Đề tài: Tìm hiểu công tác giao đất, giao rừng cho hộ gia đình ở thôn Triêm Đức, xã Xuân Quang 2, huyện Đồng Xuân, tỉnh phú Yên

Chia sẻ: Thanh Dong | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:58

Thêm vào BST

Báo xấu

112
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài "Tìm hiểu công tác giao đất, giao rừng cho hộ gia đình ở thôn Triêm Đức, xã Xuân Quang 2, huyện Đồng Xuân, tỉnh phú Yên" với mục tiêu đề xuất những giải pháp để giải quyết những vấn đề đang còn tồn tại chưa được quan tâm và khắc phục trong công tác giao đất và lập kế hoạch quản lý rừng ở nông thôn, miền núi Phú Yên nói chung và khu vực nghiên cứu nói riêng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: Tìm hiểu công tác giao đất, giao rừng cho hộ gia đình ở thôn Triêm Đức, xã Xuân Quang 2, huyện Đồng Xuân, tỉnh phú Yên

LỜI CẢM ƠN Được sự phân công của khoa lâm nghiệp và sự nhất trí của giáo viên hướng dẫn tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Tìm hiểu công tác giao đất, giao rừng cho hộ gia đình ở thôn Triêm Đức, xã Xuân Quang 2, huyện Đồng Xuân, tỉnh phú Yên”. Trên cơ sở đó đề xuất những giải pháp để giải quyết những vấn đề đang còn tồn tại chưa được quan tâm và khắc phục trong công tác giao đất và lập kế hoạch quản lý rừng ở nông thôn, miền núi Phú Yên nói chung và khu vực nghiên cứu nói riêng. Đây là một trong những đề tài thuộc lâm nghiệp xã hội có liên quan đến nhiều vấn đề kinh tế, chính trị, xã hội. Trong thời gian qua được sự giúp đỡ của cán bộ nhân viên phòng tài nguyên môi trường huyện Đồng Xuân, cán bộ công chức xã Xuân Quang 2 cùng với sự hướng dẫn tận tình của cô giáo Nguyễn Thị Thương, đến nay tôi đã hoàn thành đề tài nghiên cứu. Tuy nhiên, với kiến thức bản thân còn hạn chế nên chắc chắn sẽ còn nhiều thiếu sót trong nghiên cứu. Vậy kính mong quý thầy cô giáo quan tâm giúp đỡ, bổ sung những thiếu sót để đề tài được hoàn chỉnh hơn. Xin chân thành cám ơn! Quý thầy cô giáo khoa lâm nghiệp đã tận tình giúp đỡ trong thời gian học tập và hoàn thành khóa luận. Cán bộ viên chức phòng tài nguyên và môi trường huyện Đồng Xuân, địa chính xã Xuân Quang 2, bà con thôn Triêm Đức đã tạo điều kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi trong quá trình thực tập. Sinh viên Nguyễn Minh Tâm a
MỤC LỤC Trang Phần 1: ĐẶT VẤN ĐỀ…………………………………………….......... 1 Phần 2: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU……………………..… 3 2.1. Tổng quan về chính sách nhà nước liên quan đến việc giao đất và sử dụng đất lâm nghiệp.............................................................................................. 3 2.1.1. Cơ sở lý luận………………………………………………………. 3 2.1.2. Cơ sở thực tiễn:……………………………………………………. 4 2.1.3. Cơ sở pháp lý:…………………………………………………...… 4 2.2. Tổng quan về kết quả triển khai công tác GĐ_GR, cho thuê rừng ở nước ta tính đến năm 2008.................................................................................... 5 2.4. Một số nghiên cứu liên quan đến công tác GĐ_GR cho hộ gia dình và cộng đồng.............................................................................................................. 7 Phần III: MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU................………………………………………………………………...... 9 3.1. Mục tiêu nghiên cứu :.......................................................................... 9 3.1.1. Mục tiêu chung……………………………………………………. 9 3.1.2. Mục tiêu cụ thể………………………………………………......… 9 3.2. Nội dung nghiên cứu :.......................................................................... 9 b
3.3. Phương pháp nghiên cứu..................................................................... 9 3.3.1. Thu thập thông tin thứ cấp :…………………….….....………….... 9 3.3.2. Thu thập thông tin sơ cấp :……………………………………........ 9 3.3.3. Phân tích xử lý số liệu:……………………………….………....... 10 3.3.3.1. Sử dụng một số công cụ phân tích :……………………............. 10 3.3.3.2. Phân tích sự hợp tác và mâu thuẫn của các bên liên quan trong công tác giao đất, giao rừng cho hộ gia đình ………………............................. 10 3.3.3.3. Sử dụng các bảng biểu để phân tích và tổng hợp kết quả nghiên cứu....................................................................................................................... 10 Phần IV: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN................................................... 11 4.1. Điều kiện cơ bản của khu vực nghiên cứu:........................................ 11 4.1.1.Vị trí địa lý xã:................................................................................. 11 4.1.1.1. Địa hình........................................................................................ 12 4.1.1.2. Khí hậu........................................................................................ 12 4.1.1.3. Đất đai.......................................................................................... 12 4.1.1.4. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên........................................ 14 4.1.2. Điều kiện kinh tế, xã hội................................................................. 14 c
4.1.2.1. Sản xuất nông nghiệp…………………………………………... 14 4.1.2.2. Sản xuất lâm nghiệp……………………………………………. 15 4.2. Công tác GĐ_GR cho hộ gia đình tại khu vực thôn Triêm Đức, xã Xuân Quang 2, huyện Đồng Xuân…………………………………………….. 15 4.2.1. Tình hình GĐ_GR trên địa bàn nghiên cứu……………………… 15 4.2.4. Quy trình giao đất lâm nghiệp cho hộ gia đình, cá nhân............... 15 4.2.3. Thời hạn giao đất và nhiệm vụ các bên………………………….. 16 4.2.3.1. Thời hạn giao đất………………………………………………. 16 4.2.3.2. Trách nhiệm và quyền hạn bên giao khoán……………………. 16 4.2.3.3. Quyền lợi và nghĩa vụ của bên nhận khoán (hộ gia đình)……... 17 4.3. Tình hình GĐ_GR ở thôn Triêm Đức, xã Xuân Quang 2 từ năm 2001................................................................................................... 21 4.3.1. Giao đất giao rừng theo trạng thái rừng.......................................... 21 4.3.2. Giao đất, giao rừng theo loại rừng………………………………. 21 4.4. Kết quả của công tác GĐ_GR ở thôn Triêm Đức………………….. 21 4.4.1. Sự thay đổi về hiện trạng rừng…………………………………… 21 d
4.4.2. Diễn biến trạng thái rừng trước và sau khi giao………………… 22 4.5. Tình hình quản lý, bảo vệ và phát triển rừng của khu vực nghiên cứu………………………………………………………………. 23 4.5.1. Công tác quản lý, bảo vệ rừng…………………………………… 23 4.5.2. Chính sách phát triển rừng……………………………………….. 23 4.5.3. Một số khó khăn trong công tác GĐ_GR của xã………………… 24 4.6. Đánh giá hiệu quả công tác GĐ_GR cho hộ gia đình tại thôn……... 24 4.6.1. Cơ chế hưởng lợi của người dân………………………………… 24 4.6.1.1. Dự kiến vốn đầu tư…………………………………..…………. 24 4.6.1.2. Hiệu quả………………………………………………………... 25 4.6.2. Những mặt đạt được……………………………………………… 26 4.6.3. Những mặt hạn chế………………………………………………. 27 4.6.3. Một số điểm mạnh_điểm yếu của công tác GĐ_GR ở thôn Triêm Đức, xã Xuân Quang 2………………………………………………………… 27 4.6.4. Những vấn đề đặt ra……………………………………………… 28 4.7. Đề xuất phương án GĐ_GR………………………………………... 29 e
4.8. Đề xuất biện pháp quản lý, bảo vệ rừng tại xã Xuân Quang 2…….. 38 4.8.1. Giải pháp về chính sách…………………………………………. 39 4.8.2. Những giải pháp về kinh tế………………………………………. 40 4.8.3. Những giải pháp xã hội…………………………………………... 41 4.8.4. Giải pháp về tổ chức thực hiện…………………………………... 42 4.7.5. Giải pháp về kỹ thuật…………………………………………….. 44 Phần V: KẾT LUẬN, TỒN TẠI VÀ KIẾN NGHỊ…………...………... 45 5.1. Kết luận…………………………………………………………….. 45 5.2. Tồn tại……………………………………………………………… 45 5.3. Kiến nghị…………………………………………………………… 46 TÀI LIỆU THAM KHẢO……………………………………………… 47 f
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Từ, cụm từ đầy đủ ADB Ngân hàng phát triển Châu Á (Asian Development Bank ) BQL Ban quản lý. CNQSDĐ Chứng nhận quyền sử dụng đất ĐBSCL Đồng bằng sông Cửu Long ĐLN Đất lâm nghiệp. ETSP Dự án hỗ trợ phổ cập giáo dục và đào tạo vùng cao (Evaluation of Testing in Schools Project) GĐGR Giao đất giao rừng GĐLNCSTG Giao đất lâm nghiệp có sự tham gia GIS Hệ thống thông tin địa lý (Geographical Information System) GPS Hệ thống địng vị không gian (Global Positioning System) GTZ Cơ quan phát triển kỹ thuật Đức (Gesellschaft für Technische Zusammenarbeit) LSNG Lâm sản ngoài gỗ NN  PTNT Nông nghiệp và phát triển nông thôn PAM Chương trình trồng rừng của tổ chức lương thực thế giới (Pluggable Authentication Modules) PCCR Phòng cháy chữa cháy QLBV&PTR Quản lý, bảo vệ và phát triển rừng PRA Đánh giá nhanh nông thôn có sự tham gia (Participatory Rural Appraisal) RDDL Phát triển nông thôn tỉnh ĐăkLăk (Rural Development in Dak Lak Province) RUDEP Chương trình phát triển nông thôn (Rural Development Program) SDC Cơ quan hợp tác phát triển Thuỵ Sĩ (Swiss Development g
Cooperation) SIDA Cơ quan phát triển quốc tế Thuỵ Điển (Swedish International Development Agency) SWOT Điểm mạnh_Điểm yếu_Cơ hội_Thách thức (Strengths_Weaknesses_Opportunities_Threats) WB Ngân hàng thế giới (World Bank) h
DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH. Thứ tự bảng Tên bảng Bảng 2.1 Diện tích rừng được giao theo vùng Bảng 2.2 Diện tích rừng được giao theo các đối tượng. Bảng 4.1 Hiện trạng sử dụng đất của xã Xuân Quang 2. Bảng 4.2 Hiện trạng sử dụng đất của các thôn trong xã. Bảng 4.3 Tình hình giao đất giao rừng ở huyện Đồng Xuân, Phú Yên. Bảng 4.4 Tình hình GĐ_GR theo trạng thái rừng của thôn Triêm Đức Bảng 4.5 Tình hình GĐ_GR theo loại rừng của thôn. Bảng 4.6 Sự thay đổi về hiện trạng rừng trước và sau khi giao. Bảng 4.7 Sự thay đổi về trạng thái rừng trước và sau khi giao. Bảng 4.8 Tình hình khai thác LSNG từ rừng của người dân Bảng 4.9 Bảng khai khoán vốn đầu tư cho sản xuất lâm nghiệp. Bảng 4.10 Phân tích SWOT trong công tác GĐ_GR của thôn. Thứ tự hình Tên hình Hình 4.1. Bản đồ hiện trạng rừng của xã Xuân Quang 2 i
PHẦN 1 ĐẶT VẤN ĐỀ Giao đất giao rừng (GĐGR) cho hộ gia đình quản lý, bảo vệ và sử dụng lâu dài vào mục đích lâm nghiệp là một bước chuyển căn bản trong công tác bảo vệ và phát triển rừng, tạo cho người dân sự yên tâm để sử dụng ổn định lâu dài đất lâm nghiệp, người dân có rừng trực tiếp tham gia, bảo vệ và khoanh nuôi tái sinh rừng, làm cho rừng thực sự có chủ để ngăn chặn nạn phá rừng. Đồng thời nhằm phủ xanh đất trống đồi núi trọc, góp phần đảm bảo bền vững môi trường sinh thái. Theo đó, người nhận đất lâm nghiệp được Nhà nước bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp trên diện tích đất lâm nghiệp được giao, được hưởng các chính sách đầu tư hỗ trợ của Nhà nước trong việc bảo vệ và phát triển rừng. Hộ gia đình nhận rừng cũng được hưởng thành quả lao động, kết quả đầu tư trên diện tích đất lâm nghiệp có rừng tự nhiên như thu hái lâm sản phụ, khai thác cây gỗ gãy đỗ, cây chết khô, cây sâu bệnh… Vì vậy, người dân nhận thức được và có thái độ đúng mực đối với công tác quản lý, bảo vệ rừng, người dân đã biết chính xác địa giới vùng rừng của mình là ở đâu, trong rừng có những nguồn lợi nào, cần làm gì để giữ rừng và làm giàu rừng thêm để khai thác lâu dài. Nhà nước đã ban hành một số văn bản Pháp luật tạo hành lang pháp lý thực hiện GĐGR và một số địa phương đang triển khai thực hiện 2 đề án GĐGR. Nhiều tỉnh đã thành lập Ban chỉ đạo và xây dựng kế hoạch chỉ đạo của các cấp, các ngành triển khai thực hiện. Mở hội nghị tại các xã để phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, Pháp luật của Nhà nước về công tác giao rừng, giao đất, giao rừng. Xuất phát thực tế trên, tỉnh Phú Yên đã có nhiều văn bản chỉ đạo giao nhiệm vụ các ngành các cấp đẩy nhanh công tác GĐGR và tỉnh Phú Yên đã tiến hành giao đất lâm nghiệp (ĐLN) cho dân theo Nghị định số 163/1999/NĐ CP của Chính phủ đạt tỉ lệ cao: Đã giao đất cho 13.686 hộ gia đình, cá nhân 1
với diện tích 96.272 ha, đạt 71% diện tích cần giao và đã cấp giấy CNQSDĐ cho 13.686 hộ, với diện tích 96.272 ha, đạt 100% diện tích đã giao. Thực hiện chủ trương của nhà nước, UBND huyện Đồng Xuân cũng đã có quyết định phê duyệt phương án GĐGR, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp cho xã Xuân Quang 2 ngày 29/6/2001. Giao cho UBND xã Xuân Quang 2, phòng địa chính huyện, phòng tài nguyên môi trưòng huyện, hạt kiểm lâm và các ngành liên quan thực hiện theo đúng qui định pháp luật. Trong đó nhiệm vụ quản lý, bảo vệ và phát triển rừng(QLBV&PTR), hạn chế xâm hại đến rừng và gắn trách nhiệm của chủ rừng với công tác quản lý rừng được đặt lên hàng đầu. Vẫn biết việc GĐGR mang lại nguồn lợi to lớn cho người dân, cho sinh quyển nhưng làm thế nào để nguồn lợi đó được phát huy và có tính bền vững? Đó là một vấn đề lớn cần giải quyết của nhiều ngành chức năng, trong đó ngành lâm nghiệp có vai trò đặc biệt quan trọng trong vấn đề này. Là một sinh viên lâm nghiệp em nghiên cứu đề tài: “Tìm hiểu công tác giao đất, giao rừng cho hộ gia đình ở thôn Triêm Đức, xã Xuân Quang 2, huyện Đồng Xuân, tỉnh phú Yên” nhằm góp phần đề xuất phương án GĐGR có hiệu quả. Phân tích vấn đề quản lý rừng tự nhiên bền vững sau khi giao và xác lập cơ chế hưởng lợi của cộng đồng dân cư thôn, để từ đó rút ra được biện pháp QLBV&PTR tốt nhất tại địa phương. 2
PHẦN 2 TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 2.1. Tổng quan về chính sách nhà nước liên quan đến việc giao đất và sử dụng đất lâm nghiệp: 2.1.1. Cơ sở lý luận: Đất đai là tài nguyên quốc gia vô cùng quí giá, là tư liệu sản xuất đặc biệt, là thành phần quan trọng hàng đầu của môi trường sống. Với ý nghĩa kinh tế đất đai là tư liệu sản xuất chính không thể thiếu được trong hoạt động sản xuất nông lâm nghiệp và là nguồn sản sinh ra của cải vật chất. Do đó Đảng và Nhà nước ta đã đưa ra những chính sách về đất đai phù hợp với từng thời kỳ phát triển của đất nước. Đặc biệt là luật đất đai đã sửa đổi và bổ sung năm 2004, cụ thể hóa dưới luật là các nghị định của Chính phủ: NĐ01/CP, NĐ163/1999/NĐCP, Quyết định 178/2001/QĐTTg, QĐ245/1998/QĐTTg, Thông tư 56/1999/BNNTCĐC, TT62/2000/BNNTCĐC. Trong những năm qua, thực hiện chủ trương chuyển đổi từ nền lâm nghiệp nhà nước tập trung sang nền lâm nghiệp xã hội, chính phủ đã chuyển giao quyền sử dụng đất lâm nghiệp có rừng và chưa có rừng một cách ổn định lâu dài cho các tổ cho các tổ chức, hộ gia đình và cộng đồng để trồng rừng, cây ăn quả lâu năm, cây công nghiệp... Từ đó đã hình thành các loại chủ rừng thuộc nhiều thành phần kinh tế khác nhau, nhiều trang trại rừng, vườn rừng được hình thành theo hình thức nhà nước giao đất (không quá 30 ha/hộ),chủ trang trại có thể thuê thêm đất từ nhà nước hoặc của hộ trong vùng tự đầu tư bằng vốn vay, vốn tự có, vốn liên doanh để lập trang trại rừng, trang trại nônglâm ngư kết hợp. Nhà nước giao rừng cho hộ, nhóm hộ, thôn bản quản lý và được sử dụng theo quy ước, theo các quyết định về quyền hưởng lợi của người dân, tham gia quản lý bảo vệ rừng, trồng rừng. Đây là nguồn thu nhập đáng kể của người đồng bào tại chỗ góp phần xoá đói giảm nghèo. Chương trình 3
327(19921998) các dự án trồng rừng do quốc tế tài trợ: (PAM, Nhật, Đức, SIDA, Hà Lan, WB, ADB...) và dự án trồng 5 triệu ha rừng (19992010), đã thu hút hàng triệu hộ gia đình, nhóm hộ gia đình và cộng đồng thôn bản tham gia nhận khoán bảo vệ rừng, được hưởng lợi không chỉ tiền công mà còn các nônglâm sản khác từ rừng, thu hút hàng vạn công ăn việc làm và tăng thu nhập cho người dân. 2.1.2. Cơ sở thực tiễn: Quản lý bảo vệ rừng đạt hiệu quả sau giao đất lâm nghiệp có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với cộng đồng dân cư thôn bản ở các huyện miền núi tỉnh Phú Yên nói chung và xã Xuân Quang 2 nói riêng. Có bảo vệ được rừng thì vốn rừng khi giao cho cộng đồng vẫn còn tồn tại và phát triển, đồng thời tái tạo thêm vốn rừng mới. Thật vậy giao và sử dụng đất lâm nghiệp cho cộng đồng thực chất là quản lý rừng và tài nguyên rừng một cách bền vững. Vì vậy sau khi giao đất lâm nghiệp cho cộng đồng quản lí và sử dụng: Rừng và tài nguyên rừng phải được quản lý bảo vệ tốt hơn. Rừng phải có chủ thật sự, cả cộng đồng và người dân gắn bó với rừng và đất rừng được giao trên nền tảng của việc bảo vệ và phát triển rừng gắn liền với việc bảo vệ lợi ích của họ. Như vậy công tác giao và sử dụng đất lâm nghiệp không chỉ dừng lại ở cấp chứng nhận mà phải tiếp tục hướng dẫn, giúp đỡ cho cộng đồng xây dựng quy ước bảo vệ rừng và tổ chưc thực hiện việc quản lý và bảo vệ tài nguyên rừng có hiệu quả. Đó là tiền đề của kết quả đạt được trong việc giao và sử dụng đất lâm nghiệp. Đảng và Nhà Nước ta đã đưa ra những chủ trương, chính sách về đất đai phù hợp với từng thời kỳ phát triển của đất nước. 2.1.3. Cơ sở pháp lý: Dựa vào các văn bản pháp quy của Nhà Nước về giao đất lâm nghiệp cụ thể là: Nghị quyết 8Quốc hội khoá X ngày 29/11/1997 phiên họp lần 2 về dự án trồng mới 5 triệu ha rừng giai đoạn 19982010. 4
Luật đất đai ngày 14/07/1993 và luật sửa đổi bổ sung một số điều luật đất đai ngày 02/12/1998; Luật đất đai đã được sửa đổi, bổ sung năm 2003 tại khoá XI, kỳ họp thứ 4 của quốc hội có hiệu lực từ ngày 01/7/2004. Nghị định 01/CP ngày 04/01/1995 của chính phủ về việc quy định việc giao khoán đất sử dụng vào mục đích sản xuất nônglâm nghiệp và nuôi trồng thuỷ sản trong các doanh nghiệp nhà nước Nghị định 163/1999/NĐCP ngày 21/01/2002 của chính phủ về giao đất, cho thuê đất lâm nghiệp cho tổ chức, hộ gia đình và cá nhân sử dụng ổn định, lâu dài vào mục đích lâm nghiệp. Quyết định 245/1998/QĐTT ngày 21/12/1998 của thủ Tướng chính phủ về thực hiện trách nhiệm quản lý nhà nước của các cấp về rừng và đất lâm nghiệp. Quyết định 178/2001/QĐTT ngày 12/11/2001 của thủ tướng chính phủ về quyền hưởng lợi, nghĩa vụ của hộ gia đình, cá nhân được giao, được thuê, nhận khoán rừng và đất lâm nghiệp. Thông tư 56/1999/TT/BNNKL ngày 30/03/1999 của BNN&PTNT hướng dẫn xây dựng quy ước bảo vệ và phát triển rừng trong cộng đồng dân cư thôn, làng, buôn, bản,ấp. Thông tư liên tịch 62/2000/TTLT/BNNTCĐC ngày 06/06/2000 của BNN&PTNT và TCĐC hướng dẫn việc giao đất,cho thuê đất, và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Diện tích đất rừng giao cho hộ gia đình, cá nhân phải nằm trong phương án giao rừng của Ủy ban nhân dân cấp xã đã được Ủy ban nhân dân cấp huyện phê duyệt. Hạn mức rừng phòng hộ, rừng sản xuất giao cho mỗi gia đình, cá nhân không quá 30 (ba mươi) ha đối với mỗi loại rừng. Nhà nước GĐ_GR sản xuất là rừng tự nhiên, rừng sản xuất là rừng trồng, cho chủ rừng với thời hạn không quá 50 (năm mươi) năm. 2.2. Tổng quan về kết quả triển khai công tác GĐ_GR, cho thuê rừng ở nước ta tính đến năm 2008: 5
Đến tháng 10/2008, Nhà nước đã giao 9.999.892 ha rừng cho các đối tượng, chiếm 77,4% diện tích rừng toàn quốc, diện tích cho thuê rừng: 75.191ha, chiếm 0,58% diện tích rừng toàn quốc. Bảng 2.1. Diện tích rừng được giao theo vùng STT Vùng Diện tích rừng đã Tỷ lệ về diện tích so giao(ha) với toàn quốc(%) 1. Tây Bắc 1.330.721 13,31 2. Đông Bắc 2.211.304 22,11 3. ĐBSH 84.844 0,85 4. Bắc Trung Bộ 2.292.997 22,93 5. Nam Trung Bộ 824.272 8,24 6. Tây Nguyên 2.158.582 21,59 7. Đông Nam Bộ 801.296 8,01 8. ĐBSCL 295.876 2,96 Tổng 9.999.892 100 (Nguồn Cục Kiểm Lâm) Với tổng diện tích rừng giao trên toàn quốc là 9.999.892 hathì vùng Bắc Trung Bộ là có diện tích giao lớn nhất, tiếp đó là 3 vùng có tiềm năng lớn về rừng là: Đông Bắc, Tây Nguyên và Tây Bắc, vùng có diện tích rừng giao thấp nhất là vùng ĐBSH, còn vùng Nam Trung Bộ trong đó có tỉnh Phú Yên việc giao đất giao rừng còn ở mức trung bình và chỉ chiếm 62,4% diện tích rừng của vùng này. Bảng 2.2. Diện tích rừng được giao theo các đối tượng. STT Đối tượng được Diện tích rừng đã Tỷ lệ diện tích(%) giao giao(ha) 1. Tổ chức kinh tế 2.291.904 22,92 2. Ban quản lý rừng 3.981.858 39,81 3. Đơn vị vũ trang 228.512 2,28 6
4. Hộ gia đình 2.806.357 28,06 5. Đối tượng khác 691.261 6,03 Tổng 9.999.892 100 (Nguồn Cục Kiểm Lâm) Trong tổng diện tích rừng giao theo các đối tượng thì diện tích giao cho các ban quản lý rừng chiếm tỷ lệ cao nhất , tiếp đến là diện tích rừng giao cho hộ gia đình, chứng tỏ công tác giao đất giao rừng đang được đẩy mạnh trên toàn quốc nhằm làm cho rừng có chủ thực sự, việc quản lý, bảo vệ rừng sẽ tốt hơn. Đó là một chính sách đúng đắn để bảo vệ rừng trong tình cảnh rừng ngày càng bị thu hẹp như hiện nay. 2.3. Một số nghiên cứu liên quan đến công tác GĐGR cho hộ gia dình và cộng đồng: PGS.TS. Bảo Huy (2008), nghiên cứu điểm tại Tây Nguyên về Quản lý rừng và hưởng lợi trong giao đất giao rừng. Nội dung bao gồm: Vấn đề quản lý rừng bền vững sau khi giao rừng cho cộng đồng Cơ sở và tiềm năng xây dựng cơ chế hưởng lợi gỗ, lâm sản ngoài gỗ và dịch vụ môi trường rừng trong giao rừng tự nhiên cho cộng đồng. PGS.TS. Bảo Huy(2007), tư vấn của dự án Hỗ trợ Phổ cập và Đào tạo phục vụ Nông Lâm nghiệp vùng cao(ETSP)/Helvetas Việt Nam, Tiến trình và kết quả thử nghiệm Quản lý rừng cộng đồng và Cơ chế hưởng lợi. Đề xuất thể chế hóa ở tỉnh Dăk Nông, từ năm 2005 đến 2007, dự án ETSP đã hỗ trợ kỹ thuật cho tỉnh Dăk Nông để thử nghiệm tiến trình quản lý rừng cộng đồng, bao gồm các nội dung: _ Giao đất giao rừng cho cộng đồng dân cư thôn/buôn có sự tham gia; _ Lập kế hoạch quản lý rừng 5 năm và hàng năm; _ Xây dựng quy ước bảo vệ và phát triển rừng cộng đồng; _ Thủ tục hành chính trong phê duyệt, giám sát kế hoạch, quy ước; _ Hướng dẫn lâm sinh và thực hiện khai thác gỗ thương mại; _ Chia sẻ lợi ích từ gỗ thương mại cho cộng đồng. 7
Ngô Đình Thọ, tổ công tác quốc gia về lâm nghiệp xã hội đã đưa ra một số vấn đề chính sách lâm nghiệp đối với cộng đồng dân cư thôn, nội dung trình bày có đề cập đến một số vấn đề liên quan như sau: _ Giao rừng cho cộng đồng dân cư thôn. _ Kế hoạch quản lý rừng của cộng đồng dân cư thôn. _ Chính sách hưởng lợi từ rừng của cộng đồng dân cư thôn Bảo Huy(2006), Sở NN & PTNT Dăk Nông.Với các nội dung: _ Mục tiêu và sự cần thiết có hướng dẫn phương pháp GĐGR. _ Cơ sở pháp lý và các văn bản liên quan để tổ chức GĐGR. _ Nguyên tắc tiếp cận trong GĐGR. _ Mục đích, đối tượng sử dụng tài liệu hướng dẫn. _ Tiến trình GĐGR có sự tham gia. Bảo Huy(2006), Tạp chí NN & PTNT, Hà Nội, Giải pháp xác lập cơ chế hưởng lợi trong quản lý rừng cộng đồng, đã trình bày các giải pháp tiếp cận có sự tham gia trong thẩm định tài nguyên rừng, lập kế hoạch quản lý rừng cộng đồng và thiết lập quyền hưởng lợi, chia sẻ lợi ích trong quản lý rừng cộng đồng thông qua mô hình rừng ổn định. Thử nghiệm GĐGR và các nghiên cứu về chính sách, thể chế, tổ chức, tiếp cận để phát triển phương thức quản lý rừng dựa vào cộng đồng: Các tỉnh đã tiến hành giao rừng tự nhiên bao gồm: Đăk Lăk, Thừa Thiên Huế, Sơn La, … Trên đây là tập hợp một số nghiên cứu về công tác GĐGR đã công bố. Nhìn chung, công tác GĐGR được triển khai trên phạm vi rộng cả nước. Em quyết định nghiên cứu đề tài này tại địa phương, xã Xuân Quang 2 để tìm ra những mặt được, những mặt chưa được để phát huy hay khắc phục trong công tác GĐGR nhằm góp phần cho công tác này đạt được hiệu quả tốt nhất. 8
PHẦN 3 MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU. 3.1. Mục tiêu nghiên cứu : 3.1.1. Mục tiêu chung: Nắm được tiến trình giao đất, giao rừng và bước đầu đánh giá hiệu quả của công tác giao đất giao rừng. 3.1.2. Mục tiêu cụ thể: _ Đánh giá được các hình thức GĐGR cho người dân trên địa bàn. _ Tìm hiểu tiến trình của công tác GĐGR cho hộ gia đình nhằm bước đầu đánh giá hiệu quả của công tác quản lý bảo vệ rừng. _ Xác định thuận lợi, khó khăn trong công tác GĐGR cũng như QLBVR & PTR tại địa phương. 3.2. Nội dung nghiên cứu : _ Tìm hiểu điều kiện cơ bản của khu vực nghiên cứu. _ Tìm hiểu công tác GĐGR tại khu vực. _ Điều tra diễn biến tài nguyên rừng và đất rừng trước và sau khi giao. _ Đánh giá hiệu quả của công tác GĐGR cho hộ gia đình. _ Đề xuất phương án GĐGR. _ Đề xuất biện pháp quản lý, bảo vệ rừng có hiệu quả. 3.3. Phương pháp nghiên cứu: 3.3.1. Thu thập thông tin thứ cấp : Dựa vào các báo cáo của địa phương, tài liệu chuyên ngành có liên quan bao gồm : _ Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội. 9
_ Lịch sử hình thành cộng đồng. _ Các hồ sơ GĐGR. _ Đặc điểm của khu rừng được giao. 3.3.2. Thu thập thông tin sơ cấp : _ Làm việc với các bên liên quan. _ Điều tra phỏng vấn hộ gia đình. _ Họp thôn, họp nhóm. 3.3.3. Phân tích xử lý số liệu : 3.3.3.1. Sử dụng một số công cụ phân tích : _ Phân tích SWOT. _ Đánh giá nhanh nông thôn có sự tham gia (PRA). 3.3.3.2. Phân tích sự hợp tác và mâu thuẫn của các bên liên quan trong công tác GĐGR cho hộ gia đình. 3.3.3.3. Sử dụng các bảng biểu để phân tích và tổng hợp kết quả nghiên cứu. 10
PHẦN 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 4.1. Điều kiện cơ bản của khu vực nghiên cứu: Ngày 30 tháng 9 năm 1981 xã Xuân Quang 2 được thành lập có 3 thôn: Phú Sơn, Triêm Đức, Phước Huệ . Xã Xuân Quang 2, là một xã miền núi của huyện Đồng Xuân, điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn. Hiện nay, xã có 4 thôn: thôn Phước Huệ, Kỳ Đu, Phú Sơn và thôn Triêm Đức, trong đó thôn Triêm Đức là thôn đi đầu trong công tác GĐ_GR của xã, cũng như là của huyện. 11