intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Đề xuất đổi mới việc cung ứng dịch vụ trong lĩnh vực tư pháp trong điều kiện xã hội hóa theo chiến lược cải cách tư pháp

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

36
lượt xem
1
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết tìm hiểu đặc trưng của dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp; một số giải pháp đổi mới cung ứng dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Đề xuất đổi mới việc cung ứng dịch vụ trong lĩnh vực tư pháp trong điều kiện xã hội hóa theo chiến lược cải cách tư pháp

  1. Soá thaùng 1/2017 - Naêm thöù Möôøi Hai ĐỀ XUẤT ĐỔI MỚI VIỆC CUNG ỨNG DỊCH VỤ TRONG LĨNH VỰC TƯ PHÁP TRONG ĐIỀU KIỆN XÃ HỘI HÓA THEO CHIẾN LƯỢC CẢI CÁCH TƯ PHÁP Trần Thu Hường1 Tóm tắt: Cung cấp dịch vụ công là một trong những chức năng cơ bản của Nhà nước. Dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp là những hoạt động đáp ứng nhu cầu thực hiện và bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của công dân. Kết quả thực hiện dịch vụ công góp phần bảo vệ pháp luật, duy trì công bằng, công lý trong xã hội, xây dựng và củng cố mối quan hệ hợp tác giữa Nhà nước và công dân. Việc đổi mới cung ứng dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp là nhiệm vụ được đặt ra trong Chiến lược cải cách tư pháp hướng tới mục tiêu xây dựng nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, phụng sự nhân dân, phụng sự Tổ quốc với các giải pháp tiếp tục hoàn thiện pháp luật, xây dựng mô hình cung cấp dịch vụ công hợp lý trên cơ sở xã hội hóa, hoàn thiện các điều kiện, tiêu chuẩn hành nghề và tăng cường quản lý nhà nước đối với việc cung cấp dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp. Từ khóa: Dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp; Đổi mới cung ứng dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp; Xã hội hóa dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp; Hoàn thiện pháp luật về xã hội hóa dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp. Nhận bài: 10/10/2016; Hoàn thành biên tập:25/11/2016; Duyệt đăng: 20/12/2016 Recommendation on Renovating Justice Services Delivery in the Context of Socialization Under the Justice Reform Stagety. Abstract: Providing public services is one of the basic functions of the State. Provision of public services in judicial areas are activities in support of the guarantee and exercise of the legitimate rights and interests of citizens. The provision of public services contributes to protecting the law, maintaining equality and justice in the society and building and strengthening the cooperation between the State and citizens. The renovation of public service provision in judicial areas is the task set out in the Judicial reform Strategy aiming to build a transparent and strong justice system which serves the People and the Fatherland with solutions to continue completing the law, building models for reasonable provision of public services on the basis of socialization, completing the conditions and standards of practice and strengthening the State management in the provision of public services in judicial areas. Keywords: Public services in judicial areas; Renovating the deliveration of public services in judicial areas; Socialization of public services in judicial areas; Improving law on socialization of publice services in judicial areas Received: Oct 10th, 2016; Editingcompleted: Nov 25th, 2016; Accepted for publication: Dec 20 th, 2016. Dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp là những chuẩn chuyên môn kỹ thuật, quy trình, thủ tục hoạt động phục vụ cho việc bảo đảm và thực hiện theo quy định của pháp luật. quyền và lợi ích chính đáng của công dân nhằm 1. Đặc trưng của dịch vụ công trong lĩnh bảo vệ pháp luật, duy trì công bằng, công lý trong vực tư pháp xã hội do các cơ quan trong bộ máy nhà nước thực Dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp cũng hiện hoặc ủy quyền cho các tổ chức, cá nhân đủ mang các đặc điểm cơ bản của dịch vụ công điều kiện thực hiện theo các nguyên tắc, tiêu nói chung như có tính chất xã hội, việc cung 1 P. Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Tư pháp 9
  2. HOÏC VIEÄN TÖ PHAÙP ứng dịch vụ công không thông qua quan hệ thị như phòng ngừa các vi phạm có thể ảnh hưởng trường đầy đủ, Nhà nước chịu trách nhiệm quyền và lợi ích chính đáng của mình. Việc mỗi trước xã hội, bảo đảm tính công bằng và hiệu người dân bảo vệ được quyền và lợi ích chính quả... Đồng thời, dịch vụ công trong lĩnh vực đáng của mình không chỉ có ý nghĩa đối với cá tư pháp cũng có những đặc điểm riêng gắn với nhân của người có liên quan mà qua đó còn tạo hoạt động xét xử, thực hiện và bảo vệ pháp được niềm tin chung của cộng đồng vào công lý, luật. Cụ thể như sau: công bằng, tạo nên ý thức và ứng xử theo quy Thứ nhất, dịch vụ công trong lĩnh vực tư định của pháp luật, bảo đảm cho pháp luật được pháp là dịch vụ phục vụ các nhu cầu cơ bản, thực thi trên thực tế. thiết yếu của người dân mà các nhu cầu, cơ bản Thứ ba, chủ thể thực hiện dịch vụ công thiết yếu này là cơ sở cho việc bảo đảm thực trong lĩnh vực tư pháp là các cơ quan tư pháp hiện các quyền và lợi ích chính đáng của công được tiếp cận theo phạm vi rộng, không chỉ dân. Tương tự như dịch vụ công nói chung, trực tiếp là Tòa án, Viện kiểm sát, cơ quan tổ dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp không tạo chức thuộc hệ thống hành pháp (như cơ quan ra sản phẩm hàng hóa dưới dạng hiện vật mà là điều tra; cơ quan thi hành án dân sự; cơ quan tư các lợi ích nhằm thỏa mãn nhu cầu của cá pháp của ngành tư pháp) mà còn bao gồm các nhân, tổ chức thụ hưởng dịch vụ. Trong lĩnh tổ chức nghề nghiệp nằm ngoài quyền lực nhà vực tư pháp, xuất phát từ đặc trưng tư pháp là nước được Nhà nước ủy quyền hoặc cho phép bảo vệ pháp luật2, dịch vụ công trong lĩnh vực thực hiện các dịch vụ công trong lĩnh vực tư tư pháp là cơ sở để bảo vệ quyền công dân, bảo pháp như các tổ chức hành nghề của Luật sư, vệ và thực hiện pháp luật. Thông qua việc sử Công chứng viên, giám định tư pháp, Thừa dụng các dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp, phát lại. Nghị quyết số 49-NQ/TW coi đây là người dân có thể bảo vệ được lợi ích của mình hệ thống các thiết chế bổ trợ tư pháp. Các thiết bằng các cơ chế phòng ngừa, thực hiện hoặc là chế bổ trợ tư pháp này có thể được vận hành đưa ra yêu cầu để các cơ quan Nhà nước thực bởi các tổ chức, cá nhân khi đáp ứng đầy đủ hiện nghĩa vụ đối với việc bảo đảm các quyền các điều kiện do pháp luật đặt ra. và lợi ích chính đáng của công dân được thực Thứ tư, việc thực hiện các dịch vụ công hiện trên thực tế. trong lĩnh vực tư pháp không chỉ phải tuân thủ Thứ hai, lợi ích chung của xã hội mà dịch vụ các quy trình, tiêu chuẩn chuyên môn, nghiệp công trong lĩnh vực tư pháp hướng đến là nhằm vụ chuyên ngành mà còn phải bảo đảm phù bảo vệ pháp luật, duy trì công bằng, công lý, lẽ hợp với các nguyên tắc, quy định tố tụng, thực phải trong xã hội. Như đã phân tích ở trên, tư hiện quyền tư pháp. Do dịch vụ công bắt nguồn pháp gắn với việc bảo vệ pháp luật, qua đó duy từ chức năng phục vụ của Nhà nước, gắn với trì công bằng, công lý, lẽ phải trong xã hội thông trách nhiệm của Nhà nước nên việc cung ứng qua hoạt động trung tâm là xét xử cùng với các các dịch vụ công dù do chủ thể nào thực hiện hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án và thì cần phải bảo đảm chất lượng theo những các hoạt động bổ trợ tư pháp khác. Các hoạt tiêu chuẩn nhất định với các quy trình, cách động này được thực hiện hướng đến nhu cầu của thức, tiêu chí thực hiện dịch vụ công3. Các dịch người dân trong thực hiện pháp luật, bảo vệ cũng vụ công trong lĩnh vực tư pháp được thực hiện 2 Bộ Tư pháp (2013), Cải cách tư pháp - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn, Chuyên đề phục vụ nghiên cứu tổng kết 30 năm đổi mới của Hội đồng lý luận Trung ương, Hà Nội. 3 Wolf Sauter (2015), Public services in EU Law [Dịch vụ công trong pháp luật của EU], Cambridge University Press, 2015 10
  3. Soá thaùng 1/2017 - Naêm thöù Möôøi Hai gắn với quyền tư pháp mà trung tâm là hoạt Cùng một hoạt động có thể được điều chỉnh động xét xử, đưa ra phán quyết của Tòa án. bởi các văn bản pháp lý ở các lĩnh vực khác 2. Một số giải pháp đổi mới cung ứng nhau và theo các mặt bằng pháp lý khác nhau. dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp Chẳng hạn, hoạt động thi hành án dân sự của Cung cấp dịch vụ công là một trong những Thừa phát lại do Luật Thi hành án dân sự điều chức năng cơ bản của Nhà nước. Dịch vụ công chỉnh, hoạt động tống đạt giấy tờ được thực trong lĩnh vực tư pháp với các đặc trưng của hiện theo các quy định tố tụng và hoạt động vi mình có vai trò hết sức quan trọng, đáp ứng bằng được điều chỉnh ở cấp độ Nghị định. Do nhu cầu của người dân trong việc thực hiện và đó, để đáp ứng yêu cầu đổi mới việc cung cấp bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của mình gắn với nâng cao chất lượng dịch vụ công, cần cũng như góp phần vào việc bảo vệ pháp luật, thiết phải tiếp tục hoàn thiện pháp luật để tạo tạo niềm tiên và ý thức tuân thủ pháp luật, xây cơ sở pháp lý cho việc cung cấp dịch vụ công dựng và củng cố mối quan hệ giữa công dân trong lĩnh vực tư pháp theo hướng phục vụ tốt với nhau và giữa Nhà nước với công dân. Việc hơn nhu cầu của xã hội. đổi mới và nâng cao chất lượng cung ứng dịch Hai là xây dựng mô hình cung cấp dịch vụ công là hết sức cần thiết và cần quan tâm vụ công hợp lý trên cơ sở xã hội hóa, huy thực hiện đến một số giải pháp sau sau: động các nguồn lực trong xã hội phục vụ tốt Một là tiếp tục hoàn thiện cơ sở pháp lý hơn nhu cầu của người dân và thực hiện cho việc cung ứng dịch vụ công trong lĩnh trách nhiệm của Nhà nước trước xã hội vực tư pháp Xã hội hóa dịch vụ công (XHHDVC) nói Trong bối cảnh xây dựng Nhà nước hiện chung và XHHDVC trong lĩnh vực tư pháp nói đại, tăng cường vai trò xã hội của Nhà nước thì riêng trong lĩnh vực tư pháp là một cách thức dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp có sự biến tổ chức lại việc cung ứng dịch vụ công, xây đổi, phát triển phù hợp với điều kiện kinh tế - dựng mô hình cung cấp dịch vụ công hợp lý xã hội và khả năng đáp ứng yêu cầu cung cấp trên cơ sở phân định giữa quản lý và thị trường, dịch vụ công của xã hội. Trong thời gian qua, giữa vai trò, trách nhiệm của Nhà nước và khả pháp luật về cung cấp dịch vụ công trong lĩnh năng tham gia của xã hội trong cung ứng dịch vực tư pháp đã được đẩy mạnh hoàn thiện theo vụ công. Thực tế cho thấy quá trình xã hội hóa yêu cầu cải cách tư pháp được xác định tại các dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp đã Nghị quyết số 48- NQ/TW ngày 24/5/2006 của phân công lại việc thực hiện và cung cấp các Bộ Chính trị về Chiến lược xây dựng và hoàn dịch vụ công. Nhà nước xác định đúng các thiện hệ thống pháp luật đến năm 2010, định công việc Nhà nước cần thực hiện và những hướng 2020 và Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày công việc có thể do xã hội thực hiện đã được 2/6/2006 chỉ rõ: “từng bước xã hội hóa các được chuyển giao cho xã hội thực hiện. Kết hoạt động bổ trợ tư pháp”. Nhiều văn bản luật quả là Nhà nước có điều kiện tập trung hơn vào đã được ban hành như Luật luật sư, Luật công các công việc của mình và huy động được các chứng, Luật giám định tư pháp, Luật trợ giúp nguồn lực trong xã hội để cung cấp các dịch vụ pháp lý và gần đây nhất là Luật bán đấu giá tài công. Người dân có điều kiện tiếp cận với dịch sản, trong đó đã quy định về việc cung cấp dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp thuận lợi hơn, vụ công trong lĩnh vực tư pháp theo yêu cầu phù hợp với nhu cầu đa dạng của cá nhân hơn, quản lý nhà nước và phục vụ xã hội. Tuy qua đó góp phần tạo ra những điều kiện tốt hơn nhiên, với quá trình phát triển kinh tế - xã hội cho việc tuân thủ pháp luật, phòng ngừa vi thì pháp luật về cung ứng dịch vụ công trong phạm pháp luật, đồng thời, sự tham gia của các lĩnh vực tư pháp cũng còn những bất cập, hạn tổ chức, cá nhân ngoài nhà nước làm giảm sức chế về tính toàn diện, khả thi, tính thống nhất. ép về cung cấp dịch vụ công lên các cơ quan 11
  4. HOÏC VIEÄN TÖ PHAÙP nhà nước và qua đó giúp cho Nhà nước có thể chức, cá nhân trong xã hội tham gia cung cấp tập trung nguồn lực cho việc thực hiện các dịch vụ công mà còn là trách nhiệm của các tổ công việc thuộc chức năng của Nhà nước, tập chức, cá nhân trong khu vực Nhà nước. Yêu trung nguồn lực để mở rộng, nâng cao chất cầu này được thể hiện ở ý thức thượng tôn lượng dịch vụ tại những địa phương và khu vực pháp luật cũng như những ràng buộc trách ngoài nhà nước chưa thu hút được sự tham gia nhiệm vật chất của người hành nghề với của các tổ chức, cá nhân. khách hàng. Các tiêu chuẩn cụ thể cần được Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường thì xác định ở các tiêu chí về sự tuân thủ pháp cung cấp dịch vụ công cũng được coi là một luật, không bị xử lý kỷ luật, không bị truy cứu hình thức đầu tư tìm kiếm lợi nhuận. Mặt trách nhiệm hình sự, không bị xử lý vi phạm khác, quá trình xã hội hóa cũng là quá trình hành chính... làm cho các hoạt động dịch vụ công được vận Đồng thời, thống nhất thực hiện chế độ hành theo cơ chế thị trường. Theo đó vai trò bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp đối với quản lý của Nhà nước là để bảo đảm việc cung những người hành nghề cung cấp các loại cấp dịch vụ công theo đúng bản chất, chức dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp và coi năng xã hội. Nhà nước có trách nhiệm trong đây là một trong những điều kiện hành nghề. việc khuyến khích, huy động các nguồn lực Mặc dù pháp luật đã có quy định rất cụ thể về trong xã hội tham gia vào việc cung cấp dịch quy trình, thủ tục thực hiện các dịch vụ công vụ công theo nhiều hình thức khác nhau, trong nhằm kiểm soát chất lượng, hạn chế các sai đó khuyến khích việc cung cấp dịch vụ công phạm nhưng trên thực tế dù không muốn vì mục đích xã hội, phi lợi nhuận với các cơ nhưng có thể những sai sót, rủi ro vẫn có thể chế hỗ trợ, ưu đãi thuận lợi hơn cho các hình xảy đến trong quá trình cung cấp các dịch vụ thức này. công. Những sai sót, rủi ro này có thể ảnh Ba là, bảo đảm chất lượng cung cấp dịch hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích chính vụ công trong lĩnh vực tư pháp trên cơ sở đáng của người thụ hưởng dịch vụ công, trong hoàn thiện các điều kiện, tiêu chuẩn hành đó có những lĩnh vực liên quan trực tiếp đến nghề những lợi ích vật chất cụ thể như bán đấu giá Trước hết, phải quy định đầy đủ về các tài sản, công chứng, giám định tư pháp, thừa điều kiện, tiêu chuẩn chuyên môn, nghiệp vụ phát lại... Hiện nay, pháp luật đã quy định về của người cung cấp dịch vụ công trong lĩnh trách nhiệm mua bảo hiểm nghề nghiệp của vực tư pháp. Việc tham gia cung cấp dịch vụ các văn phòng công chứng cho các công công trong lĩnh vực tư pháp phải được thực chứng viên của văn phòng nhưng phải tiếp tục hiện theo các điều kiện về chuyên môn nghiệp nghiên cứu việc áp dụng chế độ bảo hiểm vụ được pháp luật quy định. Người hành nghề trách nhiệm nghề nghiệp thống nhất chung phải am hiểu đầy đủ về chuyên môn, kỹ thuật cho những người cung cấp dịch vụ công thuộc cũng như vận dụng trong thực tiễn để đáp ứng khu vực Nhà nước để tăng cường trách nhiệm với nhu cầu hết sức phong phú, đa dạng xã của cá nhân các công chức, viên chức tham hội. Yêu cầu này được thể hiện ở trình độ đào gia vào việc cung cấp dịch vụ công trong lĩnh tạo về pháp luật, đào tạo về kỹ năng nghề vực tư pháp, góp phần giảm dần sự bao cấp nghiệp và kinh nghiệm thực tiễn áp dụng pháp của Nhà nước đối với việc cung cấp dịch vụ luật trong lĩnh vực hành nghề. công. Cùng với đó, các điều kiện, tiêu chuẩn Ngoài ra, do là lĩnh vực hành nghề đặc hành nghề phải bao gồm trách nhiệm của thù, hoạt động cung cấp dịch vụ công trong người cung cấp dịch vụ công trong lĩnh vực lĩnh vực tư pháp được coi như là các ngành tư pháp. Trách nhiệm này không chỉ của các tổ nghề “có điều kiện”. Bên cạnh các tiêu chuẩn, 12
  5. Soá thaùng 1/2017 - Naêm thöù Möôøi Hai điều kiện hành nghề của cá nhân thì các điều các dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp trên kiện cho việc thành lập và hoạt động của các cơ sở bảo đảm sự tham gia của các tổ chức xã tổ chức cung ứng dịch vụ công cũng là một hội – nghề nghiệp (hay còn gọi là các hội trong những yếu tố quan trọng quyết định đến nghề nghiệp) trong lĩnh vực tư pháp. Các tổ việc bảo đảm chất lượng dịch vụ công. Vì chức này ban hành các quy tắc, chuẩn mực để vậy, các tổ chức hành nghề cần bảo đảm các các thành viên tuân thủ và thông qua hoạt điều kiện về trụ sở, trang thiết bị và phương động của mình để giám sát, theo dõi và bảo tiện làm việc, cũng như nhân sự để hỗ trợ cho đảm các thành viên tuân thủ theo đúng quy việc tổ chức cung ứng dịch vụ công trong định của pháp luật. Đây là yếu tố hết sức quan lĩnh vực tư pháp một cách chuyên nghiệp, trong khi việc cung cấp các dịch vụ công hiệu quả, tuân thủ đúng và đầy đủ các quy trong lĩnh vực tư pháp không chỉ trực tiếp định pháp luật. phục vụ cho lợi ích của người thụ hưởng mà Bốn là, tăng cường quản lý nhà nước đối còn phục vụ cho các lợi ích, trật tự chung của với việc cung ứng dịch vụ công xã hội./. Quản lý nhà nước đối với việc cung ứng Tài liệu tham khảo dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp có một Bộ Tư pháp, Chuyên đề lý luận: Cải cách vai trò hết sức quan trọng trong việc bảo đảm tư pháp – Một số vấn đề lý luận và thực tiễn, các dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp phát Hà Nội – 2013. triển theo đúng định hướng của Nhà nước, Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá IX phục vụ tốt hơn nhu cầu của người dân. Trước (2006), Báo cáo chính trị tại Đại hội đại biểu hết, các cơ quan nhà nước có thẩm quyền cần toàn quốc lần thứ X của Đảng, Văn kiện Đại chủ động trong việc xây dựng, hoạch định hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, NXB Chính chính sách về phát triển dịch vụ công trong trị quốc gia, Hà Nội. lĩnh vực tư pháp, đề xuất các chính sách Bộ Nội vụ, Tài liệu bồi dưỡng ngạch khuyến khích xã hội hóa nhằm thu hút các tổ chuyên viên chính – ban hành kèm theo Quyết chức, cá nhân trong việc tham gia cung ứng định số 2367/QĐ-BNV ngày 31/12/2013. các dịch vụ sự nghiệp công lập. Cùng với đó, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai các cơ quan nhà nước cũng bảo đảm thực hiện đoạn 2011-2020, Văn kiện Đại hội Đảng toàn đầy đủ trách nhiệm của mình trong việc định quốc lần thứ XI, NXB Chính trị quốc gia. hướng, đề xuất và thực hiện các biện pháp Lê Chi Mai (2003), Cải cách dịch vụ công phát triển hành nghề cung ứng dịch vụ công, ở Việt Nam, NXB Chính trị quốc gia, 2003 đầu tư cho công tác đào tạo, bồi dưỡng hành Chu Văn Thành (2007), Dịch vụ công - đổi nghề với các nội dung, thời gian đào tạo bảo mới quản lý và tổ chức cung ứng dịch vụ công, đảm đủ các yêu cầu, tiêu chuẩn về chuyên Nhà xuất bản chính trị quốc gia, Hà Nội - môn nghiệp vụ. Trong điều kiện xã hội hóa 2007. dịch vụ công trong lĩnh vực tư pháp, với sự Chu Văn Thành (2007), Dịch vụ công - đổi tham gia của các tổ chức, cá nhân trong xã hội mới quản lý và tổ chức cung ứng dịch vụ công, thì vấn đề thanh tra, kiểm tra có một ý nghĩa Nhà xuất bản chính trị quốc gia, Hà Nội – 2007. hết sức quan trọng. Việc thanh tra, kiểm tra Wolf Sauter (2015), Public services in EU phải được thực hiện theo đúng quy định pháp Law [Dịch vụ công trong pháp luật của EU], luật, triển khai có định kỳ và gắn với các tiêu Cambridge University Press, 2015 chí, điều kiện cụ thể cho việc đánh giá chất World Bank (1997), World Development lượng của các dịch vụ công được cung cấp. Report 1997: The State in Changing World, Đồng thời, tạo ra sự phối hợp, chia sẻ trách https://openknowledge.worldbank.org/handle/ nhiệm trong việc quản lư hành nghề cung cấp 10986/5980, truy cập ngày 15 /12/2015 13
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2