Đề tài nghiên cứu khoa học: Phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên hiện nay - từ thực tiễn quận Tây Hồ, Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:47

Thêm vào BST

Báo xấu

24
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài "Phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên hiện nay - từ thực tiễn quận Tây Hồ, Hà Nội" nhằm nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận và thực trạng công tác lãnh đạo của Quận uỷ quận Tây Hồ, Hà Nội đối với đoàn thanh niên, đề xuất một số giải pháp phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên ở nước ta hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài nghiên cứu khoa học: Phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên hiện nay - từ thực tiễn quận Tây Hồ, Hà Nội

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI KHOA KHOA HỌC CHÍNH TRỊ BÁO CÁO TỔNG HỢP ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA NGƯỜI HỌC PHÁT HUY VAI TRÒ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG ĐỐI VỚI ĐOÀN THANH NIÊN HIỆN NAY - TỪ THỰC TIỄN QUẬN TÂY HỒ, HÀ NỘI Mã số đề tài: ĐTSV.2021.03 Chủ nhiệm đề tài : Trương Thị Hoa Lớp : 1705CTHB Cán bộ hướng dẫn : TS. Lê Đình Thảo Hà Nội, 2021
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI KHOA KHOA HỌC CHÍNH TRỊ BÁO CÁO TỔNG HỢP ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA NGƯỜI HỌC PHÁT HUY VAI TRÒ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG ĐỐI VỚI ĐOÀN THANH NIÊN HIỆN NAY - TỪ THỰC TIỄN QUẬN TÂY HỒ, HÀ NỘI Mã số đề tài: ĐTSV.2021.03 Chủ nhiệm đề tài : Trương Thị Hoa Thành viên tham gia : Chảo Thị Lai Đinh Thị Diệu Linh Nguyễn Như Quỳnh Lớp : 1705CTHB Cán bộ hướng dẫn : TS. Lê Đình Thảo Hà Nội, 2021
MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................ 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu .................................................................... 2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................. 3 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.................................................................. 3 5. Phương pháp nghiên cứu................................................................................ 3 6. Đóng góp của đề tài ....................................................................................... 3 7. Cấu trúc của đề tài .......................................................................................... 4 Chương 1. VAI TRÒ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG ĐỐI VỚI ĐOÀN THANH NIÊN ..................................................................................................................... 5 1.1. Một số khái niệm......................................................................................... 5 1.1.1. Khái niệm ĐảngCộng sản Việt Nam ..................................................... 5 1.1.2. Khái niệm đoàn thanh niên ................................................................... 8 1.2. Sự cần thiết, nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Đoàn Thanh niên ........................................................................................................ 12 1.2.1. Sự cần thiết phải có sự lãnh đạo của Đảng đối với Đoàn Thanh niên ............................................................................................................... 12 1.2.2. Nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên ............................................................................................................... 13 Tiểu kết chương 1 ............................................................................................ 16 Chương 2. THỰC TRẠNG LÃNH ĐẠO CỦA QUẬN ỦY QUẬN TÂY HỒ ĐỐI VỚI ĐOÀN THANH NIÊN HIỆN NAY ................................................ 17 2.1. Những thành tựu trong lãnh đạo của Quận ủy quận Tây Hồ đối với đoàn thanh niên ......................................................................................................... 17 2.1.1. Công tác tham mưu, chỉ đạo thực hiện ............................................... 17 2.1.2. Công tác tuyên truyền, giáo dục ......................................................... 17 2.1.3. Triển khai các phong trào hành động cách mạng .............................. 21 2.2. Những hạn chế trong lãnh đạo của Quận ủy quận Tây Hồ đối với đoàn thanh niên, nguyên nhân và bài học kinh nghiệm............................................ 28
2.2.1. Những hạn chế và nguyên nhân .......................................................... 28 2.2.2. Một số bài học rút ra từ sự lãnh đạo của Quận ủy Tây Hồ đối với đoàn thanh niên............................................................................................. 29 Tiểu kết chương 2 ............................................................................................ 30 Chương 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO VAI TRÒ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG ĐỐI VỚI ĐOÀN THANH NIÊN HIỆN NAY TỪ THỰC TIỄN QUẬN TÂY HỒ, HÀ NỘI ................................................................................ 31 3.1. Nâng cao nhận thức của các cấp ủy Đảng về vai trò của đoàn thanh niên và sự cần thiết phải quan tâm lãnh đạo đối với đoàn thanh niên ..................... 31 3.1.1. Nâng cao nhận thức của các cấp ủy Đảng về vai trò của đoàn thanh niên..................................................................................................... 31 3.1.2. Nâng cao nhận thức của cấp uỷ Đảng về sự cần thiết phải quan tâm lãnh đạo đối với đoàn thanh niên ................................................................. 33 3.2. Đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo của cấp uỷ đảng đối với đoàn thanh niên ......................................................................................................... 35 3.2.1. Đổi mới nội dung lãnh đạo của cấp uỷ Đảng đối với đoàn thanh niên ............................................................................................................... 35 3.2.2. Đổi mới phương thức lãnh đạo của cấp uỷ Đảng đối với đoàn thanh niên ................................................................................................................ 38 3.3. Tăng cường trách nhiệm của cấp uỷ Đảng trong công tác lãnh đạo đoàn thanh niên ......................................................................................................... 40 Tiểu kết chương 3 ............................................................................................ 41 KẾT LUẬN ........................................................................................................ 42 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 43
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Thanh niên là chủ nhân tương lai của nước nhà, nước nhà thịnh hay suy, mạnh hay yếu phần lớn là do thanh niên. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và cần thiết. Song để thanh niên xứng đáng làm chủ tương lai của nước nhà, tiếp nối truyền thống vẻ vang của các thế hệ cha anh đi trước, đòi hỏi Đảng Cộng sản Việt Nam phải đặc biệt quan tâm đến công tác giáo dục đào tạo đoàn viên, thanh niên nhằm giúp họ trở thành những người thực sự có phẩm chất và năng lực đáp ứng yêu cầu không ngừng thay đổi của thực tiễn cách mạng. Trong quá trình lãnh đạo, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn quan tâm đến công tác lãnh đạo đối với đoàn thanh niên, phát huy vai trò của đoàn thanh niên. Với sự quan tâm lãnh đạo của Đảng, các thế hệ đoàn viên, thanh niên Việt Nam đã luôn đoàn kết, phát huy tài năng, sức lực, đi đầu trong mọi mặt trận, có nhiều đóng góp to lớn trong mọi thời kỳ của cách mạng, từ trong thời kỳ đấu tranh chống giặc ngoại xâm, giành độc lập chủ quyền dân tộc đến thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc. Hiện nay, đoàn viên, thanh niên ở nước ta tiếp tục tham gia và có nhiều đóng góp công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Cũng như nhiều địa phương khác, trong những năm qua, Quận uỷ quận Tây Hồ, Hà Nội luôn quan tâm đến công tác lãnh đạo đối với đoàn thanh niên. Với sự lãnh đạo của Quận uỷ, nhiều đoàn viên, thanh niên đã có ý thức tốt trong việc rèn luyện, tu dưỡng về đạo đức, lối sống, học tập nâng cao trình độ, phấn đấu thực hiện tốt công việc được giao, tích cực lao động, làm ăn kinh doanh… Song bên cạnh đó, nhiều đoàn viên, thanh niên trên địa bàn Quận hiện nay sống thiếu lý tưởng, giảm sút niềm tin, ít quan tâm đến tình hình đất nước, thiếu ý thức chấp hành pháp luật, còn bị kích động, lôi k o tham gia các hoạt động trái pháp luật, làm ảnh hưởng đến an ninh, trật tự an toàn xã hội. Phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên, trong đó có đoàn thanh niên quận Tây Hồ, Hà Nội là một yêu cầu cấp thiết hiện nay. Vì vậy, 1
chúng tôi lựa chọn vấn đề “Phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên hiện nay - từ thực tiễn quận Tây Hồ, Hà Nội” làm đề tài nghiên cứu khoa học sinh viên năm học 2020 - 2021. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Công trình “Đảng cộng sản với công tác vận động thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước” của Nguyễn Văn Hùng (Chủ biên), Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội 2011, đã đề cập đến vai trò lãnh đạo của Đảng trong vận động thanh niên thực hiện theo hướng công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước. Luận văn thạc sĩ chính trị học “Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh trong hệ thống chính trị Việt Nam hiện nay” của Nguyễn Thị Ánh đề cập đến lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên về chính trị và tư tưởng; tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kì đẩy mạnh công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước; giáo dục đào tạo thanh niên Việt Nam thời kỳ mới “vừa hồng, vừa chuyên” để góp phần to lớn cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Gần đây nhất có bài viết “Đảng với công tác thanh niên” của Lê Văn Đính; “Quan điểm của Đảng về công tác thanh niên” của Diệu Hương Giang; “Những trăn trở về lý tưởng của tuổi trẻ hiện nay” của Nguyễn Thị Minh, Học viện Hành chính Quốc gia; “Phát huy vai trò xung kích, tình nguyện, sáng tạo của thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” của Lê Quốc Phong, tạp chí Quốc phòng toàn dân 2018. Các công trình nghiên cứu trên đã đề cập đến nhiều nội dung về vai trò của đoàn thanh niên, sự lãnh đạo đối với đoàn thanh niên. Song đến nay chưa có công trình nào chuyên nghiên cứu về vai trò lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên, đề cập đến vai trò lãnh đạo của đảng đối với đoàn thanh niên một cách hệ thống. Do đó, phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên hiện nay là vấn đề cần được tiếp tục nghiên cứu. 2
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận và thực trạng công tác lãnh đạo của Quận uỷ quận Tây Hồ, Hà Nội đối với đoàn thanh niên, đề xuất một số giải pháp phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên ở nước ta hiện nay. Nhiệm vụ nghiên cứu: - Nghiên cứu lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về sự cần thiết, nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên. - Làm rõ thực trạng lãnh đạo của Quận ủy quận Tây Hồ đối với đoàn thanh niên từ 2015 đến 2020. - Đề xuất một số giải pháp phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên hiện nay. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên hiện nay. Phạm vi nghiên cứu: Về không gian, nghiên cứu lãnh đạo của Quân ủy quận Tây Hồ đối với đoàn thanh niên; Về thời gian, nghiên cứu lãnh đạo của Quận ủy quận Tây Hồ đối với đoàn thanh niên từ 2015 đến nay. 5. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, trừu tượng hóa những quan điểm liên quan đến vấn đề nghiên cứu để xây dựng khái niệm công cụ cho đề tài, đồng thời định hướng cho hoạt động nghiên cứu thực tiễn. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phỏng vấn; điều tra bằng bảng hỏi; phân tích xử lý thông tin; thống kê, tổng hợp và phân tích số liệu, tư liệu liên quan đến đề tài. 6. Đóng góp của đề tài Một là, hệ thống khoa lý luận khoa học về vai trò lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên. 3
Hai là, làm rõ những thành tựu, chỉ ra những hạn chế yếu k m, nguyên nhân và bài học kinh nghiệm trong lãnh đạo của Quận ủy quận Tây Hồ đối với đoàn thanh niên. Ba là, đề xuất một số giải pháp phát huy lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên hiện nay. 7. Cấu trúc của đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, đề tài có 3 chương: Chương 1: Vai trò lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên Chương 2: Thực trạng lãnh đạo của Quận ủy quận Tây Hồ đối với đoàn thanh niên hiện nay Chương 3: Một số giải pháp phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên hiện nay - từ thực tiễn quận Tây Hồ, Hà Nội. 4
Chương 1 VAI TRÒ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG ĐỐI VỚI ĐOÀN THANH NIÊN 1.1. Một số khái niệm 1.1.1. Khái niệm ĐảngCộng sản Việt Nam Ngay từ khi ra đời, Đảng Cộng sản Việt Nam đã lãnh đạo nhân dân đấu tranh chống thực dân, phong kiến, giành độc lập dân tộc, dân chủ cho nhân dân. Trước sự bế tắc về lý luận cũng như đường lối của các lực lượng cách mạng Việt Nam trong những năm 20 của thế kỷ XX, sự thất bại không tránh khỏi của các phong trào chống Pháp do các sĩ phu yêu nước và các nhà cách mạng có xu hướng tư sản lúc đó, dân tộc ta đã hướng đến con đường cứu nước mới, con đường cách mạng vô sản. Trước yêu cầu cần có một đường lối chính trị đúng đắn, do đội tiên phong, bộ tham mưu lãnh đạo, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời. Sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam đã đáp ứng kịp thời và đầy đủ những đòi hỏi bức thiết của lịch sử. Vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam được Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ trong Chính cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt, Chương trình tóm tắt và Lời kêu gọi của Đảng, đó là: “Chủ trương làm tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản”, “Đánh đổ đế quốc chủ nghĩa Pháp và bọn phong kiến”, “Làm cho nước Việt Nam được độc lập”, “Giải phóng công nhân và nông dân thoát khỏi ách tư bản”, “Mở mang công nghiệp và nông nghiệp”, “Đem lại mọi quyền lợi tự do cho nhân dân”. Điều 4 Hiến pháp năm 2013 khẳng định: “Đảng Cộng sản Việt Nam, đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam, đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc, lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Đảng gắn bó mật thiết với nhân dân, phục vụ nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân, chịu trách nhiệm trước nhân dân về những quyết định của mình. 5
Các tổ chức của Đảng và đảng viên hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật”. Trong quá trình lãnh đạo, Đảng ta luôn luôn quan tâm giáo dục, bồi dường và rèn luyện đối với thanh niên. Thường xuyên chăm lo, giáo dục, bồi dưỡng và tạo thuận lợi cho thanh niên phấn đấu để hình thành một thế hệ con người mới có lý tưởng cao đẹp, có ý thức trách nhiệm công dân, có tri thức, có sức khỏe, lao động giỏi, sống có văn hóa và tình nghĩa, giàu lòng yêu nước và tinh thần quốc tế chân chính. Đảng ta khẳng định thanh niên là lực lượng sung kích có thể tạo nên những ngòi pháo cực mạnh ở những thời điểm quyết định, là những người mang tính đoàn kết cộng đồng rất cao. Đảng ta luôn coi vấn đề đoàn kết, tập hợp thanh niên không chỉ để khai thác, sử dụng mà còn tạo điều kiện để cho thanh niên phấn đấu để trở thành một thế hệ mới thống nhất ý chí và hành động. Thông qua công tác đoàn kết, tập hợp thanh niên Đoàn sẽ không ngừng đổi mới tổ chức và phương thức hoạt động, thực sự trở thành tổ chức thanh niên cộng sản, có chức năng là cầu nối giữa Đảng với thanh niên, giúp Đảng giáo dục thanh niên, chăm lo giải quyết các quyền lợi của thanh niên; đồng thời động viên khả năng to lớn của toàn bộ thế hệ trẻ phục vụ sự nghiệp chung, xây dựng đất nước giàu mạnh, xã hội công bằng dân chủ và văn minh… Vai trò lãnh đạo của Đảng Năng lực lãnh đạo của Đảng là tổng hợp những khả năng, điều kiện chủ quan của tổ chức cơ sở đảng được tạo nên từ những yếu tố nội sinh, từ sự phấn đấu của tổ chức cơ sở đảng để thực hiện nhiệm vụ lãnh đạo. Đó chính là khả năng, điều kiện của Đảng trong việc thực hiện các khâu, các bước lãnh đạo nhằm đạt được kết quả cao trong thực tiễn. Năng lực của Đảng được phản ánh thông qua việc ra nghị quyết, tổ chức thực hiện nghị quyết, kiểm tra, giám sát và sơ, tổng kết việc thực hiện nghị quyết của các tổ chức cơ sở đảng. Sức chiến đấu của Đảng được biểu hiện ở trình độ giác ngộ, bản lĩnh chính trị vững vàng trước mọi biến động của tình hình chính trị - xã hội; khả năng khắc phục những sai trái, hạn chế, yếu k m khuyết điểm; nhạy b n về 6
chính trị, kiên quyết đấu tranh chống lại những quan điểm, hành động thù địch; ủng hộ cái đúng, cái mới, cái tiến bộ, bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng, sự nghiệp đổi mới đất nước; đoàn kết, kỷ luật nghiêm minh và chấp hành nghiêm các nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt đảng; sự gương mẫu, ý chí quyết tâm của cán bộ, đảng viên trong thực hiện nhiệm vụ. Nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng là vấn đề có tính quy luật, là yêu cầu tất yếu khách quan trong xây dựng Đảng. Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng được tiến hành trong mọi lĩnh vực, ở tất cả các khâu, các bước, các mối quan hệ trong quá trình xây dựng và lãnh đạo của Đảng với nhiều biện pháp phong phú sinh động. Trong đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, cần đặc biệt quan tâm chú trọng chỉ đạo đẩy mạnh xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Bởi nhà nước pháp quyền càng hoàn thiện thì càng củng cố được vai trò lãnh đạo của Đảng. Vấn đề cốt lõi trong đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng là phải bảo đảm được quyền lực lãnh đạo tuyệt đối của Đảng, bảo đảm việc sử dụng quyền lực của Đảng đúng mục đích và lãnh đạo đạt được hiệu quả cao. Muốn làm được điều này, Đảng phải không ngừng xây dựng và chỉnh đốn theo hướng phát triển ngày càng trong sạch, vững mạnh; giữ vững bản lĩnh chính trị, lập trường tư tưởng của một đảng cách mạng chân chính, đặc biệt phải xây dựng được một đội ngũ đảng viên vững mạnh toàn diện, đáp ứng tốt nhất các yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra. Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng phải bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng, phát huy tính chủ động, sáng tạo của các cơ quan nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội. Đảng lãnh đạo hệ thống chính trị, trọng tâm là Nhà nước. Đảng ta xác định tăng cường vai trò lãnh đạo, tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước thông qua việc đề ra chủ trương, đường lối, các chính sách lớn, định hướng cho sự phát triển và kiểm tra việc tổ chức thực hiện chủ trương đường lối của Đảng. Phương thức lãnh đạo của Đảng phải chủ yếu bằng Nhà nước và thông qua Nhà nước. 7
Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng nhằm giữ vững và tăng cường vai trò lãnh đạo, nâng cao tính khoa học, năng lực, hiệu lực và hiệu quả lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và toàn xã hội; nâng cao tính khoa học, năng lực và hiệu quả quản lý của Nhà nước, chất lượng hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội; phát huy dân chủ, quyền làm chủ của Nhân dân; tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong Đảng và trong xã hội; để nước ta phát triển nhanh và bền vững theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Đảng phải thường xuyên nâng cao trí tuệ, bản lĩnh chính trị, giữ vững và tăng cường bản chất giai cấp công nhân; thường xuyên đổi mới, chỉnh đốn, dân chủ hóa các hoạt động nhắm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong thời kỳ mới. Đổi mới, chỉnh đốn và dân chủ hóa hoạt động của Đảng là một biện pháp khắc phục khuyết điểm, giữ vững và tăng cường mối liên hệ mật thiết với nhân dân. Coi trọng đổi mới và nâng cao chất lượng sinh hoạt cấp ủy, tổ chức Đảng, chất lượng tự phê bình, phê bình trong sinh hoạt đảng. Thật sự phát huy dân chủ trong sinh hoạt đảng, từ sinh hoạt chi bộ. Tiếp tục hoàn thiện cơ chế giám sát quyền lực của Đảng một cách cụ thể, thiết thực và hiệu quả. Phương thức lãnh đạo của Đảng là tổng hợp các phương pháp, cách thức và biện pháp mà Đảng sử dụng để thực hiện vai trò lãnh đạo của mình với tư cách là Đảng cầm quyền lãnh đạo nhà nước và toàn xã hội. Đối tượng lãnh đạo của Đảng không chỉ có một mà có đa dạng. Vì vậy, phương thức lãnh đạo của Đảng không thể áp dụng máy móc cho mọi đối tượng mà phải được vận dụng linh hoạt cho từng đối tượng, bởi mỗi đối tượng đều có chức năng, nhiệm vụ không giống nhau. 1.1.2. Khái niệm đoàn thanh niên Theo Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng Cộng sản Việt Nam; là lực lượng xung kích cách mạng; là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên; đại diện chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của tuổi trẻ; phụ trách Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh; là lực lượng nòng cốt chính trị trong phong trào thanh niên và trong các tổ chức thanh niên Việt Nam. 8
Theo Luật Thanh niên, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị - xã hội của thanh niên Việt Nam, giữ vai trò nòng cốt trong phong trào thanh niên; tổ chức, hướng dẫn hoạt động của thiếu niên, nhi đồng. Phụ trách đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh. Theo điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh khóa X, Đoàn là tổ chức chính trị xã hội do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, rèn luyện, Đoàn bao gồm những thanh niên tiên tiến, phấn đấu vì mục tiêu lý tưởng của Đảng là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, dân giàu nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh [12, tr.3]. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là thành viên của hệ thống chính trị, hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và Pháp luật của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Đoàn phối hợp với các cơ quan Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể, tổ chức kinh tế, xã hội và gia đình chăm lo giáo dục, đào tạo và bảo vệ thanh thiếu nhi; tổ chức cho đoàn viên, thanh niên tích cực tham gia vào việc quản lý nhà nước và xã hội. Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đoàn kết, phát triển quan hệ hữu nghị, hợp tác bình đẳng với các tổ chức thanh niên tiến bộ, thanh niên và nhân dân các nước trong cộng đồng quốc tế phấn đấu vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội, vì tương lai và hạnh phúc của tuổi trẻ. Nhiệm vụ của Đoàn không chỉ tham gia các hoạt động chính trị mà còn tham gia các công tác xã hội từ thiện nhân đạo, công tác chăm sóc trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, phòng chống ma túy, mại dâm... Đoàn luôn tổ chức, tập hợp các thanh niên tiên tiến trong mọi thành phần kinh tế xã hội, không phân biệt giai cấp, tôn giáo, thành phần xuất thân, được học tập và tán thành điều lệ đoàn, tự nguyện sinh hoạt trong một cơ sở Đoàn. Cụ thể hóa và tích cực tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng, nhất là các chủ trương liên quan đến công tác thanh niên; chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, truyền thống, lịch sử của dân tộc, của Đoàn. Hình thức triển khai đồng bộ, sáng tạo, như: học tập trực tuyến, thi trắc nghiệm, thi tự luận trên internet, xây dựng phim ngắn, bản đồ tư duy tuyên truyền, phổ biến 9
nghị quyết. Tổ chức các đợt sinh hoạt chính trị: “Con đường cách mạng của thanh niên thời kỳ mới”, “Tự hào tiến bước dưới cờ Đảng”, “Nhớ về Bác lòng ta trong sáng hơn”, thi tìm hiểu chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, với chủ đề: “Ánh sáng soi đường”,... Đoàn thanh niên tích cực tham gia đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác quan điểm sai trái, thù địch chống phá hệ tư tưởng, cương lĩnh, đường lối chính trị của Đảng. Kịp thời giải quyết những phát sinh trong tư tưởng của thanh niên, đặc biệt là trước những biến động trong khu vực và thế giới,... bảo đảm tính chiến đấu, tính thuyết phục, hiệu quả, phục vụ yêu cầu nhiệm vụ chính trị, phù hợp với từng địa phương, đơn vị. Qua đó, đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, làm thất bại âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh. Phát huy vai trò tham gia vào công tác xây dựng Đảng. Bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đoàn viên ưu tú giới thiệu cho Đảng xem x t, kết nạp; tiếp tục thực hiện Kết luận 138-KL/TWĐTN, ngày 31-11-2008 của Ban Thường vụ Trung ương Đoàn (khoá IX) về một số giải pháp đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động “Đoàn viên, thanh niên phấn đấu trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam”. Đồng thời, tích cực triển khai các hoạt động: “Trao danh sách đoàn viên ưu tú cho Đảng xem x t kết nạp”, “Tiến bước dưới cờ Đảng”, “Đảng với thanh niên - Thanh niên với Đảng” nhân dịp kỷ niệm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam hằng năm. Bên cạnh đó, tổ chức đoàn các cấp đã tổ chức các phong trào hành động cách mạng, hoạt động tình nguyện, xem đây là môi trường để rèn luyện, phấn đấu, cống hiến, giúp đoàn viên thanh niên có nhiều cơ hội trải nghiệm và trưởng thành từ thực tiễn, đạt nhiều kết quả tích cực. Trên cơ sở đó, bồi dưỡng, giới thiệu cán bộ có chất lượng để tạo nguồn cán bộ cho cấp ủy đảng, chính quyền. Với vai trò là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên, tổ chức đoàn các cấp quan tâm đến công tác giáo dục đạo đức, lối sống văn hóa cho đoàn 10
viên, thanh niên được triển khai tích cực và triển khai thực hiện theo phương châm: coi trọng việc xác định giá trị, tiêu chí, chuẩn mực trong hành vi, lối sống, ứng xử của cán bộ, đoàn viên, thanh thiếu nhi. Các cấp bộ đoàn đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị 42-CT/TW, ngày 24-3-2015 của Ban Bí thư (khóa XI) về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015 - 2030”; Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; Quy định 55-QĐ/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) về “Một số việc cần làm ngay để tăng cường vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên”; Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng,... góp phần định hình giá trị nhân ái, nghĩa tình, tinh thần trách nhiệm, chia sẻ với cộng đồng trong thanh niên. Tích cực tham gia xây dựng Đảng thông qua việc thực hiện có hiệu quả Quyết định 217-QĐ/TW về “Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội” và Quyết định 218- QĐ/TW, ngày 12-12-2013 của Bộ Chính trị (khóa XI) “Quy định về việc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền”. Tích cực tổ chức giám sát các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước liên quan đến thanh niên và công tác thanh niên; trong đó, tập trung giám sát Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020, Quy chế cán bộ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và các chính sách liên quan đến đoàn viên, thanh niên; tích cực, chủ động tham gia phản biện dự thảo các văn bản liên quan đến đoàn viên, thanh niên. Những kết quả trên, khẳng định: Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh có vai trò rất quan trọng trong công tác xây dựng Đảng; xây dựng đoàn vững mạnh là nội dung quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, là xây dựng Đảng trước một bước, là quá trình xây dựng và chuẩn bị đội dự bị tin cậy, bổ sung lực lượng cho Đảng Cộng sản Việt Nam. 11
1.2. Sự cần thiết, nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Đoàn Thanh niên 1.2.1. Sự cần thiết phải có sự lãnh đạo của Đảng đối với Đoàn Thanh niên Nghị quyết 25 ngày 25/7/2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X khẳng định tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Xây dựng Đoàn vững mạnh là nội dung quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, là xây dựng Đảng trước một bước. Đảng đề ra đường lối, chủ trương định hướng cho thanh niên hành động, xác định các chuẩn mực cho thanh niên phấn đấu; xây dựng các tấm gương điển hình tiêu biểu cho thanh niên học tập và noi theo. Đảng còn có nhiệm vụ chăm lo, đào tạo, bồi dưỡng nguồn cán bộ trẻ có phẩm chất đạo đức, bản lĩnh chính trị, có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho Đảng. Đoàn tham mưu, đề xuất với Đảng về những vấn đề liên quan đến thanh niên và công tác thanh thiếu nhi. Trước yêu cầu công cuộc đổi mới của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đòi hỏi phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên, nhằm chăm lo, bồi dưỡng và phát huy vai trò, sức mạnh của thanh niên trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Nghị quyết Đại hội XII của Đảng xác định đổi mới nội dung, phương thức giáo dục chính trị, tư tưởng, lý tưởng, truyền thống, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng, lòng yêu nước, xây dựng đạo đức, lối sống lành mạnh, ý thức tôn trọng và nghiêm chỉnh chấp hành Hiến pháp và pháp luật cho thế hệ trẻ. Có cơ chế, chính sách phù hợp tạo môi trường, điều kiện thuận lợi cho thế hệ trẻ học tập, nghiên cứu, lao động, giải trí, phát triển trí tuệ, kỹ năng, thể lực. Khuyến khích, cổ vũ thanh niên nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão, xung kích, sáng tạo, làm chủ khoa học, công nghệ hiện đại. Phát huy vai trò của thế hệ trẻ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thu hút rộng rãi thanh niên, thiếu niên và nhi đồng tham gia các tổ chức do Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh làm nòng cốt và phụ trách. 12
Thông qua các hoạt động tuyên truyền, giác ngộ lý tưởng cách mạng của Đảng, vai trò của đoàn thanh niên ngày càng được phát huy. Các cấp bộ đoàn chủ động tham mưu cho cấp ủy, phối hợp với các ngành đoàn thể, tổ chức phát động và triển khai sâu rộng các phong trào hành động cách mạng của tuổi trẻ: “Xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc”, “Đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp”... Tổ chức đoàn các cấp đã vận động, tổ chức đoàn viên thanh niên thực hiện các nghị quyết của Đảng; xây dựng ý thức trách nhiệm của đoàn viên thanh niên tham gia xây dựng và bảo vệ Đảng; tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức của thanh niên về Đảng, đóng góp ý kiến cho Đảng, tích cực tham gia xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh. Thông qua các phong trào tình nguyện tổ chức đoàn các cấp đã hình thành ở thanh niên lý tưởng hoài bão, thể hiện vai trò tích cực của tổ chức đoàn trong việc vận động, tập hợp, giáo dục đoàn viên thanh niên nhằm xây dựng tổ chức đoàn ngày càng vững mạnh. 1.2.2. Nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên Đảng lãnh đạo công tác thanh niên và coi việc xây dựng đoàn thanh niên vững mạnh là nội dung quan trọng trong công tác xây dựng Đảng. Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh do Đảng thành lập, dìu dắt và lãnh đạo là tổ chức của những thanh niên tiên tiến, giác ngộ lý tưởng của Đảng, phấn đấu vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Đoàn là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên Việt Nam. Đảng lãnh đạo công tác thanh niên, phát động và tổ chức phong trào hành động cách mạng của thanh niên. Tổ chức đoàn là cầu nối giữa thanh niên với Đảng, là người phụ trách Đội thiếu niên tiền phong. Đảng cần xây dựng Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức thực sự là hạt nhân chính trị của phong trào thanh niên, là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên, đội dự bị tin cậy của Đảng. Công tác thanh niên luôn được xác định là nhiệm vụ của hệ thống chính trị, trong đó Đảng giữ vai trò lãnh đạo Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. 13
Nhà nước quản lý thanh niên và công tác thanh niên, thể chế hóa chủ trương của Đảng về thanh niên và công tác thanh niên thành pháp luật, chính sách, chiến lược, chương trình hành động và cụ thể hóa trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh của các cấp các ngành. Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể, tổ chức kinh tế - xã hội nhân dân trong công tác thanh niên và gia đình, phối hợp giáo dục, bồi dưỡng phát huy thanh niên. Trong giai đoạn hiện nay, nắm vững và vận dụng đúng đắn quan điểm của Đảng là cơ sở để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ công tác thanh niên, xây dựng thanh niên trở thành những người vững vàng về chính trị, kiên định về con đường xã hội chủ nghĩa, có phẩm chất đạo đức, có tài năng đi đầu trong lĩnh vực thanh niên thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Nội dung lãnh đạo đối với đoàn thanh niên cần hướng tới: Một là, tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, ý thức công dân, lịch sử văn hóa dân tộc để hình thành thế hệ thanh niên có những phẩm chất tốt đẹp, có khí phách và quyết tâm hành động thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Hai là, tạo cơ hội cho thanh niên được tiếp cận, thụ hưởng các chính sách giáo dục, không ngừng học tập, nâng cao trình độ, có tri thức và kỹ năng ngang tầm với thanh niên các nước tiên tiến trên thế giới. Ba là, giáo dục, đào tạo nâng cao chất lượng lực lượng lao động thanh niên, quan tâm giải quyết công ăn việc làm, tăng thu nhập và cải thiện đời sống của thanh niên. Bốn là, xây dựng môi trường xã hội lành mạnh, tạo điều kiện cho thanh niên nâng cao đời sống văn hóa tinh thần, phát triển toàn diện. Năm là, coi trọng hơn nữa việc trọng dụng tài năng trẻ, tạo bước chuyển trong bố trí và sử dụng cán bộ trẻ trên tất cả các lĩnh vực. Sáu là, xây dựng Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh vững mạnh, thực sự là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên, là đội dự bị tin cậy của Đảng. 14
Bảy là, tăng cường vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, tổ chức kinh tế - xã hội và gia đình trong việc phối hợp giáo dục đào tạo, bồi dưỡng, phát huy vai trò của thanh niên. Tám là, phát huy sự nỗ lực phấn đấu của mỗi thanh niên trong học tập, lao động và cuộc sống; không ngừng rèn luyện đạo đức, lối sống, hoàn thiện nhân cách, trở thành công dân hữu ích, thành viên tốt trong gia đình, tích cực đóng góp cho sự phát triển của đất nước. Chín là, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về thanh niên và công tác thanh niên. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa không chỉ là yêu cầu khách quan của công cuộc xây dựng phát triển của đất nước, mà còn là yêu cầu tự thân của Đảng với vai trò là lực lượng lãnh đạo xã hội; góp phần quan trọng bảo đảm phát huy tốt nhất mọi nguồn lực và trí tuệ cho việc bồi dưỡng, đào tạo, hình thành thế hệ thanh niên cách mạng “vừa hồng, vừa chuyên”, phục vụ tốt nhất sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Thanh niên được đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược bồi dưỡng, phát huy nhân tố và nguồn lực con người. Chăm lo phát triển thanh niên là mục tiêu và là động lực bảo đảm cho sự ổn định và phát triển vững bền của đất nước. Chăm lo bồi dưỡng, giáo dục thanh niên thành những người “vừa hồng vừa chuyên” theo tư tưởng Hồ Chí Minh là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng. Xây dựng Đoàn vững mạnh là nội dung quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, là xây dựng Đảng trước một bước. Đảng đề ra đường lối, chủ trương định hướng cho thanh niên hành động, xác định các chuẩn mực cho thanh niên phấn đấu; xây dựng các tấm gương điển hình tiêu biểu cho thanh niên học tập và noi theo. 15
Trên cơ sở sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước quản lý thanh niên và công tác thanh niên; thể chế hoá đường lối, chủ truơng của Đảng về thanh niên và công tác thanh niên thành pháp luật chính sách, chiến lược, chương trình hành động và cụ thể hoá trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh hằng năm của các cấp, các ngành. Sự nỗ lực học tập, rèn luyện và phấn đấu của thanh niên theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là yếu tố quan trọng giúp thanh niên để xây dựng thế hệ thanh niên thời kỳ mới. Mở rộng mặt trận Đoàn kết, tập hợp thanh niên là nội dung quan trọng của công tác Đoàn để giáo dục, bồi dưỡng, động viên và phát huy vai trò thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tiểu kết chương 1 Đảng Công sản Việt Nam là Đảng duy nhất giữ vai trò lãnh đạo các giai cấp, tầng lớp trong xã hội, trong đó có đoàn viên thanh niên. Chương 1 phân tích làm rõ lý luận về vai trò lãnh đạo của Đảng, phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên; sự cần thiết phải có sự lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên, nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với đoàn thanh niên. Để phát huy vai trò của đoàn thanh niên cần có sự lãnh đạo của Đảng. Để nâng cao vai trò lãnh đạo đối với đoàn thanh niên đòi hỏi Đảng phải có nội dung, phương thức lãnh đạo phù hợp, thiết thực, trên cơ sở đó phát huy lực lượng của đoàn viên thanh niên tham gia vào công công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước hiện nay. 16