Điều trị nội khoa - HO RA MÁU

Chia sẻ: Ashdkajd Daksdjk | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

156
lượt xem 19
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu: 1. Nêu được định nghĩa ho ra máu và phân biệt với ói ra máu. 2. Nêu được các nguyên nhân ho ra máu thường gặp. 3. Mô tả được các triệu chứng lâm sàng của ho ra máu. 4. Nêu được các nguyên tắc điều trị ho ra máu. 5. Nêu được 4 yếu tố tiên lượng của ho ra máu. I-ĐỊNH NGHĨA: Ho ra máu là ho khạc ra máu có nguồn gốc từ dưới thanh quản. Cần phân biệt với các trường hợp chảy máu từ tai-mũi-họng và xuất huyết tiêu hóa trên. Một số...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Điều trị nội khoa - HO RA MÁU

HO RA MAÙU Muïc tieâu: 1. Neâu ñöôïc ñònh nghóa ho ra maùu vaø phaân bieät vôùi oùi ra maùu. 2. Neâu ñöôïc caùc nguyeân nhaân ho ra maùu thöôøng gaëp. 3. Moâ taû ñöôïc caùc trieäu chöùng laâm saøng cuûa ho ra maùu. 4. Neâu ñöôïc caùc nguyeân taéc ñieàu trò ho ra maùu. 5. Neâu ñöôïc 4 yeáu toá tieân löôïng cuûa ho ra maùu. I-ÑÒNH NGHÓA: Ho ra maùu laø ho khaïc ra maùu coù nguoàn goác töø döôùi thanh quaûn. Caàn phaân bieät vôùi caùc tröôøng hôïp chaûy maùu töø tai-muõi-hoïng vaø xuaát huyeát tieâu hoùa treân. Moät soá ñaëc ñieåm phaân bieät ho ra maùu vôùi oùi ra maùu: Ñaëc ñieåm Ho ra maùu Oùi ra maùu Trieãu chöùng ñi tröôùc Ho Buoàn noân, oùi Tieàn caên Beänh tim, phoåi Beänh tieâu hoùa Hình the Coù boït Khoâng coù boït åMaøu saéc Ñoû töôi Ñoû saãm, naâu hay maøu baõ caø pheâ Bieåu hieän Laãn vôùi muû Laãn thöùc aên Trieäu chöùng ñi keøm Khoù thôû Buoàn oùi II-NGUYEÂN NHAÂN: Caùc nguyeân nhaân ho ra maùu thöôøng gaëp: 1-Nhieãm truøng:  Lao.  Giaõn pheá quaûn.  Vieâm pheá quaûn. 208
 Vieâm phoåi.  Aùp xe phoåi.  Naám phoåi. 2-U. 3-Tim maïch: Heïp van 2 laù, suy tim, nhoài maùu phoåi, vôõ phình ÑMC… 4-Chaán thöông. 5-Caùc beänh veà maùu: Roái loaïn ñoâng maùu, suy tuûy, beänh baïch caàu… 6-Khoâng roõ nguyeân nhaân. Phoåi ñöôïc cung caáp maùu töø 2 nguoàn:  Ñoäng maïch phoåi coù aùp löïc thaáp.  Ñoäng maïch pheá quaûn: coù aùp löïc cao vaø coù vai troø chính trong ho ra maùu vì noù cung caáp maùu cho toaøn boä ñöôøng daãn khí. Caùc ñoäng maïch pheá quaûn noái nhau taïo thaønh ñaùm roái quanh pheá quaûn vaø cho caùc nhaùnh xuyeân thaønh pheá quaûn taïo thaønh maïng mao maïch döôùi nieâm maïc. Maët khaùc, chuùng cuõng thoáng noái vôùi caùc tónh maïch phoåi. Maùu chaûy töø phoåi coù theå coù nguoàn goác töø caùc mao maïch pheá quaûn, caùc mao maïch pheá nang, töø caùc ñoäng maïch phoåi hay töø caùc ñoäng maïch pheá quaûn. Xuaát huyeát töø caùc mao maïch pheá quaûn thöôøng keát hôïp vôùi vieâm nhieãm.  Laâm saøng thöôøng ho ra maùu löôïng ít keøm ñaøm nhaøy muû. Xuaát huyeát töø caùc mao maïch pheá nang coù theå lan roäng nhöng coù khuynh  höôùng ñoïng trong pheá nang. Ho ra maùu löôïng nhieàu khi beänh raát naëng. Caùc ñoäng maïch pheá quaûn thöôøng laø vò trí xuaát huyeát löôïng nhieàu, thöôøng  gaëp trong caùc beänh vieâm maïn tính cuûa pheá quaûn. Caùc ñoäng maïch phoåi ít khi gaây xuaát huyeát. 1 khoái u coù theå aên loeùt vaøo  ñoäng maïch phoåi laøm thoâng noái vôùi ñoäng maïch pheá quaûn vaø gaây ho ra maùu löôïng nhieàu. III-LAÂM SAØNG: A-TRIEÄU CHÖÙNG HO RA MAÙU: 1-Coù theå coù trieäu chöùng baùo tröôùc nhö caûm giaùc khoù chòu, noùng ran vuøng sau xöông öùc, naëng ngöïc, caûm giaùc loïc xoïc trong loàng ngöïc, ngöùa coå hoïng sau ñoù ho khaïc ra 209
maùu. 2-Khai thaùc veà soá löôïng, ñaëc ñieåm cuûa maùu khaïc vaø thôøi gian xuaát hieän caùc trieäu chöùng: a-Soá löôïng:  Ho ra maùu löôïng ít: vaøi baõi ñaøm laãn maùu.  Ho ra maùu löôïng trung bình: 300ml – 500ml / ngaøy.  Ho ra maùu löôïng nhieàu: > 600ml / ngaøy hay 100ml / giôø.  Ho ra maùu seùt ñaùnh: beänh nhaân ho khaïc maùu oà aït vaø cheát do ngaït vaø maát maùu caáp. b-Ñaëc ñieåm: Ho ra toaøn maùu, khoâng coù muû: thöôøng gaëp trong lao phoåi, ung thö pheá quaûn vaø nhoài maùu phoåi. Ho ra maùu laãn vôùi muû: gôïi yù caùc nguyeân nhaân nhieãm truøng nhö vieâm phoåi, aùp xe phoåi, giaõn pheá quaûn. Ñaøm boït hoàng thöôøng gaëp trong heïp van 2 laù, suy tim sung huyeát. Ñaøm coù maàu naâu ñoû gaëp trong vieâm phoåi do pheá caàu truøng, coù muøi thoái gôïi yù aùp xe phoåi. Ho ra maùu coù theå chaån ñoaùn nhaàm trong 2 tröôøng hôïp: vieâm phoåi do Serratia marcescens, laø moät tröïc truøng Gr (-), ñaøm coù maøu ñoû nhöng khoâng coù hoàng caàu vaø vôõ oå aùp xe gan do amip vaøo pheá quaûn. c-Thôøi gian xuaát hieän caùc trieäu chöùng: Ho ra maùu xuaát hieän töøng ñôït trong nhieàu thaùng, nhieàu naêm gôïi yù vieâm pheá quaûn maïn vaø giaõn pheá quaûn. Ho ra maùu taùi phaùt treân phuï nöõ khoûe maïnh gôïi yù adenoma pheá quaûn. Neáu lieân quan ñeán chu kyø kinh nguyeät höôùng ñeán chaån ñoaùn laïc noäi maïc töû cung ôû phoåi. B-CAÙC TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH NGUYEÂN NHAÂN C-KHAÙM THÖÏC THEÅ:  Ñaùnh giaù möùc ñoä naëng cuûa xuaát huyeát.  Tìm nguyeân nhaân. 1-Beänh nhaân coù theå lo laéng hoát hoaûng khi ho ra maùu hoaëc vaät vaõ, lô mô hoân meâ, 210
xanh tím do giaûm khoái löôïng tuaàn hoøan caáp, suy hoâ haáp caáp. 2-Tìm caùc trieäu chöùng taéc ngheõn ñöôøng hoâ haáp vaø ñaùnh giaù huyeát ñoäng 3-Khaùm ñöôøng hoâ haáp treân ñeå loaïi tröø caùc nguyeân nhaân chaåy maùu töø vò trí naøy. 4-Nhìn hình daïng loàng ngöïc tìm daáu chaán thöông, gaãy xöông söôøn. 5-Nghe phoåi coù theå coù ran noå, ran aåm. 6-Caùc bieán chöùng sau ho ra maùu: boäi nhieãm phoåi, xeïp phoåi do ñaøm hay cuïc maùu ñoâng laøm taéc pheá quaûn, thieáu maùu. IV-CAÄN LAÂM SAØNG: 1-Xquang ngöïc thaúng vaø nghieâng: Thöôøng khoâng giuùp khu truù vò trí chaûy maùu. Caùc thaâm nhieãm khu truù hay lan toûa treân xquang coù theå do maùu öù ñoïng trong pheá nang. Moät soá hình aûnh giuùp chaån ñoaùn nguyeân nhaân:  Moät khoái toån thöông choaùng choã vaø giaõn pheá quaûn sau toån thöông gôïi yù ung thö pheá quaûn.  Thaâm nhieãm taïo hang gôïi yù lao phoåi.  Hang coù möïc nöôùc-hôi giuùp chaån ñoaùn aùp xe phoåi. 2-Khí maùu ñoäng maïch: Coù theå coù giaûm oxy maùu do beänh nguyeân nhaân hay do hít maùu xuaát huyeát vaøo caùc vò trí khaùc trong phoåi. 3-Caùc xeùt nghieäm chaån ñoaùn nguyeân nhaân. V-ÑIEÀU TRÒ: Ñieàu trò tuøy thuoäc vaøo:  Nguyeân nhaân.  Möùc ñoä traàm troïng cuûa xuaát huyeát.  Tình traïng beänh nhaân. Muïc tieâu ñieàu trò laø: 211
1) Ngöøng xuaát huyeát. 2) Ngaên ngöøa tình traïng ngaït thôû. A-Ho ra maùu nheï: Thöôøng töï ngöng xuaát huyeát vaø ñieàu trò tröïc tieáp vaøo nguyeân nhaân. Neáu beänh nhaân ho nhieàu coù theå gaây xuaát huyeát theâm, coù theå duøng codein ñeå öùc cheá ho. Traùnh caùc yeáu toá coù theå gaây xuaát huyeát theâm nhö voã löng, ño pheá dung kyù. Neáu xuaát huyeát theâm, neân nghæ ngôi vaø coù theå duøng thuoác an thaàn nheï. Khoâng duøng caùc thuoác an thaàn maïnh vì roái loaïn tri giaùc coù theå gaây hít maùu vaøo phoåi beân ñoái dieän. Neáu bieát beân phoåi naøo xuaát huyeát thì cho beänh nhaân naèm nghieâng beân phoåi xuaát huyeát. B-Ho ra maùu löôïng trung bình-nhieàu: Thöôøng ít khi töï ngöng xuaát huyeát vaø ho ra maùu taùi phaùt coù theå daãn ñeán töû vong. 1-Kieåm soaùt thoâng khí: huùt ñaøm maùu, coù theå phaûi ñaët noäi khí quaûn. Neáu coù giaûm oxy maùu caàn cho thôû oxy. Neáu nhieãm toan hoâ haáp caàn ñaët noäi khí quaûn ngay vaø thoâng khí cô hoïc hoã trôï. Ñoâi khi caàn ñaët oáng noäi khí quaûn hai noøng ñeå coâ laäp beân phoåi xuaát huyeát vaø baûo veä phoåi beân ñoái dieän. 2-Oån ñònh huyeát ñoäng hoïc: truyeàn dòch, truyeàn maùu. 3-Soi pheá quaûn ñeå xaùc ñònh vò trí xuaát huyeát vaø huùt caùc cuïc maùu ñoâng trong loøng ñöôøng daãn khí. Coù theå bôm epinephrine ( 1/20.000) vaøo vò trí xuaát huyeát. 4-Ñieàu trò keá tieáp coù 2 choïn löïa: Ñieàu trò noäi khoa baèng caùch laøm taéc ñoäng maïch pheá quaûn, cheøn vò trí xuaát huyeát baèng catheter coù boùng cheøn. Ñieàu trò ngoaïi khoa: caân nhaéc ñieàu trò ngoaïi khoa tuøy thuoäc vaøo beänh nguyeân nhaân gaây ho ra maùu, theå traïng cuûa beänh nhaân vaø hieäu quaû cuûa ñieàu trò noäi khoa. C-15-20% tröôøng hôïp ho ra maùu khoâng tìm thaáy nguyeân nhaân. Nhöõng beänh nhaân naøy neân ñöôïc theo doõi ñònh kyø moãi 3-4 thaùng vì coù 6% coù ung thö pheá quaûn. VI-TIEÂN LÖÔÏNG: Tieân löôïng tuøy thuoäc vaøo: 212
 Toác ñoä maát maùu.  Möùc ñoä maát maùu.  Beänh nguyeân nhaân.  Caùc beänh ñi keøm. Neáu löôïng maùu maát > 600ml/ 24 giôø thì tyû leä töû vong laø 50%. 213