Đếm Máu - (6a)

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

43
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trời ở vùng này thay đổi rất nhanh chóng cho nên đã có tục ngữ "Sky of New England" : hôm qua bão nay trời trong vắt: ("New England": tên gọi các tiểu bang Đông Bắc HKỳ: Maine, New Hampshire, Vermont, Massachusetts, Connecticut - dân ở vùng này có lối sống hơi khác các nơi khác: họ là gốc gác tạo lập xứ này). Nay ta tiếp tục câu chuyện máu cuối tuần...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đếm Máu - (6a)

Đếm Máu - (6a) Chào qúy bạn sáng chủ nhật 4 th 11, 2007: Sau cơn mưa hôm qua, hôm nay trời hửng sáng; đời hôm qua u tối, hôm nay lại màu hồng (xin lỗi, trời màu xanh - "Da trời ai nhuộm mà xanh ngắt ") ... Trời ở vùng này thay đổi rất nhanh chóng cho nên đã có tục ngữ "Sky of New England" : hôm qua bão nay trời trong vắt: ("New England": tên gọi các tiểu bang Đông Bắc HKỳ: Maine, New Hampshire, Vermont, Massachusetts, Connecticut - dân ở vùng này có lối sống hơi khác các nơi khác: họ là gốc gác tạo lập xứ này). Nay ta tiếp tục câu chuyện máu cuối tuần... Bài truớc lại đánh máy sai: "sách cũ gọi là "aleukemic" leukemia : tức là ung thư máu mà số máu trắng lại GIẢM (A-leukemnic) chứ không tăng vọt như bình thường" Xin đọc "GIẢM (A-leukemic) chứ không tăng vọt" (A- : không - leukemia: ung thư máu mà không nhìn ra là ung thư máu).
Thường thường thì trong leukemia (ung thư máu) bởi vì tăng sinh không kiểm soát được cuả tế bào máu (cũng như các ung thư khác: vú , phổi), các tế bào phải tăng rất nhanh chóng. Nhưng trong trường hợp ung thư máu, thì có khi đếm máu thấy xuống rất thấp: vì tủy xương đã bị ung thư tràn ngập: tế bào máu bình thường đang bị tế bào ung thư chiếm hết chỗ tại tủy xương. Thật sự ra thì cơ chế không đơn giản như vậy: vì ung thư đã bắt nguồn từ tế bào mầm (stem cell) của tủy, và cơ chế ung thư đã ngưng hẳn (shut off) ngay cả việc chế tạo tế bào máu bình thường. Trong trường hợp tủy hóa sợi (myelofibrosis) thì còn môt. cơ chế khác nữa, mà ta đoán rằng đang có sự sai hỏng trong môi trường sống ("environment") cuả tủy - tức là sự sai hỏng không dính líu gì đến chính tế bào máu. Sở dĩ có sự nghi ngờ như thế vì chẳng hạn ung thư não (brain tumors) không phải là ung thư cuả tế bào thần kinh (neurons), nhưng chỉ là ung thư của những tế bào "nâng đỡ" (support) các tế bào thần kinh. Những tế bào này hình sao (cho nên gọi là astrocytoma - ASTRO: ngôi sao). Vì thế theo các phân loại - classifications cũ trong pathology thì astrocytomas của não đươc. "chia" ra là 4 mức độ dữ (malignant): từ độ 1, 2 đến 3, 4. Mức độ dữ nhất - mức độ 3 hay 4: thì thường "đổi tên" là G.B.: Glioblastoma multiforme- bởi vì dưới kính viển vi, tế bào ung thư không còn giống nhau nữa mà hơi thiên hình vạn trạng : MULTI- FORME).
Vì thế trong myelofibrosis: thì khi lấy tủy xương rất khó: vì tủy đã hoá sợi, không hút tủy ra được nưã : y khoa ở Mỹ gọi là "dry tap". Khi thấy dry tap, thì một là y sĩ không biết cách lấy tủy, cho nên đâm sai chỗ, lấy tủy ra không được. Còn nếu kim đã đâm vào tủy mà vẫn không lấy tủy ra được thì chỉ có vài cơ chế: hoặc là myelofibrosis, hoặc là ung thư máu đã tràn ngập (packed marrow), hoặc là môt. loại ung thư nào đó (ung thư phổi, vú ..."solid tumors") đã thấm nhập hoàn toàn tủy xương). Thường chả có cái gì khác cả. Vì thế, trong tay lành nghề, đã lấy hàng nghìn tủy xương, mà thấy "dry tap", thì rất nguy ... Trong trường hợp "không hút được" (dry tap) (tức là không hút - aspirate- được tủy thì vẫn sinh thiết được (biopsy được) tủy: và nhìn dưới kính hiển vi nhuộm bằng Hematoxylin Eosin (H&E) mà thôi thì phải thấy ngay ... Thường thường "dry tap" thì chả ai sống quá sáu tháng hoặc cứ thế phải truyền máu, đến khi tủy suy hỏng hẳn (bone marrow failure), cuối cũng cũng không cứu đuợc ... Note: Trong y khoa có lắm chỗ vì y khoa hiện còn "bí", chả có cách nói nào hay hơn, thì phải đành dùng một chữ nào đó để mô tả ..."Tủy hoá sợi" "myelofibrosis" là một thí dụ điển hình: nói là hoá sợi vì ngày xưa nhìn duới kính hiển vi thấy sợi (và nhuộm màu đặc biệt - special stain - thấy sợi).
Nhưng nói như thế trong bụng cũng không hoàn toàn đồng ý : vì ta biết rằng những bnhân này, đến giai đoạn cuối: có thể "biến chuyển" thành ung thư máu (đa số myelofibrosis: tủy "tàn" dần "kiệt quệ" dần rồi tủy chết) - Có một số ít b.nhân lại ngược lại : - bùng lên thành ung thư máu: tế bào máu tăng cao rất nhanh, trong vòng vài ngày). Vậy thì hoá sợi có thể chỉ là môt. phản ứng, chứ không phải đích thực là nguyên do... Nhưng không có chữ gì hay hơn, thì đành phải dùng trong lúc tạm thời, rồi đổi sau ... "Không có chữ gì hay hơn" hoặc "lối mòn ngõ cũ" thường xảy ra trong y khoa, xin coi bài sau sẽ rõ ... Bs Nguyễn Tài Mai