Đồng chí Võ Văn Kiệt với cách mạng Việt Nam: Phần 2

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:192

Thêm vào BST

Báo xấu

21
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung của cuốn sách Đồng chí Võ Văn Kiệt với cách mạng Việt Nam gồm có 3 phần chính, cụ thể như sau: Đồng chí Võ Văn Kiệt với cuộc đấu tranh giành độc lập thống nhất tổ quốc; Đồng chí Võ Văn Kiệt trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa; Đồng chí Võ Văn Kiệt-người học trò xuất sắc của chủ tịch Hồ Chí Minh, người con ưu tú của quê hương Vĩnh Long. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung phần 2 cuốn sách dưới đây.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đồng chí Võ Văn Kiệt với cách mạng Việt Nam: Phần 2

PhÇn III §ång chÝ Vâ v¨n kiÖt - ng−êi häc trß xuÊt s¾c cña chñ tÞch hå chÝ minh, ng−êi con −u tó cña quª h−¬ng vÜnh long 637
638
§åNG CHÝ Vâ V¡N KIÖT VíI VIÖC QUAN T¢M, CH¡M LO §êI SèNG CñA NH¢N D¢N PGS. TS. Ph¹m Ngäc Anh∗ Trong truyÒn thèng lÞch sö ViÖt Nam, mçi ng−êi sinh ra, lín lªn ®Òu cã tr¸ch nhiÖm lμm ng−êi ®Ó dùng lμng vμ gi÷ n−íc. Ba trô cét: nhμ - lμng - n−íc, b¶o ®¶m thÕ ®øng v÷ng ch·i ngμn n¨m cña d©n téc. MÆt kh¸c, vÞ trÝ ®Þa - chÝnh trÞ buéc d©n téc ta lu«n lu«n thùc hiÖn hai nhiÖm vô song hμnh: dùng n−íc g¾n liÒn víi gi÷ n−íc; x©y dùng g¾n liÒn víi b¶o vÖ Tæ quèc. Bμi häc xuyªn suèt lμ gi÷ n−íc vμ dùng n−íc ph¶i lu«n dùa vμo d©n, lÊy d©n lμm gèc. Theo ViÖt Nam sö l−îc, khi H−ng §¹o V−¬ng TrÇn Quèc TuÊn s¾p mÊt (n¨m 1300), «ng ®· nãi víi Vua TrÇn Anh T«ng, ®¹i ý: Dïng binh ph¶i ®ång lßng nh− cha con mét nhμ th× míi cã thÓ ®¸nh ®−îc. C¸ch Êy cèt nh»m thêi b×nh th× khoan th− søc cho d©n, ®Ó lμm kÕ s©u rÔ bÒn gèc, ®ã lμ c¸i thuËt gi÷ n−íc hay h¬n c¶. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh còng tõng nh¾c vÒ c©u nãi cña ng−êi x−a: “DÔ m−êi lÇn kh«ng d©n còng chÞu. Khã tr¨m lÇn d©n liÖu còng xong”. ___________ ∗ Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hμnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh. 639
Vâ V¨n KiÖt l¹i tiÕp nèi mét c¸ch ®Çy hiÖu qu¶ theo c¸ch riªng cña m×nh triÕt lý nh©n sinh “D©n vi b¶n” vμ “ViÖc c−¬ng th−êng mu«n thña lμ ë d©n t©m”. Còng chÝnh t− t−ëng “lÊy d©n lμm gèc” Êy ®· t¹o nªn phong c¸ch, b¶n lÜnh Vâ V¨n KiÖt. Vμ h«m nay, t− t−ëng Êy vÉn lμ nÒn t¶ng, lμ sîi chØ ®á xuyªn suèt c¸c quyÕt s¸ch, hμnh ®éng cña nh÷ng ®ång chÝ, nh÷ng ng−êi kÕ nhiÖm «ng. Trong cuéc ®êi vμ sù nghiÖp cña m×nh, Vâ V¨n KiÖt lu«n thÓ hiÖn ®Çy ®ñ b¶n lÜnh c¸ch m¹ng. Trong vai trß ng−êi ®øng ®Çu ChÝnh phñ l·nh ®¹o c«ng cuéc x©y dùng ®Êt n−íc trong giai ®o¹n héi nhËp vμ ®æi míi, «ng ®· ®−a ra vμ trùc tiÕp tæ chøc thùc hiÖn nhiÒu quyÕt s¸ch quan träng, thÓ hiÖn tÇm nh×n chiÕn l−îc, t− duy s¾c s¶o. ¤ng ®· gãp phÇn quan träng vμo viÖc hßa gi¶i, hßa hîp d©n téc v× sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña ®Êt n−íc. "D©n" trong quan niÖm cña Vâ V¨n KiÖt lμ toμn d©n téc ViÖt Nam, mäi ng−êi ViÖt Nam trªn tinh thÇn hßa gi¶i vμ yªu th−¬ng. ë tõng chÆng ®−êng chiÕn tranh hay hßa b×nh, tÊm lßng vμ ho¹t ®éng cña «ng h−íng vÒ gÇn gòi nhÊt víi nh÷ng ng−êi ë ®Çu sãng ngän giã, g¸nh v¸c vμ hy sinh nhiÒu nhÊt; nh÷ng ng−êi nghÌo thiÕu thèn vμ thiÖt thßi; tËp trung vμo nh÷ng tÇng líp ®éng lùc lμ trÝ thøc, tuæi trÎ, ng−êi lÝnh vμ sÜ quan thêi chiÕn, doanh nh©n trong x©y dùng vμ ph¸t triÓn ®Êt n−íc. Trong lßng d©n téc, «ng lμ con ng−êi cña sù hμi hßa t×nh c¶m vμ lý trÝ. Trong ho¹t ®éng x· héi, «ng lμ con ng−êi cña sù hμi hßa gi÷a t− duy xa réng, quan ®iÓm c¬ b¶n vμ c¸ch lμm thiÕt thùc, cô thÓ ®Õn chi tiÕt. Trong cuéc sèng, chung còng nh− riªng, «ng lμ con ng−êi cña sù hμi hßa gi÷a biÕt d©ng ®i vμ biÕt nhËn vÒ, biÕt cèng hiÕn hÕt m×nh vμ biÕt th−ëng thøc ®Ých ®¸ng. ¤ng lμ con ng−êi cña sù hμi hßa gi÷a câi ng−êi vμ sù sèng. ¤ng sèng víi nh÷ng con ng−êi vμ còng sèng víi nh÷ng vïng ®Êt, 640
c¶m nhËn ý nghÜa vμ vÎ ®Ñp cña cá c©y, hoa l¸, chim mu«ng, sù dÞu dμng vμ d÷ déi cña biÓn c¶, sù hïng vÜ vμ uy nghiªm cña nói cao, sù ph× nhiªu vμ réng l−îng cña ®ång b»ng, ¸nh n¾ng léng lÉy cña mÆt trêi, tia s¸ng lung linh cña vÇng tr¨ng. Ng−êi chiÕn sÜ Êy rÊt nghÖ sÜ vμ ng−êi nghÖ sÜ Êy rÊt chiÕn sÜ! Lóc cßn t¹i vÞ còng nh− khi ®· nghØ h−u, Vâ V¨n KiÖt lu«n hÕt lßng v× sù ph¸t triÓn cña ®Êt n−íc, l¨n lén ë nh÷ng n¬i gÆp khã kh¨n cÇn th¸o gì vμ hÕt søc gÇn gòi víi mäi tÇng líp x· héi. Kh«ng biÕt bao nhiªu lÇn «ng lÆn léi trªn ®ång ruéng, ngåi thuyÒn ngang däc s«ng n−íc Nam Bé ®Ó råi ®−îc nghe «ng gi¶ng gi¶i, kh¸i qu¸t, kh¼ng ®Þnh chiÕn l−îc “sèng chung víi lò”1. ý t−ëng cña «ng b¾t nguån tõ viÖc thÊm nhuÇn quan ®iÓm cña cæ nh©n: “d©n vi b¶n”; hun ®óc, suy ngÉm, lÊy kinh nghiÖm tõ trong d©n. §ã còng lμ mét triÕt lý sèng s©u s¾c, biÖn chøng vμ m¹nh mÏ. NgÉm ra, triÕt lý sèng Êy cμng ®óng trong thêi ®iÓm hiÖn t¹i khi mμ ®Êt n−íc vμ mçi ng−êi chóng ta ®ang vμ sÏ ph¶i ®èi mÆt l©u dμi víi nh÷ng th¸ch thøc. §iÓm mÊu chèt trong tÊm lßng cña Vâ V¨n KiÖt lμ th¸i ®é rÊt coi träng lao ®éng, coi ng−êi lao ®éng lμ vèn quý nhÊt vμ «ng ®ßi hái ph¶i tæ chøc lao ®éng cho tèt ®Ó tiÕt kiÖm søc lao ®éng. Vâ V¨n KiÖt th−êng nãi: Ph¶i biÕt quý träng søc ng−êi - vèn quý nhÊt cña ta. Chóng ta cÇn hÕt lßng ch¨m sãc søc kháe vμ sö dông thËt hîp lý, hiÖu qu¶ søc lao ®éng cña nh©n d©n ta". Vâ V¨n KiÖt ®¸nh gi¸ cao vai trß cña lao ®éng, bëi ®ã chÝnh lμ nguån sèng, nguån h¹nh phóc cña con ng−êi, cña x· héi. ¤ng tõng kh¼ng ®Þnh: X· héi cã c¬m ¨n, ¸o mÆc, nhμ ë, lμ nhê lao ®éng. X©y nªn giμu cã, tù do, d©n chñ còng lμ nhê lao ®éng. TrÝ thøc më mang còng nhê lao ®éng (lao ®éng trÝ ãc). V× vËy, lao ®éng lμ søc chÝnh cña sù tiÕn bé loμi ng−êi. Còng lμ søc m¹nh ___________ 1. Xem: ¤ng S¸u D©n trong lßng d©n, S®d. 641
cña sù gi¶i phãng d©n téc. Víi lao ®éng, con ng−êi ®· t¹o ra lÞch sö cña chÝnh m×nh; víi lao ®éng, con ng−êi ®· c¶i t¹o tù nhiªn, c¶i biÕn x· héi vμ n©ng m×nh lªn thμnh chñ nh©n ch©n chÝnh cña tù nhiªn vμ x· héi. Lao ®éng chÝnh lμ b¶n chÊt cña con ng−êi, v× thÕ, lao ®éng chÝnh lμ ®Æc ®iÓm chung cña nh©n lo¹i, tÊt nhiªn lμ sù cÇn cï, chÞu khã mçi n−íc lμ kh¸c nhau, ®iÒu ®ã phô thuéc vμo phong tôc tËp qu¸n, ®iÒu kiÖn tù nhiªn vμ sù ph¸t triÓn cña khoa häc - kü thuËt. Nh×n vμo lÞch sö ph¸t triÓn cña d©n téc, kh«ng ai cã thÓ chèi c·i ®−îc r»ng d©n téc ViÖt Nam rÊt cÇn cï. Ng−êi n−íc ngoμi quan s¸t th× nhËn xÐt r»ng, mäi c¬ n¨ng cña con ng−êi ViÖt Nam ®Òu ®−îc dïng ®Ó lμm viÖc: ®Çu ®éi, vai g¸nh, l−ng câng, tay nhanh nhÑn vμ khÐo lÐo, ch©n ch¹y nh− bay... §iÒu ®ã lμ cã thËt, nãi lªn truyÒn thèng cÇn cï, chÞu khã cña ng−êi ViÖt Nam nãi chung. §¸nh gi¸ ®óng ®¾n vÒ truyÒn thèng ®ã, còng nh− Hå ChÝ Minh, Vâ V¨n KiÖt ®· kh¼ng ®Þnh mét ch©n lý: Nguån lùc lao ®éng trong nh©n d©n lμ v« cïng v« tËn, ®ã lμ søc m¹nh “xung thiªn”, c¶i biÕn x· héi nÕu §¶ng biÕt ph¸t huy ®óng ®¾n. “Gèc cã v÷ng c©y míi bÒn. X©y lÇu th¾ng lîi trªn nÒn nh©n d©n”1. “NÒn nh©n d©n” ë ®©y chÝnh lμ søc m¹nh cña con ng−êi víi bμn tay vμ khèi ãc lao ®éng vμ chiÕn ®Êu ®Ó c¶i biÕn x· héi. ThÊu triÖt vμ ph¸t huy nguån lùc lao ®éng to lín trong nh©n d©n, ®ã lμ bÝ quyÕt ®Ó Vâ V¨n KiÖt cïng tËp thÓ §¶ng giμnh th¾ng lîi trong sù nghiÖp kh¸ng chiÕn vμ kiÕn quèc. §ã còng chÝnh lμ bμi häc mu«n ®êi ®Ó con ch¸u häc tËp, ph¸t huy m¹nh mÏ trong sù nghiÖp dùng n−íc vμ gi÷ n−íc. Sinh thêi, Vâ V¨n KiÖt rÊt quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nhu cÇu lîi Ých cña ng−êi lao ®éng vμ lμm thÕ nμo ®Ó ®em l¹i lîi Ých, h¹nh phóc cao nhÊt cho hä. ¤ng ®· tõng t©m niÖm vμ x¸c ®Þnh râ rμng: ___________ 1. Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, S®d, tr.410. 642
C¶ ®êi chØ cã mét môc ®Ých lμ phÊn ®Êu cho quyÒn lîi cña Tæ quèc vμ h¹nh phóc cña nh©n d©n; hiÕn d©ng c¶ ®êi m×nh cho d©n téc ViÖt Nam. Vâ V¨n KiÖt ®Æc biÖt chó ý ®Õn nhu cÇu lîi Ých c¸ nh©n, bëi mçi ng−êi ®Òu cã tÝnh c¸ch riªng, së tr−êng riªng, ®êi sèng riªng cña b¶n th©n vμ gia ®×nh. Song, nhu cÇu lîi Ých riªng Êy ph¶i phôc tïng vμ ®Æt d−íi lîi Ých chung, v× mçi ng−êi lμ mét thμnh viªn cña céng ®ång x· héi. Trong qu¸ tr×nh l·nh ®¹o c¸ch m¹ng ViÖt Nam, «ng lu«n khai th¸c, t×m tßi nh÷ng nhu cÇu lîi Ých thiÕt th©n vμ chÝnh ®¸ng cña nh©n d©n ®Ó nh©n d©n ®em hÕt tμi n¨ng, trÝ lùc, s¸ng t¹o cña m×nh h¨ng h¸i tham gia ho¹t ®éng chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi... ë thêi Vâ V¨n KiÖt l·nh ®¹o, vÊn ®Ò lîi Ých vËt chÊt ch−a ph¶i lμ nh©n tè cã søc kÝch thÝch nh− c¬ chÕ thÞ tr−êng hiÖn nay. Tuy nhiªn, lμ nhμ m¸cxÝt, «ng còng thÊy vai trß to lín cña lîi Ých kinh tÕ ®èi víi ®êi sèng nh©n d©n, còng thÊy lîi Ých kinh tÕ quyÕt ®Þnh lîi Ých tinh thÇn. Vâ V¨n KiÖt th−êng nh¾c nhë c¸n bé ph¶i ch¨m lo ®Õn ®êi sèng nh©n d©n, ph¶i quan t©m ®Õn ®iÒu kiÖn sinh ho¹t vËt chÊt cña nh©n d©n. C¸n bé tõ trªn xuèng d−íi ph¶i ch¨m nom ®Õn chç ¨n, chç ë, chç lμm viÖc cña c«ng nh©n; tæ chøc nhμ ¨n, nhμ ë, nhμ göi trÎ cho tèt, cho chu ®¸o. V× vËy, kh«ng cã g× l¹ khi «ng th−êng xuyªn nh¾c l¹i di huÊn cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh: “NÕu d©n ®ãi, §¶ng vμ ChÝnh phñ cã lçi; nÕu d©n rÐt lμ §¶ng vμ ChÝnh phñ cã lçi; nÕu d©n dèt lμ §¶ng vμ ChÝnh phñ cã lçi; nÕu d©n èm lμ §¶ng vμ ChÝnh phñ cã lçi”1. Trong suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng c¸ch m¹ng vμ l·nh ®¹o ®Êt n−íc, Vâ V¨n KiÖt kh«ng chØ rÊt quan t©m mμ cßn ch¨m lo ®Õn n¬i ®Õn chèn nhu cÇu, lîi Ých cña ng−êi lao ®éng, tõ nh÷ng nhu cÇu lín ®Õn nh÷ng nhu cÇu nhá, rÊt ®çi b×nh dÞ vμ th©n th−¬ng. ___________ 1. Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, S®d, t.7, tr.572. 643
Sù quan t©m cña Vâ V¨n KiÖt ®Õn ®êi sèng vËt chÊt cña ng−êi lao ®éng kh«ng chØ b»ng lêi nãi, c¸c chØ thÞ mμ cßn b»ng nh÷ng viÖc lμm rÊt cô thÓ. HÇu hÕt c¸c cuéc ®i th¨m n«ng d©n, c«ng nh©n, bé ®éi, häc sinh, «ng ®Òu ®Õn kiÓm tra c¸c b÷a ¨n cña hä ®Ó n¾m ®−îc chÕ ®é dinh d−ìng h»ng ngμy, trªn c¬ së ®ã mμ cã chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó kh«ng ngõng ®¸p øng nhu cÇu n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt cña c¸c tÇng líp lao ®éng. Lμ mét nhμ m¸cxÝt, Vâ V¨n KiÖt hiÓu rÊt râ lîi Ých kinh tÕ quyÕt ®Þnh lîi Ých tinh thÇn, nh−ng còng thÊy ®−îc sù t¸c ®éng trë l¹i cña lîi Ých tinh thÇn ®èi víi lÞch sö - x· héi th«ng qua ho¹t ®éng cña con ng−êi, ®Æc biÖt ë nh÷ng n¬i, nh÷ng lóc mμ ®iÒu kiÖn vËt chÊt cßn thiÕu thèn, ch−a cã kh¶ n¨ng ph¸t huy ®Çy ®ñ. ¤ng nhí ®Õn thuéc lßng lêi c¨n dÆn cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh: “VËt chÊt cè nhiªn lμ träng, tinh thÇn còng lμ träng. Cã khi ®Þch vËt chÊt h¬n ta mμ ta tinh thÇn h¬n nã, nªn ta th¾ng nã”1. Do ®ã, «ng kh«ng bá qua hay xem nhÑ nhu cÇu, lîi Ých tinh thÇn cña ng−êi lao ®éng mμ rÊt chó träng ®Õn nhu cÇu lîi Ých tinh thÇn. Nh− vËy, quan t©m ch¨m lo ®Õn lîi Ých cña ng−êi lao ®éng lμ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò cèt lâi trong quan ®iÓm lÊy d©n lμm gèc cña Vâ V¨n KiÖt. Quan ®iÓm nμy ®· trë thμnh môc tiªu duy nhÊt cña §¶ng, khëi nguån tõ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh: “Ngoμi lîi Ých cña giai cÊp c«ng nh©n vμ nh©n d©n lao ®éng, §¶ng ta kh«ng cã lîi Ých g× kh¸c”2; §¶ng ph¶i cã kÕ ho¹ch thËt tèt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ vμ v¨n ho¸, nh»m kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng cña nh©n d©n. Bªn c¹nh quan t©m ®Õn nhu cÇu, quyÒn lîi cña ng−êi lao ®éng, Vâ V¨n KiÖt còng x¸c ®Þnh rÊt râ nghÜa vô, tr¸ch nhiÖm cña hä ®èi víi ®Êt n−íc, d©n téc, nhÊt lμ nh÷ng lóc khã kh¨n. ___________ 1. Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, S®d, t.8, tr.383. 2. Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, S®d, t.9, tr.286. 644
Theo Vâ V¨n KiÖt, trong Nhμ n−íc d©n chñ th× d©n lμ gèc, d©n lμ chñ, song d©n còng lμm chñ; ch¨m lo c¸i gèc, ph¸t huy d©n chñ ph¶i ®i ®«i víi ph¸t huy tinh thÇn lμm chñ cña nh©n d©n. §iÒu nμy rÊt quan träng v×: Muèn x©y dùng thμnh c«ng chñ nghÜa x· héi, mäi ng−êi cÇn cã tinh thÇn lμm chñ tèt, ph¶i ®Ò cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm. ¤ng yªu cÇu mçi ng−êi d©n thÊu hiÓu lêi d¹y cña B¸c Hå: Ng−êi lμm chñ tr−íc hÕt ph¶i hiÓu quyÒn vμ nghÜa vô c«ng d©n, ph¶i lμm trßn bæn phËn c«ng d©n, ph¶i ch¨m lo viÖc n−íc nh− viÖc nhμ, ph¶i biÕt tù m×nh lo toan g¸nh v¸c, kh«ng û l¹i, kh«ng ngåi chê; “lμm chñ sao cho ra lμm chñ, kh«ng ph¶i lμm chñ lμ muèn ¨n bao nhiªu th× ¨n, muèn lμm bao nhiªu th× lμm”1. Trong th©m t©m Vâ V¨n KiÖt, nghÜa vô, tr¸ch nhiÖm bao trïm nhÊt cña mäi c«ng d©n lμ ph¶i hÕt lßng, hÕt søc “phông sù Tæ quèc, phông sù nh©n d©n”, ph¶i “tËn trung víi n−íc, tËn hiÕu víi d©n”. ¤ng nãi, mçi ng−êi ®Òu ph¶i cã bæn phËn víi ®Êt n−íc, n−íc lμ cña d©n vμ d©n lμ chñ cña n−íc, Tæ quèc lμ Tæ quèc chung. NÕu mÊt n−íc th× ai còng ph¶i lμm n« lÖ, Tæ quèc ®éc lËp, giμu m¹nh th× ai còng ®−îc h−ëng Êm no, tù do, h¹nh phóc. Víi mäi c«ng d©n, víi mäi giai cÊp, tÇng líp, víi c¸c ngμnh, c¸c cÊp, Vâ V¨n KiÖt lu«n dÆn dß ph¶i ph¸t huy tμi ®øc, vÞ trÝ, vai trß cña m×nh, hoμn thμnh mäi nhiÖm vô ®−îc giao ®Ó gãp phÇn x©y dùng, b¶o vÖ Tæ quèc, kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng mäi mÆt cho b¶n th©n. Khi bμn vÒ nh÷ng phÈm chÊt ®¹o ®øc cña con ng−êi ViÖt Nam, Vâ V¨n KiÖt vËn dông thuÇn thôc di s¶n Hå ChÝ Minh: Mçi ng−êi ®Òu ph¶i tu©n theo ®¹o ®øc c«ng d©n. §¹o ®øc c«ng d©n lμ h¨ng h¸i tham gia c«ng viÖc chung, b¶o vÖ tμi s¶n c«ng céng, b¶o vÖ Tæ quèc, cÇn, kiÖm x©y dùng n−íc nhμ... ___________ 1. Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, S®d, t.10, tr.479. 645
Nh− vËy, theo Vâ V¨n KiÖt, quyÒn lîi ph¶i ®i ®«i víi tr¸ch nhiÖm vμ nghÜa vô. Muèn cã quyÒn lîi ®ßi hái c«ng d©n ph¶i thùc hiÖn tèt tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô cña m×nh; ng−îc l¹i, c«ng d©n thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô lμ ®Ó “Ých n−íc, lîi d©n”. NghÜa vô cña c«ng d©n víi ®Êt n−íc ®−îc thÓ hiÖn mét c¸ch cô thÓ nhÊt qua nh÷ng viÖc lμm tõ ®¬n gi¶n, thiÕt thùc h»ng ngμy nh− tu©n thñ ph¸p luËt, kû luËt lao ®éng, gi÷ g×n trËt tù chung, ®ãng thuÕ ®Çy ®ñ... ®Õn nh÷ng c«ng viÖc cã tÝnh chÊt quan träng vμ réng lín h¬n nh− tham gia c«ng viÖc chung, x©y dùng, b¶o vÖ Tæ quèc. B»ng biÖn ph¸p tæ chøc, gi¸o dôc, vËn ®éng, tuyªn truyÒn, §¶ng vμ ChÝnh phñ ph¶i lμm cho ng−êi lao ®éng tù gi¸c thùc hiÖn nh÷ng tr¸ch nhiÖm vμ nghÜa vô ®ã. §©y chÝnh lμ ph−¬ng thøc tèt nhÊt ®Ó x©y dùng mét chÕ ®é d©n chñ, x©y dùng mét Nhμ n−íc ®óng nghÜa cña nh©n d©n, do nh©n d©n vμ v× nh©n d©n. Vâ V¨n KiÖt ®Æc biÖt quan t©m ®Õn c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t huy tiÒm n¨ng s¸ng t¹o cña ng−êi lao ®éng, nhÊt lμ ®éi ngò trÝ thøc, kÓ c¶ trÝ thøc cña chÕ ®é cò; t¹o m«i tr−êng, ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng ®Ó hä kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ vμ ý nghÜa x· héi cña cuéc ®êi. Tham gia l·nh ®¹o x©y dùng chÕ ®é x· héi míi trong bèi c¶nh sau khi ®Êt n−íc võa tho¸t khái ¸ch x©m l−îc, víi t− c¸ch nhμ l·nh ®¹o tËn t©m tËn lùc v× nh©n d©n, viÖc t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m ph¸t huy c¸c nguån lùc lao ®éng cã ý nghÜa võa cÊp b¸ch, võa c¬ b¶n trong sù nghiÖp cña Vâ V¨n KiÖt. Nh÷ng gi¶i ph¸p ®ã ph¶i ®¸nh gi¸ cho ®óng tiÒm n¨ng cña con ng−êi ViÖt Nam sau chiÕn tranh, kh¬i dËy nh÷ng tiÒm n¨ng to lín trong nh©n d©n, biÕn nã thμnh hiÖn thùc phôc vô cho sù nghiÖp dùng n−íc vμ gi÷ n−íc. §Ó ph¸t huy c¸c nguån lùc vèn cã cña ng−êi lao ®éng, Vâ V¨n KiÖt cïng tËp thÓ §¶ng, ChÝnh phñ ®· ho¹ch ®Þnh, x¸c lËp mét hÖ thèng chÝnh s¸ch t−¬ng ®èi hoμn 646
chØnh, phï hîp víi thùc tiÔn, phôc vô cho lîi Ých cña d©n téc, tù do, Êm no, h¹nh phóc cña nh©n d©n, bao qu¸t c¸c lÜnh vùc c¨n b¶n ®êi sèng x· héi, nhÊt lμ nh÷ng vÊn ®Ò an sinh x· héi thêi hËu chiÕn. Nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ mμ Vâ V¨n KiÖt ®Ò cËp ®Õn thËt sù lμ ®éng lùc to lín ®éng viªn vμ thóc ®Èy quÇn chóng tham gia sù nghiÖp c¸ch m¹ng ®«ng ®¶o, m¹nh mÏ. Theo Vâ V¨n KiÖt, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn s¶n xuÊt vμ tiÒn l−¬ng ph¶i hîp lý. S¶n xuÊt víi n©ng cao n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ lμ ®Ó t¹o tiÒm lùc vËt chÊt thùc tÕ kh«ng ngõng c¶i thiÖn, n©ng cao møc sèng cña ng−êi lao ®éng. TiÒn l−¬ng cña ng−êi lao ®éng ph¶i lu«n g¾n chÆt víi hiÖu qu¶ cña c«ng viÖc, bëi l−¬ng lμ mét trong nh÷ng th−íc ®o c«ng søc, tr×nh ®é, th¸i ®é, ý thøc, tinh thÇn lao ®éng cña ng−êi lao ®éng. N©ng l−¬ng lμ mét trong nh÷ng biÓu hiÖn cña n©ng cao møc sèng, møc thu nhËp cña ng−êi lao ®éng. Song, tiÒn l−¬ng vμ gi¸ c¶ hμng ho¸ còng t¨ng theo tû lÖ thuËn, thËm chÝ tèc ®é t¨ng gi¸ cao h¬n, râ rμng ®©y lμ mét nghÞch lý, bëi nã kh«ng gióp t¨ng møc sèng cña ng−êi lao ®éng mμ cßn kÐo møc sèng thôt lïi. NÕu ®ång l−¬ng kh«ng t−¬ng xøng víi gi¸ trÞ søc lao ®éng th× nh÷ng t− liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt cña ng−êi lao ®éng còng kh«ng ®−îc ®¸p øng, ®iÒu nμy sÏ ®¸nh mÊt ®éng lùc cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, vμ nÒn kinh tÕ tÊt yÕu sÏ bÞ ng−ng trÖ. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch kho¸n ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ, ®em l¹i lîi Ých cho tËp thÓ vμ ng−êi lao ®éng. Khi nãi vÒ chÕ ®é lμm kho¸n, Vâ V¨n KiÖt thÊu triÖt chØ gi¸o cña Hå ChÝ Minh: ChÕ ®é lμm kho¸n lμ mét ®iÒu kiÖn cña chñ nghÜa x· héi, nã khuyÕn khÝch ng−êi c«ng nh©n lu«n lu«n tiÕn bé, cho nhμ m¸y tiÕn bé. Lμm kho¸n lμ Ých chung vμ l¹i lîi riªng. C«ng nh©n s¶n xuÊt ra nhiÒu v¶i, cè g¾ng nhiÒu ®−îc h−ëng nhiÒu; lμm kho¸n tèt thÝch hîp vμ c«ng b»ng d−íi x· héi ta hiÖn nay. NÕu ng−êi 647
c«ng nh©n nμo thiÕu tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, thiÕu tinh thÇn kû luËt th× lμm cho mau nh−ng kh«ng tèt, nh− vËy lμ kh«ng ®óng, lμm kho¸n ph¶i n©ng cao sè l−îng, nh−ng lu«n lu«n ph¶i gi÷ chÊt l−îng. Theo «ng, gi¸ trÞ cña kho¸n s¶n phÈm kh«ng chØ ®em l¹i lîi Ých vÒ thu nhËp, mμ chñ yÕu vμ s©u xa lμ sù tiÕn bé cña c«ng nh©n vμ ph¸t triÓn cña nhμ m¸y, ®Æc biÖt nã cßn cã ý nghÜa gi¸o dôc tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vμ kû luËt lao ®éng. Hay nãi c¸ch kh¸c, kho¸n lμ biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó ph¸t huy nh©n tè con ng−êi trong lao ®éng, s¶n xuÊt. ë ®©y, kho¸n lμ ®ßn bÈy kinh tÕ, bëi v×, nã cã ý nghÜa khuyÕn khÝch t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao chÊt l−îng vμ hiÖu qu¶ kinh tÕ, huy ®éng vμ ph¸t huy nh©n tè con ng−êi. Vâ V¨n KiÖt cho r»ng: Thi hμnh mét hÖ thèng chÝnh s¸ch x· héi h−íng tíi con ng−êi lμ mét biÖn ph¸p hÕt søc quan träng ®Ó ph¸t huy c¸c nguån lùc vèn cã cña hä. ¤ng chØ râ: §¹o nghÜa lμ chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ ®èi víi d©n chóng - chÝnh s¸ch nμy ph¶i hîp víi quyÒn lîi cña d©n chóng. §èi víi d©n, ChÝnh phñ ph¶i thi hμnh mét nÒn chÝnh trÞ liªm khiÕt nh− c¶i thiÖn ®êi sèng cña nh©n d©n, cøu tÕ thÊt nghiÖp, ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n hãa,... Cã nh− thÕ, d©n chóng míi ®oμn kÕt chung quanh ChÝnh phñ, míi v× quyÒn lîi thiÕt th©n cña m×nh mμ sèng chÕt víi giÆc. Trong quan ®iÓm chØ ®¹o thùc tÕ cña Vâ V¨n KiÖt, §¶ng vμ ChÝnh phñ g¾n bã chÆt chÏ víi nh©n d©n, nÕu thiÕu d©n th× kh«ng lÊy ai thùc hiÖn ®−êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng, ChÝnh phñ. Do vËy, chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng, ChÝnh phñ ph¶i lÊy d©n lμm gèc, quan t©m ch¨m lo cho mäi tÇng líp lao ®éng. Trong ®ã, ph¶i ®Æc biÖt quan t©m tíi nh÷ng ng−êi cã c«ng víi n−íc ®· hy sinh x−¬ng m¸u cho sù nghiÖp ®éc lËp d©n téc, b¶o vÖ ®Êt n−íc; ®ång thêi dμnh sù quan t©m cho trÎ em, thanh niªn, nh©n d©n lao ®éng, t«n träng ng−êi giμ, quý mÕn phô n÷, tr©n träng ®èi víi ®ång bμo c¸c d©n téc, th«ng c¶m, réng l−îng víi nh÷ng ng−êi lÇm 648
®−êng l¹c lèi, lμm thøc dËy ë hä sù hoμn l−¬ng trë l¹i con ®−êng chÝnh thiÖn. Trong nh÷ng n¨m cuèi ®êi, «ng cßn lo l¾ng vμ c¨n dÆn: §¶ng vμ ChÝnh phñ ph¶i cã chÝnh s¸ch ®Ó lμm ®−îc nhiÒu h¬n n÷a trong cuéc c¸ch m¹ng v× sù tiÕn bé cña phô n÷, miÔn thuÕ n«ng nghiÖp cho n«ng d©n, ph¸t triÓn c«ng t¸c vÖ sinh, y tÕ, söa ®æi chÕ ®é gi¸o dôc sao cho phï hîp víi hoμn c¶nh cña nh©n d©n, cã kÕ ho¹ch ®μo t¹o tiÕp c¸c chiÕn sÜ trÎ tuæi trong c¸c lùc l−îng vò trang nh©n d©n vμ thanh niªn xung phong thμnh nh÷ng c¸n bé vμ c«ng nh©n cã kü thuËt giái, t− t−ëng tèt vμ lËp tr−êng c¸ch m¹ng v÷ng ch¾c. Cã thÓ nãi, ®©y lμ mét hÖ thèng chÝnh s¸ch x· héi cã gi¸ trÞ nh©n v¨n cao ®Ñp mμ x· héi loμi ng−êi lu«n h−íng tíi. Khi ®Ò cËp ®Õn nh÷ng chÝnh s¸ch x· héi ®óng ®¾n v× con ng−êi, Vâ V¨n KiÖt lu«n chó ý ®Õn viÖc gi¶i quyÕt hμi hoμ mèi quan hÖ gi÷a lîi Ých c¸ nh©n vμ lîi Ých tËp thÓ, gi÷a lîi Ých riªng vμ lîi Ých chung. ¤ng cho r»ng, mçi ng−êi ®Òu cã tÝnh c¸ch riªng, së tr−êng riªng, ®êi sèng riªng cña b¶n th©n vμ gia ®×nh. ChØ cã trong chÕ ®é x· héi chñ nghÜa th× mçi ng−êi míi cã ®iÒu kiÖn c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn sèng riªng cña m×nh, ph¸t huy tÝnh c¸ch vμ së tr−êng riªng cña m×nh. NÕu lîi Ých c¸ nh©n ®ã kh«ng tr¸i víi lîi Ých tËp thÓ th× kh«ng ph¶i lμ xÊu. §Êu tranh chèng chñ nghÜa c¸ nh©n kh«ng ph¶i lμ “giμy xÐo lªn lîi Ých c¸ nh©n”. §©y lμ ®iÒu «ng c¶m nhËn thÊm thÝa trong tr−êng ®êi ®Êu tranh c¸ch m¹ng d−íi ¸nh s¸ng t− t−ëng Hå ChÝ Minh. NhÊn m¹nh lîi Ých c¸ nh©n lμ cÇn thiÕt khi c¸i riªng, lîi Ých c¸ nh©n phï hîp víi c¸i chung, lîi Ých chung. V× vËy, ®iÓm mÊu chèt ®Ó cã thÓ gi¶i quyÕt hμi hoμ mèi quan hÖ gi÷a c¸i riªng vμ c¸i chung ®ã lμ ph¶i t×m ra ®iÓm t−¬ng ®ång, lîi Ých chung gi÷a nh÷ng c¸ nh©n, giai cÊp, tÇng líp ®«ng ®¶o Êy. N¨ng lùc chØ ®¹o thùc tiÔn cña Vâ V¨n KiÖt chÝnh lμ x©y dùng khèi ®¹i ®oμn kÕt, 649
sù ®ång thuËn d©n téc trªn c¬ së t×m ra ®óng mÉu sè chung: Lîi Ých d©n téc, lîi Ých cña ®a sè ®ang lμ nh©n tè chi phèi sù vËn ®éng chñ ®¹o cña d©n téc. Nh»m h×nh thμnh nh÷ng ®éng c¬, môc ®Ých ®óng ®¾n cho con ng−êi trong ho¹t ®éng, Vâ V¨n KiÖt ®Ò cao chÝnh s¸ch vËn ®éng, tuyªn truyÒn, gi¸o dôc. ¤ng kh¼ng ®Þnh: §Ó cho d©n tin, d©n theo, d©n ñng hé, ®Ó c¸c nguån lùc cña ng−êi lao ®éng ®−îc ph¸t huy th× ph¶i quan t©m ®Õn ®êi sèng vËt chÊt vμ tinh thÇn cña hä; quyÒn lîi cña con ng−êi ph¶i ®−îc b¶o vÖ mμ tiÒn ®Ò quan träng nhÊt ®Ó nh÷ng quyÒn lîi Êy ®−îc b¶o vÖ lμ ph¶i ®−îc kh¼ng ®Þnh b»ng HiÕn ph¸p vμ ph¸p luËt. Víi quan ®iÓm: V« luËn viÖc g×, ®Òu do con ng−êi lμm ra, vμ tõ nhá ®Õn to, tõ gÇn ®Õn xa ®Òu thÕ c¶, nªn Vâ V¨n KiÖt rÊt chó träng ®Õn nh÷ng gi¶i ph¸p vÒ gi¸o dôc nh»m t¹o tiÒn ®Ò cho chiÕn l−îc ph¸t huy c¸c nguån lùc cña ng−êi lao ®éng, nhÊt lμ søc s¶n xuÊt. Vâ V¨n KiÖt ®· häc tËp vμ lμm theo Di chóc cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh: §¶ng cÇn ph¶i ch¨m lo gi¸o dôc ®¹o ®øc c¸ch m¹ng cho thÕ hÖ trÎ, ®μo t¹o hä thμnh nh÷ng ng−êi kÕ thõa x©y dùng chñ nghÜa x· héi võa “hång”, võa “chuyªn”. Båi d−ìng thÕ hÖ c¸ch m¹ng cho ®êi sau lμ mét viÖc rÊt quan träng vμ rÊt cÇn thiÕt. HiÖn nay, c¸ch m¹ng n−íc ta ®· chuyÓn sang mét thêi kú míi - thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc g¾n víi kinh tÕ tri thøc. §©y lμ thêi kú mμ chóng ta cÇn huy ®éng mäi tiÒm n¨ng, søc ng−êi, søc cña phÊn ®Êu cho sù nghiÖp: d©n giμu, n−íc m¹nh, d©n chñ, c«ng b»ng, v¨n minh theo ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa. Do ®ã, h¬n lóc nμo hÕt, trong thêi kú nμy, viÖc nghiªn cøu luËn cø khoa häc cho viÖc t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m ph¸t huy c¸c nguån lùc cña ng−êi lao ®éng cã ý nghÜa võa cÊp b¸ch, võa c¬ b¶n. Nh÷ng gi¶i ph¸p ®ã 650
ph¶i ®¸nh gi¸ cho ®óng tiÒm n¨ng cña con ng−êi ViÖt Nam, kh¬i dËy nh÷ng tiÒm n¨ng trong nh©n tè con ng−êi, biÕn nã thμnh hiÖn thùc phôc vô cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. §Ó thùc hiÖn viÖc ph¸t huy c¸c nguån lùc néi sinh vèn cã, chóng ta ph¶i cã mét hÖ thèng chÝnh s¸ch hoμn chØnh, phï hîp víi thùc tiÔn, bao gåm c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vμ chÝnh s¸ch v¨n ho¸ - x· héi. §ã lμ: - ChÝnh s¸ch t¹o nhiÒu viÖc lμm, ®i ®«i víi n©ng cao chÊt l−îng viÖc lμm, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng thu nhËp cho ng−êi lao ®éng. - C¶i c¸ch c¨n b¶n chÝnh s¸ch tiÒn l−¬ng, t¹o ®éng lùc míi nh»m sö dông hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc. - ChÝnh s¸ch x· héi ®óng ®¾n, ph¶i lÊy viÖc phôc vô con ng−êi lμm môc ®Ých cao nhÊt, b¶o ®¶m phóc lîi ®Çy ®ñ, sù ph¸t triÓn tù do vμ toμn diÖn cña tÊt c¶ c¸c thμnh viªn trong x· héi. ChÝnh s¸ch x· héi ®óng ®¾n, xÐt ®Õn cïng lμ mét chÝnh s¸ch lÊy viÖc ph¸t huy c¸c nguån lùc cña nh©n d©n, x©y dùng tõng b−íc con ng−êi míi lμ trung t©m. Sù nghiÖp x©y dùng vμ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa ®ßi hái ph¶i huy ®éng mäi tiÒm n¨ng cña ®Êt n−íc, trong ®ã cã tiÒm n¨ng cña nh©n d©n, cña tõng con ng−êi. Do ®ã, gi¶i ph¸p cã tÝnh nguyªn t¾c lμ §¶ng vμ Nhμ n−íc ph¶i h×nh thμnh vμ tõng b−íc hoμn chØnh mét hÖ thèng chÝnh s¸ch x· héi phï hîp. Khi ®Ò ra chÝnh s¸ch x· héi, ph¶i tÝnh ®Õn mét c¸ch ®Çy ®ñ nh÷ng quan hÖ x· héi, ph¶i kÕt hîp hμi hoμ gi÷a t¨ng tr−ëng kinh tÕ víi tiÕn bé x· héi, ph¶i ph¸t huy c¸c nguån lùc trªn c¬ së b¶o ®¶m b×nh ®¼ng vÒ nghÜa vô vμ quyÒn lîi c«ng d©n, ph¶i chó ý c¶ ®êi sèng vËt chÊt vμ ®êi sèng tinh thÇn, gi÷a nhu cÇu tr−íc m¾t vμ l©u dμi, gi÷a c¸ nh©n vμ x· héi. ChÝnh s¸ch x· héi ph¶i bao qu¸t gÇn nh− toμn bé cuéc sèng cña con ng−êi tõ lao ®éng ®Õn sinh ho¹t, tõ cuéc sèng mçi c¸ nh©n 651
®Õn cuéc sèng céng ®ång. Do ®ã, néi dung cña chÝnh s¸ch x· héi rÊt phong phó vμ ®a d¹ng, bao gåm: ChÝnh s¸ch b¶o vÖ ng−êi lao ®éng; chÝnh s¸ch b¶o hiÓm x· héi; chÝnh s¸ch thÞ tr−êng lao ®éng; chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch doanh nghiÖp; chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo; chÝnh s¸ch ®èi víi ng−êi cã c«ng víi c¸ch m¹ng; chÝnh s¸ch d©n téc, t«n gi¸o... Víi néi hμm réng vμ phong phó, chÝnh s¸ch x· héi ®óng ®¾n vμ thùc hiÖn nghiªm tóc nh÷ng chÝnh s¸ch ®ã lμ mét gi¶i ph¸p rÊt quan träng ®Ó ®éng viªn, ph¸t huy c¸c nguån lùc cña nh©n d©n, lμm cho mäi ng−êi lao ®éng yªn t©m s¶n xuÊt vμ cèng hiÕn. Trong thêi kú chñ ®éng héi nhËp quèc tÕ, trÝ tuÖ vμ b¶n lÜnh Vâ V¨n KiÖt - mét trong nh÷ng häc trß xuÊt s¾c cña l·nh tô Hå ChÝ Minh thêi hiÖn ®¹i - ®ang ®−îc nh¾c ®Õn nhiÒu h¬n vμ lan táa réng h¬n. Häc tËp, rÌn luyÖn trÝ tuÖ vμ b¶n lÜnh Êy sÏ t¹o thªm søc m¹nh ®Ó chóng ta v−¬n ra biÓn lín, cho ra ®êi nh÷ng quyÕt s¸ch ®óng ®¾n, hîp lßng d©n, v× d©n t©m vμ phï hîp víi quy luËt ph¸t triÓn bÒn v÷ng. 652
VÒ PHONG C¸CH Vμ PHONG C¸CH T¦ DUY CñA Cè THñ T¦íNG Vâ V¡N KIÖT TS. Ph¹m V¨n BÝnh∗ Vâ V¨n KiÖt tªn khai sinh lμ Phan V¨n Hßa, cã c¸c bÝ danh lμ ChÝn Hßa, S¸u D©n, sinh ngμy 23-11-1922 ë x· Trung HiÖp, nay thuéc huyÖn Vòng Liªm, tØnh VÜnh Long. Tham gia c¸ch m¹ng tõ n¨m 16 tuæi, tõng lμm QuyÒn Chñ tÞch Héi ®ång Bé tr−ëng (tõ th¸ng 3 ®Õn th¸ng 6-1988) vμ lμm Chñ tÞch Héi ®ång Bé tr−ëng, råi Thñ t−íng ChÝnh phñ n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam (tõ ngμy 8-8-1991 ®Õn ngμy 25-9-1997). ¤ng ®−îc d− luËn ®¸nh gi¸ lμ Thñ t−íng ®Èy m¹nh c«ng cuéc ®æi míi vμ c¶i c¸ch chÝnh s¸ch, lμ “tæng c«ng tr×nh s−” nhiÒu dù ¸n t¸o b¹o trong thêi kú ®æi míi ë ViÖt Nam. Khi nghiªn cøu phong c¸ch cña cè Thñ t−íng Vâ V¨n KiÖt nãi riªng, nh÷ng vÜ nh©n cña ®Êt n−íc, d©n téc nãi chung cÇn ph¶i ®Æt trong c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn, trong m«i tr−êng v¨n ho¸, x· héi, chÝnh trÞ, kinh tÕ mμ hä ®· vμ ®ang sèng. ChÝnh v× vËy, phong c¸ch cña ng−êi ViÖt Nam kh¸c phong c¸ch ng−êi Trung Hoa vμ còng kh¸c phong c¸ch ng−êi Ph¸p hay ng−êi Mü; phong c¸ch ng−êi Sμi Gßn kh¸c phong c¸ch ng−êi Hμ Néi, ___________ ∗ Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hμnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh. 653
phong c¸ch ng−êi miÒn B¾c còng kh¸c phong c¸ch ng−êi miÒn Nam n−íc ta, v.v.. Víi mét ng−êi th× phong c¸ch cña hä g¾n víi nh÷ng ®Æc ®iÓm truyÒn thèng, thãi quen cña gia ®×nh, quª h−¬ng, bÞ quy ®Þnh bëi hoμn c¶nh sèng (nghÒ nghiÖp m−u sinh, n¬i c«ng t¸c, c«ng viÖc, møc sèng, lèi sèng...). Tuy nhiªn, phong c¸ch cña mçi ng−êi cã dÊu Ên c¸ nh©n rÊt râ. Hä cã thÓ tiÕp thu nh÷ng truyÒn thèng tèt, tËp qu¸n ®Ñp vμ kh¾c phôc nh÷ng thãi quen xÊu ë møc ®é nμo ®ã lμ hoμn toμn phôc thuéc vμo tr×nh ®é, khÝ chÊt. Cïng mét hoμn c¶nh sèng nh− nhau nh−ng tõng ng−êi cã phong c¸ch kh«ng hoμn toμn gièng nhau tuú thuéc thÕ giíi quan vμ nh©n sinh quan cña hä. Víi mét thÕ giíi quan vμ nh©n sinh quan tiªn tiÕn, c¸ch m¹ng ng−êi ta sÏ gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò “phôc vô ai”, “v× ai” mμ hμnh ®éng, lao ®éng, häc tËp, chiÕn ®Êu. Trong khi thùc hiÖn vμ hoμn thμnh tr¸ch nhiÖm víi cuéc ®êi, mçi con ng−êi s¸ng t¹o gi¸ trÞ míi cho cuéc sèng vμ cho x· héi, ®ång thêi còng hoμn thiÖn nh©n c¸ch vμ phong c¸ch cña chÝnh m×nh, nhÊt lμ t¸c phong ho¹t ®éng, c«ng t¸c. T¸c phong cña con ng−êi lμ yÕu tè quan träng trong phong c¸ch cña hä. Qua t¸c phong mμ nh÷ng ng−êi kh¸c dÔ nhËn ra phong c¸ch cña mét con ng−êi vμ qua t¸c phong mμ mçi con ng−êi tham gia vμ hßa cïng c¸c quan hÖ x· héi víi t− c¸ch lμ mét thμnh viªn. Trong thêi ®¹i Hå ChÝ Minh, phong c¸ch cña mçi c¸n bé, ®¶ng viªn liªn quan mËt thiÕt víi t− t−ëng, ®−êng lèi, chñ tr−¬ng vμ ph−¬ng ph¸p c¸ch m¹ng cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam. MÆt kh¸c, phong c¸ch cña mçi con ng−êi cã liªn quan chÆt chÏ, mËt thiÕt víi ®¹o ®øc cña hä. Nh−ng phong c¸ch kh«ng ph¶i lμ ®¹o ®øc mμ lμ c¸c chuÈn mùc ®¹o ®øc ®−îc nhËn thøc vμ ®−îc thÓ hiÖn ra trong ho¹t ®éng sèng cña mçi con ng−êi. Nãi mét ng−êi cã phong c¸ch khiªm tèn, gi¶n dÞ chÝnh lμ chuÈn mùc ®¹o ®øc cÇn, 654
kiÖm, liªm, chÝnh ®−îc ng−êi ®ã nhËn thøc vμ thÓ hiÖn thμnh hμnh vi trong ®êi sèng th−êng ngμy. Phong c¸ch cña cè Thñ t−íng Vâ V¨n KiÖt mμ chóng ta t×m hiÓu, nghiªn cøu, häc tËp ®−îc hiÓu theo nghÜa lμ c¸c nguyªn t¾c ®iÒu chØnh hμnh vi trong ho¹t ®éng sèng víi t− c¸ch lμ ng−êi ®øng ®Çu ChÝnh phñ vμ biÓu hiÖn cho con ng−êi Vâ V¨n KiÖt víi t− c¸ch lμ mét ng−êi c«ng d©n. §ã kh«ng chØ lμ phong th¸i, phong ®é, phÈm c¸ch thÓ hiÖn t×nh c¶m néi t©m ®· trë thμnh nÒn nÕp, æn ®Þnh, t¹o nªn nh÷ng gi¸ trÞ, ®Æc tr−ng riªng hay nh÷ng thãi quen mμ cßn lμ nh÷ng nguyªn t¾c ®iÒu chØnh hμnh vi (t− duy, diÔn ®¹t, lμm viÖc, øng xö vμ sinh ho¹t) biÓu hiÖn thμnh tæng thÓ c¸c biÖn ph¸p, gi¶i ph¸p, c¸ch thøc, quy tr×nh tiªu biÓu ®−îc sö dông trong ho¹t ®éng h»ng ngμy ®Ó hoμn thμnh nhiÖm vô cña ng−êi l·nh ®¹o (Thñ t−íng) th«ng qua c¸c quyÕt ®Þnh, c¸c hμnh vi giao tiÕp, øng xö cô thÓ. §èi víi cè Thñ t−íng Vâ V¨n KiÖt, nh×n mét c¸ch kh¸i qu¸t, phong c¸ch cña «ng lμ triÖt ®Ó gi÷ v÷ng nguyªn t¾c tËp thÓ l·nh ®¹o, c¸ nh©n phô tr¸ch, lμ con ng−êi cña ý thøc tæ chøc kû luËt. Phong c¸ch t− duy cña Thñ t−íng lμ ®éc lËp, s¸ng t¹o. Phong c¸ch diÔn ®¹t (nãi vμ viÕt) trong s¸ng, khóc chiÕt, giμu ý t−ëng, lu«n chó ý ph¸t huy vμ gi÷ g×n sù trong s¸ng cña tiÕng ViÖt (thùc ra «ng nãi hay h¬n ®äc bμi chuÈn bÞ s½n). Phong c¸ch lμm viÖc, mμ chñ yÕu lμ t¸c phong l·nh ®¹o cña Vâ V¨n KiÖt, lμ tËp thÓ, d©n chñ, khoa häc, cô thÓ, s©u s¸t, trùc tiÕp, d¸m nghÜ, d¸m lμm, d¸m chÞu tr¸ch nhiÖm. Phong c¸ch øng xö, giao tiÕp cña Vâ V¨n KiÖt th× ©n cÇn, tÕ nhÞ, b×nh dÞ, khiªm nh−êng víi ®ång chÝ, ®ång bμo; chu ®¸o, tØ mØ, khoan dung víi cÊp d−íi, víi ng−êi th©n trong gia ®×nh; ®èi víi kÎ thï cña c¸ch m¹ng (®èi t−îng) th× lu«n b×nh tÜnh, ®Ünh ®¹c, ung dung cña mét nhμ l·nh ®¹o dμy d¹n kinh nghiÖm, giμu b¶n lÜnh chÝnh trÞ, biÕt kÕt hîp víi n¨ng khiÕu, kinh nghiÖm cña ng−êi ho¹t ®éng bÝ mËt néi 655
thμnh Sμi Gßn nhiÒu n¨m; víi c¸c ®èi t¸c th× tù tin, tù t«n, b×nh ®¼ng, ch©n thμnh, chó ý l¾ng nghe, tËn dông hßa hiÕu, hßa ®ång, tr¸nh c¸c hiÓu lÇm. Trong sinh ho¹t ¨n, mÆc, ë theo nguyªn t¾c: khiªm tèn, gi¶n dÞ lμm nÒn; chõng mùc, ®iÒu ®é lμm chuÈn, trong s¹ch thanh cao lμm vui; g¾n bã víi con ng−êi, víi thiªn nhiªn lμm niÒm say mª v« tËn. Phong c¸ch cña Vâ V¨n KiÖt, víi t− c¸ch lμ Thñ t−íng ChÝnh phñ, cã nh÷ng ®Æc tr−ng c¬ b¶n cña ng−êi ®øng ®Çu c¬ quan ®¶ng, nhμ n−íc, nh−ng còng cã nh÷ng nÐt ®Æc thï riªng biÖt so víi nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o cÊp cao nhÊt ViÖt Nam - Vâ V¨n KiÖt lμ Thñ t−íng cña nh÷ng ®æi míi trong ®iÒu hμnh ®Êt n−íc, mét Thñ t−íng kh«ng ngÇn ng¹i ®−a ra c¸c quyÕt ®Þnh, c¸c quyÕt ®Þnh liªn quan trùc tiÕp ®Õn chÝnh «ng. Cã lÏ ®iÒu ®ã, nh− Thñ t−íng Xingapo Lý Quang DiÖu nãi, lμm cho Vâ V¨n KiÖt cμng ®−îc nhiÒu ng−êi nhí ®Õn. Kh«ng ph¶i kh«ng cã ng−êi viÖc lμm kh«ng nhÊt qu¸n víi lêi nãi; nãi vμ viÕt cã ®é vªnh víi suy nghÜ, t− duy, nhÊt lμ khi cßn trong chÝnh tr−êng th× nghÜ, viÕt, nãi mét kh¸c, khi “hÕt quan hoμn d©n” l¹i nãi, nghÜ mét kh¸c. Nh−ng ®èi víi Vâ V¨n KiÖt, nãi vμ lμm lμ thèng nhÊt, diÔn ®¹t lμ kÕt qu¶ trung thùc cña t− duy. Trong «ng kh«ng hÒ c¹n kiÖt ý t−ëng, suy t−, lu«n ®Çy ¾p mong muèn, hoμi b·o cho n−íc giμu, d©n m¹nh, mäi ng−êi ®Òu sèng Êm no, h¹nh phóc. ¤ng lu«n nghÜ cho d©n, v× d©n, lÊy c¸i suy nghÜ, −íc nguyÖn cña d©n lμm suy nghÜ vμ c¸ch gi¶i quyÕt c«ng viÖc cña m×nh. Suy nghÜ theo c¸ch cña d©n lμ râ rμng, gi¶n ®¬n nh−ng m¹ch l¹c, hiÖu qu¶, kh«ng cÇu kú phøc t¹p. Lμm Thñ t−íng, Vâ V¨n KiÖt còng suy nghÜ thèng nhÊt víi suy nghÜ cña d©n vÒ viÖc d©n, viÖc n−íc, viÖc øng xö tr−íc sau víi ng−êi ®ang sèng vμ ng−êi ®· chÕt. Suy nghÜ vÒ §¶ng, Vâ V¨n KiÖt t©m niÖm: “§¶ng g¾n bã m¸u thÞt víi d©n”, trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr−êng, héi nhËp 656