI TỪ LÒ HỒ QUANG, LƯỢNG KHÍ THẢI NÀY ĐƯỢC ƯỚC TÍNH VỚI LƯU LƯỢNG LÀ 50.000 M3/H CHO LÒ HỒ QUANG. KHÍ THẢI CHỨA CHỦ YẾU LÀ BỤI VỚI HỆ SỐ Ô NHIỄM LÀ 20-30 KG/TẤN SẢN PHẨM, CO VỚI HỆ SỐ Ô NHIỄM LÀ 7-10KG/TẤN SẢN PHẨM. NHƯ VẬY VỚI TOÀN BỘ CÁC NHÀ MÁY THÉP CỦA CÔNG TY THÉP MIỀN NAM 20