Bài tiểu luận: Đổi mới và kiện toàn hệ thống chính trị, đi đôi với mở rộng và từng bước hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay

1

Ụ Ụ M C L C

Ơ Ở

Ọ

Ự

Ủ

Ấ

Ị

Ổ Ớ   C  S  KHOA H C QUY Đ NH TH C CH T C A Đ I M I

Trang   2

Ở Ầ M  Đ U ươ ng 1 Ch

Ề

Ố

Ệ

Ị

Ự

VÀ KI N TOÀN H  TH NG CHÍNH TR  LÀ XÂY D NG VÀ

Ừ

ƯỚ

Ủ

Ệ

Ề

Ộ

T NG B

C HOÀN THI N  N N DÂN CH  XàH I  CH

Ủ

4

NGHĨA  ấ

Ệ C TA HI N NAY ệ ữ

ừ ố ị

Ở ƯỚ  N           1.1 Xu t phát t

ề   ệ ố  m i quan h  gi a h  th ng chính tr  và n n

ủ dân ch  XHCN

ấ ừ ứ ệ ố 1.2 Xu t   phát   t ủ   vai   trò,   ch c   năng   c a   h   th ng   chính   tr ị 5  7

ừ ế ộ ủ ậ XHCN ấ 1.3 Xu t phát t ề    quy lu t hình thành ch  đ  dân ch  và đi u

ủ ệ ki n th c hi n dân ch  XHCN ở ướ  n c ta

ạ ệ ạ ệ ự ự ễ 1.4 Th c ti n cách m ng Vi t Nam và cách m ng th  gi ế ớ   i 10

ệ ố ứ ị ế   ch ng minh h  th ng chính tr  XHCN đóng vai trò quy t

ự ồ ạ ự ủ ể ề ế ị đ nh tr c ti p s  t n t i và phát tri n c a n n dân ch ủ 13

Ấ Ổ Ớ

Ự

Ệ

Ệ

Ể

XHCN  NH NG BI U HI N TH C CH T Đ I M I VÀ KI N TOÀN Ữ ươ Ch ng 2

Ớ Ở Ộ

Ố

Ệ

Ị

Ừ   H  TH NG CHÍNH TR , ĐI ĐÔI V I M  R NG VÀ T NG

ƯỚ

Ệ

Ề

Ộ

Ủ

Ủ

B

C HOÀN THI N N N DÂN CH  XàH I CH  NGHĨA

Ở

14

ƯỚ

N

ị ế ợ ữ ữ ổ ớ

Ệ C TA HI N NAY ớ ả   ắ  v ng nguyên t c đ i m i chính tr  k t h p v i b o

2.1   Gi

ự ừ ướ ề ả đ m quá trình xây d ng và t ng b ệ c hoàn thi n n n dân

ở ướ  n 15

ủ ổ ươ ạ ộ ứ ủ c ta ch  XHCN  ớ ộ 2.2 Đ i m i n i dung, ph ệ ố   ng th c ho t đ ng c a h  th ng

ị ắ ự ừ ề ớ chính tr  g n li n v i quá trình xây d ng và t ng b ướ   c

ệ ề ệ c ta hi n nay 16

ủ hoàn thi n n n dân ch  XHCN  ớ ơ ế ạ ộ ở ướ  n ủ ệ ố ể ổ ị ệ   2.3 Đ i m i c  ch  ho t đ ng c a h  th ng chính tr , bi u hi n

ớ ơ ế ả ế ủ ổ ự ự ả tr c ti p c a đ i m i c  ch  b o đ m và th c thi dân ch ủ 23

XHCN

ộ ớ ướ ệ 2.4 Quân đ i ta v i vi c phát huy vai trò nhà n ề   c pháp quy n

ề ự XHCN và quy n t do dân ch ủ ở ướ  n ệ c ta hi n nay

Ế

Ả

Ệ

Ậ K T LU N Ụ DANH M C TÀI LI U THAM KH O

25  30  31

2

Ở Ầ M  Đ U

ệ ố ế ộ ủ ủ ộ ộ ị Ch  đ  dân ch  xã h i ch  nghĩa và h  th ng chính tr  xã h i ch ủ

ơ ả ủ ủ ữ ạ ộ ọ nghĩa là nh ng ph m trù c  b n c a ch  nghĩa xã h i khoa h c có quan h ệ

ế ộ ủ ứ ủ ệ ầ ộ ủ bi n ch ng. Trong đó, ch  đ  dân ch  xã h i ch  nghĩa nói lên đ y đ  ch ế

ệ ố ị ủ ủ ộ ị ộ đ  chính tr  c a ch  nghĩa xã h i, còn h  th ng chính tr  là hình thái t ổ ứ    ch c

ế ộ ủ ủ ủ ố ộ Tuyên ngôn c aủ và là c t lõi c a ch  đ  dân ch  xã h i ch  nghĩa. Trong “

ả ấ ủ ứ ạ ộ Đ ng c ng s n ộ   giai đo n th  nh t c a cu c ả ”. C.Mác và Ph.Ăngghen vi t: “ế

ủ ạ ấ ấ cách m ng công nhân là giành l y dân ch , giành l y chính quy n ề ”1 V.I.Lênin

ứ ổ ủ ứ ấ ộ ch c xã h i có giai c p, là hình thái nhà cũng nói “dân ch  là hình th c t

ậ ế ậ ủ ủ ệ ề ố n cướ ”2. Vì v y, quá trình thi ộ   t l p, c ng c  và hoàn thi n n n dân ch  xã h i

ệ ố ủ ự ấ ắ ị ch  nghĩa và xây d ng h  th ng chính tr  là quá trình đ u tranh gay g t trên

ự ự ờ ố ị ự ễ ư lĩnh v c chính tr  t ị ư ưở  t ng cũng nh  lĩnh v c đ i s ng chính tr  th c ti n.

ị ủ ấ ứ ộ ệ ố ế ể ộ              Theo quan đi m Mác­xít, h  th ng chính tr  c a b t c  m t ch  xã h i,

ệ ố ề ộ ố ộ ổ ứ ộ m t qu c gia dân t c cũng đ u là h  th ng các t ị  ch c chính tr  ­ xã h i  và

ệ ữ ộ ơ ấ ị ế ậ ố ớ ả   m i quan h  gi a chúng v i nhau, v n hành theo m t c  ch  nh t đ nh, đ m

ề ự ị ủ ự ệ ề ệ ấ ầ ả b o cho vi c th c hi n quy n l c chính tr  c a giai c p c m quy n trong

ệ ớ ấ ầ ớ ộ ề ặ ấ   quan h  v i các giai c p, t ng l p và các nhóm xã h i khác. xét v  m t c u

ứ ậ ấ ồ ộ ộ ổ ứ ậ ơ ả trúc  nó bao g m hai b  ph n c  b n: B  ph n th  nh t là; các t ch c chính

ộ ợ ả ị ị ướ ể tr  ­ xã h i h p thành (các Đ ng chính tr , Nhà n c, các đoàn th  nhân dân),

ế ớ ể ộ ỉ ượ ạ ộ liên k t v i nhau trong m t ch nh th  và đ c ho t đ ng trong khuôn kh ổ

ị ả ứ ế ế ậ ậ ả ộ ơ hi n pháp và pháp lu t. B  ph n th  hai; là c  ch  chính tr  b o đ m cho s ự

ề ự ệ ố ị ủ ủ ệ ấ ơ ế ự ậ v n hành c a h  th ng  y; là c  ch  th c hi n quy n l c chính tr  c a giai

ấ ở ế ấ ậ ấ ạ ầ ề ộ ố ấ c p th ng tr ị…t t nhiên ơ ở ủ    hai b  ph n  y đ u do k t c u h  t ng c  s  c a

ộ ị xã h i quy đ nh.

ấ ứ ề ấ ấ ầ ộ Trong xã h i có giai c p b t c  giai c p c m quy n nào cũng t ổ ứ    ch c

ộ ướ ự ố ố ớ ị ủ ể ộ ra b  máy nhà n c đ  duy trì s  th ng tr  c a mình đ i v i xã h i. Theo đó,

ậ

ậ

Tr.23.

ậ

ậ

1 Mác và Ăngghen toàn t p, T p 4, Nxb CTQG, H.1995, Tr.615. 2 Lênin toàn t p, T p 33, Nxb TB, M, H.1976,

ế ấ ạ ả ắ khi giai c p công nhân ti n hành cách m ng vô s n giành th ng l ợ ấ ế ẽ t y u s i t

3

ề ự ủ ệ ố ệ ố ố ớ ộ ổ ứ t ch c ra h  th ng quy n l c c a mình đ i v i xã h i đó là h  th ng chuyên

ệ ố ệ ố ủ ả ị ị ộ   ộ chính vô s n (h  th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa). H  th ng chính tr  xã h i

ữ ủ ộ ồ ộ ỉ ổ ứ ị ể ch  nghĩa là m t ch nh th  bao g m toàn b  nh ng t ộ    ch c chính tr  ­xã h i

ả ướ ủ ể ộ (Đ ng Mác­Lênin, Nhà n ạ   c xã h i ch  nghĩa, các đoàn th  nhân dân), ho t

ề ự ớ ơ ị ả ế ả ợ ộ đ ng h p pháp cùng v i c  ch  chính tr  đ m b o quy n l c th c t ự ế ủ    c a

ủ ộ ộ ị ệ ố nhân dân lao đ ng.  Nói cách khác, h  th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa là toàn

ế ế ơ ế ộ ế ủ ủ ủ ả ộ ữ ộ b  nh ng thi ả   t ch , c  ch  c a ch  đ  dân ch  xã h i ch  nghĩa, b o đ m

ộ ề ề ự ự ả ả ạ ộ ộ ệ   quy n l c thu c v  nhân dân lao đ ng, do Đ ng c ng s n lãnh đ o th c hi n

ơ ả ự ừ ứ ướ ủ ệ ề ộ   c hoàn thi n n n dân ch  xã h i “ch c năng c  b n là xây d ng và t ng b

ộ ề ề ự ủ ả ả ấ ả ch  nghĩa, b o đ m quy n l c thu c v  nhân dân ”3 trên t ự   t c  các lĩnh v c

… ộ ế ờ ố đ i s ng xã h i: kinh t , chính tr , t ị ư ưở  t ố ng, văn hóa, qu c phòng ­ an ninh

ệ ố ủ ộ ở ệ ượ ế ậ ị H  th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa Vi t Nam đ c thi t l p sau Cách

ạ ắ ợ ế ộ m ng tháng Tám năm 1945 th ng l ớ ự   ủ i. Đó là ch  đ  dân ch  nhân dân, v i s  ra

ướ ệ ổ ứ ị ờ ủ đ i c a Nhà n c Vi ủ ộ t Nam dân ch  c ng hòa và các t ộ    ch c chính tr  ­ xã h i

ờ ưở ặ ướ ự ạ ủ c a nhân dân, ra đ i tr ng thành trong cách m ng đ t d ạ ủ   i s  lãnh đ o c a

ả ả ệ ể ủ ế ạ ộ Đ ng c ng s n Vi ệ ố   t Nam. Cùng ti n trình phát tri n c a cách m ng, h  th ng

ượ ủ ự ệ ố chính tr ị ở ướ  n c ta ngày càng đ ể ệ   c c ng c , xây d ng và ki n toàn th  hi n

ớ ệ ố ị ồ ạ ướ ấ ị ả b n ch t khác hoàn toàn so v i h  th ng chính tr  t n t i tr ử   c đó trong l ch s .

ủ ị ư ả ồ ị ướ ướ ủ N c ta là n c dân ch . Bao Nh  Ch  t ch H  Chí Minh đã kh ng đ nh: “

ợ ề ủ ề ừ ề ề ạ nhiêu l i ích đ u vì dân, bao nhiêu quy n h n đ u c a dân. chính quy n t xã

ủ ươ ạ ề ế đ n Chính ph  Trung ử ng do dân c  ra. Nói tóm l ự   i, quy n hành và l c

ề ở ơ ượ l ng đ u n i dân. ”4.

ệ ố ủ ộ ướ ả ồ ộ ị H  th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa n ả   c ta bao g m: Đ ng c ng s n

ệ ướ ộ ệ ậ ổ ố Vi t Nam, Nhà n ủ c xã h i ch  nghĩa Vi ặ t Nam, m t tr n t qu c và các

ạ ộ ộ ủ ế ể ả ơ ị ộ   đoàn th  chính tr  xã ­ h i c a nhân dân, ho t đ ng theo c  ch : Đ ng c ng

ệ ạ ướ ề ả ộ ả s nVi t Nam lãnh đ o; Nhà n c đi u hành qu n lý xã h i; Nhân dân làm

ấ ệ ố ế ậ ủ ấ ả ơ ị ch . Chính c  ch  v n hành  y đã quy đ nh b n ch t h  th ng chính tr ị ở

ỏ ồ

ậ

ậ

3 H i đáp CNXHKH, Nxb QĐND, H.2004, Tr.69. 4 H  Chí Minh toàn t p, T p 5, Nxb CTQG, H.2000, Tr.698.

ướ ủ ừ ứ ả ấ ộ n c ta mang b n ch t xã h i ch  nghĩa, v a phát huy vai trò, ch c năng,

4

ạ ộ ủ ủ ệ ả ạ ộ hi u qu  ho t đ ng c a nó trong quá trình cách m ng xã h i ch  nghĩa ở

ướ ủ ệ ố ạ ộ ạ ị ệ n c ta. Qua ho t đ ng c a h  th ng chính tr , cách m ng Vi t Nam đã thu

ượ ề ắ ợ ự ệ ế ố đ c nhi u th ng l ự   ế i trong s  nghi p kháng chi n, ki n qu c và xây d ng

ờ ả ệ ố ủ ộ ồ ị ch  nghĩa xã h i, đ ng th i b n thân h  th ng chính tr  cũng ngày càng đ ượ   c

ố ổ ự ủ ự ệ ệ ớ   xây d ng, ki n toàn, c ng c , đ i m i và hoàn thi n. Quá trình xây d ng và

ướ ủ ủ ệ ề ộ B oả ừ t ng b c hoàn thi n n n dân ch  xã h i ch  nghĩa ở ướ  n ằ c ta n m “

ủ ượ ự ế ự ệ ở ỗ ấ ả đ m dân ch  đ c th c hi n trong th c t ộ ố  cu c s ng m i c p, trên t ấ ả   t c

các lĩnh v cự ”5.

ờ ồ ạ ứ ứ ủ ể Nghiên c u quá trình ra đ i, t n t i, phát tri n, vai trò, ch c năng, c a h ệ

ủ ố ộ ị ủ ể th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa ở ướ  n c ta trên quan đi m ch  nghĩa Mác ­ Lê

ệ ố ệ ể ẳ ằ ổ ớ ị nin, chúng ta có th  kh ng đ nh r ng: Đ i m i và ki n toàn h  th ng chính tr ị

ừ ự ự ấ ướ ủ ủ ệ ề ộ th c ch t là xây d ng và t ng b c hoàn thi n n n dân ch  xã h i ch  nghĩa

ệ ấ ặ ệ ọ ở ướ  n ề c ta hi n nay. V n đ  này có ý nghĩa đ c bi ậ   t quan tr ng trong nh n

ứ ậ ư ự ễ ệ ổ ớ th c lý lu n, t ư ưở  t ng cũng nh  th c ti n quá trình đ i m i, ki n toàn h ệ

ủ ủ ự ệ ề ố ộ ớ ị th ng chính tr , xây d ng và hoàn thi n n n dân ch  xã h i ch  nghĩa v i tính

ự ủ ừ ụ ừ ạ ộ ộ cách v a là m c tiêu, v a là đ ng l c c a quá trình cách m ng xã h i ch ủ

ư ự ệ ộ nghĩa ở ướ  n ệ   ự c ta hi n nay nói chung và xây d ng quân đ i cũng nh  th c hi n

ủ ề ấ ộ ọ ổ ớ   ớ dân ch  trong quân đ i ta nói riêng. V i ý nghĩa đó, tôi ch n v n đ  “Đ i m i

ệ ố ở ộ ừ ệ ớ ướ ị và ki n toàn h  th ng chính tr , đi đôi v i m  r ng và t ng b ệ   c hoàn thi n

ủ ủ ộ ệ ể ậ ề n n dân ch  xã h i ch  nghĩa ở ướ  n ủ   c ta hi n nay” làm bài ti u lu n c a

mình.

ấ ủ ơ ở ự ọ ổ ớ ệ ị I. C  s  khoa h c quy  đ nh th c ch t c a  đ i m i và ki n toàn h ệ

ự ừ ố ị ướ ủ ệ ề th ng chính tr  là xây d ng và t ng b ộ   c hoàn thi n n n dân ch  xã h i

ủ ch  nghĩa ở ướ  n ệ c ta hi n nay.

ủ ể ả ỉ Các nhà kinh đi n ch  nghĩa Mác ­ Lênin ch  rõ: Chuyên chính vô s n là

ố ớ ị ề ị ủ ấ ộ ộ ự ố s  th ng tr  v  chính tr  c a giai c p công nhân đ i v i toàn b  xã h i, do

ả

ự

ấ ướ

ờ ỳ

ủ

ộ

ộ

ổ

ể   c trong th i k  quá đ  lên ch  nghĩa xã h i (B  sung, phát tri n

5  Đ ng CSVN, C ng lĩnh xây d ng đ t n ươ năm 2011), Nxb CTQG, H.2011, Tr.85.

ứ ệ ự ủ ạ ả cách m ng vô s n sinh ra và có s  m nh xây d ng thành công ch  nghĩa xã

5

ư ủ ủ ả ộ ộ ị ị ấ   ộ h i và ch  nghĩa c ng s n, đ a nhân dân lao đ ng lên đ a v  làm ch  trên r t

ặ ờ ố ử ụ ệ ả ộ ả ọ c  m i m t đ i s ng xã h i. Theo ý nghĩa đó, Đ ng ta s  d ng khái ni m h ệ

ề ụ ự ứ ủ ấ ố ộ ị ệ   th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa th c ch t xét v  m c đích, ch c năng, nh m

ấ ớ ự ệ ả ố ệ   ụ v  là th ng nh t v i khái ni m chuyên chính vô s n trong quá trình th c hi n

ử ủ ấ ị ườ ự ứ ệ s  m nh l ch s  c a giai c p công nhân. Do đó, th ổ   ng xuyên xây d ng, đ i

ệ ố ộ ấ ế ứ ệ ằ ớ ị m i, ki n toàn h  th ng chính tr  là m t t ầ   t y u nh m đáp  ng yêu c u,

ờ ỳ ừ ụ ủ ủ ừ ệ ạ ộ ạ   nhi m v  c a cách m ng xã h i ch  nghĩa trong t ng th i k , t ng giai đo n

ủ ụ ủ ộ ả ấ ể ạ ớ đ  đ t t ạ i m c tiêu c a cách m ng h i ch  nghĩa là: gi i phóng giai c p, gi ả   i

ộ ả ộ ả ườ ộ phóng dân t c, gi i phóng xã h i, gi i phóng con ng i m t cách tri ệ ể   t đ ;

ủ ấ ướ ủ ộ ộ ị ị ư đ a nhân dân lao đ ng lên đ a v  làm ch  xã h i, làm ch  đ t n c, làm ch ủ

ấ ủ ổ ự ệ ả ẳ ớ ị chính b n thân mình. Theo đó, kh ng đ nh th c ch t c a đ i m i và ki n toàn

ừ ự ị ướ ủ ệ ề ệ ố h  th ng chính tr  là xây d ng và t ng b ộ   c hoàn thi n n n dân ch  xã h i

ủ ơ ở ệ ọ ch  nghĩa ở ướ  n c ta hi n nay là hoàn toàn có c  s  khoa h c.

ừ ố ệ ữ ệ ố ủ ề ị ấ 1.1. Xu t phát t m i quan h  gi a h  th ng chính tr  và n n dân ch  xã

ộ ủ h i ch  nghĩa.

ệ ố ủ ề ạ ộ ị ủ H  th ng chính tr  và n n dân ch  xã h i ch  nghĩa là hai ph m trù c ơ

ệ ậ ủ ủ ộ ọ ế ắ ớ ả b n c a ch  nghĩa xã h i khoa h c có quan h  m t thi t, g n bó v i nhau

ể ố ả ề ấ ộ ố ỉ trong m t ch nh th  th ng nh t; là m i quan  h  “ ệ song trùng” c  v  quá trình

ấ ủ ế ộ ể ả ấ ả ờ ồ ị hình thành, phát tri n, b n ch t; đ ng th i quy đ nh b n ch t c a ch  đ  xã

ủ ư ộ ệ ơ ế ộ ộ ư ả ẳ ộ ộ h i ­ xã h i ch  nghĩa  u vi t h n h n ch  đ  xã h i ­ xã h i t b n ch ủ

nghĩa.

ấ ủ ế ộ ơ ở ả ộ ế ư ị B n ch t c a ch  đ  xã h i do c  s  kinh t ể    quy đ nh, nh ng bi u

ướ ế ề ặ ế ộ ủ ủ ề ộ ộ ệ hi n tr c h t v  m t xã h i là ch  đ  dân ch . N n dân ch  xã h i ch ủ

ờ ắ ầ ừ ề ấ ộ nghĩa ra đ i b t đ u t ề  khi chính quy n thu c v  tay giai c p công nhân và

ủ ề ộ ộ ạ nhân dân lao đ ng, thông qua cách m ng xã h i ch  nghĩa. Là n n dân ch ủ

ừ ướ ủ ủ ể ế ề ộ ủ c a nhân dân t ng b c chuy n bi n thành n n dân ch  xã h i ch  nghĩa. Là

ế ớ ủ ố ố ộ ộ ộ ề n n dân ch  cho đa s , do đa s  nhân dân lao đ ng, ti n t i m t xã h i không

ấ ủ ủ ủ ự ấ ộ ả ế ố còn giai c p. Th c ch t c a dân ch  xã h i ch  nghĩa là gi i quy t m i quan

ủ ớ ư ế ớ ệ ố h  c t lõi: dân ch  v i ai, chuyên chính v i ai. N u nh  trong xã h i t ộ ư ả    b n,

6

ủ ự ủ ớ ộ ị ố dân ch  là đàn áp, nô d ch v i đa s  nhân dân lao đ ng và dân ch , t ớ    do v i

ườ ộ ấ ư ả ủ ộ ọ ố s  ít b n ng i bóc l t (giai c p t ộ  s n) thì trong xã h i ­ xã h i ch  nghĩa

ủ ớ ự ả ạ ầ ố ộ th c hành dân ch  v i qu ng đ i đa s  qu n chúng nhân dân lao đ ng và

ớ ọ ấ ộ ộ ạ ề ả chuyên chính v i b n ph n đ ng, và giai c p bóc l ố t ch ng l i n n dân ch ủ

ộ ủ c a nhân dân lao đ ng.

ệ ố ề ả ủ ấ ộ ệ ố   ị Xét v  b n ch t, h  th ng chính tr  trong ch  nghĩa xã h i và h  th ng

ề ự ủ ơ ế ả ả ấ ả ồ chuyên chính vô s n là đ ng nh t. Nó là c  ch  b o đ m quy n l c c a nhân

ậ ạ ắ ả ướ ả dân, v n hành theo nguyên t c: Đ ng lãnh đ o; Nhà n c qu n lý; Nhân dân

ề ự ủ ậ ộ ướ ề ự làm ch . Chính vì v y, quy n l c xã h i, quy n l c nhà n ề ự   c và quy n l c

ủ ế ế ề ộ ơ ế ổ ứ ụ dân ch  đ n đâu đ u ph  thu c vào c  ch , thi ế t ch  và t ạ ộ    ch c ho t đ ng

ệ ố ấ ộ ị ủ c a h  th ng chính tr  do giai c p công nhân và nhân dân lao đ ng thi ế ậ   t l p

ạ ả ế ậ ệ ố ộ ị sau khi cách m ng vô s n thành công. Thi t l p h  th ng chính tr  xã h i ch ủ

ắ ầ ự ự ủ ệ ờ ồ ộ nghĩa đ ng th i cũng là b t đ u xây d ng và th c hi n dân ch  xã h i ch ủ

ủ ấ ấ ấ nghĩa, đó cũng là quá trình đ u tranh giai c p c a giai c p công nhân trong

ệ ề ề ế ậ ượ ả đi u ki n đã có chính quy n, đã thi t l p đ ừ   c chuyên chính vô s n và t ng

ướ ệ ố ủ ự ệ ộ ị b ủ c vào th c hi n dân ch  xã h i ch  nghĩa. Do đó, h  th ng chính tr  và

ệ ặ ủ ẽ ố ớ ề n n dân ch  có m i quan h  ch t ch  khăng khít v i nhau trong quá trình xây

ả ấ ế ủ ề ủ ậ ộ ỉ ự d ng ch  nghĩa xã h i. Mác đã ch  rõ: h u qu  t t y u c a n n dân ch ủ ở ấ    t t

ướ ị ủ ề ấ ố ả c  các n ả   ị ề c văn minh là quy n th ng tr  v  chính tr  c a giai c p vô s n,

ề ầ ủ ấ ả ọ ị ủ ề ề ấ ả ố quy n th ng tr  c a giai c p vô s n là ti n đ  đ u tiên c a t ệ   t c  m i bi n

ủ ả ả ộ ổ ứ pháp c ng s n ch  nghĩa. Có nghĩa là chuyên chính vô s n, t ạ    ch c và ho t

ệ ố ủ ề ủ ề ộ ị ữ   ủ ộ đ ng c a h  th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa và n n dân ch  đ u là nh ng

ề ươ ứ ể ấ ộ ề ti n đ , ph ự   ng th c đ  giai c p công nhân và nhân dân lao đ ng xây d ng

ủ ủ ả ộ ộ thành công ch  nghĩa xã h i và ch  nghĩa c ng s n.

ế ừ ư ưở ủ ằ ươ ế ộ “đ ng nhiên ch  đ  dân K  th a t t ng c a Mác, Lênin  cho r ng:

ủ ứ ộ ướ ẽ ả ướ ch  cũng là m t hình th c nhà n ấ c và s  ph i m t đi khi nhà n c tiêu

ỉ ả ủ ư ề ắ ộ ợ vong, nh ng đi u đó ch  x y ra khi ch  nghĩa xã h i th ng l i hoàn toàn và

ượ ủ ố ộ ộ ế ộ đ ủ c c ng c , quá đ  lên ch  nghĩa xã h i hoàn toàn ”6. Nghĩa là ch  đ  dân

ậ

ậ

6 Lênin toàn t p, T p27, NxbTB, M, H.1980, Tr.329.

ủ ủ ộ ộ ướ ướ ch  xã h i ch  nghĩa là m t hình thái nhà n c, trong nhà n c đó nhân dân là

7

ứ ấ ướ ị ự ứ ủ ị tính th  nh t, nhà n c là tính th  hai ­ ch u s  quy đ nh c a nhân dân; nhân

ướ ụ ể ệ ề ủ dân là ch , nhà n ự c là công c  đ  nhân dân th c hi n và phát huy quy n làm

ố ớ ủ ủ ướ ữ ộ ượ ch  c a mình đ i v i nhà n c và xã h i. Nh ng hình thái đó càng đ c m ở

ề ể ấ ớ ướ   ẫ ộ r ng và phát tri n bao nhiêu thì càng d n đ n tiêu vong s m b y nhiêu. D i

ệ ố ủ ủ ủ ẽ ả ộ ộ ế ộ ch  nghĩa c ng s n, h  th ng và ch  đ  dân ch  xã h i ch  nghĩa s  không

ơ ở ồ ạ ủ ẽ ở ị ệ ể còn c  s  t n t i, dân ch  s  tr  nên hoàn b  và tri t đ  hoàn toàn.

ề ặ ấ ệ ố ủ ề ộ ị Xét v  m t c u chúc, h  th ng chính tr  và n n dân ch  xã h i ch ủ

ệ ắ ằ ố nghĩa có m i quan h  càng g n bó, khăng khít, cái này n m trong cái kia, cái

ể ố ấ ờ ộ ỉ ề   kia bao hàm cái này không tách d i nhau, là m t ch nh th  th ng nh t. N n

ộ ể ủ ủ ế ộ ế ế ơ dân ch  xã h i ch  nghĩa là toàn b  th  ch , thi ị ủ   ế t ch , c  ch  chính tr  c a

ể ệ ế ộ ề ự ủ ả ả ộ ộ ch  đ  xã h i ­ xã h i ch  nghĩa th  hi n và b o đ m các quy n t do, bình

ờ ố ủ ủ ệ ả ộ ả   ẳ đ ng, dân ch  c a nhân dân trong đ i s ng và quan h  xã h i, b o đ m

ề ự ủ ủ ề ề ấ ộ ộ quy n l c thu c v  nhân dân. Trong c u chúc c a n n dân ch  xã h i ch ủ

ậ ơ ả ệ ố ộ ộ ế ọ ớ ị nghĩa thì h  th ng chính tr  là m t b  ph n c  b n, tr ng y u v i tính cách là

ế ế ơ ế ị ủ ề ủ ủ ộ ổ thi ớ   t ch , c  ch  chính tr  c a n n dân ch  xã h i ch  nghĩa. Do đó, đ i m i

ệ ố ệ ọ ị ộ và hoàn thi n h  th ng chính tr  là n i dung quan tr ng trong quá trình xây

ủ ủ ệ ề ở ộ ự d ng và hoàn thi n n n dân ch  xã h i ch  nghĩa. B i vì, theo Lênin: Ch  đ ế ộ

ờ ấ ủ ề ủ ượ ấ ủ dân ch  bao gi ả  cũng mang tính giai c p, b n ch t c a n n dân ch  đ c quy

ở ả ấ ủ ị ề ủ ủ ấ ố ộ ị đ nh b i b n ch t c a giai c p th ng tr . N n dân ch  xã h i ch  nghĩa là ch ế

ủ ư ả ư ấ ả ủ g p tri u l n ộ đ  dân ch  “ ệ ầ ” dân ch  t ừ    s n, nh ng không ph i là cái gì tr u

ượ ề ự ự ế ủ ố ớ ộ t ng, mà chính là quy n l c th c t ộ    c a nhân dân lao đ ng đ i v i xã h i và

ủ ấ ề ậ ả ộ ế ế ơ ế ả ả b n thân. Do v y, n n dân ch   y ph i có m t thi ả   t ch , c  ch  đ m b o

ủ ề ượ ự ệ ế ế ấ ủ ộ cho n n dân ch  h i ch  nghĩa đ c th c hi n. Thi t ch   y chính là h ệ

ủ ế ậ ả ả ố ộ ơ ộ ị th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa v n hành theo c  ch : Đ ng c ng s n lãnh

ướ ủ ủ ả ộ ộ ạ đ o ­ Nhà n c xã h i ch  nghĩa qu n lý, nhân dân lao đ ng làm ch . Đây là

ế ế ơ ế ả ủ ủ ề ả ắ ắ ộ thi ấ t ch , c  ch  b o đ m ch c ch n nh t cho n n dân ch  xã h i ch  nghĩa

ể ệ ả ấ ượ ự ế ự ệ th  hi n đúng b n ch t và đ c hi n th c hóa trên th c t .

ừ ố ệ ữ ệ ố ủ ề ị ư ậ Nh  v y, t ộ    m i quan h  gi a h  th ng chính tr  và n n dân ch  xã h i

ấ ổ ự ủ ệ ể ẳ ớ ị ch  nghĩa chúng ta có th  kh ng đ nh th c ch t đ i m i và ki n toàn h ệ

8

ừ ự ố ị ướ ủ ề ệ ộ th ng chính tr  là xây d ng và t ng b c hoàn thi n n n dân ch  xã h i ch ủ

ủ ệ ố ề ả ề ấ ấ ị ủ   nghĩa ­ xét v  b n ch t và c u trúc c a h  th ng chính tr  và n n dân ch  xã

ủ ộ h i ch  nghĩa.

ừ ệ ố ủ ứ ộ ị ấ 1.2. Xu t phát t vai trò, ch c năng c a h  th ng chính tr  xã h i ch ủ

nghĩa.

ệ ố ế ị ủ ệ ộ ớ ị ự   H  th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa có vai trò quy t đ nh v i vi c th c

ủ ủ ệ ộ ượ ộ ị hi n và phát huy dân ch  xã h i ch  nghĩa, vai trò đó đ c quy đ nh m t cách

ừ ả ấ ủ ủ ồ ộ ị khách quan t ờ ệ ố  b n ch t c a nó. Đ ng th i h  th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa

ố ớ ụ ể ủ ủ ự ệ ộ ề là công c  đ  nhân dân th c hi n quy n làm ch  c a mình đ i v i xã h i. H ệ

ố ị ế ế ơ ế ộ ế ủ ủ ủ ộ th ng chính tr  là thi t ch , c  ch  c a ch  đ  dân ch  xã h i ch  nghĩa,

ơ ả ủ ừ ự ứ ướ ệ ề ch c năng c  b n c a nó là xây d ng và t ng b c hoàn thi n n n dân ch ủ

ủ ở ộ ướ ế ệ ố ị ượ ế ậ xã h i ch  nghĩa. B i vì, tr c h t h  th ng chính tr  đ c thi t l p và không

ượ ủ ấ ả ơ ả ệ ề ả ố ừ ng ngđ ệ c c ng c , hoàn thi n là đi u ki n c  b n nh t b o đ m cho công

ủ ự ắ ớ ộ ộ ộ ợ ộ cu c xây d ng xã h i m i, xã h i xã h i ch  nghĩa giành th ng l i, là c  s ơ ở

ồ ạ ủ ủ ề ộ ể cho n n dân ch  xã h i ch  nghĩa t n t ệ ố   ặ i và phát tri n. M t khác, h  th ng

ế ố ơ ả ấ ể ủ ộ ố ị chính tr  xã h i ch  nghĩa còn là khâu then ch t, y u t c  b n nh t đ  xây

ộ ộ ủ ủ ề ệ ạ ạ   ộ ự d ng và hoàn thi n n n dân ch  xã h i ch  nghĩa, nó t o ra m t b  máy ho t

ơ ế ả ơ ữ ầ ủ ủ ủ ề ả ộ đ ng theo c  ch  b o đ m đ y đ  quy n làm ch  c a nhân dân. H n n a, h ệ

ộ ộ ủ ặ ậ ố ộ ị ệ th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa là m t b  ph n đ c bi ố   t có vai trò chi ph i

ế ộ ượ ủ ừ ầ ộ các b  phân khác trong ki n trúc th ả   ng t ng xã h i ch  nghĩa. Nó v a ph n

ế ừ ệ ị ị ế ơ ở ánh c  s  kinh t ủ , v a ch u quy đ nh c a các quan h  kinh t ộ  xã h i ch ủ

ự ế ơ ở ừ ế ờ ồ ộ ế ự nghĩa, đ ng th i nó v a tác đ ng tr c ti p và tích c c đ n c  s  kinh t ­ cái

ờ ồ ạ ủ ề ả ả ộ ủ ề ả n n t ng b o đ m n n dân ch  xã h i chh  nghĩa ra đ i, t n t i và phát

ể ẽ ệ ố ủ ị ị tri n. Chính vì l ộ  đó, h  th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa có vai trò đ nh

ướ ể ủ ế ộ ủ ủ ự ể ướ h ng s  phát tri n c a dân ch . Ch  đ  dân ch  phát tri n theo h ng m ở

ủ ẹ ả ạ ầ ộ r ng dân ch  cho qu ng đ i qu n chúng nhân dân, hay bó h p cho thi u s ể ố

ộ ớ ẻ ộ ớ bóc l t; chuyên chính v i k  thù hay chuyên chính v i nhân dân lao đ ng là do

ấ ệ ố ế ị ị ả b n ch t h  th ng chính tr  quy t đ nh.

9

ả ả ệ ố ủ ự ệ ộ ộ ị H  th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa là b  máy b o đ m cho hi n th c hóa

ớ ỷ ươ ủ ủ ề ắ ỷ ậ ặ quy n dân ch  c a nhân dân, g n v i k  c ữ   ng, k  lu t và ngăn ch n nh ng

ủ ợ ụ ủ ể ấ ổ ạ ị ị hành vi xâm ph m dân ch , l i d ng dân ch  đ  gây m t  n đ nh chính tr  ­ xã

h i.ộ

ủ ệ ố ố ớ ề ủ ị ủ   ộ Vai trò c a h  th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa đ i v i n n dân ch  xã

ượ ộ ị ượ ể ệ ủ ộ h i ch  nghĩa đ c quy đ nh m t cách khách quan, đ c bi u hi n qua vai trò

ứ ố ủ ệ ố ấ ị ủ ừ ch c năng c a t ng thành t trong c u trúc c a h  th ng chính tr . Trong đó,

ạ ừ ả ừ ạ ả ộ ộ ố ủ ệ ố Đ ng c ng s n v a là h t nhân lãnh đ o v a là m t thành t c a h  th ng có

ệ ố ế ị ủ ự ề ờ ị ể vai trò quy t đ nh s  ra đ i và phát tri n c a h  th ng chính tr  và n n dân

ệ ủ ự ủ ủ ả ạ ả ộ ộ ch  xã h i ch  nghĩa. S  lãnh đ o toàn di n c a Đ ng c ng s n là nhân t ố    có

ể ủ ề ự ậ ế ị ủ ộ ộ ý nghĩa quy t đ nh cho s  v n đ ng và phát tri n c a n n dân ch  xã h i ch ủ

ả ả ườ ạ ợ ủ ộ nghĩa. Đ ng c ng s n là ng ể i đ i bi u cho l ấ i ích c a giai c p công nhân,

ủ ả ả ả ộ ộ ộ ượ nhân dân lao đ ng và c a c  dân t c. Đ ng c ng s n đ ậ   ị c trang b  lý lu n

ủ ả ạ ả ọ ộ ươ khoa h c đó là Ch  nghĩa Mác­Lênin. Đ ng c ng s n v ch ra c ng lĩnh

ị ế ộ ả ả chính tr , chính sách kinh t ự  xã h i b o đ m cho s  phát tri n c a đ t n ể ủ ấ ướ   c.

ư ủ ả ả ộ ạ   Đ ng c ng s n đ a ch  nghĩa Mác­Lênin vào trong phong trào cách m ng

ị ủ ầ ầ ả ả ộ ự qu n chúng, nâng cao giác ng  chính tr  c a qu n chúng, đ m b o tính t giác

ủ ủ ự ề ộ ủ c a phong trào trong quá trình xây d ng n n dân ch  xã h i ch  nghĩa. Cũng

ể ế ự ủ ạ ả ộ ớ ỉ ộ   ả ch  có s  lãnh đ o c a Đ ng c ng s n nhân dân m i có th  ti n hành cu c

ả ố ạ ủ ư ể ệ ọ ệ ấ đ u tranh có hi u qu , ch ng l i m i bi u hi n ch  nghĩa quan liêu, m u đ ồ

ợ ụ ủ ợ ớ ợ ủ l i d ng quá trình dân ch  hóa vì l i ích trái v i l ồ   i ích c a nhân dân. Đ ng

ạ ủ ờ ự ả ả ộ ệ ố ơ ả ế ị th i, s  lãnh đ o c a Đ ng c ng s n Vi t Nam là nhân t c  b n quy t đ nh

ạ ủ ệ ố ấ ề ự ủ ế ị ả   ả b n ch t n n dân ch  và h  th ng chính tr .  N u tách s  lãnh đ o c a Đ ng

ạ ủ ẹ ự ẽ ặ ả ộ ố ớ v i xã h i, ho c coi nh  s  lãnh đ o c a Đ ng s  làm cho các thành t khác

ệ ố ị ấ ươ ướ ờ ả ạ ộ ấ trong h  th ng chính tr  m t ph ng h ng ho t đ ng, xa d i b n ch t giai

ạ ộ ướ ự ể ư ả ấ c p công nhân, ho t đ ng đi theo h ng t do ki u t ấ    b n, kéo theo làm m t

ủ ề ặ ộ ợ ủ ấ quy n dân ch  cho nhân dân lao đ ng. M t khác, l i ích c a giai c p công

ủ ả ằ ợ ủ ả ộ nhân, c a Đ ng không n m ngoài l ạ   i ích c a nhân dân lao đ ng; Đ ng là đ i

ể ợ ủ ấ ộ bi u trung thành cho l ủ   i ích c a giai c p công nhân, nhân dân lao đ ng và c a

10

ệ ậ ộ ế ớ ạ ộ ố ả c  dân t c, có m i quan h  m t thi t v i nhân dân; ho t đ ng trong khuôn

ổ ế ậ ậ ữ ữ ườ ự ạ kh  hi n pháp và pháp lu t. Do v y, gi v ng tăng c ng s  lãnh đ o duy

ệ ố ấ ủ ả ả ộ ị ố ơ ả ề nh t c a Đ ng c ng s n trong h  th ng chính tr  là nhân t ệ    c  b n, đi u ki n

ấ ề ấ ả ự ủ ế ả ả ộ ờ tiên quy t nh t b o đ m cho s  ra đ i và b n ch t n n dân ch  xã h i ch ủ

nghĩa.

ướ ộ ế ứ ự ế ế Nhà n ủ c xã h i ch  nghĩa ­ thi ấ   t ch  có ch c năng tr c ti p nh t

ể ổ ứ ề ự ủ ự ệ ể trong th  ch  hóa t ụ ắ    ch c th c hi n quy n l c c a nhân dân, là công c  s c

ư ấ ấ ộ ớ ọ ồ bén nh t trong cu c đ u tranh v i m i m u đ  đi ng ượ ạ ợ c l i l ủ i ích c a nhân

ế ế ả ấ ị ổ ứ ự ộ dân; là thi ệ t ch  chính tr  có h u qu  nh t trong t ớ    ch c xây d ng xã h i m i;

ụ ữ ủ ệ ể ả ự   ạ là công c  h u hi u đ  vai trò lãnh đ o c a Đ ng trong quá trình xây d ng

ủ ự ủ ủ ề ộ ộ ch  nghĩa xã h i nói chung và xây d ng n n dân ch  nói xã h i ch  nghĩa nói

ượ ệ ố ủ ự ệ ậ ộ ị riêng đ c th c hi n. Chính vì v y, trong h  th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa,

ướ ụ ộ ụ ủ ế ữ ạ ộ ủ   là m t công c  ch  y u, v ng m nh c a ả đ ng ta xem nhà n c là “tr  c t”, “

ả ệ ổ ự ự ệ nhân dân trong s  nghi p xây d ng và b o v  t qu c ố ”7.

ủ ủ ề ộ ượ ự ệ ằ ướ N n dân ch  xã h i ch  nghĩa đ c th c hi n b ng Nhà n c pháp

ả ệ ố ủ ề ằ ộ ổ ứ ạ ứ ơ quy n xã h i ch  nghĩa, b ng c  h  th ng t ủ   ế  ch c và c  ch  ph c t p c a

ế ố ứ ợ ạ ế ộ ư ề ớ ộ nhi u y u t ị    ph c h p t o thành. Nh ng v i tính cách là m t ch  đ  chính tr ,

ướ ủ ủ ế ộ ượ ự ệ ằ ướ tr c h t dân ch  xã h i ch  nghĩa đ c th c hi n b ng Nhà n c và thông

ướ ướ ủ ề ướ qua Nhà n c. Nhà n ộ c pháp quy n xã h i ch  nghĩa là nhà n ề   c pháp quy n

ơ ở ữ ấ ớ   ố ủ c a dân, do dân và vì dân trên c  s  kh i liên minh gi a giai c p công nhân v i

ầ ấ ả ạ ả ớ ộ ứ giai c p nông dân và t ng l p trí th c do Đ ng c ng s n lãnh đ o. Nhà n ướ   c

ụ ể ứ ườ ố ủ ể ề ề có ch c năng c  th  hóa đ ng l ủ   ả i quan đi m c a Đ ng v  các quy n c a

ế ậ ổ ứ ự ệ nhân dân thành Hi n pháp, pháp lu t, chính sách …và t ch c th c hi n chúng.

ụ ủ ế ủ ậ ở ướ ọ Pháp lu t tr  thành công c  ch  y u c a nhà n ự ờ ố   c trên m i lĩnh v c đ i s ng

ộ ướ ướ ả ằ ậ ọ xã h i. Nhà n ề c pháp quy n là nhà n c qu n lý b ng pháp lu t. M i cá nhân

ề ợ ướ ụ ứ ề ề ợ ổ t ẳ  ch c h p pháp đ u bình đ ng v  nghĩa v  và quy n l i tr ậ   c pháp lu t.

ề ự ề ự ộ ủ ề ộ Quy n l c xã h i, quy n l c nhà n ướ ướ c d ộ i ch  nghĩa xã h i thu c v  nhân

ả ượ ư ả ượ ế ả ả ằ ậ dân nh ng ph i đ c đ m b o b ng hi n pháp và pháp lu t, ph i đ c quy

ả

ả

ệ

ệ

7 Đ ng c ng s n Vi ộ

t nam, Văn ki n NQTW3, KhóaVIII, Nxb CTQG, H.1997, Tr.6.

ụ ể ệ ậ ơ ướ ị đ nh c  th  trong lu t pháp. Công vi c đó là do các c  quan nhà n ự   c th c

11

ể ệ ủ ệ ệ ệ ạ ọ ự   hi n, th  hi n ý trí nguy n v ng c a nhân dân và đ i di n cho nhân dân th c

ặ ờ ố ề ự ấ ơ ở ề ệ ả ọ ộ   hi n quy n l c  y trên c  s  đi u hành, qu n lý m i m t đ i s ng xã h i.

ề ự ủ ự ự ệ ả ả Đ m b o cho  nhân dân th c hi n quy n l c c a mình trên các lĩnh v c chính

… ị ế ộ ố tr , kinh t , văn hóa , xã h i, qu c phòng, an ninh

ấ ề ộ ả ủ ả ấ ủ ấ ứ ề V n đ  thu c b n ch t c a b t c  n n dân ch  nào đó là gi ố   ế i quy t m i

ệ ữ ế ộ ủ ủ ủ ộ quan h  gi a dân ch  và chuyên chính. Trong ch  đ  dân ch  xã h i ch  nghĩa,

ớ ỷ ươ ủ ắ ữ ế ấ ậ ố dân ch  luôn g n v i k  c ề   ng, pháp lu t, pháp ch ; th ng nh t gi a quy n

ể ự ủ ụ ệ ệ ớ ợ l i ­ nghĩa v  ­ trách nhi m, dân ch  đi đôi v i chuyên chính. Đ  th c hi n dân

ớ ẻ ủ ả ạ ả ọ ộ ch  cho nhân dân ph i chuyên chính v i k  thù; b n ph n đ ng phá ho i dân

ủ ướ ư ồ ụ ự ớ ch , Nhà n c là công c  th c hành chuyên chính v i m u đ  đi ng ượ ạ ớ   i v i c l

ủ ủ ứ ề ớ ợ v i l ơ ả ủ   i ích và quy n làm ch  c a nhân dân, đó cũng là ch c năng c  b n c a

ướ ủ ệ ề ả nhà n ự c chuyên chính vô s n trong xây d ng và hoàn thi n n n dân ch  xã

ủ ộ h i ch  nghĩa.

ặ ậ ổ ệ ố ủ ộ ị ố Trong h  th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa, m t tr n t qu c và các đoàn

ể ạ ộ ờ ị ưở th  chính tr  ­ xã h i cách m ng ra đ i và tr ng thành trong quá trình cách

ạ ướ ự ạ ủ ể ấ ả ổ ứ ủ m ng d i s  lãnh đ o c a Đ ng. Các đoàn th   y là t ch c c a nhân dân,

ề ợ ự ệ ấ ấ ề ợ ự ph n đ u cho dân, th c hi n quy n l i cho dân, bênh v c cho quy n l i chính

ủ ạ ậ ế ữ ủ ớ đáng c a nhân dân, liên l c m t thi t gi a nhân dân v i Chính ph . Cho nên,

ụ ấ ầ ậ ớ ợ nó có vai trò r t to l n trong t p h p, giáo d c qu n chúng nhân dân tham gia

ự ự ệ ườ ố ủ ậ ủ ả xây d ng và th c hi n đ ng l i c a Đ ng, chính sách, pháp lu t c a nhà

ướ ụ ọ ữ ự ệ ệ ả n c; quy t ề ự ợ    m i thành viên vào th c hi n có hi u qu  nh ng quy n l c h p

ủ ờ ồ ụ pháp c a mình. Đ ng th i nó là công c , thông qua đó nhân dân tham gia xây

ạ ộ ủ ả ướ ệ ả ỏ ợ ự d ng, giám sát ho t đ ng c a Đ ng, Nhà n c, b o v , th a mãn l i ích, nhu

ủ ổ ứ ấ ầ c u chính đáng c a các thành viên trong t ự  ch c mình. Th c ch t đó là h ệ

ụ ố ế ế ả ự ệ ả th ng công c  trong thi ề ự ủ   t ch  b o đ m cho nhân dân th c hi n quy n l c c a

ộ ố ớ mình đ i v i xã h i.

ố ệ ố ủ ệ ị Các thành t ặ   ộ  trong h  th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa có quan h  ch t

ế ả ẽ ớ ủ ủ ề ạ ơ ả ch  v i nhau t o thành c  ch  b o đ m quy n làm ch  ch a nhân dân. Do

ệ ố ệ ớ ổ ị ố ậ v y, đ i m i, ki n toàn h  th ng chính tr  nói chung và các thành t nói riêng

12

ự ệ ấ ớ ổ ế ế ơ ế ủ ộ th c ch t là đ i m i, ki n toàn thi ề t ch , c  ch  cho n n dân ch  xã h i ch ủ

ượ ự ừ ướ ệ nghĩa đ c xây d ng và t ng b c hoàn thi n.

ừ ế ộ ủ ề ệ ậ ấ 1.3. Xu t phát t ự    quy lu t hình thành ch  đ  dân ch  và đi u ki n th c

ủ ủ ộ ệ hi n dân ch  xã h i ch  nghĩa ở ướ  n c ta.

ạ ướ ủ ị ệ ừ ư ủ ườ Dân ch  là giá tr  nhân lo i, c nguy n t xa x a c a con ng ố   i mu n

ủ ự ủ ầ ộ làm ch  t ả  nhiên, xã h i và làm ch  chính b n thân mình; đó là nhu c u khách

ủ ự ể ộ ườ ư ủ ờ ị quan c a s  phát tri n xã h i loài ng i. Nh ng dân ch  bao gi cũng b  chi

ở ơ ở ố ị ể ơ ở ộ ị ph i, quy đ nh b i c  s  kinh t ­ xã h i và c  s  chính tr  ­ xã h i. ộ ở ế ộ ch  đ

ữ ế ệ ủ ế ế ộ ế ầ chi m h u nô l ề   ư  và ch  đ  phong ki n h u nh  không có dân ch . Đ n n n

ế ỷ ủ ự ế ể văn minh Châu Âu (th  k  XVI đ n XIX) dân ch  đã có s  phát tri n v ượ   t

ủ ư ả ề ẫ ế ộ ậ b c đó là ch  đ  dân ch  t ủ ậ ẹ    s n. Tuy nhiên, đó v n là n n dân ch  ch t h p,

ả ố ả ệ ế ộ ở ế ả ấ ộ ị ắ b  c t xén, gi d i, gi hi u b i do ch  đ  kinh t ­ xã h i và b n ch t giai

ế ộ ỉ ế ủ ề ộ ị ấ ư ả c p t s n quy đ nh. Ch  đ n ch  đ  xã h i ch  nghĩa, n n dân ch  m i đ ủ ớ ượ   c

ơ ở ủ ế ộ ự ế ộ ự ơ ở xây d ng trên c  s  c a chính nó, ch  đ  kinh t ­ xã h i d a trên c  s  công

ề ư ệ ả ấ ằ ộ ấ ọ ữ h u v  t li u s n xu t và công b ng, không có bóc l t, b t công, m i ng ườ   i

ượ ố ự ấ ộ ớ ướ ể ộ đ c s ng t do, bác ái, khi  y xã h i m i có b c phát tri n lên trình đ   dân

ủ ủ ộ ch , nhân dân làm ch  xã h i.

ớ ấ ủ ề ề ề ắ ấ Theo nghĩa đó, ở ướ  n c ta v n đ  dân ch  luôn g n li n v i v n đ  dân

ả ứ ộ ộ ở ườ ớ ỉ ộ t c, ch  có gi ỏ i phóng dân t c kh i ách áp b c bóc l t m i m  đ ng cho dân

ủ ở ủ ự ụ ộ ể ch  phát tri n, dân ch  tr ế    thành m c đích tr c ti p trong công cu c cách

ạ ả ủ ủ ề ộ ộ ượ m ng gi i phóng dân t c. N n dân ch  xã h i ch  nghĩa ở ướ  n c ta đ c hình

ả ấ ế ủ ế ạ ộ ộ ể thành và phát tri n là k t qu  t t y u c a cu c cách m ng dân t c dân ch ủ

ủ ủ ộ ở ệ ề ấ ạ nhân dân, c a cách m ng xã h i ch  nghĩa Vi t Nam. Đó là v n đ  có tính

ự ủ ề ệ ậ quy lu t trong quá trình hình thành, xây d ng và hoàn thi n n n dân ch  xã

ủ ủ ế ộ ạ ộ h i ch  nghĩa, n u không có cách m ng xã h i ch  nghĩa thành công thi ế ậ   t l p

ủ ủ ề ả ộ ồ   ể nên chuyên chính vô s n thì không th  có n n dân ch  xã h i ch  nghĩa t n

ạ ư ệ ể t i và phát tri n nh  hi n nay.

ướ ự ạ ủ ả ả ộ ệ ạ D i s  lãnh đ o c a Đ ng c ng s n Vi t Nam, Cách m ng táng Tám

ế ậ ủ ớ ề ướ ủ năm 1945 thành công, thi t l p n n dân ch  m i ­ Nhà n c dân ch  nhân

13

ạ ả ố ủ dân; phát huy vai trò c a nó trong cách m ng gi ấ   ộ i phóng dân t c, th ng nh t

ư ướ ủ ộ ộ ấ ướ đ t n c, đ a n c ta quá đ  lên ch  nghĩa xã h i không qua ch  đ  t ế ộ ư ả    b n

ừ ự ủ ậ ướ ủ ệ ề ch  nghĩa. Do v y, xây d ng và t ng b ộ   c hoàn thi n n n dân ch  xã h i

ủ ừ ằ ướ ch  nghĩa ở ướ  n c ta là quá trình lâu dài nh m t ng b ệ c hoàn thi n các thi ế   t

ủ ệ ố ế ơ ự ệ ế ậ ộ ứ   ch , c  ch  dân ch , h  th ng pháp lu t, th c hi n các n i dung, hình th c

ờ ố ủ ủ ộ ộ dân ch  trong đ i s ng xã h i; nâng cao trình đ  văn hóa dân ch  cho nhân

ữ ạ ả ưở ủ ư ả ư ủ ủ ế ạ ừ dân; h n ch  lo i tr  nh ng  nh h ng c a dân ch  t s n, tàn d  c a tâm

ủ ề ả ấ ộ ấ ế ả lý, thói quen c a n n s n xu t nh ỏ…toàn b  quá trình đó t t y u ph i do h ệ

ủ ố ộ ị ổ ứ ự ự ấ th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa t ch c xây d ng. Cho nên, th c ch t quá

ệ ầ ớ ổ ị ệ ố trình phát huy, đ i m i ki n toàn h  th ng chính tr  là yêu c u khách quan do

ể ủ ề ủ ủ ậ ộ chính quy lu t hình thành phát tri n c a n n dân ch  xã h i ch  nghĩa ở ướ   c n

ừ ự ấ ị ướ ề ệ ta quy đ nh, th c ch t đó là quá trình t ng b c hoàn thi n n n dân ch ủ ở

ướ n ệ c ta hi n nay.

ể ự ề ề ủ ủ ệ ộ ệ Xét v  đi u ki n đ  th c hi n dân ch  xã h i ch  nghĩa ở ướ  n c ta bao

ề ơ ở ề ấ ế ơ ở ộ ộ ị ồ g m nhi u v n đ : c  s  kinh t ­ xã h i, c  s  chính tr  ­ xã h i, trong đó

ự ủ ề ề ế ầ ấ ố tr c ti p nh t là v n đ  dân sinh, dân trí và dân quy n. Mu n có dân ch , dân

ủ ướ ế ề ố ề ự ủ ả ch  là dân làm ch , tr c h t dân ph i có quy n s ng, quy n t ề    do và quy n

ứ ư ề ệ ạ ầ ả ủ   m u c u h nh phúc. Nhân dân ph i có trí tu , văn hóa, tri th c v  dân ch ,

ộ ậ ề ự ả ộ ữ ạ ph i có đ c l p dân t c, dân quy n t ề    do, dân sinh h nh phúc. Nh ng đi u

ế ấ ủ ự ể ệ ạ ộ ộ ki n tr c ti p  y không th  nào không do cu c cách m ng xã h i ch  nghĩa

ạ ệ ố ủ ể ộ ị đem l i; không th  nào không do h  th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa xây

ổ ứ ề ượ ể ệ ấ ủ ả ặ ự d ng, t ch c lên. Đi u đó đ c th  hi n r t rõ trong vai trò c a Đ ng đ t ra

ườ ố ế ượ ượ ể ấ ắ đ ng l i, chi n l c, sách l c phát tri n đúng đ n, nh t là khi có chính

ề ề ề ả ả ạ ầ ở ướ quy n, Đ ng tr  thành Đ ng c m quy n lãnh đ o chính quy n nhà n c  và

ộ ế ơ ở ự ữ ề ệ ạ ị lãnh đ o toàn xã h i ti n hành xây d ng nh ng đi u ki n, c  s  chính tr  ­ xã

ế ủ ư ủ ề ậ ộ ộ ộ h i, kinh t ể    ­ xã h i cho n n dân ch  xã h i ch  nghĩa. Do v y, s  phát tri n

ố ấ ớ ủ ủ ụ ầ ả ớ ế   ủ c a dân ch  ph  thu c r t l n vào uy tín c a Đ ng v i qu n chúng. N u

ả ượ ượ ủ ẽ ự Đ ng đ c lòng dân, đ c dân tin, dân yêu thì dân ch  s  đ c phát huy m ở

ữ ả ạ ạ ầ ộ r ng. Ng ượ ạ c l i, Đ ng không ngang t m, không trong s ch v ng m nh v ề

14

ổ ứ ẽ ấ ủ ẽ ị ủ chính tr , t ị ư ưở  t ng và t ch c s  m t lòng tin c a nhân dân, dân ch  s  b  thu

ứ ặ ướ ả ướ ự ề ẹ h p ho c hình th c. Nhà n c ph i là nhà n ủ c th c quy n, c a dân, do dân,

ổ ủ ự ứ ệ ề vì dân, phát huy vai trò t ộ    ch c xây d ng các đi u ki n cho dân ch  xã h i

ự ộ ủ ả ụ   ch  nghĩa. Trong đó, ph i có s  đ t phá trong khâu thông tin cho dân, giáo d c

ờ ố ộ ọ ứ ậ ấ ấ ậ nh n th c cho nhân dân, nâng cao trình đ  h c v n, đ i s ng v t ch t tinh

ồ ưỡ ầ ự ự ủ th n cho nhân dân, b i d ể ạ   ng năng l c th c hành dân ch  cho dân đ  t o

ề ệ ủ ề ế ủ ề đi u ki n cho dân bi ế ưở t h ng quy n dân ch , bi t dùng quy n dân ch , dám

ủ ị ư ạ ấ ỉ ế dân ch  bi t rõ giá ồ nói, dám làm nh  Ch  t ch H  Chí Minh đã nh n m nh: “

ị ủ ộ ậ ượ ướ ẳ tr  c a đ c l p khi nào dân đ c ăn no, m c đ ữ   c ch ng nh ng ặ ủ”8 và “Nhà n

ề ợ ủ ữ ữ ề ậ ả công nh n nh ng quy n l ệ   ả i c a công dân mà còn b o đ m nh ng đi u ki n

ế ể ự ự ượ ưở ấ ầ ậ v t ch t c n thi t đ  cho công dân th c s  đ c h ề ng quy n đó ”9.

ể ự ề ề ư ậ ủ ủ ề ệ ệ ộ Nh  v y, xét v  đi u ki n đ  th c hi n  n n dân ch  xã h i ch  nghĩa,

ự ữ ế ề ỏ ệ ố h  th ng chính tr ị ở ướ  n ệ   c ta đóng vai trò tr c ti p th a mãn nh ng đi u ki n

ấ ệ ố ủ ệ ổ ớ ị ự   y. Cho nên đ i m i, ki n toàn, phát huy vai trò c a h  th ng chính tr  th c

ệ ầ ạ ấ ế ể ự ệ ề ề ch t là t o đi u ki n c n thi t đ  xây d ng và hoàn thi n n n dân ch ủ ở ướ   c  n

ệ ta hi n nay.

ự ễ ạ ệ ế ớ ạ ứ 1.4. Th c ti n cách m ng Vi t Nam và cách m ng th  gi i ch ng minh

ệ ố ế ị ủ ộ ị h  th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa đóng vai trò quy t đ nh tr c ti p s ự ế ự

ể ủ ề ủ ủ ộ ồ ạ t n t i và phát tri n c a n n dân ch  xã h i ch  nghĩa.

ự ự ễ ướ ướ ộ Th c ti n 60 năm xây d ng nhà n ủ c dân ch  ­ nhà n c xã h i ch ủ

ủ ở ự ề ệ ấ ở ễ nghĩa và th c ti n n n dân ch Vi t Nam cho th y ệ ố    đâu, khi nào h  th ng

ị ượ ự ữ ệ ế ạ ạ ơ chính tr  đ ạ ộ   c ki n toàn, xây d ng trong s ch v ng m nh, c  ch  ho t đ ng

ạ ớ ị ở ủ ượ linh ho t, nh p nhàng, ăn kh p thì đó, khi đó dân ch  đ c phát huy, m ở

ừ ể ả ạ ố ơ ở   ệ ộ r ng, phát tri n (xét trên c  bình di n ph m vi toàn qu c và t ng c  s ).

ở ị ắ ệ ệ ố Ng ượ ạ c l i, khi nào, đâu h  th ng chính tr  m c b nh quan liêu, tham nhũng

ạ ộ ệ ồ ề ấ ậ ồ ệ   trì tr , c ng k nh, ho t đ ng ch ng chéo l n sân, pháp lu t không hoàn thi n

ậ ậ

ồ ồ

ậ ậ

8 H  Chí Minh toàn t p, T p 4, Nxb CTQG, H.2000, Tr.152. 9  H  Chí Minh toàn t p, t p9, Nxb CTQG, H.2000, Tr.593.

ệ ố ộ ộ ị và nghiêm minh, đ i ngũ cán b  trong h  th ng chính tr  xa dân, suy thoái v ề

15

ứ ở ủ ủ ề ạ đ o đ c, chính tr , l ị ố ố …thì  i s ng đó, khi đó quy n dân ch  c a nhân dân b ị

ứ ủ ụ ắ ặ ạ ậ ổ ề   vi ph m, c t xén ho c dân ch  hình th c, làm lung lay th m trí x p đ  n n

ủ ủ ề ấ ậ ộ dân ch  xã h i ch  nghĩa. Đây là v n đ  có tính quy lu t trong quá trình xây

ủ ủ ề ệ ộ ự d ng và hoàn thi n n n dân ch  xã h i ch  nghĩa ở ướ  n c ta. Th c ti n ự ễ ở ộ    m t

ộ ố ị ươ ủ ả ấ ạ ố ơ s  n i, m t s  đ a ph ng có tình tr ng m t dân ch , x y ra hi n t ệ ượ   ng

ữ ủ ệ ế ạ ạ ặ khi u ki n kéo dài c a nhân dân, ho c b o lo n chính tri, nh ng hi n t ệ ượ   ng

ệ ố ủ ế ư ề đó do nhi u nguyên nhân nh ng nguyên nhân ch  y u là do h  th ng chính tr ị

ệ ố ộ ộ ế ậ ộ ị ỏ còn y u kém, m t b  ph n không nh  cán b  trong h  th ng chính tr  tham

ể ả ủ ễ ả ậ nhũng, quan liêu, sách nhi u nhân dân. chính vì v y, đ  đ m b o dân ch  cho

ấ ế ệ ố ự ệ ả ạ ị nhân dân, t ữ   t y u ph i xây đ ng, ki n toàn h  th ng chính tr  trong s ch v ng

m nh.ạ

ề ự ụ ổ ủ ủ ự ự ệ ễ ọ ộ Bài h c th c ti n v  s  s p đ  c a ch  nghĩa xã h i hi n th c và ch ế

ủ ủ ộ ở ự ấ ộ đ  dân ch  xã h i ch  nghĩa ủ    Đông Âu và Liên Xô cho th y: S  tan rã c a

ế ộ ủ ủ ộ ướ ế ắ ầ ừ ự ế ch  d  dân ch  xã h i ch  nghĩa tr c h t và b t đ u t s  bi n ch t c a h ấ ủ ệ

ế ự ủ ế ế ố ố ị ị ế   th ng chính tr . Ch  nghĩa đ  qu c và các th  l c thù đ ch đã ti n hành chi n

ượ ễ ế ế ợ ớ ạ ạ ậ ổ ế di n bi n hòa bình l c “ ” k t h p v i b o lo n l t đ , ti n công vào h ệ

ủ ố ộ ị ướ ế ạ ấ th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa. Tr ủ   c h t là làm m t vai trò lãnh đ o c a

ủ ả ả ả ậ ộ ờ ả   Đ ng c ng s n, Đ ng xa d i các nguyên lý lý lu n ch  nghĩa Mác­Lênin, b n

ạ ủ ố ớ ấ ấ ả ướ ờ ự ch t giai c p công nhân; Tách d i s  lãnh đ o c a Đ ng đ i v i nhà n c và

ổ ộ ủ ứ ị ị phi chính tr  hóa các t ch c chính tr  ­ xã h i c a nhân dân, “ ” quân đ i.ộ

ế ờ ố ể ươ ủ dân ch  hóa Khuy n khích “ ộ ” đ i s ng xã h i theo ki u ph ng tây, buông

ỷ ươ ủ ậ ừ ỏ l ng k  c ng, pháp lu t, dân ch  vô nguyên t c ắ …t đó chúng làm cho quá

ự ễ ộ ộ ệ ố ị ễ di n bi n trình “t ế ” trong n i b  h  th ng chính tr  di n ra nhanh chóng.

ộ ộ ệ ố ị ắ ầ ừ ệ ấ Trong n i b  h  th ng chính tr , b t đ u t ậ  vi c ch p nh n đa nguyên v ề

ờ ả ố ậ ủ ự ả ấ ấ ộ ị chính tr , đa Đ ng đ i l p, th c ch t là xa r i b n ch t dân ch  xã h i ch ủ

ơ ả ủ ủ ư ặ ộ ị ệ ố nghĩa, vì đ c ch ng c  b n c a h  th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa là h ệ

ấ ố ướ ự ủ ả ạ ộ ị th ng chính tr  nh t nguyên d ả i s  lãng d o c a Đ ng c ng s n. T  s ừ ự

ế ừ ỏ ự ị ẫ ừ ề ạ ấ ậ không th a nh n nh t nguyên v  chính tr  d n đ n t ợ    b  s  lãnh đ o h p

ố ớ ỏ ề ủ ế ả ướ ộ pháp c a Đ ng đ i v i toàn xã h i (xóa b  đi u 6 trong hi n pháp n ộ   c C ng

16

ạ ủ ứ ế ẫ ả ấ hòa Liên bang Xô vi t) ế … d n đ n m t vai trò lãnh đ o c a Đ ng, s c m nh ạ

ả ướ ứ ủ ế ạ ấ ộ ộ ủ qu n lý c a nhà n c xã h  ch  nghĩa, s c m nh chi n đ u quân đ i trong

ệ ế ộ ủ ủ ủ ộ ộ ế ộ ả b o v  ch  đ  xã h i ch  nghĩa, ch  đ  dân ch  xã h i ch  nghĩa làm cho nó

ổ ạ ở ạ ị ị ộ ệ ị ụ b  s p đ  nhanh chóng, nhân dân l i tr  l ị i đ a v  b  bóc l t, nô l làm thuê

ướ ủ ư ả ự ứ ễ d i ch  nghĩa t ộ  b n. Đây là th c ti n sinh đ ng ch ng minh quá trình xây

ủ ủ ề ề ệ ắ ộ ự d ng và hoàn thi n n n dân ch  xã h i ch  nghĩa luôn g n li n và ch u s ị ự

ệ ố ủ ủ ộ ị ị ượ ổ quy đ nh c a h  th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa luôn đ ệ   ớ c đ i m i, ki n

ủ ự ủ ố ớ ộ toàn, c ng c  cùng v i quá trình xây d ng ch  nghĩa xã h i.

ừ ữ ở ụ ủ ệ ầ ớ T  nh ng phân tích ạ    trên, cùng v i yêu c u nhi m v  c a cách m ng

ệ ệ ạ ẳ ằ ổ ớ ị Vi ệ   t Nam trong giai đo n hi n nay, chúng ta kh ng đ nh r ng: đ i m i ki n

ệ ố ự ủ ề ệ ị ộ   toàn h  th ng chính tr  là quá trình xây d ng và hoàn thi n n n dân ch  xã h i

ự ễ ọ ả ơ ở ủ ậ ch  nghĩa là hoàn toàn có c  s  khoa h c c  lý lu n và th c ti n.

ệ ố ấ ổ ữ ự ớ ệ ể ệ ị   II. Nh ng bi u hi n th c ch t đ i m i và ki n toàn h  th ng chính tr ,

ừ ớ ướ ủ ộ ệ ề ở ộ đi đôi v i m  r ng và t ng b c hoàn thi n n n dân ch  xã h i ch ủ

nghĩa ở ướ  n ệ c ta hi n nay

ệ ố ệ ớ ổ ệ ộ Đ i m i và ki n toàn h  th ng chính tr ị ở ướ  n c ta hi n nay là m t yêu

ệ ớ ổ ố ớ ế ằ ổ ầ c u khách quan trong m i quan h  v i đ i m i kinh t n m trong t ng th ể

ớ ấ ướ ệ ổ ệ ố ệ ổ ớ ị ủ ự c a s  nghi p đ i m i đ t n c. Đ i m i ki n toàn h  th ng chính tr  bao

ữ ữ ớ ộ ắ ổ ổ ươ ứ ơ ồ g m gi ớ  v ng nguyên t c đ i m i, đ i m i n i dung, ph ng th c, c  ch ế

ủ ủ ạ ộ ằ ị ữ ữ ạ ệ ố ho t đ ng c a c a h  th ng chính tr  nh m gi ủ    v ng vai trò lãnh đ o c a

ự ủ ả ướ ự ự ộ ả Đ ng, s  qu n lý c a nhà n ủ ọ   c và nhân dân lao đ ng th c s  làm ch  m i

ặ ờ ố ự ừ ự ấ ộ ướ m t đ i s ng xã h i. Th c ch t đó quá trình xây d ng và t ng b c hoàn

ủ ệ ề ộ ủ thi n n n dân ch  xã h i ch  nghĩa ở ướ  n ệ c ta hi n nay.

ữ ữ ị ế ợ ớ ả ả ắ ổ ớ 2.1. Gi v ng nguyên t c đ i m i chính tr  k t h p v i b o đ m quá trình

ự ừ ướ ủ ủ ộ ệ ề xây d ng và t ng b c hoàn thi n n n dân ch  xã h i ch  nghĩa ở ướ   c n

ta.

ấ ướ ự ủ ầ ổ ớ Đ i m i là yêu c u khách quan c a quá trình xây d ng đ t n c trong

ờ ỳ ộ ướ ủ ố ộ ả ị k tế su t th i k  quá đ  đi lên ch  nghĩa xã h i n c ta. Đ ng ta xác đ nh: “

17

ẽ ặ ừ ầ ớ ổ ế ớ ổ ị ấ ổ ớ ợ h p ch t ch  ngay t đ u đ i m i kinh t ớ    v i đ i m i chính tr , l y đ i m i

ế ờ ừ ọ ồ ướ ổ kinh t làm tr ng tâm, đ ng th i t ng b ớ c đ i m i chính tr ị”10. Theo nguyên

ộ ậ ụ ư ế ầ ả ớ ớ ổ ổ ắ ổ t c đ i m i nh ng không đ i m u, đ i m i ph i đi đ n m c tiêu đ c l p dân

ủ ề ắ ớ ộ ụ ổ ớ   ủ ế ủ m c tiêu ch  y u c a đ i m i ộ t c g n li n v i ch  nghĩa xã h i. Theo đó, “

ệ ố ự ằ ị ủ ủ ộ ệ ố h  th ng chính tr  là nh m th c hi n t t dân ch  xã h i ch  nghĩa, phát huy

ủ ủ ủ ề ể ạ ượ ụ ầ đ y d  quy n làm ch  c a nhân dân ”11. đ  đ t đ c m c tiêu đó trong quá

ớ ệ ố ả ổ ị ệ ả ả trình đ i m i h  th ng chính tr  ph i quán tri ắ   t và b o đ m các nguyên t c

ủ ế ch  y u sau:

ớ ệ ố ớ ộ ứ ắ ổ ổ ị Nguyên t c th  nh t: ấ  Đ i m i h  th ng chính tr  là đ i m i n i dung,

ươ ạ ộ ứ ổ ứ ệ ữ ộ ố ph ng th c ho t đ ng, t ch c cán b  và các m i quan h  gi a các t ổ ứ    ch c

ố ớ ị ợ ệ ữ ữ ị ướ chính tr  h p pháp và đang có vai trò đ i v i vi c gi v ng đ nh h ộ   ng xã h i

ủ ớ ệ ố ụ ổ ổ ị ch  nghĩa ở ướ  n c ta. Đ i m i h  th ng chính tr  là không thay đ i m c tiêu,

ườ ộ ắ ộ ậ ủ ủ ề ộ ớ con đ ng đi lên ch  nghĩa xã h i. Đ c l p dân t c g n li n v i ch  nghĩa xã

ườ ủ ấ ạ ệ ồ ờ ộ h i, là con đ ng duy nh t đúng c a cách m ng Vi t Nam đ ng th i đó cũng

ủ ủ ủ ự ụ ề ỉ ộ   ộ là m c tiêu xây d ng n n dân ch  xã h i ch  nghĩa. Vì ch  có ch  nghĩa xã h i,

ề ự ớ ượ ự ế ự ệ ỉ ướ ộ ủ quy n l c xã h i c a nhân dân m i đ c th c hi n trên th c t , ch  d i ch ủ

ớ ượ ộ ộ ặ ờ ố ủ ọ nghĩa xã h i nhân dân lao đ ng m i đ ộ   c làm ch  m i m t đ i s ng xã h i.

ừ ả ệ ố ự ắ ả Do đó, nguyên t c này v a đ m b o cho xây d ng h  th ng chính tr  gi ị ữ ượ   c  đ

ủ ừ ủ ủ ề ấ ả ộ ộ ả ả b n ch t xã h i ch  nghĩa v a đ m b o cho n n dân ch  xã h i ch  nghĩa

ự ế ự ệ ượ đ c th c hi n trên th c t .

ứ ớ ệ ố ả ả ả ổ ị ắ Nguyên t c th  hai ứ   : Đ i m i h  th ng chính tr  ph i b o đ m cho ch c

ụ ủ ệ ượ ự ệ ộ ệ ể năng, nhi m v  c a nó đ c th c hi n m t cách tri t đ  và ngày càng t ố   t

ự ủ ề ệ ằ ộ ơ h n nh m làm cho quá trình xây d ng và hoàn thi n n n dân ch  xã h i ch ủ

ượ ở ộ ủ ặ nghĩa ngày càng đ ắ   c m  r ng. Vì hai m t dân ch  và chuyên chính luôn g n

ấ ủ ủ ủ ả ộ ế ộ ế ớ k t v i nhau trong b n ch t c a ch  đ  dân ch  xã h i ch  nghĩa, dân ch ủ

ủ ớ ạ ả ớ ộ ố ph i đi đôi v i chuyên chính, dân ch  v i đ i đa s  nhân dân lao đ ng và

ệ ố ớ ọ ư ậ ị ớ ả ộ chuyên chính v i b n ph n đ ng. Có nh  v y, h  th ng chính tr  m i phát

ả ả

ả ả

ệ ệ

ạ ộ ạ ộ

ệ ệ

10  Đ ng c ng s n Vi ộ 11  Đ ng c ng s n Vi ộ

t Nam, Văn ki n Đ i h i VIII, Nxb CTQG, H.1996, Tr.71. t Nam, Văn ki n Đ i h i VIII, Nxb CTQG, H.1996, Tr.71.

ượ ầ ủ ứ ủ ớ ượ ụ huy đ ệ c đ y đ  ch c năng, nhi m v  và dân ch  m i đ c phát huy.

18

ứ ớ ệ ố ả ổ ị ữ ữ ắ Nguyên t c th  ba : Đ i m i h  th ng chính tr  ph i gi ấ   ả  v ng b n ch t

ủ ệ ố ủ ấ ắ ộ ị ả   nh t nguyên c a h  th ng chính tr  xã h i ch  nghĩa. Đây là nguyên t c b o

ố ộ ạ ờ ố ự ổ ề ề ấ ị ị ả đ m t t nh t cho s   n đ nh đ i s ng chính tr  ­ xã h i, t o ti n đ  cho xã

ữ ể ề ộ ị ướ ể ộ h i phát tri n; xã h i có phát tri n nhanh và b n v ng, đúng đ nh h ng xã

ớ ượ ủ ủ ộ ữ ữ ừ ủ ộ h i ch   nghĩa thì dân ch  xã h i ch  nghĩa m i đ c gi v ng và t ng b ướ   c

ệ ỉ ướ ự ủ ả ạ ả ộ ộ ở hoàn thi n. B i vì, ch  có d i s  lãnh đ o đ c tôn c a đ ng c ng s n, h ệ

ố ớ ữ ề ạ ớ ị ữ ữ th ng chính tr ị ở ướ  n c ta m i v ng m nh v  chính tr , m i gi ấ   ả  v ng b n ch t

ủ ấ ướ ủ ủ ề ờ ồ giai c p công nhân c a nhà n c. Đ ng th i quy n làm ch  c a nhân dân ch ỉ

ượ ự ự ệ ệ ả ộ ị đ c th c hi n và phát huy cao đ , có hi u qu  tích c c khi có đ nh h ướ   ng

ụ ượ ắ ắ ớ ị ứ ữ ậ chính tr  đúng đ n; m i kh c ph c đ c nh ng nh n th c và hành vi sai trái

ủ ư ả ủ ự ủ ủ ư ề v  dân ch  nh : dân ch  t s n, dân ch  c c đoan vô chính ph , coi th ườ   ng

ướ ờ ơ ớ ỷ ươ k  c ng phép n ặ c ho c th v i chính tr ị…trong xã h i.ộ

ắ ơ ả ủ ế ố ổ ớ   Đây là nguyên t c c  b n, ch  y u, xuyên su t trong quá trình đ i m i

ệ ố ị ồ ỉ ạ ữ ệ ắ ờ và ki n toàn h  th ng chính tr , đ ng th i là nh ng nguyên t c ch  đ o cho

ủ ủ ự ề ệ ộ quá trình xây d ng và hoàn thi n n n dân ch  xã h i ch  nghĩa ở ướ  n c ta

ệ hi n nay.

ổ ươ ệ ố ạ ộ ứ ớ ộ 2.2. Đ i m i n i dung, ph ủ ng th c ho t đ ng c a h  th ng chính tr ị

ề ớ ừ ự ướ ệ ắ g n li n v i quá trình xây d ng và t ng b ủ   ề c hoàn thi n n n dân ch  xã

ộ ủ h i ch  nghĩa ở ướ  n ệ c ta hi n nay.

ớ ấ ướ ớ ổ ổ ế Cùng v i quá trình đ i m i đ t n ớ c, đ i m i kinh t ữ , trong nh ng năm

ớ ệ ố ệ ổ ạ ượ ị ữ ọ qua, vi c đ i m i h  th ng chính tr  đã đ t đ ự c nh ng thành t u quan tr ng,

ặ ờ ố ủ ự ế ệ ế ộ ọ ộ   tác đ ng tr c tri p đ n vi c phát huy dân ch  trong m i m t đ i s ng xã h i,

ố ạ ắ ợ ự ự ệ ế ấ ấ ộ xây d ng kh i đ i đoàn k t dân t c, ph n đ u th c hi n th n l ụ i m c tiêu

ủ ẽ ự ủ ệ ộ ộ ộ ậ đ c l p dân t c và ch  nghĩa xã h i. Th c hi n và phát huy dân ch  s  nêu

ượ ủ ộ ạ ệ ầ ạ cao đ c tính ch  đ ng, sáng t o, nhi ủ t tình cách m ng c a qu n chúng nhân

ậ ượ ề ự ự ủ ứ ạ dân, t p trung đ ệ   c quy n l c, ý trí, s c m nh c a nhân dân trong s  nghi p

ả ế ụ ổ ớ ộ ạ ậ ươ ứ cách m ng. Do v y, ph i ti p t c đ i m i n i dung, ph ạ ộ   ng th c ho t đ ng

ừ ệ ố ị ố ủ c a h   th ng chính tr  nói chung và t ng thành t ằ    trong đó nói riêng, nh m

19

12. Nh ng đ  phát huy ể

ả ả ấ ả ướ ư ề ự t c  quy n l c nhà n ộ ề c thu c v  nhân” “b o đ m t

ướ ả ố ả ượ ủ dân ch  đúng h ạ ế ng và đ t k t qu  t t thì trong quá trình đó ph i đ c lãnh

ướ ữ ắ ợ ớ ộ ị ạ ố đ o t t, có b ừ   c đi v ng ch c phù h p v i tình hình chính tr  ­ xã h i và t ng

ướ ể ủ ấ ướ b c phát tri n c a đ t n c.

ủ ự ể ờ ố ủ ị ự ủ S  phát tri n c a dân ch  bao gi cũng ch u s  chi ph i c a ph ươ   ng

… ứ ả ế ộ ấ ạ ộ ế ộ th c s n xu t, ch  đ  xã h i, tr ng thái kinh t ­ xã h i, văn hóa, dân trí

ế ị ị ủ ề ấ ả ấ ầ trong đó b n ch t chính tr  c a giai c p c m quy n quy t đ nh. Cho nên, trong

ờ ỳ ủ ộ ủ ủ th i k  quá đ  lên ch  nghĩa xã h i ộ ở ướ  n ộ c ta, dân ch  xã h i ch  nghĩa phát

ướ ế ạ ủ ụ ả ộ ể tri n tr c h t ph  thu c vào vai trò lãnh đ o c a Đ ng.

ự ề ễ ể ố ộ ề Th c ti n phát tri n phong phú v  quy mô, t c đ , chi u sâu sau 20

ự ừ ả ả ớ ổ ộ ỏ ỉ năm công cu c đ i m i đòi h i Đ ng ta ph i không ng ng xây d ng, ch nh

ự ứ ệ ế ằ ạ ấ ầ ụ   ố đ n nh m nâng cao năng l c lãnh đ o và s c chi n đ u ngang t m nhi m v .

ủ ủ ữ ự ự ề ể ấ ổ ớ   Đ  phát huy tích c c nh t nh ng thành t u v  dân ch  c a 20 năm đ i m i,

ệ ả ớ ổ ươ ứ ạ ả “đ i m i và hoàn thi n ph ủ   ng th c lãnh đ o c a Đ ng ta đã rút ra:  ph i

ủ ừ ừ ả ả ạ ả Đ ngả ”, “…b o đ m v a nâng cao vai trò lãnh đ o c a Đ ng, v a phát huy

ủ ộ ủ ệ ạ ầ ướ ậ ặ tính ch  đ ng, sáng t o, tinh th n trách nhi m c a nhà n c, M t tr n, các

ể ườ ứ ụ ầ ướ đoàn th  nhân dân, và ng ắ i đ ng đ u; kh c ph c khuynh h ỏ   ng buông l ng

ủ ả ệ ố ứ ệ ặ ạ ạ lãnh đ o ho c bao bi n làm thay; phát huy s c m nh c a c  h  th ng chính

ệ ắ ị ớ ắ ặ ố ị ụ tr , th t ch t m i quan h  m u th t v i nhân dân ”13. Đó là m c tiêu, yêu c u ầ

ủ ệ ớ ộ ươ ủ ứ ả ạ ị ổ và n i dung c a đ i m i, hoàn thi n ph ng th c lãnh đ o c a Đ ng h ên

ộ ổ ủ ự ể ớ nay. Có th  nói s  thành công hay không c a công cu c đ i m i phát huy, m ở

ủ ề ộ ệ ộ ộ ủ ộ r ng n n dân ch  xã h i ch  nghĩa ở ướ  n c ta hi n nay tùy thu c m t ph n c ầ ơ

ệ ệ ọ ớ ổ ươ ứ ạ ả b n  quan  tr ng  vào  vi c   đ i  m i,   hoàn  thi n  ph ủ   ng  th c   lãnh   đ o  c a

ở ẽ ả ươ ứ ứ ệ ạ ướ Đ ng. B i l , ph ng th c lãnh đ o là cách th c, bi n pháp, b ể ự   c đi đ  th c

ụ ộ ệ ệ ạ ố ả ọ hi n nhi m v , n i dung lãnh đ o, là nhân t ả  quan tr ng đ m b o cho đ ườ   ng

ộ ố ủ ạ ộ ố l ả   i đi vào cu c s ng thông qua phong trào hành đ ng cách m ng c a đông đ o

ả ả

ả ả

ạ ộ ạ ạ ộ ạ

ố ầ ố ầ

ứ ứ

ệ ệ

ể ể

12 Đ ng c ng s n Vi ệ ộ 13  Đ ng c ng s n Vi ệ ộ

t Nam, Văn ki n đ i h i đ i bi u toàn qu c l n th  XI, Nxb CTQG, H.2011, Tr.238. t Nam, Văn ki n đ i h i đ i bi u toàn qu c l n th  X, Nxb CTQG, H.2006, Tr.306.

ộ ướ ọ ờ ủ ả nhân dân lao đ ng, d i ng n c  c a Đ ng.

20

ế ệ ổ ớ ươ ạ ủ ứ Tuy nhiên, cho đ n nay vi c đ i m i ph ả   ng th c lãnh đ o c a Đ ng

ư ươ ủ ủ ứ ầ ớ ớ ổ ch a t ở ộ ng x ng v i yêu c u đ i m i, m  r ng, phát huy dân ch  c a nhân

ươ ư ứ ư ệ ượ ệ ả ầ ổ dân trên các ph ng di n nh : Ch a đáp  ng đ ớ   c hi u qu  yêu c u đ i m i

ổ ủ ứ ướ ộ ố trong t ạ ộ  ch c và ho t đ ng c a nhà n ể c và các đoàn th . Trên m t s  lĩnh

ả ề ổ ứ ổ ạ ộ ứ ấ ự v c còn lúng túng c  v  t ch c và t ch c ho t đ ng; có không ít v n đ ề

ư ụ ể ể ế ượ ộ ố ệ ươ ướ ch a c  th  hóa, th  ch  hóa đ c m t s  quan ni m, ph ng h ỉ ạ   ng ch  đ o

ự ổ ớ ươ ứ ủ ề ẫ ạ xây d ng và đ i m i ph ả ng th c lãnh đ o c a Đ ng đ  ra, v n còn tình

ệ ẫ ạ ạ ậ ỏ tr ng bao bi n l n tình tr ng buông l ng, th m trí còn lúng túng ở ộ ố   m t s

ươ ỉ ạ ổ ệ ạ ứ ự ệ ị ph ng di n. Công tác lãnh đ o, ch  đ o t ế ủ    ch c th c hi n ngh  quy t c a

ụ ư ế ệ ẫ ả ả ộ ờ ị ả   ắ Đ ng v n là m t khâu y u, ch a kh c ph c k p th i và có hi u qu . Đ ng

ạ ấ ươ ạ ủ ố ớ ứ ả ướ Ph ng th c lãnh đ o c a Đ ng đ i v i Nhà n ậ   ặ c, M t tr n nh n m nh: “

ộ ố ộ ư ể ố ổ ộ ị T  qu c và các đoàn th  chính tr  ­ xã h i trên m t s  n i dung ch a rõ,

ự ả ứ ệ ậ ả ớ ổ ư   ụ ủ ch m đ i m i. Ch c năng, nhi m v  c a đ ng đoàn, ban cán s  đ ng ch a

ượ ụ ể ạ ộ ị đ c xác đ nh rõ ràng, c  th  nên ho t đ ng còn lúng túng…. ”14

ướ ủ ấ ướ ỏ ấ ự ạ Tr c đòi h i c p bách c a đ t n ủ ệ   ề c và th c tr ng n n dân ch  hi n

ủ ơ ộ ượ ả ứ ạ ổ ớ nay ph i tranh th  c  h i v ẽ   ế ụ t qua thách th c, ti p t c đ i m i m nh m ,

ữ ề ể ệ ả ộ ồ ơ ả ế ụ   toàn di n, đ ng b , phát tri n nhanh và b n v ng h n, Đ ng ta ph i ti p t c

ữ ệ ắ ớ ơ ươ ơ ở ứ ạ ổ đ i m i sâu s c, hoàn thi n h n n a ph ữ   ng th c lãnh đ o trên c  s  nh ng

ể quan đi m sau:

ệ ổ ớ ươ ứ ả đ i m i, hoàn thi n ph ấ   ạ ủ ả ng th c lãnh đ o c a đ ng ph i xu t ộ M t là,

ố ệ ự ị ự ệ ớ ổ phát t ừ ườ  đ ng l i chính tr  th c hi n s  nghi p đ i m i toàn di n. ệ Hai là, đ iổ

ệ ớ ươ ộ ớ ổ ạ ủ ả ồ ứ ả m i, hoàn thi n ph ng th c lãnh đ o c a Đ ng ph i đ ng b  v i đ i m i t ớ ổ

ủ ả ệ ố ơ ế ậ ộ ộ ứ ị ộ   ch c và c  ch  v n hành c a c  h  th ng chính tr . Đây là m t n i dung, m t

ế ủ ự ể ệ ậ ậ ả ọ ự ộ b  ph n tr ng y u c a công tác xây d ng Đ ng; là s  bi u hi n và t p trung

ị ủ ự ạ ả ộ ị ị sinh đ ng năng l c lãnh đ o chính tr , văn hóa chính tr  c a Đ ng. Xác đ nh

ụ ổ ứ ệ ữ ố ứ ệ ị đúng, phân tích rõ v  trí, ch c năng, nhi m v , t ả    ch c m i quan h  gi a Đ ng

ổ ứ ệ ố ị ặ ầ ệ ớ v i các t ch c qu n chúnh trong h  th ng chính tr , đ c bi ố ớ t là đ i v i nhà

ả

ả

ệ

ạ ộ ạ

ố ầ

ứ

ể

ệ

14 Đ ng c ng s n Vi ộ

t Nam, Văn ki n đ i h i đ i bi u toàn qu c l n th  XI, Nxb CTQG, H.2011, Tr.175.

ự ệ ướ ủ ề ộ ướ n c trong vi c xây d ng nhà n c pháp quy n xã h i ch  nghĩa. Ba là, đ iổ

21

ệ ớ ươ ạ ủ ứ ả ả ợ ớ m i, hoàn thi n ph ộ   ng th c lãnh đ o c a Đ ng ph i phù h p v i trình đ  trí

ộ ả ủ ủ ệ ủ ả ộ ộ ộ tu  c a đ i ngũ cán b , đ ng viên, trình đ  dân ch  c a Đ ng, trình đ  dân

ệ ố ủ ủ ộ ổ ứ ủ ề ả ả ch  c a toàn xã h i và h  th ng t ậ   ặ ữ  ch c c a Đ ng, đ t v ng trên n n t ng t p

ắ ậ ủ ể ả ả ạ ớ ổ trung dân ch . Đ i m i, đ m b o nguyên t c t p th  lãnh đ o cá nhân ph ụ

ư ấ ủ ả ậ ườ ề ể ệ ề ấ ẩ trách, bí th  c p  y ph i th t là ng i tiêu bi u v  ph m ch t, v  trí tu  và

ể ế ủ ươ ể ồ ờ ụ ể phong cách công tác; đ ng th i c  th  hóa th  ch  quan đi m, ch  tr ổ   ng đ i

ươ ề ệ ứ ạ ả ế ớ m i ph ủ ng th c lãnh đ o c a Đ ng thành đi u l , quy ch , quy trình công

ộ ọ ặ ướ ế ộ ị tác. Nâng cao trình đ  m i m t, tr ộ ọ   c h t là trình đ  chính tr  và trình đ  h c

ộ ả ủ ả ạ ộ ấ ủ v n c a cán b , đ ng viên. phát huy dân ch  trong Đ ng m t cách m nh m ẽ

ề ộ ủ ự ề ộ ộ ướ làm ti n đ  đ ng l c phát huy dân ch  trong xã h i m t cách đúng h ng, toàn

ủ ộ ự ệ ầ ằ ả ộ ỉ ệ   ố di n nh m góp ph n xây d ng, ch nh đ n Đ ng m t cách ch  đ ng và có hi u

ả ấ ả ủ ệ ổ ứ ệ ườ ệ ố , ph i l y hi u qu  c a vi c t ự  ch c th c hi n đ ng l ị   i chính tr , qu . ả B n làố

ệ ủ ệ ố ả ộ ị ự ưở s  tr ể ủ   ng thành toàn di n c a Đ ng, h  th ng chính tr , trình đ  phát tri n c a

ệ ậ ủ ộ ế ữ ướ ố dân ch  xã h i, m i liên h  m t thi ả t gi a Đ ng, Nhà n c và nhân dân làm

ướ ộ ổ ế ị ủ ự ệ ớ th c đo quy t đ nh s  thành công c a công cu c đ i m i, hoàn thi n ph ươ   ng

ạ ủ ự ể ứ ứ ả ấ ắ th c lãnh đ o c a Đ ng. Đây là s  ki m ch ng nghiêm kh c nh t vai trò, năng

ấ ủ ấ ủ ứ ế ạ ả ổ ứ ả ừ ự l c lãnh đ o và s c chi n đ u c a Đ ng. Các c p  y, t ch c Đ ng t trung

ươ ớ ỗ ả ả ấ ộ ừ ng t i chi b , m i đ ng viên ph i l y đó làm tiêu trí soát xét mình, t đó ch ủ

ỉ ị ươ ứ ợ ờ ề đông k p th i đ u ch nh ph ng pháp, hình th c công tác cho phù h p trong

ệ ườ ệ ố ạ ị ự vi c th c hi n đ ng l i lãnh đ o chính tr .

ờ ế ộ ắ ớ ướ ướ ủ Dân ch  bao gi cũng g n v i ch  đ  nhà n c, Nhà n ộ c xã h i ch ủ

ụ ủ ế ể ự ủ ủ ệ ề nghĩa cũng là ông c  ch  y u đ  th c hi n quy n làm ch  c a nhân dân. Cho

ủ ề ệ ố ộ ấ ế ủ nên, mu n n n dân ch  xã h i ch  nghĩa ngày càng hoàn thi n thì t ả   t y u ph i

ớ ộ ươ ủ ứ ướ ả ẳ ị ổ đ i m i n i dung, ph ạ ộ ng th c ho t đ ng c a nhà n c. Đ ng ta kh ng đ nh:

ế ụ ẩ ự ệ ệ ạ ướ ề ộ   c pháp quy n xã h i “Ti p t c đ y m nh vi c xây d ng và hoàn thi n Nhà n

ủ ả ướ ự ự ủ ả ch  nghĩa, b o đ m Nhà n c ta th c s  là c a nhân dân, do nhân dân và vì

ệ ố ự ả ạ ứ ả ế nhân dân, do Đ ng lãnh đ o; th c hi n t t ch c năng qu n lý hinh t ả , qu n lý

ả ệ ữ ế ố ướ ớ ổ ứ ộ xã h i; gi i quy t đúng m i quan h  gi a Nhà n c v i các t ch c khác

ệ ố ị ớ ị ườ ớ ự trong h  th ng chính tr , v i nhân dân,v i th  tr ả   ng. Nâng cao năng l c qu n

22

ủ ề ướ ệ ổ ự ấ ớ lý và đi u hành c a Nhà n c théo pháp luât ”15. Th c ch t vi c đ i m i ki n ệ

ổ ứ ủ ướ ự ệ toàn t ạ ộ  ch c và ho t đ ng c a nhà n c ta hi n nay là quá trình xây d ng nhà

ủ ề ộ ướ ự ủ ạ ả ộ ướ n c pháp quy n xã h i ch  nghĩa d i s  lãnh đ o c a Đ ng. M t trong

ơ ả ủ ự ữ ể ệ ướ ộ nh ng quan đi m c  b n c a vi c xây d ng nhà n ề c pháp quy n xã h i ch ủ

ề ự ủ ướ ố nghĩa c a dân, do dân và vì dân là quy n l c Nhà n ấ c th ng nh t trên c  s ơ ở

ố ợ ự ệ ệ ề ậ phân công và ph i h p trên vi c th c hi n ba quy n: l p pháp, hành pháp, và t ư

ướ ự ả pháp d ạ ủ i s  lãnh đ o c a Đ ng.

ạ ộ ứ ệ ậ ướ ữ ầ ớ Ho t đ ng l p pháp hi n nay đang đ ng tr c nh ng yêu c u to l n v ề

ệ ố ứ ạ ư ệ ẻ ậ ầ ớ ủ   hoàn thi n h  th ng pháp lu t cũng nh  yêu c u m i m  và ph c t p  c a

ủ ứ ệ ệ ệ ề ậ ầ ỉ ạ   vi c đi u ch nh pháp lu t đáp  ng yêu c u c a công nghi p hóa, hi n đ i

ể ị ướ ủ ộ hóa, phát tri n kinh t ế ị ườ  th  tr ng theo đ nh h ở ộ   ng xã h i ch  nghĩa, m  r ng

ố ế ủ ề ệ ậ ộ ợ ậ ầ ố dân ch  trong đi u ki n h i nh p, h p tác qu c t . Mu n v y, c n ph i t ả ổ

ứ ố ơ ả ả ừ ữ ậ ả ch c t ả   t h n n a quy trình l p pháp. Quy trình đó v a ph i đ m b o ph n

ượ ự ể ố ộ ộ ánh đ ủ ờ ố c s  phát tri n s ng đ ng c a đ i s ng xã h i trong các lĩnh v c, l ự ạ   i

ủ ả ả ọ ị ả   ừ v a đ m b o tính khoa h c, tính chuyên môn pháp lý c a các quy đ nh, b o

ẽ ữ ố ợ ậ ớ ự ệ ặ ả đ m s  ph i h p ch t ch  gi a các khâu làm lu t v i vi c ban hành các văn

ổ ứ ự ậ ả ướ b n d ậ i lu t và t ch c th c thi pháp lu t.

ề ả ữ ấ ả ướ V n đ  c i cách hành chính, nh ng năm qua Đ ng và Nhà n c đã có

ỗ ự ổ ư ề ả ổ ứ ủ ộ ạ ộ ớ nhi u n  l c đ i m i và c i cách nh ng t ch c và ho t đ ng c a b  máy nhà

ộ ộ ượ ư ề ể ặ ị ướ n c còn b c l không ít nh ứ   c đi m, còn nhi u m t ch a theo k p và đáp  ng

ầ ủ ự ệ ổ ổ ứ ư ớ ố ề   yêu c u c a s  nghi p đ i m i. T  ch c hành pháp ch a thông su t, còn nhi u

ế ọ ữ ử ệ ế ậ ố ệ   ạ h n ch  trong vi c x  lý nh ng m i liên k t d c và ngang, th m trí có hi n

ụ ộ ả ế ộ ế ệ ạ ấ ị ượ t ng c c b , b n v . Ch  đ  phân c p trách nhi m còn thi u rành m ch làm

ự ệ ề ầ ẫ ẩ ọ tr m tr ng thêm tác phong làm vi c quan liêu, d a d m. Th m quy n trách

ư ệ ượ ẽ ệ ặ ị nhi m cá nhân ch a đ c quy đ nh ch t ch . Phong cách làm vi c và trách

ướ ủ ộ ề ứ ứ ứ ấ ệ nhi m tr c dân c a đ i ngũ công ch c, viên ch c còn là v n đ  b c xúc. Vì

ủ ươ ế ụ ặ ạ ẩ ả ả ậ v y, Đ ng ch  tr ng ti p t c đ y m nh c i cách hành chính và đ t thành

ả

ả

ệ

ạ ộ ạ

ố ầ

ứ

ể

ệ

15 Đ ng c ng s n Vi ộ

t Nam, Văn ki n đ i h i đ i bi u toàn qu c l n th  XI, Nxb CTQG, H.2011, Tr.246.

ế ượ ầ ượ ệ ự ễ ơ ở ọ ụ nhi m v  chi n l c c n đ ằ   c xem xét trên c  s  khoa h c và th c ti n nh m

23

ự ượ ộ ề ướ ủ ạ xây d ng cho đ c m t n n hành chính Nhà n ữ   c dân ch , trong s ch v ng

ơ ả ạ ắ ộ ộ ố ợ   ủ m nh. M t trong n i dung c  b n c a nguyên t c phân công và ph i h p

ề ự ướ ự ả ấ quy n l c nhà n ữ   c và c i cách hành chính là s  phân công, phân c p gi a

ươ ị ươ ự ố ợ ữ ề ậ ộ ớ trung ng và đ a ph ợ   ng, s  ph i h p gi a chính quy n v i các b  ph n h p

ủ ệ ố ả ự ấ ấ ị ự thành c a h  th ng chính tr . S  phân công phân c p  y ph i d a trên c  s ơ ở

ủ ộ ủ ệ ế ậ ộ ợ   khuy n khích, nâng cao trách nhi m và tính ch  đ ng c a các b  ph n h p

ế ợ ẽ ề ấ ặ ả ổ   thành và các c p chính quy n, k t h p ch t ch  qu n lý hành chính lãnh th ,

ắ ậ ự ệ ủ th c hi n đúng nguyên t c t p trung dân ch .

ạ ộ ự ề ư ề ậ ườ V  lĩnh v c ho t đ ng t pháp, đ  cao pháp lu t tăng c ng pháp ch ế

ề ớ ộ ố ể ư ả ạ ậ ố ph i đi li n v i m i quan tâm làm sao đ  đ a pháp lu t vào cu c s ng, t o thói

ế ố ộ ả ầ ậ ọ ớ quen và n p s ng tôn tr ng pháp lu t trong cán b , đ ng viên và t ng l p nhân

ộ ố ự ậ ậ ả ậ ư dân. Vì v y, xây d ng pháp lu t và đ a pháp lu t vào cu c s ng ph i th c s ự ự

ụ ổ ặ ủ ệ ề ệ ậ ả ộ ớ ớ   là hai m t c a m t nhi m v . Đ i m i và hoàn thi n pháp lu t ph i đi li n v i

ự ễ ụ ậ ớ ườ ạ ộ ự ổ đ i m i và th c ti n áp d ng pháp lu t. Tăng c ng ho t đ ng xây d ng pháp

ế ệ ệ ề ề ả ậ ạ ớ ạ ộ   lu t ph i đi li n v i vi c khuy n kích, t o đi u ki n cho các các ho t đ ng

ổ ử ụ ự ủ ứ ề ầ ằ ủ c a các t ch c và công dân nh m s  d ng đ y đ  quy n và th c hi n t ệ ố   t

ủ ọ ụ ủ ự ề ế ả ọ ớ   nghĩa v  c a h , khuy n khích tính tích c c pháp lý c a h  ph i đi li n v i

ệ ố ủ ụ ệ ệ ả ư vi c hoàn thi n các th  t c pháp lý, c i cách hành chính và h  th ng t pháp.

ả ằ ụ ệ ề ậ ặ ồ ờ ọ   ế Đ ng th i, đ  cao pháp lu t, pháp ch  còn đ t ra nhi m v  ph i b ng m i

ể ế ậ ổ ứ ố ư ấ ậ cách nâng cao hi u bi t pháp lu t, t ch c t t công tác t v n pháp lu t cho

ọ ổ ả ớ ứ ệ ấ ạ ộ m i t ch c công dân, đ u tranh có hi u qu  v i các vi ph m và t ạ   i ph m,

ế ố ộ ướ kiên quy t ch ng quan liêu, tham nhũng trong b  máy nhà n ự c.  Th c  thi

ế ự ể ề ự ạ ộ ữ ậ ầ quy n l c và thi hành pháp lu t là nh ng ho t đ ng luôn c n đ n s  ki m tra,

ầ ủ ữ ệ ộ ướ ứ ề giám sát đ y đ  và h u hi u. Trong m t nhà n c pháp quy n các hình th c và

ự ự ượ ả ệ ở ứ ọ ơ ế ể c  ch  ki m tra, giám sát ph i th c s  đ c coi tr ng và hoàn thi n m c cao

ề ự ả ả ấ ướ ỹ ạ ự ằ ố nh t, đ m b o quy n l c nhà n c luôn n m trong qu  đ o th c thi t ấ   t nh t

ụ ụ ợ ủ ủ ề ủ quy n dân ch  c a công dân, ph c v  l i ích chung c a xã h i, c a đ t n ộ ủ ấ ướ   c,

ượ ỷ ươ ế ọ ượ ữ ữ ậ pháp lu t luôn đ c tôn tr ng, pháp ch  và k  c ng đ c gi ố ớ    v ng. Đ i v i

ơ ướ ể ố ấ ể ơ các c  quan Nhà n c, ki m tra, giám sát là cách t t nh t đ  các c  quan đó

24

ề ủ ự ứ ệ ề ệ ẩ ờ ồ th c hi n đúng ch c trách và th m quy n c a mình, đ ng th i là đi u ki n đ ể

ố ợ ạ ộ ế ượ ệ ả ạ ộ ộ ph i h p các ho t đ ng m t cách có hi u qu . Đ n l t mình, các ho t đ ng,

ơ ế ể ố ợ ự ứ ả ầ   các hình th c và c  ch  ki m tra, giám sát ph i có s  phân công ph i h p đ y

ặ ơ ệ ề ạ ấ ầ ố ệ ủ đ  và hoàn thi n h n. Đ c bi t, c n nh n m nh quy n giám sát  t ủ   i cao c a

ố ộ ộ ồ ề ấ ủ Qu c h i và quy n giám sát c a H i đ ng nhân dân các c p.

ớ ộ ổ ươ ặ ậ ổ ạ ộ ủ ứ ố Đ i m i n i dung ph ng th c ho t đ ng c a M t tr n t qu c và các

ủ ệ ể ầ ổ ớ đoàn th  nhân dân là yêu c u khách quan c a quá trình đ i m i, ki n toàn h ệ

ố ạ ộ ệ ấ ạ ả Th cự th ng chính tr ị ở ướ  n c ta hi n nay. Đ i h i X, Đ ng ta nh n m nh: “

ệ ố ặ ậ ổ ậ ệ ủ ở ọ ấ ế hi n t t lu t M t tr n t ố  qu c Vi t Nam, quy ch  dân ch ể ặ    m i c p đ  M t

ự ể ậ ầ ả ớ tr n, các đoàn th  và các t ng l p nhân dân tham gia xây d ng Đ ng, chính

ề ị ệ ố quy n và h  th ng chính tr .

ấ ượ ổ ớ ạ ộ ủ ậ Đ i m i, nâng cao ch t l ặ ng ho t đ ng c a M t tr n, các đoàn th ể

ụ ầ ạ ộ ắ nhân dân và các h i qu n chúng, kh c ph c tình tr ng hành chính hóa, phô

ươ ứ ố ậ ọ tr ng, hình th c; làm t ầ   t công tác dân v n theo phong cách tr ng dân, g n

ệ ớ ệ ữ ắ ặ ố dân và có trchs nhi m v i dân th t ch t m i liên h  gi a nhân dân .”16; nh m “ằ

ả ướ ố ớ ủ ự ệ ớ v i Đ ng và nhà n c, th c hi n giám sát c a nhân dân đ i v i công tác,

ứ ố ố ộ ả ứ ủ ử ể ạ ạ đ o đ c, l i s ng c a cán b , đ ng viên, công ch c, đ i bi u dân c  và c ơ

ặ ậ ổ ệ ổ ứ quan nhà n cướ ”17. M t tr n t ố  qu c Vi t nam là t ị    ch c liên minh chính tr ,

ệ ự ệ ủ ổ ứ ị ổ ứ ộ liên hi p t nguy n c a t ch c chính tr , các t ị  ch c chính tr  ­ xã h i, các t ổ

ứ ể ầ ấ ộ ớ ộ   ch c xã h i và các cá nhân tiêu bi u trong các giai c p, các t ng l p xã h i,

ộ ườ ệ các dân t c, các tôn giáo và ng i Vi ị t Nam đ nh c ư ở ướ  n c ngoài; là c  s ơ ở

ể ệ ị ủ ệ ề ậ ọ ợ   ơ chính tr  c a chính quy n nhân dân, n i th  hi n ý trí, nguy n v ng, t p h p

ố ạ ủ ủ ế ề ơ ệ   kh i đ i đoàn k t toàn dân, phát huy quy n làm ch  c a nhân dân, n i hi p

ươ ố ợ ủ ặ ấ ậ ố th ộ ng, ph i h p và th ng nh t hành đ ng c a các thành viên. M t tr n có

ự ớ ướ ề ủ vai trò to l n trong xây d ng Nhà n c pháp quy n c a dân, do dân và vì dân,

ố ạ ủ ủ ự ệ ề ế ặ ậ   th c hi n quy n ch  c a nhân dân. kh i đ i đoàn k t toàn dân trong M t tr n

ả ượ ố ơ ở ủ ể ố ộ ổ t qu c ph i đ ữ   c c ng c  phát tri n sâu r ng trên c  s  liên minh v ng

ả

ả

ộ

ệ

ạ ộ ạ

ố ầ

ứ

ệ

ể

t Nam, Văn ki n đ i h i đ i bi u toàn qu c l n th  X, Nxb CTQG, H.2006, Tr.124.

1616, 17 Đ ng c ng s n Vi 17

ứ ấ ắ ấ ộ ớ ch c giai c p công nhân v i giai c p nông dân và đ i ngũ trí th c, phát huy

25

ủ ộ ủ ủ ệ dân ch , nâng cao trách nhi m c a công dân c a h i viên, đoàn viên, gi ữ ữ    v ng

ướ ắ ặ ẩ ổ ớ ố ộ ỷ ươ k  c ng phép n c, thúc đ y công cu c đ i m i, th t ch t m i liên h ệ

ữ ả ướ ấ ầ ọ ớ gi a nhân dân v i  Đ ng và Nhà n c,  góp ph n r t quan tr ng trong s ự

ệ ổ ự ế ệ ạ ả ạ ẩ ố nghi p đ i đoàn k t toàn dân xây d ng và b o v  t qu c, đ y m nh công

ấ ướ ệ ạ ừ ề ệ ệ nghi p hóa, hi n đ i hóa đ t n ự c. Nhân dân v a th c hi n quy n dân ch ủ

ự ừ ự ế ệ ề ệ ạ ơ ủ tr c ti p v a th c hi n quy n dân ch  thông qua đ i di n các c  quan Nhà

ướ ậ ổ ể ạ ặ ệ ổ n c, các đ i bi u nhân dân, M t tr n t ố  qu c Vi t Nam và các t ứ    ch c

ướ ự ả thành viên. Đ ng và Nhà n ế ể ặ ậ   ệ c xây d ng và hoàn thi n quy ch  đ  M t tr n

ố ổ ứ ủ ủ ổ t qu c và các t ề  ch c thành viên phát huy quy n làm ch  c a nhân dân tham

ể ế ự ệ ộ ế dân bi t, dân bàn, dân làm, dân gia phát tri n kinh t ­ xã h i, th c hi n “

ể ệ ố ự ủ ở ơ ở ườ ki m tra ”, th c hi n t ế t quy ch  dân ch c  s , qua đó tăng c ế   ng đoàn k t

ố ự ấ ủ ề ầ ộ ị toàn dân, c ng c  s  nh t trí v  chính tr  và tinh th n trong xã h i.

ặ ậ ổ ầ ớ ệ ổ ứ V i tinh th n đó, M t tr n t ố  qu c Vi t Nam và các t ch c thành viên

ầ ủ ệ ủ ạ ổ ứ ầ ử ầ c n phát huy đ y đ  vai trò đ i di n c a nhân dân trong t ố    ch c b u c  Qu c

ộ ồ ủ ươ ự ấ ộ h i và H i đ ng nhân dân các c p; tham gia xây d ng ch  tr ng, chính sách,

ự ệ ề ậ ậ ộ ườ ố ủ pháp lu t, tuyên truy n, v n đ ng nhân dân th c hi n đ ng l ả i c a Đ ng và

ậ ủ ướ ự ả ố ỉ chính sách, pháp lu t c a Nhà n ự   c; tham gia xây d ng, ch nh đ n Đ ng, th c

ố ớ ự ủ ệ ệ ạ ệ hi n giám sát c a nhân dân đ i v i vi c th c thi trách nhi m và đ o đ c, l ứ ố   i

ộ ả ử ủ ể ạ ơ ứ ố s ng c a cán b , đ ng viên, công ch c, đ i bi u dân c  và các c  quan nhà

ướ ị ủ ế ể ế ế ậ ả ợ n ị ớ   c; t p h p ý ki n, ki n ngh  c a nhân dân đ  ph n ánh, ki n ngh  v i

ả ướ ề ợ ệ ả ợ Đ ng và Nhà n c; cùng chăm lo, b o v  quy n l i và l ủ   i ích chính đáng c a

ả ộ ộ ữ ế ẫ nhân dân; gi i quy t nh ng mâu thu n trong n i b  nhân dân; tham gia công

ầ ớ ươ ạ ộ ứ ủ tác hòa gi iả …C n ti p t c đ i m i ph ế ụ ổ ng th c ho t đ ng c a M t tr n t ặ ậ ổ

ệ ướ ụ ắ ạ ố qu c Vi t Nam theo h ứ   ng: kh c ph c tình tr ng hành chính hóa, hình th c,

ệ ố ự ậ ổ ậ ệ ổ ứ quan liêu, xa dân; th c hi n t ặ t lu t M t trt n t ố  qu c Vi t Nam; t ch c các

ướ ộ ố ớ ở ế phong trào thi đua yêu n ự c, đoàn k t xây d ng cu c s ng m i ư    khu dân c ,

ờ ố ậ ự ự ả ả ề ắ ộ ớ xây d ng đ i s ng văn hóa, đ m b o tr t t an toàn xã h i, g n li n v i các

ươ ế ể ạ ế ả ướ ừ ch ng  trình  k   ho ch  phát  tri n   kinh  t ộ ủ   ­xã  h i  c a  c  n ị   c,   t ng   đ a

ươ ị ph ư ng và đ a bàn dân c .

26

ư ậ ớ ổ ươ ạ ộ ứ ủ Nh  v y, đ i m i nôi dung, ph ng th c ho t đ ng c a các thành t ố

ệ ố ừ ị ướ ủ ề ệ trong h  th ng chính tr  chính là t ng b ộ   c hoàn thi n n n dân ch  xã h i

ủ ch  nghĩa ở ướ  n ệ c ta hi n nay.

ệ ố ạ ộ ớ ơ ủ ổ ể ế ệ ị ự   2.3. Đ i m i c  ch  ho t đ ng c a h  th ng chính tr , bi u hi n tr c

ế ủ ổ ớ ơ ế ả ả ủ ủ ự ộ ti p c a đ i m i c  ch  b o đ m và th c thi dân ch  xã h i ch  nghĩa.

ớ ệ ố ủ ủ ể ệ ổ ộ Đ  phát huy dân ch  xã h i ch  nghĩa, vi c đ i m i h  th ng chính tr ị

ỉ ừ ạ ở ổ ớ ộ ươ ứ không ch  d ng l đ i m i n i dung, ph i ủ ừ   ạ ộ ng th c ho t đ ng c a t ng

ố ệ ỏ ớ ả ệ ế ố thành t ả ổ  mà còn đòi h i ph i đ i m i trong vi c gi i quy t m i quan h  qua

ạ ữ ố ự ệ ế ấ ạ ớ ổ ơ l i gi a các thành t đó. Th c ch t là đ i m i hoàn thi n c  ch  ho t đông

ủ ệ ố ơ ế ạ ộ ư ị ị ề   ủ ệ ố c a h  th ng chính tr , nh ng c  ch  ho t đ ng c a h  th ng chính tr  và n n

ạ ộ ủ ủ ế ấ ả ộ ơ ạ   ố dân ch  xã h i ch  nghĩa ho t đ ng th ng nh t theo c  ch : Đ ng lãnh đ o;

ướ ớ ơ ủ ế ả ộ ổ Nhà n ạ   c qu n lý; Nhân dân lao đ ng làm ch . Do đó, đ i m i c  ch  ho t

ệ ố ớ ơ ự ủ ủ ế ể ổ ị ế ả   ệ ộ đ ng c a h  th ng chính tr  là bi u hi n tr c ti p c a đ i m i c  ch  b o

ủ ủ ượ ệ ộ ả đ m cho dân ch  xã h i ch  nghĩa ngày càng đ c phát huy hoàn thi n và m ở

r ng.ộ

ơ ở ơ ế ậ ổ ớ ệ ố   Trên c  s  c  ch  v n hành chung đó, trong quá trình đ i m i h  th ng

ụ ủ ừ ạ ộ ị ầ ứ ệ ậ ộ chính tr  c n làm rõ ch c năng, nhi m v  c a t ng b  ph n ho t đ ng trong

ỏ ố ế ặ ấ ố ồ ơ c  ch  đó ch ng ch ng chéo, l n sân, làm thay ho c b  tr ng làm cho h ệ

ư ề ủ ủ ố ộ ị th ng chính tr  cũng nh  n n dân ch  xã h i ch  nghĩa ở ướ  n ạ ộ   c ta ho t đ ng

ệ ố ủ ữ ạ ạ ớ ị nh p nhàng ăn kh p, h  th ng trong s ch v ng m nh, dân ch  ngày càng

ượ ở ộ ự ệ ả ế ố d c xây d ng hoàn thi n và m  r ng. Trong đó, gi i quy t t ố t các m i quan

ạ ả ướ ơ ả ả ả ấ ệ ữ h  gi a Đ ng lãnh đ o Nhà n c qu n lý là c  b n nh t. Đ ng là m t b ộ ộ

ệ ố ư ủ ậ ậ ả ạ ộ ị ị ấ   ph n c a h  th ng chính tr , nh ng là b  ph n lãnh đ o quy đ nh b n ch t

ệ ố ủ ề ả ộ ị ủ ủ c a h  th ng chính tr  và n n dân ch  xã h i ch  nghĩa, Đ ng không bao

ủ ệ ướ ướ ự ệ ậ ộ ứ bi n, làm thay ch c năng c a nhà n c. Nhà n c là b  ph n th c hi n c ụ

ừ ể ố ủ ư ủ ả ả ấ ạ th  hóa đ ng l ố   i c a Đ ng, nh ng không l n sân lãnh đ o c a Đ ng. M i

ệ ữ ậ ổ ặ ớ ể ố ả quan h  gi a Đ ng v i M t tr n t ố    qu c và các đoàn th  nhân dân là m i

ơ ở ườ ệ ữ ụ ự ạ ạ ố quan h  gi a lãnh đ o và ph c tùng s  lãnh đ o, trên c  s  đ ng l i ch ủ

ươ ủ ổ ứ ứ ự ệ ộ ị tr ả ng c a Đ ng, các t ch c chính tr  ­ xã h i th c hi n ch c năng t ổ ứ    ch c ,

27

ợ ự ượ ự ệ ườ ố ủ ự ấ ả ậ t p h p l c l ng th c hi n đ ng l i, chính sách c a Đ ng. Th c ch t là

ả ệ ữ ủ ớ ở ộ ế ố gi ạ ậ   i quy t m i quan h  gi a m  r ng và phát huy dân ch  v i lãnh đ o t p

ủ ạ ị ướ ơ ế ả ả trung dân ch  có lãnh đ o, đ nh h ng, có c  ch  đ m b o cho dân ch  đ ủ ượ   c

ự ệ th c hi n trên th c t ự ế .

ả ệ ữ ế ố ướ ậ ổ ớ ố Gi i quy t m i quan h  gi a Nhà n ặ c v i M t tr n t qu c và các

ị ự ả ể ả ố ướ ệ đoàn th  nhân dân là m i quan h  qu n lý và ch u s  qu n lý. Nhà n ả   c qu n

ổ ứ ệ ố ộ ằ ế ậ ị lý các t ệ    ch c chính tr  xã h i b ng h  th ng hi n pháp, pháp lu t, pháp l nh

ơ ở ườ ố ả ổ ứ ộ trên c  s  đ ng l ủ i chính sách c a Đ ng. Các t ạ   ị  ch c chính tr  xã h i ho t

ự ả ủ ướ ự ế ệ ậ ộ đ ng theo s  qu n lý c a nhà n ứ   c, theo hi n pháp, pháp lu t, th c hi n ch c

ụ ự ủ ạ ệ ế ề ả ả năng là công c  tr c ti p đ m b o quy n dân ch  đ i di n cho nhân dân;

ừ ề ằ ổ ứ ủ ủ nh m phát huy quy n làm ch  c a các thành viên trong t ng t ch c tham gia

ạ ọ ụ ộ ế ủ ấ ướ ị ho t đ ng xã h i vì m c tiêu kinh t , chính tr , văn hóa c a đ t n ự   c. Th c

ấ ả ủ ớ ỷ ươ ế ố ch t đây là gi ệ ữ i quy t m i quan h  gi a dân ch  v i k  c ỷ ậ ng, k  lu t, dân

ủ ượ ả ệ ố ủ ằ ả ậ ch  đ ệ ố   c đ m b o b ng h  th ng pháp lý, dân ch  trong pháp lu t. H  th ng

ơ ở ả ủ ượ ả ậ ự ệ pháp lu t là c  s  b o đ m cho dân ch  đ ờ ố   c hi n th c hóa trong đ i s ng

xã h i.ộ

ệ ữ ố ổ ệ ố ị ớ ứ M i quan h  gi a các t ch c trong h  th ng chính tr  v i nhân dân

ả ượ ả ề ế ả ả ộ ph i đ c gi ả   ề ự i quy t hài hòa b o đ m quy n l c thu c v  nhân dân. Đ ng

ướ ặ ậ ổ ữ ề ể ố ế Nhà n c, M t tr n t qu c và các đoàn th  nhân dân đ u là nh ng thi t ch ế

ớ ơ ế ể ự ủ ủ ề ệ ậ ố   cùng v i c  ch  đ  th c hi n quy n làm ch  c a nhân dân. Do v y, đó là m i

ệ ữ ườ ủ ớ ế ế ả quan h  gi a nhân dân ­ ng i ch  v i các thi ề   ụ ả t ch , công c  b o đ m quy n

ủ ủ ả ướ ậ ổ ặ ố làm ch  c a nhân dân. Cho nên, Đ ng, Nhà n c, M t tr n t qu c và các

ự ự ượ ể ầ ả đoàn th  qu n chúng ph i th c s  đ ề   c dân yêu, dân tin và nhân dân làm n n

ế ạ ộ ớ ơ ế ấ ế ổ ủ ả t ng c a các thi ủ ệ ố   t ch   y. Theo đó, đ i m i c  ch  ho t đ ng c a h  th ng

ị ự ấ ườ ơ ế ả ủ ả chính tr  th c ch t là tăng c ng cho c  ch  b o đ m cho dân ch  ngày càng

ượ ở ộ ệ đ c m  r ng, hoàn thi n và phát huy.

ự ệ ổ ủ ở ơ ở ứ ự ệ ế Vi c xây d ng, t ch c th c hi n quy ch  dân ch c  s  có vai trò

ể ự ủ ệ ọ ề ơ ấ r t quan tr ng đ  th c hi n dân ch  trên th c t ự ế ượ  đ ầ   c nhi u h n và góp ph n

ự ữ ầ ả ớ ướ xây d ng lòng tin gi a qu n chúng nhân dân v i Đ ng và Nhà n ộ   c ngày m t

28

ườ ệ ố ị ở ơ ở ự ạ tăng c ng và h  th ng chính tr ữ  c  s  ngày càng v ng m nh th c hi n t ệ ố   t

ụ ơ ứ ệ ch c năng nhi m v  h n.

ớ ệ ộ ướ ộ 2.4. Quân đ i ta v i vi c phát huy vai trò nhà n ề c pháp quy n xã h i ch ủ

ề ự nghĩa và quy n t do dân ch ủ ở ướ  n ệ c ta hi n nay.

ụ ủ ả ộ ướ ượ ướ Quân   đ i   ta  là   công  c   c a  Đ ng,   Nhà   n c,   đ c   nhà  n c   nuôi

ưỡ ử ụ ế ờ ồ ộ ộ ừ d ng, s  d ng; đ ng th i cán b  chi n sĩ quân đ i ta t dân mà ra, vì dân mà

ứ ứ ế ấ ạ ạ ầ ị chi n đ u, hy sinh; s c m nh vũ khí và s c m nh chính tr , tinh th n cũng trên

ậ ủ ự ư ộ ể ề ả n n t ng nhân dân. Nh  m t quy lu t c a s  hình thành và phát tri n, Quân

ệ ủ ừ ả ả ấ ạ ả ộ đ i nhân dân Vi ấ   t Nam v a mang b n ch t cách m ng c a Đ ng, b n ch t

ấ ướ ừ ắ ơ ộ ủ giai c p c a Nhà n c, v a mang tính nhân dân và dân t c sâu s c. H n 70

ự ế ệ ấ ậ ổ năm xây d ng và chi n đ u, quy lu t đó không thay đ i, song các bi n pháp

ộ ượ ủ ể ậ ụ ự ể ch  quan đ  quy lu t xã h i đ c phát huy tác d ng đã có s  phát tri n sinh

ự ố ệ ạ ữ ề ể ấ ọ ệ ộ đ ng. Trong đó, vi c t o m i đi u ki n đ  có s  th ng nh t cao gi a tính

ờ ậ ủ ấ ộ ộ ị ộ   chính tr  ­ giai c p và tính dân t c ­ nhân dân c a quân đ i. Nh  v y, quân đ i

ự ượ ỉ ự ượ ị ủ ả ta không ch  là l c l ng vũ trang, l c l ng chính tr  c a Đ ng, Nhà n ướ   c

ớ ờ ố ủ ấ ắ ộ ộ ả mà còn là đ i quân công tác, đ i quân s n xu t, g n bó v i đ i s ng c a toàn

ự ượ ụ ệ ộ ọ ự ệ xã h i, xung kích trong m i nhi m v , là l c l ế ng tr c ti p quán tri ự   t th c

ườ ố ủ ủ ả ữ ệ hi n đ ng l i c a Đ ng, chính sách c a Nhà n ướ ở c ơ  nh ng n i khó khăn,

ớ ủ ấ ướ ự ấ ổ ổ ầ gian kh  nh t. Thành t u g n 30 năm đ i m i c a đ t n ứ   ộ c là m t ch ng

ủ ự ụ ế ầ ả ướ minh đ y tính thuy t ph c cho s  quan tâm c a Đ ng, Nhà n c và toàn dân

ộ ủ ứ ấ ị ướ ộ ề ự ố v  s  th ng nh t ch c năng xã h i ­ chính tr  và xã h i c a nhà n c; v ề

ấ ả ấ ả ấ ạ ộ ố ấ th ng nh t b n ch t giai c p, b n ch t cách m ng và tinh nhân dân r ng rãi

ệ ữ ờ ậ ộ ướ ớ ờ ố ộ ủ c a quân đ i. Nh  v y, quan h  gi a nhà n c v i đ i s ng xã h i th c s ự ự

ượ ặ ạ ệ ề ắ ố ậ ợ đ ữ c th t ch t, t o ra nh ng đi u ki n, nhân t thu n l i nâng cao văn hoá

ủ ộ ả ả ướ ứ ộ ộ qu n lý c a b  máy qu n lý nhà n c và đ i ngũ cán b , công ch c thông qua

ả ế ề ấ ờ ộ ồ ị ệ vi c gi i quy t các v n đ  chính tr  xã h i. Đ ng th i cũng chính là môi

ườ ề ự ầ ữ ự ệ ễ ể ọ ế tr ng th c ti n đ  rút ra nh ng bài h c kinh nghi m v  s  c n thi ả   t ph i

ủ ứ ự ệ ấ ố ướ ộ th c hi n th ng nh t các ch c năng c a nhà n ề c pháp quy n xã h i ch ủ

ố ớ ự ủ ế ộ ị nghĩa c a dân, do dân, vì dân. Đ i v i các đ nh ch   xã h i dân s , quan h ệ

29

ữ ướ ớ ờ ố ủ ề ớ ộ ộ gi a Nhà n c v i pháp quy n xã h i ch  nghĩa v i đ i s ng xã h i dân s ự

ượ ả ủ ủ ơ ở ế ả đ c gi i quy t tho  đáng là c  s  nâng cao văn hoá làm ch  c a nhân dân

ự ễ ự ả ạ ộ ể ẩ ộ trong ho t đ ng th c ti n t ự  qu n, và cũng là đ ng l c thúc đ y phát tri n các

ế ị ự ứ ự ế ệ ệ ạ ự   ch  đ nh đó trong th c hi n ch c năng tr c ti p đ i di n cho nhân dân th c

ệ ủ hi n dân ch .

ố ớ ườ ố ủ ể ả ộ Đ i v i quân đ i, sau khi có đ ng l i quan đi m c a Đ ng, các chính

ủ ươ ườ ố ượ ế ể ằ sách ch  tr ng tăng c ng qu c phòng đã đ ậ   c th   ch  hoá b ng pháp lu t

ượ ệ ỉ ạ ả ộ và đ c quán tri ứ   ế t trong toàn dân, toàn xã h i. k t qu  đó không ch  t o ra s c

ậ ủ ự ồ ơ ở ự ế ế ấ ạ chi n đ u tr c ti p, mà còn t o c  s  pháp lý và s  đ ng thu n c a toàn dân

ạ ộ ộ ọ ủ ủ ự ộ ộ trong xây d ng quân đ i và  ng h  m i ho t đ ng c a quân đ i, làm cho quân

ộ ướ ự ạ ủ ả ả ộ đ i hoà vào lòng dân, trong lòng dân t c d i s  lãnh đ o c a Đ ng, qu n lý

ướ ậ ợ ộ ệ ộ ủ c a Nhà n c. đó cũng là tác đ ng thu n l i cho vi c quân đ i tham gia xây

ướ ề ề ộ ự d ng nhà n ủ c pháp quy n xã h i ch  nghĩa và n n dân ch ủ ở ướ  n ệ   c ta hi n

nay.

ồ ạ ự ả ệ ộ ệ Tuy nhiên hi n nay còn t n t i không ít l c c n cho vi c quân đ i tham

ệ ả ướ ủ ủ ủ ề ề ộ gia b o v  nhà n c pháp quy n xã h i ch  nghĩa và n n dân ch  c a dân, do

ướ ế ế ạ dân, vì dân. Tr ấ   c h t, tình tr ng tham nhũng, quan liêu, thoái hoá bi n ch t

ộ ộ ộ ả ứ ậ ả ộ ủ c a m t b  ph n cán b , đ ng viên, viên ch c trong b  máy Đ ng, Nhà n ướ   c,

ạ ủ ế ự ệ ự ả ả ộ Quân đ i đang làm suy y u s  lãnh đ o c a Đ ng, làm kém hi u l c qu n lý

ướ ế ế ứ ủ ế ạ ạ ấ ộ ủ c a Nhà n ệ   c, làm h n ch  đ n s c m nh chi n đ u c a quân đ i.   Hi u

ủ ủ ế ả ả ộ qu  đó làm gi m lòng tin c a nhân dân, c a cán b , chi n sĩ trong l c l ự ượ   ng

ả ướ ữ ấ ả ộ vũ trang vào Đ ng, Nhà n ỡ ự ố c, Quân đ i, phá v  s  th ng nh t gi a Đ ng ­

ướ ự ố ủ ẻ ứ ằ ộ Nhà n c ­ quân đ i ­ nhân dân. Th  hai, s  ch ng phá c a k  thù; b ng th ủ

ứ ạ ộ ộ ộ ướ đo n lôi kéo, mua chu c, làm tha hoá đ i ngũ cán b , công ch c nhà n c, cán

ự ế ộ ọ ộ b  chi n sĩ quân đ i. Chúng tìm m i cách kìm hãm quá trình xây d ng, phát

ờ ố ể ị ướ ủ ộ tri n đ i s ng xã h i ộ ở ướ  n c ta theo đ nh h ử ụ   ng xã h i ch  nghĩa, s  d ng

ế ợ ề ể ễ ế ấ ộ ộ ớ “di n bi n hoà bình” k t h p v i các v n đ  dân t c, tôn giáo đ  kích đ ng,

ề ố ị ị ạ ự ự ấ ổ lôi kéo nhân dân gây nên s  m t  n đ nh v  chính tr , ch ng l ạ   i s  lãnh đ o

ủ ả ướ ụ ủ ự ệ ệ ộ ả ủ c a Đ ng, qu n lý c a Nhà n c và th c hi n nhi m v  c a quân đ i; Lái

30

ỹ ạ ế ị ộ ự ủ t do tuy t đ i ủ các ch  đ nh xã h i ch  nghĩa theo qu  đ o “ ệ ố ”, “dân ch  không

ị ỹ ạ ủ ủ ế ầ ầ ấ ả ạ h n đ nh ộ ”  và d n d n bi n b n ch t xã h i ta theo qu  đ o c a ch  nghĩa t ư

ự ượ ờ ả ủ ể ấ ạ ọ ị ả b n; các l c l ng thù đ ch tìm m i th  đo n đ  làm phai m  b n ch t giai

ộ ủ ấ ả ạ ấ c p công nhân, b n ch t cách m ng và tính nhân dân, tính dân t c c a quân

ộ đ i ta.

ụ ự ể ệ ướ ủ ề ộ Đ  làm tròn nhi m v  xây d ng nhà n c pháp quy n xã h i ch  nghĩa

ủ ủ ứ ề ả ộ và n n dân ch  c a dân, do dân và vì dân quân đ i ph i làm tròn ch c năng

ế ấ ộ ộ ộ ộ ả   ủ c a mình là đ i quân chi n đ u, đ i quân công tác và đ i quân lao đ ng s n

xu t.ấ

ệ ế ạ ộ Đ i quân chi n đ u ấ , trong giai đo n hi n nay, Quân đôi nhân dân Vi ệ   t

ặ ậ ế ậ ẵ ấ ộ ỉ Nam không ch  là đ i quân chi n đ u trên m t tr n vũ trang, s n sàng đ p tan

ế ự ủ ủ ư ệ ạ ằ ọ ố ị m i âm m u, th  đo n ch ng phá c a các th  l c thù đ ch b ng bi n pháp vũ

ệ ả ướ ủ ủ ề ộ trang b o v  nhà n c pháp quy n xã h i ch  nghĩa c a dân, do dân và vì dân

ặ ậ ế ấ ộ ố ạ mà còn là đ i quân chi n đ u trên m t tr n phi vũ trang ch ng l ư   i âm m u,

ủ ạ ễ ế ế ự ủ ố ị di n bi n hoà bình th   đo n “ ” c a các th  l c thù đ ch và ch ng l ạ ả  i c

ữ ờ ấ ế ộ ộ ơ n i sinh nh ng nguy c  “ ” đang hàng ngày, hàng gi t n công vào ch  đ  dân

ch ủ ở ướ  n c ta.

ộ ộ ệ ự ượ Đ i quân công tác ,  quân đ i nhân dân Vi t Nam là l c l ng chính tr ị

ủ ươ ụ ữ ề ầ ọ quan tr ng góp ph n tuyên truy n, giáo d c nh ng ch  tr ủ   ng, chính sách c a

ả ướ ự ệ ầ ươ v aừ Đ ng, Nhà n ọ c, góp ph n quan tr ng vào th c hi n ph ng châm “

ủ ừ ế ế ướ ộ kháng chi n, v a ki n qu c ả ố ” c a Đ ng và Nhà n c ta trong các cu c kháng

ả ộ ướ ự ư ộ ế chi n gi i phóng dân t c tr ộ   c đây cũng nh  trong công cu c xây d ng xã h i

ủ ệ ặ ệ ệ ạ ch  nghĩa ở ướ  n c ta hi n nay. Đ c bi ộ   t trong giai đo n hi n nay, quân đ i

ệ ự ượ ệ ầ ọ nhân dân Vi ự ự t Nam th c s  là l c l ả   ng quan tr ng trong vi c góp ph n b o

ự ự ề ệ ấ ấ ả ệ v  và xây d ng chính quy n các c p, nh t là trong vi c xây d ng và b o v ệ

ơ ở ở ứ ề chính quy n c  s ạ    vùng sâu, vùng cao, vùng xa, vùng căn c  cách m ng

ướ ứ ự ự ễ ệ ệ tr ứ   ằ c đây. Th c ti n đã ch ng minh r ng, thông qua vi c th c hi n ch c

ệ ệ ả ộ ọ ầ năng công tác, quân đ i ta đã góp ph n quan tr ng vào vi c b o v  và tham

31

ự ủ ề ấ ấ ố ở ị gia xây d ng và c ng c  chính quy n các c p, nh t là các đ a bàn khó khăn,

xung y u.ế

ộ ả ộ ệ ự ượ Đ i quân s n xu t ấ , Quân đ i nhân dân Vi t Nam là l c l ng quan

ự ầ ọ ướ ữ ề ạ ượ tr ng góp ph n xây d ng nhà n c v ng m nh. Đi u đó đ ể ệ c th  hi n qua

ự ề ệ ệ ầ ắ ậ ộ ộ vi c quân đ i góp ph n tuyên truy n, v n đ ng nhân dân th c hi n th ng l ợ   i

ủ ươ ể ế ộ ủ ướ ch  tr ng, chính sách phát tri n kinh t , văn hoá, xã h i c a nhà n c ta.

ủ ự ệ ổ ự ệ ề ệ ệ ả ố Trong đi u ki n hi n nay c a s  nghi p xây d ng và b o v  T  qu c Vi ệ   t

ủ ộ ộ ệ ự ượ Nam xã h i ch  nghĩa, Quân đ i nhân dân Vi t Nam là l c l ọ   ng quan tr ng

ủ ươ ệ ầ ủ ướ ệ ự góp ph n th c hi n ch  tr ng, chính sách c a Nhà n c trong vi c xây

ơ ở ủ ể ố ế ấ ộ ở ự d ng, c ng c , phát tri n c  s  kinh t , văn hoá, xã h i, nh t là vùng sâu,

ừ ầ ả vùng cao, vùng xa, góp ph n xoá đói gi m ngèo, nâng cao dân trí, t ng b ướ   c

ầ ủ ờ ố ơ ở ữ ấ ậ ạ ộ   nâng cao đ i s ng v t ch t, tinh th n c a nhân dân, t o ra nh ng c  s  xã h i

ự ề ệ ố ướ ủ cho vi c xây d ng và c ng c  chính quy n nhà n c.

ơ ả ủ ữ ầ ộ ộ ướ Quân đ i là m t trong nh ng thành ph n c  b n c a Nhà n ộ   c  xã h i

ụ ắ ủ ủ ệ ả ả ề   ề ch  nghĩa, là công c  s c bén c a n n chuyên chính vô s n, b o v  quy n

ủ ủ ấ ướ ộ ủ ủ ự ệ ộ làm ch  c a đ t n ệ   c, làm ch  xã h i c a nhân dân lao đ ng. Vi c th c hi n

ủ ủ ầ ộ ộ ộ ầ ủ ế ộ đ y đ  ch  đ  dân ch  xã h i ch  nghĩa trong quân đ i là m t yêu c u không

ủ ự ộ ộ ủ ệ ế ể ậ ọ ộ   th  thi u, là m t b  ph n quan tr ng c a s  nghi p dân ch  hoá xã h i.

ở ộ ủ ự ệ ệ ạ ộ ộ   Thông qua vi c m  r ng và th c hi n dân ch  trong quân đ i mà t o nên m t

ơ ậ ủ ự ề ạ ớ ọ ộ ế   ộ đ ng l c to l n, kh i d y tính sáng t o và các ti m năng c a m i cán b , si n

ố ụ ả ệ ổ ệ ủ ố ỹ ể s  đ  hoàn thành t t nhi m v  b o v  t ộ  qu c xã h i ch  nghĩa.

ạ ộ ủ ậ ấ ộ ộ ố Ho t đ ng c a quân đ i mang tính t p trung th ng nh t cao đ  và tính

ố ậ ề ặ ớ ỷ ậ k  lu t nghiêm ng t. Tuy nhiên đi u đó hoàn toàn không đ i l p v i dân ch ủ

ự ươ ữ ơ ữ ế ộ ậ ỷ ậ ủ ậ mà là s  t ng tác h u c  gi a dân ch  và k  lu t. Do v y, ch  đ  t p trung

ế ộ ủ ấ ố ộ th ng nh t cũng là ch  đ  dân ch  trong quân đ i.

ở ộ ậ ố ọ ộ ủ Chính vì v y, mu n m  r ng dân ch  trong quân đ i thì m i quân nhân,

ừ ấ ế ỉ ườ ế ườ ộ ề t ch  huy cao nh t đ n ng ỹ i chi n s  bình th ng trong quân đ i đ u có

ủ ư ề ề ề ẩ ị ậ   ẳ quy n dân ch  nh  nhau, đ u bình đ ng v  chính tr  và nhân ph m. Vì v y,

ườ ỉ ườ ầ ấ ướ ạ ỉ ụ ng i ch  huy, ng i lãnh đ o không ch  yêu c u c p d ề   i ph c tùng vô đi u

32

ệ ế ệ ệ ả ị ỉ ị ế ắ ki n các ngh  quy t, các ch  th , m nh l nh mà còn ph i bi ế   t l ng nghe ý ki n

ướ ạ ệ ề ạ ọ ọ ủ ấ c a c p d i, t o m i đi u ki n cho m i quân nhân tham gia bàn b c tìm

ự ệ ế ủ ủ ệ ệ ệ ả ị ườ bi n pháp th chi n các ngh  quy t c a Đ ng và m nh l nh c a ng i ch ỉ

ụ ả ầ ắ ướ ự ệ ệ ệ ạ huy. C n kh c ph c c  hai khuynh h ng l ch l c trong vi c th c hi n dân

ủ ộ ưở ệ ề ch  trong quân đ i ta là: gia tr ng, quân phi t, thích dùng uy quy n cá nhân,

ườ ỷ ậ ự ầ ặ ỏ ổ ứ coi th ng qu n chúng; ho c buông l ng k  lu t, t do vô t ấ  ch c, ch p hành

ỳ ệ ệ ệ ả ộ ướ ề ự ấ ề m nh l nh m t cách tu  ti n. C  hai khuynh h ẫ   ng đó v  th c ch t đ u d n

ề ệ ạ ộ ủ ủ ế đ n vi c vi ph m quy n làm ch  c a các quân nhân trong quân đ i.

ở ộ ủ ự ủ ệ ầ ắ ả ộ ề   Th c hi n đ y đ  và m  r ng dân ch  trong quân đ i ta ph i gi n li n

ạ ủ ố ớ ế ệ ệ ả ơ ộ ệ ố   ớ v i vi c hoàn thi n c  ch  lãnh đ o c a Đ ng đ i v i quân đ i và h  th ng

ớ ả ộ ả ệ ề ạ ạ ỉ ỉ ồ   ch  huy đi u hành, v i c  b  máy lãnh đ o ch  huy, c  vi c đào t o, b i

ưỡ ế ệ ắ ạ ố ộ ộ ỉ d ợ   ng, rèn luy n và b  trí s p x p đ i ngũ cán b  lãnh đ o ch  huy phù h p

ự ụ ệ ệ ề ầ ớ ộ ớ v i yêu c u nhi m v  xây d ng quân đ i trong đi u ki n m i.

ự ủ ệ ả ỏ ộ ườ Th c hi n dân ch  hoá trong quân đ i đòi h i ph i th ng xuyên quan

ồ ưỡ ụ ệ ế ứ ề ộ tâm đ n vi c giáo d c và b i d ế ỹ ề ng cho cácn b  chi n s  v  ý th c, v  pháp

ủ ự ự ậ ọ ờ   lu t và nâng cao năng l c làm ch  cho m i quân nhân trong các lĩnh v c đ i

ả ạ ộ ườ ự ủ ệ ố s ng quân đ i; ph i t o môi tr ữ   ng dân ch ; th c hi n công khai hoá nh ng

ờ ố ủ ụ ế ệ ề ặ   ấ v n đ  có liên quan đ n nhi m v  và đ i s ng hàng ngày c a quân nhân. M t

ể ự ủ ế ệ ả ố ộ ậ   khác, đ  th c hi ndân ch  hoá trong quân đ i ph i quan tâm đ n đì s ng v t

ế ộ ộ ộ ự ầ ấ ợ   ch t tinh th n cho b  đ i, quan tâm xây d ng các ch  đ  chính sách phù h p,

ườ ủ ệ ấ ộ ỉ tăng c ự   ạ ng trách nhi m c a các c p lãnh đ o và ch  huy trong quân đ i th c

ế ộ ệ ị hi n nghiêm túc cdác ch  đ  chính sách quy đ nh.

ủ ấ ướ ự ệ ố ệ ị ề S  nghi p qu c phòng c a đ t n ử ớ ỏ   c ta trong đi u ki n l ch s  m i đ i

ứ ứ ả ạ ạ ộ ộ ổ ợ ỏ h i ph i có m t quân đ i có s c m nh t ng h p, trong đó s c m nh chính tr ị

ầ ủ ự ề ả ệ ổ ứ ệ ầ ả ố ­ tinh th n là n n t ng, đáp  ng yêu c u c a s  nghi p b o v  t ả    qu c, b o

ế ộ ế ộ ủ ủ ữ ộ ộ ị ế   ệ v  ch  đ  chính tr , ch  đ  dân ch  xã h i ch  nghĩa. M t trong nh ng y u

ả ự ả ườ ứ ủ ự ạ ả ộ ố ơ ả t c  b n đ m b o s  tăng c ệ   ng s c m nh c a quân đ i là ph i th c hi n

ờ ố ệ ườ ụ ủ ủ ắ ộ dân ch  hoá đ i s ng c a quân đ i, kh c ph c hi n t ạ ng vi ph m dân ch ủ

ờ ố ự ệ ạ ộ ộ ỉ hoá đ i s ng trong quân đ i. Trong s  nghii p đó, cán b  lãnh đ o và ch  huy

33

ấ ộ ữ ặ ệ ọ ướ ế các c p  trong quân đ i gi vai trò đ c bi t quan tr ng, tr c h t là cán b ộ

chính tr . ị

Ậ Ế K T LU N

ệ ố ở ộ ệ ổ ớ ớ ị ừ   Đ i m i và ki n toàn h  th ng chính tr , đi đôi v i m  r ng và t ng

ủ ủ ệ ề ộ ệ ướ b c hoàn thi n n n dân ch  xã h i ch  nghĩa ở ướ  n c ta hi n nay là m t t ộ ấ   t

ự ữ ứ ệ ể ậ ắ ấ   ị ế y u khách quan. Nh n th c đúng đ n v  trí, vai trò, nh ng bi u hi n th c ch t

ọ ể ơ ở ữ ẽ ấ ứ   ủ ấ ề c a v n đ  đó s  cung c p nh ng c  s  khoa h c đ  chúng ta tìm ra cách th c,

ạ ộ ủ ể ệ ả ộ ố ệ bi n pháp tác đ ng đ  nâng cao hi u qu  ho t đ ng c a các thành t trong h ệ

ứ ụ ư ệ ố ố ị ị th ng chính tr  cũng nh  phân đ nh rõ ch c năng, nhi m v  và m i quan h ệ

ữ ố ả ậ ằ ị gi a các thành t ả   ệ ố  trong quá trình v n hành h  th ng chính tr  nh m b o đ m

ề ự ự ế ộ ề ấ ả ự ế quy n l c th c t thu c v  nhân dân trên t t c  các lĩnh v c kinh t ị   , chính tr ,

ủ ự ế ủ ạ ộ ệ   ứ văn hóa, xã h i…thông qua các hình th c dân ch  tr c ti p và dân ch  đ i di n

ạ ủ ả ả ộ ệ ướ ự d i s  lãnh đ o c a Đ ng c ng s n Vi t Nam.

ệ ố ở ộ ệ ổ ớ ớ ị ừ   Đ i m i và ki n toàn h  th ng chính tr , đi đôi v i m  r ng và t ng

ủ ủ ề ệ ộ ệ ướ b c hoàn thi n n n dân ch  xã h i ch  nghĩa ở ướ  n c ta hi n nay là trách

ủ ả ệ ố ọ ấ ủ ệ ọ ị nhi m c a m i c p, m i ngành, c a c  h  th ng chính tr , trong đó ch  th  c ủ ể ơ

ự ế ả ả ộ ệ ướ ộ ả b n và tr c ti p là Đ ng c ng s n Vi t Nam, Nhà n ủ c xã h i ch  nghĩa và

ổ ứ ộ ọ ổ ộ ị các t ớ   ị  ch c chính tr  xã h i. Quân đ i có v  trí, vai trò quan tr ng trong đ i m i

ệ ố ở ộ ừ ệ ị ướ ệ ề và ki n toàn h  th ng chính tr , m  r ng và t ng b c hoàn thi n n n dân ch ủ

ủ ộ ộ ầ ể xã h i ch  nghĩa ở ướ  n ả   ủ c ta. Đ  phát huy vai trò c a mình quân đ i c n ph i

ườ ự ổ ứ ộ ị th ng xuyên chăm lo xây d ng các t ộ    ch c chính tr  ­ xã h i trong quân đ i

34

ế ệ ạ ộ ơ ợ ỉ ớ   ạ ữ v ng m nh. Hoàn thi n c  ch  lãnh đ o, ch  huy trong quân đ i phù h p v i

ầ ủ ệ ố ằ ạ ớ ự ế   yêu c u c a tình hình m i nh m nâng cao vai trò lãnh đ o tuy t đ i, tr c ti p

ệ ự ố ớ ặ ủ ả ả ộ ỉ ủ   ề ọ v  m i m t c a Đ ng đ i v i quân đ i, phát huy hi u l c ch  huy, qu n lý c a

ườ ủ ỉ ổ ứ ầ ườ ế ng i ch  huy, vai trò c a các t ch c qu n chúng, tăng c ng đoàn k t, gi ữ

ỷ ậ ủ ở ơ ự ệ ế ệ ả nghiêm k  lu t.Ban hành và th c hi n có hi u qu  quy ch  dân ch đ n v ị

ủ ề ề ả ị ế ơ ở ả c  s , b o đ m các quy n dân ch  v  chính tr , kinh t ộ   ự ủ , quân s  c a cán b ,

ề ợ ế ụ ủ ữ ụ ể ắ chi n sĩ, các quy n l ệ   i, nghĩa v  c a quân nhân, kh c ph c nh ng bi u hi n

ệ ưở ộ ổ ỷ ậ ứ quân phi t, gia tr ề ng, chuyên quy n, đ c đoán, vô t ấ    ch c, vô k  lu t, đ u

ệ ượ ọ ớ ế ợ ạ tranh v i m i hi n t ng tham nhũng, lãng phí, xâm ph m đ n l ủ ơ   i ích c a đ n

ấ ượ ủ ộ ậ ờ ị v  và quân nhân. Nâng cao ch t l ng công tác dân v n đông th i ch  đ ng,

ệ ố ự ự ị ườ tích c c tham gia xây d ng h  th ng chính tr , tăng c ố ợ   ệ ng quan h  ph i h p,

ị ở ị ươ ớ ệ ố ế ợ k t h p v i h  th ng chính tr đ a ph ơ ở ng và c  s .

Ụ Ả Ệ DANH M C TÀI LI U THAM KH O

ấ ả ậ ậ ố ị 1. C.Mác ­ ĂngGhen: Toàn t p, T p 4, Nhà xu t b n Chính tr  qu c gia, Hà

ộ N i 1995

ấ ả ế ậ ậ ộ ơ ộ   2. V.I.Lênin: Toàn t p, T p 33, Nhà xu t b n Ti n b , Mát­xc ­va, Hà N i

1976

ấ ả ế ậ ậ ộ ơ ộ   3. V.I.Lênin: Toàn t p, T p 27, Nhà xu t b n Ti n b , Mát­xc ­va, Hà N i

1980

ấ ả ủ ỏ ọ ộ ộ 4. H i đáp Ch  nghĩa xã h i khoa h c, Nhà xu t b n Quân đ i nhân dân, Hà

ộ N i 2004

ấ ả ậ ậ ồ ộ ố ị 5. H  Chí Minh toàn t p: T p 4, Nhà xu t b n Chính tr  qu c gia, Hà N i

2000

ấ ả ậ ậ ồ ộ ố ị 6. H  Chí Minh toàn t p: T p 5, Nhà xu t b n Chính tr  qu c gia, Hà N i

2000

ấ ả ậ ậ ồ ộ ố ị 7. H  Chí Minh toàn t p: T p 9, Nhà xu t b n Chính tr  qu c gia, Hà N i

2000

35

ạ ộ ạ ấ ả ố ầ ứ ể ệ ị 8. Văn ki n đ i h i đ i bi u toàn qu c l n th  VIII, Nhà xu t b n chính tr

ộ ố qu c gia, Hà N i 1996.

, Nhà xu t b n

ả ả ệ ệ ấ ả 9. ộ  Đ ng c ng s n Vi t Nam, Văn ki n NQTW3, KhóaVIII

ị ố Chính tr  qu c gia, Hà N i ộ  1997

ả ả ệ ạ ộ ạ ố ầ ệ ể ộ 10. Đ ng c ng s n Vi t Nam, Văn ki n đ i h i đ i bi u toàn qu c l n th ứ

ấ ả ộ ố ị X, Nhà xu t b n chính tr  qu c gia, Hà N i 2006.

ấ ướ ươ ự ả ờ ỳ ộ 11. Đ ng CSVN, C ng lĩnh xây d ng đ t n c trong th i k  quá đ  lên ch ủ

ấ ả ể ộ ổ ị ố   nghĩa xã h i (B  sung, phát tri n năm 2011), Nhà xu t b n Chính tr  qu c

ộ gia, Hà N i 2011

ả ả ệ ạ ộ ạ ố ầ ệ ể ộ 12. Đ ng c ng s n Vi t Nam, Văn ki n đ i h i đ i bi u toàn qu c l n th ứ

ấ ả ố ị XI, Nhà xu t b n chính tr  qu c gia, HN. 2011.