Đề thi học kì 2 môn Ngữ Văn 10 năm 2017-2018 có đáp án - Trường THPT Phan Ngọc Hiển

SỞ GD&ĐT CÀ MAU<br /> <br /> ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ II, NĂM HỌC 2017 – 2018<br /> <br /> TRƯỜNG THPT PHAN NGỌC HIỂN<br /> <br /> MÔN: NGỮ VĂN - KHỐI 10<br /> THỜI GIAN: 90 PHÚT<br /> Không kể thời gian giao đề<br /> <br /> I. PHẦN ĐỌC – HIỂU (3,0 điểm)<br /> Một người có hai chiếc bình lớn để chuyển nước. Một chiếc bình bị nứt nên khi gánh từ giếng về, nước<br /> trong bình chỉ còn một nửa. Chiếc bình lành rất tự hào về sự hoàn hảo của mình, còn chiếc bình nứt thấy<br /> dằn vặt, cắn rứt vì không hoàn thành nhiệm vụ.<br /> Một ngày nọ, chiếc bình nứt nói với ông chủ: “Tôi thực sự thấy xấu hổ về mình. Tôi muốn xin lỗi ông.”<br /> “Ngươi xấu hổ về chuyện gì?” – Người chủ hỏi.<br /> “Chỉ vì tôi nứt mà ông không được nhận đầy đủ những gì xứng đáng với công sức mà ông bỏ ra.” –<br /> Chiếc bình nứt nói.<br /> “Không đâu!” – Ông chủ trả lời. “Khi đi về, ngươi có chú ý tới luống hoa bên đường hay không? Ngươi<br /> không thấy hoa chỉ mọc bên đường phía của nhà ngươi sao? Ta biết được vết nứt của ngươi nên đã gieo<br /> hạt giống hoa bên phía ấy. Nếu không có ngươi, ngôi nhà của ta có ấm cúng và duyên dáng được thế này<br /> không?”<br /> Cuộc sống của chúng ta như chiếc bình nứt, không ai hoàn hảo cả.<br /> (Theo Quà tặng cuộc sống – NXB Trẻ, 2003)<br /> Câu 1 (0,5 điểm): Xác định phong cách ngôn ngữ của văn bản trên.<br /> Câu 2 (1,0 điểm): Hình ảnh vết nứt trên chiếc bình ẩn dụ cho điều gì?<br /> Câu 3 (1,0 điểm): Nhận xét về cách ứng xử của người gánh nước với chiếc bình nứt.<br /> Câu 4 (0,5 điểm): Trình bày suy nghĩ của em về bài học được rút ra từ câu chuyện trên.<br /> <br /> PHẦN II. LÀM VĂN (7,0 điểm)<br /> Câu 1 (2,0 điểm)<br /> Từ văn bản trong phần Đọc – hiểu về chiếc bình nứt, hãy viết một đoạn văn nghị luận ngắn (khoảng 200<br /> chữ) bàn về nhận định Cuộc sống của chúng ta như chiếc bình nứt, không ai hoàn hảo cả.<br /> Câu 2 (5,0 điểm)<br /> Phân tích đoạn thơ sau:<br /> [...] Cậy em em có chịu lời,<br /> Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa.<br /> Giữa đường đứt gánh tương tư,<br /> Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em.<br /> Kể từ khi gặp chàng Kim,<br /> Khi ngày quạt ước khi đêm chén thề.<br /> Sự đâu sóng gió bất kì,<br /> Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai.<br /> Ngày xuân em hãy còn dài,<br /> Xót tình máu mủ thay lời nước non.<br /> Chị dù thịt nát xương mòn,<br /> Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây.<br /> (Trao duyên trích Truyện Kiều, Nguyễn Du, Sách Ngữ văn lớp 10, tập 2)<br /> --------------HẾT--------------<br /> <br /> ĐÁP ÁN ĐỀ THI HỌC KÌ, NĂM HỌC 2017 - 2018<br /> Môn thi: Ngữ văn – khối 10<br /> I. PHẦN ĐỌC – HIỂU (3,0 ĐIỂM)<br /> Phần<br /> <br /> Câu<br /> <br /> I<br /> <br /> Nội dung<br /> <br /> Điểm<br /> <br /> ĐỌC HIỂU<br /> <br /> 3,0<br /> <br /> 1<br /> <br /> Phong cách ngôn ngữ: nghệ thuật<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> 2<br /> <br /> Hình ảnh vết nứt ẩn dụ cho những hạn chế, khiếm khuyết, không hoàn hảo trong mỗi người.<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> 3<br /> <br /> Cách ứng xử vừa bao dung, nhân hậu, sâu sắc. Ông đã biến vết nứt của chiếc bình – những khiếm<br /> khuyết hạn chế thành ưu điểm, hữu dụng.<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> Học sinh có thể nêu những bài học kinh nghiệm được rút ra từ câu chuyện trên:<br /> - Thái độ coi thường của chiếc bình lành đối với chiếc bình nứt là chưa đúng. Thái độ ấy gợi cho ta<br /> liên tưởng đến cách ứng xử vô cảm với những người kém may mắn.<br /> 4<br /> <br /> - Thái độ tự ti của chiếc bình nứt về những khiếm khuyết của bản thân. Từ đó bàn về việc con<br /> người nên có cách ứng xử như thế nào khi đối diện với khiếm khuyết của bản thân.<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> - Cách ứng xử của người gánh nước gợi cho chúng ta bài học về cách ứng xử bao dung, sẻ chia,<br /> nâng đỡ giúp những người kém may mắn.<br /> II<br /> 1<br /> <br /> LÀM VĂN<br /> Từ văn bản trong phần Đọc – hiểu về chiếc bình nứt, hãy viết một đoạn văn nghị luận ngắn (khoảng<br /> 200 chữ) bàn về nhận định Cuộc sống của chúng ta như chiếc bình nứt, không ai hoàn hảo cả.<br /> <br /> 7,0<br /> 2,0<br /> <br /> a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn<br /> - Học sinh có thể trình bày đoạn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng – phân – hợp, móc xích hoặc<br /> song hành. Đầu đoạn viết lùi vào, chữ đầu đoạn viết hoa, có dấu chấm hết đoạn; tránh nhầm sang 0,25<br /> trình bày hình thức bài văn.<br /> - Đảm bảo dung lượng đoạn văn: 200 chữ khoảng 1-1,5 trang giấy thi).<br /> b. Đoạn văn lập luận chặt chẽ, có mở đoạn, thân đoạn và kết đoạn.<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> c. Triển khai các vấn đề cần nghị luận rõ ràng:<br /> Vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí luận và dẫn chứng; rút ra bài học nhận<br /> thức và hành động.<br /> Trình bày quan điểm cá nhân với lập luận chặt chẽ, có sức thuyết phục, không đi ngược lại những<br /> giá trị đạo đức và nhân văn cao đẹp (1,25 điểm)<br /> * Mở đoạn: nêu vấn đề cần nghị luận: trong cuộc sống, không ai hoàn hảo.<br /> * Thân đoạn:<br /> - Giải thích “chiếc bình nứt”, hoàn hảo.<br /> Giải thích khái niệm hoàn hảo để thấy được: trong cuộc sống, tất cả mọi người đều có khát vọng<br /> hướng đến sự hoàn hảo; mỗi người tùy vào tính cách, quan điểm sống khác nhau, có thể nhìn nhận<br /> về các mức độ hoàn hảo của sự việc khác nhau. Tuy nhiên thực tế, chúng ta lại là “Chiếc bình nứt”<br /> không hoàn hảo.Chiếc bình nứt là khiếm khuyết, thất bại, vấp ngã, sai lầm…<br /> - Trình bày quan điểm của bản thân: Mỗi cá nhân đều có những hạn chế, nhược điểm. Điều quan<br /> <br /> 1,0<br /> <br /> trọng là phải biết hạn chế, khắc phục nhược điểm, biến điểm yếu thành điểm mạnh. Cần có thái độ<br /> bao dung khi đứng trước lỗi lầm, thiếu sót của người khác.<br /> - Bàn mở rộng.<br /> - Nêu bài học nhận thức và hành động. chúng ta không hoàn hảo vì thế, chúng ta phải không ngừng<br /> học tập để phù hợp, theo kịp sự tiến bộ của xã hội.<br /> * Kết đoạn: Bài học cho bản thân và những người xung quanh về vấn đề lựa chọn việc làm và thái<br /> độ, quan điểm, cách đánh giá công việc để đạt đến cuộc sống hoàn hảo theo cách riêng của mỗi<br /> người.<br /> d. Chính tả, dùng từ, đặt câu<br /> Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp tiếng Việt.<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> e. Sáng tạo<br /> Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề cần nghị luận.<br /> 2<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> Cảm nhận đoạn thơ trong đoạn trích Trao duyên (Truyện Kiều – Nguyễn Du)<br /> <br /> 5,0<br /> <br /> a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận<br /> Mở bài giới thiệu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát được vấn đề.<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> b. Xác định vấn đề cần nghị luận<br /> Xác định đúng vấn đề nghị luận: Từ bối cảnh trao duyên đã làm nổi bật tâm trạng, nỗi đau và vẻ 0,25<br /> đẹp tâm hồn Thúy Kiều qua đoạn trích.<br /> c. Triển khai vấn đề cần nghị luận<br /> Vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng.<br /> <br /> 0,25<br /> <br /> * MB: Giới thiệu tác giả Nguyễn Du, tác phẩm Truyện Kiều, đoạn trích Trao duyên trích (vị trí,<br /> tóm tắt đoạn trích). Trích thơ<br /> <br /> 0,5<br /> <br /> Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm phù hợp; thể hiện được cảm nhận sâu<br /> sắc và các luận điểm được triển khai theo trình tự hợp lý, có sự liên kết chặt chẽ; vận<br /> dụng tốt các thao tác lập luận (trong đó phải có thao tác phân tích, bình giảng, so sánh);<br /> kết hợp chặt chẽ giữa lý lẽ và đưa dẫn chứng.<br /> * TB: Cần trình bày các ý sau: (2,0đ)<br /> 1. Giới thiệu chung: vị trí đoạn trích, nội dung,...<br /> 2. Phân tích<br /> HS có thể phân tích các ý sau:<br /> - Hai câu thơ đầu: Lời nhờ cậy<br /> + Đây là lời nhờ cậy, tác giả đã đặt Thúy Kiều vào hoàn cảnh éo le để nàng tự bộc lộ<br /> tâm trạng, nhân cách của mình. Kiều buộc phải trao duyên, nàng làm như vậy là thực<br /> hiện một chuyện tế nhị, khó nói. (Phân tích rõ từ "cậy", từ "chịu" để thấy được Thúy<br /> Kiều hiểu hoàn cảnh của Thúy Vân, nàng ý thức được việc mình nói ra mang tính chất<br /> rất hệ trọng, việc nàng nhờ cậy có thể làm em lỡ cả đời)<br /> + Khung cảnh "em" – "ngồi", "chị" - "lạy", "thưa". Ở đây có sự đảo lộn ngôi vị của hai<br /> chị em trong gia đình, diễn tả việc nhờ cậy là vô cùng quan trọng, thiêng liêng, nghiêm<br /> <br /> 2,5<br /> <br /> túc.<br /> Thúy Kiều là người khéo léo, thông minh, tế nhị, kín đáo, coi trọng tình nghĩa.<br /> - 6 câu tiếp: Lời giãi bày nỗi lòng mình<br /> + Thúy Kiều nói về hoàn cảnh éo le của mình<br /> + Kiều nói vắn tắt về mối tình đẹp nhưng dang dở với Kim Trọng (điệp từ "khi" nhấn<br /> mạnh tình yêu sâu nặng, gắn bó bền chặt của Kim-Kiều.)<br /> + Nàng nhắc đến các biến cố đã xảy ra khiến Kiều không thể tiếp tục cuộc tình của<br /> mình.<br /> + Kiều xin em hãy "chắp mối tơ thừa" để trả nghĩa cho chàng Kim.<br /> - Bốn câu tiếp: Lời thuyết phục.<br /> + Thúy Kiều thuyết phục em nhờ vào lí lẽ:<br /> + Nhờ vào tuổi xuân của em<br /> + Nhờ vào tình máu mủ chị em<br /> + Dù đến chết Kiều vẫn ghi ơn em, biết ơn sự hi sinh của em.<br /> Đó là những lời nói, lí lẽ khéo léo, tinh tế làm tăng tính thuyết phục của lời nói, tạo tính<br /> chất lời nói thiết tha, kín kẽ, tế nhị. Giọng thơ khẩn khoản, cách ngắt nhịp thơ đem lại<br /> sắc thái trang trọng.<br /> - Nghệ thuật: + Miêu tả tinh tế nội tâm nhân vật<br /> + Ngôn từ chọn lọc, sử dụng nhiều biện pháp tu từ.<br /> *KB: Khẳng định lại nội dung, nghệ thuật, khẳng định tài năng của tác giả.<br /> <br /> 0,5đ<br /> <br /> d. Chính tả, dùng từ, đặt câu Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp tiếng Việt. 0,25<br /> <br /> e. Sáng tạo Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề cần nghị luận.<br /> TỔNG ĐIỂM: 10,0<br /> <br /> 0,5<br /> <br />